· 2013. 3. 31. · Inhoud 2 INHOUD, DEEL 1-4 DEEL 1 INLEIDING Cuypers inleiding 8 Korte...

Inventaris van het bouwdossier

Rijksmuseum onderdeel van het Cuypers -archief Architect: P.J.H. Cuypers (1827-1921)

archief 1876-1885 (-1928) met retro-acta: prijsvraaginzendingen voor het ontwerp van een museum, van P.J.H. Cuypers en L.H. Eberson (1822-1889) uit de jaren 1863, 1866, 1875

Marja Potters, Sigrid de Jong Nederlands Architectuurinstituut 2008

Inhoud

2

INHOUD, DEEL 1-4

DEEL 1 INLEIDING Cuypers inleiding 8 Korte biografische schetsen 8 Geschiedenis van het Cuypers-archief 15 Korte ontwerp en bouwgeschiedenis van het Rijksmuseum 25 Verantwoording van de inventarisatie van het dossier Rijksmuseum 32 Geraadpleegde literatuur 42

INVENTARIS 45 Retro-acta: prijsvraaginzendingen voor het ontwerp van een museum 45 1 Prijsvraagontwerp van P.J.H. Cuypers, 1863 46 2 Ontwerp van L.H. Eberson in opdracht van de commissie ‘ter voorbereiding

der stichting van een Kunstmuzeüm’, 1866 49 3 Prijsvraagontwerp van P.J.H. Cuypers, 1875 52 4 Prijsvraagontwerp van L.H. Eberson, 1875 56

Inhoud

3

DEEL 1 CUYPERS-DOSSIER: HET RIJKSMUSEUM1

Geschreven stukken 60

Series van ingekomen en uitgaande brieven 61

Periodieke verslagen 63

Stukken betreffende de organisatie 65

Financiële stukken 68

Stukken betreffende de bouw en het onderhoud 70

Algemeen 70

Metselwerk 76

IJzerwerk 78

Stukken betreffende de detaillering 79

Algemeen 79

Glas-in-loodwerk 81

Steen- en beeldhouwwerk 83

Uurwerken en klokkenspel 87

Schilderwerk 89

Tegelwerk 92

Vloeren 94

Behang en stoffering 94

Stukken betreffende de meubels 95

Stukken betreffende de Rijksnormaalschool in het Rijksmuseum 98

Stukken betreffende technische voorzieningen 99

Stukken betreffende de bouwfragmenten en gipsafgietsels 103

Stukken betreffende de uitbreidingen van het Rijksmuseumgebouw 108

Fragmentengebouw 108

Rijksnormaalschool 108

Rembrandtzaal 109

Drucker I en II aanbouw 111

Stukken betreffende het plantsoen 113

1 Hiermee wordt niet alleen het museumgebouw bedoeld, maar ook de

directeurswoning en de latere uitbreidingen op het terrein van het Rijksmuseum.

Inhoud

4

DEEL 1 Stukken betreffende andere activiteiten van Cuypers gerelateerd aan het

Rijksmuseum 115

Stukken betreffende festiviteiten en officiële gelegenheden in het Rijksmuseum 115

NB Hier zijn ook enkele tekeningen ondergebracht

Inhoud

5

DEEL 2 Tekeningen 120

I Lijst van tekeningen en tekeningen met origineel tekeningnummer (nummer 1

t/m nummer 632) 120

NB De tekeningen zijn geordend naar oplopend tekeningnummer. Dit is de

oude orde en impliceert een chronologische volgorde.

II Tekeningen zonder origineel tekeningnummer 249

A Situatietekeningen 250

• Algemeen 250

• Plantsoen 250

B Presentatie- en ontwerptekeningen (plattegronden, doorsneden en

gevels) 251

• Museumgebouw en directeurswoning 251

• Museumgebouw 252

• Directeurswoning 260

• Directie- en werkloodsen 261

C Werktekeningen 262



D Detailtekeningen 263



Exterieur 265

Interieur en meubels 268

Geordend naar ruimte 268

Geordend naar typologie 268


• Plantsoen 284

E Technische installatietekeningen 285



F Latere verbouwingen en uitbreidingen 288

III Documentatie 294

NB Tekeningen van andere Europese musea, ter inspiratie of studie

Inhoud

6

DEEL 3 Foto’s en glasnegatieven 296

1 Exterieur 296

Foto’s van ontwerptekeningen 296

Tijdens de bouw 297

Na de bouw 297

2 Interieur 297

3 Details 311

Beeldhouwwerk 311


Foto’s van modellen 312

Modellen t.b.v. beelden (personificaties) 312

Modellen t.b.v. reliëfs 316

Gerealiseerd beeldhouwwerk 323

Glas-in-lood 326

Schilderwerk 328

Inhoud

7

DEEL 4 Documentatie 331

1 Overdrukken 331

Overdrukken van (ontwerp)tekeningen 331

Overdrukken van foto’s 331

2 Kranten en artikelen 332

3 Spotprenten 333

4 Diversen 334

Bijlagen 336

1 Concordans van oude (CUYP) naar nieuwe (RYKS) toegangsnummers 336

• Geschreven stukken 336

• Tekeningen 344

• Foto’s en (glas)negatieven 367

Concordans van negatiefnummers (vermeld in een stempel op de tekeningen) naar nieuwe negatiefnummers 370

2 Stukken betreffende eerdere bewerkingen 374

3 Topografische index op de kopieboeken van uitgaande brieven over de

bouwfragmenten, bestemd voor het Rijksmuseum afkomstig uit verschillende

plaatsen in Nederland 375

4 Trefwoordenindex op de kopieboeken van uitgaande brieven over de bouw

van het Rijksmuseum 379

5 Lijst van kamernummers in het Rijksmuseum en de directeurswoning met de

daarbij behorende functies 401

6 Lijst van personen en hun functies betrokken bij de bouw en inrichting van het

Rijksmuseum 407

7 Lijst van missiven (ter beoordeling gestuurd naar het ministerie van

Binnenlandse Zaken) met de daarbij behorende ontwerptekeningen met

aanvraagnummers van de tekeningen 411

8 (Onvolledige) werkenlijst van P.J.H. Cuypers 416

Inleiding

8

CUYPERS I N L E I D I N G2

KORTE BIOGRAFISCHE SCHETSEN

P.J.H. CUYPERS

Cuypers’ betekenis

P.J.H. Cuypers (1827-1921) is één van de bekendste Nederlandse negentiende-

eeuwse architecten. Zijn omvangrijke oeuvre omvat behalve nieuwbouw en restauraties

ook vormgeving van interieurs en ontwerpen voor decoratie en kunstnijverheid. Cuypers

is vooral bekend geworden met zijn ontwerp van het Rijksmuseum in Amsterdam dat

als gebouw een synoniem moest zijn van Rembrandts Nachtwacht en de schilderijen

van de Hollandse meesters in de Gouden Eeuw. De invloed en betekenis van Cuypers

waren zo groot omdat hij als architect van de Rijksmuseumgebouwen zijn stempel

drukte op een aantal gebouwen van de Rijksoverheid, talloze restauraties uitvoerde en

voor rooms-katholieke instellingen vooral in het zuidelijk deel van Nederland maar ook

bijvoorbeeld in Friesland een groot aantal kerken realiseerde. Op volgende generaties

architecten had hij grote invloed, mede door zijn betrokkenheid bij het (teken)onderwijs,

zijn eigen kunstwerkplaats en de door hem gestichte kunstnijverheidsschool Quellinus.

Bovendien was Cuypers in de tweede helft van de negentiende eeuw een van de

voormannen van de zich emanciperende katholieke zuil. Als zodanig speelde hij een

vooraanstaande rol in het culturele en maatschappelijke leven van zijn tijd.

Enkele jaartallen

Pierre Cuypers (Petrus Josephus Hubertus) werd in Roermond geboren op 16 mei 1827

en overleed daar op 3 maart 1921. Hij was de zoon van Johannes Hubertus Cuypers

(1769-1858), koopman en kerkschilder, en Maria Joanna Bex (1781-1874). Na zijn

opleiding aan het Stedelijk College in Roermond volgde hij van 1845 tot 1849 in

Antwerpen lessen bouwkunst aan de Académie de peinture, sculpture et architecture.

Cuypers was een goede leerling, in 1849 ontving hij de Prix d’Excellence. Na zijn

opleiding in België keerde hij in 1849 terug naar Roermond. In 1850 trouwde Cuypers

met Rosalie de Vin en zij kregen twee dochters. Zijn vrouw overleed op 7 november

1855. In 1859 hertrouwde Cuypers met Antoinette Catharine Thérèse Alberdingk Thijm,

met wie hij twee zoons en drie dochters kreeg. Tot 1865 woonde hij met zijn gezin in

Roermond, in 1865 verhuisde hij naar Amsterdam en in 1897, toen Cuypers 70 jaar

werd, verhuisde hij weer naar Roermond.

Kunstwerkplaats

In 1851 begon hij een architectenbureau in Roermond en werd hij benoemd tot

stadsarchitect van Roermond. Een jaar later stichtte hij met F. Stoltzenberg een atelier

2 Voor de inleiding is het archief geraadpleegd, de beschikbare literatuur (zie de lijst van

geraadpleegde literatuur op pagina 33) en de knipselmappen (op te vragen in de

bibliotheek van het NAi).

