3 Ontwikkelen

Alle wegwijzers in de fase:

3 Ontwikkelen

3.1 . Veelvoorkomende communicatievormen: richtlijnen en

voorbeelden 3.1.1. Drukwerk

3.1.1.1. Poster (26) 3.1.1.2. Flyer (27) 3.1.1.3. Brochure (28) 3.1.1.4. Brief (29) 3.1.1.5. Gedrukte nieuwsbrief (30) 3.1.1.6. Tijdschrift (31) 3.1.1.7. Informatiepakket (32) 3.1.1.8. Handleiding (33)

3.1.2 Face-to-face 3.1.2.1 Persoonlijk gesprek (34) 3.1.2.2 Presentatie (35)

3.1.3. Digitaal 3.1.3.1. Website (36) 3.1.3.2. Social media (37) 3.1.3.3. Digitale nieuwsbrief (38) 3.1.3.4. Persbericht (39) 3.1.4. Audiovisueel 3.1.4.1. Stop motion filmpje (40 3.1.4.2. Videotutorial (41) 3.1.4.3. Podcast (42)

3.2 Je ontwerp grafisch vormgeven 3.2.1. Je ontwerp opmaken (43) 3.2.2. Kleuren kiezen en combineren (44) 3.2.3. Je tekst opmaken 3.2.3.1. Een geschikt lettertype kiezen (45) 3.2.3.2. Uitlijnen, uitvullen of centreren? (46) 3.2.3.3. De maximale regellengte bepalen (47) 3.2.3.4. De interlinie bepalen (48) 3.2.3.5. Kleine letters of hoofdletters? (49) 3.2.4. Je ontwerp illustreren 3.2.4.1. Pictogrammen toevoegen (50) 3.2.4.2. Foto’s toevoegen 3.2.4.2.1. Foto’s vinden (51) 3.2.4.2.2. Foto’s bewerken (52)

2

3.2.4.3. Een tag cloud toevoegen (53)

3.3 Je tekst/boodschap schrijven 3.3.1. Doelgroepgericht schrijven 3.3.1.1. Een breed publiek aanspreken (54) 3.3.1.2. Specifieke doelgroepen aanspreken (55) 3.3.2. Doelgericht schrijven 3.3.2.1. Duidelijk structureren (56) 3.3.2.2. Bewust geen standaardtaal gebruiken (57) 3.3.2.3. Betekenis manipuleren via framing (58)

3.4 Software om je ontwerp op te maken 3.4.1. Presentatietools (59) 3.4.2. Software om je drukwerk vorm te geven (60) 3.4.3. Een QR-code toevoegen (61) 3.4.4. Een website maken (62) 3.4.5. Social media tools 3.4.5.1. Facebook (63) 3.4.5.2. Blog (64) 3.4.5.3. YouTube (65) 3.4.5.4. Twitter (66) 3.4.5.5. Wiki (67) 3.4.6. Audio- en videotools 3.4.6.1. Mediaformaten kiezen en converteren (68) 3.4.6.2. Video 3.4.6.2.1. Video’s maken (69) 3.4.6.2.2. Video’s bewerken (70) 3.4.6.3. Audio 3.4.6.3.1. Podcast opnemen (71) 3.4.6.3.2. Audio bewerken (72)

3.5 Vermijden van copyrightschendingen (73)

Wegwijzer: Poster

In een goede poster vormen tekst en beeld een sterk geheel. Hieronder vind je een paar goede voorbeelden en een verwijzing naar de wegwijzers die een hulp zijn bij het maken van een poster.

Fig 1,Fig 2: Voorbeelden van goede posters [1][2] Een goede poster trekt de aandacht en zorgt ervoor dat de toeschouwer de essentie in één oogopslag vat. Duidelijkheid staat voorop in een goede poster: zorg dus voor een krachtig beeld en vermijd een overdaad aan informatie. Het maken van een poster is eigenlijk het samenbrengen van verschillende grafische en tekstuele elementen tot één geheel. Zo is bij het maken van een poster belangrijk:

2

• dat de typografie goed leesbaar is, • dat het beeld goed gekozen is, • dat er is gezorgd voor een goede compositie, • dat de tekst kernachtig is, • dat het bestand op de juiste manier wordt aangeleverd aan de

drukkerij. De wegwijzers hieronder helpen je bij het maken van een sterke poster: Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven >

• Je ontwerp opmaken • Kleuren kiezen en combineren • Je tekst opmaken >

o Een geschikt lettertype kiezen o Uitlijnen, uitvullen of centreren? o De maximale regellengte bepalen o De interlinie bepalen o Kleine letters of hoofdletters

• Je ontwerp illustreren: o Pictogrammen toevoegen o Foto’s toevoegen

Foto’s vinden Foto’s toevoegen

o Een tag cloud toevoegen Ontwikkelen > Je tekst/boodschap schrijven >

• Doelgroepgericht schrijven o Een breed publiek aanspreken o Specifieke doelgroepen aanspreken

• Doelgericht schrijven o Duidelijk structureren o Bewust geen standaardtaal gebruiken o Betekenis manipuleren via framing

Ontwikkelen > Software om je ontwerp uit te werken >

• Software om drukwerk vorm te geven • Een QR-code toevoegen

Uitvoeren > Definitief ontwerp laten drukken >

• Een drukker kiezen • Bestanden drukklaar maken

3

• Een kapvorm kiezen • Een drukprocédé kiezen • Een papiersoort kiezen

Bibliografie

[1] MAD-faculty (2010). [TRANS]national subjects [2] MAD-faculty (2013). Poster Barbecue

Wegwijzer: Flyer

In deze wegwijzer vind je een paar voorbeelden van goede flyers en een verzameling van verschillende wegwijzers die een hulp zijn bij het maken van een flyer.

Fig 1,Fig 2: Een voorbeeld van een goede flyer [1][2] Anders dan een poster wordt een flyer doorgaans uitgedeeld aan de mensen. Waar een poster de spontane aandacht van de voorbijgangers moet trekken, wordt een flyer in de handen van de ontvangers gestopt. Daarom bevat een poster doorgaans een in het oog springend beeld, terwijl een flyer vaak vooral tekstueel wordt uitgewerkt. Hieronder vind je een reeks wegwijzer die je op weg zetten naar een sterke flyer. Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven >

• Je ontwerp opmaken

2

• Kleuren kiezen en combineren • Je tekst opmaken >










• Een drukker kiezen • Bestanden drukklaar maken • Een kapvorm kiezen • Een drukprocédé kiezen • Een papiersoort kiezen

Bibliografie

[1] MAD-faculty (2009). Cumulus Café [2] vzw Het Vervolg (2013). Mining & More

Wegwijzer: Brochure

In deze wegwijzer vind je een paar voorbeelden van goede brochures en een verzameling van verschillende wegwijzers die een hulp zijn bij het maken van een brochure.

Onderstaande brochure stelt de personen voor die betrokken zijn bij een project rond ambachten, design en sociale tewerkstelling. Dit specifieke onderwerp vraagt om een rustige en stijlvolle vormgeving. Er wordt dan ook gekozen voor een rustige maar mooie foto, milde kleuren, een helder en elegant lettertype en een vormentaal waarin vooral ronde vormen een sfeer van zachtheid en sierlijkheid oproepen.

Fig 1. Voorbeeld van een goede brochure. [1]

2

Fig 2. Voorbeeld van een goede brochure [2] Bovenstaande brochure gaat over games in het onderwijs. De sfeer die de brochure wil oproepen is dan ook jong en dynamisch. Anders dan de foto in brochure 1 wordt gekozen voor een actiefoto. De foto bevat bovendien personen uit de doelgroep. De felle gele kleur en de schuine streepjes in de het kleurbalkje creëren een dynamisch effect. Kernboodschap is dus: tracht inhoud en vormgeving zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Het maken van een brochure is eigenlijk het samenbrengen van verschillende grafische en tekstuele elementen tot één geheel. De bovenstaande twee brochures zijn gemaakt door rekening te houden met een aantal belangrijke regels. Deze zijn: • dat de typografie goed leesbaar is, • dat het beeld goed gekozen is, • dat er is gezorgd voor een goede compositie, • dat de tekst op maat van het doel en de doelgroep is geschreven, • dat het bestand op de juiste manier aangeleverd wordt bij de drukker.

3

Onderstaand een aantal nuttige wegwijzers die jullie op weg kunnen helpen bij het maken van een brochure. Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven >












Bibliografie

4

[1] MAD-faculty / Art|Object&Design (2012). Artisanato [2] MAD-faculty (2009). MAD-faculty

Wegwijzer: Brief

De zakelijke brief is nog steeds een veelvoorkomende communicatievorm, en je vindt hem in alle vormen en soorten. Denk maar aan een sollicitatiebrief, klachtenbrief, uitnodigingsbrief, aanmaningsbrief, ontslagbrief, … Deze wegwijzer beschrijft de verschillende onderdelen van een zakelijke brief aan de hand van een voorbeeld. Voor specifieke briefvormen en voorbeelden hiervan verwijzen we door naar andere websites.

Hoe ga je te werk?

Bij het opstellen van een zakelijke brief moet je er voor zorgen dat je een aantal vaste onderdelen in de opbouw verwerkt. [1] en [2]:

2

Voorbeeldbrief [2] Briefhoofd

Helemaal bovenaan de brief komen de gegevens van de afzender in het briefhoofd. Bij veel organisaties en bedrijven is hiervoor voorgedrukt briefpapier beschikbaar. Adressering

In de adressering zet je minstens een aanschrijftitel, de naam van de geadresseerde (voornaam eerst) en het volledige adres. Kenmerken en datum

Deze regel bevat gegevens die het gemakkelijker maken om brieven terug te vinden:

• Uw bericht van: de datum van het bericht waarop je reageert • Uw kenmerk: het kenmerk van de brief waarop je reageert • Ons kenmerk: je eigen kenmerk • Datum: de datum waarop je de brief verstuurt

Onderwerp

In deze regel geef je in enkele woorden weer waarover de brief gaat Aanspreking

3

Hier spreek je de lezer voor het eerst aan en zet je de toon voor je brief. In formele brieven gebruik je best ‘Geachte …’. ‘Beste …’ gebruik je enkel als je de geadresseerde in het dagelijkse leven bij de voornaam noemt. Briefkern Deze bevat een inleiding (één alinea), middenstuk (één of meerdere alinea’s) en een slot (één alinea). Zorg ervoor dat je de aanleiding en doel van de brief meegeeft en de kernmededeling met zoveel achtergrond als nodig is. Slotformule

De slotformule is een beleefdheidsformule waarin je de lezer groet. Als je formeel wil zijn dan gebruik je ‘Hoogachtend’ of ‘Met de meeste hoogachting’ en als je neutraal wil zijn gebruik je ‘Met vriendelijke groet(en)’. Ondertekening

In de ondertekening zet je je handtekening, je volledige naam, en eventueel je functie. Bijlagen en kopie

Indien van toepassing kan je onderaan de brief bijlagen en kopie vermelden. Dit doe je als volgt: Bijlage 1: xxxxxxxxxx Bijlage 2: xxxxxxxxxx Kopie aan: xxxxxxxxxx

4

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Je tekst/boodschap schrijven >

o Doelgroepgericht schrijven Een breed publiek aanspreken Specifieke doelgroepen aanspreken

o Doelgericht schrijven Duidelijk structureren Bewust geen standaardtaal gebruiken Betekenis manipuleren via framing

Andere bronnen

• Voorbeelden van allerlei soorten brieven vind je op volgende websites: o http://voorbeeldbrief.blogspot.be/2010/09/brief-schrijven.html o http://voorbeeldbrieven.org/

Bibliografie

[1] J. v. Coillie, Bij de tekst, Mechelen: Wolters Plantyn, 2003.

[2] calliope, „www.calliope.be,” [Online]. Available: http://www.calliope.be/dutch/html/topic_186F8FE6-B10E-4EFE-B394-717A4A560F7B_FF9C52FA-94D0-4B08-B386-7971748C339D_1.htm. [Geopend 15 08 2013].

Wegwijzer: Gedrukte nieuwsbrief

Met een nieuwsbrief houd je de leden van een organisatie, bedrijf of netwerk op de hoogte van belangwekkende nieuwtjes, evoluties of trends.

Inhoud Zet jezelf in de plaats van je lezer en vraag je af wat voor de lezer nuttig, interessant, prikkelend of nieuw is. Hier volgt een mogelijke indeling voor een gedrukte nieuwsbrief:

• Korte inhoudsopgave • Een hoofdartikel met prikkelende titel • Andere artikels • Een interview • Een overzicht van nieuwigheden • Tips • Ontspannende elementen (humor, raadsel, foto’s...) • Een agenda

De tekst Hou bij het schrijven van je tekst steeds je doel en doelgroep voor ogen. Nuttige tips vind je op de kleine zeshoek “Je tekst/boodschap schrijven” in de fase “Ontwikkelen”.

•

Vormgeving Indien de organisatie een huisstijl heeft, dan neem je die over voor de nieuwsbrief. Als dat niet het geval is, dan ontwerp je zelf een aantrekkelijke vormgeving. Daarvoor kan je terecht bij de kleine zeshoek “Je ontwerp grafisch vormgeven” bij de fase “Ontwikkelen”. Op die kleine zeshoek vind je informatie over lay-out, kleuren, lettertypes, interlinie,... maar ook tips over hoe je ontwerp illustreren met pictogrammen, foto’s,...

2

Software In het programma ‘Microsoft Publisher’, dat standaard deel uitmaakt van het Office pakket, zit een sjabloon voor een nieuwsbrief. Maar je kan ook gebruikmaken van de gratis, online tools Scribus en SerifPagePlus. Meer informatie vind je in de wegwijzer “Software om drukwerk vorm te geven” op de kleine zeshoek “Software om je ontwerp uit te werken” bij de fase “Ontwikkelen”.

Drukken Wanneer je slechts een kleine oplage van je nieuwsbrief hebt, dan kan je de brief zelf afprinten op een (kleuren)printer, of je kan hem digitaal laten drukken bij een digitale drukker. Heb je een grote oplage (veelal meer dan 500 exemplaren), dan is het meestal voordeliger op je nieuwsbrief in offset te laten drukken. Meer informatie vind je op de kleine zeshoek “Definitief ontwerp laten drukken” bij de fase “Uitvoeren”.

Een voorbeeld: VRC Nieuwsbrief [1] Als je niet goed weet hoe te beginnen aan een nieuwsbrief, laat je dan eens inspireren door nieuwsbrieven van anderen. Zo zie je wat mogelijk is, en het brengt je misschien wel op leuke ideeën.

3

Meer weten?

Andere wegwijzers Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven >











• Een drukker kiezen • Bestanden drukklaar maken • Een kapvorm kiezen • Een drukprocédé kiezen

4

• Een papiersoort kiezen

• Bibliografie

[1] nieuw-eken. [Online]. Available: http://www.nieuw-eken.nl/GRAFISCH/tijdschriften/tijdschrift_VRC.html. [Geopend 03 07 2013].

Wegwijzer: Tijdschrift

In deze wegwijzer vind je meer informatie over de diverse aandachtspunten bij het maken van een tijdschrift. Ook vind je hier informatie over Jilster, een online applicatie waarmee je makkelijk en snel een tijdschrift kan maken.

Een tijdschrift vanaf nul maken is erg moeilijk als je geen ervaring hebt. Daarom is het raadzaam om gebruik te maken van de gratis online applicatie Jilster.

Fig 1. De home pagina van Jilster [1] Een van de grote voordelen van Jilster is dat je met een groep aan een project kunt werken. Maak eerst een gratis account aan en nodig je groepsgenoten uit.

Fig 2. De redactieruimte van Jilster [2]

2

Hoe werkt het? Je maakt je tijdschrift in de online redactieruimte. Hier voeg je je tekst toe aan de pagina's, kies je je kleuren en voeg je je foto's toe. Voordeel van Jilster is dat er een paar basisbewerkingen ingebouwd zijn. Zo kun je je foto's roteren, transparant maken, vergroten of verkleinen. Als je tijdschrift een minimum van 8 pagina's heeft, kun je een digitale versie van je tijdschrift verspreiden. Deze digitale versie kun je vervolgens makkelijk delen met andere mensen via bijvoorbeeld Facebook en Twitter.

Fig 3. Een opgemaakte pagina in Jilster [3] Als je benieuwd bent naar hoe je tijdschrift er uit kan komen te zien, dan kun je hier een voorbeeld bekijken: Ook biedt Jilster de mogelijkheid om je tijdschrift te laten drukken. Dit kan al vanaf 1 exemplaar. Het drukken van je tijdschrift is uiteraard niet gratis. De kostprijs hangt af van het aantal pagina's, oplage en de uitvoering van je tijdschrift. Nog even de voordelen van Jilster op een rij:

• Makkelijk werken in groepen • Mogelijkheid tot digitaal delen en verzenden • Mogelijkheid om tijdschrift te laten drukken via Jilster. Je hoeft dus

geen drukkerij te zoeken .

3

Algemene principes

Bij het maken van een tijdschrift is het belangrijk om te letten op een aantal verschillende elementen:

• dat de typografie goed leesbaar is, • dat de beelden goed gekozen zijn, • dat er is gezorgd voor een goede compositie, • dat de tekst op maat van het doel en de doelgroep is gesteld, • dat het bestand op een correcte manier wordt aangeleverd bij

de drukker. Onderstaande wegwijzers zetten je op weg. Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven >









4




Meer weten?

Andere bronnen • Jilster.nl: de website van Jilster. Bij problemen of vragen is het altijd

raadzaam om de F.A.Q. door te nemen

Bibliografie

[1] Jilster (2013). Jilster - samen een mooi tijdschrift maken [Online]. Available: http://www.jilster.nl/ [2] Jilster (2013). Jilster - samen een mooi tijdschrift maken [Online]. Available: http://www.jilster.nl/ [3] Jilster (2013). Jilster - samen een mooi tijdschrift maken [Online]. Available: http://www.jilster.nl/

Wegwijzer: Informatiepakket

In een informatiepakket of “goodie bag” kan je verschillende communicatievormen aanbieden als één handig pakket: een proefnummer van een tijdschrift, een brochure, stickers of buttons... Met een informatiepakket dek je heel wat behoeften van de ontvanger af, maar de productieprijs is niet gering zodat een informatiepakket doorgaans enkel op aanvraag beschikbaar is.

Inhoud Bij het samenstellen van een informatiepakket is het belangrijk dat je gebruiksvriendelijk te werk gaat. De ‘ontvanger’ van je informatiepakket moet meteen zien welke informatie hij of zij in de map kan vinden. Het eerste document in de map, is dan ook een inleidende brief met een opsomming welke documenten er verder in het informatiepakket te vinden zijn. Daarna volgen informatiebladen, leaflets, folders, stickers, buttons....

Vormgeving Zorg ervoor dat de vormgeving van alle elementen in het pakket op elkaar afgestemd is. Bij voorkeur, en als het budget het toelaat, steek je alles samen in een map of tas, die qua stijl aansluit bij de inhoud. Zorg ervoor dat op deze map, of in je inleidende brief, ook zeker contactgegevens staan of een website waar mensen terecht kunnen als ze nog vragen hebben. Voor meer informatie over vormgeving kan je terecht bij de kleine zeshoek “Je ontwerp grafisch vormgeven”.

2

Figuur 1: informatiepakket Tiendagen Gent [1]

Distributie

Afhankelijk van de inhoud en doelstellingen van je communicatieve actie, kan je ervoor kiezen om je informatiepakket persoonlijk aan je doelpubliek te overhandigen, of het via de post te bezorgen. Wanneer je het persoonlijk overhandigt, heb je het voordeel dat je mondeling kan toelichten. Je doelpubliek kan eventueel nog vragen stellen. Wanneer er geen mogelijkheid is voor persoonlijk contact, of wanneer je doelgroep groot is, kan je beslissen om de pakketten via de post te verdelen. Voor meer informatie kan je terecht bij de wegwijzer “Offline verspreiden” bij de fase “Uitvoeren”

Bibliografie

[1] gentblogt, „gentblogt,” [Online]. Available: http://www.gentblogt.be/2008/02/29/uitgelicht-2. [Geopend 13 06 2013].

Wegwijzer: Handleiding

Een handleiding is een gebruiksaanwijzing die instructies geeft hoe een bepaald product te installeren en/of te gebruiken. Deze wegwijzer legt in zeven stappen uit hoe je een handleiding opstelt.

