3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya...

82
3 b 3 b ö ö l l ü ü m m ü ü n 1.si n 1.si

Transcript of 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya...

Page 1: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

3 b3 bööllüümmüün 1.sin 1.si

Page 2: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Necdet PAMNecdet PAMİİRR23 23 ŞŞubat 2011ubat 2011

MMOMMO

DDüünya Enerji Politikalarnya Enerji Politikalarııve Tve Tüürkiyerkiye

Page 3: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Necdet PAMNecdet PAMİİRR23 23 ŞŞubat 2011ubat 2011

MMOMMO

DDüünya Enerji Politikalarnya Enerji Politikalarııve Tve Tüürkiyerkiye

Page 4: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Enerji, Enerji, bir bir üülkenin lkenin

ekonomik ve sosyal geliekonomik ve sosyal gelişşimiminin, inin, en temel ve sen temel ve süürrüükleyici kleyici

gereksinimlerinden biridir.gereksinimlerinden biridir.

Enerji gEnerji güüvenlivenliğği, i, ekonomik gekonomik güüvenlivenliğğin ve in ve

ulusal gulusal güüvenlivenliğğin in yayaşşamsal unsurlaramsal unsurlarıındandndandıır.r.

Page 5: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Enerji PolitikasEnerji PolitikasııÇÇok Boyutlu ve Bok Boyutlu ve Büüttüünlenleşşik Yaklaik Yaklaşışım m

GerektirirGerektirir

Enerji Politikası

UlaştırmaPolitikasıDış Politika

TarımPolitikası

SanayiPolitikası

EğitimPolitikası

ÇevrePolitikası

EkonomiPolitikası

GüvenlikPolitikası

Hazırlayan: Necdet Pamir, 2010Diğer

Page 6: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DDüünya Birincil Enerji Tnya Birincil Enerji Tüüketimiketimi

Kaynaklar BazKaynaklar Bazıındanda (%),(%), 2009 sonu

Kömür 29.4 %

Petrol34.8 %Gaz

23.7 %

Hidrove diğer

yenilenebilirler 6.6 %

Nükleer5.5 %

Kaynak: BP Statistical World Review of Energy, June 2010

3 fosil yakıt:% 87.9

(Rüzgar, güneş,Jeotermal, vb.)

Page 7: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DDüünya nya ÜÜretilebilir Petrol Rezervleri,retilebilir Petrol Rezervleri, 2009 sonu 2009 sonu (milyar varil)(milyar varil)

Asya Pasifik42.2

Orta Doğu754.1

Avrupa Birliği6.1

Afrika127.5G. & O.

Amerika198.92

Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2010)

BDT123.0

Kanada petrollü kumları:150.7

K. Amerika73.3

OPEC: 955.8OECD: 88.9

Dünya Üretilebilir Petrol Rezervi:1,332.4 milyar varil(İspatlanmış) Rezerv Ömrü: 42 yıl (R/Ü)

Kanada petrollü kumlarıyla birlikte: 1475.7 milyar varil

77,2 %77,2 %

5,5 %5,5 %

14,9 %14,9 %

9,6 %9,6 % 56,6 %56,6 %

3,2 %3,2 %

9,2 %9,2 %0,5 %0,5 %

Page 8: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DDüünya (Petrol) Arama+nya (Petrol) Arama+ÜÜretim Maliyetleri retim Maliyetleri ($/varil)($/varil)K. Denizi

9.85

Meksika Körfezi9.0

Alaska8.0

Latin Amerika(Mek., Ven., Brez. hariç)

5.52

Meksika9.5

Rusya B.field6.0

Kazakistan6.0

İran5.0

Irak2.5

Cezayir7.5

Angola11.5

Nijerya11.0

Kanada P. Kum8.41(?)

Endonezya10.5

S. Arabistan4.0

Batı Kanada Konvns: 9.0

Doğu Kanada 10.0

Kaynak: CERA, 2008

Brezilya8.50

Venezuella4.23

(ağır petrol hariç)9.0 (ağır petrol)

Çin (kara)8.90

Çin (Deniz)11.80

Arama, geliştirme,üretim maliyetleri dahil;Vergi, devlet hakkı, diğer devlet payları hariç

Not: Bu değerler, göreceli alınmalıdır. Mutlak değerler, farklı kaynaklarda, ciddi değişiklik gösterebilir

Rusya G.field16.0

Libya6.5

23

Page 9: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Uzun DUzun Döönemde nemde FarklFarklıı Petrol KaynaklarPetrol Kaynaklarıından ndan Arz Arz -- Maliyet EMaliyet Eğğrisirisi

Farklı petrol kaynaklarının toplam rezervi (milyar varil)

Üretilmiş

Üretim maliyetiDolar (2008)

O. Doğu,Afrika

petrolü

Diğerkonvansiyonel

petrol

CO2 ileİkincilÜretim

İkincilÜretim

Derin,Ultra-derin

Deniz üretimi

KuzeyKutbu

Ağır petrol,Bitümen

PetrolKilleri

GazdanSıvı

KömürdenSıvı

Page 10: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DDüünya nya ÜÜretilebilir Gaz Rezervleri,retilebilir Gaz Rezervleri, 2009 sonu 2009 sonu (trilyon metre k(trilyon metre küüp)p)

Asya Pasifik16.24

Orta Doğu76.18

Avrupa Birliği2.42

Afrika14.8G. & O.

Amerika8.1

Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2010)

BDT58.5

K. Amerika9.2

Dünya Üretilebilir Gaz Rezervi: 187.5 trilyon metre k187.5 trilyon metre küüpp(İspatlanmış) Rezerv Ömrü: 62.8 y62.8 yııll (R/Ü)

Rusya ve İran rezerv toplamı: % 40

% 31.2% 31.2

% 40.6% 40.6

Rusya: % 24 Rusya: % 24

% 4.3% 4.3

% 4.9% 4.9

% 7.9% 7.9

% 8.7% 8.7

% 1.3% 1.3

OECD: 16.2% 8.6

Page 11: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DDüünya nya İİspatlanmspatlanmışış KKöömmüür Rezervleri,r Rezervleri, 2009 sonu 2009 sonu (milyar ton)(milyar ton)

Asya Pasifik259

Orta Doğu1.4

Avrupa Birliği29.6

Afrika32

G. & O.Amerika

15

Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2010)

BDT226

K. Amerika246

OECD: 352% 42.6

Dünya İspatlanmış Kömür Rezervi: 826 milyar ton826 milyar ton(İspatlanmış) Rezerv Ömrü: 119y119yııll (R/Ü)

% 3.8 % 3.8

% 31.4% 31.4

% 27.4% 27.4

ÇÇinin114.5114.5

% 13.9% 13.9% 29.8% 29.8

ABDABD238238

% 28.9% 28.9

% 1.8% 1.8

% 0.2% 0.2

RusyaRusya157157

% 19% 19

HindistanHindistan58.658.6

% 7.1% 7.1

% 3.6% 3.6

Page 12: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Son ySon yııllarda llarda ööne ne ççııkan kan babaşşllııca alternatif yakca alternatif yakııtlartlar

BioyakBioyakııtlartlarGazdan sGazdan sııvvıı eldesieldesi ((GasGas--toto--LiquidsLiquids))KKöömmüürden srden sııvvıı yakyakııt t eldesieldesiHidrojenHidrojenYakYakııt ht hüücresicresiKil gazKil gazıı ((shaleshale gasgas))

Kaynak: WEO 2008, IEA; NP

Page 13: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

RReferanseferans Senaryo'daSenaryo'da YYenilenebilirenilenebilir EEnerjinerjiTTeknolojilerindeeknolojilerinde ÜÜretimretim MMaliyetlerialiyetleri

0

100

200

300

400

500

600

700

2006

2015

2030

2006

2015

2030

2006

2015

2030

2006

2015

2030

2006

2015

2030

2006

2015

2030

2006

2015

2030

Hidro Jeotermal Rüzgar Kara Rüzgar Deniz Biyokütle Güneş -termal Güneş PV

Dol

ar(2

007)

/MW

h

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Üretilen elektrik enerjisinin maliyeti, yenilenebilir enerjinin kullanımının artmasıyla düşecek, bu da teknolojik

ilerlemeyi hızlandırıp ölçek ekonomilerini arttıracaktır.

