LASER

Periodiek van V.C.M.W Sigma

REDACTIONEEL

Beste L asers,

Tijdens onze vergadering viel bij ons het gloeilampje te vaak uit. Daarom gingen w ij voor deze editie op zoek naar andere bronnen van licht. In deze G-mi zul je veel laservoer vinden en w ij hopen uiteraard dat dit tot veel laserplezier zal leiden. Om dit mogelijk te maken hebben w ij als eenheid monochroom ons doel bereikt, zodat we hopen dat je je net zo voelt als een aangeslagen elektron. Het bovenstaande stuk komt w aarschijnlijk op dezelfde manier over als een recente minister van Veiligheid en Justitie die zijn bonnetjes kw ijt is. Om iets minder vaag te klinken en op dezelfde golflengte te komen als ons trouwe Sigma lasers, zal ik iets meer duiden w at we allemaal in petto hebben deze editie. Qua thema kan je lezen hoe Anouk Rijs zich verdiept in de wereld van molecuulspectroscopie met behulp van lasers. Onze Roel duikt in de oor-logsvoering en bekijkt hoe lasers in de scheepsvaart w orden toegepast. Daarnaast is butaan in een aansteker stom en kan je het ding beter omvor-men tot een laser. En je krijgt een schriftelijke en virtuele tour door het laserlab van de Radboud!Ook voor de Sigmanen die niet opgew onden raken van aangeslagen elek-tronen, vliegensvlugge fotonen en nauwelijks divergerend of convergend licht hebben we genoeg laserplezier. Opnieuw kan je een poging w agen om de Chemystery taart te w innen door een mysterieuze puzzel genaamd een Slitherlink op te lossen. Daarnaast ervaar je hoe het is om in Japan stage te lopen door de bril van onze oud eindredacteur Jard. Uiteraard zijn de artikelen Bikken Bij, A an de Overkant en de Babbelbox er weer bij!Ik wens alle Sigmanen heel veel leesplezier toe (ha, deze keer geen slechte w oordgrap) en stuur vooral je quotes in via gmi@science.ru.nl!

Groeten,

Michiel P.s. Deze editie is extra hip opgeleukt met QR-codes!

2 G-mi lente 2015

COLOFON

Bestuur: Roosmarijn ...........................4

Redactie Hoofdredacteur: Michiel van Lokven

Promohoofd: Mitchell van der Hulst

06-Maurits: Maurits Vercammen

Jeroen van de Wiel

Hidde Elferink

Roel Bouman

Laura Ritter

Luc van keulen

Maarten van Eerden

KopijV.C.M.W. Sigma t.a.v. G-mi Redactie

Postbus 9010 6500 GL Nijmegen

Telefoon: 024-36552079

E-mail: gmi@science.ru.n

DrukkerOc

Canon Nederland N.V.

Postbus 800

5201 AV s-Hertogenbosch

oplage: 250 exemplaren

OntwerpMichiel Theelen

Fotografie: Foton

Disclaimer: De verantwoordelijkheid voor de

geplaatste artikelen ligt volledig bij de auteurs.

Wat kan ik met een laser? ......................5

Chemystery .............................................. 6

Interview: Anouk Rijs ................................ 8

Stage: Leven in japan ................................ 10

Skin met Sigma .................................... 12

Sigma Symposium .................................. 13

Fotopagina ............................................... 16

Bikken bij: Rozemartijn ......................... 18

Babbelbox ..............................................20

Laserwarfare .............................................21

Reisgids zuidkantine .......................... 22

Achter de schermen bij FELIX ...................... 23

Quotes ........................................................ 26

Aan de overkant: Letteren faculteit .................14

2015 lente G-mi 3

INHOUDDoor Michiel van LokvenBestuur: Roosmarijn

Op het moment van schrijven van dit stukje ben ik ongelooflijk aan het balen. Er is mij namelijk iets verschrikkelijks overkomen. Niet iets waarvan je denkt, waarom zeur je daar nu over?, maar echt iets heel begrijpelijks. Alle mensen uit Twente en omstreken, maar ook de mensen die ooit het gen-oegen hebben gehad in Enschede geweest te zijn in de zomer, zullen het zeker begrijpen.Dit is er gebeurd: deze avond zat ik met mijn fam-ilie aan het avondeten en kregen we het geweldige idee om het dessert te gaan halen bij Van der Poel. Dit is een ijssalon, maar niet zomaar een ijssalon. Het is de beste ijssalon van Nederland. Als je uit Enschede komt, was dat de plek waar je heen ging nadat je een tand had laten trekken, je vis was doo-dgegaan of wanneer je gewoon zin had in een ijsje.Dit was dan niet zomaar een ijsje, maar een ijsje waar je naar verlangde vanuit het diepste van je hart. Hetgeen waar je naar snakt vanaf het moment dat je je beseft dat je het ijsje gaat halen. Hetgeen dat je de Grote Markt over trekt. Waarvan je het water in de mond loopt wanneer je er alleen al aan denkt: n hoorntje met cookie-caramel en Rolo

alstublieft. De wens van ieder.Het eten was verslonden, de dagdromen van ijs levend en we stapten in de auto. Zoeken naar een parkeerplaats op zondagavond bij het station was niet te doen. Alleen maar ouders die hun zoon of dochter naar de trein brachten en nog snel even meegeven dat ze voorzichtig moeten doen en niet te veel moeten drinken. Na een wandeling van twee minuten die als uren voelden, waren we daar, voor de dichte deur, gesloten, afgelopen. Het ijs was zichtbaar door de ruit, zo dichtbij en toch zo ver weg. Het gaat nu nog weken duren voor ik weer in En-schede ben en mijn diepe verlangen kan vervullen. Nog vijf weken tot mijn hoorntje cookie-caramel en Rolo ijs.Ik wens jullie vanuit het diepste van mijn hart dat jullie nooit zo zullen lijden als ik nu het afgelopen kwartier heb gedaan. Voor vandaag ga ik mijn eeuwige lust naar ijs stillen met een waterijsje uit mijn diepvries.

Liefs, Roos

Wat kan ik met een laser? zou Theodore Maiman hebben gedacht. Ruim vijftig jaar en acht Nobelprijzen over lasers later1 zijn ze niet meer weg te denken uit ons leven. Door de kaarsrechte lichtbundel kan men informatie lezen van cds, dvds en blurays. Op grote festivals en feesten worden lasers gebruikt in imposante lasershows. Lasers zorgen tegenwoordig voor veel technisch vernuft. Uiteraard wil de G-mi je trucs mee-geven om familie, vrienden of potentile toekomstige vriend(in) te imponeren. Met enig emotioneel ab-sorberend vermogen kan je je voorstellen dat je een laserlichtje nodig hebt.

We beginnen met een goedkope trucage van het prijsgehalte AH Basic (2). Het speelt met de eigen-schap van totale interne reflectie van licht. Pak een plastic fles, of jat er n in je studentenhuis, en maak een klein gaatje onderin de fles. Plaats de fles op een verhoging en vul de fles met water. Vervolgens schijn je aan de andere kant met je laser op het gat waar het water uit loopt. Wees verheugd om de speling van het licht in de waterstraal. Tip: wellicht handig om het water op te vangen in een schaal. Een extra moe-ilijkheid is om te kijken hoe goed de laser het doet vanaf de derde verdieping van het Huygens.

Wat kan ik met een laser?

Een duurder experiment is gebaseerd op fotochro-misme2. Fotochrome lenzen worden zelden nog ge-dragen door Homo sapiens, dus je bent uitverkoren als je dit experiment kan doen. H?! Wat zijn dat? hoor ik je vragen. Dat zijn de brillen die automatisch donkerder worden buiten in het zonlicht, terwijl ze binnen eruit zien als normale brillen. Dat was hele-maal de blits twintig jaar geleden (geen belediging naar de hipsters onder ons). Het UV licht van de laser kan de zon nabootsen, waardoor je tijdelijk

Om de echte techneuten onder ons te verblijden, hebben we ook een heus doe-het-jezelf laser filmpje gevonden3. Met een aansteker kan je namelijk een laser maken, dat weet natuurlijk iedereen. Zonder aansteker stop je ook met roken. Make a laserlight-er a day, keep the doctor away? Niet helemaal. De zelfgemaakte laser is zo sterk dat het sigaretten of vuurwerk aan kan steken. Wat betreft het maken van de aanstekerlaser, verwijzen we je naar het filmpje. Helaas mist de redactie het technisch vernuft om het

Instructies voor het maken van de doe-het-zelf laseraansteker: goo.gl/Hf1kVU

Door Michiel van Lokven

2015 lente G-mi 5

Chemystery

De puzzel voor deze editie is een zogenaamde Slitherlink puzzel. De puzzel is een jaartje of 25 geleden bedacht in Japan door uitgever Nikoli en is sindsdien redelijk populair geworden onder puzzelaars.Het idee bij een Slitherlink puzzel is dat je op zoek moet gaan naar een route tussen de puntjes op het bord. Deze route is een aaneengesloten lijn die zichzelf nooit kruist of snijdt. Om erachter te komen hoe de route loopt zijn in enkele van de hokjes getallen weergegeven. Deze getallen vertellen je iets over hoe de route loopt, namelijk hoeveel lijnstukken er aan dat hokje grenzen. Dat kunnen er 0,1,2 of 3 zijn. Met een beetje gepuzzel en logisch nadenken, kan je snel de route achterhalen. Je komt er dan ook achter dat er maar n mogelijk antwoord op de puzzel is.