Hoe ga je te werk?

Nadat je eerdere stappen in het communicatieproces hebt doorlopen en een duidelijk beeld van het doelpubliek hebt verworven, kan je starten met het opstellen van je handleiding.

Dit zijn de zeven stappen voor het opstellen van een coherente handleiding [1]:

1. Zet eerst even een stap terug. Wanneer je start met het opstellen van een handleiding, dan weet je zelf waarschijnlijk heel goed hoe je product in elkaar zit. Zet dan even een stap terug, en ga ervan uit dat je doelpubliek nog helemaal niets over je product weet. Wat zijn dan de eerste zaken die je moet vertellen?

2. Hou het doel steeds voor ogen. Wat moet je lezer precies kunnen? Denk goed na wat je doelpubliek allemaal precies moet weten om het product te gebruiken in al zijn functionaliteiten.

3. Wat moet de gebruiker eerst weten? En wat bouwt voort op andere kennis? Maak hiermee een globaal overzicht van wat er in de handleiding moet zitten en in welke volgorde.

2

Figuur 1: maak een overzicht [2]

4. Zorg ervoor dat je handleiding makkelijk te begrijpen is. Met lijstjes werken is een goede manier om mensen punt per punt iets uit te leggen. Start je handleiding ook met een inhoudsopgave, zo maak je het document goed doorzoekbaar.

Figuur 2: inhoudsopgave [2]

5. Wees kort. Het is verleidelijk om alles in detail toe te lichten omdat je zelf de materie zo goed kent, maar focus enkel op wat de gebruiker echt moet weten, en leg dat uit met niet meer woorden dan nodig om je punt duidelijk te maken.

6. Gebruik visuele hulpmiddelen Screenshots, schema's en zelfs video's zijn een goede manier om je

3

handleiding beter begrijpbaar te maken. Kijk ook even naar de wegwijzer “Videotutorial”.

7. Test je handleiding uit op iemand die niets van de materie afweet, en gebruik de feedback om je handleiding bij te stellen.

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Veelvoorkomende communicatievormen: richtlijnen en

voorbeelden > Audiovisueel > Videotutorial Andere bronnen

• Meer informatie over het opstellen van een handleiding: http://www.wikihow.com/Write-a-Manual

• Voorbeelden van allerlei soorten handleidingen: http://www.gebruikershandleiding.com/

Bibliografie

[1] A. Gregory, „sitepoint,” [Online]. Available: http://www.sitepoint.com/7-tips-for-writing-an-effective-instruction-manual/. [Geopend 19 08 2013].

[2] [Online]. Available: http://www.wikihow.com/Write-a-Manual. [Geopend 19 08 2013].

Wegwijzer: Persoonlijk gesprek

Sommige situaties vragen niet meteen om een grote visuele campagne of actie. In veel gevallen los je een probleem gemakkelijker op door het voeren van een persoonlijk gesprek. Er bestaan verschillende soorten gesprekken, zoals adviesgesprekken, slechtnieuwsgesprekken, functioneringsgesprekken, … In deze wegwijzer worden een aantal algemene gespreksregels besproken.

Figuur 1: slechtnieuwsgesprek [1]

Voorbereiding Er wordt in onze samenleving nogal wat afgepraat. Het voeren van een goed gesprek is nochtans niet zo eenvoudig. Oefening baart kunst, en net als bij andere communicatieve acties is ook hier de voorbereiding weer van cruciaal belang [2]:

• Bedenk welke positie je hebt in het gesprek. Ben je hogergeplaatst dan je gesprekspartner? Op gelijke hoogte? Of lager?

• Wat voor een soort gesprek is het? Moet je vooral informeren?

2

Overtuigen? Slecht nieuws brengen? Advies geven? • Wat wil je minimaal kwijt in het gesprek? Maak een checklist met topics

die je zeker wil bespreken of mededelen. • Wat wil je minimaal halen uit het gesprek? Maak ook hiervoor een lijst

met doelstellingen. • Wat wil je eventueel nog extra kwijt en/of halen?

In de literatuur worden typologieën en verschillende soorten gesprekken onderscheiden (adviesgesprek, informatiegesprek, slechtnieuwsgesprek, …). Onderaan deze wegwijzer bij “Meer weten” vind je meer informatie hierover.

Het gesprek zelf: de zes A’s Welk soort gesprek je ook voert, hou steeds rekening met de zes A’s [3] [4]:

1. Aandacht voor je gesprekspartner Geef aandacht aan je gesprekspartner, en zet je eigen verhaal tijdelijk opzij. Luister actief en vraag dóór. Als je je gesprekspartner het gevoel geeft dat hij of zij serieus genomen wordt, dan komt dit de relatie ten goede, en des te groter de kans dat je met je gesprek je doelstelling(en) bereikt.

2. Aandacht voor je eigen signalen Wees je bewust van je eigen non-verbale reacties en ken jezelf. Je intuïtie of gevoel kunnen soms aanwijzingen geven dat er iets gaat gebeuren. Een onprettig gevoel kan bv. een belangrijk signaal zijn dat er iets niet klopt. Maak bespreekbaar wat je voelt, als dat voor het gespreksverloop belangrijk is. Laat minder belangrijke zaken rusten tot zich een ander moment aandient.

3. Afstemmen Je gesprekspartner zal zich meer begrepen voelen als je jezelf afstemt op hem of haar. Je kan je afstemmen in je kleding, lichaamstaal, taalgebruik, spreeksnelheid, intonatie, emotionele toestand, .... Je moet uiteraard wel jezelf blijven, maar je gedrag afstemmen op dat van de ander is een vaardigheid. Je wordt er geen ander persoon door. Wanneer je deze vaardigheid meester bent, zal de ander zich juist meer gerespecteerd voelen doordat hij het gevoel heeft dat jullie op dezelfde golflengte zitten.

4. Aanvullen Wanneer je je afgestemd hebt op je gesprekspartner, kan je hem daarna aanvullen. Iedereen heeft zijn sterkere en zwakkere punten. Aanvullen betekent dat je een nieuwe zienswijze, een nieuw gezichtspunt, een nieuwe denkwijze aanbrengt die je gesprekspartner (nog) niet naar voor had

3

gebracht.

5. Assertiviteit Tijdens het gesprek is het belangrijk dat je opkomt voor je eigen standpunt, en dit zonder confronterend te zijn tegenover je gesprekspartner. Geef je advies of boodschap met een overtuigend verhaal, en zet je standpunten helder uiteen. Spreek vanuit jezelf (gebruik een “ik-boodschap”), zodat je ruimte geeft aan de ander om het oneens te zijn.

6. Alternatieven Wees creatief in het bedenken van alternatieve oplossingen, ook buiten je gebruikelijke denkkaders. Stel je open voor kritiek en denk mee met de ander.

Ezelsbruggetjes Tot slot nog een aantal ezelsbruggetjes die Vilans (Kenniscentrum voor langdurende zorg) ontwikkelde voor het voeren van een goed gesprek [5]:

• Gebruik LSD: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen • Laat OMA (wat vaker) thuis: Oordelen, Meningen, Adviezen • Neem ANNA mee: Altijd Navragen, Nooit Aannemen • Maak je niet DIK: Denk in Kwaliteiten • Smeer NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander

4

Figuur 2: ezelsbruggetjes [5]

Meer weten?

Andere bronnen • Meer informatie over een slechtnieuwsgesprek:

http://www.unizo.be/viewobj.jsp?id=393723 en http://www.leren.nl/cursus/professionele-vaardigheden/gesprekstechnieken/slecht-nieuws-gesprek.html

• Meer informatie over een functioneringsgesprek: http://www.leren.nl/cursus/professionele-vaardigheden/gesprekstechnieken/functioneringsgesprek.html

• Meer informatie over een adviesgesprek: http://www.leren.nl/cursus/professionele-vaardigheden/gesprekstechnieken/adviesgesprek.html en H.Nathans. Adviseren als tweede beroep. 2005. Kluwer

Bibliografie

[1] KIM, „www.unizo.be,” unizo, [Online]. Available: http://www.unizo.be/viewobj.jsp?id=393723. [Geopend 07 05 2013].

[2] blide, „www.blide.nl,” [Online]. Available: http://www.blide.nl/gesprekkenvoeren. [Geopend 07 05 2013].

5

[3] leren.nl, leren.nl, [Online]. Available: http://www.leren.nl/cursus/professionele-vaardigheden/gesprekstechnieken/zes-a.html. [Geopend 07 05 2013].

[4] H. Nathans, Adviseren als tweede beroep, Kluwer, 2005.

[5] Vilans. [Online]. Available: http://www.vilans.nl/docs/vilans/informatiecentrum/20111010%20nw%20Informatie%20en%20tips%20voor%20het%20voeren%20van%20goede%20gesprekken.pdf. [Geopend 06 05 2013].

Wegwijzer: Presentatie

Met een sterke presentatie bereik je een groep personen op een beklijvende manier. Met je stem en je lichaamstaal kan je enthousiasme en gedrevenheid uitdrukken op een manier die print media ontbeert. Ben je hiervoor wat zenuwachtig? Dat is normaal. Een goede voorbereiding en stevige structuur helpen je al een heel eind op weg.

Intro [1]

De regels voor het geven van een presentatie zijn niet absoluut: de stijl van presenteren moet vooral bij je persoonlijkheid aansluiten. Bekijk eens een presentatie van Bill Clinton: http://www.youtube.com/watch?v=UXvelB1oDOs Bill Clinton is een meester in het geven van presentaties en toespraken, en gebruikt hiervoor een heel eigen stijl. Hij plaatst zichzelf niet boven, maar tussen de mensen: “My fellow democrats”. Hij gebruikt ook heel goed zijn non-verbale communicatie om zijn woorden sterker te maken. Ook pauzes en stiltes last hij op de juiste momenten in, om zijn woorden goed te laten doordringen bij zijn publiek. Maar wat misschien wel zijn grootste sterkte is, zijn de grapjes die hij in zijn presentatie steekt. “I want to nominate the man who had the good sense to marry Michelle Obama". Wat je eigen stijl ook is, het is vooral van belang dat je een goede balans vindt tussen originaliteit en een duidelijke structuur.

Voorbereiding Een goede voorbereiding is van cruciaal belang. Denk op voorhand goed na over:

• Aanleiding en achtergrond • Het doel van je presentatie (wat wil je bereiken?) • Je publiek en hun kenmerken (leef je in) • Jezelf als spreker (wat zijn je eigen sterktes, wat is je stijl?) • De tijd en plaats (aula, kleine zaal, cafetaria, …)

2

• Het medium (Powerpoint, Prezi, bord, …)

Bepaal ook van tevoren hoeveel ruimte je laat voor interactie. Een gesloten presentatie is voor jezelf het veiligst, en laat geen ruimte voor interactie of vragen van het publiek. Een open presentatie laat hier juist wel heel veel ruimte.

Structuur

Zorg voor een goede structuur: • Inleiding: hier leg je uit waarover je het gaat hebben, en wat je wil

bereiken. • Kern: dit is het centrale deel van de presentatie waar je je uiteenzetting

geeft • Conclusie: je sluit je presentatie af met het besluit van je uiteenzetting.

Denk hier goed over na, want de laatste woorden blijven meestal het langst hangen bij je publiek.

Aandachtspunten Let bij het presenteren zelf op volgende elementen:

• Toon enthousiasme met een gevarieerde intonatie en gevarieerd stemvolume en gebruik je lichaam om je woorden kracht bij te zetten

• Maak oogcontact met je publiek • Als je met een scherm werkt, zorg dan dat je zelf niet voor het scherm

staat • Pas je kleding aan • Gebruik humor, voor zover je hier op een natuurlijke manier mee om kan

Oefenen

Neem voldoende tijd om je presentatie op voorhand te oefenen, liefst met een klein publiek erbij. Het publiek kan je dan feedback geven over hoe je het doet. Meteen heb je ook een beter idee over de timing.

Evaluatie

Na je presentatie evalueer je of je doelstellingen bereikt hebt, en trekt hier eventueel lessen uit voor volgende presentaties.

Software

3

Je kan opteren voor Powerpoint of Prezi om je presentatie visueel te ondersteunen. Meer informatie vind je in de wegwijzer “Een presentatie maken” op de kleine zeshoek “Software om je ontwerp uit te werken” bij de fase “Ontwikkelen”.

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Software om je ontwerp vorm te geven > Een presentatie

maken • Ontwikkelen > Je tekst/boodschap schrijven > Een breed publiek

aanspreken en Specifieke doelgroepen aanspreken

Bibliografie

[1] Thomas More Geel, „Mondeling presenteren aan de hand van een powerpoint,” geel, 2013.

Wegwijzer:

Website

Websites zijn een krachtig medium om je boodschap over te brengen naar een ruim publiek. Met de gratis tool Wordpress maak je snel en eenvoudig een degelijke website.

Wat is Wordpress?

Wordpress biedt een basisstructuur voor je website die je kan uitbreiden met thema’s en plugins. Een thema is een type lay-out en een plug-in is een functie die je kan toevoegen aan je website. Bijvoorbeeld: met een plug-in kan je de tweets over een bepaald onderwerp of een discussieforum toevoegen aan een webpagina. Een eenvoudig voorbeeld van een Wordpress is de Mozilla Blog:

Figuur 1: The Mozilla Blog is een eenvoudig voorbeeld van een Wordpress website De website heeft een zeer eenvoudig thema en gebruikt één plug-in: de zoekfunctie. Maar je kan ook complexere websites opbouwen met Wordpress. Kijk maar naar onderstaand voorbeeld:

Figuur 2: Complexe website gemaakt met Wordpress [1]

Deze website is opgedeeld in blokken: er is een bovenbalk met naam en logo, twee menu’s, een inhoudsopsgave,... En bovendien gebruikt de website verschillende plug-ins: de zoekfunctie, de balk met “coming events”, een fotopresentatie....

Hoe ga je te werk?

Met Wordpress stel je je website zelf samen: je kiest een basislay-out uit een reeks thema’s en voegt er plug-ins naar keuze aan toe. Je hoeft dus geen kennis te hebben van HTML om een goede, aantrekkelijke website te creëren. Je kan kiezen uit 1764 thema’s en 25036 plug-ins, dus je kan je website aanpassen aan je wensen en voorkeuren.

Je bent meteen vertrokken:

1. Zoek een Web Host

2. Download en installeer Wordpress. Met de handleiding neemt het installeren van Wordpress ±5 minuten in beslag.

Titel + Logo

Menu

Inhoud

Plug-‐in Menu Plugin

Plug-‐in

Plug-‐in

Meer weten?

Andere bronnen • Op de website van Wordpress vind je korte handleidingen over de

verschillende onderdelen van Wordpress.

Bibliografie

[1] Eastman School of Music, University of Rochester, http://www.esm.rochester.edu/. Geraadpleegd augustus 2013.

Wegwijzer:

Social media

De term social media is een verzamelnaam voor diverse online communicatietools, zoals Facebook, Twitter, Youtube, wiki’s, blogs…Social media zijn populair bij bepaalde doelgroepen, ze hebben een groot bereik en zijn doorgaans gratis.

Web 2.0 is een bloeiend ecosysteem met talloze platformen waarop gebruikers informatie, meningen, foto’s, ervaringen, filmpjes, commentaren... kunnen delen. Deze platformen worden samengenomen met de term social media. De gebruikers van deze platformen worden wel eens prosumers genoemd: ze consumeren niet alleen online content, maar ze produceren die net zo goed. Social wil zeggen dat je informatie deelt met anderen, vaak zelfs met de hele wereld: een tweet, bijvoorbeeld, deel je met je followers én met de wereld. Maar Facebook, bijvoorbeeld, laat makkelijk toe om groepen te maken waartoe enkel geselecteerde gebruikers toegang hebben. Naargelang je doelstellingen pas je de instellingen van het platform aan. De aard van de informatie die je deelt, verschilt van medium tot medium. Tweets zijn korte tekstberichtjes, via Youtube deel je filmpjes, op een blog publiceer je geregeld updates en met een wiki schrijf je samen aan een langere tekst. Naast hun groot en flexibel bereik is een voordeel van social media dat ze gratis zijn. Slechts in uitzonderlijke gevallen treedt er een kost op. Meer informatie vind je in de wegwijzers op de kleine zeshoek “Software om je ontwerp uit te werken” bij “Social media tools”:

• Facebook • Blog • Youtube • Twitter • Wiki

Bibliografie

-/-

Wegwijzer: Digitale nieuwsbrief

Tegenwoordig worden veel nieuwsbrieven digitaal verspreid. Digitale verspreiding biedt een hoop voordelen t.o.v. een gedrukte nieuwsbrief. Zo is de distributie gratis, en komt de nieuwsbrief onmiddellijk bij je doelpubliek terecht.

Digitaal ≠ gedrukt

Een digitale nieuwsbrief verschilt sterk van een gedrukte nieuwsbrief. Waar een gedrukte nieuwsbrief doorgaans een brochure is met meerdere, volledige artikels, lijst een digitale nieuwsbrief interessante nieuwtjes kort en bondig op. Als de lezer meer wil weten, klikt hij op een link naar meer informatie. Vaak staat naast ieder bericht een treffende foto om de aandacht te trekken, zoals in onderstaand voorbeeld.

Bekijk deze nieuwsbrief in uw browser.

DOCENTEN Biologie

WEEK 19, 19 05 2011

Schooltv-nieuwsbrief vernieuwd! Altijd op de hoogte zijn van de nieuwste programma’s op onderwijsgebied? Dat kan via onze vernieuwde nieuwsbrief, specifiek afgestemd op uw vakgebied. Het complete aanbod van Schooltv-programma’s voor het voortgezet onderwijs is op de website van Schooltv beschikbaar. U kunt alle uitzendingen terugkijken via schooltv gemist of de dvd’s. De nieuwsbrief bevat daarnaast informatie over de laatste ins en outs over les- en verwerkingsmateriaal voor uw leerlingen. U ontvangt de gratis nieuwsbrief drie keer per jaar.

Biologie voor alle niveaus De Schooltv-biologie series zijn er voor zowel de onder- als

2

Biologie voor alle niveaus De Schooltv-biologie series zijn er voor zowel de onder- als bovenbouw van havo/vwo en vmbo. U kunt de afleveringen van Bio-Bits op internet bekijken en op dvd kopen. * In de handleiding of op de dvdPLUS vindt u kopieerbare werkbladen waarmee uw leerlingen actief aan de slag kunnen. * Eigenwijzer is het webplatform van Schooltv voor jongeren in het voortgezet onderwijs, met infoblokken, quizzen, beeldbank-clips en puzzels. De series voor de bovenbouw sluiten aan bij het examenprogramma biologie, de series voor de onderbouw bij de kerndoelen. Alle producten zijn te bestellen via de ‘Productlijst Schooltv VO’ in onze webwinkel

Bio-Bits Ecologie nu op dvdPLUS In de serie Bio-Bits Ecologie staat het belang van ecologisch onderzoek voor maatschappelijke vraagstukken centraal. De afleveringen zijn een bewerking van de serie Beagle, in het kielzog van Darwin. Deze dvdPLUS bevat: * vier afleveringen van Bio-Bits Bovenbouw Ecologie * werkbladen met opdrachten * examenoefeningen * een apart document met alle antwoordsuggesties * achtergrondinformatie Meer informatie over dit onderwerp vindt u op de docentenpagina

Bio-Bits De maakbare mens Hoe maakbaar is de mens? In deze vierdelige serie, waarin eindexamenleerstof over het menselijk lichaam aan de orde komt, proberen we hier antwoord op te geven. In iedere aflevering wordt kennis over het menselijk lichaam verbonden aan persoonlijke situaties, aan bestaande behandelmethoden en nieuwe geneeskundige ontwikkelingen. Zo ontstaat voor uw leerlingen een samenhang tussen biologische kennis en contexten, waardoor ze zich een beter beeld kunnen vormen van maatschappelijk relevante vraagstukken en ontwikkelingen. Meer informatie over dit onderwerp vindt u op de docentenpagina

Bio-Bits Evolutie De serie Bio-Bits Bovenbouw Evolutie legt zowel het evolutiemodel van Darwin als de moderne opvattingen begrijpelijk uit. Ook de betekenis van de evolutietheorie voor de natuurwetenschap wordt helder verwoord. Uw leerlingen krijgen op deze manier inzicht in het achterliggende denken onderzoekswerk. Aan het eind van iedere aflevering geeft filosoof Bas Haring zijn visie op evolutiegerelateerde onderwerpen. Deze onderwerpen zorgen voor heel wat stof tot discussie tijdens uw biologieles. Meer informatie over dit onderwerp vindt u op de docentenpagina

3

van Darwin als de moderne opvattingen begrijpelijk uit. Ook de betekenis van de evolutietheorie voor de natuurwetenschap wordt helder verwoord. Uw leerlingen krijgen op deze manier inzicht in het achterliggende denken onderzoekswerk. Aan het eind van iedere aflevering geeft filosoof Bas Haring zijn visie op evolutiegerelateerde onderwerpen. Deze onderwerpen zorgen voor heel wat stof tot discussie tijdens uw biologieles. Meer informatie over dit onderwerp vindt u op de docentenpagina

Wie is de dader? Zijn uw leerlingen fans van de tv-serie CSI? Dan is dit crossmediale biologieproject over erfelijkheid echt iets voor uw klas. Aan de hand van drie afleveringen en een online game, moeten uw leerlingen een moord oplossen. Onderwerpen als chromosomen, cellen, bloed en DNA komen daarbij aan bod. De serie is zeer geschikt om aan het eind van het schooljaar te spelen. Belangrijke onderdelen van de leerstof over de mens voor de onderbouw havo/vwo zijn er namelijk in verwerkt. Kijk voor uitleg van het spel op deze pagina. Meer informatie vindt u op de docentenpagina

Bio-Bits voor het vmbo ook als clips in Schooltv-beeldbank In de Bio-Bits series voor het vmbo werken we met herkenbare voorbeelden uit het dagelijkse leven van de leerlingen. Zo kunnen ze zich goed identificeren met de problematiek van het thema. Van veel onderwerpen uit de Bio-Bits series voor het vmbo zijn ook clips gemaakt. De Schooltv-beeldbank is de site van Schooltv met meer dan 2500 educatieve clips voor het primair en voortgezet onderwijs. U vindt er werkbladen, quizzen en links. Voor biologie zijn er al zo’n 300 clips online. Gemakkelijk en snel in te zetten in de les via het digitale schoolbord. Hier kunt u als voorbeeld een clip over Mitose bekijken.

