Home > In de klas > “We hebben jullie nodig om pesten te stoppen”

Tweeten 8

“We hebben jullie nodig om pestente stoppen”

3 weken geleden 8 reacties

5Vind ik leuk

http://www.klasse.be/leraren/files/2014/02/TienersOverPesten.jpg

“We hebben jullie nodig om pesten te stoppen.” Deze boodschap

geven 1200 leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar aan

volwassenen in een online onderzoek van Yeti, het tienerblad van

Klasse. Het onderzoek liet de kinderen voor het eerst zelf aan het

woord. Pesten door de bril van daders, slachtoffers én

omstaanders.

1. Tieners weten niet wat pesten isIn het onderzoek mochten de tieners hun mening geven over

enkele pestsituaties: is dit ruziemaken, plagen of pesten? Pesters

schatten deze pestsituaties opvallend minder goed in dan niet-

pesters.

Ze onderschatten de impact van hun pesterijen en zien bovendien niet

hoe slecht een slachtoffer zich voelt. Omstaanders onderschatten dan

weer het verdriet van pester-slachtoffers en de boosheid en schaamte

van alle pesters.

De pesters weten meestal ook niet waarom ze pesten, buiten ‘zelf eerst

gepest worden’ en ‘iemand niet kunnen uitstaan’. Ze pesten kinderen

omdat ze anders zijn, opdat zij verdrietig of boos worden en omdat ze

weinig vrienden hebben. Slachtoffers benadrukken dat ze niet gepest

worden omdat ze anders zijn. Zij denken vooral dat pesters het leuk

vinden om te pesten.

Kinderpsycholoog Marjan Gerarts: “Dit bevestigt hoe belangrijk het is

dat kinderen elkaar leren begrijpen. Enkel zo kunnen ze de mythes over

elkaars gevoelens en motieven doorbreken. Het is bijvoorbeeld een

goede oefening om kinderen geregeld te vragen om zich in te leven in een

andere persoon. Dat kan in allerlei situaties, niet enkel bij pesterijen. Hoe

voelde de voetballer zich toen hij die penalty miste? Waarom reageert de

mama in dit verhaal op die manier? Opvoeders hebben daarin een

sleutelrol, want op jonge leeftijd maken kinderen die associaties niet zelf.”

2. Helft van de tieners wordt gepest50 procent van de tieners in het onderzoek wordt minstens ‘af en

toe’ gepest. Toch zegt slechts 22 procent van de Vlaamse tieners

af en toe iemand te pesten.

Pestdeskundige Gie Deboutte: “Op het eerste gezicht lijkt er iets mis

met deze cijfers. Maar kinderen die in de pestende rol zitten, hebben de

neiging om hun daden te minimaliseren. Ze merken pesterijen op bij

anderen, maar lijken niet te beseffen dat ook hun eigen gedrag kwetsend

is. Omgekeerd zien we dat slachtoffers veel minder relativeren. Zij gaan

zelfs eerder ‘overrapporteren’. Het is dus belangrijk dat er op school

ondubbelzinnige definities bestaan voor ruzie, plagen en pesten. En het is

aan de leraar om de kinderen dit inzicht bij te brengen.”

3. Eén op de zeven tieners is zowel pester als slachtofferGie Deboutte: “Leraren moeten ook beseffen dat pestkoppen belang

hechten aan status en die proberen te verkrijgen door te pesten. Laat ze

eens scheidsrechter zijn bij een spel of wedstrijd op de speelplaats, de

boeken verzamelen voor de bib, zorg dragen voor een klasgenoot. Zo

kunnen ze hun status op een positieve manier versterken.”

Marjan Gerarts: “In veel gevallen gaat alle aandacht naar het

slachtoffer. Dat kind is gepest en moet geholpen worden. Een logische

reactie én prioritair, maar vergeet de pester of het pester-slachtoffer niet.