De eindpuzzel is deze editie nogal groot en moeilijk, daarom helpen we je iets op weg door een voorbeeld uit te werken:

We hebben hier nu een simpele 5 bij 5 puzzel staan. We gaan eerst kijken waar we in ieder geval zeker zijn dat er geen lijnen lopen. Een goede plaats om te beginnen zijn de nullen in de puzzel. We markeren dan met kruisjes, of een ander teken naar keuze, de lijnen die niet gevormd kunnen worden.

Als daaropvolgende stap is het handig om alvast de eerste lijnstukken te tekenen die vaststaan, vaak kan je die snel vinden bij de drien, bijvoorbeeld in de hoeken, daar staan al 2/3 lijnen vast. Als we die eerste paar dingetjes tekenen ziet het plaatje er al snel als volgt uit:

We zien nu dat enkele mogelijkheden geblokkeerd zijn. Zo valt er links bovenin een optie weg door een gebrek aan kanten om op te gaan. Er is nog dan nog maar n mogelijke optie voor de lijn om verder te gaan. Aansluitend kan die lijn niet naar onder toe. Dan moet die namelijk twee keer langs de 1 en voldoet hij niet aan de voorwaarden daar. Hij loopt dus verder door naar rechts. Met behulp van de eentjes, die al n aangrenzende lijn hebben, vallen er veel opties weg, en kan je de lijn een goed stuk doortrekken naar rechts. Daaruit volgt ook dat de bovenste lijn helemaal naar de rechterbovenhoek loopt. Hij heeft namelijk geen kant meer om op te gaan.

De bovenste lijnuiteinden kunnen we nu verder naar beneden doortrekken, terwijl we rekening houden met de 2 en de 1 daar. Er zijn gelukkig niet veel mogelijkheden, dus dat maakt het allemaal wat makkelijker. We komen dan al snel een mooi stapje verder.

Nu wordt het iets moeilijker: we moeten nu een stapje vooruit denken. Als je goed kijkt, zie je dat de lijnen maar n kant hebben om op te gaan, anders is de cirkel rond zonder langs alle punten geweest te zijn. Daarnaast kunnen we ook nog zien dat rondom de meest linker 2 al twee lijnen vaststaan. Als we al die dingetjes toepassen komen we al snel op de oplossing terecht. Als je het moeilijk vindt, loop dan nog een keer de stappen door en kijk of je de puzzel zelfstandig op kan lossen. Als je erg (over)moedig bent, kan je meteen aan de slag met de echte grote jongenspuzzel!

1.

2.

3.

4.

5.

Door Roel Bouman

6 G-mi lente 2015

De prijsvraagpuzzel:

De winnaar van de vorige Chemystery is Jeroen Bruekers! Hopelijk heeft de Chemystery taart gesmaakt. Wil jij ook zon mooie taart winnen? Stuur dan jouw oploss-ing van bovenstaande puzzel op naar gmi@science.ru.nl!

2015 lente G-mi 7

Door Michiel van Lokven

Voor we begonnen kregen we een rondleiding. Iets minder uitgebreid dan Maurits en Maarten, maar we kregen wel de uitgelezen kans om te ontdekken hoe roze een laserlab kan zijn. Tussendoor werd ons gevraagd of we een Laser G-mi maakten omdat dit jaar het Jaar van het Licht is. Was dat maar zo Schromend moesten we bekennen dat de woor-dgrap Lieve lasers(spreek uit lezers natuurlijk) de doorslaggevende factor was. Met een lekkere kop koffie en een goedlachse docente begonnen we toen. Het werd een interview met lasers, lego, leuke dingen en een beetje leedvermaak.

Waar kennen we u van en kunt u zich even voorstel-len? Ik ben Anouk Rijs en ik geef college atoom- en molecuulspectroscopie en vanaf dit jaar ook che-mische binding. Verder geef ik ook een mastercollege bij natuurkunde, namelijk molecuulfysica. Ik zit bij de intro commissie en jullie zouden mij misschien ook van mijn leuke onderzoek aan biomoleculen met lasers kunnen kennen.

Zou u meer over u onderzoek kunnen vertellen?Ja natuurlijk, want dat is leuk! Ik gebruik infrarood lasers omdat je daarmee meteen structuur kunt beki-jken. Wat wij graag willen weten is hoe de functie van biomoleculen, bijvoorbeeld amyloid eiwitten die Alz-heimer veroorzaken, verandert van normale vouwing met normale functie naar een verkeerde vouwing waardoor ze zich opstapelen. Nieuwe structuren kun-nen meteen worden bekeken met FELIX en FLARE in ver infrarood licht.

Van welke studie bent u hier terecht gekomen?Ik heb scheikunde gestudeerd aan de VU in de richt-ing van de fysische chemie met interesse in lasers. Daar ben ik afgestudeerd door onderzoek aan reacties in de atmosfeer. Later ben ik aan UvA ook gepro-moveerd in dit onderzoeksgebied.

Van de VU naar de UvA? Tegenwoordig kan dat niet anders. Was dat toen niet ongebruikelijk?Ja, ook toen was dat eigenlijk erg ongebruikelijk. De VU was wat saaier en degelijker, en de UvA wat minder gestructureerd en vrijer. Is dat nu nog steeds

Interview: Anouk Rijs

Elke dag met lasers werken klinkt als science fiction. Toch is het werken met lasers uit speciale laserleidingen en een eindeloos geknipper van tien Hertz een gewoonte geworden voor Anouk Rijs. Ze is assistent professor in de Molecular and Biophys-ics group in het FELIX (of het laserlab in de volks-mond), maar bovenal ook de nieuwste aanwinst van de introcie van MW.

Door Jeroen van de Wiel & Laura Ritter

8 G-mi lente 2015

In het FELIX zijn er laserleidingen. Vind u dat futuristisch? Ja, maar eigenlijk is het hele onderzoek erg futuristisch. Het licht zie je namelijk niet en je doet dus onderzoek naar moleculen in die gas fase, die je eigenlijk ook niet ziet. Toch levert het je een mooi spectrum op, waar je zo veel uit kunt leren over moleculen! Sowieso is het FELIX Laboratorium erg uniek en belangrijk voor mijn onderzoek, zo kun je met licht stapelingen en structuren van eiwitten zien.

Heeft u nog hobbys naast lasers? Ja, ik roei nog altijd graag en lego vind ik ook erg leuk. (Anouk pakt een legopoppetje.) Kijk, dit is lego-me! Iemand had die ooit gevonden en toen naar me opgestuurd!

Zou u iets kunnen vertellen waarom hier zo veel roze is? Dat begon eigenlijk omdat ik de enige vrouw was. Toen we net het nieuwe laboratorium in gingen, moest ik hijsapparatuur bestellen en toen heb ik dat in het knalroze gekocht. Daarna begon eigen-lijk iedereen me dingen in het roze te gegeven. Nu is mijn eigen kleur binnen de faciliteit ook roze, kijk, ook mijn meettijd wordt in het roze aangegeven. Het is nu gewoon een ding!

Tot slot, met wie of wat zou u wel een keer willen ruilen? Ik zou willen ruilen met een molecuul wat in mijn opstelling zit om te weten hoe die zich voelen. Op dit moment, zou ik ook wel graag willen ruilen met een vriendin van mij die nu op Bonaire zit!

zo? Ik denk het wel, we zingen altijd cola voor de VU. (Lacht) Die was er in mijn tijd ook al!.

Hoe bent u in Nijmegen terecht gekomen?Na mijn promotie ben ik naar Santa Barbara gewe-est om een techniek te leren om grote biomoleculen in de gasfase te bregen. Toen ik terug kwam naar Nederland ging ik in een instituut werken waar ik de interactie met studenten en stage lopers miste. Toen er een vacature in Nijmegen kwam, ging ik sollicit-eren. Ik kreeg de baan en een jaar later verhuisde de hele FELIX faciliteit.