Dolar / megawatt-saat

Page 14: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Bir baBir başşka veri: Dka veri: Düünyada 1.5 milyar insan, elektrikten yoksunnyada 1.5 milyar insan, elektrikten yoksun

Page 15: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Dünya Enerji Görünümü 2010

Uluslar arası Enerji Ajansı

Page 16: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Raporun Temel KabulRaporun Temel Kabulüü : : Daha Daha ÖÖnce Yance Yaşşanmamanmamışış Belirsizlik SBelirsizlik Süürecireci

Bugüne kadar yaşanan en büyük küresel ekonomik kriz, geçmiş gibi görünüyor; ancak bu “iyileşme” sürdürülebilir mi?Petrol talebi, fiyatların seyrine daha az bağımlı hale geliyor; Bu durum, fiyatların geleceği için ne anlam taşıyor?Doğal gaz piyasaları bir “devrim”in eşiğinde görünüyor; Bu durum doğal gaz için altın çağın habercisi mi?

Page 17: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Raporun Temel KabulRaporun Temel Kabulüü : : Daha Daha ÖÖnce Yance Yaşşanmamanmamışış Belirsizlik SBelirsizlik Süürecireci

Kopenhag “Uzlaşısı” ve G-20’lerin fiyat sübvansiyonları konusundaki reform vaatleri önemli gelişmeler; ancak yeterli olacak mı ve tam uygulanacak mı? Uygulanmazsa?Çin ve diğer yükselen ekonomiler(in talepleri), küresel enerji geleceğini belirleyecek; onların politikaları bizi nereye yönlendirecek?

Page 18: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Raporda Yer Alan 3 SenaryoRaporda Yer Alan 3 Senaryo

Mevcut politikalarMevcut politikalarıın aynen sn aynen süürdrdüürrüülmesilmesi((CurrentCurrent PoliciesPolicies ScenarioScenario))

Yeni Politikalar SenaryosuYeni Politikalar Senaryosu(New (New PoliciesPolicies ScenarioScenario))

450 Senaryosu450 Senaryosu(450 (450 ScenarioScenario))

Page 19: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Raporda Yer Alan 3 SenaryoRaporda Yer Alan 3 Senaryo

Kopenhag 2009 BM toplantKopenhag 2009 BM toplantııssıında, knda, küüresel resel ııssıınmaynmayıı mevcut seviyeden en mevcut seviyeden en ççok 2ok 2°°C C arttarttııracak racak öönlemler alma konusunda, banlemler alma konusunda, başşllııca ca ““sorumlusorumlu”” üülkeler lkeler babağğlaylayııccıı olmayanolmayan kkııssııtlar tlar belirlediler.belirlediler.Gene baGene bağğlaylayııccıı olmayan niyet beyanlarolmayan niyet beyanlarııarasarasıında, gelinda, gelişşmekte olan mekte olan üülkelere klkelere küüresel resel ııssıınmayla mnmayla müücadele icadele iççin, geliin, gelişşmimişş üülkeler lkeler taraftarafıından 100 milyar $ fon ayrndan 100 milyar $ fon ayrıılmaslmasıı hususu hususu yer aldyer aldıı..

Page 20: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Raporda Yer Alan 3 SenaryoRaporda Yer Alan 3 Senaryo

EylEylüül 2009l 2009’’da da PittsburghPittsburgh’’dada yapyapıılan G20 lan G20 toplanttoplantııssıında ise, fosil yaknda ise, fosil yakııtlar tlar üüzerinde zerinde ssüübvansiyon uygulamasbvansiyon uygulamasıınnıın kademeli olarak n kademeli olarak kaldkaldıırrıılmaslmasıı kararkararıı alalıındndıı..““Yeni Politikalar SenaryosuYeni Politikalar Senaryosu”” 2009 2009 toplanttoplantıılarlarıında alnda alıınan kararlarnan kararlarıın ve yapn ve yapıılan lan niyet beyanlarniyet beyanlarıınnıın uygulanacan uygulanacağığı varsayvarsayıımmıına na dayanmaktaddayanmaktadıır.r.

Page 21: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

20122012-- SSonrasonrasıı İİklimklim PPolitikasolitikasıı AAnalizlerininnalizlerinin ÖÖzetzetSSonuonuççlarlarıı::

550 550 Politika SenaryosuPolitika Senaryosu

3 3 °°CC liklik kküüreselresel ııssıı artartışıışınanatekabtekabüül l edereder..Enerji Enerji talebitalebi artmayaartmayadevamdevam edereder amaama yakyakııt t karkarışıışımmıı öönemlinemli derecedederecedefarklfarklııddıırr..OECD OECD üülkelerindelkelerinde COCO22fiyatfiyatıı, 2030, 2030’’da $90/tonda $90/ton’’u u bulurbulur..İİlave lave yatyatıırrıımm, , GayriGayri Safi Safi Milli HasMilli Hasıılala’’nnıın %0.25n %0.25’’ine ine eeşşittirittir..

450 450 Politika SenaryosuPolitika Senaryosu2 2 °°C C liklik kküüreselresel ııssıı artartışıışınanatekabtekabüül l edereder..Enerji Enerji talebitalebi ReferansReferansSenaryoSenaryo’’nunnun yaryarııssıı kadarkadar artarartar..DDüüşşüükk KaKarbonrbon teknolojilerininteknolojilerininhhıızlzlıı birbir şşekildeekilde kullankullanıılmaslmasıı--öözelliklezellikle CCSCCSCOCO22 fiyatfiyatıı 20302030’’da$180/tonda$180/ton’’u u bulurbulur..OECD OECD üüyesiyesi olmayanolmayan üülkelkelelerderdesalsalıımlmlardaarda bbüüyyüük k birbir ddüüşşüüşşİİlave lave yatyatıırrıım, m, GayriGayri Safi Milli Safi Milli HasHasıılala’’nnıın %0.6n %0.6’’ssıınana eeşşittirittir..

Page 22: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

The 450 Scenario:The 450 Scenario: A roadmap from 3A roadmap from 3--55°°C to 2C to 2°°C C 450 Senaryosu: 450 Senaryosu:

33--55°°CC’’tan tan 22°°CC’’a Yol Haritasa Yol Haritasıı

450 Senaryosu, k450 Senaryosu, küüresel resel ııssıınmaynmayıı22°°CC’’ de sde sıınnıırlayabilecek politikalar rlayabilecek politikalar toplamtoplamıınnıı ifade eder.ifade eder.Kopenhag UzlaKopenhag Uzlaşşmasmasıı’’nnıın 2020n 2020’’ye kadar ye kadar etkin olarak uygulanmasetkin olarak uygulanmasıınnıı ve ve sonrassonrasıında daha gnda daha güçüçllüü öönlemlerin nlemlerin alalıınmasnmasıınnıı taahhtaahhüüt eder.t eder.