Inleiding

9

voor kerkelijke kunst, ‘Cuypers en Stoltzenberg’. Dit deed hij vanuit idealisme: hij wilde

met de middeleeuwse bouwloodsen als voorbeeld terugkeren naar een ambachtelijke

productie. Dit was voor Cuypers een reactie op de nadelen die de ontwikkeling van de

industriële productie en de opkomst van het commerciële bouwbedrijf met zich

meebrachten. Met een intensieve samenwerking tussen het architectenbureau en de

kunstwerkplaats wilde Cuypers tegenwicht bieden aan standaardisatie, mechanisatie

en seriematige productie. Hij werd hiertoe ook geïnspireerd door het werk en de

geschriften van de Engelse architect en theoreticus A.W.N. Pugin. De bouwloods en

het gilde waren niet alleen het antwoord op de industrialisatie, maar ook op de zijns

inziens maatschappelijke desintegratie van zijn tijd. De opkomst van stromingen als

liberalisme, socialisme en kapitalisme waren volgens hem de oorzaak van die

desintegratie. Hij zag de bouwloods en het gilde als hoeksteen van de samenleving;

een corporatieve samenleving waarin ieder naar talent en vermogen een plaats had

en de kerk als geestelijk leider optrad.

In de kunstwerkplaats in Roermond werden de traditionele ambachtelijke elementen

van het gebouw ontworpen en vervaardigd: ijzerwerk, glas-in-loodramen,

beeldhouwwerk, muurschilderingen, stoffen en meubels. Deze kunstwerkplaats heeft

dan ook een kolossale productie van kerkmeubelen en beeldhouwwerken op zijn

naam staan. Bovendien werden op de kunstwerkplaats ambachtslieden, kunstenaars

en architecten opgeleid. Aan al die disciplines was in die tijd een groot tekort.

Architectenpraktijk

Cuypers wilde niet alleen in zijn eigen kunstwerkplaats de middeleeuwse

productieverhoudingen nieuw leven inblazen, maar ook daarbuiten. De aannemer,

een figuur die in de negentiende-eeuwse bouwwereld een steeds belangrijker plaats

verwierf, leek Cuypers overbodig. Hij probeerde opdrachtgevers ervan te overtuigen

de bouw in handen van de architect te laten. Cuypers’ opdrachtgevers waren, zeker in

zijn beginjaren, vooral pastoors en kerkbesturen. Door de bevestiging van de

godsdienstvrijheid in de grondwet van 1848 en door het herstel van de bisschoppelijke

hiërarchie in 1853 barstte er bij de katholieke parochies in Nederland een ware

bouwwoede los. Iedere parochie wilde een eigen kerk. In de eerste jaren van Cuypers’

architectenpraktijk bestonden zijn opdrachten uitsluitend uit het ontwerpen van kerken.

Toch moest Cuypers, als architect-aannemer, zijn idee loslaten om alles zelf in de

hand te houden. Met name de bisschoppen verboden iedere poging buiten

aanbesteding te bouwen. Waarschijnlijk hing dit samen met het grote aantal

opdrachten voor de bouw van kerken en de daaraan verbonden financiële risico’s.

Ook later, toen Cuypers grote opdrachten als de bouw van het Centraal Station en het

Rijksmuseum in Amsterdam binnenhaalde, kon hij niet meer om de figuur van de

aannemer heen. Daar kwam bij dat er in de loop van de negentiende eeuw een steeds

sterkere scheiding tussen de verschillende beroepsgroepen ontstond en het vak van

aannemer een waar specialisme werd.

In 1865 vestigde Cuypers zich in Amsterdam en vanuit deze stad kon hij zijn

werkterrein aanzienlijk verbreden. Zo deed hij in 1876 mee aan een besloten wedstrijd

voor het ontwerp van het prestigieuze Rijksmuseum. Zijn ontwerp werd bekroond en

uitgevoerd. In 1885 werd het museum in gebruik genomen. Inmiddels was hij in 1881

begonnen met de bouw van het Centraal Station in Amsterdam. In deze werken

Inleiding

10

kwamen de twee beginselen die zo karakteristiek zijn voor zijn werk tot uitdrukking:

het principe van een rationeel gebruik van bouwmaterialen en het zichtbaar laten van

de constructie. Cuypers werd hierbij geïnspireerd door de ideeën van de Franse

architect en theoreticus E.E. Viollet-le-Duc.

In zijn oeuvre zijn twee perioden te onderscheiden: tot omstreeks 1870 overheersen

de vormen ontleend aan de Franse gotiek van de dertiende eeuw. In de periode na

1870 wordt zijn werk eclectischer. Hij nam toen meer elementen over uit de

Nederlandse gotische tradities en de Hollandse renaissance. Bij zijn restauraties

bouwde hij juist voort op de principes van de oorspronkelijke stijl, die hij interpreteerde

vanuit een negentiende-eeuws perspectief. Bij de bouwen herstelwerkzaamheden

van kasteel De Haar in Haarzuilens ging Cuypers, onder druk van opdrachtgever

baron Van Zuylen, hierin zeer ver.

Cuypers had verschillende leerlingen die zijn ideeën verder uitwerkten. Hieronder waren

zijn zoon J.Th.J. Cuypers (1861-1949), E.J. Margry (1841-1891), N. Molenaar (1850-

1930) en J. Stuyt (1868-1934), van wie de activiteiten voornamelijk op het gebied van

de kerkbouw lagen, alsmede K.P.C. de Bazel (1869-1923), J.L.M. Lauweriks (1869-

1932) en H.J.M. Walenkamp (1871-1933). In 1893 waren bijvoorbeeld de laatste twee

genoemde decoratief tekenaars op het bureau Cuypers. De Bazel werd in 1892,

drieëntwintig jaar oud Cuypers’ chef de bureau. Ook hun archieven berusten veelal bij

het NAi.3

Bestuurder en politicus

Cuypers manifesteerde zich ook als bestuurder en politicus. Van 1888-1889 was hij

voorzitter van de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst. Zowel in Amsterdam als

in de periode daarna weer terug in Roermond (1897) was hij lid van de gemeenteraad.

Tussen 1903 en 1918 is hij voorzitter van de Commissie tot het opmaken en uitgeven

van een inventaris voor eene beschrijving van de Nederlandsche Monumenten van

Geschiedenis en Kunst. In 1918 is hij korte tijd voorzitter van de Rijkscommissie van de

Monumentenzorg.

Rijksadviseur en architect van de Rijksmuseumgebouwen4

Vanaf 1874 was Cuypers betrokken bij het bouwbeleid van de Rijksoverheid. In 1874

werd hij lid van het college van rijksadviseurs voor de Monumenten van Geschiedenis

en Kunst.5 En in 1876 volgde zijn benoeming als architect der

3 De archieven van de genoemde architecten berusten alle bij het NAi behalve dat van

E.J. Margry; dit archief is in beheer bij de familie Margry. 4 Uit: Peet, De Rijksbouwmeester, 1995. En Tillema, Schetsen uit de

Geschiedenis van de Monumentenzorg in Nederland, 1975.

4 Uit: Tillema, Geschiedenis Monumentenzorg, 1975, p. 267. ‘Op instigatie van de

Minister van Binnenlandse Zaken mr. J.H. Geertsema Czn. werd bij Koninklijk Besluit

van 8 maart 1874, no. 14, ingesteld het College van Rijksadviseurs voor de

Monumenten van Geschiedenis en Kunst. Door de regering werd dit college

opgedragen, gevraagd of ongevraagd, advies uit te brengen ‘omtrent de maatregelen,

Inleiding

11

Rijksmuseumgebouwen6. Hij werd op 12 juli 1876 bij Koninklijk Besluit niet alleen

benoemd tot architect van het Rijksmuseum te Amsterdam maar tot (ambtelijk)

architect der Rijksmuseumgebouwen. Dit hield in dat Cuypers voortaan

verantwoordelijk was voor de bouwkundige staat van alle musea in Nederland. Als

bouwkundige was hij vanaf dat moment officieel verbonden aan de afdeling

Kunsten en Wetenschappen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, die geleid

werd door zijn vriend Victor de Stuers.

De positie van Cuypers als rijksarchitect is zeer moeilijk te definiëren. Beoordeeld

naar het aantal nieuwbouwprojecten van zijn hand was zijn werkzaamheid als

rijksbouwkundige gering: hij realiseerde in een ambtelijke loopbaan van 45 jaar niet

meer dan drie complete gebouwen, waarvan er slechts één een rijksmuseumgebouw

was. Daar staat tegenover dat Cuypers voor de afdeling Kunsten en Wetenschappen

een groot aantal restauraties verrichtte en met zijn ontwerp van het Rijksmuseum een

bouwstijl introduceerde die allesbepalend zou zijn voor een groot segment van de

Rijksgebouwen daarna. Voorts moet zijn positie als adviseur van De Stuers en de

minister van Binnenlandse Zaken zeer belangrijk worden geacht. De Stuers zei in dit

verband in 1897 over Cuypers: ‘Ik heb den gedienstigen man jarenlang officieel en

officieus duchtig geëxploiteerd; zoo werd er vanwege het departement van

Binnenlandse Zaken niets meer gebouwd noch gerestaureerd, zonder dat Cuypers

deswege gehoord en geraadpleegd was.’

Dus Cuypers raakte spoedig betrokken bij diverse verbouwingen en

nieuwbouwprojecten van rijkswege evenals bij rijksgesubsidieerde restauraties door

derden. Er is wel beweerd dat De Stuers, die aanvankelijk als secretaris van het

vereischt tot het behoud van gebouwen of voorwerpen, welke voor de vaderlandsche

geschiedenis of kunst belangrijk zijn, zoodanige voorwerpen op te sporen, en daarna,

voor zoo ver zij aan openbare instellingen toebehooren, een inventaris op te maken en

bij te houden;...’ Voorts, ‘... des gedaen omtrent de historische en kunstverzamelingen

van het Rijk aan de Regeering de noodige voorstellen te doen,....’ Tenslotte, ‘aan haar

advies uit te brengen over de plannen en hunne uitvoering betreffende oprigting of

herstelling van gebouwen, geheel of gedeeltelijk ten koste van het Rijk ondernomen’.