Zou u meer kunnen vertellen over u studentenlev-en? Op de eerste dag moesten we verzamelen in een lokaal dat heette M1 en toen ik de deur open deed, bleek het de bezemkamer te zijn. Dus mijn carrire ben ik begonnen in de bezemkast. Ik ging eigenlijk naar de VU om farmacochemie te studeren, maar na biochemische practica, waar mijn haar in brand stond en blaren van het eeuwig pipetteren mijn handen overdekten, wilde ik dat niet meer gaan doen. Na het college fysische chemie was mijn keuze duidelijke, dat wilde ik doen, en het werd uiteindelijk dus laserche-mie. Toen ik naar een stagegesprek ging, opende de hoogleraar een kast met pannen en potten. Toen zei hij: Zodat jij je hier ook thuis voelt. Ik liep mijn stage dus bij de andere groep van de lasersafdeling

Wat heeft u destijds naast uw studie gedaan?We keken graag naar voetbal (het WK) in de stad, soms zelfs ook tijdens college! Ik heb geroeid en ook toen zat ik al in de introcie daar. Verder kwam ik wel bij de bar van de biologen of de natuurkundigen, want de scheikundigen hadden zoiets niet op de VU

Heeft u nog tips of algemene wijsheden voor onze lezers? Doe vooral wat je leuk vind en kijk iets verder dan je oorspronkelijke interesses. Zelf was ik begonnen met farmacochemie, maar omdat ik verder heb gekeken, ben ik hier terecht gekomen. Verder raad ik iedereen aan ook met lasers te spelen ik bedoel werken. Dat is echt leuk! En je kan er zeer intressant en uitdagend onderzoek mee doen.

2015 lente G-mi 9

Ongeveer tien maanden geleden was ik mijn eerste masterstage aan het afronden en was ik op zoek naar mijn tweede stage. Ik had al een tijdje het idee in mijn achterhoofd om naar het buitenland te gaan tijdens mijn studententijd en dit zou mijn laatste kans zijn. Sinds ik klein was en met mijn moeder naar Orient Express (een tv programma waarbij deelnemers door Azi liften) keek, wilde ik altijd

al kennis maken met de Aziatische cultuur. Via Professor Vriend kwam ik in contact met professor Akira Kinjo van de universiteit van Osaka, Japan. Hij was positief over mijn deelname aan een onderzoeksstage in zijn lab en zo ging ik op de eerste van september 2014 op weg naar Osaka, Japan.Als Nederlander in Japan zijn er een aantal dingen die aanvoelen als een cultuurshock als je er aankomt. Het zijn de kleine dingen die normaal niet worden beschreven over de hedendaagse Japanse cultuur. Ik zal er drie noemen: Ten eerste is er de impact van de Japanse tekens (Hiragana, katakana en Kanji). Je ziet overal reclame, uithangborden, verpakkingen, tijdschriften en kranten, alles wat normaal in ons eigen Latijnse schrift is, is daar geschreven in Japanse tekens. Een normale Japanner kent meer dan 2000 Kanji (er zijn meer dan 50.000 Kanji en het hiragana en het katakana schrift hebben beide 46 tekens). Ik had mezelf een paar kanji en alle hiragana/katakana geleerd, maar al die vreemde tekens verduizelden me de eerste week. Het tweede wat ik wil benoemen, is de dichtheid van drankautomaten en convenience stores. Elke 30 meter vind je op welke straat dan ook wel een drankautomaat (de Japanse hadden behalve frisdrank ook warme koffie en melkthee in blik) en elke 100 meter vind je een convenience store (een mini supermarkt). Waarschijnlijk zijn in het dichtbevolkte Japan genoeg klanten om dit winstgevend te maken. Het derde wat ik de eerste week nogal moeilijk

Door Jard de VriesSTAGE:

10 G-mi lente 2015

vond, waren de fietsverkeersregels. Ten eerste rijden ze daar links en ten tweede rijden de fietsen op de stoep. Het is als voetganger wel wennen aan de fietsers die langs je heen razen. En als je op de fiets bent, is het vooral wennen aan de tegenliggers: ik week uit naar rechts voor tegenliggers, maar zij weken uit naar links. Dit leverde een aantal ongemakkelijke situaties op die eerste week.Voor ik vertrok had ik veel gehoord en gelezen over de respectvolle en traditionele Japanse bevolking. Ik kan eerlijk zeggen dat ik blij verrast was dat er zoveel waar van was. Een voorbeeld: Als je de tweede wachtende bent voor de kassa in de convenience store, laat een vakkenvuller zijn werk meteen vallen om een nieuwe kassa voor je te openen. In de meeste restaurants (waar ik vaak was, aangezien uit eten gaan goedkoper was dan zelf koken) is bij elke tafel een buzzer om de serveerster te roepen, die altijd

meteen kwam aanlopen en even later bracht ze dan weer een heerlijke maaltijd. De Japanse

cuisine is naar mijn mening echt ver vooruit op de Nederlandse keuken.

Ik sliep in een mens dormitory, waar ongeveer

60 mannelijke studenten sliepen. De vrouwelijke

uitwisselingstudenten sliepen in een ander gebouw,

vijftien kilometer verderop. Ze wilden

ons strikt gescheiden houden. In het dorm sloot ik al

gauw vriendschappen met

andere Europeanen. Deze mannen spendeerde ik het meeste van mijn vrije tijd mee, en heb ik vele culturele festivals en prachtige tempels mee bezocht.Japantip voor de student:Als je ooit gaat stappen in Japan moet je n begrip kennen: nomihodai (nomu=drinken, hodai=onbeperkt). Dit is een optie die veelvuldig voorkomt in restaurants en clubs in Japan. Omdat de gemiddelde Japanner een lage alcohol tolerantie heeft en niet veel drinkt, kunnen buitenlandse bezoekers maximaal profiteren. Dit houdt in dat je alles (van bier en wijn tot whisky, tequila en wodka) onbeperkt kan bestellen gedurende de avond (de duur verschilt: van anderhalf uur tot de hele nacht), meestal voor omgerekend nog geen 12 euro.

Japantip voor iedereen:Eigenlijk moet iedereen Kyoto hebben bezocht in zijn leven. Het is een stad met meer dan 2000 religieuze tempels en altaars. In vergelijking met de andere steden in Japan heeft het erg weinig hoogbouw, ondanks zijn 1,5 miljoen inwoners. Veel van de gebouwen in de stad zijn opgetrokken in de traditionele stijl, met het keizerlijk paleis en het fort van de shogun als twee middelpunten, omgeven door de vele adembenemende tempels. Binnen Japan staan de bewoners van Kyoto bekend als het meest traditiegetrouw. Dit zie je terug in de vele Japanners die traditioneel gekleed gaan in kimonos en yukatas (kimono voor mannen). Verder is deze stad bekend om zijn geishas. Deze gezelschapsdames zijn onbetaalbaar voor studenten, maar als ik later teveel geld heb, wil ik zeker eens een traditionele theeceremonie van ze meemaken.

2015 lente G-mi 11

skilift gestapt. Frisse lucht en een mooi zonnetje maakten het een heerlijke zit. Toen ik boven was, volgden er zes heerlijke uren van wintersport. In een groepje van vijf gingen we van piste naar piste, kilometers afleggend door de verse sneeuw. Zo rond het middaguur gingen we naar een skihut waar we voor vrij weinig geld een grote friet met een bratwurst en natuurlijk onze eerste halve liter naar binnen werkten.

Na een uurtje pauze te hebben gehouden zijn we weer terug de piste opgegaan en kwamen we een aantal van de beginners tegen. Ze hadden goed les gehad, want met een beetje moeite (en wat noodstoppen) konden ze ons tempo bijhouden. Het was vooral goed om te zien hoe snel het voor ze mogelijk was om te leren skin, nog minder dan een dag namelijk!

Uiteindelijk was het mooie weer voorbij en werd het tijd voor aprs-ski. Meer bier en Hausgemachte Schnaps genaamd Der Untergang volgden. Er was te weinig tijd voor een groot feest, maar dat was misschien wel beter. Goed aangeschoten en met een voldaan gevoel gingen we weer de bus in om terug naar huis te gaan.

Kortom, het was een hele leuke activiteit. Goed bezig A-team!