Page 23: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Recent policy commitments,Recent policy commitments,if implemented, would make a differenceif implemented, would make a difference

TaahhTaahhüütler uygulantler uygulanıırsa, fark yaratrsa, fark yaratııllıırr

Yeni Politikalar Senaryosu’na göre Dünya Birincil Enerji Talebi

Milyon ton petrol eşdeğeri

Çin

OECD

Diğer

WEO 2009

Page 24: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DDüünya Birincil Enerji Talebinya Birincil Enerji Talebi(Kaynaklar Baz(Kaynaklar Bazıında, Yeni Politikalar Senaryosu)nda, Yeni Politikalar Senaryosu)

milyon ton petrol emilyon ton petrol eşşdedeğğerieri

PetrolPetrol

KKöömmüürr

GazGaz

BiyokBiyoküütletle

NNüükleerkleerHidroHidro

DiDiğğer yenilenebilirlerer yenilenebilirler

% 27.8

% 23.5

% 22.4

% 11.7

% 7.6% 4.2

% 2.8

Page 25: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DDüünya Birincil Enerji Tnya Birincil Enerji Tüüketimiketimi(Referans Senaryo) (Kaynaklar baz(Referans Senaryo) (Kaynaklar bazıında, nda,

milyon ton petrol emilyon ton petrol eşşdedeğğerieri, (%), IEA 2009), (%), IEA 2009)mtpe

Kaynak: Uluslar arası Enerji Ajansı

Biokütle

Nükleer

G a z

Petro l

Kömür

34 %

30 %

27 % 29 %

20 %

21 %

WEO 2008 senaryosuna göre, WEO 2009’da toplam enerji talebi 2015 için

% 4.5, 2030 için % 1.3 azaltıldı.

Page 26: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Senaryolara GSenaryolara Gööre Birincil Enerji re Birincil Enerji Talebinde KaynaklarTalebinde Kaynaklarıın Paylarn Paylarıı

Kömür Petrol Gaz N HH BKBK

DYDY

Yeni PolitikalarYeni PolitikalarSenaryosuSenaryosu--20352035

Mevcut PolitikalarMevcut PolitikalarSenaryosuSenaryosu--20352035

450 Senaryosu450 Senaryosu--20352035 BKBKN

Page 27: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Uluslar arasUluslar arasıı petrol fiyatpetrol fiyatıı tahminleritahminleri

Mevcut PolitikalarMevcut Politikalar

Yeni PolitikalarYeni Politikalar

Dolar/varil (2009)

“Ucuz petrol çağı sona erdi; ancak, politika değişiklikleriyle, daha düşük fiyatlar mümkün

Page 28: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

TaahhTaahhüütler uygulantler uygulanıırsa, rsa, fark yaratfark yaratııllıırr

Küresel enerji talebi % 36 artarken, artışın tamamına yakını Çin’in başınıçektiği OECD dışı ülkelerin % 75 oranında artan talebinden kaynaklanacak.

Page 29: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

20352035’’e Kadar Ke Kadar Küüresel Artresel Artışışlarda larda ÇÇinin’’in in SeSeççilmiilmişş BazBazıı GGööstergeler Bakstergeler Bakıımmıından Payndan Payıı

KKöömmüür Talebir Talebi

Petrol Petrol İİthalatthalatıı

CO2 SalCO2 Salıımmıı

Petrol TalebiPetrol Talebi

Gaz Gaz İİthalatthalatıı

ElektrElektr. . KurKur. G. Güüccüü

Enerji TalebiEnerji Talebi

GSHGSH

Gaz TalebiGaz TalebiYenilenebilir Yenilenebilir

TalebiTalebi

Page 30: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Yükselen ekonomiler, tüm yakıtlardaki talep artışının sürükleyicileri (2010 – 2035)

OECD Çin DiğerPetrol

Kömür

Gaz

Nükleer

Hidro

Diğer Yenilenebilirler

OECD Çin

OECD

milyon ton petrol eşdeğeri (mtpe)

OECD

Çin

Diğerleri

Kaynak: Dünya Enerji Görünümü 2010 (WEO 2010), Uluslar arası Enerji Ajansı

Page 31: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Fosil yakFosil yakııt t subvansiyonlarsubvansiyonlarıı, fiyat sinyallerini , fiyat sinyallerini (tahminlerini) olumsuz etkiliyor(tahminlerini) olumsuz etkiliyor

Fosil yakıtlardanelde edilenElektrik

GazPetrol

Kömür

EE

GG

PP

Fosil yakıt kullanımına yöneliksübvansiyonlar, 2009 yılında toplam 312 milyar dolar312 milyar dolar oldu.2008 yılında bu miktar 558 milyar dolardı.Azalma nedeni, küresel petrol fiyatlarındaki düşüş.

Milyar dolar

SSüübvansiyon:bvansiyon:312 milyar dolar312 milyar dolar

Page 32: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DDüünya Bnya Böölgeler Bazlgeler Bazıında Enerji Talep Artnda Enerji Talep Artışıışı(Yeni Politikalar Senaryosu)(Yeni Politikalar Senaryosu)

Milyon ton petrol eMilyon ton petrol eşşdedeğğerieri

ÇÇinin

ABDABD

ABABHindistanHindistan

Orta DoOrta DoğğuuJaponyaJaponya

DiDiğğerer

İİhrakiyehrakiye

2008 2008 –– 20352035YYııllllıık Enerjik EnerjiTalep ArtTalep Artışıışı

% 2.1% 2.1

% 0% 0

% 0% 0

% 3.1% 3.1

% 2% 2

Kaynak: WEO 2010, IEA; BP Statistical Review of World Energy 2010

Page 33: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Yeni Politikalar Senaryosu’nda Kaynaklara Göre Petrol Üretimi

Konvansiyonel olmayan petrol

NGL/Doğal Gaz Sıvıları

Henüz geliştirilmemişveya keşfedilmemiş

petrol sahaları

Halen Halen üüretimdekiretimdekipetrol sahalarpetrol sahalarıı

Toplam ham petrol

Milyon varil/gün

Page 34: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Petrol arzPetrol arzıında banda başşllııca ca üüretici retici üülkelerlkeler20092009--20352035

OPEC dışı

Page 35: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

HazarHazar hidrokarbon kaynaklarhidrokarbon kaynaklarıı, k, küüresel enerji resel enerji ggüüvenlivenliğğine ine öönemli katknemli katkıı sasağğlayabilirlayabilir

Milyon varil/gün Milyar metre küp

Petrol ihracı Yerli tüketim Gaz ihracı Yerli tüketim

Petrol üretiminde 2035 yılındaki 5.2 milyon varil/gün üretimiyle Kazakistan; gaz üretiminde 310 milyar metreküp üretimleriyle,

Türkmenistan ve Azerbaycan, sürükleyen ülkeler…

Petrol Gaz

Page 36: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DoDoğğal Gazal Gazıın Altn Altıın n ÇÇaağığı mmıı??Doğal gaz talebi, % 44 artışla, dünya birincil enerji talebini karşılamada anahtar rol alıyor. Bu artışta Çin ve Orta Doğu ülkelerinin talebi en büyük paya sahip.Konvansiyonel olmayan gaz kaynakları, 2035 küresel gaz arzının % 35’ini karşılayacak. Bu arz artışında, ABD dışındaki yeni üreticiler de pay sahibi olacak.

Page 37: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DoDoğğal Gazal Gazıın Altn Altıın n ÇÇaağığı mmıı??Gaz arzı fazlası, yakında tepe noktasına ulaşacak; ancak düşüş eğimi çok yavaşolacak.Arz fazlası, gaz ihracatçıları üzerinde petrol bazlı fiyat endeksinden uzaklaşılmasıyönünde baskı yaratacak (özellikle Avrupa’da).Düşük fiyatlar, gaz talebinin artmasına yol açarak, elektrik üretiminde yenilenebilirler ve kömüre olan talebi daraltabilir.

Page 38: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DDüünya Gaz Talebi nya Gaz Talebi (Senaryolar Baz(Senaryolar Bazıında)nda)

Mevcut Politikalar

Yeni Politikalar

Yeni Politikalar

450 Senaryosu450 Senaryosu

Milyar metre kMilyar metre küüpp

Page 39: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DDüünya Elektrik Tnya Elektrik TüüketimiketimiYakYakııtlar Baztlar Bazıında, % (2007 nda, % (2007 -- 2020)2020)

KKöömmüürr% 42% 42

D. Gaz% 20,7

Sıvı Yakıt% 4,8

Nükleer% 13,8

YenilenebilirKaynaklar

% 18,6

Kaynak: IEO 2010, ABD Enerji BakanlKaynak: IEO 2010, ABD Enerji Bakanlığıığı, 2010, 2010

Nükleer% 14,4

YenilenebilirKaynaklar

% 23,2

Sıvı Yakıt% 3,2

KKöömmüürr% 39,2% 39,2

D. Gaz% 20

20072007 20202020

Page 40: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Elektrik SektElektrik Sektöörrüü

2008 – 2035 arasında elektrik (ve ısı) talebindeki artış, toplam birincil enerji talep artışının % 53’ü. 2008’de elektriğin payı % 38 iken, 2035’te % 42.Elektrik üretiminde kömür en fazla payı almayısürdürecek (2010’da % 42, 2035’te % 32).Hidro dışı yenilenebilirler (biyokütle ve atık dahil) % 3’ten % 16’ya.Doğal gazın (%21), nükleerin (% 14) ve hidroelektriğin (% 16) payları sabit kalıyor. Petrol, 2035’te % 2’nin altında.