Een trits van drie zeer uiteen lopende taken: monumentenzorg, museumwezen,

rijksgebouwen.

Tot adviseurs werden benoemd mr. C. Fock (voorzitter), dr. C. Leemans

(ondervoorzitter), jhr. mr. Victor de Stuers (secretaris), de architecten P.J.H. Cuypers

en prof. E. Gugel, de Haarlemse gemeentearchivaris mr. A.J. Enschedé, de auteur mr.

Carel Vosmaer, de schilder J. Weissenbruch en jhr. Ortt.

De monumentenzorg betrof vier categorieën: rijksgebouwen, gemeentelijke gebouwen,

gebouwen van kerkelijke gemeenten en gebouwen toebehorende aan corporatiën of

particulieren.

6 De dienst Rijksmuseumgebouwen ressorteerden van 1876-1918 onder het

departement van Binnenlandse Zaken en van 1918 tot 1924 onder het departement

van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. P.J.H. Cuypers was van 1876 –1921

architect der Rijkmuseumgebouwen en J.Th.J. Cuypers was van circa 1885 –1924

waarnemend architect der Rijksmuseumgebouwen. In 1924 zijn de taken overgegaan

naar de dienst Rijksgebouwen.

Inleiding

12

college optrad, bewust trachtte Cuypers zoveel mogelijk opdrachten toe te spelen. Dit

wordt echter door de feiten weersproken. Van opdrachtversterking was in de eerste

plaats al geen sprake: aan het college werd via de minister van Binnenlandse Zaken

om advies gevraagd. Waar het zaken van zuiver bouwkundige aard betrof, was

Cuypers vervolgens een van de meest aangewezen personen binnen het college om

een rapport op te stellen. Hij zag niet op tegen lange treinreizen voor inspecties in loco

en vervaardigde met verbluffend gemak schetsjes of, indien daar behoefte aan was,

uitgewerkte tekeningen.

In 1879 werd het college van rijksadviseurs, verdeeld door interne geschillen, door de

minister ontbonden. Omdat van ministeriële zijde toch behoefte bleef aan toezicht op

door het rijk gesubsidieerde restauraties, werd in 1879 een aantal architecten verzocht

als rijksadviseur de minister in de toekomst van dienst te willen zijn. Per geval werden

steeds twee of meer adviseurs door de minister met het onderzoek belast.

Na inspectie werd een rapport uitgebracht op basis waarvan de subsidie kon worden

uitgekeerd of ingehouden. Dit nieuwe adviseurschap was in veel opzichten een weinig

aantrekkelijke functie: het reizen en rapporteren was een tijdrovende aangelegenheid

en van regeringswege werd hier slechts een bescheiden onkostenvergoeding

tegenover gesteld. Cuypers vervulde echter zijn adviseurstaak met verve. Tot zijn

dood in 1921 bleef hij als supervisor namens de minister bij tal van restauraties

betrokken. De functie van Cuypers werd na zijn dood door zijn zoon J.Th.J. Cuypers

overgenomen. 7

Cuypers, die beschikte over een haast onuitputtelijke werkkracht, trad gedurende een

groot deel van zijn loopbaan op als rijksadviseur, particulier architect en

rijksbouwkundige. Hierdoor deed zich soms een gecompliceerde verstrengeling van

functies en belangen voor.

6 Uit: Tillema, Monumentenzorg, p. 309. Cuypers vermeldde in een brief aan minister Cort

van der Linden in 1917, waarin hij zich beroemde op de 723 adviezen die hij gedurende

40 jaar aan de regering heeft gegeven: ‘Sedert 1877 hebben de opvolgende minsiters

van B.Z., bij elke aanvraag om subsidie voor de herstelling van een monument, zich

gewend tot den architect der Rijksmuseumgebouwen, om bericht en raad omtrent

kunstwaarde, geschiedenis en belangrijkheid der questieuse gebouwen. Was het advies

gunstig, dan werd het gebouw op de lijst gebracht der monumenten, door den minister

voor subsidie voor de IIe Kamer der S.G. aanbevolen. Plannen en tekeningen moesten

bij de Regering worden ingeleverd; deze zond ze tot onderzoek aan genoemde architect.

Werden de plannnen goedgekeurd en was het subsidie verleend, dan kreeg

voornoemde architect opdracht, om over de behoorlijke uitvoering te waken. Alvorens elk

gedeelte subsidie werd uitbetaald, had hij te onderzoeken of de werken genoegzaam en

behoorlijk uitgevoerd waren om dit voorschot te rechtvaardigen. Op ’t einde van het

dienstjaar werd hem nogmaals opgedragen de werken te inspecteren en verslag uit te

brenegn, of en hoeverre de subsidies konden worden uitbetaald.’

Inleiding

13

In principe kon Cuypers als rijksbouwkundige met allerhande opdrachten worden

belast. De afdeling Kunsten en Wetenschappen beheerde sinds 1875 alle gebouwen

die ressorteerden onder het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Dit waren onder

meer archiefgebouwen, rijksmusea en gebouwen voor hoger onderwijs. Zo verrees in

1877 in Leiden naar ontwerp van Cuypers een heliometergebouw voor de

Sterrenwacht van de Rijksuniversiteit en in 1879 in Utrecht een rijks- en

gemeentearchief (gebouwd samen met Van Lokhorst). Tot de vorming van een

departementaal bouwbureau met eigen tekenaars en opzichters in den lande kwam

het pas in 1878, bij de benoeming van de jonge architect Jacobus van Lokhorst (1844-

1906) als tweede rijksbouwkundige bij de afdeling Kunsten en Wetenschap. De Stuers

adviseerde de minister overigens om Cuypers ook te benoemen tot rijksbouwkundige

voor de gebouwen van onderwijs. Dit voorstel werd door de minister afgewezen.

Van Lokhorst en Cuypers werkten met name in het begin een enkele maal samen aan

een project, waarbij Van Lokhorst als hoofdarchitect optrad. Aldus verbouwden zij in

1879-1880 de voormalige Franciscanenkerk in Maastricht tot provinciaal rijksarchief.

Gaandeweg liet Cuypers echter bijna alle bureauwerk over aan Van Lokhorst, waarbij

op den duur Van Lokhorst zelfs het beheer over de Rijksmuseumgebouwen van zijn

oudere collega overnam: in de jaren 1880 voerde Van Lokhorst herstellingen uit aan

rijksmuseum De Gevangenpoort in Den Haag, aan rijksmuseum Het Muiderslot in

Muiden en aan het Trippenhuis in Amsterdam. Wel werd Cuypers door Van Lokhorst

in zaken van enig gewicht steeds om een oordeel gevraagd, met name waar het

rijksmusea betrof, maar ook bijvoorbeeld bij adviezen en diensten aan derden.

In een enkel geval kwam het voor dat Cuypers werd ingeschakeld voor projecten waar

Van Lokhorst de eigenlijke verantwoordelijke was. Bij gecompliceerde restauraties

trad Cuypers solitair op: bijvoorbeeld met het herstel van de pandhof van de Dom te

Utrecht (1879-1896), bij het Maarten van Rossumhuis te Zaltbommel (1881-1884) en

bij de Romaanse pandhof van Sint Marie in Utrecht (1898-1924).

Inleiding

14

J.Th.J. Cuypers (Josephus Theodorus Joannes) werd in Roermond geboren op 10 juni

1861. Hij overleed in Meerssen op 20 januari 1949. Hij was de zoon van Pierre Cuypers

en Antoinette Catharine Thérèse Alberdingk Thijm. In 1889 trouwde hij met Delphine

Marie Clara Antonie Povel. Zij kregen drie zoons en twee dochters. Pierre, een van zijn

zoons, was ook betrokken bij bouwkundige werkzaamheden, onder andere voor De

Haar.

Joseph Cuypers volgde zijn middelbare opleiding aan de rooms-katholieke kostschool

in Rolduc. Vervolgens studeerde hij verder aan de Polytechnische school in Delft. In

vier jaar tijd haalde hij daar zowel het diploma voor bouwkundig als voor civiel

ingenieur. Na een jaar praktijkervaring opgedaan te hebben en een studiereis van

zeven maanden door Europa, trad hij in 1885 bij het bureau van zijn vader in

Amsterdam in dienst. Hij had toen als voornaamste taak het bestekklaar maken van de

door zijn vader opgestelde plannen. Het eerste gebouw waaraan hij op deze manier

meewerkte was de St. Jozefkerk in Groningen (1885). Zijn belangrijkste kerkelijke werk

is de St. Bavokathedraal in Haarlem. In 1890 volgde hij zijn vader op als docent aan de

kunstnijverheidsschool Quellinus die verbonden was aan het Rijksmuseum. In 1900

associeerde hij zich met Jan Stuyt (1886-1934). Deze associatie zou tot 1908 duren.

Ook tijdens de associatie bleef hij verbonden aan het bureau van zijn vader. Na het

overlijden van Pierre Cuypers in 1921 zette Joseph het bureau in Amsterdam voort.

P.J.J.M. Cuypers was de zoon van J.Th.J. Cuypers en werd in 1891 geboren in

Hilversum en overleed in Amsterdam in 1982.