Door Luc van KeulenSkin met Sigma

Het was vroeg in de ochtend, mijn telefoon rinkel-de. Half wakker nam ik de telefoon op en hoorde ik een mannelijke stem roepen: WAAR BEN JE? WE WILLEN NU VERTREKKEN! Verschrikt keek ik op mijn wekker en zag ik dat ik mij verslapen had. Na op ultrasonische snelheid mijn ochtendrituelen te hebben verricht ben ik naar het verzamelpunt ge-fietst en stapte ik een bus in. Met een kleine vertrag-ing zijn we toen vertrokken naar avontuur, sneeuw en aprs-ski; naar Willingen.

Eenmaal aangekomen, zagen we veel witte sneeuw, (relatief) hoge bergen en mooie pistes. Zodra ie-dereen zijn of haar materialen had opgehaald bij de Skiverleih gingen de beginners naar de Ukkiepiste

en ben ik meteen met de gevor-derde wintersporters in de

12 G-mi lente 2015

Sigma Symposium: Schaarste!

In principe is schaamteloze promo het allerlaatste wat je verwacht aan te treffen in een onafhankeli-jk, eigenzinnig en integer blad als de G-mi. Voor het Sigma Symposium maken we echter ieder jaar een uitzondering. Dit jaar zal het evene-ment de hele dag plaatsvinden op 22 april.

Voor deze editie van het Sigma sym-posium buigen we ons over een zeer actueel thema: schaarste. Met een wereldbevolking die uitdijt en een toenemende levensstandaard eist, dreigen er tekorten op alle fronten. Dat roept allerlei vragen op waar wij als wetenschappers niets minder dan enthousiast van zouden moeten worden.

Hoe zorgen we voor voldoende voed-sel zonder extra aanspraak te maken op gewassen? Op welke manier innoveren we de kunststoffenindustrie zodat die meekan met de behoeften voor mens en milieu in de komende jaren? Wat is de beste methode om metaal te winnen zonder te hoeven graven? Dat is waar we ons over zullen buigen!Het programma voor dit jaar is als volgt samengesteld en wordt voorgezeten door Floris Rutjes:

Prof Dr. M. Post, Medicinal Technology to produce Meat

Dhr. B.J. Kuipers MSc., The start-up of an urban mining company - Innovative Metal Extraction

Dhr. Coert Petri MSc., The Resource Factory Prof. Dr. Ir. K. van de Voort Maarschalk, Bio-based ingre-

dients in an industrial context Dr. D. Macquarrie, Phytoremediation

Aanmelden kan bij de commissieleden en kost 5,- voor leden en 7,50 voor externen. Aanmelden kan via www.vcmw-sigma.nl, sigmasymposium@science.ru.nl of bij een van de com-missieleden.

2015 lente G-mi 13

Door Michiel van Lokven

Wie lasers zegt, wordt waarschijnlijk verkeerd be-grepen door zijn gesprekspartner. Zo ook toen wij van de G-mi vergaderden en het voorstel kwam om een laser G-mi uit te brengen. Gaan we nu een G-mi maken over onze lezers? Nee natuurlijk niet! Maar dit bracht ons wel op het idee om aan de overkant een bezoekje te brengen aan echte lezers. Daarom zijn we naar de assessor van letteren, Britt Jennissen, gegaan voor een interview.

Wat houdt het in om assessor te zijn van de Let-teren faculteit? Officieel ben je adviserend lid van het faculteitsbestuur. Je vergadert mee met het bestu-ur en je kunt de vergaderingen zelf benvloeden. Ook kan ik zelf projecten opstarten die in het belang van de student zijn. Tijdens vergaderingen met het bestuur heb ik geen stemrecht, maar er wordt zelden gestemd. De vergaderingen zijn er voornamelijk om te overleggen. Ik vertegenwoordig de belangen van de studenten voor het faculteitsbestuur. Helaas komen er niet zo vaak studenten bij mij op bezoek, omdat studenten vaak andere aanspreekpunten eerd-er vinden voor ze naar mij komen.

Wat zijn typische trekjes voor letterkundigen? Ik houd er niet van om te generaliseren. Kun je misschien voorbeelden noemen van typische b-tatrekjes? Btas zijn echte gamers; van computerga-mes in online fantasiewerelden tot ouderwetse bord-spellen. Als je het zo bekijkt: letterkundigen zijn veel bezig met culturele en sociale activiteiten. We doen veel meer aan inhoudelijke persoonlijke verdieping. Het is juist niet waar dat iedereen veel van lezen houdt. Binnenkort komt er een cultureel centrum in het Gymnasion en daar zullen tegen die tijd vast veel letterkundigen te vinden zijn.

Welke studie van de Letteren Faculteit volg jij zelf en wat kun je met die studie doen? Ik studeer Algemene Cultuurwetenschappen. Hiermee kun je eigenlijk alles wel worden, behalve tandarts of dokter. Ik zou bijvoorbeeld naar het Ministerie van Onderwijs willen, maar daar heb ik het geduld niet voor. Daar moet je bijvoorbeeld 20 mensen iets vra-gen om van persoon 21 iets te krijgen. Er zijn daar te veel instanties en te veel bureaucratie. Voor de toe-komst heb ik geen concrete ideen. Ik wil niet langer dan vier jaar ergens werken, want dat zou maar gaan

Aan de overkant: Letteren FaculteitDoor Luc van Keulen& Mitchell van der Hulst

14 G-mi lente 2015

vervelen. Ergens 40 jaar lang werken is niet meer van onze generatie. Door deze studie heb ik een brede basis. Helaas ligt de studie niet zo goed in de markt vergeleken met btastudies.

Kom je wel eens langs bij de btastudies in het Huygensgebouw en wat is dan je impressie van de studenten daar? Ik heb nooit college in het Huy-gensgebouw, maar wel in het Linnaeus. Soms kom ik naar het Huygens om te vergaderen met jullie assessor, Jeroen van de Wiel. Je ziet wel verschillen tussen studenten in het Huygens en studenten in de Erasmustoren. Letterenstudenten zijn vaak heel artistiek of modieus gekleed, rechten- en manage-mentstudenten zien er eerder tuttig of sjiek uit en zo zijn de btas juist weer heel casual gekleed. Ook lijkt het alsof btas gemakkelijker op zichzelf zijn en zich beter in hun eentje kunnen vermaken met bijvoorbeeld games. Op de Letteren faculteit komt men meer samen en men brengt pauzes en de tijd na colleges met elkaar door. Ook valt het op dat als je in

een terminal-kamer in het Huygens naar binnen kijkt je 9 op de 10 mensen ziet gamen, terwijl bij de Letteren Faculteit 9 op de 10 mensen op Facebook zit.

Iets heel anders dan. Het thema van deze G-mi is lasers. Heb jij enig idee hoe een laser werkt? Dan moet ik even nadenken hoor. Ik heb echt geen idee. Er zit iets van een batterij in, dus die zal wel nodig zijn. Er zou ook iets van een warmte-straaltje in moeten zitten en misschien iets van fluor of neon. In ieder geval van dat spul dat ook in die bandjes zit die je wel eens omdoet met uitgaan. Veel meer dan NaSk heb ik nooit gehad en dit was om te huilen. Schei-kunde kon ik met moeite een zesenhalf voor halen en natuurkunde was vaak maar net voldoende. Ik ben echt een alfa student. Ik schrijf en lees graag en doe aan culturele activiteiten. Ik ben wat dat betreft een typische letterkundestudent en focus het liefst op veel dingen tegelijk. Algemene Cultuurwetenschap-pen was dan ook mijn eerste studiekeuze.

Heb je als letterenstudent ook een lievelingsletter?Daar heb ik nooit over nagedacht. Ik heb wel een lievelingsgetal: 11. Ze denkt nog eens wat langer na. De letter g is mijn lievelingsletter. Ik heb zelf een hele zachte g, want ik kom uit Zuid-Limburg. Het Limburgs accent vind ik niet erg charmant en daarom praat ik liever ABN. Ik kan wel heel goed Limburgs praten, maar dat ga ik hier niet demonstre-ren. Door een accent te gebruiken, sluit je mensen al gauw buiten.

Heb je nog een bericht voor Sigmanen? Wees niet bang voor de alfas, want dat zijn wij ook niet voor jullie. Ik zou meer menging wel leuk vinden. Zo mis-sen de mannen van de btas de hoeveelheid vrouwen van de alfa faculteit en kan de alfa faculteit meer mannen gebruiken. De eilandjescultuur van alfa-b-ta-gamma moet verdwijnen. Eigenlijk is iedereen hetzelfde. Ik zou daarom graag eens een keer naar het Beestfeest willen komen.

We hopen Britt gauw te zien op een Beestfeest.