Hij heeft dan wel een grote mond, maar daarom zit hij nog niet goed in

zijn vel. Het is niet simpel om verder te kijken dan zijn daden, maar je

moet echt op zoek gaan naar de reden van het pestgedrag.

Gie Deboutte: “Bij pesterijen spreken we vaak van pestkoppen,

gepesten en omstaanders. Het is gevaarlijk om met zulke etiketten te

werken. Een op de zeven leerlingen is namelijk zowel pester als

slachtoffer. Zij vragen een specifieke aanpak. Vaak zit er iets achter het

pestgedrag en is het een manier om frustraties te uiten. Bovendien

krijgen pester-slachtoffers heel wat te incasseren van wie hen pest. Zij

moeten de pesterijen verwerken, maar ook anders leren omgaan met

hun boosheid en angsten.”

Op basis van hun antwoorden plakten de onderzoekers dit ‘pestprofiel’ op

tieners:

1. 6% pesters

2. 15% pester-slachtoffers

3. 34% slachtoffers

4. 50% omstaanders

4. Ze willen meer aandacht voor pesten op schoolGie Deboutte: “Pesters zeggen vaker dan niet-pesters dat er gepest

wordt op school, dat er geen regels of straffen zijn rond pesten en dat

hun school te weinig aandacht besteedt aan pesten. Ik vermoed dat zij

daarmee hun eigen gedrag willen minimaliseren. Ze wijzen bijna met de

vinger naar anderen: ‘Wat ik doe valt best mee, maar kijk eens hoe vaak

zij pesten’. Een andere verklaring is dat ze pesten als normaal

beschouwen. Ze maken misschien deel uit van een groepje pestkoppen

en denken: ‘Zo gaat het er hier nu eenmaal aan toe’.”

45 % van de leerlingen zegt dat er op hun school wordt gepest zonder

dat de leraren het weten

31% wil dat hun school meer aandacht besteedt aan pesten

76% van de kinderen zegt dat er op school afspraken en regels zijn

over pesten

60% vertelt dat er op school of in de klas straffen staan op pesterijen,

maar een kwart heeft hier geen idee van

5. Enkel een liedje zingen tegen pesten helpt nietDe tieners vragen duidelijke regels en afspraken die iedereen kent

en naleeft. De helft zegt dat praten niet helpt, straffen wel.

Pestcampagnes, zoals de ‘Move tegen pesten’ of een liedje zingen,

helpen volgens twee derde van de leerlingen ook niet, hoe goed

bedoeld ook.

Pestslachtoffers hebben ook weinig vertrouwen in een goede afloop als

ze met hun hulpvraag naar de leraar stappen. Ze hebben schrik dat het

pestgedrag zo enkel nog verergert. Vooral in scholen waar een grote

afstand is tussen leraren en leerlingen, leeft die vrees. Knuffels en

huisdieren zijn voor slachtoffers het eerste en veiligste aanspreekpunt. Als

vertrouwenspersoon kiezen vier op de vijf kinderen voor hun ouders.

Leraren komen op de tweede plaats, gevolgd door vrienden.

Marjan Gerarts: “Kinderen willen heel graag praten over wat ze

meemaken. Toch zijn ze bang om dit met volwassenen te doen. Hun

voornaamste zorg is om wraakacties van de pesters te voorkomen. Dan

lijkt het voor hen beter om hun verhaal te vertellen aan hun huisdier of

knuffel. De vrees zit er nog te sterk in dat leraren hen niet geloven of

boven hun hoofden gaan handelen.”

Gie Deboutte: “Het gaat hier vooral om vertrouwen, of eerder het

gebrek eraan. Maar daar kan je aan werken. De band tussen leerlingen en

leraren is veel sterker wanneer de school streeft naar openheid, veiligheid

en een sfeer van verbondenheid. De drempel om het pestprobleem te

melden ligt zo al een stuk lager. Bovendien voelen de kinderen zich beter

in zo’n positieve sfeer. Dan gaan pestkoppen ook minder snel op zoek

naar slachtoffers. Wat niet wil zeggen dat er in zulke scholen niet wordt

gepest. Leraren moeten nog steeds de kans krijgen om zich bij te

scholen over de complexiteit van pestproblemen. Zo kunnen ze

pesterijen sneller detecteren en weten ze hoe ze de verschillende soorten

leerlingen moeten benaderen. Ik roep scholen op om hier sterker op in te

zetten.”

