20170748 9211 - akoestisch onderzoek 3e concept - zwolle.nl · Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V....

In ’t

Har

t va

n de

Bou

w

Akoestisch onderzoek

Diezerstraat 80 te Zwolle

Akoestisch onderzoek

Diezerstraat 80 te Zwolle

Gemeente Zwolle

Postbus 10007

8000 GA Zwolle

Vertegenwoordigd door: de heer A. Bootsma

Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V.

Vestiging Zwolle

Postbus 40147

8004 DC Zwolle

T 038 - 467 00 30

[email protected]

www.nieman.nl

Uitgevoerd door: de heer ing. K.M. Temmink

de heer ing. R.C. Pool

Referentie: 20170748 / 9211

Status: definitief

Datum: 20 september 2017

Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V. Akoestisch onderzoek Diezerstraat 80 te Zwolle

20170748 / 9211 - 20 september 2017 Pagina 1

Inhoudsopgave

Inleiding 2 Hoofdstuk 1

Juridisch kader 3 Hoofdstuk 2

2.1 Algemeen 3

2.2 Barim 3

2.3 Bestemmingsplan 4

2.4 Bouwbesluit 4

2.5 Monumentenwet 4

Gewenste akoestische prestaties 7 Hoofdstuk 3

3.1 Algemeen 7

3.2 Geluidwering tussen ruimten 7

3.3 Geluidwering van de gevel 9

Geluidmetingen en resultaten 10 Hoofdstuk 4

4.1 Algemeen 10

4.2 Situatie 10

4.2.1 Leeszaal 10

4.2.2 Statenzaal 10

4.2.3 Koffiekamer 11

4.2.4 Magazijn 11

4.3 Meetresultaten 13

4.3.1 Luchtgeluid 13

4.3.2 Contactgeluid 14

4.3.3 Gevel 14

4.3.4 Ruimteakoestiek 15

Mogelijkheden voor gebruik 16 Hoofdstuk 5

Conclusies en aanbevelingen 20 Hoofdstuk 6

Bijlage 1 Tekeningen 22

Bijlage 2 Waardestelling 23

Bijlage 3 Meetresultaten 24

Bijlage 4 Tekeningen en aspirant gebruikers 25



Inleiding Hoofdstuk 1

Het statenzaalcomplex aan de Diezerstraat 80 in Zwolle heeft een herbestemmingsopgave. Er wordt

gezocht naar nieuwe gebruikers voor het complex. Daarbij wordt ook gedacht aan gebruikers die

geluidbelastende activiteiten ontplooien of juist gevoelig zijn voor geluiden uit de omgeving.

Het statenzaalcomplex staat op de hoek Diezerstraat – Rode Haanstraat. Het complex bestaat in

hoofdlijnen uit een leeszaal op de begane grond, de voormalige statenzaal van de provincie Overijssel op

de eerste verdieping, een koffiekamer en een magazijn van drie bouwlagen. Deze ruimten worden in

akoestisch opzicht relevant geacht. Verder heeft het complex een aantal andere ruimten die vooral in

gebruik waren als kantoorruimte. Het complex heeft een monumentale status, hetgeen een beperkende

factor kan zijn bij eventuele aanpassingen. Tekeningen van het complex zijn opgenomen in bijlage 1.

In het kader van de herbestemmingsopgave is akoestisch onderzoek gedaan naar de geluidwering van de

gevels, de geluidwering tussen ruimten en de akoestiek van ruimten. De resultaten geven inzicht in de

mogelijkheden voor nieuwe bestemmingen. Ze kunnen ook gebruikt worden voor verder akoestisch

onderzoek, zoals bijvoorbeeld de geluidemissie naar de omgeving.

In de directe omgeving van het complex zijn geluidgevoelige objecten gelegen. Deze objecten zijn bij wet

beschermd tegen geluidhinder. Het juridisch kader daarvoor is beschreven in hoofdstuk 2. De

mogelijkheden voor de herbestemming van ruimten zijn zeer divers. De gewenste akoestische prestaties

zoals de geluidwering tussen ruimten en geluidisolatie van en naar de omgeving verschillen per

gebruiker. Aan horeca met achtergrondmuziek worden bijvoorbeeld andere eisen gesteld dan aan horeca

met luide muziek. Hoofdstuk 3 gaat nader in op de gewenste akoestische prestaties.

In juni 2017 zijn diverse geluidmetingen gedaan. Die metingen en de resultaten zijn beschreven in

hoofdstuk 4. De meetresultaten geven inzicht in de geluidisolatie van de huidige situatie en de

mogelijkheden voor geluidbelastende of geluidgevoelige activiteiten. Hoofdstuk 5 gaat hierop in. Ten

slotte sluit hoofdstuk 6 het rapport af met conclusies en aanbevelingen voor de herbestemmingsopgave.



Juridisch kader Hoofdstuk 2

2.1 Algemeen

De herbestemming is aan regelgeving gebonden. Die regelgeving is in dit hoofdstuk in hoofdlijnen

beschreven. Het is geen uitputtende opsomming van de regelgeving. Voor meer gedetailleerde informatie

is een verwijzing opgenomen.

2.2 Barim

Het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer (Barim) geeft regels voor de geluidbelasting

van de activiteiten die in het complex plaatsvinden. Dit besluit wordt ook wel het Activiteitenbesluit

genoemd. Het Activiteitenbesluit bevat regels voor het ten hoogst toelaatbare geluidniveau voor de

gevels van geluidgevoelige objecten in de omgeving en in de verblijfsruimten van die geluidgevoelige

objecten. Woningen, gebouwen voor gezondheidszorg en onderwijsgebouwen worden als geluidgevoelig

aangemerkt. In figuur 1 zijn de geluidgevoelige gebouwen in de directe omgeving aangegeven door

middel van een blauwe lijn. De informatie is verkregen via https://bagviewer.kadaster.nl.

Figuur 2.1: statenzaalcomplex (rood) en geluidgevoelige objecten in de directe omgeving (blauwe lijn)



2.3 Bestemmingsplan

Het complex is onderdeel van het bestemmingsplan ‘Binnenstad en omgeving’ dat is vastgesteld op

13 mei 2014. In het bestemmingsplan is onder andere het mogelijke gebruik van het complex

beschreven.

Daarnaast zijn in hoofdstuk 4.2.1 de geluidaspecten opgenomen. Die zijn via de volgende link in te zien:

http://www.ruimtelijkeplannen.nl/documents/NL.IMRO.0193.BP12001-0004/t_NL.IMRO.0193.BP12001-

0004_4.2.html. Vanuit het bestemmingsplan zijn er geen aandachtspunten met betrekking tot geluid,

mits de bestemming van het complex niet veranderd.

2.4 Bouwbesluit

In geval van verbouw zijn de voorschriften van het Bouwbesluit van toepassing. Bij verbouw hanteert het

Bouwbesluit het principe van het rechtens verkregen niveau. Dit houdt het volgende in:

• De akoestische prestaties van het bouwwerk mogen na verbouw niet slechter worden dan de

prestaties in de huidige situatie. Daarbij is aangenomen dat het huidige niveau rechtmatig is

verkregen.

• Ondergrens: De akoestische prestaties van bouwwerk moeten voldoen aan de voorschriften voor

bestaande bouwwerken. Ten aanzien van akoestische aspecten zijn in het Bouwbesluit geen

voorschriften opgenomen voor bestaande bouwwerken. Dit betekent dat er geen ondergrens is.

• Bovengrens: De akoestische prestaties van het bouwwerk hoeven na verbouw niet beter te zijn dan

de eisen die aan nieuwe bouwwerken worden gesteld. Voor nieuwe bouwwerken zijn alleen

akoestische prestaties genoemd voor woon-, gezondheidszorg- en onderwijsfuncties.

Het bovenstaande houdt in dat de regels met betrekking tot de akoestische prestaties van het bouwwerk

alleen van toepassing zijn als in het complex woon,- gezondheidszorg- en/of onderwijsfuncties gehuisvest

worden.

2.5 Monumentenwet

De Monumentenwet 1988 is per 1 juli 2016 vervallen. Een deel van de wet is op deze datum overgegaan

naar de Erfgoedwet. Het deel dat betrekking heeft op de besluitvorming in de fysieke leefomgeving is

overgegaan naar de Omgevingswet.

Voor het opstellen van deze rapportage is gebruik gemaakt van het rapport ‘Waardestelling en

transformatieruimte voormalig Provinciale Griffie Zwolle’, december 2013 van Het Oversticht. Het

document betreft een transformatiestudie en heeft als doel de mogelijkheden van aanpassing of een

herbestemming te onderzoeken. In hoofdstuk ‘transformatieruimte’ van het betreffende document zijn

voor verschillende vertrekken het niveau van transformatieruimte onderscheiden. De niveaus zijn als



volgt benoemd: 0 (in principe geen ruimte), 1 (weinig ruimte) en 2 (er is ruimte). Op de volgende pagina

is de transformatieruimte nader toegelicht.

De ruimte voor transformatie kan betrekking hebben op het casco, op de indeling van de ruimten (plaats

van wanden), op de vaste inrichting (wand-, plafond- en vloerafwerking), de losse inrichting (meubilair,

verlichting) en decoraties.

Ingrepen in het casco zijn nauwelijks voorstelbaar, maar soms is het maken van een doorgang in wand of

vloer onvermijdelijk. Ook voor wijzigingen in de indeling is niet veel ruimte. Waar nieuwe wandopeningen

onvermijdelijk zijn, zullen zij zo moeten worden ontworpen dat zij passen in de indeling, hiërarchie, de

oriëntatie en de detaillering van de gebouwen. Ingrepen in de vaste inrichting (vergelijk statenzaal,

koffiekamer, woonkamer, CdK- en wachtkamer) moeten achterwege gelaten worden. De losse inrichting,

zoals de meubels in de Statenzaal, is onlosmakelijk verbonden met de ruimte waarin ze staan. Dit dient

gerespecteerd te worden.

Het bovenstaande is als volgt samengevat:

Tabel 1.1: transformatieruimte

Is er ruimte voor

transformatie

Casco Indeling Vaste inrichting Losse inrichting

Transformatieruimte 0 Geen Geen weinig; latere

toevoegingen

kunnen

aangepast worden

ja; oude stukken

behouden; nieuwe in

overeenstemming

met het ‘karakter’

van de ruimte

Transformatieruimte 1 Geen Ja, let op hiërarchie

van ruimten, op

ceremonie, gebruik

en op ‘karakter’ van

de ruimte

‘karakter’ van de

ruimte

en/of functie is

bepalend

ja, in

overeenstemming

met het ‘karakter’

van de ruimte

Transformatieruimte 2 Ja, mits zeer

zorgvuldig

aansluitend op

hoger

gewaardeerde

bouwdelen;

keuze voor

eigen

herkenbare

identiteit

Ja, nieuwe indeling

kan

eigen vormgeving bij

vernieuwing. Bij

wijziging aan

bestaand

is het ‘karakter’ van

de

ruimte en/of de

functie

bepalend

ja; keuze voor

herkenbare

eigen identiteit



De rapportage ‘Waardestelling en transformatieruimte voormalig Provinciale Griffie Zwolle’, december

2013 van Het Oversticht is opgenomen in bijlage 2 van dit rapport.

Conform de website https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/ is het volgende van belang voor de

panden:

Inwendig van belang:

• De Nieuwe Statenzaal met publieke tribune; gebrandschilderde ramen uit het atelier Nicolas te

Roermond, voorstellende o.a. Deugden en wapens van Overijsselse ridderschappen, gemeenten en

steden; lichtarmaturen en muurschilderingen met historische onderwerpen naar ontwerp van Jan de

Quack; schilderwerk op plafonds en muren; gebeeldhouwde en beschilderde schouwen (ten behoeve

van plaatsing der centrale verwarmingselementen); houten lambriseringen en gesneden deuren met

smeedijzeren sierbeslag; eind-19e-eeuws meubilair der statenleden.

• De kamer van de Commissaris der Koningin met beschilderd plafond, gebeeldhouwde en beschilderde

schouw met betegeling, houten lambrizering en gesneden deuren.

• De koffiekamer met plafond beschilderd met tekenen uit de dierenriem, houten lambriseringen en

gesneden deuren;Voor het overige van belang: betegelde en beschilderde gangen en trappenhuizen

met gietijzeren, gesneden en gebeeldhouwde onderdelen (trapleuningen, consoles e.d.),

gebrandschilderde glazen en schilderwerk op gewelven en plafonds.



