2KP,

een

2P

K i

n v

oll

e va

art

Sofie Talpe: pedagogisch begeleider 2KP voor bisdom Gent

Ellen Bauwens: coördinator 2KP centraal

Verloop van de werkwinkel

1. Wat houdt het project 2KP in?

2. Uitwerken van 2 uitgangspunten binnen 2KP om de taalvaardigheid te stimuleren:

Belang van meespelen Ouderbetrokkenheid

1. WAT HOUDT HET PROJECT 2KP IN?

Waarvoor staat 2KP? Wat is onze doelstelling Het beleidskader Sterke ondersteuning van

het kleuteronderwijs Verankering in eigen bisdom De doelstellingen Hoe is onze aanpak? Wat zijn onze werkdomeinen?

1. Wat houdt 2KP in?Waarvoor staat het?

2KP: tweedelijnsondersteuning kleuterparticipatie

1. Wat houdt 2KP in?Doelstelling?

Doel van kleuterparticipatie =Meer kleuters naar school

Gelijke kansen op onderwijs van hoge kwaliteit!

Waarom?Leerachterstanden voorkomen vanaf de start van de schoolloopbaan!

1. Wat houdt 2KP in?Het beleidskader

Opdracht van het impulsplan van de overheid (februari 2007): 7 assenDoel: ouders stimuleren niet- leerplichtige kinderen tussen 2,5 en 6 jaarnaar school te sturen en regelmatig aanwezig te laten zijn.

1. Gegevensverzameling

2. Sterke ondersteuning van het KO

3. Wegwerken van financiële drempels

4. Opdracht voor CLB’s

5. Opdracht voor LOP’s

6. Naadloze overgang opvang/school

7. Sensibiliseren

BaO/2007/04: omzendbrief ‘Maatregelen ter stimulering van de participatie van kleuters

aan het onderwijs’

1. Wat houdt 2KP in?Sterke ondersteuning van het kleuteronderwijs

Verbetering systeem zomerklassen Uren zorg op niveau SG (Zorg+) GOK+ Tweedelijnsondersteuning voor

kleuteronderwijzers Voor kleuteronderwijzers van alle scholen

die gelegen zijn in LOP-gebieden met minimum 25% GOK-leerlingen.

Netoverschrijdend project 22 begeleiders voor 700 2KP-scholen

1. Wat houdt 2KP in?De verankering in het eigen bisdom

Tweedelijnsondersteuners zijn pedagogische begeleiders in hun bisdom. Hun takenpakket komt

overeen met dat van de collega’s, maar de context en de doelstellingen waar ze naartoe werken

worden gekleurd door het impulsplan van de overheid.

1. Wat houdt 2KP in?Doelstellingen 2KP (1)

Algemene doelstellingen taalvaardigheid verhogen leerachterstanden verkleinen kansen op ontplooiing en ontwikkeling vergroten inzicht en vaardigheden van leraren uitbouwen beleidsvoerend vermogen van scholen (beleid

gericht op diversiteit) versterken ondersteunen bij het realiseren van goed KO en het

voeren van een taalbeleid in het KO. Dat taalbeleid heeft zijn plaats in het pedagogische project van de school.

1. Wat houdt 2KP in?Doelstellingen 2KP (2)

Doelstellingen taalvaardigheidsonderwijs en diversiteit

kennis maken met taalvaardigheidsonderwijs inzicht mondelinge en schriftelijke taalverwerving krachtige leeromgeving om aan

taalvaardigheid te werken aanbod materialen, gerichte activiteiten

en taken kijkwijzers om taalgedrag van kleuters

te observeren professionaliseren van leraren i.v.m.

omgaan met diversiteit

1. Wat houdt 2KP in?Doelstellingen 2KP (3)

Doelstellingen ouderparticipatie en diversiteit professionaliseren van kleuteronderwijzers om de interactie

ouders school te optimaliseren optimaliseren communicatie

school - ouders, ouders betrekken bij het schoolgebeuren en hen bewust maken van het belang van goede beheersing van Nederlands

1. Wat houdt 2KP in?Doelstellingen 2KP (4)

Doelstellingen kansarmoede en taal inzicht verwerven in

kansarmoede, achterstelling, achterstand en de achterstandscyclus

relatie kansarmoede en taalontwikkeling - taalverwerving relatie moedertaal kleuter en

Standaardnederlands betere communicatie met ouders

van kansarme kinderen

1. Wat houdt 2KP in?Hoe is onze aanpak?

Ondersteuning tot op de klasvloer, Intensieve begeleiding coachen van kleuteronderwijzers, directeurs en interne

begeleiders ondersteunen van netwerken van kleuteronderwijzers en

directeurs (school/scholen/scholengemeenschap) ondersteunen van individuele kleuteronderwijzers,

individuele directeurs, groepen kleuteronderwijzers en hele teams binnen een school en schooloverstijgend

het ondersteunen van het planmatig werken en het werken met prioriteiten

het ondersteunen van de zelfevaluatie van kleuterteams

1. Wat houdt 2KP in?Wat zijn onze werkdomeinen?

Wij bieden aan de scholen een

vraaggestuurde begeleiding rond o.a.: taalvaardigheidsonderwijs jong(st)e kleuters omgaan met diversiteit, vooral taaldiversiteit op klasniveau differentiëren participatie van ouders waarderen eigen taal kleuters taalbeleid in de basisschool

In nauw overleg met de begeleiders die in de betrokken scholen actief zijn!