Page 41: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Kömür, elektrik üretiminin belkemiği olma konumunu sürdürüyor

ÇinHindistan

Diğer OECD dışı

OECD

Elektrik üretiminde OECD kömür tüketimi azalırken, özellikle Çin’in600 GW yeni kapasite eklemesi,

bu azalmayı karşılıyor.Çin’deki kapasite artışı; ABD, AB ve

Japonya’nın mevcut kapasitesine eşit1 t

era-

wat

th

our=

10

00

00

0 m

egaw

att

hou

r

Page 42: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Yenilenebilirler, Yenilenebilirler, babaşşllııca kaynaklar arasca kaynaklar arasıına katna katııllııyoryor (Ama(Ama……))

RenewablesRenewables enterenter thethe mainstreammainstream……

Page 43: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Ama, yeterli hAma, yeterli hüükküümet(met(lerler) deste) desteğği olursai olursa……

Biyoyakıtlar

Yenilenebilir bazlı elektrik

Biyoyakıtlar

Yenilenebilir bazlı elektrik

Page 44: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Yenilenebilir Kaynaklara YYenilenebilir Kaynaklara Yııllllıık Kk Küüresel Destekresel DestekYeni Politikalar Senaryosu, WEO 2010Yeni Politikalar Senaryosu, WEO 2010

BiyoyakBiyoyakııtlartlar

Elektrik Elektrik üüretimiretimiİİççin yenilenebilirin yenilenebilir

B

Y

BiyoyakBiyoyakııtt ve yenilenebilirlere hve yenilenebilirlere hüükküümetler destemetler desteğği, i, 20092009’’da 57 milyar $; 2035da 57 milyar $; 2035’’de 205 milyar $de 205 milyar $

Milyar Dolar

Page 45: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

DDüüşşüük karbon teknolojilerinde, k karbon teknolojilerinde, ÇÇin din düünya lideri oluyornya lideri oluyor……

SeSeççilmiilmişş bazbazıı teknolojilerde, kteknolojilerde, küüresel ilave kapasitede resel ilave kapasitede ÇÇinin’’in payin payıı

Güneş fotovoltaik Rüzgar Nükleer

Elektrikli ve

hibrid

8.5 milyonaraç

Page 46: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

ÖÖzet ve Sonuzet ve Sonuççlarlar

Son dSon döönemde anemde aççııklanan politikalar bir fark klanan politikalar bir fark yaratabilir; fakat gyaratabilir; fakat güüvenli ve svenli ve süürdrdüürrüülebilir bir lebilir bir enerji geleceenerji geleceğği sai sağğlamaktan hala uzaktaylamaktan hala uzaktayıız.z.Kopenhag kararlarKopenhag kararlarıına karna karşışı isteksizlik, isteksizlik, kküüresel resel ııssıınmaynmayıı 22°°CC’’de sde sıınnıırlama hedefinden rlama hedefinden uzaklauzaklaşşmammamııza ve maliyetin artmasza ve maliyetin artmasıına na neden oldu.neden oldu.20202020’’ye kadar, taahhye kadar, taahhüütlere tam olarak tlere tam olarak uyulmazsa, hedefe hiuyulmazsa, hedefe hiçç ulaulaşışılamayacak.lamayacak.

Page 47: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

ÖÖzet ve Sonuzet ve Sonuççlarlar

““Ucuz petrolUcuz petrol”” devri sona erdi. Ancak politik devri sona erdi. Ancak politik kararlar, fiyatlarkararlar, fiyatlarıı aaşşaağığı ççekebilir.ekebilir.Yenilenebilir kaynaklar, temel kaynaklar Yenilenebilir kaynaklar, temel kaynaklar arasarasıında yerlerini alnda yerlerini alııyor. Fakat rekabet yor. Fakat rekabet edebilir olmalaredebilir olmalarıı iiççin uzun erimli hin uzun erimli hüükküümet met destedesteğği gerekiyor. i gerekiyor. Enerji talebini kEnerji talebini kıısmansmanıın tek yolu, fiyatlarda n tek yolu, fiyatlarda subvansiyonusubvansiyonu kaldkaldıırarak, gerrarak, gerççek fiyatlarek fiyatlarıın n yansyansııttıılmaslmasıından gendan geççiyor.iyor.

Page 48: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Yeni Politikalar Senaryosu ve NYeni Politikalar Senaryosu ve Nüükleerkleer

2008 2008 –– 20352035 arasarasıında, nnda, nüükleerden kleerden üüretim, OECD dretim, OECD dışıışı üülkelerde, OECDlkelerde, OECD’’nin nin iki katiki katıı artartışış ggöösterecek.sterecek.Sadece Sadece ÇÇinin’’deki artdeki artışış (215 (215 mtpemtpe) t) tüüm m OECDOECD’’deki artdeki artışıştantan (198 (198 mtpmtpe)e) daha daha fazlafazla. . OECDOECD’’de;de; JapJaponyaonya, , KoreKore, Fran, Fransasa ve ve ABD, artABD, artışıışın tamamn tamamıınnıı ifade ediyor. ifade ediyor. OECDOECD--AvrupaAvrupa’’da nda nüükleer kleer üüretimi sabit retimi sabit kalkalııyor. yor.

Page 49: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

450 Politikas450 Politikasıı Senaryosu ile COSenaryosu ile CO22

SalSalıımlarmlarıındanda Azalma: PolitikalarAzalma: Politikalarıın Etkisin Etkisi

Salımda Azalma

VerimlilikVerimlilik

Tasarruf

YenilenebilirlerBiyoyakıt

Nükleer

Karbon tutma-depolama

Kaynak: Uluslar arası Enerji Ajansı, WEO 2009

Gigaton (milyar ton)

Page 50: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

450 Senaryosu: Sorunlar450 Senaryosu: Sorunlar……

Kopenhag TaahhKopenhag Taahhüütlerinin Yerine tlerinin Yerine Getirilememesi durumu:Getirilememesi durumu:–– BirBirççok ok üülkenin verilerinde lkenin verilerinde şşeffafleffaflıık k

olmamasolmamasıı nedeniyle, 2020 ynedeniyle, 2020 yııllıına kadar na kadar yapyapıılan sallan salıım hedeflerinde 3.9 m hedeflerinde 3.9 GigatonlukGigatonlukbelirsizlik var.belirsizlik var.

–– BirBirççok ok üülkenin isteksizlilkenin isteksizliğği nedeniyle, 2i nedeniyle, 2°°C C hedefinin tutturulabilmesi ihedefinin tutturulabilmesi iççin gerekli in gerekli maliyet, bir ymaliyet, bir yııl l öönceki hesaba gnceki hesaba gööre 1 re 1 trilyon dolar artttrilyon dolar arttıı..