V.E.L. de Stuers (Victor Eugène Louis de Stuers) werd op 20 oktober 1843 geboren in

Maastricht. Hij overleed in Den Haag op 21 maart 1916. Tijdens zijn gymnasiumopleiding

kreeg hij tekenonderwijs van A. Schaepkens. Hij had een intense belangstelling voor

stads- en dorpsbeelden, kerken, kastelen en verdedigingswerken. In 1861 ging hij

rechten studeren in Leiden. Sindsdien schreef hij veel artikelen en publicaties over

monumenten, vandalisme en monumentenbeleid. Met zijn artikel ‘Holland op zijn smalst’

bracht hij het opzetten van de overheidszorg voor het nationaal erfgoed in een

stroomversnelling. In 1874 werd hij secretaris van het College van Rijksadviseurs voor de

Monumenten van Geschiedenis en Kunst en in 1875 referendaris aan de afdeling

Kunsten en Wetenschappen bij het departement van Binnenlandse Zaken. In deze

functie bepleitte hij aandacht voor bouwkunst, kunst en monumentenzorg als middelen

tot verheffing van het volk. Hij hield zich met medestanders als Cuypers bezig met het

organiseren van de zorg voor monumenten, musea, archieven en het onderwijs in

tekenen en kunstnijverheid. Zijn Haagse woonhuis toonde in diverse stijlkamers zijn

belangstelling voor het verzamelen van oude kunst.

J.A. Alberdingk Thijm (Josef) werd in 1820 geboren en overleed in 1889. Hij was in

Nederland een van de eerste en vurigste voorvechters van de gotische kunst. In

pamfletten, artikelen en gedichten, meest gepubliceerd in zijn eigen blad, de Dietsche

Warande, bracht hij de gotische bouwkunst naar voren als enige ‘goede, schone en ware’

architectuur.

Inleiding

15

GESCHIEDENIS VAN HET CUYPERS-ARCHIEF

A c q u i s i t i e

Het archief van het Bureau Cuypers werd tussen 1962 en 1976 in verschillende delen

geschonken door P.J.J.M. (Pierre) Cuypers, een zoon van J.Th.J. Cuypers en dus

kleinzoon van P.J.H. Cuypers, aan de Rijksdienst voor de Monumentenzorg (RDMZ) en

in het bijzonder aan het Nederlands Documentatiecentrum voor de Bouwkunst (NDB),

de voorloper van het Nederlands Architectuurinstituut (NAi).

Het betrof archiefmateriaal gevormd door zowel P.J.H. (Pierre) Cuypers (1827-1921) als

door J.Th.J. (Joseph, zoon van Pierre) Cuypers (1861-1949). Dat waren dus de

archieven van het bureau in Roermond, van het bureau in Amsterdam en van de

kunstwerkplaats Cuypers en Co. (voorheen Cuypers, Stoltzenberg en Co.) in

Roermond. Hieraan werden de archieven, die reeds in het bezit waren van het Rijk en

zich bevonden in het Rijksmuseum te Amsterdam, toegevoegd. Het betrof hier voor een

groot deel tekeningen en andere documenten van het bouwbureau van het

Rijksmuseum. Ook na 1976 zijn er nog kleine aanvullingen gekomen. In 2000 en 2002

werd het deel van het bouwarchief dat nog berustte in kasteel De Haar overgebracht

naar het NAi.

H e r k o m s t

P.J.H. Cuypers begon in 1851 een architectenbureau en een kunstwerkplaats in

Roermond. In 1865 verhuisde zijn architectenbureau naar Amsterdam.

De kunstwerkplaats in Roermond bleef voortbestaan. Van enkele grote opdrachten is

het bekend dat Cuypers daar ter plekke een bouwbureau of werkplaats had. Dit was

zeker zo bij het Rijksmuseum in Amsterdam en bij kasteel De Haar in Haarzuilens. Op

al deze plaatsen werd archief gevormd.

J.Th.J. Cuypers trad in 1885 bij het bureau van zijn vader in dienst. Van 1900 tot 1908

associeerde hij zich met architect J. Stuyt. Ook tijdens de associatie bleef hij verbonden

aan het bureau van zijn vader. In 1921 na het overlijden van P.J.H. Cuypers in 1921

nam hij het Amsterdamse bureau over.

De eerste bruikleenovereenkomsten stammen uit de jaren dertig van de vorige eeuw.

Zowel het Rijksmuseum als J.Th.J. Cuypers stonden toen boeken, correspondentie,

tekeningen en voorwerpen af aan het Gemeentelijk Museum in Roermond.

Vanaf de jaren zestig werd er begonnen met het veiligstellen van de verschillende

archiefdelen. Er waren grofweg vier archiefdelen te onderscheiden:

A In 1963 werd het archief van het Cuypers’ bureau en de kunstwerkplaats in

Roermond overgebracht naar de Rijksdienst voor de Monumentenzorg in Den

Haag. Dit deel was afkomstig uit de panden aan de Pieter Cuypersstraat in

Roermond. Bij de overbrenging speelde de rijksrestauratiearchitect C.J.M. van

der Veken een rol. Hij was werkzaam bij het architectenbureau Huis in ’t Veld –

Deltrap, dat sinds 1957 de rechtsopvolger was van het bureau van Joseph en

zijn zoon Pierre Cuypers in Roermond. Het archief verhuisde eind jaren zestig

Inleiding

16

met de Rijksdienst naar Voorburg. Het ging in 1969 voor bewerking naar

Nijmegen en werd in 1971 naar het Nederlands Documentatiecentrum voor de

Bouwkunst in Amsterdam (onderdeel van de RDMZ) overgebracht.

B Het archief van het bouwbureau van het Rijksmuseum was op de zolder

van het Rijksmuseum in Amsterdam opgeslagen in het zogenaamde Cuypers-

depot. Het bouwbureau heeft onder de verantwoordelijkheid van J.Th.J.

Cuypers tot 1920 voortbestaan. Dit deel berustte tot 1969 in het Rijksmuseum.

Het raakte daar aangevuld (en deels vermengd) met andere

architectenarchieven, onder andere die van K.P.C. de Bazel en J.J., M.A. en

J. van Nieukerken. Dit deel werd ook in 1969 voor bewerking naar Nijmegen

gebracht en vervolgens naar het NDB.

C In 1973 schonk kleinzoon P.J.J.M. Cuypers het door hem bewaarde deel van

het archief van het Amsterdamse bureau aan het NDB.

D In de jaren zeventig werd bij de voorbereiding van een tentoonstelling over

P.J.H. Cuypers nog een aanzienlijk archiefdeel aangetroffen op een zolder van

het voormalige woonhuis van Cuypers in Roermond. Zowel de Roermondse

gemeentelijke museuminstelling als de Rijksoverheid maakten aanspraak op dit

archiefdeel. Uiteindelijk kwam het (gefaseerd) terecht in Amsterdam bij het

NDB.

Toen in 1993 de hele collectie verhuisde van Amsterdam naar Rotterdam, waar het

nieuwe NAi als opvolger van het NDB was gehuisvest, werd daarmee ook het hele

Cuypers-archief overgebracht. In 1993, 2000 en 2002 volgden de laatste aanwinsten.

E e r d e r e b e w e r k i n g e n

De eerste bewerking van het Cuypers-archief werd geïnitieerd door de Amsterdamse

hoogleraren C. Peeters en C.A. van Swigchem. Hiervoor werd het archief in 1969

overgebracht naar de bibliotheek en het documentatiecentrum van de Katholieke

Universiteit (KDC) in Nijmegen.

Het te bewerken archief bestond uit twee delen. Deel A (zie hiervoor) was afkomstig

van de RDMZ en bestond uit 15 kratten met bundels tekeningen, 13 grote en

middelgrote portefeuilles en diverse plaatwerken. Deel B (zie hierboven) was

afkomstig uit het Cuypers-depot in het Rijksmuseum en was opgeslagen in 25

wasmanden, 8 grote portefeuilles, 20 grote schuifsleden en bevatte ook los materiaal.

Dit deel omvatte naast stukken van het in deze inventaris beschreven dossier van het

Rijksmuseum ook de archieven van architecten K.P.C. de Bazel, J.J., M.A. en J. van

Nieukerken.

Deze beide archiefdelen werden van 1969 tot 1971 door de studenten F. Asselbergs en

H. van Crimpen bewerkt. Uit die tijd stamt de eerste toegang die bestaat uit

fichekaarten.8 De kaarten werden indertijd gemaakt met de bedoeling een

standaardomschrijving te geven van alle projecten die in het archief aanwezig waren.

8 Zie bijlage 1, aanvraagnummer CUBA, d 2034.

Inleiding

17

Op de fichekaarten werden de volgende gegevens genoteerd: plaats, soort gebouw,

soort opdracht, opdrachtgever, datum en architect. Vervolgens is nagegaan van welke

projecten er tekeningen, correspondentie en documentatie werd aangetroffen. Daarna

werden de nummers van de verpakkingen ook op de kaarten genoteerd. Deze

nummers fungeerden sindsdien als aanvraagnummers.

De kaarten zijn op verschillende manieren geordend, op topografie, op soort gebouw,

op jaar en op mapnummer. Ook werden in een aparte catalogus tekeningen beschreven

van andere architecten. De kaartenbakken konden zo tot 1991 als toegang op het

archief gebruikt worden.

Deze bewerking is echter nooit helemaal voltooid. Niet al het materiaal is op de

fichekaarten beschreven en het niet-projectgebonden materiaal is helemaal niet

beschreven. Na de bewerking verhuisde het archief in 1971 van Nijmegen naar

Amsterdam, alwaar het archief werd beheerd door het NDB. Een deel met vooral het

persoonsgebonden materiaal bleef voor studie bij Asselbergs achter en werd in 1992 bij

het overige archief gevoegd en als supplement globaal beschreven.