Gewenste akoestische prestaties Hoofdstuk 3

3.1 Algemeen

Hinder door geluid wordt door verschillende personen anders ervaren. Het is ook afhankelijk van het

soort activiteit. Horeca is bijvoorbeeld minder gevoelig voor verstoringen door geluid uit aangrenzende

ruimten dan een tentoonstelling of lezing.

Indien het geluid onvoorspelbaar is, ongebruikelijk is, niet beheersbaar is, informatie bevat, niet te

lokaliseren is en er geen noodzaak voor is, ontstaat meer hinder. Het geluid is minder hinderlijk als het

samenhangt met een als nuttig ervaren activiteit.

Bij intensief gebruik van het gebouw en multifunctioneel ruimtegebruik is de kans op geluidhinder groter

dan bij incidenteel of niet gelijktijdig gebruik van de ruimten. Een exploitatie die is gebaseerd op een

hoge bezettingsgraad en een flexibel ruimtegebruik vraagt om een betere bescherming tegen

geluidhinder dan een gebouw dat is bestemd voor een selectief aantal specifieke groepen die zo nu en

dan gebruik maken van het gebouw.

Hinder wordt ook bepaald door de acceptatie van geluiden. Het statenzaalcomplex betreft historische

gebouwen. De hoorbaarheid van geluiden zal over het algemeen eerder geaccepteerd worden dan bij een

nieuwbouwcomplex.

3.2 Geluidwering tussen ruimten

Onderstaand zijn richtlijnen gegeven voor de geluidwering tussen ruimten bij de verbouw. Die richtlijnen

zijn van toepassing op weren van luchtgeluid zoals veroorzaakt door spraak, muziek, etc. alsmede op

weren van contactgeluiden die ontstaan bij aanstoting van de vloeren door lopen, dans of schuiven met

meubilair. De wering van lucht- en contactgeluid moet worden bepaald overeenkomstig NEN 5077:2006.

De factoren zoals genoemd in hoofdstuk 3.1 zijn vertaald in een matrix met klassen voor geluidwering,

zie tabel 3.1. Geluidweringsklasse 1 gaat uit van een minder intensief gebruik en relatief lage

geluidproductie. Bij geluidweringsklasse 3 is juist sprake van intensief gebruik en een hogere

geluidproductie.

Opgemerkt wordt dat geen geluidweringsklasse is ingevuld voor de situatie waarin aangrenzende ruimte

vaak gelijktijdig gebruikt worden en sprake is van een hoge geluidproductie. Naar onze mening is een

dergelijk gebruik van het gebouw met monumentale houten vloeren niet mogelijk.



Tabel 3.1: matrix met geluidweringsklassen

Activiteiten

Verblijfsruimte

met geringe

geluidproductie

naast

verblijfsruimte

Verblijfsruimte

met verhoogde

geluidproductie

naast

verblijfsruimte

Verblijfsruimte met

hoge

geluidproductie

naast

verblijfsruimte

Verblijfsruimte

met zeer hoge

geluidproductie

naast

verblijfsruimte

Voorbeeld

ruimte

Vergaderruimte,

leeszaal,

expositie

Lezingen,

kantine

Horeca met

achtergrondmuziek

tot 70 dB

Muziekonderwijs,

oefenruimte voor

muzikanten,

horeca met

muziek

Geli

jkti

jdig

heid

Incidenteel - 1 2 4

Regelmatig 1 2 3 4

Vaak 2 3 4 4

In tabel 3.2 zijn per geluidweringsklasse streefwaarden genoemd voor de minimale lucht-geluidisolatie DA

en het ten hoogste toelaatbare contact-geluidniveau LnT,A. De streefwaarden is 5 tot 10 dB lager dan de

streefwaarden die van toepassing zouden zijn in geval van een nieuw gebouw omdat men over het

algemeen bij een oud gebouw meer verstorende geluiden accepteert dan bij een nieuw gebouw.

Tabel 3.2: streefwaarden voor wering van lucht- en contactgeluid per geluidweringsklasse

Klasse DA [dB] LnT,A [dB]

1 ≥ 33 ≤ 64

2 ≥ 38 ≤ 59

3 ≥ 43 ≤ 54

4 n.t.b., maatwerk n.t.b., maatwerk

Bij het bepalen van de luchtgeluidisolatie DA moet rekening worden gehouden met het karakter van het

geluid. Muziekgeluid bevat doorgaans meer lage tonen dan stemgeluid. Hierdoor zal muziekgeluid in een

aangrenzende ruimte veelal luider klinken dan stemgeluid. Bij het bepalen van de luchtgeluidisolatie DA

(= zendniveau L1– ontvangniveau L2) moet derhalve rekening worden gehouden met de voor het geluid

kenmerkende spectrum zoals gegeven in tabel 3.3. Dit heeft te maken met de samenstelling van het

geluid en de gevoeligheid van het menselijk gehoororgaan voor verschillende frequenties (toonhoogten).

Muziekgeluid bevat bijvoorbeeld meer lage tonen dan stemgeluid. Het menselijk gehoororgaan neemt

lage tonen minder goed waar dan hogere tonen.



Tabel 3.3: correctiewaarde spectra

Soort geluid Weging frequentie Hz

63 125 250 500 1k 2k 4k

stemgeluid Stemgeluid volgens NEN 5077:2006 x -21 -14 -8 -5 -4 x dB

achtergrondmuziek

horeca

Popmuziek, NSG-richtlijn muziekspectra

in horecabedrijven

-27 -14 -9 -6 -5 -6 -10 dB

muziek met veel lage

tonen

Housemuziek, NSG-richtlijn

muziekspectra in horecabedrijven

-13 -8 -8 -7 -7 -9 -10 dB

3.3 Geluidwering van de gevel

De geluidwering van de gevel dient afgestemd te worden op het gebruik van de ruimten. Enerzijds

mogen geluiden die buiten ontstaan binnen niet hinderlijk hoorbaar zijn. Anderzijds mogen geluiden die

binnen ontstaan buiten niet hinderlijk hoorbaar zijn.

Het toelaatbare geluidniveau dat binnen ontstaat is afhankelijk van het gebruik van de ruimte. In ruimten

waar stilte gewenst is, zoals bij een vergaderruimte, leeszaal of expositie is een geluidniveau van 30 –

35 dB acceptabel. In andere ruimten zoals horeca of een kantoor is een geluidniveau tot 40 dB

toelaatbaar. Piekgeluiden mogen tot 10 dB hoger zijn. Die piekgeluid kunnen bijvoorbeeld ontstaan als

gevolg van brommers en scooters in die door de Diezerstraat rijden.

Wat betreft geluidhinder voor de omgeving bij een verhoogde geluidproductie binnen moet worden

beoordeeld of de geluidniveaus die ontstaan bij de gevels van geluidgevoelige gebouwen in de omgeving

voldoen aan het Activiteitenbesluit (zie hoofdstuk 2.2). Aangetoond moet worden dat het

langtijdgemiddelde beoordelingsniveau niet meer bedraagt dan 50 dB tussen 07.00 en 19.00 uur, 45 dB

tussen 19.00 en 23.00 uur en 40 dB tussen 23.00 en 07.00 uur). Maximale geluidniveaus mogen tot

20 dB hoger zijn.



Geluidmetingen en resultaten Hoofdstuk 4

4.1 Algemeen

Op 26 juni 2017 zijn geluidmetingen uitgevoerd bij de leeszaal, de statenzaal, de koffiekamer en het

magazijn. In hoofdstuk 4.2 zijn de akoestisch relevante kenmerken van de ruimten beschreven.

Hoofdstuk 4.3 beschrijft de meetresultaten. Bijlage 3 bevat de uitgebreide meetresultaten.

De metingen zijn verricht met apparatuur van het fabricaat Brüel & Kjær. De geluidmeter is van het type

2250, de ruisbron van het type 4224, het hamerapparaat van het type 3207 en de kalibrator van het

type 4231. Voor en na de meting is de geluidmeter gekalibreerd. Daarbij zijn geen afwijkingen

geconstateerd.

Tijdens de meting was het relatief rustig in de omgeving. De meting heeft plaatsgevonden op een

maandagochtend. Geluiden vanuit de Diezerstraat waren soms hoorbaar in de leeszaal en de statenzaal.

Dat waren geluiden van de bevoorrading van de winkels, de harde wielen van een skateboard en een

brommer. In geval van stoorgeluid is de meting onderbroken. Er is niet gecorrigeerd voor eventueel

stoorgeluid.

De metingen zijn verricht in octaafbanden met in het frequentiebereik tussen 63 Hz en 8000 Hz. Waarden

voor DnT,A en LnT,A zijn genormeerd op een referentienagalmtijd van 0,5 sec.

4.2 Situatie

4.2.1 Leeszaal

De leeszaal bevindt zich op de begane grond. De ruimteafmetingen zijn circa 14,2 meter bij 12,8 meter.

De inwendige hoogte in de ruimte bedraagt 4,4 meter. De begane grondvloer betreft een houten vloer

van 4-5 centimeter dikte. Op deze houten constructievloer ligt een houten parketvloer. Aan weerszijden

van de ruimte (grenzend aan de Diezerstraat en het binnenhof) is beglazing aanwezig met onderin de

kozijnen ca. 4 mm floatglas in draairamen en daarboven glas in lood. De draaiende delen van de kozijnen

zijn voorzien van kierdichting. De constructieve elementen tussen de gevelopeningen en de inwendige

wanden bestaan uit metselwerk.

4.2.2 Statenzaal

De statenzaal bevindt zich op de eerste verdieping boven de leeszaal en heeft een breedte van circa 12,8

meter en een lengte van circa 14,2 meter. De plafondhoogte bedraagt circa 7,1 meter. Achterin de

statenzaal bevindt zich nog een verhoogde tribune met een inwendige hoogte van ongeveer de helft van

de statenzaal. De vloer tussen de leeszaal en de statenzaal betreft een houten vloer van onbekende

dikte. De vloerbedekking in de statenzaal is van tapijt. Daarnaast is er veel gestoffeerd meubilair



aanwezig (zie foto 4.2). Aan weerszijden van de statenzaal zijn gevelopeningen in de vorm van glas in

lood aanwezig.

4.2.3 Koffiekamer

De koffiekamer op de eerste verdieping heeft afmetingen van 7,1 bij 9,0 meter en een nokhoogte van 6,3

meter. Tot een hoogte van 4,2 meter lopen de wanden recht omhoog, vanaf dat punt begint het

zadeldak. De koffiekamer is voorzien van laagpolig tapijt. De koffiekamer grenst aan één zijde aan de

Rode Haanstraat en aan de andere zijde aan het binnenhof. Aan weerszijden is de ruimte voorzien van

4 mm floatglas in de onderste delen van het kozijn met daarboven glas in lood. De ramen met het

floatglas zijn draaiende delen met dezelfde kierdichting als in de draaiende delen in de leeszaal. De

koffiekamer is voorzien van een houten vloer met een onbekende dikte.

4.2.4 Magazijn

Op de begane grond, 1e verdieping en 2e verdieping bevindt zich een magazijn. De ruimtes zijn boven

elkaar gepositioneerd en hebben een grondoppervlakte van circa 12,4 bij 5,8 meter. De begane grond en

eerste verdieping hebben een inwendige hoogte van 2,25 meter. De tweede verdieping is 2,55 meter

hoog. De ruimten zijn akoestisch hard; alle wanden en vloeren zijn van beton (zie foto 4.4). De gevels

hebben glazen bouwstenen. In de gevel zijn ook permanent geopende ventilatievoorzieningen

opgenomen. De begane grond en de 1e verdieping zijn fysiek met elkaar verbonden ter plaatse van de

stroken met glazen bouwstenen.

Foto 4.1: leeszaal op de begane grond



Foto 4.2: statenzaal op de 1e verdieping

Foto 4.3: koffiekamer op de 1e verdieping



Foto 4.4: begane grond van het magazijn

4.3 Meetresultaten

4.3.1 Luchtgeluid

De luchtgeluidisolatie is gemeten tussen de statenzaal en de leeszaal en tussen de tweede en eerste

verdieping van het magazijn. Uit de meting is de gewogen luchtgeluidreductie DA berekend. De resultaten

zijn opgenomen in bijlage 3 en samengevat in tabel 4.2.

