Welkom in de Bisdomzaal

Informatiebijeenkomsten

14 & 16 februari 2011 voor

nieuw benoemde leden van kerkbesturen

in het bisdom van ‟s-Hertogenbosch

Gebed tot de Heilige Geest

Kom, Heilige Geest, vervul de harten van Uw gelovigen,

en ontsteek in hen het vuur van Uw liefde.

Zend Uw Geest uit, en alles zal worden herschapen.

- En Gij zult het aanschijn der aarde vernieuwen.

Laat ons bidden.

God, Gij hebt de harten van Uw gelovigen door de

verlichting van de Heilige Geest onderwezen. Geef dat

wij door dezelfde Heilige Geest de ware wijsheid mogen

bezitten, en ons altijd over Zijn vertroosting mogen

verblijden. Door Christus, onze Heer.

Amen.

Programma

Welkom / toelichting

De parochie in het geheel van de Kerk

De juridische aspecten van de parochie

als rechtspersoon

Pauze

De financiële aspecten van de parochie

De nieuwe parochies en ondersteuning vanuit bisdom

Gelegenheid tot stellen van vragen

Afsluiting

Drs. J.v.Oppen medewerker dienst Parochieontwikkeling

De parochie

in het geheel van

de Kerk

De parochie

• Gemeenschap van christengelovigen

• Eucharistische gemeenschap

• Taken:

- vieren

- onderrichten

- liefde beoefenen

Naamgeving

– inwonen zonder burgerrecht – „erbij wonen‟ – op doortocht

• Volk Gods burgers van Rijk Gods

• παροικια >

παροικεω = in den vreemde wonen

Doelstelling

• Het in stand houden en vitaal doen zijn

van een geloofsgemeenschap die

haar evangelische opdracht gestalte geeft

• Parochie maakt

algemene doelstelling van Kerk

plaatselijk waar

Geschiedenis

• Derde eeuw: bisschopskerk in steden

• Vanaf 300: groei op platteland

parochies ontstaan vanuit bisschopskerken

• Trente (1545-1563): – Parochies afgebakend als onderdeel van bisdom

– Parochie territoriaal omschreven

als ambtsgebied van de pastoor

• Vaticanum II (1962 –1965): parochiegemeenschap

Beleidsverantwoordelijkheid

• Delegatie naar

priesters, diakens en

pastorale werkers

die hij heeft aangesteld

• Presbyterium

• Delegatie naar

kerkbesturen

die hij heeft

aangesteld

• Bisdom: lange en middellange termijn

Kerkbesturen: middellange en korte termijn

• Bisschop: de pastoor van het bisdom

Wereldkerk

• Bestuurd door college van bisschoppen

• Onder leiding van de paus,

de Pontifex Maximus

• Met behulp van het kardinalencollege

• Ondersteund door de Curie

• Codex (canon 515 §1):

Parochie nu

– “een parochie is

een bepaalde gemeenschap van

christengelovigen,

– in een particuliere Kerk duurzaam opgericht,

– waarover de herderlijke zorg,

– onder het gezag van de diocesane Bisschop,

– aan een pastoor als haar eigen herder

toevertrouwd wordt”.

Werkgroepen Werkgroepen

Geloofsgemeenschap

Structuur parochie

Pastoraal team Kerk-

bestuur

Pastoor (vz)

advies

Beheer en pastoraat zijn onderscheiden taken

pastoraat beheer

Taak kerkbestuur

• Beheer vermogen

• Werven en ontvangen gelden

• Beheer (on)roerende goederen

• Vaststellen en doen van uitgaven

• Nakomen verplichtingen

• Aangaan overeenkomsten

Mr. V. Peters, jurist & kanselier

De juridische aspecten

van de parochie

als rechtspersoon

Parochie als rechtspersoon

• Kerkbesturen moeten rekening houden

met woud aan regelgeving

• Parochie bezit rechtspersoonlijkheid

• Burgerlijk wetboek: Kerkgenootschappen “bezitten rechtspersoonlijkheid”;

“Zij worden geregeerd door hun eigen statuut, voor

zover dit niet in strijd is met de wet”

• Kerkelijk wetboek als basis

Parochie als rechtspersoon

• Algemeen Reglement voor bestuur

parochie van de R.K. Kerk in Nederland

• regelt structuur, organisatie en

bevoegdheden van parochie

• maakt deelname mogelijk aan maatschappelijk

handelen (m.n. vermogensrechtelijk)