22°°CC

Page 51: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

BaBaşşllııca Gca Güçüçlerin lerin Enerji TEnerji Tüüketim Profilleriketim Profilleri

ABDPetrol: 38.7 %Gaz: 27.0 %Kömür: 22.8 %Nükleer: 8.7 %Hidro: 2.8 %

ABPetrol: 41.3 %Gaz: 25.5 %Kömür: 16.1 %Nükleer: 12.5 %Hidro: 4.6 %

ÇinPetrol: 18.5 %Gaz: 3.7 %Kömür: 70.7 %Nükleer: 0.7 %Hidro: 6.4 %

HindistanPetrol: 31.7 %Gaz: 10.0 %Kömür: 52.4 %Nükleer: 0.8 %Hidro: 5.1 %

Kaynak: BP, June 2010

Page 52: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

ABD Enerji PolitikasABD Enerji PolitikasııTemel HususlarTemel Hususlar

Page 53: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

““New New EnergyEnergy forfor AmericaAmerica””Amerika Amerika İİççin Yeni Enerjiin Yeni Enerji

BarackBarack Obama & Obama & JoeJoe BidenBiden

Page 54: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

BaBaşşlanglangııççtaki Vurgulartaki Vurgular

“Amerika, sürekli olarak çözümlenmesi gereken büyük sorunlarla karşılaşmıştır ve petrole bağımlılığımız, karşılaştıklarımız arasında bunların en zorlu olanlarından biridir. Bu bağımlılık, ulusal güvenliğimize, dünyamıza ve ekonomimize tehdittir.Washington, bu sorunu; partizanlık, özel çıkarların aşırı ve usule aykırı etkileri ve politikacıların, Amerika’yı uzun vadede enerji bağımlılığından kurtarabilecek politikalar yerine, kendi seçilmelerine odaklı üç kağıtçı politikalar önermiş olmaları nedeniyle, on yıllardır çözememiştir.”

Page 55: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

BaBaşşlanglangııççtaki Vurgulartaki Vurgular

Ülkemiz, özellikle enerji alanındaki sorunlar bu denli büyükken ve eylemsizliğin bedeli son derece tehlikeliyken, “eski/bilinen politikalarla devam etmeyi göze alamaz.Tüm ekonomimizi (arabalarımızdan, yakıtlarımıza, fabrikalarımızdan binalarımıza kadar) hızla ve cesaretle dönüştürmek üzere eyleme geçmeliyiz.

Page 56: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

(Amerika için) Obama�Biden KapsamlıYeni Enerji Planı:

Yakıt fiyatlarından bunalan Amerikan aileleri için kısa sürede rahatlama sağlamak,Önümüzdeki 10 yılda, temiz enerji geleceği sağlamak hedefiyle yatırım yapan özel teşebbüsü desteklemek için, stratejik amaçlı150 milyar $’lık yatırım yaparak 5 milyon yeni istihdam yaratmakÖnümüzdeki 10 yılda, halen Orta Doğu ve Venezuella’dan ithal ettiğimiz (toplam) petrolden daha fazla petrol tasarrufu sağlamak,

Page 57: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

(Amerika için) Obama�Biden KapsamlıYeni Enerji Planı:

2015’e kadar, 1 galonla 150 mil gidebilen 1 milyon “plug-in” ABD’de üretilecek hibrid(elektrik ve ikinci yakıtlı) aracı kullanıma sokmak, Elektrik üretimimizin 2012’ye kadar % 10’unu, 2025’e kadar % 25’ini yenilenebilir kaynaklardan üretmeyi sağlamakSera gazı salımlarını (emisyon) 2050’ye kadar % 80 azaltacak bir “yakala ve ticaretini yap”programını tüm ekonomide uygulamaya koymak

Page 58: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Yeni APOLLO ProgramYeni APOLLO Programıı (Misyon)(Misyon)

““ApolloApollo BirliBirliğği; ii; işşççi, ii, işşveren, veren, ççevre ve toplum evre ve toplum liderlerini bir araya getiren ve liderlerini bir araya getiren ve ““temiz enerji temiz enerji devriminidevrimini”” gergerççekleekleşştirerek, milyonlarca tirerek, milyonlarca AmerikalAmerikalıı’’yaya yyüüksek kaliteli, yeksek kaliteli, yeşşil yakalil yakalııistihdam saistihdam sağğlamaylamayıı hedeflemektedir. hedeflemektedir.

Enerji verimliliEnerji verimliliğği, temiz enerji, kitle ulai, temiz enerji, kitle ulaşışımmıı, , yeni nesil arayeni nesil araççlar, yeni teknolojiler ve lar, yeni teknolojiler ve ööğğretim/eretim/eğğitime yatitime yatıırrıımmıı teteşşvik etmektedir.vik etmektedir.

Birlikte Birlikte ççalalışışarak, karbon arak, karbon salsalıımlarmlarıınnıı, petrol , petrol ithalatithalatıınnıı azaltmayazaltmayıı, yurt i, yurt iççi istihdami istihdamııarttarttıırmayrmayıı ve ABDve ABD’’ ekonomisini 21. Yekonomisini 21. Yüüzyzyııl l ‘‘da da zenginlezenginleşştirmeyi amatirmeyi amaççlamaktadlamaktadıır.r.””

Page 59: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Yeni APOLLO ProgramYeni APOLLO Programıı““Yeni APOLLO ProgramYeni APOLLO Programıı, ABD, ABD’’nin 21. ynin 21. yüüzyzyıılda lda temiz enerji ekonomisini intemiz enerji ekonomisini inşşa etmesine ya etmesine yöönelik nelik kapsamlkapsamlıı bir ekonomik yatbir ekonomik yatıırrıım programm programııddıır.r.Hedef, 10 yHedef, 10 yıılda 500 milyar $ yatlda 500 milyar $ yatıırrıım yaparak, m yaparak, 5 milyondan fazla kaliteli i5 milyondan fazla kaliteli işş ““yeyeşşil yakalil yakalıı””istihdam yaratabilmektir.istihdam yaratabilmektir.Bu program, Bu program, üülkenin blkenin büüyyüük oranda temiz k oranda temiz enerji kaynaklarenerji kaynaklarıına erina erişşimini himini hıızlandzlandııracak, racak, enerji generji güüvenlivenliğğini ve iklim dengesini ini ve iklim dengesini sasağğlayacak ve ekonomik refahlayacak ve ekonomik refahıı temin temin edecektir. edecektir. Ve ABDVe ABD’’yi yeyi yeşşil ekonomide kil ekonomide küüresel lider resel lider konumuna ykonumuna yüükseltecektir.kseltecektir.””

Page 60: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

1. ABD1. ABD’’yi temiz ve yeyi temiz ve yeşşil olarak yeniden inil olarak yeniden inşşa eta et– Yeni ve mevcut binalarda, enerji tüketimlerini

2025’e kadar en az % 30 azaltmayı taahhüt eden bir ulusal hedef açıkla,

– 2025 yılına kadar, ülke elektrik tüketiminin % 25’inin yenilenebilir kaynaklardan ve dönüşümlüenerji kaynaklarından sağlanması için gereken desteği ver,

– Elektrik alt yapısını 21. yüzyıla uygun olarak yenile– Mevcut santrallarda ve sanayi tesislerinde, enerji

verimliliğini, 2025’e kadar % 20 iyileştir,– ABD’yi 21. yüzyılda çağdaş ulaştırma sistemlerine

kavuştur; önce mevcut altyapıyı yenile.

Page 61: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

2. Amerika2. Amerika’’da da İİmal Etmal Et

– Yüksek verimli araçlara yatırım yaparak, ABD oto sanayisini yeniden inşa et,

– Ulusal bir düşük-karbon alt yapısına ve yeni (gelecek) nesil alternatif yakıtlarına yatırım yap,

– Amerika’nın imalat sanayisindeki liderliğini, temiz enerji geleceğimizin talepleri doğrultusunda yeniden sağla.

Page 62: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

3. Amerika3. Amerika’’nnıın Teknolojideki Liderlin Teknolojideki Liderliğğini ini Yeniden SaYeniden Sağğlala

– Temiz enerji araştırma ve geliştirme yatırımlarını2 kat arttır,

– Ülkemizdeki ulusal laboratuarlarda en çok umut vaat eden yeni temiz enerji teknolojilerine yatırım yapmak üzere bir Ulusal Yeni Teknolojiler Fon’u kur.