Tabel 4.1: Samenvatting meetresultaten luchtgeluidisolatie

# Zendruimte Ontvang-

ruimte

Stemgeluid Popmuziek Housemuziek

DA,stem klasse DA,popmuziek klasse DA,housemuziek klasse

3 Statenzaal Leeszaal 30 <1 25 <1 19 <1

11 Magazijn 2e

verdieping

Magazijn 1e

verdieping 27 <1 26 <1 25 <1

Bij het magazijn was sprake van een zeer lange nagalmtijd (circa 3,8 s). De genoemde gewogen

luchtgeluidreductie DA is daarvoor niet gecorrigeerd. In een verblijfsruimte is een nagalmtijd tot 0,8 s te

verwachten. In dat geval zal de geluidreductie met 7 dB toenemen.

Als de gemeten luchtgeluidreductie in tabel 4.1 wordt vergeleken de klassen voor geluidwering uit tabel

3.2, dan blijkt dat de streefwaarden voor luchtgeluid niet gerealiseerd worden.



Uit de meetresultaten is ook de geluidisolatie RA van de vloerconstructies bepaald. De geluidisolatie kan

worden gebruikt voor akoestische berekeningen. Tabel 4.2 geeft een samenvatting van de resultaten.

Tabel 4.2 luchtgeluidisolatie van vloerconstructies

# Onderdeel RA,stem [dB] RA,popmuziek [dB] RA,housemuziek [dB]

3 Vloer tussen statenzaal en leeszaal 32 26 20

11 Vloer tussen magazijn 1e en 2e verdieping 36 36 36

4.3.2 Contactgeluid

Bij het magazijn is de contactgeluidisolatie gemeten. Andere ruimten zijn voorzien van een

geluiddempende vloerbedekking, waardoor een meting niet zinvol / mogelijk was. Bij de meting heeft de

aanstoting met een hamerapparaat zowel plaatsgevonden in het midden van een vloerveld als boven een

betonrib.

Het genormeerde contactgeluidniveau LnT,A varieert tussen 60 en 61 dB. Daarmee wordt voldaan aan

klasse 1 zoals genoemd in tabel 3.2.

4.3.3 Gevel

Bij de metingen van de gevel is buiten een geluidbron geplaatst en is binnen in verschillende ruimten het

ontvangniveau gemeten. Uit de resultaten zijn de geluidwering GA voor buitengeluiden berekend en is de

geluidisolatie RA van de gevels bepaald. Naast stemgeluid, popmuziek en housemuziek is ook

verkeersgeluid in de Diezerstraat (GA,tr) beschouwd. Tabel 4.3 geeft het overzicht van de resultaten.

Tabel 4.3 geluidwering tussen buiten en binnen en de geluidisolatie van de gevel

# Zendruimte Ontvang-

ruimte

Geluiddemping GA

buiten-binnen [dB]

Geluidisolatie RA gevel [dB]

GA,stem GA,tr RA,stem RA,popmuziek RA,housemuziek

1 Diezerstraat Leeszaal 31 31 28 28 28

2 Diezerstraat Statenzaal 30 29 26 26 26

4 Binnenhof Leeszaal 31 31 28 27 26

5 Binnenhof Statenzaal 28 28 25 24 24

6 Binnenhof koffiekamer 29 28 28 26 24

7 Rode Haanstraat koffiekamer 30 29 28 27 26

8 Rode Haanstraat Magazijn begane grond 28 27 28 28 28

9 Rode Haanstraat Magazijn 1e verdieping 26 26 27 27 28

10 Rode Haanstraat Magazijn 2e verdieping 25 25 26 26 27

De geluidwering van de gevel is zodanig, dat geluiden vanuit de Diezerstraat en de Rode Haanstraat over

het algemeen niet hoorbaar zijn. Praten met stemverheffing is mogelijk hoorbaar, maar zal naar



verwachting niet tot hinder leiden. Geluid van brommers / scooters is wel hoorbaar en kan tot hinder

leiden.

De geluidisolatie van de gevel die is genoemd, kan gebruikt worden bij de akoestische berekeningen ter

beoordeling van de geluidoverdracht van binnen naar buiten. Naar verwachting kan in de onderzochte

ruimten een muziekgeluid geproduceerd worden van 75 – 80 dB in de dagperiode (tot 19.00 uur) en 70 -

75 dB in de avondperiode (tot 23.00 uur) en 65 - 70 dB in de nachtperiode (na 23.00 uur) waarbij wordt

voldaan aan de grenswaarden uit het Activiteitenbesluit. De genoemde niveaus gelden voor muziekgeluid

volgens het spectrum popmuziek.

4.3.4 Ruimteakoestiek

Om een indruk te krijgen van de ruimteakoestiek, is de nagalmtijd gemeten. Dat is de tijd waarin het

geluidniveau met 60 dB is afgenomen nadat een geluidbron is uitgeschakeld.

De nagalmtijd is een veel gebruikte parameter die voor de meeste bestemmingen voldoende inzicht geeft

in de akoestiek van de ruimte. In geval van meer bijzonder gebruik zoals een voorstelling, toespraak

zonder versterking, muziekstudio of concert zijn ook andere akoestisch parameters van belang. Die zijn

vooralsnog niet onderzocht.

Tabel 4.4 geeft een samenvatting van de meetresultaten van de nagalmtijd. De nagalmtijd is

gepresenteerd als een gemiddelde waarde bij de octaafbanden 250 – 2kH en 125 – 4kH. De

eerstgenoemde waarde is relevant voor stemgeluiden. De tweede waarde omvat een groter deel van het

geluidspectrum en is meer relevant voor muziekgeluid.

# ruimte T60,250-2kH [s] T60,125-4kHz [s]

1 Leeszaal 1,75 1,62

2 Statenzaal 1,26 1,18

6 Koffiekamer 0,73 0,70

8 Magazijn begane grond 3,41 3,56

9 Magazijn 1e verdieping 3,68 3,80

10 Magazijn 2e verdieping 3,03 2,92



Mogelijkheden voor gebruik Hoofdstuk 5

Onderstaand is een eerste aanzet gedaan voor het mogelijke gebruik van de ruimten en een indicatie van

de voorzieningen die nodig zijn om gelijktijdig gebruik van naast elkaar gelegen geluidgevoelige ruimten

mogelijk te maken.

In augustus 2017 is lijst met aspirant gebruikers aangeleverd door de gemeente. Die lijst is verwerkt op

de tekeningen in bijlage 4. In onderstaand overzicht zijn de activiteiten van de (aspirant) huurders

opgenomen.

Tabel 5.1. mogelijk gebruik en voorzieningen

Ruimte Mogelijk

gebruik

interne geluidwering (bij

gelijktijdig gebruik)

gevel ruimte-

akoestiek

Leeszaal

(niveau 0)

lezingen,

tentoonstelling

gezien monumentale status

van de vloerconstructie zijn

geen voorzieningen mogelijk;

stemgeluiden van een

individu of kleine groepen

mensen zijn mogelijk

hoorbaar in de statenzaal,

maar dat zal over het

algemeen niet als hinderlijk

ervaren worden

geen geen

bijeenkomst /

receptie




stemgeluiden van een grote

groep mensen zijn hoorbaar

in de statenzaal, hetgeen tot

geluidhinder zal leiden;

tijdens een

bijeenkomst/receptie kan de

statenzaal niet gebruikt

worden

geen geen

horeca,

lunchroom met

achtergrond-

muziek




stemgeluiden van een grote

groep mensen en

achtergrondmuziek zijn


geen geen



Ruimte Mogelijk

gebruik



gevel ruimte-

akoestiek

hetgeen tot geluidhinder zal

leiden; tijdens openingstijden

van de horeca kan de

statenzaal niet gebruikt

worden, hetgeen de

gebruiksmogelijkheden van

de statenzaal belemmerd

horeca met

muziek




horeca met muziek in de

leeszaal en gebruik van de

statenzaal is niet gelijktijdig

mogelijk

geluidwering gevel

Diezerstraat

verbeteren, niveau

afhankelijk van

gebruik/tijdstip/geluid

niveau in leeszaal

geen

statenzaal

(niveau 0)

lezingen gezien monumentale status



stemgeluiden van een

individu of kleine groepen

mensen zijn mogelijk


maar dat zal over het

algemeen niet als hinderlijk

ervaren worden

geen geen

concert /

kamermuziek

(instrumentaal)




muziek zal hoorbaar zijn in de

leeszaal, waardoor deze op

dat moment niet gebruikt kan

worden

geen, mits de zaal

incidenteel (minder

dan 12x per jaar)

gebruikt wordt en de

gemeente daarvoor

een ontheffing geeft

Gezien de

momumentale

status zijn

nagenoeg

geen

voorzieningen

mogelijk, de

ruimte is in

akoestisch

opzicht

‘droog’



Ruimte Mogelijk

gebruik



gevel ruimte-

akoestiek

Koffiekamer

+

voormalige

rookruimte

/(gemeensc

happelijke

ruimte)

(niveau 0)

ontmoetings-

ruimte en

aparte

vergaderkamer

geluidisolatie in huidige

situatie is niet onderzocht;

mogelijk geluidwerend

plafond plaatsen in de

kantoren op begane grond

geen geen

magazijn

(niveau 1)

begane grond

(CareX)

kantoor

luchtgeluidisolatie tussen

begane grond en 1e

verdieping verbeteren

(sparingen in vloer t.h.v.

gevel dichtzetten)

geen geluid-

absorberende

plafonds of

andere

voorzieningen

die de

ruimteakoesti

sch

verbeteren

begane grond

(CareX)

magazijn

geen geen

1e verdieping

(Zwolle

Unlimited)

atelier, kantoor

luchtgeluidisolatie tussen

begane grond en 1e

verdieping verbeteren

(sparingen in vloer t.h.v.

gevel dichtzetten)

+

Contactgeluidniveau op bgg

verlagen d.m.v. droge verend

opgelegde dekvloer Fermacell

Estrich 2E32 o.g. (2x10mm

Fermacell + 10mm minerale

wol

geen geluid-

absorberende

plafonds of

andere

voorzieningen

die de

ruimteakoesti

sch

verbeteren



Ruimte Mogelijk

gebruik



gevel ruimte-

akoestiek

2e verdieping

(Dries Bijlsma)

muziek,

oefenruimte,

muziekles/studi

o

geluidisolatie tussen

verdiepingen verbeteren,

afhankelijk van

gebruik/tijdstip/geluidniveau

(akoestisch verlaagd plafond,

maatwerk)

geluidwering gevel

Rode Haanstraat

verbeteren, niveau

afhankelijk van

gebruik/tijdstip/geluid

niveau

geluid-

absorberende

plafonds of

andere

voorzieningen

die de

ruimteakoesti

sch

verbeteren



Conclusies en aanbevelingen Hoofdstuk 6

In verband met de herbestemmingsopgave voor het statenzaalcomplex aan de Diezerstraat 80 in Zwolle

is akoestisch onderzoek gedaan. Aan voorliggend onderzoek kunnen de volgende conclusies en

aanbevelingen worden verbonden.

Leeszaal en statenzaal

De geluidwering tussen de leeszaal op de begane grond en de statenzaal op de eerste verdieping is

beperkt. Vanwege de monumentale waarde is een ingreep bij de vloer die beide ruimten scheidt feitelijk

niet mogelijk. Gelijktijdig gebruik van beide ruimten is feitelijk niet mogelijk. De leeszaal en statenzaal

zijn feitelijk niet geschikt voor gebruik als horeca. Het gebruik zal zich moeten richten op activiteiten die

niet gelijktijdig plaatsvinden en activiteiten die gelijktijdig plaatsvinden, maar geen hoge geluidniveaus

produceren of gevoelig zijn voor geluid uit andere ruimten.

De leeszaal en statenzaal zijn geschikt voor kamerconcerten en soortgelijke activiteiten. Maximaal 12

maal per jaar, en met een ontheffing van de gemeente, is het mogelijk om verhoogde

muziekgeluidniveaus te produceren waarbij de wettelijke geluidnormen ten aanzien van geluidhinder voor

de omgeving niet overschreden worden.