Teleblik - Prachtige bronnen voor het onderwijs Kent u Teleblik? Deze gratis toegankelijke website voor docenten én leerlingen bevat duizenden uren actuele en historische televisie- en radiouitzendingen. De uitzendingen zijn snel en gemakkelijk te doorzoeken en af te spelen. Bovendien kunt u met de digitale snijmachine zelf fragmenten uit programma's snijden of eenvoudige montages maken. Neem Teleblikmateriaal gemakkelijk op in uw eigen (digitale) lesmateriaal of elektronische leeromgeving. Heeft u interesse in een Teleblik-workshop op uw school? Mail dan de redactie

4

Werk mee aan een nieuwe Bio-Bits serie Altijd al mee willen werken aan een Bio-Bits serie? Dit is uw kans om ons te laten weten wat uw wensen zijn over onderwerpkeuze en programma-onderdelen. In het najaar zenden we namelijk een nieuwe Bio-Bits serie uit over het menselijk lichaam. De serie van 9 afleveringen van 15 minuten is bestemd voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs. De uitzendingen ondersteunen de vakken Biologie en Verzorging en sluiten aan bij de kerndoelen Mens en natuur. Volg onze vorderingen en afwegingen op onze blog en bepaal mee hoe de serie eruit komt te zien.

aanmelden | afmelden | doorsturen | wijzigen | disclaimer | NTR:schooltv ©2011

Figuur 1: Digitale nieuwsbrief van SchoolTV

Je tekst schrijven Start elk bericht met een prikkelende zin die meteen de interesse van de lezer wekt. Kom vervolgens snel ter zake. Meer informatie vind je op de kleine zeshoek “Je tekst/boodschap schrijven” in de fase “Ontwikkelen”.

Vormgeving Indien de organisatie een huisstijl heeft, dan neem je die over voor de nieuwsbrief. Als dat niet het geval is, dan ontwerp je zelf een aantrekkelijke vormgeving. Daarvoor kan je terecht bij de kleine zeshoek “Je ontwerp

5

grafisch vormgeven” bij de fase “Ontwikkelen”. Op die kleine zeshoek vind je informatie over lay-out, kleuren, lettertypes, interlinie,... maar ook tips over hoe je ontwerp illustreren met pictogrammen, foto’s,... Zorg ervoor dat je per berichtje slechts één foto toevoegt, en dat die foto niet te zwaar is. Zorg ook voor een onderbalk die aangeeft hoe men zich makkelijk kan in- en uitschrijven voor de nieuwsbrief.

Software Als je al kennis hebt van HTML, dan kan je hiermee gemakkelijk een nieuwsbrief maken. Is dit niet het geval, dan kan je makkelijk met een WYSIWYG (What You See Is What You Get) een HTML-nieuwsbrief maken. Een aantal gratis editors hiervoor zijn NVU, BlueGriffon en Kompozer. [2] Wanneer je even surft op internet, kom je al snel online providers tegen van programma’s om digitale nieuwsbrieven in te maken. Veelal zijn deze programma’s betalend. Je kan er ook voor kiezen om specialisten in te schakelen, en het opstellen en versturen van je digitale nieuwsbrief uit te besteden. In dit geval ga je er wel voor moeten betalen.

Meer weten?

Andere wegwijzers

• Ontwikkelen > Veelvoorkomende communicatievormen: richtlijnen en voorbeelden > Drukwerk > Gedrukte nieuwsbrief

• Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven > o Je ontwerp opmaken o Kleuren kiezen en combineren o Je tekst opmaken >

Een geschikt lettertype kiezen Uitlijnen, uitvullen of centreren? De maximale regellengte bepalen De interlinie bepalen Kleine letters of hoofdletters

o Je ontwerp illustreren: Pictogrammen toevoegen Foto’s toevoegen

• Foto’s vinden

6

• Foto’s toevoegen Een tag cloud toevoegen

• Ontwikkelen > Je tekst/boodschap schrijven > • Doelgroepgericht schrijven

o Een breed publiek aanspreken o Specifieke doelgroepen aanspreken


Bibliografie

[1] c. Vlaanderen. [Online]. Available: http://www.chiro.be/node/65284. [Geopend 03 07 2013].

[2] plazilla. [Online]. Available: http://plazilla.com/zelf-gratis-een-nieuwsbrief-maken. [Geopend 03 07 2013].

Wegwijzer: Persbericht

Op redacties van kranten en nieuwszenders gaat het er vaak erg hectisch aan toe: journalisten werken met een strak schema tegen een deadline aan. Ze hebben massa’s nieuws om uit te selecteren en moeten snel te werk gaan. Wil je ervoor zorgen dat jouw bericht door hen wordt opgepikt en in de media verschijnt? Zorg er dan voor dat je een goed persbericht opstelt.

Hoe ga je te werk?

Beeld je even in dat je zelf een journalist bent op een krantenredactie. Je krijgt via allerlei kanalen nieuws binnen, en vanavond om 20.00u is de deadline voor drukken. Hoe ziet een ideaal persbericht voor jou dan uit? En welke berichten zet je wel, en welke berichten zet je niet in de krant? Wij vroegen aan Stefan Kerkhofs, hoofdredacteur van de regionale zakenmagazines ‘Manager Magazines’, hoe voor hem een goed opgesteld persbericht eruit ziet. Stefan selecteerde ook een aantal voorbeelden van persberichten waarvan hij vindt dat ze volgens de regels van kunst zijn opgesteld.

Stefan Kerkhofs: “Bij voorkeur ontvang ik persberichten per e-

mail. E-mail werkt veel sneller dan papieren versies, en dan heb ik de informatie meteen ook digitaal. Ik zie graag onmiddellijk waarover het bericht gaat: een korte en krachtige zin in de onderwerpsregel bovenaan de mail. In de mail zelf moet alle info staan, kort, gestructureerd, en

in correct Nederlands. Persberichten met taalfouten zijn afknappers. Je kan wel een worddocument met dezelfde informatie als bijlage toevoegen, maar zorg dan dat alle informatie zeker in de mail zelf staat, zodat de journalisten niet nog eens op de bijlage moeten klikken. Geef in de mail ook aan waar en bij wie we als journalisten terecht kunnen voor meer informatie. Daar moet zeker ook een gsm-nummer bijstaan. Je kan bijlages aan je mail toevoegen, maar stuur geen zware foto’s mee in je mail. Geef wel duidelijk aan waar we foto’s in hoge resolutie kunnen downloaden.”

2

Voorbeeld 1: een persbericht van Thalento® Van: abcdefg [mailto:[email protected]] Verzonden: dinsdag 21 mei 2013 12:30 Aan: undisclosed-recipients Onderwerp: [mm] PRESSRELEASE: Thalento® en Cipal sluiten samenwerkingsovereenkomst voor de openbare sector

Hasselt, 21 mei 2013 Thalento® en Cipal sluiten samenwerkingsovereenkomst voor de openbare sector Recent hebben Thalento® (www.thalento.com) en Cipal (www.cipal.be) hun krachten gebundeld en een samenwerkingsovereenkomst afgesloten, specifiek voor de openbare sector. Thalento®, gekend als expert in e-Assessments en Talent Management, en het expertisecentrum Personeel & Organisatie van ICT-dienstverlener Cipal brengen hiermee een doelgerichte oplossing voor e-Assessments op de markt voor lokale besturen en overheidsbedrijven. De kracht van het aanbod ligt in de performante cloud-based assessment tools van Thalento® afgestemd op de competentiemodellen die binnen de openbare sector vaak gebruikt worden. Door middel van een combinatie van online selectietesten, verkrijgt men per deelnemer een sluitend rapport met praktische en objectieve informatie over performance, gedrag, motivatie en competenties. Op die manier kunnen overheidsbedrijven hun aanwervingsproces een stuk efficiënter én goedkoper maken alsook meer garanties krijgen dat de kandidaat over de gewenste competenties beschikt. Cipal zal de Thalento® software exclusief aanbieden binnen de openbare sector, aangevuld met bijhorende diensten voor interpretatie en geschreven toelichting bij de testresultaten alsook aanvullende opleidingen. Met dit partnership met Cipal voor de openbare sector breidt Thalento® haar HR aanbod uit naar een nieuwe afzetmarkt. Meer informatie vindt u op de websites www.cipal.be of www.thalento.com. Voor meer informatie kan u terecht bij: Xxx Xxxxxx – Tel xxxxxxxxxx gsm xxxxxxxxxxxxxx– email xxxxxxxxxxxxxxxx Adres xxxxxxxxxxxxxxxxt Ilse Daems (Manager Expertisecentrum Personeel & Organisatie) – 014/57.61.94 – xxxxxxxxxxxxxxxxx Mvg,

3

Xxxxxxx Xxxxxxxxxxx Contactgegevens Xxxxxxxxxxxxxxxxx Xxxxxxxxxxxxxxxxx Xxxxxxxxxxxxxxxxx

Voorbeeld 2 : bijlage in word bij een persbericht van BIG Media Group

Big Media Group verhuist op 21 maart naar nieuw bedrijfsgebouw in Lommel Big Media Group (BMG), uitgever van de regionale zakenmagazines Antwerpen Manager, Brabant Manager, Limburg Manager en Vlaanderen Manager (Manager Magazines), verhuist op 21 maart naar een gloednieuw bedrijfsgebouw in Lommel. Het prachtige nieuwe gebouw telt 3.000 m² kantoorruimte en ligt vlakbij de windmolens op het industrieterrein Kristalpark in de Noord-Limburgse gemeente. Het Lommelse bedrijf Edibo, gespecialiseerd in industrie- en kantoorbouw, stond in voor de constructie. BMG telt 49 medewerkers en legde de voorbije jaren een sterk groeiparcours af. “Het voormalige kantoorgebouw, dat we in Overpelt huurden, voldeed niet meer,” aldus Thieu Cuypers. “Onze nieuwbouw verhelpt daaraan en speelt in op toekomstige groei. We zijn overigens volop aan het aanwerven. We zoeken onder meer gedreven commerciële medewerkers, call center agents en freelance DTP-specialisten.” Het nieuwe bedrijfsgebouw, dat op 21 maart in gebruik wordt genomen, krijgt later op het jaar nog een officiële inhuldiging. Internationaal en lokaal BMG is sinds 2000 actief in grafische dienstverlening en bedrijfscommunicatie, zowel in België als in het buitenland. Naast de eigen Manager Magazines, die in alle Vlaamse provincies worden uitgegeven, specialiseerde het bedrijf zich in het ontwikkelen van – onder meer – websites, huisstijlen, bedrijfsfolders en audiovisuele diensten. “Waar de meeste bedrijven hun activiteiten starten in de eigen regio en daarna

4

uitbreiden naar het buitenland, maakten wij de omgekeerde beweging,” vertelt gedelegeerd bestuurder Thieu Cuypers. “Wij zijn begonnen als dienstverlener voor buitenlandse productiehuizen. Zo bouwden we een grote knowhow op in print-, audiovisuele en webcommunicatie. Die kennis gebruiken we vandaag in de eigen regio, onder meer als uitgever van Manager Magazines en het vorig jaar gelanceerde www.manager-tv.be, een website voor zakelijke webtelevisie. Maar we leveren ook steeds meer gepersonaliseerde communicatiediensten aan Vlaamse klanten, zoals bedrijfsfolders, nieuwsbrieven, websites, videofilms en huisstijlen. Internationaal blijven we actief via de productie van, onder meer, ‘airport magazines’, die specifieke businessinformatie bevatten voor zakenreizigers en verdeeld worden in luchthavens.” Tijdschriften in opdracht Het Noord-Limburgse mediabedrijf publiceert bovendien tijdschriften in opdracht van derden. KVSK Magazine, voor voetbalclub KVSK United in tweede nationale, en Fast Breek, voor basketbaleersteklasser Bree, zijn daarvan de bekendste en meest recente voorbeelden. Het nieuwe adres is Louis Pasteurstraat 21, 3920 Lommel. Het telefoon- (011-808 854) en faxnummer (011-808 855) verandert niet. Meer info: www.big-media-group.be www.managermagazines.be www.manager-tv.be www.uwbrochure.be Contactpersoon voor extra informatie: Nele Verstraete, tel.: 011-808.854. gsm xxxxxxxxxxxxx

Meer weten?

5

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Je tekst/boodschap schrijven >



Andere bronnen • Meer informatie over het opstellen van een persbericht:

o http://www.schrijf.be/copywriting_tips_persbericht.htm o http://www.leren.nl/rubriek/zakelijk/communicatie/persbericht/

• Een checklist voor een persbericht: http://www.communicatiecoach.com/public-relations/checklist-persbericht/

• Specifieke informatie over een elektronisch persbericht: http://www.vanderzande.com/rtfm/pers.html

Bibliografie

-/-

Wegwijzer: Stopmotionfilmpje

Een stopmotionfilmpje is een filmpje dat opgebouwd is aan de hand van foto’s. Met Take 5, een computerprogramma, kan je zelf een stopmotionfilmpje maken.

Stopmotionfilmpjes zijn vaak leuke, levendige filmpjes die op een luchtige manier een proces verduidelijken. Op deze website kan je een voorbeeld van een stopmotionfilmpje bekijken.

Figuur 1: Stopmotionfilmpje “Form a Chain project”

Om tot een goed resultaat te komen, maak je zoveel mogelijk foto’s van je stappen. Dit kost veel energie en tijd maar het resultaat zal uiteindelijk vloeiender uitzien. Het voordeel van een stopmotionfilmpje is dat je enkel de slechte foto’s hoeft te verwijderen en dat je daarna het filmpje onmiddellijk kan exporteren.

Hoe ga je te werk?

2

Figuur 2: Take 5 installatie

Download de trial van Take 5 (30 dagen geldig) via: http://www.cellsoft.be/nederlands Installeer vervolgens het programma. Maak de setting klaar waar je het stopmotionfilmpje gaat maken. Denk aan voldoende belichting. Verbind de videocamera met de computer. Volg de handleiding van Take 5 om te starten met het maken van een stopmotionfilmpje.

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Software om je ontwerp uit te werken > Audio- en

videotools > Video o Video’s maken

3

o Video’s bewerken Andere bronnen

• De veelgestelde vragen over Take 5 zijn gebundeld op hun website.

Bibliografie

-/-

Wegwijzer: Videotutorial

Een videotutorial is een video waarin je uitlegt hoe iets werkt. Een videotutorial is een interessant, mediarijk alternatief op een klassieke, tekstuele handleiding.

Veel videotutorials zijn “screencasts”: je maakt een video van je eigen scherm terwijl je uitlegt wat je doet en waarom. Met de 30-dagen-gratis versie van Camtasia kan je je scherm of een gedeelte ervan filmen. .

Hoe ga je te werk?

Figuur 1: Camtasia

Meld je aan via: http://www.techsmith.com/download Installeer de software. Open Camtasia, Kies hoe je wenst op te nemen: Full screen, Camera on/off Geluid. Klik vervolgens op REC om de opname te starten. Op het einde van de opname kan je je opname nog bewerken. Voor de technische handleiding raadpleeg je de website van Techsmith.

2

Meer weten?


videotools > Video o Video’s maken o Video’s bewerken

Andere bronnen

• Camtasia biedt een online handleiding aan om zelf aan de slag te gaan.

Bibliografie

-/-

Wegwijzer:

Podcast

In deze wegwijzer vind je informatie over het maken van een podcast, een manier om gesproken communicatie op te nemen en te verspreiden via het internet. Met een podcast kan je discussies, radioshows, campagnes, promoties, … opnemen en afspelen.

Hoe ga je te werk?

Met het programma PodOMatic kan je een podcast opnemen. Daarvoor heb je een computer en een microfoon nodig. De kwaliteit van je podcast hangt grotendeels af van de kwaliteit van je microfoon. De ingebouwde microfoon van je laptop is zeker voldoende als je een podcast opneemt voor persoonlijk gebruik. Als je een professionele podcast wil opnemen dan zorg je het best voor een degelijke microfoon. Laat je hiervoor bijstaan door een audiospecialist.

Figuur 1: De knop Publish van PodOmatic

Meld je aan via: http://www.podomatic.com Klik op Publish. Kies Podcast. Klik vervolgens op Create. Geef een titel en omschrijving. Klik op Safe & Continue.

Figuur 2: PodOmatic

Figuur 3: PodOmatic

Selecteer op welke manier je een podcast gaat maken:

• Een bestand opladen

• Kies een eerder opgenomen podcast (Media Library)

• Neem rechtstreeks een fragment op (microphone)

• Via FTP(webserver) Klik op Record om de opname te starten. Na de opname kan je een afbeelding en tags toevoegen aan je podcast. Als laatste optie kan je de podcast publiceren. Via een unieke link kan je de podcast verpreiden.

Meer weten?


videotools > Audio > Audio bewerken Andere bronnen

• Op de website van PodOmatic vind je een handleiding over het maken van een podcast.

Bibliografie

Wegwijzer: Je ontwerp opmaken

Wil je dat het ontwerp van je poster, flyer, brochure, tijdschrift... mooi en professioneel oogt, dan hou je best rekening met volgende elementen:

• Witruimte • Kolombreedte • Aantal lettertypes • Uitlijnen van elementen • Kleurgebruik • Kleurcontrast

Witruimte Goed gebruik van witruimte geeft rust en evenwicht aan je compositie.

Figuur 1: Een slecht voorbeeld van het gebruik van witruimte in een lay-out. [1] In het voorbeeld hierboven zie je hoe belangrijk het gebruik van witruimte is in je lay-out. De tekst staat te dicht op de foto’s en op de randen van het

2

papier. Hierdoor ontstaat er geen fijne balans in de lay-out. De tekst leest niet aangenaam en er gaat geen rust uit van de lay-out. In het voorbeeld hier beneden is goed te zien hoe je door goed gebruik te maken van witruimte, een mooie balans in je lay-out kunt brengen.

Figuur 2: Door goed gebruik te maken van witruimte ontstaat een balans in je lay-out [2] Door de tekst niet te laten doorlopen tot aan de rand van het papier ontstaat er meer rust en balans in de lay-out, waardoor de tekst beter leesbaar wordt.

Kolombreedte Als je kolom te breed is, wordt ze moeilijk om lezen. Maak je een kolom echter te smal, dan wordt het heel lastig om je tekst uit te lijnen zonder rare afbrekingen of te veel witruimte tussen je woorden.