2. UITWERKEN VAN 2 UITGANGSPUNTEN BINNEN 2KP OM DE TAALVAARDIGHEID TE STIMULEREN

Taalvaardigheid stimuleren

bij kleuters door als leidster

mee te spelen Ouderbetrokkenheid

als uitgangspunt

TAALVAARDIGHEID STIMULEREN BIJ KLEUTERS DOOR ALS LEIDSTER MEE TE SPELEN

UITGANGSPUNT 1 :

De drie TVO-cirkels

positief en veilig leerklimaat

ondersteuning door andere leerders of

door de leerkracht

zinvolle, motiverende

betekenisvolle taken

Hoe goed TVO uitbouwen?

Positief veilig klas- en leerklimaat

positief en veilig leerklimaat

Pas als een kleuter zich goed voelt in de klas, op zijn gemak is, gaat hij openstaan voor wat er rond hem gebeurt en gaat hij exploreren.

Pas dan gaat hij ook openstaan voor de taal en interacties die bij die verkenning horen

en die hij bij die verkenning nodig heeft.

zorg voor een omgeving waarin kleuters zich goed voelen en durven spreken

geef de kleuter voldoende kans om zelf initiatief te nemen, om eigen keuzes te

maken

respecteer de eigen taal (andere moedertaal, dialect). Voorzie andere

expressiemogelijkheden voor kinderen die nog geen Nederlands kunnen vb.

picto’s, foto’s gebaren, tekeningen,...

geef kleuters ruimte om te spreken - wacht voldoende lang om voor je zelf het

woord overneemt

laat zien dat je geïnteresseerd bent in wat de kleuter zegt (luisterhouding, op

ooghoogte, interesse tonen, non-verbaal laten zien dat je luistert, ga in op wat

de kleuter zegt)

Positief veilig klas- en leerklimaat

zoek naar onderwerpen die de kleuter interesseren of hen persoonlijk

aanbelangen

met bewondering en verwondering kijken naar wat de kinderen met taal

doen

uitgaan van wat kinderen al kennen/kunnen

hecht meer belang aan de inhoud

van de boodschap dan

aan de vorm –

niet negatief omgaan met fouten

Positief veilig klas- en leerklimaat

waarbij kleuters actief aan de slag gaanwaarbij taal gebruikt moet worden

om een motiverend doel te bereikenen/of waaruit taal op een spontane, natuurlijke manier voortvloeit

zinvolle, motiverende

betekenisvolle taken

Betekenisvolle, motiverende taken

bouw activiteiten rond boeiende en zinvolle mens- en wereldverkenning

streef naar activiteiten met uitdaging, spreek kinderen aan op hun

competentiegevoel. Er moet een ‘kloof’ zijn tussen wat de taak vraagt

en wat het kind al kan.

zorg voor open opdrachten: er is niet één antwoord of één product

mogelijk

zorg ervoor dat kinderen kunnen handelen, het liefst heel gevarieerd

ook rituele activiteiten zoals kalenders, koek en drank,… zijn

betekenisvolle taken

Betekenisvolle, motiverende taken

ondersteuning door andere leerders of

door de leerkracht

Ondersteuning door interactie

Interactie met andere kleuters en met de leidster helpt de kleuter

de kloof in de taak te overbruggen. Een voldoende groot aanbod aan begrijpelijke, zinvolle taal:

zinvol = inspelen op de activiteit van de kleuter begrijpelijk = zonder te vervallen in babytaal

visualiseer: maak gebruik van prenten, gebaren,

voorwerpen, aanwijzen,...

gebruik foto’s of prenten waarmee AT kunnen aangeven dat

ze dorst of honger hebben, dat ze naar toilet moeten, pijn

hebben,...

Ondersteuning door interactie

veel herhalen, parafraseren (omschrijving geven van iets met andere

woorden)

plaats het belangrijkste woord van wat je zegt vooraan in je zin =

topicalisatie

gebruik maken van intonatie en mimiek

goed articuleren

zo vaak als mogelijk met de kleuter in persoonlijke interactie gaan

kansen op taalverwerving nemen toe naarmate de kleuter

rechtstreeks en persoonlijk wordt aangesproken

maak gebruik van mentale ankers – nieuwe taal verbinden met reeds

gekende taal of ervaringen (oproepen dmv prenten, voorwerpen, ...)