4. Amerikan halk4. Amerikan halkıınnıın n üüretkenliretkenliğğini arttini arttıırmada rmada yol gyol göösterici olsterici ol

– Amerikan işçilerini, yeni temiz enerji ekonomisi için eğit,

– Amerika’nın temiz enerji ekonomisine geçişinin, yaygın olarak paylaşılacak fırsatlar yaratmasınısağla.

Page 63: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

5. Amerika5. Amerika’’ya yeniden yatya yeniden yatıırrıım yapm yap

Federal “yakala ve yatırım yap” programıhazırlamak suretiyle; gerekli kaynaklarıyaratarak ve bu kaynaklara, yeniden stratejik yatırım yaparak, yeni temiz enerji ekonomisini yarat.

1. Karbon salımları için sınır belirleyerek, ulusal “karbon ayak izimizi” büyük oranda düşür,

2. Güçlü bir piyasa uyarısı ile tüm enerji ekonomisini düşük karbon teknolojilerine yönlendir,

3. Ciddi oranda kamu fonunu yeni enerji geleceğine yatırırken, bir yandan da bu fonların “yolsuzluk amacıyla sifonlanmasının” önüne geç.

Page 64: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Enerji PolitikasEnerji Politikasıı’’nnıın n ÖÖnemli Ayanemli Ayağığı::DDışış Politika ve Jeopolitik Boyut Politika ve Jeopolitik Boyut

Page 65: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

ABD BaABD Başşkankanıı NixonNixon’’unun Ulusal GUlusal Güüvenlik Danvenlik Danışışmanmanııve Dve Dışışiişşleri eski Bakanleri eski Bakanıı

Henry A. Henry A. KissingerKissinger (Nisan 1974)(Nisan 1974)

““PetrolPetrolüü kontrol ettikontrol ettiğğinizde milletleri inizde milletleri (devletleri) kontrol(devletleri) kontrolüünnüüz altz altıına alna alıırsrsıınnıız, z, ggııdaydayıı kontrolkontrolüünnüüz altz altıına aldna aldığıığınnıızda da zda da insanlarinsanlarıı kontrol altkontrol altıına almna almışış olursunuzolursunuz””

Page 66: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Carter DoktriniCarter Doktrini

Carter DoktriniCarter Doktrini, d, döönemin ABD Banemin ABD BaşşkankanııCarter tarafCarter tarafıından 23 Ocak 1980ndan 23 Ocak 1980’’de de ““BirliBirliğğin in DurumuDurumu”” konukonuşşmasmasıında dile getirdinda dile getirdiğği ilkelere, i ilkelere, sonradan verilen addsonradan verilen addıır.r.ZamanlamaZamanlama:: 19791979’’da da SovyetlerSovyetler’’ininAfganistanAfganistan’’a ma müüdahalesi ve dahalesi ve İİran ran ““İİslam slam DevrimiDevrimi”” sonrassonrasııABDABD’’nin, ulusal nin, ulusal ççııkarlarkarlarıı gerektirdigerektirdiğğinde, inde, İİran ran KKöörfezirfezi’’ne yne yöönelik askeri gnelik askeri güçüç kullanmak da kullanmak da dahil geredahil gereğğini yapacaini yapacağığınnıı dile getiren sdile getiren sööylevylev

Page 67: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

““Konumumuzu aKonumumuzu aççııkkçça ifade edelim: a ifade edelim: Herhangi bir dHerhangi bir dışış ggüüccüün, n, İİran Kran Köörfezirfezi’’nin nin

kontrolkontrolüünnüü ele almaya teele almaya teşşebbebbüüs s etmesi, ABDetmesi, ABD’’nin yanin yaşşamsal amsal ççııkarlarkarlarıına na bir saldbir saldıırrıı olarak deolarak değğerlendirilecek ve erlendirilecek ve bu tebu teşşebbebbüüs, s, askeri gaskeri güçüç dahil her dahil her

yolla engellenecektiryolla engellenecektir..””

Jimmy Carter:

23 Ocak 198023 Ocak 1980

Page 68: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

AdAdıım Adm Adıım: Km: Köörfezrfez’’in ve Avrasyain ve Avrasya’’nnıın Kontroln Kontrolü…ü…1.1. RapidRapid DeploymentDeployment ForceForce (1980(1980--Carter Doktrini) Carter Doktrini) ““Bir dBir dışış ggüüccüün n

KKöörfezrfez’’i kontrole kalki kontrole kalkışışmasmasıı, ABD, ABD’’nin yanin yaşşamsal amsal ççııkarlarkarlarıına saldna saldıırrııddıır ve r ve askeri gaskeri güçüç dahil, her yolla engellenecektir.dahil, her yolla engellenecektir.””

2.2. TheThe CentralCentral CommandCommand (1980(1980’’lerler--Reagan) ABDReagan) ABD’’de yeni ve merkezi bir de yeni ve merkezi bir komutanlkomutanlıık, Kk, Köörfezrfez’’den ve Doden ve Doğğu Afrikau Afrika’’dan Afganistandan Afganistan’’a kadar sorumlu. a kadar sorumlu. AntiAnti--Sovyet bir ittifak Sovyet bir ittifak ççabasabasıı (T(Tüürkiyerkiye--İİsrailsrail--S. Arabistan). Suudilere ve S. Arabistan). Suudilere ve KKöörfezrfez’’e milyarlarca dolarle milyarlarca dolarlıık silah satk silah satışıışı..

3.3. KKöörfez savarfez savaşışı S. Arabistan, ticari ve askeri alanda S. Arabistan, ticari ve askeri alanda ““kaynak kaynak ççeeşşitliliitliliğğii””ne ne yyööneldi. Kneldi. Köörfez Savarfez Savaşışı, durumu eski haline getirdi. Sava, durumu eski haline getirdi. Savaşş sonrassonrasıı ABD, ABD, Suudilere 10 ySuudilere 10 yıılda 43, Klda 43, Köörfezrfez’’e 16 milyar $e 16 milyar $’’llııkk silah sattsilah sattıı. Irak. Irak’’ta uta uççuuşşa a kapalkapalıı bböölgeler olulgeler oluşşturuldu.turuldu.

4.4. AfganistanAfganistan TerTerööre karre karşışı ““ucu aucu aççıık savak savaşş”” babaşşladladıı. 2003 savunma . 2003 savunma bbüüttççesi 400 milyar $. Bunun 60 milyar $esi 400 milyar $. Bunun 60 milyar $’’ıı KKöörfezrfez’’e. Askeri tesisler e. Askeri tesisler KKöörfezrfez’’den, Hint Okyanusuden, Hint Okyanusu’’nda Diego nda Diego GarciaGarcia’’yaya, Afrika, Afrika’’da Cibutida Cibuti’’ye.. ye.. ÖÖzbekistan ve Kzbekistan ve Kıırgrgıızistanzistan’’a..a..

5.5. IrakIrak Project Project forfor thethe New New AmericanAmerican CenturyCentury--NeoconsNeocons. . PerlePerle, , KaganKagan, , WolfowitzWolfowitz, , WoolseyWoolsey, , CheneyCheney, , RumsfeldRumsfeld, , LewisLewis LibbyLibby, , ElliotElliot AbramsAbrams, , HalilzadHalilzad.. Bunlar .. Bunlar NixonNixon ve Fordve Ford’’la da vardla da vardıı..