3

Figuur 3: Door smalle kolommen toe te passen in je lay-out krijg je al gauw met lastige neveneffecten te maken zoals hierboven getoond. [3] Als je graag wil weten hoe breed je kolom mag zijn, is het handig om ook de wegwijzer “De maximale regellengte bepalen” te raadplegen.

Aantal lettertypes Bij het ontwerpen van je lay-out kan je best niet te veel lettertypes gebruiken omdat een veelvoud aan lettertypes je lay-out onrustig maakt.

4

Figuur 4: Het gebruik van veel verschillende stijlen komt de balans niet altijd ten goede... [4] In het voorbeeld hierboven is goed te zien hoe het gebruik van veel verschillende stijlen (in dit geval een stijl voor koppen, subkoppen, quotes, tagline, tabellen, koptekst, voettekst), een onrustig resultaat geeft.

5

Figuur 5: Door gebruik te maken van 2 contrasterende lettertypes die goed bij elkaar passen, creëer je al gauw meer balans in je lay-out [5] In bovenstaand voorbeeld wordt er een balans gecreëerd in de lay-out door een goed gebruik van witruimte, maar ook door twee lettertypes te kiezen die goed bij elkaar passen én tegelijkertijd ook mooi contrasteren. Hierdoor hoef je maar weinig verschillende stijlen te gebruiken om onderscheid te maken tussen tekstdelen.

Uitlijnen van elementen Dit is misschien wel de basis van je lay-out: het uitlijnen van je tekst, foto’s en koppen. Je kunt hierbij een aantal basisprincipes in het achterhoofd houden. Zorg ervoor dat je overal een gelijke witruimte rondom je pagina hebt en dat de randen van al je elementen gelijk lijnen.

Figuur 6: Een voorbeeld van goede uitlijning (rechts) en slechte uitlijning (links) [6] Het voorbeeld hierboven maakt het verschil duidelijk tussen een mooi gebalanceerde en uitgelijnde pagina (rechts) en een ietwat mislukte pagina (links). De pagina rechts is mooi gebalanceerd omdat de marges links, rechts, boven en beneden gelijk zijn. Ook is de tekst mooi uitgevuld zonder lelijke gaten of afkappingen. Op de pagina links is dit echter niet het geval. De zwart-wit foto rechts stoort omdat hij breder is dan de tekstkolom. Ook is de witruimte tussen de foto’s niet gelijk.

6

Kleurgebruik Kleurgebruik is erg belangrijk in je lay-out. In figuur 4 zien we hoe een in eerste instantie goed gekozen kleurenpalet (zwart+cyaan+wit) volledig wordt verpest door de grote grafiek in de rechterbovenhoek. Er ontstaat een kakafonie aan kleuren.

Figuur 7: Onzorgvuldig gebruik van kleur kan de balans in je lay-out volledig doen omslaan [7] Voor meer informatie over kleuren kiezen en combineren kun je ook nog de wegwijzer “kleuren kiezen en combineren” bekijken

Kleurcontrast Bij het gebruiken van kleur moet je altijd goed opletten met het contrast tussen de kleuren en het beeldmateriaal wat je gebruikt. In figuur 8 hieronder is goed te zien hoe een in eerste instantie goed gekozen kleur niet tot zijn recht komt omdat er geen rekening gehouden is met de achtergrondfoto. De witte tekst is niet meer te lezen doordat er gekozen is voor een foto waarin het model witte kleding draagt. In dit geval is de basisgedachte goed geweest, maar vervolgens is er geen rekening gehouden met de gekozen foto.

7

Figuur 8: Zorg dat je kleuren goed contrasteren in combinatie met je gekozen beeldmateriaal. [8]

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven >

o Kleuren kiezen en combineren o Je tekst opmaken >

8

Een geschikt lettertype kiezen Uitlijnen, uitvullen of centreren? De maximale regellengte bepalen De interlinie bepalen Kleine letters of hoofdletters

o Je ontwerp illustreren: Pictogrammen toevoegen Foto’s toevoegen

• Foto’s vinden • Foto’s toevoegen

Andere bronnen • Best Design Options heeft een blog geschreven over 20 inspirerende

magazine lay-outs. • Kunstonderwijs.be heeft een handige cursus over lay-outs en

paginaopmaak online staan in PDF-formaat

Bibliografie

[1] Tobyonline (2011). Examples of bad magazine layout [Online]. Available: http://webdev-il.blogspot.be/2011/07/examples-of-bad-magazine-layout.html [2] Mozaïek Magazine (2011). [3] Tobyonline (2011). Examples of bad magazine layout [Online]. Available: http://webdev-il.blogspot.be/2011/07/examples-of-bad-magazine-layout.html [4] Tobyonline (2011). Examples of bad magazine layout [Online]. Available: http://webdev-il.blogspot.be/2011/07/examples-of-bad-magazine-layout.html [5] MAD-faculty (2012). EXIT/12 [6] Tobyonline (2011). Examples of bad magazine layout [Online]. Available: http://webdev-il.blogspot.be/2011/07/examples-of-bad-magazine-layout.html [7] Tobyonline (2011). Examples of bad magazine layout [Online]. Available: http://webdev-il.blogspot.be/2011/07/examples-of-bad-magazine-layout.html [8] Tobyonline (2011). Examples of bad magazine layout [Online]. Available: http://webdev-il.blogspot.be/2011/07/examples-of-bad-magazine-layout.html

Wegwijzer: Kleuren kiezen en combineren

Kleuren zijn erg krachtige communicatoren. Kies je kleuren nooit lukraak! In deze wegwijzer leer je welke betekenis kleuren hebben, hoe je kleuren afstemt op afbeeldingen en hoe je kleuren combineert.

Kleuren kiezen Kleur speelt rechtstreeks op het gevoel. Elke kleur roept een bepaalde sfeer of een bepaalde stemming op. Als een bedrijf een kleur kiest voor zijn logo, dan houdt het altijd rekening met het gevoel en de waarden die het wil uitstralen. Zo kiest IBM voor blauw, omdat blauw betrouwbaarheid oproept. Welke kleur past bij jouw ontwerp? Wat wil je uitstralen?

Figuur 1: Bovenstaande infographic laat zien hoe bedrijven kleur gebruiken om hun identiteit over te brengen naar de consument. [1]

Kleuren en afbeeldingen combineren Ontwerpers gebruiken kleur zelden afzonderlijk maar altijd in combinatie met afbeeldingen. Kleur en afbeelding moeten goed op elkaar afgestemd zijn.

2

Zo kan een donkere afbeelding door krachtige kleuren verpletterd worden, terwijl een krachtige afbeelding afgezet tegen pastelkleuren niet op zijn plaats is. Een manier om afbeeldingen en kleuren goed bij elkaar te laten passen is om kleuren te gebruiken die al in je foto zitten:

Figuur 2: Door gebruik te maken van kleuren die al in je beeldmateriaal zitten, is het mogelijk om op een eenvoudige manier tekst en beeld tot 1 mooi geheel te krijgen.

3

Kleuren combineren Een betrouwbare manier om kleuren te combineren is gebruik te maken van complementaire kleuren. Complementaire kleuren zijn kleuren die tegenover elkaar staan. De kleurencirkel van Johannes Itten geeft deze kleuren goed weer:

Figuur 3: De kleurencirkel van Johannes Itten

4

Als we naar de bovenstaande cirkel kijken, zien we dat volgende kleuren tegenover elkaar liggen en dus complementair zijn:

o rood en groen o geel en paars o blauw en oranje

In het wetenschappelijke en natuurkundig juiste kleursysteem zijn de complementaire kleurenparen:

o geel en blauw o cyaan en rood o magenta en groen

Ontwerpen die gebruik maken van complementaire kleuren kunnen erg sterk zijn en goed opvallen. Hieronder enkele voorbeelden ter inspiratie.

Figuur 4: 3 voorbeelden van complementair kleurgebruik [2]: Ontwerp links: geel en blauw; Ontwerp midden: rood en groen; Ontwerp rechts: cyaan en rood

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven > Je ontwerp opmaken

Andere bronnen

5

• Als je graag wilt welke betekenis er aan kleuren worden gegeven, dan is het handig om deze site door te nemen.

Bibliografie

[1 ] M. Poppen, (2013). Emotie, kleur en design [Online] Available: http://www.poppenvormgeving.nl/2013/01/28/emotie-en-design/ [2] G. Davis, “Hoe Dit Boek Te Gebruiken.” Introduction. 1000 Kleurencombinaties Voor Drukwerk En Web. Kerkdriel: Librero B.v., 2008. 7-9. Print.

Wegwijzer: Een geschikt lettertype kiezen

Kies nooit zomaar het standaard lettertype van je tekstverwerker. Een lettertype bepaalt immers mee de sfeer en de uitstraling van je ontwerp. Bovendien heeft het lettertype impact op de leesbaarheid van de tekst.

Elk ontwerp zijn lettertype Stel jezelf de vraag: welke sfeer wil ik dat mijn ontwerp oproept? Het antwoord op die vraag hangt natuurlijk samen met je doel en je doelgroep. Maar wat het antwoord ook is, weet dat het bepalend is voor het lettertype dat je kiest. En keuze is er genoeg! Elke tekstverwerker bevat een hele reeks mogelijkheden. Bovendien bestaan er talloze websites die gratis lettertypes, of “fonts”, aanbieden (zie onder bij “Meer weten”). Het is onmogelijk om alle lettertypes te overlopen, maar een paar grote groepen zijn:

• Oldstyle fonts • Fringe • Modernen • Script • Slab Serif • Decoratief

Enkele voorbeelden

Figuur 1: Voorbeelden van Fringe letter-lettertypen [1]

Fringe lettertypes zijn erg bewerkte lettertypes die vaak moeilijk te lezen zijn. Ze zijn vaak wel duidelijk te identificeren en te onderscheiden van andere lettertypen. Fringe lettertypes zijn erg geschikt om een bepaalde sfeer op te roepen en om je poster een unieke stijl mee te geven.

2

Figuur 2: Voorbeelden van Script letter-lettertypen [2]

Script lettertypes imiteren het menselijk handschrift. Ze roepen een verfijnde, elegante en soms ouderwetse sfeer op

Figuur 3: Decoratieve lettertypes [3]

Decoratieve lettertypes zijn lettertypes die maar één functie hebben: decoratief zijn. Ze roepen een bepaalde sfeer op, creëren een krachtig beeld, maar ze zijn niet bijzonder goed leesbaar.

Schreefloos of geschreefd? Er bestaan heel erg veel lettertypes, maar elk lettertype is ofwel schreefloos of geschreefd. We spreken ook over ‘serif’ en ‘sans-serif’ lettertypes: serifs zijn lettertypes met ‘schreven’. ‘Schreven’ is een ander woord voor de dwarsstreepjes aan de uiteinden van de rechte en soms ronde vormen van een letter. In figuur 4 zijn de schreven aangeduid in het rood.

Figuur 4: Aanduiding van schreven bij een schreefletter. Een aantal veel gebruikte, geschreefde lettertypes zijn:

o Times New Roman

3

o Palatino o Georgia

Een aantal veel gebruikte schreefloze lettertypes zijn o.a:

o Helvetica o Verdana o Gill Sans

Een schreefletter is over het algemeen beter geschikt voor gebruik in tijdschriften en boeken. Doordat een schreefletter schreven heeft, hebben de letters onderling meer onderscheid waardoor ze minder op elkaar lijken en dus ook sneller worden herkend door lezers. Door deze eigenschap is een schreefletter zeer geschikt voor langere teksten. Een schreefloze letter is dan weer beter geschikt voor bijvoorbeeld teksten op een beeldscherm. Op een beeldscherm zijn de letters immers uit pixels opgebouwd. De schreven gaan dan bij kleinere corpsgroottes storen omdat het raster van een beeldscherm te grof is om de rondingen van de schreven goed weer te geven op kleinere corpsgroottes.

Meer weten?

Andere bronnen • Je bent bij maken van je layout niet beperkt tot het gebruiken van

lettertypes die standaard op je computer staan. Kijk ook eens op: o http://www.dafont.com o http://www.1001freefonts.com

• Op de website van dafont.com staat heel overzichtelijk uitgelegd hoe je een font moet installeren op Windows, Mac of een Linux besturingsysteem.

Bibliografie

[1] [2] [3] R. ]Williams, Het Lettertypeboek Voor Iedereen. Schoonhoven: Academic Service, 2001. Print.

Wegwijzer: Uitlijnen, uitvullen of centreren

Uitlijnen, uitvullen of centeren? Jammer genoeg gaan leesbaarheid en een optimaal optisch effect niet zomaar samen... Je leest er meer over in deze wegwijzer.

Figuur 1: Verschillende manieren van uitlijnen zoals ze vaak worden weergegeven in tekstverwerkingsprogramma's. In het plaatje hierboven zie je, van links naar rechts:

• Links uitlijnen • Centreren • Rechts uitlijnen • Uitvullen (laatste regel links uitlijnen) • Uitvullen (laatste regel centreren) • Uitvullen (laatste regel rechts uitlijnen) • Uitvullen (volledig)

Links uitlijnen garandeert een optimale leesbaarheid. Je bent verzekerd van de snelste leestijd doordat je overal een vaste afstand tussen de woorden hebt. Maar omdat de kantlijn aan de rechterkant wisselt van lengte, komt de tekst optisch minder stabiel over. Op esthetisch vlak kan dat een nadeel zijn. Maar als je tekst puur beoordeeld gaat worden op leesbaarheid, dan kun je het beste je tekst links uitlijnen. Uitvullen geeft optisch het beste resultaat: er ontstaat een mooie kolom met een rechte linker en rechter kantlijn. Je bladspiegel komt heel rustig over. Maar uitvullen is niet de meest leesbare optie, omdat de afstand tussen de woorden niet stabiel is.

2

Rechts uitlijnen heb je niet zo vaak nodig. Deze optie wordt vaak gebruikt voor het uitlijnen van paginanummers op de rechterpagina. Ook kan het soms zo zijn dat een bepaalde taal een rechtse uitlijning vereist. Centreren zorgt ervoor dat een stuk tekst de aandacht trekt. Centreren kun je goed gebruiken voor het weergeven van een citaat, een stukje poëzie, een hoofdstuktitel... Ook voor affiches en uitnodigingen wordt vaak voor centreren gekozen, omdat de leesbaarheid hier ondergeschikt is aan het optische effect.

Fig 2. Het volledig uitlijnen van tekst in een brochure [1]

Bibliografie

[1] MAD-faculty / Art|Object&Design (2012). Artisanato [Book].

Wegwijzer: De maximale regellengte bepalen

In deze wegwijzer vind je meer informatie en uitleg over hoe lang een tekstregel mag zijn, en hoe je deze lengte het beste kunt bepalen.

Hoe langer een regel, hoe moeilijker voor het oog om het begin van de volgende regel te vinden. Om te bepalen wat de maximale regellengte mag zijn, bestaat er een vuistregel: je mag niet meer dan 9 à 10 woorden op een regel mag plaatsen, of niet meer letters dan 2,5 keer het alfabet. Dat komt neer op 65 tekens.

Meer weten?

Andere bronnen

• Op allestoegankelijk.nl staan een aantal handige tips en richtlijnen voor je tekstopmaak.

Bibliografie

-/-

Wegwijzer: De interlinie bepalen

In deze wegwijzer vind je meer informatie over hoeveel witruimte je tussen de regels laat.

Interlinie is de ruimte tussen de regels. Die kan je zelf bepalen. Een te krappe of te ruime interlinie gaat ten koste van de leesbaarheid. Je kan de interlinie maar beter verruimen als:

• de regels langer zijn dan gemiddeld (zie wegwijzer “Maximale regellengte bepalen”);

• je een schreefloze letter gebruikt (zie wegwijzer “Een geschikt lettertype kiezen”);

• je een lettertype op een zwarte of donkere achtergrond zet (zie wegwijzers “Je ontwerp opmaken” en “Kleuren kiezen en combineren”).

In onderstaand voorbeeld is de tekst aan de rechterkant beter leesbaar. Omdat een schreefloos lettertype is gebruikt, is een ruimere interlinie aangewezen. Schreefjes zorgen immers voor een goede horizontale uitlijning van de tekst. Als er geen schreefjes zijn, heeft de lezer behoefte aan extra witruimte om gemakkelijk het begin van de nieuwe regel te vinden.

Figuur 1: Voorbeeld interlinie [1]

2

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven > Je tekst opmaken >

o De maximale regellengte bepalen o Een geschikt lettertype kiezen

• Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven > o Je ontwerp opmaken o Kleuren kiezen en combineren

Andere bronnen

• Op allestoegankelijk.nl staan een aantal handige tips en richtlijnen voor je tekstopmaak.

Bibliografie

[1] R. Williams, Het Lettertypeboek Voor Iedereen. Schoonhoven: Academic Service, 2001. Print.

Wegwijzer: Kleine letters of hoofdletters?

In deze wegwijzer vind je meer informatie over het verschil tussen kleine letters en hoofdletters. Wanneer gebruik ik welk type letter?

Tekst in hoofdletters (“kapitalen”) trekt de aandacht. Daarvoor zijn minstens twee redenen te bedenken. Een eerste reden is dat tekst in kapitalen groter is, en dus visueel de aandacht trekt. Een tweede reden is dat kapitalen geassocieerd worden met roepen. En roepen doe je enkel wanneer je de aandacht wil. Maar hou er rekening mee dat kapitalen moeilijker lezen dan tekst in “onderkast” (kleine letters). Dat komt omdat wij niet letter voor letter lezen, maar in woordbeelden. Bij het herkennen van woorden speelt de vorm van het woord (“het woordbeeld”) dus een belangrijke rol. Woorden die in hoofdletters staan, zijn minder snel te herkennen omdat de woordbeelden simpele rechthoeken worden.

Figuur 1: Woordbeelden in kapitalen hebben dezelfde vorm (1)

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven > Je tekst opmaken >

Een geschikt lettertype kiezen Andere bronnen

2

• Als je meer wilt weten over de verschillende onderdelen van een lettertype, check dan deze link

Bibliografie

[1] R. Williams, Het Lettertypeboek Voor Iedereen. Schoonhoven: Academic Service, 2001. Print.

Wegwijzer: Pictogrammen toevoegen

In deze wegwijzer vind je meer informatie over pictogrammen. Waar wordt een pictogram toegepast? Waar vind je geschikte pictogrammen?

Een pictogram heeft als grote voordeel dat het taalproblemen helpt oplossen. Als decoratief element heeft een pictogram weinig waarde, omdat een pictogram met opzet zo eenvoudig mogelijk wordt gehouden. Maar wanneer je niet zeker bent of je doelgroep de taal machtig is, kan een pictogram veel verschil maken. Onder andere op schoolbriefjes wordt om die reden vaak gebruik gemaakt van pictogrammen. Een website met geschikte schoolpictogrammen vind je bij “Meer weten”. Een ander voordeel van een pictogram is de onmiddellijke herkenbaarheid. Een pictogram vraagt minder leestijd dan een omschrijving in woorden.

Figuur 1: De pictogrammen van de U.S. National Park Service [1] Als je op zoek bent naar pictogrammen, bekijk dan zeker onderstaande links even.

2

Meer weten?

Andere bronnen • Als je ter inspiratie eens wilt zien wat voor pictogrammen er zoals zijn,

dan kan deze link handig zijn • Pratenmetelkaar.be: deze website biedt een aantal hulpmiddelen aan

om beter te communiceren met ouders en kinderen, o.a. pictogrammen voorzien van een omschrijving in verschillende talen.

Bibliografie

[1] Wikipedia.org [2013.] Pictogram [Online]. Available: http://nl.wikipedia.org/wiki/Pictogram

Wegwijzer: Foto’s vinden

Als je zomaar het internet plundert op zoek naar geschikte foto’s, is de kans groot dat je foto’s of afbeeldingen gebruikt waar een eigendomsrecht op rust. In deze wegwijzer vind je een overzicht van sites waarop je rechtenvrije beelden en stockphoto’s kunt vinden.