De nagalmtijd in de statenzaal is relatief kort, waardoor deze ruimte met name bij concerten als

akoestisch ‘droog’ kan worden ervaren.

Koffiekamer en voormalige rookruimte

Deze ruimten op de eerste verdieping zijn geschikt voor een gemeenschappelijk gebruik. De verschillende

gebruikers kunnen gebruik maken van deze ruimten. Het risico op geluidhinder voor de gebruikers van de

kantoren op de begane grond zal nog wel onderzocht moeten worden. De geluidisolatie tussen de eerste

verdieping en de begane grond is niet gemeten.

Magazijn

Het magazijn heeft drie bouwlagen. De ruimten zijn relatief laag en akoestisch hard. De geluidisolatie

tussen de verschillende verdiepingen is gering. Het magazijn kan, zonder aanpassingen, weer als

magazijn gebruikt worden.

Gebruik als kantoorruimte of atelier is ook mogelijk, maar vraagt om kleine akoestische aanpassingen

aan de vloerconstructies en de akoestiek (nagalm) van de ruimte.

Gebruik als muziekruimte/-studio is ook mogelijk, maar vraagt om ingrijpende maatregelen bij de

vloerconstructies; tevens zal dan nader moeten worden beoordeeld of de geluidwering van de gevel

voldoende is om te voldoen aan de wettelijke eisen met betrekking tot de geluidniveaus die optreden bij

de woningen aan de Rode Haanstraat.



Een indicatie van de maatregelen is gegeven in hoofdstuk 5 van dit rapport.

Zwolle, 20 september 2017

Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V.

ing. K.M. Temmink ing. R.C. Pool


20170748 / 9211 – 20 september 2017

Bijlage 1

Tekeningen

0.3161,6 m²

0.3014,9 m²

0.2927,3 m²

0.2811,3 m²

0.3642,6 m²

0.3329,9 m²

0.2613,1 0.25

17,2

0.2224,8 m²

0.2139,8 m²

0.13180,8 m²

KT

Veelhoek

KT

Veelhoek

1.35112,8 m²

1.2831,6 m²

1.2735,4 m²

1.3230,2 m²

1.3442,6 m²

1.2666,6 m²

1.20183 m²

KT

Veelhoek

KT

Veelhoek

KT

Veelhoek

KT

Veelhoek


20170748 / 9211 – 20 september 2017

Bijlage 2

Waardestelling

Voormalige Provinciale Griffie: Gouvernementsgebouw & Statenzaal

waarden & ruimte voor transformatie

© 2013 Het Oversticht, Zwolle

3

Inhoudsopgave Inleiding 3 Resumé: hoe zit het provinciehuis in elkaar? 4 Hoe is het te waarderen? 6 Plattegronden waardering 7 Toelichting waardering 12 Ruimte voor transformatie 13 Plattegronden transformatieruimte 15 Epiloog: toelichting transformatieruimte 20 Colofon 22 Bijlage: Redengevende omschrijvingen

5

Inleiding: een transformatiestudie Vanwege de toekomstige herbestemmingsopgave van de gebouwen van het voormalige provinciehuis, de huidige bibliotheek, zijn in het verleden onderzoeken verricht naar de historische of bouwhistorische waarden. Buro2 heeft in 2003 een onderzoek gedaan naar het Gouverneursgebouw en Buro Arcx heeft in 2007 een onderzoek gedaan het Statenzaal gebouw. Hieraan wordt met deze rapportage een meer precieze architectuurhistorische waardering en een transformatiestudie toegevoegd: welke ruimte bieden de cultuurhistorische waarden van het complex voor transformatie voor een andere functie? Visie De gemeente Zwolle heeft aangegeven behoedzaam om te willen gaan met de bijzondere monumentale gebouwen maar dat er tegelijkertijd gezocht wordt naar nieuwe gebruikers voor (een deel van) de gebouwen. Hiervoor is het nodig vast te stellen welke waarden de gebouwen precies hebben, waar de mogelijkheden voor transformatie liggen, welke ambities het bestuur daarmee heeft en langs welke weg die bereikt kunnen worden. Ook wanneer het einddoel niet direct haalbaar is, zal de visie bepalend zijn bij alle tussenstappen, ontwerpfasen en investeringen die gedaan worden. Dit rapport dient er toe om een praktische bijdrage te leveren aan dit proces. Doel Een transformatiestudie heeft als doel om de mogelijkheden voor aanpassingen of een herbestemming van een gebouw te onderzoeken. Waar zijn wijzigingen mogelijk en in welke mate en waar niet? Het behoud en het versterken van de aanwezige waarden van het gebouw zijn hierbij het uitgangspunt. Het is een onderzoek naar mogelijkheden en kansen voor het monument. Daarnaast kan de transformatiestudie een basis zijn voor een te ontwikkelen visie over hoe om te gaan met de gebouwen en het dient een uitgangspunt te zijn voor de toekomstige planontwikkeling.

6

Bouwfasering aangegeven door bureau Arcx, op de door HLH architecten getekende plattegrond van de begane grond van de huidige situatie. Paars 1874 neoclassicistische Gouvernementsgebouw Niet gekleurd: 1898 neogotische Statenzaal complex Grijs omstreeks 1930 archief Rood 1954 trap en verhoging bouwdeel commissariskamer Groen 1986 nieuwbouw tbv bibliotheek

7

Algemene gegevens Opdrachtgever Gemeente Zwolle Contactpersoon: R. Eggink Onderzoeksobjecten Diezerstraat 80 Kad. perceel: sectie F 1026 en 1025 Diezerstraat 80 is in eigendom van de gemeente Zwolle Hoe zit het complex in elkaar? Het complex van de voormalige Provinciale Griffie bevindt zich tussen de Diezerstraat, de Rodehaanstraat en de Spoelstraat. De voorgevels van de panden liggen aan de Diezerstraat, de achterzijden liggen tegen bebouwing en een open plaats aan de Spoelstraat. Aan de Rodehaanstraat liggen de zijgevels van de verschillende bouwvolumes van de Statenzaal. Het complex bestaat uit vier bouwonderdelen. Het oudste deel, links gezien vanaf de Diezerstraat dateert uit 1874 en heeft een neoclassicistische gevel met driehoekig fronton en hardstenen onderbouw. Dit deel werd ook wel het Gouvernementsgebouw genoemd. Het rechterdeel met de Leeszaal/Statenzaal, de kamer van de Commissaris des Konings, bijbehorende gebouwen aan de Rodehaanstraat en de binnenplaats kwamen iets later in 1897-'98 gereed. Het archief, achter het statenzaalcomplex, kwam in de jaren ’30 van de vorige een tot stand. En in de jaren '80 kwam de nieuwbouw ten behoeve van de bibliotheek achter het Gouvernementsgebouw. Het Gouvernementsgebouw bestaat uit een breed pand in een neoclassicistische bouwstijl voorzien van een monumentale voorgevel met brede plint en fronton. Het is in 1986 gewijzigd. De bebouwing direct achter het hoofdgebouw werd toen opgeschoond om plaats te maken voor een nieuw groot bouwvolume over een deel van de breedte van het Gouvernementsgebouw. Hiervoor werd de bestaande bebouwing gesloopt, de binnenplaats van het Gouvernementsgebouw overkapt en de achtergevel van de begane grond deels doorbroken. De resterende achtergevel op de verdiepingen en de indeling van de verdiepingen zijn grotendeels intact gebleven. Ook is de voorgevel, op kleine wijzigingen na, intact. Het statenzaal complex stamt uit 1897-98 en bestaat uit verschillend bouwvolumes: het hoofdgebouw aan de Diezerstraat met daarin de Leeszaal en de Statenzaal en de entree. Achter het hoofdvolume bevindt zich een binnenplaats, waaraan aan de achterzijde een kleiner bouwvolume staat: de Commissariskamer en de Wachtkamer. In de bebouwing aan de Rodehaanstraat bevinden zich verschillende kleinere volumes met gangen, kantoren en een dienstwoning. In de jaren 1930 is aan de achterzijde een archief gebouwd. In 1954 is het bouwvolume met de Commissariskamer en Wachtkamer gewijzigd. Het bouwdeel is met een verdieping verhoogd en de middenruimte met kast en wc is gewijzigd door het realiseren van een trap. Aan de muur aan de binnentuin-zijde is een kleine uitbouw verdwenen en de muur dichtgemaakt. Voor de rest is dit bouwdeel geheel intact, zowel het exterieur als het rijke interieur.

Luchtfoto Google maps 2013

8

Aanduiding van de onderdelen van het ensemble

9

Waardering Methode De waardestelling is tot stand gekomen door onderzoek ter plaatse en bureau onderzoek naar literatuur en eerder gepubliceerde rapporten. De aandachtsvelden binnen de waardering zijn:

• De architectuur • De oriëntatie en structuur: hoe is de onderlinge schikking van de gebouwen en ruimten • De afwerking: wat is de afwerking van vloeren, wanden en plafonds en hun betekenis

De waardering van de ruimten is gebeurd aan de hand van de volgende criteria:

• Architectuurhistorische waarde • Gaafheid en zeldzaamheid

Uitleg en uitkomst Wij waarderen met de termen hoog (H), middelhoog (M) en "indifferent". Een hoge waardering is bij dit complex de norm, dit betekent dat de zo benoemde onderdelen een hoge monumentale waarde hebben. Afwijkingen daarvan worden aangeduid met een waardering als middelhoog M (waardevol) en "indifferent" (onderdelen die geen monumentale waarde hebben). Van elke verdieping is in kaart gebracht welke waardering de ruimten hebben gekregen. .

10

Waardering: begane Grond

11

Waardering: eerste Verdieping

12

Waadering: tweede Verdieping

13

Waardering: kap

14

Boven: analyse gevel Diezerstraat Rechtsboven: achtergevel van het Gouvernementsgebouw Rechtsonder: vensters zijvleugel Gouvernementsgebouw

Let op afgeschuinde lijst

Respecteer de plint en de stootvoegen in de borstweringsplaten

15

Toelichting waardering Gouvernementsgebouw

Gevel Diezerstraat Beschrijving De voorgevel van het oude provinciehuis heeft een monumentale uitstraling door de grote massa van de het pand en de klassieke, evenwichtige geleding van de gevel. Het is opgetrokken in een Neoclassicistische bouwstijl, wat kenmerkend is voor overheidsgebouwen uit die periode. Het bestaat uit een basement, een breed middenrisaliet voorzien van pilasters dat bekroond wordt met een fronton. Door een centraal geplaatste entree, het brede middenrisaliet en de fronton ligt het accent van de gevel in het midden. De gevel bestaat uit een hoge in rustica uitgevoerde plint van natuursteen, waarin rondboogvensters en -entrees zijn opgenomen. De verdiepingen zijn uitgevoerd in baksteen met grote vensters voorzien van lijstwerk. Daarboven wordt de gevel afgesloten door een klassiek hoofdgestel met een centraal geplaatst, groot fronton. Er is een duidelijk verschil aangebracht tussen de middenrisaliet en de terugliggende geveldelen aan de zijden. In het middenrisaliet zijn in de plint drie entrees aangebracht terwijl in de terugliggende delen vensters met borstweringen zijn geplaatst. De vensterassen op de etages in het middenrisaliet zijn breder, hier bevinden zich penanten tussen de vensters en elk afzonderlijk venster is omlijst. In de zijassen is er geen sprake van een penant tussen de vensters maar hebben de vensters een gedeelde omlijsting. Waarde: H (hoge monumentale waarde) Transformatieruimte: 0 - de vensters in deze vleugels kunnen binnen de natuurstenen dagkanten tot passende etalages met eigen vormgeving worden verbouwd (dat kan ook uit-steken betekenen, vergelijk Thorbeckegracht 39) (let op de afgeschuinde lijst aan de voet van de bossering, op de borstwering!); - de borstweringen behouden, maar zij kunnen worden verlaagd, maximaal tot aan de plint - de ingangen binnen de natuurstenen dagkanten kunnen worden vernieuwd

Gevel achterzijde De gevel aan de achterzijde is deels doorgebroken op de begane grond en op de verdieping om een verbinding te maken met de nieuwe aanbouw. De resterende gevel is origineel en de meeste vensters zijn bewaard gebleven. De gevel is waardevol als onderdeel van het historische Gouvernementsgebouw. Waarden: het casco en de vensters hebben een hoge monumentale waarde (H) Transformatieruimte: 0 - nieuwe doorbraken en wijzigingen aan vensters moeten in beginsel vermeden worden - de achtergevel dient zichtbaar te blijven Interieur begane grond Beschrijving Van het interieur op de begane grond is weinig bewaard gebleven, van belang zijn die casco-onderdelen die bewaard zijn. De beleving van de hoge ruimte is van belang. Waarden: H (hoge monumentale waarde) Casco-onderdelen, hoge ruimtes Transformatieruimte: 2 - behoud van de historische casco onderdelen en hoge ruimtes

Een van de doorbraken met loopbrug aan de achterzijde van het Gouvernementsgebouw .Links de transparante gevel naar het binnenhof. Onder: een van de originele deuren met architaven.