Aan de overkant: Letteren FaculteitDoor Luc van Keulen& Mitchell van der Hulst

2015 lente G-mi 15

Fotopagina

16 G-mi lente 2015

2015 lente G-mi 17

Door Mitchell van der Hulst

Voor de tweede keer dit jaar reisde ik voor de G-mi af naar d Vogelaarwijk van Nijmegen: Hatert. Ditmaal niet om onderzoek te doen naar het turbo-gehalte van de wijk, maar om kennis te maken met twee eerstejaars Sigmanen: Rozemarijn van der Veen en Martijn Bouman. De oplettende lezer herkent deze laatste achternaam van enkele artikelen in deze G-mi en ja, er is een familieband. Martijn ontkent ook niet geheel dat hij zijn broer is achtervolgd, want de matige schei-kundelessen op zijn middelbare school zijn in ieder geval niet de drijfveer geweest. Met nog een che-misch technoloog in de familie is het daarbij goed mogelijk dat chemie een genetische afwijking van de Boumans is. Rozemarijn kwam op een heel andere manier bij haar studie MLW. Ze begon met een lijst waarop lle studies in Nederland stonden en is simpelweg gaan afstrepen. Het had niet veel gescheeld of het was Spaanse Taal & Cultuur geworden, want in plaats van Frans of Duits heeft Rozemarijn Espaol geleerd op de middelbare school. Wat dat betreft is ze een bta met een hoop alfa-interesses. In het huis van Martijn, in een absolute uithoek van Hatert, wachten mij heerlijke geuren op. Keu-kenkastjes met Sigmastickers laten mij meteen thuis voelen. Het eten laat nog even op zich wachten, maar dat stelt me in de gelegenheid om een deel van het kookproces mee te maken. Als volleerd moleculair wetenschappers houden ze zich netjes aan het proto-col tot het niet gaat volgens plan en er compromissen

worden gemaakt om maar het beoogde resultaat

te behalen. Dit soort gesjoemel hebben

ze blijkbaar op de labzaal geleerd, al maken ze het niet zo bont om kon-ingswater door de gootsteen te gieten, zoals een jaargenoot deed. Met mijn veiligheid in de keuken zit het dus wel goed. Na een tijdje komt het voorgerecht de oven uitgerold en wat een fikse bo-dem is dat. Vier Griekse Spanakopitas komen mijn kant op en er wordt zelfs een glaasje Ouzo bij geserveerd. Het smaakt me erg goed en het is moeilijk te geloven dat beiden pas sinds dit jaar hun eigen prakje in elkaar flansen. Toegegeven, Rozemarijn had al wat ervaring opgedaan bij de La Place in haar oude woonplaats Eindhoven, maar dit is van een ander niveau. Vooral de daarop volgende Moussaka is fantastisch en voor mij een geweld-ige eerste ervaring met dit gerecht. Als ik vraag hoe Martijn in Hatert ter-echt is gekomen, blijkt dat ik me in een tweede Huy-gensgebouw bevind. Al zijn huisgenoten zijn btas en ze waren gemakkelijk overtuigd met slechts een sixpack bier. De prijs: een kamer van 16 m2 voor nog geen 16/m2. Wie na de Turbo G-mi nog niet overtuigd was om in Hatert te gaan wonen, is dat nu wel. Ondanks de ruime kamer slaapt Martijn in een eenpersoonshoogslaper waar hij blijkbaar regelmatig uitvalt. Een hele opgave, want het is een Troms van de Ikea met zon hekje. Het meest wonderlijke van al-les is dat hij niet wakker wordt van de val, maar van de kramp die hij krijgt van het op de grond slapen. Wellicht wordt het tijd voor Martijn om te inves-

Bikken bij: Rozemartijn

18 G-mi lente 2015

teren in een tweepersoons bed dat laag bij de grond is. Het uit bed vallen wordt daarmee een minder riskant ritueel en er is dan ook plaats voor logeer-partijtjes met Rozemarijn. Voor de lezer die dit nog

niet wist, kan ik melden dat mijn koks een setje zijn. Als we het hier wat meer over hebben, blijkt dit eerder regel dan uitzon-dering onder de eerstejaars. Zij zijn n van de pakweg tien setjes van eerstejaars Sigmanen. Hierbij doe ik een oproep aan de roddeltantes van Sigma: het wordt tijd dat er weer een roddelcie komt met bijgewerkt Snogweb. Vraag maar aan een dino-Sig-maan wat dat is. Aangezien Rozemarijn en Martijn elkaar inmiddels goed kennen, vraag ik of ze nog roddels of interessante weetjes over elkaar hebben. Zo komt naar boven drijven dat Rozemarijn badeendjes verzamelt en in-middels al 80 exemplaren heeft vergaard. Op haar kleine kamertje in het centrum van Nijmegen moet dit een imposant tafereel opleveren, misschien zelfs intimiderend. Echter Martijn voelt zich er wel thuis.

Nu beiden ruim een half jaar in Nijme-gen studeren, lijkt het me ook mooi om de kennis van hun studentenstad en universiteit te testen. Hieronder staan de vragen die ik heb voorgelegd met de antwoorden van Rozemarijn (R) en Martijn (M). Probeer zelf de test en kijk wat je score is. Mijn gastheer en -vrouw haalden evenveel punten en behaalden net een voldoende. Voor het eten krijgen ze echter een 10 en ik wil beiden bij deze nog eens bedanken voor het heerlijke eten en het leuke inter-view.

1. Waarvoor staat de afkorting TKB?

a. Trikalium boraat: een zout van B3O3- omringd door 3 K+ ionenb. Twee keer bellen: een kroeg in de In De Betouw-straat (R)c. Trust Krediet Beheer: een instantie in Arnhem die studieschulden beheert voor DUO (M)d. Te koud bevroren: een afkorting waarmee wordt aangeduid dat cellen door te koude temperaturen zijn gelyseerd2. Wat doet AFAC:a. Roeienb. Bier zuipenc. Debatteren (R)d. Fietsen stelen (M)3. Wat is een maser?a. Een type massaspectrometerb. Een versterker van microgolven (R,M)c. Een elementair deeltjed. Zo heet de niet-functionerende fietspomp in de kelder van het Huygens officieel4. Welke kantine is beter?a. De Noordkantineb. De URDc. De Refterd. De Zuidkantine (R,M)5. Wie is Frank Boeijen?a. De nieuwe Rector Magnificus; opvolger van Bas Kortman (M)b. De ontwerper van het Huygens gebouwc. Een Nijmeegse Zanger (R)d. De Burgemeester van Nijmegen6. Wie heeft het vaakst de O.N.C.S. gewonnen?a. Sigma natuurlijk (R)b. Jan Pieter Minckelersc. De Chemische Bindingd. Nee, je moet onks zeggen (M)

(Goede antwoorden: 1. b,2. d,3. b, 4. d, 5. c, 6. b&d )

2015 lente G-mi 19

BABBELBOXBabbelboxDoor Roel Bouman

De G-mi maakt zich erg veel zorgen over de toe-komst van Nijmegen, Nederland en de aarde als lasers nog verder worden ontwikkeld. Ze zijn im-mers ongelooflijk gevaarlijk voor alles ooit en zorgen volgens nooit uitgevoerde onderzoeken ook voor een 127,6% toename in de atmosferische CO2. Het lijkt erop dat het bewustzijn over dit ongelooflijk grote gevaar - alleen overstegen door de losgeslagen gluten in Duitsland - zwaar onderschat wordt door de loka-le bevolking van onwetende Sigmanen. Om te kijken hoe het zat met de algemene kritische kijk op lasers, ging de G-mi naar Sigmanen toe met deze compleet onbevooroordeelde vraag: Waarom vormen lasers een gevaar voor de samenleving?

Het blijkt dat de meningen over lasers verdeeld zijn. Er is geen algemene consensus en we ver-moeden dat de resultaten van dit artikel tot een mogelijke burgeroorlog tussen Sigmanen en Leos kunnen leiden.

Sjoerd R.: Omdat wij eraan kunnen komen.Frank H.: Omdat Slowking niet in een ultra ball past.

Tim J.: Omdat ze net als het licht in je ogen schijnen, en dat doet PIJN!Toine D.: Als je kan lezen, dan weet je waarop je stemt.

Marlies H.: Lasers bevatten praktisch maar n golflengte aan licht. Dit is erg eenzijdig, eenzijdigheid is schadelijk voor de maatschappij; met diversiteit en creativiteit kom je veel verder!

Koen v.d. B.: Lasers vallen statistisch gezien vaker in de handen van de verkeerde mensen. Frank M.: Houd toch op met dit gelazer!