Onderstaande sites zijn gratis beeldbanken. In de meeste gevallen is het verplicht hier een account aan te maken en daarna mag je beelden downloaden. Let echter op! Dat je niet voor de beelden hoeft te betalen, betekent niet dat de beelden ook zonder beperkingen gebruikt mogen worden. Flickr Creative Commons Fotopagina van Flickr met foto’s waarop een CreativeCommons licentie rust. CreativeCommons is een organisatie die door middel van licenties gebruikers in staat stelt om hun werk voor bepaalde vormen van hergebruik vrij te geven. Ze verliezen hierdoor niet de bescherming die het auteursrecht hen biedt. MorgueFiles Een gratis beeldenbank. Kijk hier om na te gaan welke rechten je wel en niet hebt en wat je met de beelden mag doen. SXC.hu Een gratis beeldenbank met foto’s. Kijk hier om na te gaan wat er precies met de beelden gedaan mag worden. ImageAfter Beeldenbank waar je diverse texturen en foto’s kunt vinden die handig kunnen zijn om posters te maken. Kijk hier om na te gaan hoe je de beelden wel en niet mag gebruiken.

Meer weten?

2

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven > Je ontwerp illustreren >

Foto’s toevoegen > Foto’s bewerken Andere bronnen

• Hier onder vind je de links naar de hierboven genoemde sites: o Flickr Creative Commons o Creative Commons o Morguefiles

SXC.hu o ImageAfter

Bibliografie

-/-

Wegwijzer: Foto’s bewerken

Er zijn erg veel programma’s om foto’s te bewerken. Welk programma kies je voor welke doeleinden? Hieronder vind je een overzicht van gratis beeldbewerkingsprogramma’s, gerangschikt van makkelijk naar moeilijk.

Veel voorkomende handelingen bij het bewerken van foto’s zijn kleuren aanpassen, filters toepassen, afbeeldingen bijsnijden (“croppen”), elementen uit een afbeelding knippen en rode ogen verwijderen. In de keuzematrix hieronder zie je in één oogopslag welk programma je het beste kan kiezen voor een bewerking. In de rechtse kolom wordt ook de moeilijkheidsgraad weergegeven. Het eerste programma is het makkelijkste programma, en het laatste het moeilijkste. Programma Mogelijkheden Moeilijkheidsgraa

d VintageJS • Online, opent in webbrowser

• Slechts één bewerking: retro beeld maken

• Effectinstellingen d.m.v. knopjes en sliders

• Geen tutorials

•X — — — — — — — — —•

Rollip • Online, opent in webbrowser • Mogelijke bewerkingen:

o Filters toepassen o Effecten toepassen o Randen toevoegen

(“Borders”) o Tekst toevoegen

• Mogelijkheid tot het delen van je foto op Facebook

• Geen tutorials

•X — — — — — — — — —•

Photoshop Express

• Online, opent in webbrowser • Mogelijke bewerkingen:

o Bijsnijden (“Croppen”) o Roteren (“Rotate”) o Belichting (“Exposure”)

aanpassen o Rode ogen verwijderen o Saturatie (“Saturation”)

aanpassen o Witbalans (“White

•— — X — — — — — — —•

2

o Belichting (“Exposure”) aanpassen

o Rode ogen verwijderen o Saturatie (“Saturation”)

aanpassen o Witbalans (“White

balance”) aanpassen o Doffe vlekken en krassen

verwijderen (“Touch-up”) o Helderheid en contrast

aanpassen o Effecten toevoegen o Tekst toevoegen o Randen toevoegen

(“Borders”) o Toevoegen van

voorwerpen zoals voetballen, brillen etc. (“Decorate”)

• Tutorials aanwezig op site • Overzichtelijke editor

Aviary Phoenix

• Online, opent in webbrowser • Mogelijke bewerkingen:

o Verbeteren (“Enhance”) o Effecten toevoegen o Randen toevoegen

(“Frames”) o Stickers toevoegen

(“Stickers”) o Bijsnijden (“Crop”) o Formaat wijzigen

(“Resize”) o Roteren (“Rotate”) o Scherpte aanpassen

(“Focus”) o Helderheid aanpassen

(“Brightness”) o Contrast aanpassen o Saturatie aanpassen

(“Saturation”) o Temperatuur aanpassen

(“Warmth”) o Splash o Tekenen o Tekst toevoegen o Rode ogen verwijderen o Vervagen (“Blur”)

•— — X — — — — — — —•

3

(“Warmth”) o Splash o Tekenen o Tekst toevoegen o Rode ogen verwijderen o Vervagen (“Blur”)

• Overzichtelijk • Vereist het aanmaken van een

account • Online support met tutorials • Ook een app voor je GSM

FotoFlexer • Online, opent in webbrowser • Mogelijke bewerkingen:

o Automatisch repareren (“Auto Fix”)

o Rode ogen verwijderen o Bijsnijden (“Crop”) o Selectie kopiëren (“Copy

Region”) o Formaat wijzigen

(“Resize”) o Roteren (“Rotate”) o Spiegelen (“Flip horizontal

/ vertical”) o Aanpassen (“Adjust”) o Contrast aanpassen o Collage maken

(“Collage”) o Effecten toevoegen o Stickers toevoegen o Geanimeerde stickers

toevoegen (“Animated stickers”)

o Tekst toevoegen o Tekenen (“Draw”) o Gummen (“Eraser”) o Randen toevoegen

(“Borders”) o Scherper maken

(“Sharpen”) o Vervagen (“Blur”) o Transformeren

(“Transform”) o Werken met lagen

(“Layers”) • Mogelijkheden voor gevorderde

gebruikers: Resize, Herkleuren,

•— — — X — — — — — —•

4

o Transformeren (“Transform”)

o Werken met lagen (“Layers”)

• Mogelijkheden voor gevorderde gebruikers: Resize, Herkleuren, Uitsnijden, Curves, Morphen

• Veel tutorials online • Mogelijkheid foto's te laden

vanuit Facebook, Myspace, Picassa, Flickr, PhotoBucket

Pixlr Editor • Online, opent in webbrowser • Mogelijke bewerkingen:

o Verven (“Painting”) o Werken met lagen

(“Layers”) o Tekst toevoegen o Transformatietools

(“Transform”) o Paden maken met

pentool (“Pathtool”) o Werken met snelmaskers

(“Masks”) o Werken met scripts

(“Scripts”) o Geschiedenis (“History”)

• Veel tutorials te vinden op de site • Mobiele versie voor je GSM

beschikbaar • Pixlr is de online variant van GiMP.

Het heeft minder vooringestelde effecten en bewerkingen dan andere online programma's. Je moet echt alles zelf uitvissen.

•— — — — — — — — X —•

GIMP • Offline programma, vereist installatie op je computer

• Mogelijke bewerkingen: o Verven (“Painting”) o Werken met lagen

(“Layers”) o Tekst toevoegen o Transformatietools

(“Transform”) o Paden maken met

pentool (“Pathtool”) o Werken met snelmaskers

(“Masks”)

•— — — — — — — — — X •

5

o Transformatietools (“Transform”)

o Paden maken met pentool (“Pathtool”)

o Werken met snelmaskers (“Masks”)

o Werken met scripts o Werken met plug-ins (snel

nieuwe filters toevoegen) o Animaties maken

(“Animations”) • Veel tutorials op de site • GiMP heeft minder vooringestelde

effecten en bewerkingen dan de online programma's. Je moet echt alles zelf uitvissen.

Meer weten?


Foto’s toevoegen > Foto’s vinden Andere bronnen

• Startpagina Aviary Phoenix: de basispagina van de online tool Aviary Phoenix. Hier kun je de tool openen en beginnen met je foto te bewerken.

• Platformpagina Aviary Phoenix: op deze pagina kun je een keuze maken tussen de verschillende versies van Aviary Phoenix: iOS, Android, HTML5 of Windows Phone7

• Startpagina FotoFlexer: de startpagina van het programma. Hier kun je o.a. kiezen welk effect je wil toepassen.

• Demopagina FotoFlexer effecten: op deze pagina kun je demofilmpjes bekijken

• Website van de fabrikant GIMP: klik hier om naar de website van GIMP te gaan. Je kunt hier ook het programma downloaden

• Gebruikershandleiding GIMP: een link naar de gebruikershandleiding van GIMP.

• GIMP Tutorials: een verzameling van oefeningen en how to’s om het programma beter te leren kennen. Onderverdeeld in een beginner,

6

intermediate, expert sectie. • Photoshop Express Editor: om te starten met je foto’s te bewerken, klik je

hier • Introductie in Photoshop Express: het team van Photoshop Express heeft

een aantal video’s online gezet waar ze een korte introductie geven over welke functies er binnen het programma zijn.

• Startpagina Pixlr Editor: wil je direct beginnen met het bewerken van je beelden, klik dan hier.

• Video tutorials Pixlr Editor: op deze website staan een aantal video-tutorials waarin de werking van de verschillende tools wordt uitgelegd.

• VintageJS: de website van VintageJS

Bibliografie

-/-

Wegwijzer: Een tag cloud toevoegen

Een tag cloud is een interessante manier om de essentie van een tekst of een website visueel weer te geven. Met Wordle maak je makkelijk een professioneel uitziende tag of word cloud.

Een tag cloud is een woordenwolk waarin belangrijke woorden groter worden weergegeven dan onbelangrijke woorden. Op die manier springen essentiële woorden in het oog. Je kan een tag cloud bekijken als een visuele samenvatting van een tekst of een website. Wordle is een site waarmee je snel een typografisch beeld kunt maken door een tekst of webpagina in te geven. Je hebt hier de keuze uit verschillende fonts en kleuren. Ook kun je kiezen om je tekst verticaal of horizontaal te zetten.

Figuur 1: Enkele voorbeelden van tag clouds die gemaakt zijn met Wordle. [1]

2

Meer weten?

Andere bronnen • Wordle: site waar je de tagclouds kunt maken.

Bibliografie

[1] Wordle (2008). Wordle Gallery [Online]. Available: http://www.wordle.net/gallery

Wegwijzer: Een breed publiek aanspreken

In de meeste gevallen heb je een specifieke doelgroep voor ogen en stem je je taalgebruik op die doelgroep af. Maar soms wil je “het brede publiek” aanspreken. In dat geval zijn eenvoud en duidelijkheid de sleutelwoorden.

Hoe ga je te werk?

Wanneer je een tekst schrijft waarmee je een breed publiek wil bereiken, loop je het gevaar dat niemand zich echt aangesproken voelt. Het is zo’n beetje als in het echte leven. Ook daar kan je niet voor iedereen goed doen! Schrijf je voor een breed publiek, zorg er dan voor dat ook de minst taalsterken in de maatschappij je boodschap begrijpen. Mik op een maximale leesbaarheid door een eenvoudige, heldere taal te hanteren. De term die daarvoor vaak gebruik wordt is “plain language”. “Plain language” rust op twee basisprincipes: duidelijke zinnen schrijven en eenvoudige woorden kiezen.

Duidelijke zinnen schrijven

Figuur 1: Schrijf korte zinnen [1]

2

Als je te veel informatie in één zin stopt, wordt die al vlug te lang en te ingewikkeld. De lezer moet dan veel meer moeite doen om hem te begrijpen. In het slechtste geval moet hij de zin verschillende keren lezen om er vat op te krijgen. Hieronder volgen een aantal algemene richtlijnen waarmee je best rekening houdt wanneer je goede zinnen voor een breed publiek wil schrijven:

• Kies voor korte zinnen: Korte zinnen brengen de boodschap beter over. Schrap overbodige woorden. Vraag je van elk woord af: ‘Is het hier echt nodig?’ Indien niet, schrap het dan. Overbodige woorden leiden de aandacht van je lezer af. Hij raakt verveeld en haakt af.

• Schrijf actieve zinnen: “De postbode brengt een brief” is een actieve

zin. “Er wordt een brief gebracht” is een passieve zin. Passieve zinnen zaaien verwarring. Actieve zinnen maken een tekst duidelijk. Actieve zinnen zijn meestal ook korter.

• Schrijf in de tegenwoordige tijd als het kan: De tegenwoordige tijd leest gemakkelijker. Schrijf: “Wij maken elk jaar een nieuw model.” Niet: ‘Wij zullen elk jaar een nieuw model maken.’

• Gebruik de gebiedende wijs: Meestal kan je er lange zinnen veel korter mee maken. Schrijf niet: “Gelieve u aan de regels van het huis te houden” maar “Houd u aan de regels van het huis.” De gebiedende wijs komt minder autoritair over als er geen uitroepteken volgt.

Eenvoudige woorden kiezen

3

Figuur 2: De juiste woorden kiezen [2]

Ook de juiste woordkeuze is belangrijk wanneer je een breed publiek wil aanspreken.

• Kies voor korte woorden: Korte woorden zijn voor iedereen gemakkelijker om te lezen. Vermijd woorden met meer dan drie lettergrepen. Alledaagse woorden zoals ‘tandenborstel’ zijn meestal geen probleem, maar ‘parlementsverkiezingen’ is moeilijk. In zo’n gevallen kies je voor een omschrijving, bv. ‘verkiezingen voor het parlement’. Voor andere woorden kan je kiezen voor een eenvoudig synoniem: bv. ‘secretaris-generaal’ wordt ‘baas’.

• Gebruik alledaagse woorden: Schrijf zoveel mogelijk zoals je spreekt. Stel je voor dat je lezer voor je aan tafel zit en dat je hem vertelt wat je te zeggen hebt. Spreektaal is geen schrijftaal, maar gebruik toch liever alledaagse woorden.

• Vermijd synoniemen die verwarring zaaien: Gebruik – om verwarring te vermijden - een vaste term om een persoon, organisatie, begrip of zaak aan te duiden. Voorbeeld: ‘In deze publicatie zijn de kengetallen voor de milieusector opgenomen. De status van de richtcijfers is die…’

4

Gebruik beter twee maal hetzelfde woord: ofwel ‘kengetallen’ ofwel ‘richtcijfers’.

• Vermijd moeilijke woorden: (Te) moeilijke woorden brengen mensen in de war. Vermijd woorden uit een vreemde taal of Latijnse termen. Meestal is er ook een goed Nederlands woord. Bv. Verkies ‘gevolg’ boven ‘consequentie’. Kan je een moeilijk woord niet vermijden? Leg het dan uit.

• Schrap modewoorden: Ook wel ‘opblaaswoorden’ of ‘gebakken lucht’ genoemd. Voorbeelden: verankering, insteek, een stukje, naar (iemand) toe, kwaliteitsvol …. Meestal gebruikt door mensen die zich belangrijker willen laten lijken dan ze zijn.

• Gebruik alleen jargon als je lezers het begrijpen: Jargon is vaktaal die

moeilijk te begrijpen is voor een buitenstaander. Gebruik geen jargon als je lezer niet in hetzelfde vak zit.

• Vermijd verborgen werkwoorden: Een ‘verborgen werkwoord’ is een

werkwoord met een lidwoord voor. Bijvoorbeeld: ‘Ik ben bezig aan het schrijven van een boek.’ Verborgen werkwoorden maken een tekst zwaar, saai en langer dan nodig.

• Gebruik alleen bekende letterwoorden en afkortingen: Iedereen weet wat een tv of een cd is, maar dat is niet het geval voor, bijvoorbeeld, CLB of HIVA.

• Vermijd beeldspraak: Vaak is beeldspraak verwarrend, bijvoorbeeld voor allochtone lezers die zich de taal nog aan het eigen maken zijn of voor mensen met autisme. Een uitdrukking als ‘Hij liep met zijn kop tegen de muur’ dreigt dan letterlijk geïnterpreteerd te worden.

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Je tekst/boodschap schrijven > Doelgroepgericht

schrijven > Specifieke doelgroepen aanspreken • Ontwikkelen > Je tekst/boodschap schrijven > Doelgericht schrijven >

5

o Duidelijk structureren o Bewust geen standaardtaal gebruiken o Betekenis manipuleren via framing

Andere bronnen

• Meer informatie over schrijven voor diverse doelgroepen: http://www.protaal.nl/hoe-schrijf-je-een-tekst-voor-een-grote-diverse-doelgroep/

Bibliografie

[1] P. B. Fusion, „passwordbrandfusion,” 2013. [Online]. Available: http://passwordbrandfusion.nl/archives/168/zakelijke-communicatie-tip-1-schrijven-is-schrappen/. [Geopend 13 april 2013].

[2] taalschrift, „taalschrift.org/reportage,” [Online]. Available: http://taalschrift.org/reportage/004260.html. [Geopend 13 april 2013].

Wegwijzer: Specifieke doelgroepen aanspreken

Eigenlijk kan je niet spreken over “dé senioren”, “dé jongeren”, “dé allochtonen”... Want binnen elke groep is diversiteit troef. Het komt er dus op aan je specifieke doelgroep zo goed mogelijk in kaart te brengen. Toch zijn er een aantal aandachtspunten die je in je achterhoofd kan houden wanneer je schrijft voor senioren, mensen in armoede, laaggeletterden, mensen met een handicap, etnisch-cultulerele minderheden en jongeren [1].

Senioren Senioren vormen een zeer diverse doelgroep. Je vindt er mensen van verschillende leeftijden, scholingsgraad, stijl, mobiliteit,… Maar algemeen gesproken is het zo dat er meer probleempjes optreden naarmate de leeftijd stijgt: mensen worden slechter zien, slechter horen en zijn minder goed te been. Informatie verwerken gaat vaak trager. Ook is het over het algemeen zo dat senioren minder gebruikmaken van het internet en nieuwe media, alhoewel dit de laatste jaren verandert en sommigen er zeer bedreven in zijn.

Mensen in armoede Mensen in armoede zijn vaker laaggeschoold en laaggeletterd. Ze hebben sneller het gevoel er niet bij te horen en overspoeld te worden door informatie. Laaggeschoolden kunnen moeite ondervinden om hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden: welke informatie is belangrijk en welke niet? Ze hebben meestal een kleiner netwerk om op terug te vallen en ze maken minder gebruik van het internet, vaak om financiële redenen.

2

Laaggeletterden Eén op vijf Vlamingen heeft moeilijkheden om teksten te lezen. Een op vier Vlamingen haakt af als lezen iets meer moeite kost. Een op zeven Vlamingen is laaggeletterd. Voor laaggeletterden dien je een eenvoudig taalgebruik te gebruiken en een toegankelijke layout. Werk ook veel met beelden en pictogrammen. Interessante wegwijzers zijn “Een breed publiek aanspreken” en “Pictogrammen toevoegen” en “Je ontwerp illustreren met foto’s” op de kleine zeshoek “Je ontwerp grafisch vormgeven” bij de fase “Ontwikkelen”.

Mensen met een handicap Een handicap kan verschillende vormen aannemen. Sommige handicaps bemoeilijken informatieverwerking en andere handicaps niet. Algemeen is het zo dat mensen met een handicap vaker een lagere scholingsgraad hebben. Soms zijn ze door de aard van hun handicap minder taalvaardig en hebben meer moeite om informatie te verwerken. Doven en slechthorenden, blinden en slechtzienden, bijvoorbeeld, hebben hulpmiddelen nodig om te lezen, te luisteren of te kijken. Door je tekst in een groter lettertype te zetten bijvoorbeeld, kan je al een groot verschil maken.

Etnisch-culturele minderheden Mensen uit etnisch-culturele minderheden zijn vaker laaggeschoold en het is mogelijk dat ze het Nederlands minder goed beheersen. Ze zijn vaak minder schriftelijk georiënteerd en kunnen vaak niet terugvallen op een middenklasse netwerk, hoewel dit niet wil zeggen dat zij geen ander uitgebreid netwerk hebben. Het is mogelijk dat ze minder gebruik maken van het internet en ze verkiezen soms persoonlijke (mondelinge) communicatie. Daarom is face-to-face communicatie met deze doelgroep soms ook de beste manier van communiceren.

Jongeren Ook ‘de jongeren’ zijn een zeer diverse groep, met verschillende leeftijden, levensstijlen, sociale voorkeuren.... Zoals bij elke doelgroep is het belangrijk dat je in je communicatie aanknooppunten vindt met de leefwereld van jongeren. Zo maak je communicatie voor hen aantrekkelijk en herkenbaar, bijvoorbeeld door weinig lange tekst en veel aantrekkelijke beelden, foto’s en cartoons te gebruiken.

3

Ook het kanaal dat je kiest is belangrijk: social media, bjivoorbeeld, zijn erg populair bij jongeren. Voor communicatie met jongere kinderen kan je je trouwens ook richten op hun ouders, als intermediaire doelgroep.