16

Interieur eerste en tweede verdieping Beschrijving Het interieur van de eerste en tweede verdieping heeft veranderingen ondergaan maar is nog herkenbaar. De bewaarde casco-onderdelen laten zien dat op beide verdiepingen een middengang aangebracht is die parallel aan de gevel loop met aan weerszijden hoge vertrekken. Deze indeling met hoge vertrekken is kenmerkend voor het complex en waardevol onderdeel van de structuur. Enkele deuren met architraven zijn origineel en waardevol In de middengang bevindt zich een trap naar de 2de verdieping, de trap steunt op de onderliggende balklaag terwijl hij op de tweede verdieping ondersteund wordt door een hangconstructie. Ook de trappaal is een zorgvuldig vormgegeven en waardevol element. De trap is van hoge waarde opdat dit een belangrijk element is in de structuur van het pand. Waarden: het casco, de ruimtelijke structuur met middengang en trap en de hoogtes van de vertrekken zijn van hoge monumentale waarde (H). Transformatieruimte: 1 - hier en daar kan een opening in de wanden worden gemaakt om een zijdelingse verbinding te realiseren, Kap Beschrijving Het dak is een samengesteld schilddak met fronton. Het geheel wordt gedragen door een sporenkap met gebogen spanten. De kapvorm is waardevol en een onlosmakelijk onderdeel van de architectuur, de gebogen spanten zijn bouwhistorisch van belang. Waarden: H (hoge monumentale waarde). kapvorm en spanten Transformatieruimte: 1 - de indeling van de kap kan gewijzigd worden - kleine openingen kunnen gemaakt worden in het dak indien dit niet zichtbaar is

Boven: Een van de vertrekken aan de achterzijde van het Gouvernementsgebouw met originele venster. Onder: trap op de eerste verdieping met trappaal

17

Algemeen Het Statenzaalcomplex bestaat uit een aantal bouwdelen, gegroepeerd om een binnenhof. Het complex heeft een grote samenhang met het stedelijk weefsel. Het heeft een asymmetrische opbouw met een duidelijke hiërarchie: het karakter van de gebouwen sluit aan bij het karakter van de omliggende straten. Aan de Diezerstraat ligt de formele zijde waar het hoofdvolume met de statige voorgevel ligt. Aan de steegzijde - de Rodehaanstraat - bestaat de gevel uit meerdere aan elkaar geclusterde en kleinere volumes. Er is hier meer sprake van een gevelwand en de gevels zijn hier minder rijk gedecoreerd. Aan de Spoelstraat is de vleugel met de kamer van de Commissaris des Konings gesitueerd aan het binnehof en aan een tuin aan de achterzijde. Het volume is een lager achterhuis en de gevels zijn minder rijk gedecoreerd. De samenhang met het stedelijk weefsel, de asymmetrische hiërarchische opbouw van de volumes is waardevol. De assen van het Statenzaalgebouw en de vleugel van de Commissaris des Konings liggen parallel aan de Diezerstraat. Hierbij is aansluiting gezocht bij het Gouvernementsgebouw. De volumes aan de Rodehaanstraat zijn haaks op de Diezerstraat georiënteerd en verbinden de beide bouwdelen. De oriëntatie van de gebouwen is waardevol. Er is grote zorg besteed aan de samenhang van de bouwdelen en ondanks de verschillen in bouwvolumes komt het complex als een eenheid over. Dit heeft grotendeels te maken met de architectuur. In alle bouwdelen is een Neo-gotische bouwstijl toegepast met gebruik van de zelfde baksteen en doorlopende spekbanden. De samenhang van de gebouwen is waardevol. De interieurs van de Leeszaal, de Statenzaal, gangen en trapopgangen, koffiekamer kantoren en de kamers van de Commissaris des Konings zijn bijzonder rijk gedecoreerd, met beschilderde wanden en plafonds, tegellambrisering en vloeren. Van alle vertrekken heeft de statenzaal het indrukwekkendste interieur. Het interieur en de meubels zijn ontworpen door Jan de Quack die bij architect Van Lokhorst in dienst was. De Quack was werkzaam geweest bij P.J.H. Cuypers. De interieurs zijn bijzonder gaaf en hebben grote waarde. Hoofdvolume en entree Beschrijving volume en gevels Diezerstraat Het hoofdvolume is als zelfstandig volume van vier bij drie traveeën ontworpen. Het is gebouwd in een rijk gedecoreerde Neogotische bouwstijl, met een symmetrische opzet. De gevel toont twee bouwlagen onder een met leien gedekt, afgeknot schilddak achter een attiek in vorm van een balustrade. Het schilddak is voorzien van dakkapellen. Op drie hoeken zijn schoorstenen gemaakt in de vorm van hoektorentjes waarin aan de straatzijde beelden zijn opgenomen 'vrede' en 'gerechtigheid'. Het vloerpeil ligt 60 cm boven het maaiveld, wellicht door de aanwezigheid van een kelder (deze kon niet bezocht worden, maar staat wel op een bouwtekening). De tweede bouwlaag, waar de eigenlijke Statenzaal is gesitueerd is hoger dan de eerste bouwlaag, (de Leeszaal). De vensters van de eerste bouwlaag zijn kruisvensters, bekroond met blindnissen voorzien van spitsboogvormige venstertracering. Op de verdieping zijn hoge spitsboogvensters gemaakt (lancetvensters met rondvenster). De onderste ramen van de vensters van de eerste bouwlaag zijn voorzijn van raamhout en glas. De overige ramen zijn voorzien van glas-in-lood. De entree is als een zelfstandig bouwdeel tegen de Statenzaal op de hoek met de Rodehaanstraat gebouwd. Dit bouwdeel wordt geaccentueerd met een uitkragende toren op de hoek, voorzien van spits. Door de situering van de entree wordt de oriëntatie van de Leeszaal/Statenzaal benadrukt. Door de bouwstijl, de gevelopbouw en de hoge gesloten plint krijgt de gevel een statig karakter wat passend is voor de functie van het gebouw: een zetel van het bestuur.

Toelichting waardering Statenzaalgebouw

Boven: gevel van het hoofdvolume Onder: entreegebouw

19

Waarden: H (hoge monumentale waarde). De architectuur, de indeling en de opbouw van de gevels zijn waardevol Transformatieruimte: 0 - Het ligt niet voor de hand de indeling van de gevel te doorbreken door het aanbrengen van deuren of openingen in de gevel. Dat zou de opzet van het bouwdeel ontkrachten en het ingangsgebouw onbegrijpelijk maken. - De nieuwere ingang via het voormalig provinciehuis sluit op die hoofdas aan en dat is in de huidige situatie een kwaliteit. Als dit verband tussen de twee bouwdelen wordt verbroken, dan behoudt de leeszaal zijn structuur zo lang die ontsloten wordt op de as vanuit het oude ingangsgebouw. Beschrijving gevel binnenhof zijde De gevel aan de zijde van de binnenhof is bijna een spiegeling van de voorgevel. Hij heeft in grote lijnen de zelfde indeling, vensters en decoraties als de voorgevel. Ook hier is aan de rechterzijde een traptoren gesitueerd met als verschil dat deze voorzien is van kleine vensters en doorloopt tot aan het maaiveld. Doordat deze gevel een spiegel is van de formele voorgevel, wordt duidelijk dat deze niet gezien werd als een 'achtergevel' Waarden: H (hoge monumentale waarde). De architectuur, de indeling en de opbouw en de formele uitstraling van de gevel zijn waardevol Transformatieruimte: 0 Interieur begane grond Beschrijving leeszaal De indeling van het interieur wordt bepaald door ligging van de entree op de hoek van de Rodehaanstraat en de oriëntatie van de Leeszaal die parallel loopt aan de Diezerstraat. De leeszaal heeft een typerende driedeling over de gehele breedte doordat er een centrale middengang is aangebracht. Dit is een klassieke indeling van een leeszaal en waardevol. De middengang is een belangrijk onderdeel van de constructie voor de ondersteuning van de Statenzaal erboven. Hij bestaat uit twee rijen van muurdammen met grote openingen met korfbogen. Aan de zijde van de Gouvernementsgebouw is in de as van de middengang een doorgang gemaakt tussen de twee panden. De muren zijn voorzien van stucwerk, het plafond heeft een rijk beschilderde balklaag voorzien van moerbalken en kinderbinten. De vensters zijn voorzien van blinden en in twee hoeken bevinden zich twee hoekhaarden met beschilderde boezems. Waarden: H (hoge monumentale waarde). Het casco, de indeling en afwerking van het interieur, de hoekschouwen, de deur en omlijsting zijn waardevol. De symbolische waarde als 'drager' van de statenzaal is waardevol. Transformatieruimte: 0 - Het ligt niet voor de hand de indeling van de gevel en daarmee deze ruimte te doorbreken door het aanbrengen van deuren in de gevel. Dat zou de opzet van het bouwdeel ontkrachten en het ingangsgebouw tot een wezensvreemd en onbegrijpelijk element maken. - De nieuwere ingang via het voormalig provinciehuis sluit op die hoofdas aan en dat is in de huidige situatie een kwaliteit. Als dit verband tussen de twee bouwdelen wordt verbroken, dan behoudt de leeszaal zijn structuur zo lang die ontsloten wordt op de as vanuit het oude ingangsgebouw. - Het verzagen van borstweringen en vensters aan de binnenhof tot deuren is uit het oogpunt van monumentenzorg ongewenst. Wel is denkbaar dat, voor een functie van de leeszaal (in combinatie met de binnenhof), die van eminent belang zou zijn voor de stad, het College van B&W voor één zo'n opening het belang van die functie zwaarder zou laten wegen dan het belang van een ongeschonden wand.

Boven: De trap naar de de Statenzaal Onder: Glas in lood en sjabloonschilderingen in de gang

21

Beschrijving Entree en gang : De entree met daarachter een hal en de gang bevindt zich in een zelfstandig volume naast de leeszaal op de hoek met de Rodehaanstraat. Via de entree en de hal is de leeszaal te bereiken. Er is een spiltrap in de toren geplaatst naar de kap. Via de gang erachter wordt de rest van het complex ontsloten. De mate van afwerking is in overeenstemming met de functie: het is de entree van het complex en de ingang naar de Leeszaal en Statenzaal. De decoratieve afwerking bestaat uit tegelvloeren, tegellambrisering, decoratief schilderwerk, sjablonen en bloksteenimitatie op de wanden en beschilderde troggewelven. De trap naar de statenzaal is van natuursteen met gietijzer balusters die rust op beschilderderde zuilen voorzien van een natuursteen basement. Het interieur van de entree en de gang zijn gaaf bewaard gebleven. Waarden: H (hoge monumentale waarde). De entree als zelfstandig bouwvolume, het casco, de indeling, en afwerking van het interieur met trappen, portalen, deuren en omlijstingen zijn waardevol Transformatieruimte:0 Interieur eerste verdieping Beschrijving Statenzaal De Statenzaal is de meest voorname en indrukwekkende ruimte van het complex. Het is een grote, hoge zaal over het gehele oppervlak van dit bouwdeel. De as van de zaal loopt parallel aan de Diezerstraat die vanuit het trappenhuis in het bouwvolume op de hoek van de Rodehaanstraat bereikbaar is. De as herhaalt die van de leeszaal. De afwerking van de wanden met blindnissen voorzien van beschilderde muurvlakken en decoratief schilderwerk in friezen en geschilderderde metselverbanden is bijzonder en gaaf. Het plafond bestaat uit moer- en kinderbinten met muurstijlen, korbelen en sleutelstukken. Het gehele plafond is voorzien van decoratief schilderwerk. In twee hoeken zijn hoekhaarden aangebracht waarvan de boezems zijn beschilderd. het meubilair met statenbanken, commissariszetel, griffierstoel is origineel en waardevol. Waarden: H (hoge monumentale waarde). De indeling, de afwerking van muren en plafond en de haarden zijn waardevol Transformatie ruimte: 0 Beschrijving gang Ook op de verdieping is de gang rijk gedecoreerd wederom met tegelvloeren, tegellambrisering, decoratief schilderwerk, sjablonen en bloksteenimitatie op de wanden en beschilderde troggewelven. Het interieur van de entree en de gang is gaaf bewaard gebleven. Waarden: H (hoge monumentale waarde). De indeling en afwerking, de deuren en de trap zijn waardevol Transformatieruimte: 0 Beschrijving kappen De kap van het hoofdvolume is een met leien gedekt afgeknot schilddak met gotische dakkapellen gedragen door een gordingenkap. Waarden: H (hoge monumentale waarde). Het casco, de vorm en materialisering van het dak is waardevol Transformatieruimte: 1