Toen in 1988 de oprichting van het NAi een feit was, werd het archief voorbereid voor

de verhuizing naar Rotterdam. Hiertoe voorzag men de verschillende onderdelen van

het archief van codes: CUYP, CUYX en CUCO.

• Het archief van P.J.H. (Pierre) Cuypers met code CUYP betrof de

bureauarchieven van Roermond en Amsterdam met een omvang van ongeveer

250 strekkende meter.

In 1993 zijn de fichekaarten die in de kaartenbak geordend waren naar topografie, als

basis gebruikt voor een inventaris. Deze topografische toegang bestond uit zes

ringbanden:

Deel I: Correspondentie en fotoplaten;

Deel II a + b: Ontwerpen (tekeningen);

Supplementen (allerlei; met name ongeordend deel van het archief);

Deel III: Negatieven;

Bijlage I: Nadere toegangen op het dossier van het Rijksmuseum in Amsterdam;

Bijlage II: Nadere toegang op het dossier van kasteel De Haar in Haarzuilens;

Indexen:

• Indices op toponiem en trefwoord op de kopieboeken (zowel

algemeen als die van het Rijksmuseum);

• Lijst van chefs van de kunstwerkplaats;

• Inventaris van Cuypers’ boekerij.

• Het archief van J.Th.J. (Joseph) Cuypers met code CUYX, gedateerd van

1880 tot 1958 en met een omvang van ongeveer 12 strekkende meter. Het

betrof slechts een deel van het hele archief dat gevormd is door Joseph. Het

Inleiding

18

overgrote deel bevond zich in CUYP vanwege de samenwerking met zijn vader.

In CUYX was ook het archief van P.J.J.M. Cuypers (zoon van Joseph Cuypers)

opgenomen.

• Het archief van kunstwerkplaats Cuypers, Stoltzenberg en Co. met code

CUCO, omvang ongeveer 150 strekkende meter, gedateerd van 1852 tot 1907.

In 1992 werd op het NAi de tijdelijke collectie archief negatieven en dia’s met code

CAND gevormd. Hierin werden 293 glasnegatieven ondergebracht afkomstig uit CUYX

en 564 glasnegatieven afkomstig uit CUCO.

M e e s t r e c e n t e b e w e r k i n g

Het Cuypers-archief was toegankelijk en raadpleegbaar. Echter in de praktijk bleek dat

voor (wetenschappelijke) onderzoekers, (restauratie)architecten, tentoonstellingmakers

en de geïnteresseerde studiezaalbezoeker van het NAi raadpleging lastig was.

Factoren die de raadpleging van het archief bemoeilijkten waren::

• De omvang van de (deel)archieven en dossiers;

• De toegangen waren onnauwkeurig, onvolledig en vaak niet correct;

• Materiaal dat één project documenteerde, bevond zich in verschillende

deelverzamelingen;

• Het niet-projectgebonden materiaal was niet beschreven, evenmin als de

aanwinsten van na 1973;

• Het oorspronkelijk seriematige karakter van de tekeningen en de geschreven

stukken was niet meer intact;

• Er was in het verleden materiaal van andere architecten in het archief terecht

gekomen.

• De materiële staat van grote delen van het archief was slecht, raadpleging en

beschikbaarstelling was daarom in veel gevallen eigenlijk onverantwoord.

De verwachting was dat de vraag naar een heldere en verantwoorde inventaris in de

nabije toekomst zou toenemen. Dit werd mede ingegeven door de verbouwing en

restauratie van twee van Cuypers’ grootste projecten: het Rijksmuseum in Amsterdam

en het Kasteel De Haar in Haarzuilens en de daarmee samenhangende

wetenschappelijke en bouwkundige onderzoeken. Ook was er hoop dat een goede

inventaris op dit kolossale archief zou kunnen bijdragen aan een, nog ontbrekende,

monografie. De betekenis van de negentiende-eeuwse architectuur was in eerdere

publicaties al onderstreept. Studie van het bronnenmateriaal zou de kwaliteit van het

debat hierover kunnen bevorderen.

Gezien de staat waarin de archieven verkeerden, de kwaliteit van de toegangen en de

behoefte aan een goede inventaris, is in 2000 besloten de bewerking van het

Cuypers-archief opnieuw ter hand te nemen. Begonnen werd met de inventarisaties

Inleiding

19

van het bouwdossier van Kasteel De Haar (code HAAR) en dat van het Rijksmuseum

(code RYKS) Respectievelijk in 2001 en 2002 afgerond.

De Rijksdienst Monumentenzorg heeft de eerste inventarisatie grotendeels

gefinancierd. Voor de financiering van de inventarisatie en de conservering/restauratie

van het dossier van het Rijksmuseum heeft de Rijksgebouwendienst zorg gedragen.

In 2002 kende het Getty Grant Program van het Getty Center uit Los Angeles een

subsidie toe aan het NAi voor de inventarisatie van het overige Cuypers-archief. Met

deze bewerking is in 2003 begonnen. Als eerste is het dossier van het Centraal

Station (code CENT) ter hand genomen. Daarna is begonnen aan het Cuypers

Bureauarchief (code CUBA) en het archief van de Cuypers Werkplaats (code CUCO).

Als laatste zijn de persoonsgebonden stukken geïnventariseerd (code CUYP) met

daarin het omvangrijke fotoarchief. Eind 2007 kon het gehele project worden

afgerond.

Inleiding

20

GERAADPLEEGDE LITERATUUR9

Asch van Wijck, L.A. van, Het archief van het kasteel De Haar te Haarzuilens, Utrecht

1959 (inventaris).

Bakker, M.M., F.M. van de Poll, Architectuur en stedebouw in Amsterdam 1850-1940,

Zwolle, 1992.

Bock, M., Anfänge einer neuen Architektur. Berlages Beitrag zur architectonischen

Kultur der Niederlande in ausgehenden 19. Jahrhundert, Den Haag / Wiesbaden

1983.

Bosch Reitz, N.A., The Cuypers genaealogy, c. 1663-2002, Melbourne, 2002.

Brom, G., Herleving van de kerkelijke kunst in katholiek Nederland, Leiden 1933.

Brouwers, J.W., De bouwwerken van den architect P.J.H. Cuypers, Haarlem 1863.

Cuypers, P.J.H., ‘Woning Van Den Hoofd-Directeur Der Rijksmuseum-Gebouwen te

Amsterdam’, Bouwkundig Tijdschrift (1881) 2-4, 18, 35-36, 49 met 21 platen.

Cuypers, P.J.H., V. de Stuers, Het Rijksmuseum te Amsterdam, uitgegeven onder

leiding van den Architect der Rijks Museum Gebouwen Dr. P.J.H. Cuypers, tekst van

de Stuers en plaatwerk van Cuypers, Amsterdam, Parijs.

Cuypers, P.J.H., Le chateau De Haar à Haarzuylens, Utrecht 1910.

Cuypers, J.Th.J., ‘De herstellingswerken van het kasteel De Haar’, De Architect 13

(1902) 4/5.

Estourgie, A., Roermond brandpunt van de Neogotiek (doctoraal-scriptie), Utrecht

2001.

Faber, J., Inventaris van het tekeningenarchief van de Rijksgebouwendienst en

rechtsvoorgangers over de periode 1824-1945, ‘s-Gravenhage 1992.

Faber, O., A. Fris, L. Berrevoets (e.a.), Inventaris van archieven van Commissies en

Comité’s, die betrekking hebben of in verband staan met het Rijksmuseum in

Amsterdam, 1862-1975, Amsterdam 1992.

9 Alle artikelen en boeken in deze lijst, zijn opgenomen in de bibliotheek van

het NAi en op de studiezaal te raadplegen.

Inleiding

21

Groneman H.J.H., ‘Museum Koning Willem de Eerste te Amsterdam. Bekroond

ontwerp van den heer P.J.H. Cuypers’, in: Hedendaagsche Bouwkunst. Uitgezochte

ontwerpen van vreemden en inlandschen oorsprong, met korte beschrijvingen,

Groningen 1870, 41-44.

Hall, James, Hall’s Iconografisch Handboek, Onderwerpen, symbolen en motieven in

de beeldende kunst, Leiden 1992.

Ham, G. van der, 200 jaar Rijksmuseum, Geschiedenis van een nationaal symbool,

Amsterdam 2000.

Haslinghuis, E.J., H. Janse, Bouwkundige termen, Verklarend woordenboek van de

westerse architectuur- en bouwhistorie, Leiden 2001 (vierde druk).

Hacquebord, L.T., Overbeek, R.M.H., Architectuur en stedebouw in de gemeente

Groningen, Zwolle 1994.

Hellenberg Hubar, B. van, Arbeid en bezieling: de esthetica van P.J.H. Cuypers, J.A.

Alberdinck Thijm en V.E.L. de Stuers, Nijmegen 1997.

Het werk van Dr. P.J.H. Cuypers 1827-1917: zijne vele vrienden en vereerders bij

gelegenheid van zijn 90sten verjaardag aangeboden, Den Haag 1917.

Hoeben, W.J.M.H., Kasteel De Haar, Vleuten (folder uitgegeven door Kasteel De

Haar).

Hoogewoud, G., J. Kuyt, A. Oxenaar, P.J.H. Cuypers en Amsterdam, Gebouwen en

ontwerpen 1860-1898, Assen 1985.

Jong, S. de, Potters M., ‘De Papieren van Cuypers. Bouw en restauratie van kasteel

De Haar in archivalia’, in: Bergmans A., Maeyer J. de (red.), Neostijlen in de

negentiende eeuw. Zorg geboden?, Leuven, 2002, 191-199.

Jongepier, J., A. Monna, Kerken van Cuypers in oude ansichten, Zaltbommel 1997

(1984).