Meer weten?


o Pictogrammen toevoegen o Foto’s toevoegen

• Ontwikkelen > Je tekst/boodschap schrijven > Doelgroepgericht schrijven > Een breed publiek aanspreken

• Ontwikkelen > Je tekst/boodschap schrijven > Doelgericht schrijven > o Duidelijk structureren o Bewust geen standaardtaal gebruiken o Betekenis manipuleren via framing

Bibliografie

[1] s. Antwerpen, „brochure 'communicatie voor iedereen',” [Online]. Available: http://www.antwerpen.be/eCache/ABE/81/82/793.Y29udGV4dD04MTgwOTAy.html. [Geopend 30 05 2013].

Wegwijzer: Duidelijk structureren

Elke tekst heeft een ruggengraat nodig: zonder een duidelijke, visueel opvallende structuur zakt je tekst in mekaar. En dan verlies je de aandacht van de lezer. In deze wegwijzer vind je tips die je helpen de informatie in je tekst te ordenen.

Zorg voor een logische opbouw Zet de belangrijkste dingen bovenaan en de minder belangrijke of de uitzonderingen onderaan. Een logische opbouw is vaak chronologisch, heeft niet te veel verwijzingen vooruit of terug en geeft niet te veel feiten te kort na elkaar. Knip je tekst in korte stukjes of alinea’s Deel je tekst in alinea’s in en scheid alinea’s met een witregel. Alinea’s maken de structuur van je tekst duidelijk. Houd punten die bij elkaar horen bij elkaar: één onderwerp is één alinea. Geef elk stukje een tussentitel Vat de essentie van elke alinea samen in een tussentitel. Je kan als tussentitel ook een vraag formuleren waarop de alinea het antwoord geeft. Gebruik lijstjes en tabellen Een lijstje met opsommingstekens brengt meteen een heldere, visueel sterke structuur aan. Als je een stappenplan uitlegt, gebruik dan opsommingen met cijfers. Ook tabellen zijn een visueel interessante manier om veel informatie op een helderen manier te presenteren. Gebruik de lay-out om je tekst duidelijker te maken

• Zet titels en tussentitels in vet • Zet titels en tussentitels groter dan gewone tekst • Laat een witregel tussen alinea’s • Laat voldoende witruimte boven, onder, naast en in je tekst • Verwijder alle overbodige lijnen, kaders, lettertypes....

2

VOORBEELD: Een brief van het OCMW met een aantal uitgesproken structuurelementen

3

.

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven > • Je ontwerp opmaken • Je tekst opmaken >


Bibliografie -/-

1

Wegwijzer: Bewust geen standaardtaal gebruiken

Als je een boodschap wil overbrengen, moet je dan altijd voor het Standaardnederlands kiezen? Of zijn er situaties waarin dialect, een vreemde taal of ‘fout’ taalgebruik beter werken? Er zijn situaties waarin een andere taalvariëteit dan het Standaardnederlands beter werkt, omdat je communicatie dan meer effect heeft. In deze wegwijzer vind je voorbeelden van geslaagde campagnes in niet-standaardtaal. De voorbeelden helpen je om na te denken over de vraag welke taalvariëteit het best bij jouw communicatieve ontwerp past.

In welke situaties werkt ‘fout’ taalgebruik goed?

Hieronder bekijken we vier bestaande campagnevoorbeelden waarbij de ontwikkelaars ervoor hebben gekozen om hun boodschap niet in Standaardnederlands te verspreiden. Voorbeeld 1: “Met Durex giet het altijd oan” In 2012 speelde Durex in op het afblazen van de Elfstedentocht in Nederland. Er lag minder dan 15 cm ijs waardoor er niet geschaatst kon worden. Durex zag hierin een aanleiding om de Friese uitspraak “it giet oan” (het gaat door) in hun reclame te gebruiken. Figuur 1: De elfstedentocht-o-meter [1] Figuur 2: Durex © speelt in op het afblazen van de Elfstedentocht in 2012. [2]

2

Voorbeeld 2: “It giet in de oanbieding!” Ook Albert Heijn greep deze gebeurtenis aan. In deze supermarktketen gingen enkele producten in de “oanbieding”, zoals je op onderstaande affiche ziet. Figuur 3: Albert Heijn © speelt in op het afblazen van de Elfstedentocht in 2012. [3] Voorbeeld 3: Campagne met Limburgse spreker Een ander voorbeeld is een campagne uit 2005 van SNS Bank in Nederland. In het spotje hoor je een vrouw met een Nederlands-Limburgs accent het product “Rentedemper” aanprijzen. Waarom kozen de ontwikkelaars voor een Limburgse tongval, en niet voor een accent uit de Randstad (Amsterdam en omgeving), het economische hart van Nederland? Als de campagne uitsluitend op regionale radio- en televisiezenders uitgezonden zou worden, dan zou het antwoord voor de hand liggen: een Limburger stort zijn geld wellicht liever op een bank van zijn eigen provincie. In dit geval gaat die vlieger echter niet op: de campagne was te horen op landelijke televisie- en radiozenders. Is de Limburger dan de persoon bij uitstek die voor stabiele rente kiest? Is het de vriendelijke Limburgse dame aan wie je je geld wel durft toe te vertrouwen, ook als je in de Randstad, Noord-Brabant of Friesland

3

woont? Figuur 4: Rentedemper, SNS Bank © [4] Deze campagne heeft SNS Bank in elk geval veel aandacht opgeleverd. Het authentieke (anders dan geïmiteerde) Limburgse accent viel op tussen de gangbaardere campagnes waarin voornamelijk sprekers uit de Randstad te horen zijn. Voorbeeld 4: “Zot van A” Het laatste voorbeeld is de campagne “Zot van A” van de Stad Antwerpen. “Zot van A” is gebaseerd op het Antwerpse dialect en betekent “gek op jou”. De letter A verwijst daarnaast ook naar de stad Antwerpen, waardoor de uitspraak zowel “gek op jou” als “gek op Antwerpen” betekent.

“De woordspeling zorgt voor verbondenheid met Antwerpenaren, maar niet-Antwerpenaren die de woordspeling niet snappen kunnen de A nog altijd als afkorting voor Antwerpen begrijpen.” [5]

Figuur 5: Zot van A-campagne van de Stad Antwerpen © [6]

Welke taalvariëteit past het best bij jouw communicatieve ontwerp? Hoe zorg je ervoor dat je een goede taalvariëteit kiest voor je communicatieve ontwerp? Tijdens de voorbereidingsfase vergaar je meer achtergrondkennis over je onderwerp, je doelgroep en het doel van je communicatie. Uit die informatie probeer je af te leiden in welke taal(variëteit) je je boodschap het best kunt verspreiden. Bereik je je doel het best in het

4

Standaardnederlands, in een dialect, in een vreemde taal of met een mix? Als je een specifiek doelpubliek voor ogen hebt, bijvoorbeeld de seniorenvereniging van een West-Vlaams dorp, dan kun je je afvragen welke taalvariëteit zij zelf spreken en het best begrijpen en welke taalvariëteit de grootste betrokkenheid teweegbrengt. Stel dat je deze senioren wil aansporen om hun dagelijkse lichaamsbeweging te vergroten, dan is de kans groot dat je met een campagne in plechtig Standaardnederlands je doel voorbijschiet. Daarnaast is het interessant om te bekijken of er in de omgeving aanknopingspunten zijn waardoor je je campagne kunt laten opvallen. Is er een situatie, zoals bij de campagnes van Durex en Albert Heijn het geval was, waarbij je op de actualiteit kunt inspelen? Kortom: voordat je beslist in welke taalvariëteit je je communicatieve ontwerp opstelt, is het belangrijk om je doelgroep, je onderwerp en je doel te kennen.

Meer weten?

Andere wegwijzers: • Verkennen > Op zoek naar meer informatie over je onderwerp • Verkennen > Bepalen wat je wil bereiken met je communicatie • Verkennen > De doelgroep(en) beter leren kennen

Andere bronnen:

• Wil je de campagne van SNS Bank bekijken? Ga naar YouTube en zoek op de trefwoorden SNS Bank Rentedemper. Of klik hier. Ben je benieuwd naar de reacties op deze campagne? In dit artikel, verschenen in De Volkskrant, lees je hoe mensen op deze campagne reageerden.

• Wil je meer theoretische achtergrond? Lees dan: T. Decoster, „Taal en communicatie. Een overzicht van nuttige taalkundige inzichten voor communicatiespecialisten (masterproef; promotor: K. Jaspaert).,” KU Leuven, Leuven, 2012.

• Wil je meer lezen over (standaard)taal en variatie? Op de website van de Nederlandse Taalunie vind je meer uitleg over Standaardnederlands in Vlaanderen en Nederland.

5

Bibliografie

[1] Index.nl, „Elfstedentocht 2012,” [Online]. Available: http://www.elfstedentocht2012.nl/. [Geopend januari 2013].

[2] „Schaatsen.blog.nl,” [Online]. Available: http://schaatsen.blog.nl/files/2012/02/Elfstedentocht-2012-reclame-durex.jpg. [Geopend 2013].

[3] „Aangenaam Anders,” [Online]. Available: http://www.aangenaamanders.nl/images/blog/ah_in%20de%20aonbieding.jpg. [Geopend januari 2013].

[4] „Vimeo,” [Online]. Available: http://b.vimeocdn.com/ts/221/137/221137566_640.jpg. [Geopend januari 2013].

[5] T. Decoster, „Taal en communicatie. Een overzicht van nuttige taalkundige inzichten voor communicatiespecialisten (masterproef).,” KU Leuven, Leuven, 2012.

[6] „Stad Antwerpen Foto’s photostream,” [Online]. Available: http://www.flickr.com/photos/stadantwerpen/2246865846/ . [Geopend januari 2013].

1

Wegwijzer:

Betekenis manipuleren via framing

Maakt het een verschil als je zegt: “Dit glas is halfvol” of “Dit glas is halfleeg”? Strikt genomen zeg je hetzelfde, maar reageren mensen ook hetzelfde op beide uitspraken? In deze wegwijzer bekijken we hoe je via framing de reactie van je doelpubliek kunt manipuleren.

Is het glas halfvol of halfleeg?

Als je mensen vraagt om de uitspraak “Het glas is halfvol” of “Het glas is halfleeg” te evalueren, dan wordt de uitspraak met “halfvol” als positiever geëvalueerd dan die met “halfleeg”. Hoe komt dat? Door informatie op een bepaalde manier te kaderen, te framen, kun je een bepaalde reactie bij je doelpubliek teweegbrengen. Frame theory gaat over de wijze waarop kennis in ons hoofd wordt opgeslagen. Frames1 kunnen worden gebruikt om de betekenis van gegevens te manipuleren, om er met andere woorden voor te zorgen of je doelpubliek veeleer positief of negatief op een bepaalde uitspraak reageert. In deze wegwijzer bekijken we twee specifieke manieren van framing, attribute en goal framing, en algemene framing via woord en beeld.

1 Een frame kan als volgt worden gedefinieerd: “a coherent structure of interrelated concept, based on recurrent patterns of experience”. [1]

2

Figuur 1: Halfvol of halfleeg? [2]

Halfleeg of halfvol? Attribute framing Het voorbeeld van het glas is een voorbeeld van attribute framing waarbij je een attribuut positief dan wel negatief manipuleert. Een ander voorbeeld van attribute framing is de wijze waarop je aangeeft hoeveel vet er in een bepaalde product zit [2]. Als je zegt dat een hamburger 25% vet bevat, dan beoordelen mensen de hamburger negatiever dan wanneer je zegt dat de hamburger 75% vetvrij is. Kortom: bij attribute framing levert het positieve frame doorgaans een positievere beoordeling op. Onderstaande tabel, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek [2] [3], geeft andere voorbeelden weer van attribute framing. Gebied Positief frame Negatief frame Resultaat condoom % slaagkans % faalkans Meer steun voor

condooms bij positief frame

project team % slaagkans % faalkans Lagere beoordeling bij negatief frame

operaties % overlevingskans

% kans op sterven

Meer mensen nemen de operatie bij positief frame

basketbalspeler % scoren % missen Betere beoordeling bij positief frame

gokken % winstkans % verlieskans Mensen gokken sneller bij positief frame

3

Figuur 2: Halfdood of halflevend? [4]

Winst of preventie van verlies? Goal framing Een andere vorm van framing is goal framing. Hierbij wordt een bepaald doel op een positieve manier of negatieve manier voorgesteld. Een voorbeeld is een campagne waarbij men vrouwen wil stimuleren om zelf hun borsten regelmatig te onderzoeken. Je kunt een dergelijke oproep op verschillende manieren framen. Vergelijk onderstaande uitspraken, en beantwoord voor jezelf de volgende vraag: welke uitspraak zorgt ervoor dat vrouwen sneller geneigd zijn om aan borstzelfonderzoek te doen? De eerste of de tweede uitspraak? Uitspraak 1: negatief frame

“Onderzoek toont aan dat vrouwen die geen borstzelfonderzoek uitvoeren een kleinere kans hebben om een tumor te ontdekken in een geneesbare fase.” [2]

Uitspraak 2: positief frame

“Onderzoek toont aan dat vrouwen die een borstzelfonderzoek uitvoeren een grotere kans hebben om een tumor te ontdekken in een geneesbare fase.” [2]

Uit onderzoek blijkt dat de eerste uitspraak de beste resultaten oplevert. In tegenstelling tot attribute framing is bij goal framing het negatieve frame doorgaans het effectiefst. Vrouwen zijn sneller geneigd om aan borstzelfonderzoek te doen als ze geconfronteerd worden met de preventie

4

van een mogelijk verlies (negatief frame), dan met het behalen van winst (positief frame). [2] Met deze gedachte in het achterhoofd is het interessant om de brochure van de Nederlandse Kankerbestrijding onder de loep te nemen. In die brochure spoort men vrouwen aan om regelmatig aan borstzelfonderzoek te doen. Hieronder vind je een fragment uit de inleiding, waarin beschreven wordt voor wie de brochure bedoeld is.

“Borstkanker openbaart zich in veel gevallen door een knobbeltje in de borst. Veel vrouwen ontdekken zo’n knobbeltje bij toeval. Anderen doordat zij regelmatig zelf hun borsten onderzoeken. Borstzelfonderzoek is geen wetenschappelijk bewezen methode voor de vroege opsporing van borstkanker. Maar wanneer u maandelijks zelf uw borsten onderzoekt, raakt u vertrouwd met hoe zij aanvoelen en (her)kent u verschillende bobbelige plekken. U weet dan wat bij u normaal is. Treedt er een verandering op, dan zult u die gemakkelijker opmerken. Bovendien kunt u de huisarts duidelijker vertellen welke veranderingen u hebt gevoeld. Dit helpt de huisarts bij het beoordelen van wat er aan de hand zou kunnen zijn.” [4]

In deze tekst wordt het doel van het borstzelfonderzoek in een positief frame geplaatst: door de borsten regelmatig te controleren leert een vrouw haar lichaam beter kennen, wat handig is bij het stellen van een diagnose. De vraag is evenwel of dit frame vrouwen aanzet om aan borstzelfonderzoek te doen. Op basis van goal framing weten we dat een negatief frame meer resultaat oplevert. Waarschijnlijk spoort een negatief frame vrouwen sneller aan om hun borsten regelmatig te controleren. In een negatief frame wordt de boodschap als volgt: vrouwen die niet aan borstzelfonderzoek doen, kennen hun lichaam minder goed waardoor het moeilijker is om een goede diagnose te stellen. Onderstaande tabel [2] vat de effecten van attribute en goal framing samen. Merk op dat attribute framing het best werkt met een positief frame, terwijl dat voor goal framing een negatief frame is. Soort framing Positief Negatief Resultaat attribute framing

80% slaagkans

20% faalkans Positief = betere beoordeling

goal framing Positief effect als je X doet.

Negatief effect als je X niet doet.

Negatief = grotere kans op actie X

5

als je X doet. als je X niet doet.

kans op actie X

Frames activeren met woorden en beelden Naast de specifieke manieren van framing als attribute en goal framing, kun je betekenis ook op een algemenere manier manipuleren. Dat kan door frames via woorden en beelden te activeren. Dat komt regelmatig voor in reclame maar ook in boodschappen die de publieke opinie proberen te beïnvloeden.

In 1959 lanceerde Esso de slogan “Stop een tijger in uw tank”. Het woord tijger roept het frame [TIJGER] op, dat doet denken aan snelheid en kracht. Die elementen kennen we vervolgens toe aan brandstof waardoor we de brandstof met iets krachtigs associëren: onze auto is sterker en sneller als we bij Esso tanken.

Figuur 3: “Stop een tijger in uw tank”, Esso © [7] Frames kunnen niet alleen door woorden maar ook door beelden geactiveerd worden. Een voorbeeld is de campagne “Always use protection” van Firefox. De slogan in combinatie met de condoom roept het frame [ONBESCHERMDE SEKS] op. De gevaren van onbeschermde geslachtsgemeenschap worden op die manier geprojecteerd op die van onveilig surfen. De condoom biedt bescherming tegen die onveiligheid en roept daarmee het frame [VEILIGHEID] op. Hierdoor wordt de boodschap als volgt: zoals een condoom je tegen de gevaren van onbeschermde geslachtsgemeenschap beschermt, zo biedt Firefox bescherming tegen de

6

gevaren van onveilig surfen. Figuur 4: “Always use protection” Firefox © [8]

Meer weten? In deze wegwijzer hebben we twee specifieke manieren van framing (attribute en goal framing) en een algemene manier van framing via woorden en beelden bekeken. Dit was slechts een greep uit wat er bekend is over framing. Raadpleeg onderstaande literatuur voor meer informatie.

• T. Decoster, „Taal en communicatie. Een overzicht van nuttige

taalkundige inzichten voor communicatiespecialisten (masterproef; promotor: K. Jaspaert).,” KU Leuven, Leuven, 2012.

• K. Jaspaert, F. Van De Velde, G. Brône, K. Feyaerts en D. Geeraerts, „Does framing work? An empirical study of simplifying models for sustainable food production.,” Cognitive linguistics, vol. 22, nr. 3, pp. 459-490, 2011.

• I. P. Levin en G. J. Gaeth, „How consumers are affected by the framing of attribute information before and after consuming the product,” Journal of Consumer Research, nr. 15, pp. 374-378, 1988.

Bibliografie

[1] [Online]. Available: http://eatcooklove.nl/wp-content/uploads/2013/03/glas-halfvol-of-halfleeg.jpg.

[2] T. Decoster, „Taal en communicatie. Een overzicht van nuttige taalkundige inzichten voor communicatiespecialisten (masterproef).,” KU Leuven, Leuven, 2012.

[3] I. P. Levin en G. J. Gaeth, „How consumers are affected by the framing of attribute information before and after consuming the product,” Journal of Consumer Research, nr. 15, pp. 374-378, 1988.

[4] Robin Reed, [Online]. Available: http://recruitmentmatters.nl/wp-content/uploads/2008/12/optimist.gif. [Geopend augustus 2013].

7

[5] „Borstzelfonderzoek,” Nederlandse Kankerbestrijding, 2002. [Online]. Available: http://www.webvrouw.nl/uploads/391/Borstzelfonderzoek.pdf. [Geopend augustus 2013].

[6] Esso, [Online]. Available: http://assets.catawiki.nl/assets/2012/9/20/7/c/6/7c60d900-e592-012f-a7d7-005056960004.jpg. [Geopend augustus 2013].

[7] Firefox, [Online]. Available: http://farm1.staticflickr.com/108/310950359_1ac60927a4_o.jpg. [Geopend augustus 2013].

[8] K. Jaspaert, F. Van De Velde, G. Brône, K. Feyaerts en D. Geeraerts, „Does framing work? An empirical study of simplifying models for sustainable food production.,” Cognitive linguistics, vol. 22, nr. 3, pp. 459-490, 2011.

Wegwijzer:

Presentatietools

Om je presentatie visueel te ondersteunen kan je gebruik maken van presentatiesoftware. In deze wegwijzer gaan we in op de verschillen tussen Prezi en Powerpoint. Beide tools worden gebruikt als visuele ondersteuning bij een presentatie of voordracht.

Prezi

Prezi is een nieuwe online presentatietool die werkt op basis van in- en uitzoomen. In Prezi maak je je presentatie op een groot canvas. Je kunt dit vergelijken met een heel groot vel papier. Hierop plaats je teksten, afbeeldingen en filmpjes. Boven dit vel papier hangt, bij wijze van spreken, een camera die vrij kan bewegen, zowel horizontaal als verticaal. De camera kan dieper ingaan op een element (inzoomen) en kan terug naar het overzicht gaan (uitzoomen). Dat is de kracht van Prezi: je zoomt in voor detail en je zoomt uit voor een overzicht.