6.6. ““Yeni DYeni Düünya Dnya Düüzenizeni””,,““KKüüresellereselleşşmeme””, , ““Orta DoOrta Doğğu Baru Barışış ProsesiProsesi””, , ““Yol HaritasYol Haritasıı””, , ““BBüüyyüük Orta Dok Orta Doğğu Projesiu Projesi””, , ““Daha GeniDaha Genişş Orta Orta DoDoğğu/K. Afrikau/K. Afrika””, Il, Ilıımlmlıı İİslam, Model Ortaklslam, Model Ortaklıık, k, ……

Kaynak: Thirty Year Itch, Robert Dreyfuss, motherjones.com

Page 69: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

700 milyar dolar

ABD Askeri Harcamaları

2010 içinNükleer

SilahHarcamaları

Hariç(Yaklaşık23 mr $)

Page 70: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

ABD Askeri KomutanlABD Askeri Komutanlııklarklarıı

http://www.defenselink.mil/home/features/2009/0109_unifiedcommand/images/unified-command_world-map.jpg

Yetki: 6 Şubat 2007Faaliyet: 1 Ekim 2008

Page 71: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

ABD ABD ÜÜslerisleri((DDüünyada 1000nyada 1000’’den fazla den fazla üüs ya da askeri tesis)s ya da askeri tesis)

a) Hava Kuvvetleri a) Hava Kuvvetleri ÜÜsleri sleri b) Kara Kuvvetleri b) Kara Kuvvetleri ÜÜslerisleric) Deniz Kuvvetleri c) Deniz Kuvvetleri ÜÜsleri sleri d) Haberled) Haberleşşme ve me ve İİstihbarat Amastihbarat Amaççllıı ÜÜslersler

Halen, Halen, 6363 üülkede ABD lkede ABD üüssssüü varvar

11 Eyl11 Eylüül 2001l 2001’’den sonra den sonra 77 üülkede yeni lkede yeni üüsler kuruldusler kurulduDDüünyada nyada 255,065 ABD askeri personeli255,065 ABD askeri personeli istihdam istihdam edilmiedilmişş durumda durumda

Kaynaklar: C. Johnson, the NATO Watch Committee, the International Network for the Abolition of Foreign Military Bases;

Aktaran: Prof. Jules Dufour, Global Research, 1 Temmuz , 2007

Page 72: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

ABD Petrol ABD Petrol ÜÜretimretim--TTüüketim Dengesiketim Dengesi20102010

ABDİç Üretimi

% 40

ABDABDİİthalatthalatıı% 60% 60

Kaynak: ABD Enerji BakanlKaynak: ABD Enerji Bakanlığıığı, 2010, 2010DDüüzenleme: Necdet Pamirzenleme: Necdet Pamir

DDüünya nya enerji enerji ttüüketimininketiminin% 19.5% 19.5’’ii

http://www.eia.doe.gov/neic/speeches/newell072710.pdf

Page 73: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

0

5

10

15

20

25

1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035

ABDABD’’nin ithal petrole banin ithal petrole bağığımlmlııllığıığı, artacak i, artacak içç üüretim retim ve yakve yakııt verimlilit verimliliğğine baine bağğllıı olarak azalacakolarak azalacak

Milyon varil/gün

Tüketim

Üretim

Net ithalat

ProjeksiyonFiili

45%

60%

Kaynak: Annual Energy Outlook 2010

Page 74: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Howard Gruenspecht, IPAMS, 6-25-2010 74

10

15

20

25

30

1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035

ABD gaz talebi de arzABD gaz talebi de arzıı da artda artııyor. Ancak arz, talepten yor. Ancak arz, talepten daha fazla artacadaha fazla artacağığından, dndan, dışışa baa bağığımlmlııllıık azalacakk azalacak

trilyon kübik fit

6%

13%

Kaynak: Annual Energy Outlook 2010

Fiili Projeksiyon

Tüketim

Yerli Üretim

Net ithalat

Page 75: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

Howard Gruenspecht, IPAMS, 6-25-2010 75

0

5

10

15

20

25

1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035

Kil gazKil gazıı ve ve AlaskaAlaska üüretimi, gaz retimi, gaz üüretiminde diretiminde diğğer sahalardaki er sahalardaki ddüüşşüüşşüü dengeleyerek, hem talebi kardengeleyerek, hem talebi karşışılayacak hem ithal layacak hem ithal

babağığımlmlııllığıığınnıı azaltacakazaltacak

Alaska

Petrolle asosiye

Kömür yatağı gazı

Net ithalat

Karasal/assosiyeolmayan

Kil gazı

Kaynak: Annual Energy Outlook 2010

trilyon kübik fitFiili Projeksiyon

Denizel/assosiye olmayan

Page 76: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

BookBook ReviewReview on on ““EnergyEnergy andand SecuritySecurity: : TowardToward a New a New ForeignForeign PolicyPolicy StrategyStrategy”” eediteddited byby JanJan H. H. KalickiKalicki andand DavidDavid

L. L. GoldwynGoldwyn, 2005, 2005

Amerikan ekonomisi Amerikan ekonomisi –– ttüüm dim diğğer er ççaağğdadaşş ekonomiler ekonomiler gibi gibi ---- ggüüvenilir enerji kaynaklarvenilir enerji kaynaklarıına ve na ve öözellikle zellikle petrole dayanmaktadpetrole dayanmaktadıır. Ve ABD petrol ithalat r. Ve ABD petrol ithalat gereksinimi artmakta, gereksinimi artmakta, öönnüümmüüzdeki on yzdeki on yııllarda, llarda, giderek giderek öözellikle de zellikle de İİran Kran Köörfezirfezi’’nene daha fazla daha fazla babağığımlmlıı hale gelmektedir. hale gelmektedir. ABD, aynABD, aynıı ulusal gulusal güüvenlivenliğğimizin de olduimizin de olduğğu gibi, du gibi, dışışpolitikaspolitikasıınnıın ayrn ayrıılmaz bir parlmaz bir parççasasıı olarak geliolarak gelişştirilmesi tirilmesi gereken, tutarlgereken, tutarlıı bir enerji politikasbir enerji politikasıına gereksinim na gereksinim duymaktadduymaktadıır. Bu kitabr. Bu kitabıın yazarlarn yazarlarıınnıın bakn bakışış aaççıılarlarıı, , kimi zaman farklkimi zaman farklııllııklar gklar gööstermekte ve hatta stermekte ve hatta ççelielişşmektedir. mektedir.

Page 77: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

““EnergyEnergy & & SecuritySecurity –– TowardToward a New a New ForeignForeign PolicyPolicy StrategyStrategy

((ForewordForeword, , James R. James R. SchlesingerSchlesinger))

““... Petrol, g... Petrol, göörrüünnüür gelecek ir gelecek iççin, bain, başşllııca enerji ca enerji kaynakaynağığı olma konumunu solma konumunu süürdrdüürecektir. recektir. ŞŞunu kabul unu kabul etmeliyiz ki, retmeliyiz ki, rüüzgar, gzgar, güüneneşş ve nve nüükleer, skleer, sıınnıırlrlııalternatifler olma konumundadalternatifler olma konumundadıırlar. Hidrojen temelli rlar. Hidrojen temelli bir ekonomi ise, on ybir ekonomi ise, on yııllar uzaklllar uzaklığıığındadndadıır. r. Bu saptama, iki temel soruyu ortaya Bu saptama, iki temel soruyu ortaya ççııkarmaktadkarmaktadıır: r: Birincisi, Birincisi, ççooğğu OPEC u OPEC üüyesi olan petrol yesi olan petrol üüreticisi reticisi üülkelerle, piyasa istikrarlkelerle, piyasa istikrarıınnıı ve arz gve arz güüvenlivenliğğini ini sasağğlayabilmek ilayabilmek iççin, iliin, ilişşkilerimizi en iyi bikilerimizi en iyi biççimde nasimde nasııl l ssüürdrdüürebilecerebileceğğimiz sorusudur. imiz sorusudur. İİkincisi ise, OPEC dkincisi ise, OPEC dışıışı kaynaklarkaynaklarıın nasn nasııl l geligelişştirilebilecetirilebileceğği ve i ve üüretimlerinin kesintisiz biretimlerinin kesintisiz biççimde imde piyasaya naspiyasaya nasııl eril erişştirilebilecetirilebileceğği sorusudur.i sorusudur.””