Max B.: Ik vind niet dat lasers een gevaar voor de samenleving vormen. Sterker nog, ik denk dat lasers de mensheid haar laatste redmiddel zouden kunnen zijn als we worden aangevallen door

hyperintelligente katten. Als afleidingsmanoeuvre weet je wel? Erik G.: Er bestaat het gevaar dat met lasertechnologie er een Death Star gemaakt wordt

waarmee Al-Qaida en IS West-Europa vernietigen. Momenteel zijn ze in Dubai bezig met de voorbereidingen door grote, rare gebouwen te maken. Alles is voor de Death Star.

Jitske B.: Robots met laserogen gaan iedereen verblinden!

20 G-mi lente 2015

Bijna 50 jaar geleden verscheen de sci-fi serie Star Trek voor het eerst op de televisie. Vanaf dat punt kwamen er in de populaire media meer en meer futuristische zaken onder de aandacht. Star Trek werd ongekend populair en kort daarop volgde ook de wereldberoemde Star Wars trilogie. Man-nen in glimmende pakken schoten met lasers op elkaar en de technologie in deze films kende vri-jwel geen grenzen. Zo wordt in Star Wars met een gigantische laser een volledige planeet opgeblazen. Veel van de kleinere technologien, zoals tablets en zelfs mobiele telefoons waren toen fictie en nu werkelijkheid. De lasers, misschien wel het meest iconisch, worden nu ook steeds meer voor oor-logsvoering gebruikt. Ze blazen nog geen planeten op, maar wat ze inmiddels al wel kunnen, is best indrukwekkend. Om te illustreren hoe de militaire lasers de afgelopen jaren zijn ontwikkeld, nemen we je mee op een reis door de tijd.

De legende vertelt dat ergens in de oudheid Archi-medes ooit het eerste op licht gebaseerde langeaf-standswapen zou hebben gebouwd. Dit is misschien wel het eerst beschreven voorwerp dat voldoet aan het concept death ray. Het wapen dat hij had ge-maakt, is volgens de overlevering, die misschien een beetje fantasievol is, een grote collectie spiegels die over lange afstand het licht op n punt konden focusseren. Met dit trucje zou Archimedes schepen over lange afstand in lichterlaaie kunnen zetten en zo tot grote last van de Romeinen zijn geweest.Een tijdje later, iets meer dan 2000 jaar, begon men in de V.S. in 1983 onder leiding van toenmalig president Ronald Reagan aan het Strategic Defense Initiative. Dit project zou gebruik maken van lasers om langeafstandsrakketten en kernrakketten on-schadelijk te maken. Door de Amerikaanse media is het toen Project Star Wars genoemd, mede omdat een gedeelte van deze lasers in de ruimte geplaatst zou worden. Het project zorgde voor een heleboel vorderingen in afweertechnologie, maar het gebruik van lasers, het originele, misschien ietwat naeve plan van Reagan, was er tot voor kort niet n van.

Pas in 2010 werd door een opvolger van het Strategic

Defense Initiative, het Missile Defense Agency, suc-ces geboekt door lasers bovenop Boeing vliegtuigen te monteren. Uit testen indertijd bleek dat het sys-teem effectief genoeg was om inderdaad rakketten te onderscheppen. Helaas is wel de geldstroom gestopt.De meeste ontwikkelingen in de laserwapens vinden momenteel nog steeds plaats in de V.S., alleen nu voornamelijk op zee. Eind 2014 maakte het Pentagon bekend dat ze op de Perzische golf een aantal tests met laserwapens hadden uitgevoerd. Het systeem lijkt erg onschuldig, maar uit beeldmateriaal van de tests blijkt het tegenovergestelde. Het nieuwe sys-teem is buitengewoon effectief in het uitschakelen van doelwitten op lange afstand, waaronder schepen, drones en vliegtuigen. Momenteel heeft de laser een vermogen van 30 kilowatt, maar lasers met een nog hoger vermogen van 100-125 kilowatt zijn momen-teel al in de maak. Gezien het feit dat ze niet bijster effectief zijn met slecht weer of wanneer het doel buiten gezichtsafstand ligt, dienen de lasers alleen nog maar als aanvulling op het standaardarsenaal van de schepen.Al met al zit er de laatste jaren toch wel echt schot in de militaire lasertechnologie, en dat nadat men tientallen jaren riep dat het er bijna was. Het zal nog wel even duren voordat we een Death Star bouwen en willekeurige planeten op gaan blazen, maar de vorderingen zijn in ieder geval groot, zowel op het gebied van lasers, als op het gebied van de ruim-tevaart.

Voor mensen die een demo filmpje van de scheeps-laser willen zien, scan de QR code:

Laser warfareDoor Roel Bouman

2015 lente G-mi 21

Door Jeroen van de Wiel

Nijmegen is een stad met een duizelingwekkend aantal culturele highlights waarvan de n beter bekend is dan de ander. Tussen al het onderwijs en onderzoek door besteedt onze faculteit ook bijzon-dere aandacht aan de culturele inhoud. Bij binnen-komst zie je de fenomenale slinger van Foucault, in de Noord- en Zuidstraat zie je verschillende kunst-werken en eigenlijk overal in het gebouw kom je vit-rines tegen met verschillende relieken uit allerhande wetenschapsgebieden.Op zaterdagen is het dan ook niet ongebruikelijkdat groepen kunstaanbidders door ons grote groene gebouw sjokken. Bevangen door hun culturele roes, missen ze dan n van de meest verbazende attrac-ties die de Faculteit NWI te bieden heeft. De attractie staat over het algemeen bekend als de Noord- en Zuidkantine, maar ze worden soms ook wel de studentenkantines genoemd of de kantines waar je bij de n wel door het raam kan klimmen en bij de ander in principe ook, maar beter niet. Dat de kantines meestal ontzien worden door de

toeristen, betekent dat een groot deel van de lokale bevolking er doorgaans te vinden is

en zich daar op de kenmerkende, authentieke manier gedragen. De kantines zijn vaak gevuld met streek-muziek en het meubilair is volledig gentegreerd in de rustieke ambiance van tostiverkoop, minimaal onderhoud, onverantwoordelijk drankgebruik en vervlogen studiepunten. Maar zelfs in die sfeer zijn er groepjes dappere studenten te ontdekken die on-danks alles zich met volle overgave wijden aan hun studie. De ruimte heeft veel natuurlijk licht en voelt daar-door ruim aan. De aankleding is op geheel duurzame wijze gedaan. Vrijwel al het meubilair is gerecycled en ook kasten, servies en bestek hervinden op relatief eenvoudige wijze hun bestaansrecht. Daarin is de groep kantines zo goed als uniek. Meermalen per week, wanneer de klok vier uur slaat, stroomt de kantine vol met andere studenten en transformeert zij tot een tempel van vrij goedkoop, en in enkele gevallen gratis, bier gecombineerd met beslissingen die bij heroverweging wellicht niet de beste uitkomst hadden geboden. Om dat laatste te symboliseren heeft de lokale bevolking een monu-ment opgetrokken. Doorgaans wordt dit monument de verras-me-knop op de frisdrankautomaat gen-oemd, maar termen als gokautomaat zijn niet onge-bruikelijk. Samenvattend is het een must voor iedere cultuurto-erist. Niet alleen de studenten hebben cultuur, maar ook tussen en onder de banken zijn er verschillende (microbile) culturen te vinden. Om een bezoek te regelen, kan je contact opnemen met olympus@science.ru.nl . Voor overnachtingen biedt de kantine verschillende arrangementen aan. Veruit het meest aanlokkelijke arrangement echter, is gewoon om naar huis te gaan en daar te slapen.

Reisgids zuidkantine

22 G-mi lente 2015

show. Kunnen jullie aan een leek uitleggen hoe FELIX werkt? Oomens: Daarvoor moet je eigen-lijk eerst weten hoe een normale laser werkt. In een conventionele laser wordt licht heen en weer gekaatst in een bepaald gain medium, bijvoorbeeld een kristal of een kleurstof. Het grootste deel van dit medium bevindt zich in de hoogste van de twee mogelijke en-ergietoestanden, hetgeen wordt bewerkstelligd door een externe energiebron. Emissie van fotonen door het gain medium wordt gestimuleerd door heen en weer gekaatst licht met precies dezelfde energie als het verschil tussen de hoge en lage energietoestand van het medium. Zo wordt de intensiteit van het licht op die golflengte heel erg versterkt, vandaar ook de naam Light Amplification by Stimulated Emis-sion of Radiation. FELIX werkt ongeveer hetzelfde maar toch ook weer heel anders. Het gain medium zijn de vrije elektronen die tot bijna de lichtsnel-heid worden versneld. Door om-en-om opgestelde permanent-magneten wordt deze elektronenbundel in een golfachtig patroon gedwongen. Als door dit golfpatroon licht wordt gezonden, stimuleert dit licht het uitzenden van extra fotonen door de afgebogen elektronen, aangezien dit versnelde ladingsdragers zijn en dus synchrotronstraling uitzenden.