Deurportaal in de hal

22

Binnenhof Beschrijving De binnenhof is als buitenruimte van belang. Doordat de gevel van de Statenzaal/leeszaal niet behandeld is als een achtergevel en dezelfde indeling, vensteropeningen en decoraties kent, is het duidelijk dat het hier om een belangrijke ruimte van het complex gaat. Dit wordt benadrukt doordat de entrees van de kantoren en de vleugel van de kamer van de Commissaris des Konings zich hier bevinden. De binnenhof is hiermee een belangrijke verkeersruimte. Het omsloten karakter van de binnenhof en drie gevels van de bouwdelen zijn waardevol; de wand van de nieuwe bibliotheek draagt bij aan het karkater van de binnenhof, deze gevel heeft zelf geen cultuurhistorische waarde. Waarden: H (hoge monumentale waarde). De gevels, het karakter van een open 'buiten ruimte' zijn waardevol transformatieruimte:1 - Het is denkbaar dat de open ruimte overkapt wordt indien het karakter 'buitenruimte' niet verloren gaat, mits de belangrijke gevelwanden wordt gerespecteerd. - Het verzagen van borstweringen en vensters van de leeszaal aan de binnenhof tot deuren is uit het oogpunt van monumentenzorg ongewenst. Wel is denkbaar dat, voor een functie van de leeszaal in combinatie met de binnenhof, die van eminent belang zou zijn voor de stad, het College van B&W voor één zo'n opening het belang van die functie zwaarder zou laten wegen dan het belang van een ongeschonden wand. Kamer en koffiekamer Beschrijving kamer Achter de gang bevindt zich een iets breder bouwblok op een gerende plattegrond van twee bouwlagen onder een met leien gedekt zadeldak voorzien van dakkapellen. De dak nok loopt parallel aan de Rodehaanstraat. In dit bouwdeel is op de begane grond een kamer gesitueerd en op de verdieping de koffiekamer. De gevel heeft vier vensterassen voorzien van kruisvensters waarvan de bovenlichten voorzien zijn van glas-in-lood. De kamer is een open ruimte met gestuukte wanden en een schouw. Het plafond bestaat uit een samengestelde beschilderde balklaag met moerbalken en kinderbinten. Waarden: H (hoge monumentale waarde). Het casco is van hoge waarde vanwege de samenhang met de rest van het ensemble en de waarden van het interieur zijn hoog vanwege afwerking met decoraties en de schouw. Transformatieruimte:1 - Het is denkbaar dat er summiere openingen voor verbindingen in de wanden gemaakt worden indien de interieur afwerkingen gerespecteerd worden. Beschrijving koffiekamer De koffiekamer bestaat uit een grote open ruime die door houten spanten verdeeld is in travee’s. De spatkrachten worden opgevangen door trekstangen. De ruimte wordt verlicht door kloostervensters in de zijgevels. Het plafond van kraalschroten is geheel beschilderd. De wanden zijn voorzien van een houten paneel lambrisering. In de kopse gevels bevinden zich grote paneeldeuren voorzien van houten architraven. Waarden: H (hoge monumentale waarde). Het casco is van hoge waarde vanwege de samenhang met de rest van het ensemble en de waarden van het interieur zijn hoog vanwege de gave indeling en de afwerking met decoraties Transformatieruimte: 0 - Het is wel denkbaar dat er summiere openingen voor verbindingen in de wanden van de kamer op de begane grond gemaakt worden indien de interieur afwerkingen gerespecteerd worden.

23

De schouw van de kamer op de begane grond, onder de koffiekamer Het plafond van de koffiekamer

Gevel van de Commissaris des Konings vleugel aan de binnenhof zijde. De bouwsporen van de ophoging en het linker muurdeel is duidelijk te zien

Gevel van de Commissaris des Konings vleugel aan de binnenhof zijde. Met de bouwsporen van de ophoging en de wijzigingen aan het venster.

24

Dienstwoning Beschrijving Achter het bouwvolume met de woonkamer en de koffiekamer aan het einde van het bouwblok aan de Rodehaanstraat bevindt zich een bouwblok met de dienstwoning. Dit bestaat uit twee gevelassen waarvan het rechter deel een topgevel heeft. Het heeft twee bouwlagen onder een samengesteld dak gedekt met leien en voorzien van dakkapellen. Aan de Rodehaanstraat bevindt zich centraal een inpandig portiek. De indeling van de vertrekken zijn nog aanwezig met woonkamer en alkoof, keuken, slaapkamer en trap. Op de verdieping bevinden zich nog enkele vertrekken. Waarden: H (hoge monumentale waarde). Het casco is van hoge waarde vanwege de samenhang met de rest van het ensemble en de waarden van het interieur zijn hoog vanwege de gave indeling . Transformatieruimte: 1 Vleugel kamer Commissaris des Konings Beschrijving Aan de Spoelstraatzijde sluit de vleugel van de kamer van de Commissaris des Konings de binnenhof af. Ook de as van dit bouwdeel loopt parallel aan de Diezerstraat. De vleugel bestond oorspronkelijk uit een bouwlaag met een kap maar is in 1954 opgehoogd met een bouwlaag met behoud van de balklaag en plafond. De uitbouw van de trap die in de hoek tegen de gevel van de binnenhof was geplaatst is verwijderd en de muur is hier aangeheeld. De gevels laten duidelijk de bouwsporen zien. Van de gevel aan de binnenhofzijde is alleen het rechter deel van de begane grond oorspronkelijk. Dit bestaat uit een muurdeel met de ingang en kleine bovenlichten van spitsbogen. Aan weerszijden van de entree bevinden zich twee lancetvensters. Het linkerdeel en de verdieping zijn aangeheeld met de zelfde baksteen. De gevel Spoelstraat zijde bestaat uit zes vensterassen met kruisvensters waarvan de bovenlichten voorzien zijn van glas-in-lood. Een entree bevind zich rechts van het midden. Het venster links van de entree is deels verdwenen. De gevel van de later opgebouwde etage heeft stalen 8-ruitsvensters en een stalen erkervenster. In het interieur is de bouwfasering ook goed waar te nemen. Op de begane grond zijn bijna alle interieurs in neogotische stijl uitgevoerd, behalve de trap, terwijl het interieur van de verdieping geheel in een moderne wederopbouw stijl is uitgevoerd. Het interieur bestaat uit een gang over de gehele breedte van de vleugel met in het midden een trapopgang uit de wederopbouwperiode. Aan weerzijden van de trap bevind zich links de kamer van de Commissaris des Konings en rechts, de Wachtkamer . De gang is gedecoreerd met een tegelvloer, gestuukte wanden met decoratieve tegellambrisering en een enkelvoudige balklaag. De kamer van de Commissaris des Konings is gedecoreerd met een beschilderde samengestelde balklaag met moerbalken en kinderbinten, paneel lambrisering op alle wanden, paneeldeuren met architraven. een schouw bevind zich aan een korte wand. De schouw is rijk gedecoreerd en op de boezem staan 'pace en justitia' (in vrede en gerechtigheid) geschilderd, wat overeenkomst met de beelden in de voorgevel van de Statenzaal. In de tuingevel zijn sporen van een wijziging van de het deurkozijn te herkennen. Aan deze gevel heeft een veranda gezeten die nu verdwenen is. Op de verdieping bevinden zich aan weerszijden van de trap een vertrek met duidelijke wederopbouw interieurs. Het linker vertrek heeft een rijker interieur met kastenwand met een geïntegreerde kachel, een houten paneelwand en een geschubd plafond. Opvallend zijn ook de rondgebogen hoeken van het vertrek. Het interieur van het andere vertrek is soberder met gestuukte wanden en een schouw. Waarden: H (hoge monumentale waarde). Het casco is van hoge waarde vanwege de samenhang met de rest van het ensemble en de waarden van het interieur zijn hoog vanwege de gave indeling en de afwerking met decoraties uit de neogotische stijl en wederopbouwperiode Transformatieruimte: 1 - de trapopgang kan gewijzigd worden indien de indeling en afwerkingslagen van de overige delen van de vleugel gerespecteerd worden

Schouw in de kamer van de Commissaris des Konings

25

Tuin Beschrijving Achter de Vleugel van de Commissaris des Konings bevindt zich de voormalige tuin van het complex. De tuin wordt nu gebruikt voor parkeren en containers. Op de erfgrens staan twee bomen. De waarden van de ruimte zitten in de stedenbouwkundige betekenis en heeft grote samenhang met de vleugel van de Commissaris des Konings. Waarden M (middenhoge monumentale waarden) vanwege de stedenbouwkundige betekenis en de relatie met de vleugel van de Commissaris des Konings Transformatieruimte: 2 De ruimte kan open blijven of bebouwd worden mits de nieuwe invulling rekening houdt met de achterliggende vleugel en communiceert met en een kwaliteit toevoegt aan de Spoelstraat. Archief Achter de dienstwoning bevindt zich het perceel met het in de jaren 1930 gebouwde archief met een kleine omsloten binnentuin Het archief bestaat uit een betonskelet met een baksteen huid. Het archief heeft Middenhoge monumentale waarde. Waarden: Middenhoog Transformatieruimte: 1 wijzigingen zijn mogelijk, mits zeer zorgvuldig aansluitend op hoger gewaardeerde bouwdelen; keuze voor herkenbare eigen identiteit Nieuwbouw bibliotheek achter het Gouvernementsgebouw Achter het Gouvernementsgebouw is in de jaren 1980 een groot volume gebouwd. Dit volume heeft geen cultuurhistorische waarde. Waarden: Indifferent Transformatieruimte: 2, Wijzigingen en sloop behoren tot de mogelijkheden of zijn zelfs wenselijk.