Figuur 1: Prezi

Hoe ga je te werk?

Meld je aan via: http://www.prezi.com Klik op Create Prezi. Kies een Template (thema). Geef een titel en omschrijving

Figuur: Prezi

voor je Prezi. In Prezi kan je frames toevoegen. Deze frames verbind je met een path. Kijk bij “Meer weten?” op de link naar een handleiding.

Powerpoint

Powerpoint is de meest bekende tool om presentaties visueel te ondersteunen. Powerpoint werkt op basis van dia’s terwijl Prezi werkt met één groot canvas. Powerpoint kan je niet afzonderlijk kopen: het is opgenomen in het Officepakket dat je op je computer kunt installeren. Aan de hand van deze website kan je tekst en afbeeldingen toevoegen aan een slide, een template (lay-out) kiezen voor je presentatie en je presentatie afspelen.

Meer weten?

Andere wegwijzers • Uitvoeren > Mondelinge communicatie organiseren > Een presentatie

op touw zetten Andere bronnen

• Op deze website leer je stap voor stap hoe je een Prezi kan maken. • Op de website van Office, krijg je een overzicht van alle functionaliteiten

van Powerpoint.

Bibliografie

-/-

Wegwijzer: Software om drukwerk vorm te geven

Je kan natuurlijk je poster, brochure, nieuwsbrief... uitwerken in Word. Maar weet dat er veel betere opties bestaan, zoals Scribus, SerifPagePlus en Microsoft Publisher. Welke van deze programma’s is de beste keuze voor jou?

Snel kiezen Scribus laat veel controle toe over je lay-out en je ontwerp, maar het is best moeilijk om mee te werken. Met Serifpageplus ben je snel vertrokken, maar het heeft minder functies dan Scribus. Als je de Office suit van Microsoft op je computer hebt staan, kun je ook gebruik maken van Publisher. Publisher bevat veel sjablonen, zodat je snel resultaat hebt.

Scribus Scribus is een heel goed uitgewerkt programma om tekst en beeld samen te gieten in een lay-out. Scribus is een stuk moeilijker om mee te werken dan de andere alternatieven zoals SerifPageplus en Microsoft Publisher doordat het meer mogelijkheden heeft. Hiertegenover staat dan weer dat je met Scribus een veel fijnere lay-out kunt creëren omdat je meer controle hebt over de beelden tekstelementen op je pagina.

2

Figuur 1: Het openingsscherm van het programma Scribus

Serif PagePlus Serif Pageplus is vergelijkbaar met Scribus, maar gemakkelijker in gebruik omdat het gebruik maakt van handige functies zoals:

• een drag and drop manier om te designen; • ‘magnetische’ hulplijnen om je objecten netjes naast elkaar te zetten; • standaard kleurschema’s, zodat je zelf niet op zoek hoeft naar

passende kleurencombinaties.

3

• Figuur 2: SerifPagePlus met een openstaande lay-out.

Microsoft Publisher Microsoft Publisher is een programma uit de Office suite Microsoft. Het is dus op de meeste computers al geïnstalleerd, behalve op Apple computers natuurlijk. Een van de grote voordelen van Publisher is dat je kunt kiezen uit een lange lijst templates. Zo kun je o.a. visitekaartjes, enveloppen, uitnodigingen, briefpapier, dvd-covers, bedankkaarten, folders maken. Een ander groot voordeel is dat het programma vertrouwd zal aanvoelen voor iedereen die al eens met Word heeft gewerkt. Heel veel menu’s zien er hetzelfde uit.

4

Figuur 3: Werkscherm van Publisher met een 3-luik folder geopend. [1]

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Je ontwerp grafisch vormgeven >

o Je ontwerp opmaken o Kleuren kiezen en combineren o Je tekst opmaken o Je ontwerp illustreren

Andere bronnen

• Scribus: de website van Scribus. Hier kun je het programma ook downloaden.

• Handleiding Scribus: hier kun je de handleiding van het programma Scribus lezen.

• De Scribus community: als je een probleem hebt waar je niet zo snel een antwoord op kunt vinden in de handleiding, dan kun je ook een kijkje nemen op de diverse fora. Hier posten gebruikers van Scribus hun bevindingen.

5

• Video tutorials: als je niet graag leest maar liever naar informatieve filmpjes kijkt, dan is dit de pagina waar je moet zijn. Hier zijn allerlei video tutorials te vinden.

• Download pagina van Serif Pageplus: als je het programma wilt downloaden om uit te proberen, surf je het best hier naar toe.

• De Serif Pageplus support pagina: op de website van Serif Pageplus is een support pagina opgenomen, hier kun je allerlei tips vinden.

• Online forum: het online forum van Serif Pageplus waar veel info te vinden is.

• Microsoft Publisher: op de site van office staan een aantal handige sjablonen voor publisher

Bibliografie

[1] http://www.toptenreviews.com/i/rev/scrn/large/296-microsoft-publisher3.jpg . Geraadpleegd augustus, 2013

Wegwijzer:

Een QR-code toevoegen

Een QR-code, of voluit “Quick Response-code”, is een visuele codering van online content die de ontvanger met zijn smartphone kan inlezen. Voeg je een QR-code toe aan drukwerk, dan kan de ontvanger op een snelle en handige manier meer te weten te komen over je topic.

Communicatie die de aandacht trekt, is niet goed in het overbrengen van veel informatie. En communicatie die die veel informatie overbrengt, is niet goed in het trekken van de aandacht. Ziedaar een typisch probleem voor communicatiespecialisten! De aandacht trek je makkelijk met een beeldrijke poster, een leuke sticker of originele communicatiedragers zoals t-shirts, koffiemokken, sjaals.... Maar die communicatievormen lenen zich dan weer niet tot het overbrengen van veel informatie over je topic. De QR-code biedt een oplossing voor dit probleem. Voeg een QR-code toe aan je ontwerp, en geïnteresseerden worden meteen doorverwezen naar een uitgebreide tekst of website. De code even inscannen met hun smartphone is voldoende; de gebruiker hoeft niet langer ingewikkelde URL in te tikken.

Figuur 1: Een advertentie van Calvin Klein met QR-code [1] Deze poster van Calvin Klein trekt de aandacht en prikkelt de nieuwsgierigheid. Wil je de “ongecensureerde” versie zien? Scan dan de QR-code in met je mobiele telefoon. Natuurlijk kan je de QR-code ook subtieler inwerken in je poster of flyer, zoals in onderstaande filmposter.

Figuur 2: Poster voor de film “9” van Tim Burton, met QR-code [2] Op het web vind je verschillende gratis “qr-code generators”, bijvoorbeeld www.goqr.me . Op de website vind je ook een paar originele manieren om een QR-code in te zetten.

Figuur 3: QR-codes op originele dragers [3]

Bibliografie

[1] http://main.stylelist.com/2010/07/13/calvin-klein-digital-billboard-qr/. Geraadpleegd augustus, 2013

[2] http://2d-code.co.uk/9-film-poster-qr-code/ . Geraadpleegd augustus, 2013. [3] http://www.goqr.me . Geraadpleegd augustus, 2013.

Wegwijzer:

Een website maken

Websites zijn een krachtig medium om je boodschap over te brengen naar een ruim publiek. Met de gratis tool Wordpress maak je snel en eenvoudig een degelijke website.

Wat is Wordpress?

Wordpress biedt een basisstructuur voor je website die je kan uitbreiden met thema’s en plugins. Een thema is een type lay-out en een plug-in is een functie die je kan toevoegen aan je website. Bijvoorbeeld: met een plug-in kan je de tweets over een bepaald onderwerp of een discussieforum toevoegen aan een webpagina. Een eenvoudig voorbeeld van een Wordpress is de Mozilla Blog:

Figuur 1: The Mozilla Blog is een eenvoudig voorbeeld van een Wordpress website De website heeft een zeer eenvoudig thema en gebruikt één plug-in: de zoekfunctie. Maar je kan ook complexere website opbouwen met Wordpress. Kijk maar naar onderstaand voorbeeld:

Figuur 2: Complexe website gemaakt met Wordpress [1]

Deze website is opgedeeld in blokken: er is een bovenbalk met naam en logo, twee menu’s, een inhoudsopsgave,... En bovendien gebruikt de website verschillende plug-ins: de zoekfunctie, de balk met “coming events”, een fotopresentatie....

Hoe ga je te werk?

Met Wordpress stel je je website zelf samen: je kiest een basislay-out uit een reeks thema’s en voegt er plug-ins naar keuze aan toe. Je hoeft dus geen kennis te hebben van HTML om een goede, aantrekkelijke website te creëren. Je kan kiezen uit 1764 thema’s en 25036 plug-ins, dus je kan je website aanpassen aan je wensen en voorkeuren.

Je bent meteen vertrokken:

1. Zoek een Web Host

2. Download en installeer Wordpress. Met de handleiding neemt het installeren van Wordpress ±5 minuten in beslag.

Titel + Logo

Menu

Inhoud

Plug-‐in Menu Plugin

Plug-‐in

Plug-‐in

Meer weten?

Andere wegwijzers Andere bronnen

• Op de website van Wordpress vind je korte handleidingen over de verschillende onderdelen van Wordpress.

Bibliografie

[1] Eastman School of Music, University of Rochester, http://www.esm.rochester.edu/. Geraadpleegd augustus 2013.

Wegwijzer:

Facebook

Een groepspagina op Facebook kan een erg doeltreffende manier vormen om je project te promoten. Maar je kan Facebook ook gebruiken om je eigen website te promoten door een “like”-knop toe te voegen.

Facebook is nog nauwelijks weg te denken uit de hedendaagse media. Zowat alle campagnes, tv-zenders.... maken er gebruik van om de aandacht te vragen.

Figuur 1: Facebookpagina van de campagne ‘Met Belgerinkel naar de Winkel’ Je kan je doelgroep via Facebook uitnodigen om lid te worden van een groep. Op de groepspagina, die je mooi kan vormgeven, kan je doelgericht communiceren over de nieuwste initiatieven, foto’s delen, uitnodigingen versturen, vragen stellen....

Een Facebookpagina aanmaken Volg onderstaand stappenplan om een Facebookpagina aan te maken

Figuur 2: Een Facebookgroep maken

Meld je aan op http://www.facebook.com Klik op Groep maken. Kies een naam. Stel het privacyniveau in. Denk goed na: wie wil je met deze groep bereiken? Wie niet? Is het de bedoeling dat iedereen (met een Facebookaccount) aan deze informatie kan of is het verstandiger om de groep af te schermen?

Een like-knop toevoegen aan je website Een andere manier om Facebook in te zetten om je project onder de aandacht te brengen is door een “like”-knop toe te voegen aan je website. Als bezoekers jouw website liken, dan verschijnt jouw pagina in het nieuwsoverzicht en wordt de link dus actief verspreid via Facebook. Volg onderstaand stappenplan om deze optie te activeren.

Figuur 3: Developers

Surf naar: http://developers.facebook.com Klik op Voeg Facebook toe aan mijn site. Klik op Core concepts. Kies ten slotte voor Social Plugins.

Figuur 4: Een like-knop toevoegen

Klik op Like button. Kies de gewenste instellingen en kopieer de HTML-code.

Meer weten?

Andere wegwijzers • Concepten bedenken > Een geschikte communicatievorm kiezen

Andere bronnen

• Facebook heeft een helpcentrum waar je een oplossing kan vinden voor je Facebookprobleem.

Bibliografie

-/-

Wegwijzer: Blog

In deze wegwijzer vind je meer informatie over het maken en beheren van een blog. Een blog is een online dagboek, waarop je allerlei nieuwtjes, opinies, foto’s,... post.

Wat is een blog? Een blog heeft tegelijk iets weg van een website en van Facebook. Met een website heeft een blog gemeen dat je een eigen plaatsje op het internet claimt dat je kan vormgeven en uitbouwen volgens je eigen wensen en voorkeuren. En met Facebook heeft een blog gemeen dat je er gemakkelijk updates op kan plaatsen, foto’s kan delen, reacties kan ontvangen....

Een blog kan je op verschillende manieren gebruiken. Als je op reis of uitwisseling gaat, kan je met een blog je familie en vrienden op de hoogte houden van je leven. Als je een hobby of een passie hebt die je met de wereld wil delen, is een blog daar erg geschikt voor. Typisch voor een blog is dat de nieuwste items of posts eerst getoond worden. Maar een bezoeker kan ook meestal in een chronologisch geordend archief zoeken naar oudere posts.

Hoe maak je een blog? Met Blogger maak je snel, eenvoudig en gratis een leuke blog aan. Er zijn verschillende sjablonen beschikbaar. Je kan de indeling van je blog aanpassen aan je wensen en allerlei gadgets toevoegen. Een leuk voorbeeld is de blog van Mme Zsaza:

2

Figuur 1: Mme Zsazsa is een leuk voorbeeld van een blog gemaakt met Blogger

Figuur 2: Een blog maken met Blogger

Meld je aan op: http://www.blogger.com Klik op Nieuwe blog. Kies een Titel, Adres en een sjabloon. Klik op Blog maken. Bewaar de indeling.

Een standaardblog van Blogger is voor iedereen zichtbaar: iedereen kan de blog lezen en anoniem commentaar leveren. Ga voor jezelf na of jouw blog

3

hierbij gebaat is of niet. Als je met je blog een heel specifiek publiek wil bereiken (bijvoorbeeld medewerkers van een bepaalde organisatie), dan kan het interessant zijn om de blog niet voor iedereen zichtbaar te maken. Als je deze instellingen wil aanpassen, volg dan onderstaand stappenplan.

Figuur 3: Instellingen aanpassen in Blogger

Aanmelden via: http://www.blogger.com Ga naar de instellingen van de blog. Via Berichten en reacties kan je instellen wie mag reageren en hoe. Via Basis kan je instellen wie de blog mag lezen.

Je kan afbeeldingen van Picasa of Flickr toevoegen aan je blog. De afbeeldingen worden automatisch gesynchroniseerd op je blog. Dat wil zeggen dat als je nieuwe foto’s toevoegt aan (of verwijdert van) Picasa of Flickr, deze automatisch ook op je blog verschijnen (of verdwijnen). Volg onderstaand stappenplan als je afbeeldingen van Picasa of Flickr wil toevoegen aan je blog.

Figuur 4: Indeling aanpassen op Blogger

Ga naar Indeling in het menu. Klik op voeg gadget toe. Zoek op Diavoorstelling en voeg vervolgens de gadgets toe. Bepaal een bron, zoals Picasa of Flickr. Bewaar de indeling.

4

Meer weten?


Andere bronnen

• Via deze website vind je meer informatie over een blog aanmaken, beveiligen en aanpassen. Met de handige zoekfunctie vind je snel een oplossing voor jouw probleem.

Bibliografie

-/-

Wegwijzer:

YouTube

In deze wegwijzer leer je hoe je een filmpje aan YouTube toevoegt. YouTube is geschikt om video’s via mail of social media (Facebook, Twitter, …) te verspreiden. Je kan via de privacyinstellingen kiezen of je je film openbaar, verborgen of privé maakt. Indien je een film “verborgen” maakt, kan je via een unieke link de film delen met een beperkte, zelfgekozen groep.

Hoe ga je te werk?

Figuur 1: Een filmpje opladen op YouTube

Meld je aan via: http://www.youtube.com Klik op Upload. Sleep je videobestand van de plaats waar het is opgeslagen op je computer naar de rode pijl. Of: klik op de rode pijl om je bestand te selecteren. In het volgende scherm vul je een titel en beschrijving in. Kies je privacyinstelling:

• Openbaar • Privé • Verborgen

Klik ten slotte op Wijzigingen opslaan.

Meer weten?

Andere wegwijzers • Concepten bedenken > Een geschikte communicatievorm kiezen • Ontwikkelen > Software om je ontwerp uit te werken > Audio en video

tools > Video > Video’s maken en video’s bewerken Andere bronnen

• YouTube heeft een uitgebreide handleiding ontwikkeld waar je meer informatie over het gebruik van YouTube kan terugvinden.

Bibliografie

-/-

Wegwijzer:

Twitter

Twitter is een populaire microblog website. Je kan berichten van maximaal 140 tekens verzenden via het Twitter-netwerk. Met de juiste keuze voor een hashtag (#) zijn andere twitteraars in staat om alle berichten over een bepaald thema te volgen, tenzij je jouw profiel afschermt en zelf bepaalt wie jouw tweets mogen lezen.

Hoe werkt Twitter?

Twitter heeft de laatste jaren sterk opgang gemaakt als marketing- en communicatietool. De reden is wellicht dat Twitter toelaat om op een directe en snelle manier een ruime doelgroep te bereiken. In de eerste plaats bereik je al je “volgers” of “followers”. Dat zijn mensen met een Twitteraccount die jou volgen, en dus al je berichten in hun “feed” zien verschijnen. Maar je kan je doelgroep vergroten door een goedgekozen hashtag (#) toe te voegen. Veel twitteraars volgen bepaalde hashtags, en zo kan je bericht terechtkomen bij een twitteraar die geen “follower” is. Misschien vindt hij je tweets zo interessant dat hij toch een “follower” wordt. Een laatste manier om je doelgroep te vergroten is veel “retweets” krijgen. Iemand die je tweet interessant vindt, kan die verspreiden onder zijn volgers door jouw tweet te retweeten. Op die manier kan je heel veel mensen bereiken. Twitter is dus een heel krachtig medium. Als je de kracht van Twitter onderschat, kan dat negatieve gevolgen hebben voor je campagne. Dat mochten o.a. Telenet en Lidl ondervinden.

Figuur 1: Twittercampagne #telebotten

Telenet gaf gratis tickets en Telenetbotten weg naar aanleiding van het BK Veldrijden 2012. Resultaat: de Telenetwebsite kon de extra bezoekersstroom niet aan en viel uit. Hierdoor deden heel wat mensen hun beklag op Twitter. Dit beklag was voor iedereen zichtbaar waardoor Telenet slechte reclame kreeg.

Figuur 2: Twittercampagne #luxevooriedereen

Het nobele idee van Lidl kende eenzelfde verloop. Per tweet met de hashtag #luxevooriedereen gaf Lidl vijf voedselpakketen weg, ter waarde van 20 euro. Men had geschat dat men zo’n 500 voedselpakketen zou verdelen gedurende twee weken. Na amper een paar uur stond de teller al op enkele duizenden maaltijden. Daarom besliste Lidl na 24 uur om de actie stop te zetten. Vervolgens werd Lidl het middelpunt van spot en frustratie op Twitter. Onderschat de kracht van sociale media dus niet. Je hebt geen controle over de verspreiding van de boodschap eens je tweet online geplaatst is.

Hoe ga je te werk?

Meld je aan via: http://www.twitter.com

Figuur 3: Twitter

Figuur 4: Een URL verkorten op Twitter

Via compose a tweet kan je berichtjes verzenden. Om lange URL’s om te vormen tot een korte variant, kan je gebruik maken van btly.com Voeg een hashtag toe aan je berichten om deze zoekbaar te maken. Vb. #telenet

Meer weten?


Andere bronnen

• Ga naar de website van Twitter om je aan te melden en om meer informatie op te zoeken over de werking van Twitter.

Bibliografie

-/-

Wegwijzer:

Wiki

Een wiki is een webtoepassing waarmee je webpagina’s gezamenlijk kan bewerken. Een bekend voorbeeld is Wikipedia. Het principe achter een wiki is collaboratief werken. Of je dat met de hele wereld of met een bepaalde community doet, daar kies je zelf voor.

Hoe ga je te werk?

Ga voor jezelf na: is het voor jouw project belangrijk dat uitsluitend de projectmedewerkers de wiki kunnen bewerken? Of is het net goed dat het brede publiek mee je wiki kan vormgeven? Als je bijvoorbeeld “gezond eten” probeert te promoten, dan is het wellicht verstandig dat alleen diëtisten de wiki kunnen aanpassen. Een correcte instelling van je wiki kan je later heel wat problemen besparen.

Figuur 1: Wiki

Figuur 2: Wiki

Figuur 3: Wiki

Meld je aan via: http://www.pbworks.com

Klik op Get started with a free version of PBWorks now!