Lees de andere bijdragen over het pestonderzoek van Klasse

Lees het verhaal van slachtoffer Robbe en pester Xander met de kijk

van deskundigen op deze pestsituatie.

Wat kunnen we leren uit het pestonderzoek? Lees de zes tips.

Basisschool De Kameleon wint de ‘Pesten, dat kan niet’-prijs. Lees de

reportage.

Schrijf een reactie op dit artikel

In hetzelfde dossier

“Pesten structureel aanpakken of het helpt niet”

Nieuw Klasse-pestonderzoek bij 1200 tieners

Wat kunnen we leren uit het pestonderzoek?

“Leer kinderen ruzie maken”

Robbe werd jarenlang gepest

8 reacties

cyberpesten, pesten

Dit onderzoek bevat opnieuw veel argumenten voor toepassing van de ‘no-

blame’ aanpak: pester niet beschuldigen, maar de volledige groep sociale

vaardigheden aanleren. Het beschuldigen van de pester komt vaak eerder

tegemoet aan de behoeften van de volwassene, de gepeste wordt erdoor op

meer subtiele manieren gepest. Dat voelen die leerlingen feilloos aan.

Beantwoordenannemarie desmet, 3 weken geleden

No blame is de eerste keuze.

Echter niet de enige zaligmakende. Bij hardnekkig, recidief pesten waar geen

goodwill is in hoofde van de pester(s), is bestraffen nodig?

Graag je reactie.

BeantwoordenWim, 3 weken geleden

Uit heel dit onderzoek is er maar één belangrijke zaak om iets mee te doen. Het

is veelzeggend dat twee op de drie tieners terecht zeggen dat (goed bedoelde)

antipestcampagnes (en dus niet pestcampagnes) niet helpen. Alle campagnes,

ook de antipestcampagnes kosten alleen handenvol Vlaams belastinggeld en ze

halen weinig of niets uit. Voor alle problemen op school helpt enkel een

duurzame aanpak en dito beleid. Investeer dat geld dus daarin in plaats van in

nutteloze campagnes, elk jaar opnieuw. De Week van de goedendag, De

Vlaamse Week tegen Pesten, Dikketruiendag, enz. zijn eendagsvliegen die het

iedereen het valse gevoel geven dat er iets zinnigs gebeurt. Als ze niet kaderen

in een duurzame aanpak: verloren tijd en moeite.

BeantwoordenBert, 3 weken geleden

Zolang we zelf wachten met te verwerken met wat wij zelf met ons

meeslepen, en in dit geval heb ik het dan over onze eigen pestervaringen als

dader of slachtoffer, zullen we blijven geconfrontreerd worden met dit

fenomeen “pesten op school”. We blijven ons focussen op die kinderen die

gepest worden of pester zijn. We zijn zo goed om het dedecteren van een

zorgkinderen en problemen. Maar kinderen tonen een probleem. Dat wijkt af

van het idee dat kinderen een probleem hebben. Wie als volwassene

betrokken is bij het probleem of geraakt is krijgt eigenlijk letterlijk een spiegel

voorgehouden. De bal wordt al zo vele jaren in het verkeerde doel getrapt.

Als we hier echter onwetend in blijven blijft alles zoals het is. Campagnes

zullen geldverspilling blijven als proffesionals zelf ook onwetend zijn omtrend

dit thema. Misschien eens een KINDERTOLK erbij halen…

BeantwoordenBoone Yves, 3 weken geleden

Wij zijn in de eerste plaats ook voorstander van de no blame methode als

pesten zich voordoet. Preventief zijn wij overtuigd dat het creëren van een

hechte klasgroep de beste manier is. Pesten is immers groepsgedrag dat zich uit

Geef een reactieHet e-mailadres wordt niet gepubliceerd.