Kalf, J. ‘De bouwmeester Joseph Cuypers’, Elsevier’s maandschrift 35 (1924) nummer

6, 361-374.

Inleiding

22

Kasteel de Haar. 100 Works of Art from the collection of Baron van Zuylen van Nijevelt

van De Haar to benefit the restoration of Kasteel De Haar, Amsterdam 1998

(veilingcatalogus Christie’s Amsterdam).

Keuning, K., Lansink, L., A.l. van Gendt (1835-1901), J.G. van Gendt (1866-1925),

A.D.N. van Gendt (1870-1932), Architecten in zaken, Rotterdam 1999.

Kok, M., ‘Het herstel van kasteel De Haar te Haarzuilens, een middeleeuwse

binnenplaats overdekt’, Bulletin van de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige

Bond 95 (1996) themanummer 2/3, 42-53.

Koopmans, Y., Muurvast & gebeiteld, Beeldhouwkunst in de bouw 1840-1940,

Rotterdam 1977.

Krabbe, C.P., Ambacht Kunst Wetenschap. Bevordering van de bouwkunst in

Nederland (1775-1880), Zwolle / Zeist, 1998.

Leeuwen, A.J.C. van, De maakbaarheid van het verleden. P.J.H. Cuypers als

restauratiearchitect 1850-1918, Zeist 1995.

Loeff, K., ‘Haarzuilens dorp uit de schaduw van het kasteel’, Bulletin van de

Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond 95 (1996) themanummer 2/3, 54-66.

Nieuwmeijer, G.G., ‘De overkapping van het Centraal Personenstation’, Amsterdam

het beschouwen waard, Amsterdam 1993, 171-183.

Oxenaar, A., ‘P.J.H. Cuypers en de introductie van een progressieve

architectuurgeschiedenis’, Bulletin van de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige


Oxenaar, A., Centraal Station Amsterdam, Het paleis voor de reiziger, ’s-Gravenhage

1989.

Oxenaar, A., P.J.H. Cuypers. Het Rijksmuseum, schetsen en tekeningen (1863-1908),

Rotterdam 1993.

Peet, C. van der, G. Steenmeijer, De Rijksbouwmeester, twee eeuwen architectuur

van de Rijksgebouwendienst en zijn voorlopers, Rotterdam 1995.

Potters, M., ‘Een sprookje hersteld. Over de inventarisatie van het bouwdossier

kasteel De Haar’, Archievenblad (2001) 24-27.

Inleiding

23

Redactie van het genootschap A et A, Cuypers, J.Th.J., Gids voor het kasteel van

Haarzuylens en omstreken uitgegeven op de 25ste juni 1898 bij gelegenheid van het

bezoek aan het kasteel door het genootschap Architectura et Amicitia, de Vereniging

Bouwkunst en Vriendschap te Rotterdam en enige leden der afdeling Arnhem der

Maatschappij ter bevordering der Bouwkunst, Haarlem 1898.

Redactie van het genootschap A et A, ‘Onze excursie naar het huis Ter Haar’,

Architectura, 6 (1898) 27, 110-112.

Redactie van de Opmerker, ‘Haarzuijlen’, Opmerker, 33 (1898) 27, 210-212.

Reilly, James, M., Care and Identification of 19th-Century Photographic Prints,

Rochester 1986.

Rikhof, F.H.A., Inventaris van de archieven van het Rijksmuseum te Amsterdam en

zijn voorgangers 1807-1945, Amsterdam 1989.

Schiphorst, L., P. Thoben, De kunstwerkplaatsen van architect Cuypers en

Beeldhouwers in Roermond, Roermond, 1996.

Schiphorst, L., ‘Een toevloed van werk, van wijd en zijd’, De beginjaren van het Atelier

Cuypers / Stoltzenberg Roermond 1852 – ca. 1865, Nijmegen 2004.

Tillema, J.A.C., Schetsen uit de Geschiedenis van de Monumentenzorg in Nederland,

Den Haag, 1975.

Tromp, H., ‘Cuypers, Copijn en het park van kasteel De Haar’, Bulletin van de

Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond 95 (1996) themanummer 2/3, 67-74.

Veenland-Heineman, K.M., A.A.E. Vels Heijn, Het nieuwe Rijksmuseum, ontwerpen

en bouwen 1863-1885, Amsterdam, 1985.

Veenland-Heineman, K.M., ‘De prijsvragen voor het Muzeüm Koning Willem I en het

Rijksmuseum 1863-1875’, in: E. de Jong, G.T.H.M. Lemmens en P.J.J. van Thiel

(ed.), Het Rijksmuseum. Opstellen over de geschiedenis van een nationale instelling,

(Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek, 1984, deel 35) Weesp 1985, 151-194.

Vlaardingerbroek & Wevers, Centraal Station Amsterdam. Bouwhistorische

verkenning – Deel 1 en 2, Utrecht, 1999.

Vries, A. de, ‘Pierrefonds en De Haar: twee 19de

eeuwse kasteelrestauraties’, Bulletin

van de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond 78 (1979) 1, 1-25.

Inleiding

24

Woud, A. van der, ‘Steenen mystiek. De proportiesystemen van P.J.H. Cuypers’,

Archis 3 (1988), 5, 38-46.

Woud, A. van der, Waarheid en karakter. Het debat over de bouwkunst, 1840-1900,

Rotterdam, 1997.

Woud, A. van der, ‘Het Rijksmuseum, ”Onze nationale schatkamer”. Vragen over ons,

Inleiding

25

KORTE ONTWERP- EN BOUWGESCHIEDENIS VAN HET RIJKSMUSEUM

In 1800 werd de ‘Nationale Konst-Galerij’ geopend in Huis ten Bosch bij Den Haag. In

1817 verhuisde de collectie naar het Trippenhuis, een zeventiende-eeuws herenhuis

aan de Kloveniersburgwal in Amsterdam. De verschillende collecties, die toen al

werden aangeduid met de naam Rijksmuseum, waren gehuisvest in de helft van het

pand. De ruimte was echter te klein, de kamers te laag en te donker, de temperatuur

was slecht te regelen en het pand was brandgevaarlijk. Er moest een nieuwe locatie

gezocht worden.

Commissie Muzeüm Koning Willem I

In 1862 richtte een groep Amsterdamse kunstliefhebbers en kunstenaars een

commissie op ter voorbereiding van de stichting van een kunstmuseum. Van mei 1862

tot december 1863 was Prof. dr. W. Vrolik de voorzitter, die daarna werd opgevolgd

door C.P. van Eeghen. J. A. Alberdingk Thijm was secretaris tot mei 1864. De

initiatiefnemers wilden het museum verbinden met de nagedachtenis van koning

Willem I, omdat hij zowel de stichting van het Koninkrijk der Nederlanden als de zorg

voor de kunst belichaamde, met name vanwege zijn inzet voor de teruggave van het

door de Fransen geroofde kunstbezit. Volgens de jonge Kommissie ter Voorbereiding

der Stichting van een Kunstmuzeüm, kortheidshalve ook wel Commissie Muzeüm

Koning Willem I genoemd, zou het museum naast de museale functie ook een

pantheon moeten zijn voor de nationale helden ter herdenking van vijftig jaar

‘Neerlands herstel’ (1813-1863). Indertijd rekende de regering het niet tot haar taak de

kunsten te beschermen. Daarom wendde de commissie zich voor financiële steun tot

de Tweede Kamer der Staten-Generaal. De Tweede Kamer stemde ermee in dat de

aan het Rijk toebehorende kunstwerken uit het Trippenhuis in het nieuwe museum

zouden worden opgenomen en zij zegde een subsidie toe.

Eerste prijsvraag

In april 1863 schreef de commissie, zonder dat er al een locatie vaststond, een

prijsvraag voor het ontwerp van een museumgebouw uit en werd er een jury

benoemd, waarin onder andere drie architecten, W.N. Rose, A.N. Godefroy en J.F.

Metzelaar zitting hadden. De kosten voor de bouw mochten de som van 500.000

gulden niet te boven gaan. Negentien architecten hadden voor de sluitingsdatum (1

februari 1864) ontwerpen ingezonden. De eerste prijs van 1500 gulden ging naar het

ontwerp met motto Wo die Bildung, ist auch die Kunst zu Hause en bleek van vader

en zoon Ludwig en Emil Lange te zijn. De eerste was hoogleraar in de bouwkunst aan

de Academie voor Beeldende Kunsten in München. De tweede prijs van 300 gulden

kende men toe aan ontwerp nummer 6 met motto Toute forme, qui n’est pas indiquée

par la structure doit être repousé van P.J.H. Cuypers. Hij leverde twee plannen (plan

A en plan B) in met twee verschillende plattegronden. Elk van beide plannen was

voorzien van twee gevelontwerpen: één in gotische stijl en één in renaissance stijl.

De jury koos voor plan A, een rechthoekig gebouw met twee binnenhoven en een

centrale cirkelvormige zaal, met de gevel in renaissance stijl. De eervolle

vermeldingen gingen naar L.H. Eberson (1822-1889) uit Arnhem en naar Louis

Radoux en Charles Peigniet, beiden uit Parijs. Alle plannen werden tentoongesteld in

Inleiding

26

de Academie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Door de tentoonstelling kwam

de discussie over de uitslag in de openbaarheid. De winnende ontwerpen bleken toch

niet te voldoen en men beschouwde de prijsvraag als mislukt. De commissie besloot

een bekwaam bouwkundige te vragen de plannen van Lange en Cuypers zo te

bewerken dat het ontwerp aan de gestelde eisen zou voldoen.