Kies voor Education user.

Kies voor Free.

Kies een wiki-adres. Denk na: wat is een logisch, eenvoudig adres voor jouw wiki? Bepaal wie schrijfrechten krijgt op je wiki. Klik op Settings.

Figuur 4: Wiki

Via Access controls bepaal je wie toegang heeft tot je wiki.

Meer weten?


Andere bronnen

• PBworks heeft een zeer uitgebreide handleiding over de wiki gemaakt. Daarin vind je bv. hoe je: jouw wachtwoord kan veranderen, gebruikers kan toevoegen, pagina’s kan maken, bestanden kan uploaden....

Bibliografie

-/-

Wegwijzer:

Mediaformaten kiezen en converteren

Als je een afbeelding, audiofragment of video wil opslaan, moet je eerst antwoorden op de vraag: ‘In welk formaat bewaar ik dit?’. Deze wegwijzer lijst de verschillende formaten op met hun specifieke mogelijkheden en beperkingen. Je krijgt ook informatie over converteren.

Mediaformaten Afbeeldingformaten

• Bitmap (.bmp) BMP-bestanden zijn meestal niet gecomprimeerd, waardoor de bestandsgrootte meestal groot is. Het is minder geschikt voor verspreiding via internet.

• Graphics Integrated Format (.gif) Het belangrijkste kenmerk van een GIF-bestand is dat het slechts 256 kleuren kan bevatten, waardoor de bestandsgrootte relatief klein is. GIF wordt gebruikt voor logo’s en meer nog voor kleine animaties.

• Joint Photographic Experts Group (.jpeg, .jpg, .jpe, .jiff, .jfi, .jif) Het kwaliteitsverlies van JPEG valt niet veel op bij foto’s. JPEG is het standaardformaat voor foto’s op een digitale camera.

• Portable Network Graphics (.png) PNG wordt gezien als de opvolger van GIF waarbij geen verlies van kwaliteit is. Het voordeel van PNG is dat je een transparante achtergrondkleur kan instellen. PNG en JPEG zijn de twee meest voorkomende formaten omwille van hun beperkte bestandsgrootte.

Videoformaten De bestandsgrootte van video’s is sterk afhankelijk van de lengte van de video. Enkel bij High Definition (720p, 1080i of p) is de keuze van formaat bepalend voor de bestandsgrootte.

• AVI (.avi)

Het AVI-formaat kan afgespeeld worden met de gratis videospeler VLC Media Player, deze speler werkt op elk besturingssysteem.

• Windows Media (.wmv) Zonder extra plugins kan je het WMV-formaat niet afspelen. Een voordeel van WMV is dat het gelinkt kan worden met DRM (Digital Rights Management) waardoor de rechten van de maker of uitgever beheerd kunnen worden.

• MPEG (.mpg of .mpeg) Dit formaat is platformonafhankelijk: het wordt ondersteund door elke webbrowser. MPEG is geschikt voor High Definition video’s. De bestandsgrootte kan hierdoor aanzienlijk oplopen.

• Quicktime (.mov) Dit formaat kan op alle computers afgespeeld worden op voorwaarde dat de Quicktime Player is geïnstalleerd.

• RealVideo (.rm of .ram) Dit formaat wordt vooral gebruikt om beelden via het internet te streamen.

• Shockwave / Flash (.swf) Om dit formaat af te spelen, moet je beschikken over een extra plug-in. SWF wordt gebruikt om animaties in bepaalde website te plaatsen.

• Flash Video (.flv) Dit formaat wordt vooral gebruikt om te streamen. Een bekende website die van dit formaat gebruik maakt, is YouTube.

Audioformaten

• MIDI (.midi) Dit formaat wordt gekenmerkt door een kleine bestandsgrootte en een grote draagbaarheid. Zowel van toepassing voor professioneel als amateuristisch gebruik. Met een midispeler kan je dit formaat op diverse besturingssystemen afspelen.

• RealAudio (.rm of .ram) Zoals bij RealVideo wordt dit formaat gebruikt om audio te streamen. Dit formaat is onafhankelijk van een besturingssysteem. De bestandsgrootte is klein.

• AIFF (.aif of .aiff) Dit formaat is ontwikkeld door Apple. Het wordt niet door alle toepassingen/computers ondersteund. Met de Quicktime Player is mogelijk om dit formaat af te spelen op een Mac en Windows computer. De audiogegevens zijn niet gecomprimeerd waardoor de bestandsgrootte groot is.

• Wave (.wav) Dit formaat is ontworpen door IBM. Het geluid wordt niet

gecomprimeerd waardoor de kwaliteit van het origineel behouden blijft. Het nadeel is dat de bestandsgrootte zeer groot kan worden. Met de VLC Media Player kan dit formaat afgespeeld worden op elk besturingssysteem.

• MP3 (.mp3) Dit is het meest gebruikte audioformaat. Ondanks een compressie van 1/10 leunt de kwaliteit dicht aan bij het origineel. MP3 wordt door 99% van alle hardware (computers, smartphones,…) ondersteund.

• Windows Media Audio (.wma) Dit formaat is vergelijkbaar met MP3, en is compatibel met de meeste spelers maar niet met de iPod en andere Apple-producten.

Converteren Hoe converteren? Converteren wil zeggen dat je het formaat van je bestand verandert in een ander formaat. Dat kan bijvoorbeeld van JPEG naar PNG zijn.

• Afbeeldingen converteer je met een beeldbewerkingsprogramma (Paint, Rollip, VintageJS, Photoshop, …).

• Video’s converteer je met een videobewerkingsprogramma (Adobe Premiere, iMovie, …)

• Om audio te converteren kan je gebruik maken van een audioconverteerprogramma.

Waarom converteren? Je converteert voornamelijk om je media beschikbaar te maken voor een grotere doelgroep. Een andere reden is om de bestandsgrootte te beperken.

Meer weten?


videotools > o Video’s maken en Video’s bewerken o Podcast opnemen en Audio bewerken

Andere bronnen

• Op Wikipedia worden de meest voorkomende afbeeldingsformaten, videoformaten, audioformaten uitgelegd aan de hand van voorbeelden.

Bibliografie

-/-

Wegwijzer: Video’s maken

In deze wegwijzer vind je meer informatie over het maken van een video. Je krijgt tips over het filmproces zodat je veelgemaakte fouten kunt vermijden. Daarnaast worden twee toepassingen toegelicht waarmee je enerzijds een stopmotionfilm en anderzijds een schermopname van je computerscherm kan maken.

Hoe ga je te werk?

• Tip 1: De kern van elke video is dat je een verhaal vertelt. • Tip 2: Maak een storyboard van wat je wil vertellen. • Tip 3: Doe inspiratie op in vergelijkbare films. • Tip 4: Werk van achter naar voren. Bedenk eerst wat je wil bereiken met

je video en ga dan met je verhaal aan de slag. • Tip 5: Hou je doelgroep goed voor ogen. • Tip 6: Bedenk voor welk medium je film bedoeld is. Het filmpje op

YouTube moet niet dezelfde beeldkwaliteit hebben als een film op groot scherm of op tv.

• Tip 7: Maak je verhaal niet te lang. Beperk je tot de kern. • Tip 8: Gebruik verschillende posities (shots) om variatie in het beeld te

brengen. • Tip 9: Houd je scenes kort. • Tip 10: Plan een leuk einde. • Tip 11: Voeg achtergrondmuziek toe. Let op dat de muziek rechtenvrij

is indien je een ruimere verspreiding op het oog hebt. • Tip 12: Wees zuinig met effecten en overgangen.

2

Figuur 1: camera icoon

Specifieke toepassing 1: een stopmotionfilmpje maken Een stopmotionfilmpje is een filmpje dat opgebouwd is aan de hand van foto’s. Via deze website kan je een voorbeeld van een stopmotionfilmpje bekijken.

Figuur 2: Voorbeeldje van stopmotionfilmpje (“Form a Chain project”) Hoe ga je te werk?

3

Figuur 3: Take 5 installatie

Download de trial van Take 5 (30 dagen geldig) via: http://www.cellsoft.be/nederlands Installeer vervolgens het programma. Maak de setting klaar waar je het stopmotionfilmpje gaat maken. Denk aan voldoende belichting. Verbind de videocamera met de computer. Volg de handleiding van Take 5 om te starten met het maken van een stopmotionfilmpje.

Om tot een goed resultaat te komen, maak je zoveel mogelijk foto’s van je stappen. Dit kost veel energie en tijd maar het resultaat zal uiteindelijk vloeiender uitzien. Het voordeel van een stopmotionfilmpje is dat je enkel de slechte foto’s hoeft te verwijderen en dat je daarna het filmpje onmiddellijk kan exporteren.

Specifieke toepassing 2: je eigen computerscherm filmen Met de 30-dagen-gratis versie van Camtasia kan je je scherm of een gedeelte ervan filmen. Je kan dus je schermhandelingen opnemen en becommentariëren, zodat Camtasia erg geschikt is voor het maken van videotutorials.

4

Hoe ga je te werk?

Figuur 4: Camtasia

Meld je aan via: http://www.techsmith.com/download Installeer de software. Open Camtasia, Kies hoe je wenst op te nemen: Full screen, Camera on/off Geluid. Klik vervolgens op REC om de opname te starten. Op het einde van de opname kan je je opname nog bewerken. Voor de technische handleiding raadpleeg je de website van Techsmith.

Meer weten?


videotools > Video > Video’s bewerken Andere bronnen

• De veel gestelde vragen over Take 5 zijn gebundeld op hun website.

• Camtasia biedt een online handleiding aan om zelf aan de slag te gaan.

Bibliografie

5

-/-

Wegwijzer: Video’s bewerken

In deze wegwijzer vind je meer informatie over het bewerken van video’s. Welke bewerkingen zijn er zoal? Welke programma’s zijn er beschikbaar? Hoe gebruiksvriendelijk is een bepaald programma? Moet ik het programma installeren op mijn computer of kan ik het online gebruiken? Onderstaand overzicht helpt je snel kiezen welk programma het meest geschikt is voor de bewerking die je wil doen.

Bij het bewerken van video’s zijn er een aantal veel voorkomende handelingen: scenes knippen en plakken, tekst toevoegen, afbeeldingen toevoegen, beelden trager (slow motion) of sneller (fast forward) afspelen, filters toevoegen, bv. om een oude look te creëren. In deze keuzematrix kan je in één oogopslag zien welk programma je het beste kiest voor een bewerking, afhankelijk van de moeilijkheidsgraad. De programma’s zijn gerangschikt van “makkelijk” naar “moeilijk”. Programma Mogelijkheden Moeilijkheidsgraad iMovie Platform: Mac, iPad en iPhone

Prijs: • Mac: € 13,99 • iPad / iPhone: € 4,49

Mogelijkheden: • Eenvoudig toe te passen thema’s zoals:

sprookje, superheld, romantiek, vertelling • Foto’s en muziek toevoegen • Slowmotion / fast forward

Formaten: .MOV

•— X — — — — — — — — •

Windows Movie Maker

Platform: Windows Prijs: Gratis Mogelijkheden:

• Eenvoudig toe te passen thema’s • Foto’s en muziek toevoegen • Slowmotion / fast forward

Formaten: .MOV

•— X — — — — — — — —•

Final Cut Pro Platform: Mac Prijs: 30 dagen demo of $ 299,99 Mogelijkheden:

• Final Cut pro is een professionele tool. Vergelijkbaar met Adobe Premiere Pro CC wat betreft mogelijkheden.

Formaten: In Final Cut Pro kan je exporteren naar de belangrijkste mediaformaten.

•— — — — — — — — X —•

Adobe Premiere Pro CC

Platform: Windows en Mac Prijs: € 22,13 / maand Mogelijkheden:

• Adobe Premiere is een professionele tool. Alle veel voorkomende handelingen kunnen met Premiere uitgevoerd worden. In deze lijst vind je een greep uit specifieke handelingen.

Formaten: In Adobe Premiere Pro kan je exporteren naar de belangrijkste mediaformaten.

•— — — — — — — — — X•

2

veel voorkomende handelingen kunnen met Premiere uitgevoerd worden. In deze lijst vind je een greep uit specifieke handelingen.

Formaten: In Adobe Premiere Pro kan je exporteren naar de belangrijkste mediaformaten.

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Software om je ontwerp uit te werken > Audio en video

tools > Mediaformaten kiezen en converteren • Ontwikkelen > Software om je ontwerp uit te werken > Audio- en

videotools > Video > Video’s bewerken Andere bronnen

• Adobe Premiere Pro CC: veelgestelde vragen, voorbeelden, mogelijkheden staan allemaal op de website van Adobe Premiere Pro CC.

• Final Cut Pro: een greep uit de mogelijkheden en tutorials van Final Cut Pro vind je op de website van dit programma.

• iMovie: alle mogelijkheden van iMovie op rij vind je op de website van Apple.

• Windows Movie Maker: met behulp van de handleiding kan je video’s aanpassen.

Bibliografie

-/-

Wegwijzer:

Podcast opnemen

In deze wegwijzer vind je informatie over het maken van een podcast, een manier om gesproken communicatie op te nemen en te verspreiden via het internet. Met een podcast kan je discussies, radioshows, campagnes, promoties, … opnemen en afspelen.

Hoe ga je te werk?

Met het programma PodOMatic kan je een podcast opnemen. Daarvoor heb je een computer en een microfoon nodig. De kwaliteit van je podcast hangt grotendeels af van de kwaliteit van je microfoon. De ingebouwde microfoon van je laptop is zeker voldoende als je een podcast opneemt voor persoonlijk gebruik. Als je een professionele podcast wil opnemen dan zorg je het best voor een degelijke microfoon. Laat je hiervoor bijstaan door een audiospecialist.

Figuur 1: De knop Publish van PodOmatic

Meld je aan via: http://www.podomatic.com Klik op Publish. Kies Podcast. Klik vervolgens op Create. Geef een titel en omschrijving. Klik op Safe & Continue.

Figuur 2: Podcast maken met PodOmatic

Figuur 3: Publiceren met PodOmatic

Selecteer op welke manier je een podcast gaat maken:

• Een bestand opladen

• Kies een eerder opgenomen podcast (Media Library)

• Neem rechtstreeks een fragment op (microphone)

• Via FTP(webserver) Klik op Record om de opname te starten. Na de opname kan je een afbeelding en tags toevoegen aan je podcast. Als laatste optie kan je de podcast publiceren. Via een unieke link kan je de podcast verpreiden.

Meer weten?


videotools > Audio > Audio bewerken Andere bronnen

• Op de website van PodOmatic vind je een handleiding over het maken van een podcast.

Bibliografie

Wegwijzer: Audio bewerken

Soms wil je slechts een bepaald deel van je audiobestand gebruiken, of wil je effecten toevoegen. Met Audacity kan je o.a. volgende effecten toepassen: echo, fade in, fade out, ruis onderdrukken, snelheid instellen, pitch instellen.

Hoe ga je te werk?

Figuur 1: Download Audacity

Figuur 2: Audiosporen

Figuur 3: Effecten in Audacity

Download en installeer Audacity: http://audacity.sourceforge.net/download Download vervolgens LAME MP3 Encoder. Open Audacity en maak een project: Bestand – Project opslaan als… Klik op Project – Audio importeren… Importeer een bestaand audiofragment, bijvoorbeeld de opname van een interview dat je hebt afgenomen met iemand van je doelgroep. Het fragment verschijnt in de vorm van 2 audiosporen. Klik op het selectie-icoontje en selecteer de overbodige geluidsfragmenten. Klik op Delete om te verwijderen. Fragmenten knippen (Ctrl+x), kopiëren (Ctrl+c) en plakken (Ctrl+p) kan ook. Via Effect kan je een geluidseffect

2

Figuur 3: Effecten in Audacity

Via Effect kan je een geluidseffect toevoegen aan de selectie: Fade in, fade out, noise removal, echo, click removal. Bewaar via File – Export as MP3.

Meer weten?

Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Software om je ontwerp uit te werken > audio en video

tools > Mediaformaten kiezen en converteren Andere bronnen

• Via deze website kan je d.m.v. eenvoudige tutorials kennis maken met Audacity en leer je o.m. effecten toevoegen, knippen en plakken. Audacity kan ook gebruikt worden om zelf audiobestanden op te nemen. Meer daarover lees je in de tutorials.

Bibliografie

-/-

Wegwijzer: Vermijden van copyrightschendingen

Knippen en plakken: twee erg alledaagse handelingen voor een hedendaagse student. Maar pas op dat je je vingers niet verbrandt aan plagiaat. Hoe kan je copyrightschendingen vermijden?

Auteursrecht is een erg complexe aangelegenheid met veel juridische implicaties. Nochtans is de essentie heel eenvoudig: als je iets creëert, heb je het recht om te bepalen wie jouw werk mag hergebruiken, en onder welke voorwaarden. Omgekeerd geldt dus ook dat je niet zomaar het werk van anderen mag hergebruiken. Je moet je houden aan de beperkingen die de auteur van het werk oplegt. Doe je dat niet, dan schend je het copyright. Hieronder maken we een onderscheid tussen twee verschillende vormen van creatief werk: werk van verbale en visuele aard. Werk van verbale aard Met werk van verbale aard bedoelen we teksten, documenten, boeken, artikels, opgenomen uitspraken.... Tenzij de persoon daartoe expliciet de toelating verschaft, is het niet toegelaten om het werk integraal te kopiëren en te verspreiden, zelfs al vermeld je de auteur. Het is doorgaans wel toegestaan om korte stukken te verwerken in je eigen creatief werk, onder de vorm van een citaat of een parafrase. Citeren doe je wanneer je de woorden van de auteur letterlijk overneemt, terwijl je bij parafraseren de gedachten van de auteur weergeeft in je eigen woorden. In beide gevallen is een bronvermelding noodzakelijk. Citeer je, dan is het gebruikelijk om de geciteerde woorden weer te geven tussen aanhalingstekens, met vermelding van de originele bron. Als je parafraseert, volstaat het de originele bron te vermelden. Hoe je de bron precies vermeldt, hangt af van welke standaard je gebruikt. Er zijn er talloze, maar de meest gebruikte is APA, de bronvermeldingsconventie van de American Psychological Association. Meer informatie vind je

2

hieronder:

• APA o Voor meer informatie over APA-stijlen en hoe deze toe te passen

is het dit PDF-document erg leerzaam. • MLA

o Voor meer informatie over de MLA manier van refereren kijk je hier.

• Chicago o Voor meer informatie over de Chicago stijl van refereren kijk je

hier. o

• IEEE o Op IEEE.org staat een overzicht over hoe je IEEE-stijlen toepast in

je tekst. Werk van visuele aard Beelden en foto’s vallen ook onder het auteurs- en beeldrecht. Je mag dus niet zomaar een foto van internet downloaden en gebruiken in je ontwerp. Hiervoor moet je toestemming hebben van de maker van het beeld of organisatie die de beeldrechten beheert. Je moet dus contact opnemen met de eigenaar van de rechten om te vragen of je de afbeelding mag gebruiken. Mogelijk staat daar een kostprijs tegenover. Soms laat de auteur wel toe dat zijn werk gratis en zonder expliciete goedkeuring wordt gereproduceerd, bv. door zijn werk te publiceren onder een Creative Commons License. Kijk goed na wat de auteur precies toelaat: mag je het werk gebruiken voor commerciële doeleinden of niet? mag je het beeld aanpassen naar goeddunken of niet?... In de wegwijzer “Foto’s vinden” vind je een lijst van beeldbanken met foto’s die door auteurs zijn vrijgegeven, al dan niet onder beperkende voorwaarden.

Meer weten?

• Op de homepage van Creative Commons Belgium lees je wat een creative commons licentie precies inhoudt.

• Auteursrecht.nl

3

Op de site van auteursrecht.nl staat een artikel dat specifiek ingaat het auteursrecht en wat dit voor de ontwerper betekent.

• 10 Big myths about copyright explained

Deze pagina gaat dieper in op 10 hardnekkige mythes die over auteursrecht die blijven circuleren op internet.

• Veelgestelde vragen over auteursrecht: 33 vragen omtrent

auteursrecht, op een rijtje gezet door uitvinders.nl

• Een Nederlandse organisatie die zich inzet voor de beeldrechten van kunstenaars, fotografen en illustratoren, is Pictoright.

Bibliografie

-/-

3 Ontwikkelen

Documents

Transcript of 3 Ontwikkelen