Naam (verplicht)

E-mail (verplicht)

wanneer de groepssfeer onveilig is.

BeantwoordenMaarten Van de Broek, 3 weken geleden

Al van in de lagere school tot op het einde van het middelbaar heb ik te maken

gehad met pesten. In het laatste middelbaar hebben de pesters mij constant

genegeerd en dat kan erger overkomen dan pijnlijke woorden. Ze hebben het

zelfs zo ver gedreven dat ik zelfmoord wilde plegen. Maar “What doesn’t kill you

makes you stronger” en ik ben nu sterker dan ooit!

BeantwoordenLore, 3 weken geleden

Mensen die pesten hebben zelf vaak problemen thuis of in hun privé leven. Ik

snap heel goed dat deze mensen ook op zoek zijn naar een uitlaat klep of iets

waardoor ze hun gekwetste status terug willen opbouwen. Maar het gene dat

soms over het hoofd gezien word is dat er in een klas ook sterke karakters

zitten die een sleutel rol kunnen spelen in het hele verhaal. Ik ben op de

middelbare school gepest omwille van mijn fysische beperkingen. dat is voor

pesters natuurlijk ideaal. Voor mij was er iemand die gepest werd omdat stil was

en daarvoor iemand die omwille van haar zwaarlijvigheid gepest werd. De sleutel

figuren in mijn klas durfde niet tegen de pesters in te gaan uit angst om zelf

gepest te worden en daarom deden ze gewoon mee. De leerkrachten en

directie wisten niet wat te doen. Dus hebben ze mij uit de klas gezet en apart les

gegeven, wat ik eigenlijk geen goede oplossing vond omdat dit mijn “probleem”

nog meer benadrukte. De Directie heeft meermaals geprobeerd om deze

mensen op een fatsoenlijke manier te doen beseffen dat het zo niet verder kon

maar dat hielp niet in het tegen deel. Ik heb mijn middelbare studies niet

afgemaakt omdat het voor mij sowieso fysiek zwaar was en dit kon ik er echt

niet meer bij nemen. Ik heb ook uit goede bron vernomen dat dit voorval nog

altijd diep geworteld zit bij een aantal leerkrachten maar dat de directie dit in een

doofpot gestoken heeft. In mijn ogen omdat ze niet willen zien dat er toen

fouten gemaakt zijn.

BeantwoordenJasper Antonissen, 3 weken geleden

Vele jaren geleden ben ik de No Blame aanpak in Bristol gaan leren bij Barbara

Maines en George Robinson, en heb de aanpak daarna verspreid in Vlaanderen.

Het doet me deugd dat ik reacties lees die de aanpak -terecht- naar voor

schuiven als een effectieve en efficiënte aanpak van pesten op school. Het stemt

me droevig dat de aanpak nog veel te weinig gebruikt wordt. No Blame ( ook

wel de support group approach genoemd) werkt echt en alle betrokkenen

worden er beter van.

BeantwoordenKathy Douchar, 3 weken geleden

Jouw website

Reactie

Je reactie verschijnt meteen online, maar kan verwijderd worden als de redactie vindt dat je reactie

niet voldoet aan de gebruiksvoorwaarden. Zorg dat je reactie relevant is voor het onderwerp van

het bericht waarop je reageert. Gebruik geen ongepaste of beledigende taal en maak geen reclame.

Reactie plaatsen

Andere sites met Klasse:

Partners:

Gebruiksvoorwaarden - Toegankelijkheidsverklaring - Winnaars

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming, redactie Klasse.

Sommige rechten voorbehouden. Je mag teksten hergebruiken als je de bron vermeldt. Iconen van The Noun Project