Page 78: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

““EnergyEnergy & & SecuritySecurity –– TowardToward a New a New ForeignForeign PolicyPolicy StrategyStrategy((ForewordForeword, Bill , Bill RichardsonRichardson))

““Amerikan dAmerikan dışış politikaspolitikasıı uzun suzun süüredir, ABDredir, ABD’’nin nin enerji generji güüvenlivenliğği gereksiniminden etkilenmektedir. i gereksiniminden etkilenmektedir. Bir Kongre Bir Kongre üüyesi ve BM Daimi Temsilcisi olarak, yesi ve BM Daimi Temsilcisi olarak, ABDABD’’nin enerjiyi, Amerikan denin enerjiyi, Amerikan değğerlerini reddeden erlerini reddeden ve onu tehdit eden ve onu tehdit eden üülkelere karlkelere karşışı bir silah olarak bir silah olarak (ambargo) kulland(ambargo) kullandığıığınnıı ggöördrdüüm. m. Enerji BakanEnerji Bakanıı olarak, enerjinin iyi amaolarak, enerjinin iyi amaççlarla, larla, öörnerneğğin Nijeryain Nijerya’’nnıın demokratik yeni hn demokratik yeni hüükküümetine metine yardyardıımcmcıı olmak olmak üüzere, elektrik azere, elektrik ağığınnıın yeniden n yeniden ininşşasasıı iiççin nasin nasııl kullandl kullandığıığınnıı da gda göördrdüüm. m. …”…”

Page 79: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

““EnergyEnergy & & SecuritySecurity –– TowardToward a New a New ForeignForeign PolicyPolicy StrategyStrategy((ForewordForeword, Bill , Bill RichardsonRichardson))

““Enerjiyi, ABDEnerjiyi, ABD’’nin jeopolitik nin jeopolitik ççııkarlarkarlarıınnııgeligelişştirecek bitirecek biççimde Orta Asyaimde Orta Asya’’da da ““DoDoğğu u ––BatBatıı petrol ve gaz petrol ve gaz boruhatlarboruhatlarıınnıınn”” ininşşasasıı iiççin in ulusulusçça basta bastıırrıırken ve brken ve bööylece yeni baylece yeni bağığımsmsıız z olan eski Sovyet Cumhuriyetleriolan eski Sovyet Cumhuriyetleri’’ne siyasi ne siyasi otonomi saotonomi sağğlarken, mlarken, müüttefikimiz Tttefikimiz Tüürkiyerkiye’’ye ye ekonomik gekonomik güüvenlik temin ederken ve venlik temin ederken ve İİranran’’ıın n petrol gelirlerini npetrol gelirlerini nüükleer yaykleer yayıılma ilma iççin in kullanmaskullanmasıınnıı engellerken de gengellerken de göördrdüüm. m. ““

Page 80: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

BookBook ReviewReview on on ““EnergyEnergy andand SecuritySecurity: : TowardToward a New a New ForeignForeign PolicyPolicy StrategyStrategy”” eediteddited byby JanJan H. H. KalickiKalicki andand DavidDavid

L. L. GoldwynGoldwyn, 2005, 2005

Amerikan ekonomisi Amerikan ekonomisi –– ttüüm dim diğğer er ççaağğdadaşş ekonomiler ekonomiler gibi gibi ---- ggüüvenilir enerji kaynaklarvenilir enerji kaynaklarıına ve na ve öözellikle zellikle petrole dayanmaktadpetrole dayanmaktadıır. Ve ABD petrol ithalat r. Ve ABD petrol ithalat gereksinimi artmakta, gereksinimi artmakta, öönnüümmüüzdeki on yzdeki on yııllarda, llarda, giderek giderek öözellikle de zellikle de İİran Kran Köörfezirfezi’’nene daha fazla daha fazla babağığımlmlıı hale gelmektedir. hale gelmektedir. ABD, aynABD, aynıı ulusal gulusal güüvenlivenliğğimizin de olduimizin de olduğğu gibi, du gibi, dışışpolitikaspolitikasıınnıın ayrn ayrıılmaz bir parlmaz bir parççasasıı olarak geliolarak gelişştirilmesi tirilmesi gereken, tutarlgereken, tutarlıı bir enerji politikasbir enerji politikasıına gereksinim na gereksinim duymaktadduymaktadıır. Bu kitabr. Bu kitabıın yazarlarn yazarlarıınnıın bakn bakışış aaççıılarlarıı, , kimi zaman farklkimi zaman farklııllııklar gklar gööstermekte ve hatta stermekte ve hatta ççelielişşmektedir. mektedir.

Page 81: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

““EnergyEnergy & & SecuritySecurity –– TowardToward a New a New ForeignForeign PolicyPolicy StrategyStrategy

((ForewordForeword, , James R. James R. SchlesingerSchlesinger))

““... Petrol, g... Petrol, göörrüünnüür gelecek ir gelecek iççin, bain, başşllııca enerji ca enerji kaynakaynağığı olma konumunu solma konumunu süürdrdüürecektir. recektir. ŞŞunu kabul unu kabul etmeliyiz ki, retmeliyiz ki, rüüzgar, gzgar, güüneneşş ve nve nüükleer, skleer, sıınnıırlrlııalternatifler olma konumundadalternatifler olma konumundadıırlar. Hidrojen temelli rlar. Hidrojen temelli bir ekonomi ise, on ybir ekonomi ise, on yııllar uzaklllar uzaklığıığındadndadıır. r. Bu saptama, iki temel soruyu ortaya Bu saptama, iki temel soruyu ortaya ççııkarmaktadkarmaktadıır: r: Birincisi, Birincisi, ççooğğu OPEC u OPEC üüyesi olan petrol yesi olan petrol üüreticisi reticisi üülkelerle, piyasa istikrarlkelerle, piyasa istikrarıınnıı ve arz gve arz güüvenlivenliğğini ini sasağğlayabilmek ilayabilmek iççin, iliin, ilişşkilerimizi en iyi bikilerimizi en iyi biççimde nasimde nasııl l ssüürdrdüürebilecerebileceğğimiz sorusudur. imiz sorusudur. İİkincisi ise, OPEC dkincisi ise, OPEC dışıışı kaynaklarkaynaklarıın nasn nasııl l geligelişştirilebilecetirilebileceğği ve i ve üüretimlerinin kesintisiz biretimlerinin kesintisiz biççimde imde piyasaya naspiyasaya nasııl eril erişştirilebilecetirilebileceğği sorusudur.i sorusudur.””

Page 82: 3 bölümün 1 NECDET PAMİR · Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Meksika 9.5 Rusya B.field 6.0 Kazakistan 6.0 İran 5.0 Irak 2.5 Cezayir 7.5 Angola 11.5 Nijerya 11.0

““EnergyEnergy & & SecuritySecurity –– TowardToward a New a New ForeignForeign PolicyPolicy StrategyStrategy((ForewordForeword, Bill , Bill RichardsonRichardson))

““Amerikan dAmerikan dışış politikaspolitikasıı uzun suzun süüredir, ABDredir, ABD’’nin nin enerji generji güüvenlivenliğği gereksiniminden etkilenmektedir. i gereksiniminden etkilenmektedir. Bir Kongre Bir Kongre üüyesi ve BM Daimi Temsilcisi olarak, yesi ve BM Daimi Temsilcisi olarak, ABDABD’’nin enerjiyi, Amerikan denin enerjiyi, Amerikan değğerlerini reddeden erlerini reddeden ve onu tehdit eden ve onu tehdit eden üülkelere karlkelere karşışı bir silah olarak bir silah olarak (ambargo) kulland(ambargo) kullandığıığınnıı ggöördrdüüm. m. Enerji BakanEnerji Bakanıı olarak, enerjinin iyi amaolarak, enerjinin iyi amaççlarla, larla, öörnerneğğin Nijeryain Nijerya’’nnıın demokratik yeni hn demokratik yeni hüükküümetine metine yardyardıımcmcıı olmak olmak üüzere, elektrik azere, elektrik ağığınnıın yeniden n yeniden ininşşasasıı iiççin nasin nasııl kullandl kullandığıığınnıı da gda göördrdüüm. m. …”…”