FELIX, FELICE en FLARE. Het zijn namen die bij sommige Sigmanen wel een belletje doen rinkelen. Bij anderen blijft het angst-vallig stil. Iets met games of stripboeken?, zou de laatste groep zeggen. Iets met lasers, zou een reactie van eerstgenoemden kunnen zijn. Het is inderdaad iets met lasers, maar deze uitspraak doet bij lange na geen recht aan de status van de drie paradepaardjes van het laserlab. Met mogelijkheden die wereldwijd uniek zijn, trekken deze drie vrije elektronenlasers van over de hele wereld wetenschappers naar Nijmegen. In het teken van de thema-editie over lasers kon een bezoekje aan dit gerenommeerde lab natu-urlijk niet achterwege blijven. We spreken op een grauwe maandagmorgen met Prof. Dr. Jos Oomens, group leader van de Molecular Structure and Dynamics groep, en Dr. Giel Berden, onderzoeker binnen deze onder-zoeksgroep. Beide wetenschappers werken al meer dan 15 jaar met FELIX en gunnen ons een kijkje in de keuken van de laserfysica.

Voor ons scheikundigen en MLWers is laserfysica een beetje een ver-van-ons-bed-

Door Maarten van Eerden & Maurits VercammenAchter de schermen bij FELIX

2015 lente G-mi 23

Wat is de grote kracht van FELIX? Berden: De grote kracht van FELIX is dat deze, in combinatie met FELICE en FLARE, alle golflengtes in het gebied van 3 tot 1500 m kan produceren. Er zijn lasers die een breed spectrum aan golflengtes in het zichtbare of UV-gebied kunnen produceren en ook lasers die een bepaalde golflengte in het infra-rood kunnen maken, maar onze lasers zijn uniek in de wereld in het on demand leveren van een willekeurige golflengte in het IR-gebied. Daar komen mensen van over de hele wereld voor naar Nijme-gen.

Hoe werkt dit precies? Kan iedereen die een met-ing wil doen bij FELIX terecht?Berden: In principe wel, je moet een onder-zoeksvoorstel indienen bij een commissie die hieruit twee keer per jaar de beste voorstellen selecteert. Dat mag zowel vanuit een universiteit als vanuit een bedrijf zijn, alhoewel in het laatste geval het meten wel tegen betaling gebeurt.

Hoe is de verdeling van meettijd onder de verschil-lende partijen die van FELIX gebruik maken?Oomens: Daar is een vaste verdeelsleutel voor. Wij krijgen standaard 25%, een aantal andere Rad-boud-groepen krijgt ongeveer 10% en er is standaard zon 50 60% gereserveerd voor externe partijen.

Werken jullie ook nog samen met andere afdelin-gen binnen het IMM?Oomens: Ja zeker, vooral de organische afdelingen doen veel werk voor ons, zoals het synthetiseren van peptides die wij vervolgens analyseren m.b.v. FELIX. In technisch opzicht hebben we veel overlap met de Laserfysica-groep van Dave Parker en hier werken we dus ook regelmatig mee samen.

Hoe lang is FELIX er nou eigenlijk al op de Rad-boud Universiteit?Berden: In 2012 is FELIX samen met FELICE, een andere vrije elektronenlaser, verhuisd van het FOM-instituut in Nieuwegein naar de Radboud Universiteit. De lasers werden hier samengebracht met de toen in aanbouw zijnde vrije elektron laser

FLARE. Alle lasers hebben echter hun eigen unieke eigenschappen en vullen elkaar dus mooi aan. De verhuizing duurde ongeveer een jaar en we zijn nu bijna volledig operationeel. Het streefaantal van 3500 meet-uren per jaar halen we nog net niet omdat we nog aan FELICE aan het sleutelen zijn.

Als scheikunde student leren we weinig over la-serfysica. Kun je als scheikunde student ook hier terecht? Oomens: Er lopen hier zeker wel wat schei-kundigen rond. Het is echte fysische chemie wat we hier doen. De techniek zelf is natuurlijk meer fysisch, die is misschien meer aan natuurkunde studenten besteedt. De systemen die we onderzoeken zijn voor-namelijk chemisch van aard, bijvoorbeeld structuren van moleculen of reacties.

Zelfs als bachelorstudent zou je hier dus terecht kunnen voor een stage? Oomens: Ja zeker, mensen die genteresseerd zijn, kunnen altijd bij ons terecht. Er zijn genoeg mogelijkheden, ook voor bachelor-studenten. Belangrijk is dus dat je genteresseerd bent in fysische chemie. Daarnaast is het vaak ook interessant voor mensen die iets willen doen wat niet standaard is. Voor jullie is het vaak makkelijk om bij de organische chemie afdelingen aan te kloppen voor een stage. Wil je echter eens met niet-standaard ap-paratuur aan niet-standaard experimenten werken, dan ben je bij ons aan het juiste adres. De technische kant is daarbij ook niet onbelangrijk. Je moet niet bang zijn om zelf aan de knoppen te draaien, dat mag bij ons zeker. Daarnaast kun je met een interesse voor theoretische chemie ook nog bij ons terecht. Dan werk je meer aan interpretatie van experimen-tele resultaten.

Na te zijn bijgepraat over de mogelijkheden van FE-LIX, wordt ons ook nog een kijkje achter de scher-men gegund in de enorme ondergrondse bunker waar FELIX en de andere lasers zijn gehuisvest. Na een aantal beveiligingsdoorgangen te zijn gepasseerd, komen we in een grote hal vol buizen, magneten en andere ondefinieerbare apparatuur. Alle component-en worden uitgebreid toegelicht door Prof. Oomens en Dr. Berden. We zien onder andere een soort

24 G-mi lente 2015

mini-deeltjesversneller waarin elektronen worden versneld tot een duizendste procent of minder onder de lichtsnelheid, afhankelijk van de gewenste golf-lengte.

Diverse stuur- en focusmagneten dirigeren de elektronen naar de undulator (ook wel wiggler). Hier worden de elektronen in het eerder genoemde golfpatroon geduwd.

Als laatste wordt de laserbundel in een vacumleid-ing richting gebruiker getransporteerd. Na dit rondje langs alle technische hoogstandjes worden ook de user stations nog aangedaan waar de daadwerkelijke experimenten worden uitgevoerd. Hier wordt ons verteld dat de vacumleiding door het hele gebouw loopt om de FELIX-laserbundel in tig minilaborato-ria af te kunnen leveren. De gebruiker hoeft slechts op afstand de gewenste golflengte in te stellen en kan met behulp van pneumatische spiegels de bun-del aftappen. Dit voor ons onverwachte, maar toch ook vrij logische systeem, faciliteert bijvoorbeeld het combineren van de mogelijkheden van FELIX

met andere meettechnieken. Zo maakt de groep van Oomens hier handig gebruik van door moleculen met FELIX-licht kapot te schieten om vervolgens de ionische brokstukken met massaspectrometrie te analyseren. Door nu de energie van FELIX geleideli-jk te veranderen kan voor een range aan golflengtes de fragmenten bepaald worden. Dit levert het IR spectrum op van de ionische moleculen, waaruit dan weer de structuur bepaald kan worden. Dit soort technieken biedt mogelijkheden die met conventio-nele analysemethodes nooit mogelijk zouden zijn en is volgens Oomens exemplarisch voor de kracht van FELIX. Na alle exotische apparatuur eindigt de rondleiding met een punt van herkenning voor de doorsnee chemicus. Vlak naast de FELIX vacum-leiding die uit een gat in de grond komt (hermetisch afgesloten tegen straling door wat bakstenen), staat een vertrouwde, conventionele IR-spectrometer. Tek-enend echter voor het karakter van het onderzoek bij FELIX is de toelichting van Dr. Berden: Die wordt alleen nooit gebruikt.

Focusmagneten met daar doorheen de vacumleiding met de versnelde elektronen.

Stralingwerende bakstenen

2015 lente G-mi 25

Layla v. N.: Het droogt kook!

Ilja v. H.: Ik moet iets meer ontsluiting hebben, anders krijg ik de winegums er niet uit.

Jade H.: Ik was een keer stil voor de verandering, dat hielp wel!