De eerste gegadigde daarvoor was A.N. Godefroy, die concludeerde dat het

beschikbare bedrag van 500.000 gulden niet toereikend was, hij ontwierp een plan dat

voor minder dan 800.000 gulden niet te realiseren was, hetgeen voor de commissie

onacceptabel was. De tweede gegadigde voor de bewerking van de ontwerpen van

Lange en Cuypers was L.H. Eberson. Dit was Ebersons tweede ontwerp, na zijn

eerdere prijsvraaginzending in 1863. Begin 1865 werd Ebersons tweede plan

voorgelegd aan de minister. De deskundigen die de minister adviseerden keurden het

plan in principe goed. Vanwege een brand in museum Boymans in Rotterdam werd

Eberson verzocht om het gebouw brandveilig te maken en maakte hij weer nieuwe

tekeningen en berekeningen.10

Ook dit plan werd niet goedgekeurd maar begin 1867

besloot de commissie toch het toegezegde honorarium van 1500 gulden aan Eberson

uit te keren. Vervolgens werden de plannen voor de bouw van het Rijksmuseum tot

1875 opgeschort.

Omdat Cuypers in dit hele proces niet betrokken werd, trok Alberdingk Thijm zich

terug uit de commissie. De regering had ondertussen nog geen officiële toezegging

gedaan over de financiële steun en zo raakten de plannen op de achtergrond en

begon de commissie aan een sluimerend bestaan.

Tweede prijsvraag

In de jaren zeventig was de stichting van een Rijksmuseumgebouw niet langer een

zaak van particulier initiatief maar werd het een regeringszaak. De Tweede Kamer zag

in dat het beleid van afzijdigheid ten aanzien van het cultuurbeheer niet langer

voortgezet kon worden. In december 1872 werd het amendement Van Houten in de

Kamer aanvaard. Hierin was vastgelegd dat de kosten voor de verzamelingen van de

staat een post op de begroting dienden te zijn. Ook in de Amsterdamse gemeenteraad

werden belangrijke beslissingen genomen. Zij besloot de schilderijenverzameling in

het bezit van de stad onder te brengen in het nieuwe museum, een bedrag van

100.000 gulden bij te dragen en de grond voor het gebouw kosteloos ter beschikking

te stellen.

In 1873 werd bij Koninklijk Besluit de Commissie tot voorlichting bij de stichting van

een Rijksmuseum te Amsterdam ingesteld.11 De commissie begon met het bepalen

van de locatie voor het nieuwe Rijksmuseum. En zij verzochten vier architecten,

C. Outshoorn, H.P. Vogel, Eberson en Cuypers, een ontwerp in te dienen.12

Omdat

Outshoorn in 1875 overleed, bleven er drie kandidaten over. De jury werd gevormd

door de nieuwe commissie en door het College van Rijksadviseurs voor de

Monumenten van Geschiedenis en Kunst. Van dit in 1874 opgerichte college was

10

Ebersons prijsvraaginzending uit 1863 berust in het Koninklijk Huisarchief in Den Haag, evenals de bewerking uit 1865. Zijn ontwerp voor een brandveilig gebouw uit 1866 berust in het NAi.

11 Het grootste deel van de leden was afkomstig uit de oude commissie Koning Willem I. 12

Outshoorn was bekend als architect van het Paleis voor Volksvlijt en Vogel als winnaar van de prijsvraag voor een paleis voor de Staten-Generaal in 1865.

Inleiding

27

Victor de Stuers de secretaris. Cuypers was lid van het College maar nam uiteraard

geen deel aan de vergaderingen over de prijsvraaginzendingen. Aan de jury werden

Jozef Israëls en Cornelis Springer toegevoegd, respectievelijk de voorzitter van

Pulchri Studio in Den Haag en van Arti et Amicitiae in Amsterdam.

In het programma van eisen, opgesteld door het College van Rijksadviseurs - waar

Cuypers zitting in had -, werd bepaald dat het uiterlijk van het gebouw de bestemming

moest uitdrukken. Met andere woorden het exterieur moest overeenkomen met het

interieur namelijk het tentoonstellen van Nederlandse schilderijen, hoofdzakelijk uit de

zestiende en zeventiende eeuw.13

De bouwsom werd op 1.000.000 gulden gesteld.

Cuypers’ plan werd met grote meerderheid gekozen. Cuypers had net als in 1863

twee ontwerpen met twee verschillende plattegronden ingediend. Van één ontwerp

diende hij bovendien twee gevelvarianten in, een zestiende-eeuwse variant en een

zeventiende-eeuwse variant. De jury koos voor de zeventiende-eeuwse gevel terwijl

de zestiende-eeuwse variant Cuypers’ voorkeur had. Het plan van Eberson kreeg

geen enkele stem. Een van de bezwaren was dat hij in zijn ontwerp geen doorrit had

opgenomen. Vogel en Eberson hadden het gevoel dat de nauwe relatie tussen

Cuypers en De Stuers de reden was van de overweldigende voorkeur voor Cuypers’

plan. Protesten, ook van de Maatschappij ter Bevordering van de Bouwkunst,

mochten niet baten. De voordracht om Cuypers tot architect van het Rijksmuseum te

benoemen werd door minister J. Heemskerk zonder meer overgenomen. Koning

Willem III had nog wel bezwaren. Waarschijnlijk speelde zijn relatie met Eberson, die

‘architect des konings’ was geworden, een rol. Toch tekende hij uiteindelijk het

Koninklijk Besluit en werd P.J.H. Cuypers op 12 juli 1876 officieel benoemd tot

architect van het nieuwe Museumgebouw in Amsterdam. De commissie werd

vanwege de goede afloop in 1877 ontbonden.14

Cuypers zijn zin

De koning had voordat Cuypers was benoemd tot architect al aan de minister laten

weten dat hij het eens was met Springers bezwaren tegen het ontwerp van Cuypers.

Dit betrof vooral het sombere uiterlijk van het gebouw en de ingangen tot het museum

in de doorrit, die het verhinderden het museum te voorzien van een grote entree met

ruime opgangen. Op verzoek van de minister schonk Cuypers aandacht aan de

bezwaren van de koning. Hij maakte een nieuw gevelontwerp. Kort daarop, op 19

september, stuurde Cuypers een uitgewerkte versie van het afgewezen

prijsvraagontwerp uit 1875, de zestiende-eeuwse variant. Dit plan had Cuypers’ eigen

voorkeur. De koning liet Cuypers via de minister weten: ‘Tenslotte heb ik de eer U te

berigten dat ik mij vereenig met het gevoelen uitgedrukt in Uwe missive 19 Sept. 1876

no. 5. Aangaande de voorkeur welke Uw laatste ontwerp verdient. Naar dit ontwerp

behoort derhalve de fundering ingerigt te worden’. Dus kort nadat hij de prijsvraag had

gewonnen, kreeg Cuypers als het ware toestemming om zijn eigen ideeën te volgen

en een museum te bouwen ‘in de stijl van ’t begin der XVIe eeuw’ waarmee hij het

oordeel van de jury naast zich neer legde.

13 Hiermee werd aangesloten bij de negentiende-eeuwse opvatting om een gebouw te

ontwerpen volgens de principes van Waarheid en Karakter, zie hiervoor A. van der Woud, Waarheid en Karakter, 1997.

14 Voor de inventaris van het archief van beide commissies, zie de lijst van geraadpleegde literatuur.

Inleiding

28

Ook nadat op 13 januari 1877 de eerste paal voor het museum was geslagen, werd

het goedgekeurde ontwerp nog steeds aangepast en veranderd. Het uiterlijk van de

beide torens werd veranderd, de beide ingangen werden naar de voorkant verplaatst

en voorzien van overkappingen, en de kelderverdiepingen werden hoger gemaakt

zodat er een souterrain ontstond.

De bouw

Op 5 juli 1879 gaf de Nederlandse Kunstbode de vorderingen van de bouw als volgt

weer: ‘De fundeeringswerken zijn geheel voltooid, zoo wat de houtfundeering als wat

het metselwerk betreft. Een groote hoeveelheid bouwstoffen is reeds aanwezig.

Behalve de noodige hoeveelheid kalk, tras, cement enz. vereischt voor de regelmatige

voortzetting der metselwerken, zijn er 3 miljoen metselsteenen, ruim 1000 kub. M.

graniet van de Ourthe en 250 kub. M. witte steen aangevoerd en gedeeltelijk is de

bergsteen bewerkt. Ook is de eerste leverantie van ijzerwerk, ongeveer 150.000

kilogram, in ontvangst genomen. Voor het lossen der materialen zijn twee losplaatsen

met kranen aangelegd, de ene aan de noordzijde der Stadhouderskade, de andere

aan de oostzijde bij de Wetering. Van deze losplaatsen loopen ijzeren spoorwegen

over het geheele terrein, hetzij naar de bouw- of werkloodsen, hetzij naar de plaatsen

waar de materialen een blijvende bestemming moeten vinden. Tot bereiding der

metselspecie zijn twee molens opgericht, welke door stoomkracht gedreven worden.

Behalve de bouwloodsen voor het bureau, de modellen enz. en die voor den

aannemer en zijn opzichters, zijn er nog vier groote loodsen getimmerd, welke alle

met het spoorwegnet en het werk verbonden zijn’.15

Dit artikel in de Nederlandse Kunstbode geeft niet alleen de grote bedrijvigheid weer

op het terrein van het Rijksmuseum, maar ook dat er sprake geweest moet zijn van

een geöliede organisatie om de bouw goed te laten verlopen. Ook het aantal

binnenlandse en buitenlandse aannemers en leveranciers betrokken bij de bouw

onderstrepen de grootsheid van de bouwonderneming. De onderdelen van de bouw

werden niet meer ter plekke vervaardigd maar werden volgens een strak schema

aangevoerd. Materialen en onderdelen werden kant en klaar per schip afgeleverd aan

de Stadhouderskade en met een spoorlijntje vervoerd over de bouwplaats waar ze in

hoog tempo werden verwerkt. Zo werden bijvoorbeeld de blokken gehouwen steen

stuk voor stuk getekend en genummerd, zodat ze geheel op maat gezaagd en deels

voorzien van profielen meteen verwerkt konden worden. Ook werden bijvoorbeeld

ijzeren spanten in delen aangevoerd. Wat nog wel ter plekke vervaardigd werd was

het tekenwerk.