• Rechtspersoonlijkheid parochie in maatschappij

NIET altijd meer duidelijk

Bevoegdheid rechtspersoon

• Algemeen Reglement regelt inrichting, beheer en

besluitvorming van rechtspersoon

• Vermogensrechtelijke handelingen gebaseerd op

„collegiaal bestuur‟: bestuursbesluit nodig

• Geldige (her)benoeming bestuursleden

door bisschop

noodzakelijk voor geldigheid besluiten

Beperkingen

handelingsbevoegdheid

• Besluiten uitvoeren overeenkomstig Algemeen

Reglement (zie artikelen 53 en 54)

• Schriftelijke machtiging bisschop nodig voor

bepaalde besluiten

• Niet ongebruikelijk: vergelijk bestuur van

vereniging en college van B&W

• Handelen is onbevoegd zonder goedkeuring

• Vraag tijdig machtiging bisschop aan!

Aansprakelijkheid

• Naast kerkelijke regelgeving

ook Nederlandse wetgeving van toepassing

evenals eisen van goede trouw, redelijkheid

en billijkheid

• Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering:

weinig zinvol

• Hoofdregel: niet persoonlijk aansprakelijk

• Veel zaken zijn (collectief)

verzekerd door bisdom/parochie

Arbeidsomstandigheden

• ARBO-wet geldt voor parochie én begraafplaats,

ook als vrijwilligersorganisatie

• Verplichting: géén negatieve invloed op veiligheid

en gezondheid

• Risico-inventarisatie en -evaluatie;

plan van aanpak voor parochies (knelpunten)

• Overleg bisdommen – ARBO-dienst

• Landelijke modelinstructie met ARBO-voorschriften

ANBI

• Kerkgenootschappen aangemerkt als ANBI

(Algemeen nut beogende instelling)

• Vrijstelling van schenkings- en successierechten

W.A. van de Molengraft RA, Adjunct-econoom

De financiële aspecten van de

parochie

Activiteiten afdeling

Financiën

• Aanspreekpunt voor parochies;

van salaris tot restauratie

• Ondersteuning in uitvoering financieel werk

• Bisschop blijft eindverantwoordelijke

• Richtlijnen, gebundeld in parochiehandboek

(zie website bisdom)

Richtlijnen

• Up to date houden van bijv. arbeidsvoorwaarden

• Salarisverwerking:

advies SDBgroep, hr. Witte (070-3570884)

verricht al voor meer dan 100 van onze parochies

de salarisadministratie

Begroting

• Uitbrengen brief voor opstellen begroting

• Vóór 1 december indienen,

ter goedkeuring bisdom

• Geen uitgaven buiten goedgekeurde begroting

• Hulpmiddel bij plannen ontwikkelen

• Aanreiken van uitgangspunten voor opstellen

begroting

Jaarrekeningen

• Voorgeschreven model: staat van inkomsten en

uitgaven en balans bezittingen en schulden

• Vóór 1 mei indienen, ter goedkeuring bisdom

• Geen noodzakelijke controle door accountant

• Controle door bisdom

Financiële administratie

• Boekhouding voeren volgens voorgeschreven rekeningschema

• Streven naar één systeem voor alle parochies

• NAVISION: - kerkledenadministratie (hr. J. Broekhuizen), - financiële administratie - begraafplaatsadministratie

• Controle jaarrekening en maken nota voor bisdomafdracht door mevr. Martens

• Andere zaken o.a. pensioenmutaties en KASKI-gegevens

Beleggingsfonds

• Vanaf 2008

• Ingelegd vermogen thans ca € 63 mln.

• Rendement 2010: 4,5 %

• Uitkering 2010: 3 %; rest vermogensgroei

• Instappen per 1e van ieder kwartaal

Interne controle,

toestemming betalingen

• Bestuur collectief verantwoordelijk

voor financiële gang van zaken

• Onmisbaar: afdoende interne controle

binnen parochie

• Veelal door middel van functiescheiding;

niet alles door één persoon

Tekeningsbevoegdheid

penningmeester • Voorzitter en secretaris machtigen penningmeester

• Aangeven grenzen van bevoegdheden

• Richtlijnen bisdom: > penningmeester alleen bevoegd bij betalingen tot euro 10.000;

> bevoegd samen met voorzitter of secretaris bij betalingen tussen euro 10.000 - 100.000;

> bevoegd samen met voorzitter en secretaris bij betalingen boven euro 100.000.