Rodehaanstraat met geheel rechts het archief

Nieuwe achteraanbouw achter het Gouvernementsgebouw

26

Transformatieruimte

Principes van de architectuur die gerespecteerd moeten worden bij transformatie Het karakter Belangrijk in het karakter van het voormalige Provinciale gouvernement was het uitdrukken van de functie: een overheidsgebouw met de Statenzaal als ‘ zetel van de macht’. Veel overheidsgebouwen, zoals rechtbanken, stadhuizen werden in de Neo-classicistische stijl ontworpen met robuuste, imposante, symmetrische gevels, voorzien van zuilen en een verhoogde plint en fronton. Deze elementen van machtsverbeelding moeten behouden blijven. Enkele decennia later wenste de overheid zich te presenteren met neogotiek, neo-renaissance of een mengsel daarvan. Onder Victor de Stuers op Binnenlandse zaken werden neogotiek en neorenaissance de 'rijksbouwstijlen'. Zwolle is daarin vergelijkbaar met het voormalig Gouvernementsgebouwen in Assen en Leeuwarden (ook van Van Lokhorst). In deze periode wilde men Nederland niet alleen als de natie van de reformatie kennen, maar ook de katholieke geschiedenis, die door de gotiek werd vertegenwoordigd, verbeelden. De hiërarchie Een tweede aspect is de hiërarchie van de gebouwen en hun overeenstemming met de omgeving. Het belangrijkste volume met formele gevel aan de Diezerstraat, de informelere kleinere volumes aan de steeg, de Rodehaanstraat en de Spoelstraat. Het Binnenhof functioneerde als centraal ‘plein’ tussen de gebouwen en was bovendien een belangrijke verkeersruimte. Ook in het interieur is een heldere hiërarchie te vinden, weerspiegeld in de mate van decoratie, de rijkdom van materialen en details. Statenzaal en kamer CdK hebben een decoratieprogramma (geschiedenis en streken van Overijssel, of 'pace et justitia' (in vrede en gerechtigheid; deze thema's ook in de beelden in de voorgevel). Via vloeren en lambris met tegels zakt het niveau tot houten vloer met stucwanden bij minder belangrijke ruimtes. Zo heeft de leeszaal geen decoratieprogramma, maar stucwanden en met sjabloonwerk beschilderde plafonds. De oriëntatie Een derde aspect zijn de verbonden functies van de gebouwen. De Statenzaal is later tegen het Gouvernementsgebouw geplaatst en op de begane grond zijn de panden verbonden geweest. Hierdoor ligt de orientatie-as van het hoofdvolume van de Statenzaal parallel aan de Diezerstraat. Dit dient bij een nieuwe invulling gerespecteerd te worden. Transformatieruimte: uitkomsten en uitleg In de hoogst gewaardeerde delen is er in principe geen ruimte voor transformatie van dit gebouw. Uit het oogpunt van monumentenzorg zijn ingrepen hier niet gewenst. Desalniettemin kunnen zeer dringende redenen noodzaken tot een ingreep. Dan kan in een afweging van de belangen van het monument tegen andere belangen worden besloten een vergunning te verlenen. De Monumentenwet voorziet daarin. Het gemeentebestuur legt dan het primaat bij een ander belang dan het monumentenbelang. Een lage waardering ("indifferent") is niet direct een aanbeveling tot sloop. Naast de monumentale waarden zijn er immers nog andere waarden die van belang kunnen zijn, zoals de vastgoedwaarde. Wel geven de gebieden met transformatieruimte aan, waar de aanpassingen kunnen worden gedaan die een nieuw ensemble van oud en nieuw kunnen laten ontstaan. In dat ensemble zorgen de toevoegingen voor een goed functionerend geheel, dat het complex in leven houdt: duurzaam in zijn functie en betekenis voor Zwolle.

27

Transformatieruimte Voor de verschillende reeksen van vertrekken kunnen (globaal naar analogie van de waarden ‘hoog’, ‘midden’ en ‘laag’) drie niveaus van transformatieruimte worden onderscheiden, benoemd als 0 (in principe geen ruimte), 1 (weinig ruimte) en 2 (er is ruimte). Die ruimte kan betrekking hebben op het casco, op de indeling van de ruimten (plaats van wanden), op de vaste inrichting (wand-, plafond- en vloerafwerking), de losse inrichting (meubilair, verlichting) en decoraties. Ingrepen in het casco zijn nauwelijks voorstelbaar, maar soms is het maken van een doorgang in wand of vloer onvermijdelijk. De onder ‘Principes’ genoemde uitgangspunten zijn daarbij vanzelfsprekend richtinggevend. Ook voor wijzigingen in de indeling is niet veel ruimte. Waar nieuwe wandopeningen onvermijdelijk zijn, zullen zij zo moeten worden ontworpen dat zij passen in de indeling, hiërarchie, de oriëntatie en de detaillering van de gebouwen. Ingrepen in de vaste inrichting (vergelijk statenzaal, koffiekamer, woonkamer, CdK- en wachtkamer) moeten achterwege gelaten worden. De losse inrichting, zoals de meubels in de Statenzaal, is onlosmakelijk verbonden met de ruimte waarin ze staan. Dit dient gerespecteerd te worden. Een en ander kan schematisch als volgt worden samengevat: is er ruimte voor transformatie?

casco indeling vaste inrichting losse inrichting

transformatieruimte 0

geen geen weinig; latere toevoegingen kunnen aangepast worden

ja; oude stukken behouden; nieuwe in overeenstemming met het ‘karakter’ van de ruimte


geen ja; let op hiërarchie van ruimten, op ceremonie, gebruik en op ‘karakter’ van de ruimte

‘karakter’ van de ruimte en/of functie is bepalend

ja, in overeenstemming met het ‘karakter’ van de ruimte


ja, mits zeer zorgvuldig aansluitend op hoger gewaardeerde bouwdelen; keuze voor herkenbare eigen identiteit

ja, nieuwe indeling kan

eigen vormgeving bij vernieuwing. Bij wijziging aan bestaand is het ‘karakter’ van de ruimte en/of de functie bepalend

ja; keuze voor herkenbare eigen identiteit

28

Transformatieruimte: begane grond

29

Transformatieruimte: eerste verdieping

30

Transformatieruimte: tweede verdieping

31

Transformatieruimte: kap

32

Redengevende omschrijving Voormalig PROVINCIEHUIS met Nieuwe Statenzaal, gebouwd in de jaren 1897-1898 in neogotische stijl naar ontwerp van rijksbouwmeester J. van Lokhorst, onder toezicht van rijksopzichter J.J. van Groenendaal; aannemers Blocks en De Herder te Zwolle; beeldhouwwerk B. van Hove; decoraties naar ontwerp van J. de Quack; gebrandschilderde glazen atelier Nicolas te Roermond. Op de hoek van de Diezerstraat en de Rode Haanstraat gesitueerd omvangrijk grotendeels onderkelderd complex op enigszins gerende plattegrond, dat is opgetrokken uit met enig hardstenen werk voor vensterbanken, waterlijsten, lateien, consoles e.d. verlevendigde rode baksteen en dat is samengesteld uit meerdere onderling verbonden en in omvang en hoogte variërende bouwlichamen die tezamen aan drie zijden een patio omsluiten. Een toren op de hoek van Diezerstraat en Rode Haanstraat verleent het gebouw enige allure. Het complex grenst aan Diezerstraatzijde aan het eveneens beschermde in 1874 in classicistische vormen opgetrokken voormalige Gouvernementshuis, van welk gebouw het voormalige Provinciehuis als een zelfstandige uitbreiding kan worden beschouwd. Het hoofdblok is gelegen aan Diezerstraatzijde en biedt op verdiepingshoogte plaats aan de Nieuwe Statenzaal met publieke tribune; het telt twee bouwlagen bij een breedte van vier traveeën en wordt gedekt door een met leien belegd afgeknot schilddak met dakkapellen onder leien puntdakjes en vier schoorstenen in de vorm van hoektorentjes, waaronder aan Diezerstraatzijde twee gebeeldhouwde vrouwfiguren onder baldakijn zijn aangebracht, voorstellende de Vrede (links) en de Gerechtigheid (rechts); deels bakstenen, deels hardstenen balustrade met gotische driepassen en spitsboogfriesje ter hoogte van de dakgoot. De gevel geleed door op hardstenen consoles in de vorm van op figuurtjes rustende en in pinakels eindigende lisenen; beganegronds kruisvensters met driepassen; op de verdieping spitsboogvensters met driepassen en gebrandschilderde glazen. De gevel aan binnenplaatszijde in dezelfde trant gedetailleerd, doch aan de rechterzijde beëindigd door een traptoren onder ingesnoerde leiengedekte spits met smeedijzeren bekroning; rechtgesloten langwerpige vensters. De hoofdingang is gelegen in het aangrenzende lagere, doch eveneens twee lagen tellende bouwlichaam, dat wordt gedekt door een met leien belegd zadeldak met dakkapellen tegen rechte topgevel; begane gronds (aan Diezerstraatzijde) dubbele toegangsdeuren met gotiserende briefpanelen, waarboven spitsboogvensters met in de boogtrommel beeldhouwwerk (het Rijkswapen gehouden door twee klimmende leeuwen, waaronder de spreuk Je Maintendrai); hardstenen drie treden tellende stoep; op de verdieping twee spitsboogvensters; de zijgevel (aan Rode Haanstraatzijde) uitgerust met segmentvormig gesloten deur en dito vensters beganegronds en spitsboogvensters op de verdieping; smeedijzeren ankers. De hoektoren, met wenteltrap, rust op een uitkragende gebeeldhouwde console (gedrochten en dierfiguren), wordt gedekt door een ingesnoerde leiengedekte naaldspits met smeedijzeren bekroning en is uitgerust met rechtgesloten en spitsboogvensters met driepas. De overige onderling verbonden bouwlichamen omvatten een of meerdere bouwlagen onder met leien gedekt zadeldak of (omlopend) schilddak en zijn voorzien van spitsboog en/of segmentvormig gesloten vensters. Inwendig van belang: -de Nieuwe Statenzaal met publieke tribune; gebrandschilderde ramen uit het atelier Nicolas te Roermond, voorstellende o.a. Deugden en wapens van Overijsselse ridderschappen, gemeenten en steden; lichtarmaturen en muurschilderingen met historische onderwerpen naar ontwerp van Jan de Quack; schilderwerk op plafonds en muren; gebeeldhouwde en beschilderde schouwen (ten behoeve van plaatsing der centrale verwarmingselementen); houten lambriseringen en gesneden deuren met smeedijzeren sierbeslag; eind-19e-eeuws meubilair der statenleden; -de kamer van de Commissaris des Konings met beschilderd plafond, gebeeldhouwde en beschilderde schouw met betegeling, houten lambrisering en gesneden deuren; -de koffiekamer met plafond beschilderd met tekenen uit de dierenriem, houten lambriseringen en gesneden deuren;Voor het overige van belang: betegelde en beschilderde gangen en trappenhuizen met gietijzeren, gesneden en gebeeldhouwde onderdelen (trapleuningen, consoles e.d.), gebrandschilderde glazen en schilderwerk op gewelven en plafonds.

Voormalig Provinciehuis met Nieuwe Statenzaal naar ontwerp van rijksbouwmeester J. van Lokhorst (1897-1898) met beeldhouwwerk van B. van Hove, interieurdecoraties van o.a. J. de Quack en gebrandschilderde glazen van het atelier Nicolas te Roermond, van belang zowel uit een oogpunt van eind-19e-eeuwse neogotische bouw-, beeldhouw- en schilderkunst, als uit een oogpunt van de eind-19e-eeuwse provinciale politiek-bestuurlijke geschiedenis van Nederland in het algemeen en van die van de provincie Overijssel in het bijzonder.

33

Colofon Titel Waardestelling en transformatieruimte voormalig Provinciale Griffie, Zwolle Opdrachtgever Gemeente Zwolle Contactpersoon Projectnummer Samenstelling drs. ing. D.H. Baalman Redactie drs. M. van Hellemondt Vormgeving plattegronden Datum December 2013 © Het Oversticht, kennis- en adviescentrum ruimtelijke kwaliteit en ruimtelijk erfgoed (Zwolle 2013)


20170748 / 9211 – 20 september 2017

Bijlage 3

Meetresultaten

#01

project

omschrijving Diezerstraat 82 te Zwolle

projectnummer 20170748

opdrachtgever Gemeente Zwolle

meetdatum 26-6-2017

situatie

zendruimte Diezerstraat

ontvangruimte bibliotheek

soort meting gevel

V2 808 m³

S2 63,2 m²

Cr 3 dB

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L1 80,3 82,6 84,6 86,7 83,6 82,2 74,8 62,6 dB

L2 65,7 54,5 55,7 56,2 54,5 56,3 43,2 28,0 dB

B2 dB

T2 1,06 0,83 1,33 1,75 1,93 1,98 1,89 1,61 s

Gi 14,9 27,4 30,1 32,9 32,0 28,9 34,4 36,7 dB

Ri 11,8 24,3 27,0 29,8 28,9 25,7 31,3 33,6 dB

resultaten

GA,stem bu->bi 30,7 dB RA,stem 27,6 dB

GA,tr bu->bi 30,7 dB RA,popmuziek 27,6 dB

RA,housemuziek 27,7 dB

T60, 125-4kHz 1,62 s

T60, 250-2kHz 1,75 s

#02

project




meetdatum 26-6-2017

situatie

zendruimte Diezerstraat

ontvangruimte statenzaal

soort meting gevel

V2 1297 m³

S2 103 m²

Cr 3 dB

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L1 80,9 82,1 83,5 84,7 84,0 85,3 79,1 65,7 dB