Ondersteuning door interactie

nagaan door vragen te stellen en door te reageren of de kleuter je

goed begrepen heeft en of jij de kleuter juist begrijpt

zet stille kinderen, anderstaligen bij jou in de buurt tijdens

kringgesprekken (veilig gevoel , lichamelijk contact)

kijk naar de lichaamstaal

differentieer in je ondersteuning: trechter van open

vragen naar meer gesloten, naar voorzeggen

stuur het gedrag van het kind door de impulsiviteit te beperken

(samen plan opstellen)

richt de kleuter op de taak

ondersteun de kleuter in het zien van verbanden

versterk het competentiegevoel

Ondersteuning door interactie

Zorg voor gepaste feedback gericht op de inhoud: richten op wat de kleuters zeggen verbeter de vorm onrechtstreeks door in je reactie de juiste vorm

te gebruiken

Waarom?

als een kleuter te vaak corrigerend

behandeld wordt, wordt hij geremd

kleuters hebben nog te weinig taalbewustzijn

ontwikkeld om zich op de vorm te kunnen

richten

Ondersteuning door interactie

Creëer een veilige spreekruimte

voor de kleuter

Geef de kleuter de kans om te spreken

je eigen beurten verkorten

voldoende wachttijd inbouwen

interesse tonen

Help de kleuter te verwoorden

wat hij wil zeggen

Maak gebruik van open vragen

Ondersteuning door interactie

Soort vraag Voorbeelden Interactieniveau

Vragen naar eigen

ervaringen

Als er een spin in je slaapkamer zit, wat doe je

dan?

Uitlokken,open vragen

Tegendeel-vragen

Een spin in je bed, dat is toch niet griezelig?

Kinderen worden geprikkeld om te reageren

WaaromHoe

Waarom maakt de spin een web? Hoe doet de spin dat?

Uitgebreider antwoord, meerzinantwoorden

Ja/neeWie/wat/waar

Of-of

Kan de spin ook vliegen? Wat vangt de spin in zijn web?

Eet de spin vliegjes of bloemetjes?

Beperkt antwoord, éénwoordzinnen

Aanwijs-vragen

Wijs de spin maar aan op het plaatje.

Leveren geen verbale interactie op

Filmfragment : propere broek voor pop

Methodes onder de loep

OUDERBETROKKENHEID

UITGANGSPUNT 2 :

Wie zijn onze ouders?

Waarom investeren in ouderbetrokkenheid?

Wanneer je ouders actiever betrekt bij onderwijs, komen leef- en leeromgevingen van kinderen dichter bij elkaar

Je krijgt meer zicht op hun ervaringen, vaardigheden, talenten, belevingen, … en je kan die dan ook meer gaan aanspreken

Stereotiepe beelden over ouders worden meer doorbroken. Je krijgt een meer accuraat beeld van hun vaardigheden, interesses en behoeften. Dit trekt vaak ook je verwachtingen t.a.v. de kinderen omhoog.

Er ontstaat een band met de ouders, waar je in geval van problemen op kan terugvallen.

Je persoonlijke ontwikkeling groeit: je ontwikkelt meer vaardigheden in het omgaan met diversiteit.

Ouders beschikken over unieke informatie over hun kinderen en hebben zo vaak een goed beeld van hun kansen en bedreigingen.

Ouders kunnen via hun betrokkenheid bij en participatie op school een belangrijke bijdrage leveren aan de onderwijskansen van hun kinderen.

Scholen zouden systematisch gebruik moeten maken van de kennis en hulp van ouders om de kwaliteit van het aanbod te verbeteren.

Op basis van vertrouwen en hoge verwachtingen samenwerken aan de opvoeding en onderwijs van de kinderen betekent ook leerwinst voor de kinderen.

Door ouders te zien als partners kan de instelling in haar aanpak een kwaliteitssprong maken.

Waarom investeren in ouderbetrokkenheid?

Wat verwachten wij van ouders?

Regelmatig geïnformeerd worden Veilige en vertrouwde omgeving creëren Goed pedagogisch klimaat ontwikkelen Aandacht voor de

hele ontwikkeling hebben Formele en informele

contacten organiseren Doorgeven van waarden en normen Aandacht voor de thuissituatie tonen Laagdrempelig zijn Eerlijk, correct en geïnteresseerd zijn

Wat verwachten ouders van ons?

Aanpak?De vier vormen van ouderbetrokkenheid

Informeren Actieve betrokkenheid

Ondersteunen Inspraak en meedenken

Aanpak?De vier vormen van ouderbetrokkenheid

InformerenWederzijdsheidCommunicatie boven alles, (in)formeel Lage drempel

Brief, brochure, schoolkrantje, nieuwszuil

Actieve betrokkenheidMEEmaken en meeMAKENBreed observerenInitiatief van de leerkracht en de school

De verteltas, de zwemouder, openklasweek, schoolfeest

OndersteunenOuder ondersteunt wat de leerkracht doet en omgekeerd.Wat mag de school verwachten van ouders?Interactie met kind over het klasgebeuren, heen- en weerschriftje gebruiken, website van de klas met tips voor ouders, moeder- en of vadergroepen

Inspraak en meedenkenSamen beleid bepalen over (meestal) niet-didactische zakenDiscussieforum tijdens infoavond, ervaringsuitwisseling, werken in groepen met ouders, ouderraad, moedergroep/papagroep, Schoolraad

Naslagwerken onder de loep

Ouderbetrokkenheid : “het moet van twee kanten komen …”