• Verhouding tussen penningmeester en eventuele beheercommissies

Drs. J.Broekhuizen, medewerker dienst Parochieontwikkeling

De nieuwe parochies en

ondersteuning vanuit bisdom

Ontwikkeling parochies

• Functie van pastoor

• Verzekering van inkomsten

• Creëren van rechtspersonen

• Koppeling gelovigen aan kerken

• Sinds 1854: Bestuur door leken

Na Vaticanum II:

• Omslag naar geloofsgemeenschap

Inhoud nieuwe beleid

• Vorming van nieuwe parochies:

vitale en toekomstgerichte centra voor alle

generaties voor viering Eucharistie en ontmoeting

• Nabije pastorale zorg, persoonlijk contact

• Prioriteit aan speerpunten:

- jeugd en jongeren

- huwelijk en gezin

- roeping en vorming

- Kerk en samenleving

Inhoud nieuwe beleid

• Eén parochiekerk met pastorie en parochiecentrum,

ook voor catechese en diaconie

• Parochiekerk:

dagelijkse Eucharistie en alle kerkelijke feesten.

• Overige kerken:

in weekend minstens één eucharistieviering

• Kapelkerken:

dopen, huwelijken, uitvaarten en gebedsdiensten.

• Eén pastoraal team en één bestuur

Pastoraal team

• Doel:

leiding en inspiratie geven aan hele parochie

• Samenstelling:

benoemde functionarissen (priester, diaken en

pastoraal werk(st)er)

• Taakverdeling:

elk teamlid eigen taken m.b.t. speerpunten

• Werkt vanuit een gezamenlijke werkplek en

werkt samen met pastorale assistenten

en vrijwilligers

Bestuur

• Pastoor en minimaal 4 en maximaal 8 leden

• Zittingstermijn maximaal twee maal 4 jaar

• Voorwaardenscheppend voor pastoraat

• Taken: - Beheer - Administratie en automatisering - Informatie en communicatie - Personeel - Representatie

• Ondersteuning door commissies

Organogram

Beoogde indeling

Wijchen Nijmegen III

Uden

St.Anthonis

Helmond I

St.Oedenrode

Hilvarenbeek

Tilburg I

Kaatsheuvel

Den Bosch II

• mgr. drs. A.L.M.Hurkmans

• diaken drs. P.A.M. Broeders

• mgr. drs. R.G.L.M. Mutsaerts

Dienstverlening bisdom

Bisdomstaf

• mgr. dr. J.W.M. Liesen

eerstverantwoordelijke voor de pastorale zorg

eerste vicaris-generaal; beleid nieuwe parochies; voorzitter priesterraad en kapittel

onderwijs; het categoriaal pastoraat; welzijn, vorming en benoemingen van pastoraal kader

directeur-econoom; economaat; bisdomdiensten

Dienst Parochieontwikkeling:

Drs. J. Broekhuizen, drs. B. Jansen en drs. J. van Oppen

bieden begeleiding en toerusting bij

• processen van pastorale reorganisatie

(vorming nieuwe parochies, kerksluiting)

• voortgaande kerkopbouw

(visie-ontwikkeling, nieuwe projecten, teamvorming,

pastorale planning, kerkledenadministratie)

Dienstverlening bisdom

Dienstverlening bisdom

Pastorale ondersteuning

• Parochieontwikkeling drs. B.Jansen

• Jeugd en Jongeren ing. H.Ruiter.

• Huwelijk en gezin ing. H.Ruiter

• Kerk en Samenleving drs. P.Wennekes

• Roeping en Vorming (DVC) drs. E.Kleinpenning

• Katholiek Onderwijs drs. C.Roes

• Liturgie F. van Genugten .

Dienstverlening bisdom

Economaat

• Dienst financiën W.A. v.d.Molengraft RA

o.a. adviseren van parochiebesturen

• Dienst financiën/administratie M.Promt

verzorgt o.a. financiële administratie bisdom

• Afdeling bouwzaken A.Maas

advies en ondersteuning bij bouwkundige vragen

• Kanselarij mr.V.Peters

o.a. begeleiding en ondersteuning in juridische aangelegenheden

Dienstverlening bisdom

Overige diensten:

• Officialaat dr. G.P. Weishaupt

• Archief / Kerkelijke kunst drs. E. van Deutekom

• Welzijn werkers in pastoraat drs. T.Bangert

• Dienst Communicatie M. Savelsbergh

o.a presentatie bisdom, perscontacten

verzorgen van bisdomblad en website

Vragen ?

Nadere informatie: www.bisdomdenbosch.nl

Wij danken u hartelijk voor uw aanwezigheid en

wensen u in uw belangrijke taak als

parochiebestuurder veel succes en zegen.

U kunt ons altijd benaderen met uw vragen.

Goede reis naar huis!