Jade H. tijdens een spelletje Tik Tak Boem: Ik vergeet sperma altijd.

Jade H.: Maar Iljas spul druipt niet zo.

Jelle S.: Het maakt mij persoonlijk niet uit of de secretaris nat is.

Jolanda T.: Als ik er voor betaald krijg, vind ik het best.

Arno v.d. W.: Zit er een optimum curve in het verbranden van mensen?

Roel B.: Ik heb de zwarte bal eens een keer in mijn eigen gat gespeeld.

Jeroen L.: Nog een dildo kamer?! Waarom is er ALTIJD een dildo kamer?!Levi N. : In Nederland zijn ze slap en koud. Anneloes H.: En in Duitsland zijn ze warm en hard!Guus v.d. B. tegen Jeroen L.: Poets jij je tanden boven je laptop ofzo??

Marleen v. S.: Als je vijftien biertjes drinkt, hoeveel heb je dan op?

Mark S. tegen Sjoerd R.: Ooit zul je van een vrouw een hele goede huisman maken.

Michiel v. L. over eerstejaars: Waar pauzeren die kinderen tegenwoordig?

Roosmarijn L. tegen Frank H.: Ik zit in je broek.

Jeroen L.: Het punt is dat er hier geen Japanse familie aan tafel zit, dus ik hoef me niet te gedragen!

Jeroen L.: Als ik nu alles wat jij hebt gemaakt aan de kant leg, dan kan ik het zo in de prullenbak gooien.

Ilja v. H. (tijdens de dropping): Schijn eens even op Mitchell, ik kan hem niet horen.

Jules v. V. tegen Glenn V.: Tim J. wil niet dat ik zijn varken als glijmiddel gebruik.

Glenn V. tegen Jules v. V.: Mond open of ik spuit tegen die boom.

Jolanda T: Als ik een keer behoefte heb aan seks in het Huygens moet ik naar Anne J toe gaan

Rianne V.: Mag ik nu trekken..?

Shauni K: Als je een panty aan hebt moet je altijd een reserve panty meenemen!Maurits V: Dat doe ik nou ook altijd met strings

Daniel de J: De aids verspreidt zich wel erg snel hier

Lian B: Jongens die zoenen zijn echt sexy!

Lian B: Hoe groter het wordt, hoe minder interessant!

Luc v. K. tegen Roel B: Ik denk dat jij best wel lol kan hebben met Marijn M!Levi N: Kom eens even goed voelen. Wel hard duwen he!Luc v. K.: Misschien hou ik wel van barbies en jij niet!

Quotes

26 G-mi lente 2015

Layla v. N.: Het droogt kook!

Ilja v. H.: Ik moet iets meer ontsluiting hebben, anders krijg ik de winegums er niet uit.

Jade H.: Ik was een keer stil voor de verandering, dat hielp wel!

Jade H. tijdens een spelletje Tik Tak Boem: Ik vergeet sperma altijd.

Jade H.: Maar Iljas spul druipt niet zo.

Jelle S.: Het maakt mij persoonlijk niet uit of de secretaris nat is.

Jolanda T.: Als ik er voor betaald krijg, vind ik het best.

Arno v.d. W.: Zit er een optimum curve in het verbranden van mensen?

Roel B.: Ik heb de zwarte bal eens een keer in mijn eigen gat gespeeld.

Jeroen L.: Nog een dildo kamer?! Waarom is er ALTIJD een dildo kamer?!Levi N. : In Nederland zijn ze slap en koud. Anneloes H.: En in Duitsland zijn ze warm en hard!Guus v.d. B. tegen Jeroen L.: Poets jij je tanden boven je laptop ofzo??

Marleen v. S.: Als je vijftien biertjes drinkt, hoeveel heb je dan op?

Mark S. tegen Sjoerd R.: Ooit zul je van een vrouw een hele goede huisman maken.

Michiel v. L. over eerstejaars: Waar pauzeren die kinderen tegenwoordig?

Roosmarijn L. tegen Frank H.: Ik zit in je broek.

Jeroen L.: Het punt is dat er hier geen Japanse familie aan tafel zit, dus ik hoef me niet te gedragen!

Jeroen L.: Als ik nu alles wat jij hebt gemaakt aan de kant leg, dan kan ik het zo in de prullenbak gooien.

Ilja v. H. (tijdens de dropping): Schijn eens even op Mitchell, ik kan hem niet horen.

Jules v. V. tegen Glenn V.: Tim J. wil niet dat ik zijn varken als glijmiddel gebruik.

Glenn V. tegen Jules v. V.: Mond open of ik spuit tegen die boom.

Jolanda T: Als ik een keer behoefte heb aan seks in het Huygens moet ik naar Anne J toe gaan

Rianne V.: Mag ik nu trekken..?

Shauni K: Als je een panty aan hebt moet je altijd een reserve panty meenemen!Maurits V: Dat doe ik nou ook altijd met strings

Daniel de J: De aids verspreidt zich wel erg snel hier

Lian B: Jongens die zoenen zijn echt sexy!

Lian B: Hoe groter het wordt, hoe minder interessant!

Luc v. K. tegen Roel B: Ik denk dat jij best wel lol kan hebben met Marijn M!Levi N: Kom eens even goed voelen. Wel hard duwen he!Luc v. K.: Misschien hou ik wel van barbies en jij niet!

Marlies H.: Ik moet niet mn doos eieren vergeten mee te nemen naar het beestfeest

Bas T.: Ik ontvang ze graag, maar zelf stuur ik geen dickpics via snapchat

Anne J.: Ik wil graag wat meer mannelijke input

Maurice S.: Ik heb helemaal geen balletjes! Oh laatmaar, ik heb wel een halve.

Daniel de J.: Als er 2 vrij zijn gaan we er vandaag gewoon 2 pakken!

Emily C.: Kom maar tussen mn beentjes!

Chris P.: Ik spreek slow motion, vloeiend, maar niet zo snel.

Florian O.: God bestaat! GOD BESTAAT!

Laura R.: Dat is zo makkelijk, dat is een uitje!

Jolanda T.: Wat ga je doen met de ONCS?Jan-Harm W.: Je moeder!Jolanda T.: Nee die komt nietJan-Harm W.: Oh die komt wel hoor!

Marijn M.: Ik vind sowieso dat Luc met zijn stok erin moet!

Tim J.: Ik ga hem vannacht nog even laten trekken!

Inge W.: Ik denk niet dat hij nog heel erg omhoog gaat komen, zegmaar..

Denny D.: Ik had een teek op mijn balzak!

Denny D.: Nee niet trekken! Niet trekken!

Ilja v. H.: Ja hallo, als je je eigen arginine niet eens kent!

Hannes B.: Jij zei, laat hem eens zien. Nou, hier is die!

Gert V.: Your spit is in my lungs and my spit is in your lungs.

Judith v/d S.: Weet je eigenlijk wat swaffelen is?Hannes B.: Iets met wafels?

Bas T. tegen Anneloes H.: Ik por in je baarmoeder!

Tim J.: Dit ding was zoveel makkelijker te beklimmen dan ik dacht!

Tim J.: Ik ben fucking opgegroeid met koeien!

Jules van V.: Roel jij weet beter waar die worst zit..

Roel B.: Ik geloof dat ik weer op Tim ga liggen..

Maurits V.: Er glijdt iets nats over mijn handen!Jules v. V.: Dat is mijn penis.

Luc van K.: Jongens het waait die kant op, dus dr is de noordzee!

Luc van K.: Wie wil er een hapje van Roels worst?Anoniem: In Nederland zit op gaatjes wel statiegeld!

2015 lente G-mi 27

Get In Touch With Us! If you have questions related to vacancies, internships/graduation assignments or working

at Oc, please contact Nynke Adema, Corporate Recruiter, T +31 77 359 6000, ocecareers.com

Put your innovation to work

Jobs at Oc improve the work of millions every day In a career at Oc, you can help improve the daily work of millions of professionals throughout the world.

Make your mark on the world in a career at R&D for Graphic Arts. Create the high quality designs you see on posters and packages all around you every day.

you can grow your career through diverse professional jobs.

Is your background in Informatics/Computer Science, Embedded Software, Electrical Engineering, Chemistry/Chemical Technology, (Applied) Physics, Mechanical Engineering/Mechatronics

Go to our jobsite www.ocecareers.com

Work at the cutting edge of information technology, enjoying the thrill of creating new innovations in how we handle the information around us.

Join a best-in-class industrializing and manufacturing organization that produces advanced printing systems, inks and toners.

Whether you are looking for R&D jobs, engineering jobs, manufacturing jobs at Oc,