L2 51,6 56,6 57,0 57,2 55,5 56,9 46,3 28,0 dB

B2 dB

T2 1,09 0,97 1,17 1,28 1,29 1,28 1,11 0,92 s

Gi 29,6 25,3 27,2 28,6 29,6 29,6 33,3 37,3 dB

Ri 26,6 22,3 24,2 25,6 26,5 26,5 30,2 34,3 dB

resultaten




T60, 125-4kHz 1,18 s

T60, 250-2kHz 1,26 s

#03

project




meetdatum 26-6-2017

situatie

zendruimte statenzaal


soort meting luchtgeluid

V2 808 m³

S2 182 m²

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L1 68,1 83,8 87,5 91,0 89,3 87,7 79,1 64,8 dB

L2 58,1 70,8 64,9 62,5 55,1 45,1 30,3 17,9 dB

B2 dB

T2 1,06 0,83 1,33 1,75 1,93 1,98 1,89 1,61 s

DnT,i 13,2 15,2 26,8 33,9 40,0 48,6 54,6 52,0 dB

Di 9,9 13,0 22,6 28,5 34,1 42,6 48,8 46,9 dB

Ri 11,7 13,7 25,3 32,4 38,5 47,1 53,1 50,4 dB

resultaten

DnT,A 33,7 dB

DA,stem 30,1 dB RA,stem 32,2 dB

DA,popmuziek 24,7 dB RA,popmuziek 26,2 dB

DA,housemuziek 18,5 dB RA,housemuziek 19,7 dB

T60, 125-4kHz 1,62 s

T60, 250-2kHz 1,75 s

#04

project




meetdatum 26-6-2017

situatie

zendruimte binnenhof


soort meting gevel

V2 808 m³

S2 63,2 m²

Cr 3 dB

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L1 68,4 77,7 78,8 81,9 80,2 79,6 71,6 58,5 dB

L2 46,5 52,5 50,5 51,7 50,3 53,2 43,1 28,9 dB

B2 dB

T2 1,06 0,83 1,33 1,75 1,93 1,98 1,89 1,61 s

Gi 22,1 24,3 29,5 32,7 32,8 29,4 31,3 31,7 dB

Ri 19,0 21,2 26,4 29,5 29,7 26,3 28,2 28,5 dB

resultaten




T60, 125-4kHz 1,62 s

T60, 250-2kHz 1,75 s

#05

project




meetdatum 26-6-2017

situatie


ontvangruimte statenzaal

soort meting gevel

V2 1297 m³

S2 103 m²

Cr 3 dB

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L1 67,7 76,6 79,5 82,2 81,7 81,4 72,8 59,3 dB

L2 44,9 53,5 55,1 56,5 54,0 53,5 42,7 25,9 dB

B2 dB

T2 1,09 0,97 1,17 1,28 1,29 1,28 1,11 0,92 s

Gi 23,2 23,0 25,1 26,8 28,8 29,0 30,6 33,0 dB

Ri 20,2 19,9 22,0 23,8 25,7 25,9 27,5 30,0 dB

resultaten




T60, 125-4kHz 1,18 s

T60, 250-2kHz 1,26 s

#06

project




meetdatum 26-6-2017

situatie


ontvangruimte kantine

soort meting gevel

V2 334 m³

S2 37 m²

Cr 3 dB

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L1 69,4 76,6 80,0 83,7 83,2 83,4 73,8 59,6 dB

L2 48,4 54,9 54,3 54,4 51,4 52,3 40,7 25,2 dB

B2 dB

T2 1,13 0,64 0,61 0,77 0,79 0,73 0,64 0,57 s

Gi 21,5 19,8 23,6 28,1 30,8 29,8 31,2 31,9 dB

Ri 19,8 18,2 22,0 26,5 29,1 28,2 29,6 30,3 dB

resultaten




T60, 125-4kHz 0,70 s

T60, 250-2kHz 0,73 s

#07

project




meetdatum 26-6-2017

situatie

zendruimte Rodehaanstraat

ontvangruimte kantine

soort meting gevel

V2 334 m³

S2 37 m²

Cr 3 dB

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L1 70,9 85,1 85,6 88,0 87,0 86,6 87,8 70,6 dB

L2 51,8 60,5 57,8 58,0 55,0 55,4 52,5 35,9 dB

B2 dB

T2 1,13 0,64 0,61 0,77 0,79 0,73 0,64 0,57 s

Gi 19,7 22,7 25,7 28,9 31,1 29,9 33,4 32,2 dB

Ri 18,1 21,1 24,1 27,3 29,4 28,3 31,8 30,6 dB

resultaten




T60, 125-4kHz 0,70 s

T60, 250-2kHz 0,73 s

#08

project




meetdatum 26-6-2017

situatie


ontvangruimte magazijn begane grond

soort meting gevel

V2 164 m³

S2 29 m²

Cr 3 dB

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L1 71,9 82,0 85,7 87,7 85,6 84,1 85,5 70,0 dB

L2 54,3 63,2 62,8 64,4 65,7 58,0 47,0 32,8 dB

B2 dB

T2 8,90 5,65 4,38 3,87 2,86 2,53 2,09 1,58 s

Gi 27,1 26,4 29,3 29,2 24,5 30,2 41,8 39,2 dB

Ri 27,5 26,8 29,7 29,6 24,9 30,6 42,2 39,7 dB

resultaten




T60, 125-4kHz 3,56 s

T60, 250-2kHz 3,41 s

#09

project




meetdatum 26-6-2017

situatie


ontvangruimte magazijn 1e verdieping

soort meting gevel

V2 164 m³

S2 29 m²

Cr 3 dB

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L1 71,9 82,0 85,7 87,7 85,6 84,1 85,5 70,0 dB

L2 54,9 62,6 62,4 63,3 66,0 63,2 51,0 34,0 dB

B2 dB

T2 7,89 5,83 4,77 4,01 3,12 2,83 2,26 1,69 s

Gi 25,9 27,1 30,1 30,5 24,6 25,5 38,1 38,3 dB

Ri 26,4 27,5 30,5 30,9 25,0 25,9 38,5 38,7 dB

resultaten




T60, 125-4kHz 3,80 s

T60, 250-2kHz 3,68 s

#10

project




meetdatum 26-6-2017

situatie



soort meting gevel

V2 185 m³

S2 32 m²

Cr 3 dB

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L1 69,3 81,8 85,8 86,5 85,2 85,9 85,5 70,5 dB

L2 52,4 61,7 58,4 60,1 66,6 64,9 52,6 33,6 dB

B2 dB

T2 3,91 3,27 3,47 3,16 2,77 2,70 2,16 1,67 s

Gi 22,8 25,2 32,8 31,4 23,0 25,3 36,3 39,2 dB

Ri 23,1 25,5 33,1 31,8 23,3 25,7 36,6 39,5 dB

resultaten




T60, 125-4kHz 2,92 s

T60, 250-2kHz 3,03 s

#11

project




meetdatum 26-6-2017

situatie

zendruimte magazijn 2e verdieping


soort meting luchtgeluid

V2 164 m³

S2 71 m²

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L1 85,3 95,0 100,1 103,2 101,5 100,3 91,2 75,6 dB

L2 67,1 70,6 72,3 77,1 77,4 70,7 60,1 42,8 dB

B2 dB

T2 7,89 5,83 4,77 4,01 3,12 2,83 2,26 1,69 s

DnT,i 30,3 35,1 37,6 35,2 32,0 37,1 37,7 38,1 dB

Di 18,3 24,5 27,8 26,2 24,1 29,6 31,1 32,8 dB

Ri 31,6 36,4 38,9 36,5 33,4 38,4 39,0 39,4 dB

resultaten

DnT,A 34,8 dB

DA,stem 26,7 dB RA,stem 36,1 dB

DA,popmuziek 25,9 dB RA,popmuziek 35,6 dB

DA,housemuziek 25,2 dB RA,housemuziek 35,9 dB

T60, 125-4kHz 3,80 s

T60, 250-2kHz 3,68 s

#12

project




meetdatum 26-6-2017

situatie



soort meting contactgeluid, hamerapparaat op vloerveld

V2 164 m³

S2 71 m²

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L2 73,9 72,8 75,1 77,6 78,3 79,6 76,6 65,8 dB

B2 dB

T2 7,89 5,83 4,77 4,01 3,12 2,83 2,26 1,69 s

LnT,i 61,9 62,2 65,3 68,6 70,3 72,1 70,1 60,5 dB

resultaten

LnT,A 60,9 dB

T60, 125-4kHz 3,80 s

T60, 250-2kHz 3,68 s

#13

project




meetdatum 26-6-2017

situatie



soort meting contactgeluid, hamerapparaat boven betonrib

V2 164 m³

S2 71 m²

T0 0,5 s

meting

frequentie 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz

L2 72,9 71,3 74,5 76,8 77,0 78,6 77,2 66,6 dB

B2 dB

T2 7,89 5,83 4,77 4,01 3,12 2,83 2,26 1,69 s

LnT,i 60,9 60,6 64,7 67,8 69,0 71,1 70,7 61,3 dB

resultaten

LnT,A 59,9 dB

T60, 125-4kHz 3,80 s

T60, 250-2kHz 3,68 s


20170748 / 9211 – 20 september 2017

Bijlage 4

Tekeningen en aspirant gebruikers

0.3161,6 m²

0.3014,9 m²

0.2927,3 m²

0.2811,3 m²

0.3642,6 m²

0.3329,9 m²

0.2613,1 0.25

17,2

0.2224,8 m²

0.2139,8 m²

0.13180,8 m²

KT

Veelhoek

RPO

Veelhoek

RPO

Veelhoek

RPO

Veelhoek

RPO

Rechthoek

RPO

Rechthoek

RPO

Veelhoek

RPO

Tekstvak

T0

RPO

Tekstvak

T0

RPO

Tekstvak

T0

RPO

Tekstvak

T0

RPO

Tekstvak

T0

RPO

Tekstvak

T0

RPO

Tekstvak

Aspirant gebuiker Ruimte Waardestelling Zwolle Unlimited / Rob Bults 0.33 / 0.36 / 1.35 Transformatieruimte 0 (T0) Rob Peters 0.25 / 0.26 Transformatieruimte 0 (T0) CareX Overijssel 0.21 / 0.22 Transformatieruimte 0 (T0) CareX Overijssel 0.31 Transformatieruimte 1 (T0)

RPO

Rechthoek

RPO

Tekstvak

T1

RPO

Rechthoek

1.35112,8 m²

1.2831,6 m²

1.2735,4 m²

1.3230,2 m²

1.3442,6 m²

1.2666,6 m²

1.20183 m²

RPO

Veelhoek

RPO

Veelhoek

RPO

Veelhoek

RPO

Tekstvak

Aspirant gebuiker Ruimte Waardestelling Zwolle Unlimited / Rob Bults 1.35 Transformatieruimte 1 (T1) Zwolse Stadsproductie 1.32 /1.34 Transformatieruimte 1 (T1) Gemeenschappelijke ruimten 1.26 / 1.27 / 1.28 Transformatieruimte 0 (T0)

RPO

Rechthoek

RPO

Rechthoek

RPO

Rechthoek

RPO

Tekstvak

T1

RPO

Tekstvak

T1

RPO

Tekstvak

T1

DME

Veelhoek

DME

Veelhoek

RPO

Tekstvak

T0

DME

Veelhoek

DME

Veelhoek

KT

Veelhoek

DME

Tekstvak

Aspirant gebuiker Ruimte Waardestelling Dries Bijlsma 2e verdieping magazijn Transformatieruimte 1 (T1)

RPO

Rechthoek

DME

Tekstvak

T1

Ò·»³¿² Î¿¿¼¹»ª»²¼» ×²¹»²·»«® ÞòÊò

Ê»¬·¹·²¹ Ë¬®»½¸¬

ß¬±±³©»¹ ìðð

Ð±¬¾« ìðîïé

íëðì ßß Ë¬®»½¸¬

Ì ðíðóîìï íì îé

Ê»¬·¹·²¹ Æ©±´´»

Ü®ò Ê¿² Ô±±µ»®»² ó

Ý¿³°¿¹²»©»¹ ïê

Ð±¬¾« ìðïìé

èððì ÜÝ Æ©±´´»

Ì ðíèóìêé ðð íð

20170748 9211 - akoestisch onderzoek 3e concept - zwolle.nl · Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V....

Documents

Transcript of 20170748 9211 - akoestisch onderzoek 3e concept - zwolle.nl · Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V....