De functie van de tekening

A. Oxenaar noemt het tekenwerk van Cuypers, in het bijzonder bij het ontwerp van het

Rijksmuseum, een voorbeeld van een negentiende-eeuwse ontwikkeling waarin

verschillende ontwerpstadia verschillende type tekeningen opleverden.16 In het

ontwerpproces wordt de tekening daarmee van eminent belang. Voor Cuypers begon

15 Geciteerd in: Het nieuwe Rijksmuseum, 1985, 25. 16 A. Oxenaar, Het Rijksmuseum, 1993.

Inleiding

29

het allemaal met kleine schetsjes van vooral veel details. Uit deze aantekeningen

ontstonden schetsen voor plattegronden, gevels en doorsneden. Zijn tekenaars

werkten deze uit op schaal 1:100 en 1:200 en zo werden ze gepresenteerd aan de

opdrachtgever. Allerlei varianten laten het proces zien van voorlopige

ontwerptekeningen tot het definitieve ontwerp. Toen Cuypers benoemd was tot

architect was hij gemachtigd bestekken voor de bouw op te stellen en aanbestedingen

uit te schrijven. Voor de openbare aanbesteding werden de bladen van het definitieve

ontwerp aangevuld tot een complete set plattegronden, opstanden en doorsneden en

de belangrijkste details. Deze tekeningen werden in kleine oplage gedrukt en

verspreid onder aannemers. Na de aanbesteding volgde de uitwerking van het

gebouw in honderden werktekeningen. De eerste aanbesteding vond plaats op 9

november 1876. Andries Hulsen uit Amsterdam nam het maken van een schutting en

de directieloods op het terrein aan voor 13.096 gulden. De tweede aanbesteding

volgde op 13 januari 1877. Het aanleggen van de stenen funderingen en een deel van

de opbouw van het museum werd aangenomen door aannemers Schoonenburg en

Maks uit Amsterdam voor de aanneemsom van 650.000 gulden. Het tekenwerk

gebeurde vooral in de directiekeet van het Rijksmuseum. Het werk werd in percelen

aan verschillende aannemers toegewezen. Metsel- en natuursteenwerk,

hardsteenwerk, timmerwerk en ijzerconstructie werden in aparte bestekken uitgewerkt,

met op de tekening steeds een eigen kleur voor ieder materiaal.

Verbouwingen en uitbreidingen

Nog tijdens de bouw bracht Cuypers wijzigingen aan in de compositie en de

detaillering van het ontwerp. Zo werd vanwege de hoogte van de bruggen over de

Singelgracht het soubasement verhoogd en moesten de zolders aan de in 1881

gestichte Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijzers en de Rijksschool voor

Kunstnijverheid onderdak verschaffen. De binnenplaatsen werden overdekt om te

dienen als expositieruimtes voor gipsafgietsels (westzijde) en geschiedenis

(oostzijde). Ook werd een bibliotheek aan het programma van eisen toegevoegd.

Na voltooiing van het gebouw in 1885 was de bouw van het museum grotendeels

gerealiseerd en werd het museum op 13 juli 1885 officieel door mr. J. Heemskerk,

minster van Binnenlandse Zaken, geopend. De gestelde bouwsom van 1.000.000

gulden was verregaand overschreden. De uitgaven van 1886 meegerekend had het

museum tot dan toe 2.770.000 gulden gekost. Dit zou nog niet de eindafrekening

worden. De kosten zouden tot in het begin van de twintigste eeuw met de

verschillende aanpassingen en uitbreidingen oplopen. Het gebouw werd in 1890

uitgebreid met het Fragmentengebouw, in 1892 met de Rijksnormaalschool. In 1906

werd de Nachtwachtzaal gebouwd en in 1909 en 1916 de twee Druckeruitbouwen.

Voor deze uitbreidingen was Cuypers’ zoon zeker in praktische zin verantwoordelijk.

In juli 1890 droeg P.J.H. Cuypers namelijk het toezicht op de Rijksgebouwen over aan

zijn zoon J.Th.J. Cuypers (1861-1949). In een brief aan de minister van Binnenlandse

Zaken schreef Cuypers dat hij rust moest nemen ‘ten gevolge van aanhoudend vele

werkzaamheden en daardoor veroorzaakte overspanning’.17 De tekeningen die de

bouw van deze uitbreidingen documenteren zijn vaker ondertekend door J.Th.J.

17

Zie Geschreven Stukken, Stukken betreffende de Organisatie, aanvr.nr. d 18.

Inleiding

30

Cuypers dan door P.J.H. Cuypers. Waarschijnlijk was de directe leiding in handen van

de zoon en volgde vader Cuypers het proces van een afstand.

Cuypers legde gedurende de lange bouwperiode verantwoording af aan de

opeenvolgende ministers mr. J. Heemskerk, mr. J. Kappeyne van de Copello, mr. C.

Pynacker Hordijk en wederom mr. J. Heemskerk. V. de Stuers trad daarbij steeds op

als adviseur voor de minister.

Het functioneren van het museum

In 1875 ging men er nog van uit dat het museum alleen de schilderijen uit het

Trippenhuis zou gaan huisvesten. Toen de bouw van het museum concrete vormen

aannam, werd echter snel duidelijk dat er in Nederland meer verzamelingen

bestonden die voor huisvesting in het Rijksmuseum in aanmerking kwamen. Dit

vergde de nodige aanpassingen. De eerste indruk die het museum op bezoekers

maakte was dan ook dat het er erg vol was. Depots waren in die tijd nog

ongebruikelijk: men stelde alles tentoon. Een ander bezwaar was dat voor veel

Nederlanders Cuypers’ architectuur synoniem was met het katholicisme en dus niet

passend voor een gebouw met een nationaal karakter. Vooral Carel Vosmaer was de

spreekbuis van deze protesten. Hij was er sterk tegen gekant dat Cuypers, ondanks

de keuze van de commissies van 1876, zoveel vrijheid kreeg om het museum te

bouwen in een stijl die hij zelf prefereerde en die een duidelijke katholieke signatuur

had.18 Sommigen deed het Rijksmuseum aan een kathedraal denken.

In maart 1883 werd de organisatie van het museum bij Koninklijk Besluit (nr. 33)

vastgesteld. De grondgedachte achter het Rijksmuseum was het samenbrengen van alle

nationale vormen van kunst. Daartoe werden verschillende musea in het gebouw

samengebracht. Het Rijksmuseum van Schilderijen kreeg de volledige bovenverdieping

en de zuidwestelijke benedenzalen tot zijn beschikking. De prenten tekenkunst werden

vertegenwoordigd in het Rijksprentenkabinet, dat in de westelijke benedenverdieping

werd ondergebracht. Beeldhouwkunst, kunstnijverheid en de Nederlandse historie vielen

onder het Nederlandsch Museum van Geschiedenis en Kunst, dat gehuisvest werd in de

oostelijke binnenplaats met de omringende zalen en in de noordwestelijk gelegen zalen

op de begane grond. Ook werd onderdak verleend aan talrijke voorwerpen uit het bezit

van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap. En ten slotte vulde de in 1879 gestichte

Rijksverzameling van Gipsafgietsels van Beeldhouwwerken de westelijke binnenplaats.

In 1883 werd de functie van hoofddirecteur gecreëerd. De directeurswoning werd op 2 juli

1883 door Cuypers overgedragen aan de eerste ‘Hoofddirecteur van ’s Rijks Museum’

F.D.O. Obreen, directeur van 1885 tot 1896. Hij had de algemene leiding over het

Rijksmuseum en was verantwoordelijk voor het algemene beheer van het gebouw en

voor personeelszaken. Daarnaast was hij directeur van het Rijksmuseum van

Schilderijen. Ook de andere musea die in het Rijksmuseum waren gehuisvest, hadden

een eigen directeur.

18 Voor een beschrijving van de verschillende opvattingen zie: A. van der Woud,

Waarheid en karakter. Het debat over de bouwkunst, 1840-1900, Rotterdam 1997.

Inleiding

31

Het museum werd in 1885 op 13 juli officieel geopend, twee jaar later dan

oorspronkelijk gepland. Vanaf dat moment waren echter alleen het Rijksmuseum van

Schilderijen en het Rijksprentenkabinet te bezichtigen. Het Nederlandsch Museum van

Geschiedenis en Kunst werd pas tussen 1887 en 1896 in verschillende fases

opengesteld. En de verzameling pleisterafgietsels werd vervolgens in 1891

opengesteld voor het publiek.

De Nachtwacht

Rembrandts Nachtwacht was vanaf het midden van de negentiende eeuw onbetwist het

belangrijkste schilderij van het Rijksmuseum. Cuypers had het in zijn ontwerp de meest

centrale plek gegeven die denkbaar was. In een speciaal ontworpen zaal kwam het in het

midden van de zuidwand te hangen, in het verlengde van de galerij die het museum op

de eerste verdieping in twee helften verdeelde (de plaats waar de Nachtwacht tot op

heden hangt). Hierdoor konden de bezoekers het al van grote afstand zien hangen. Maar

de belichting van het schilderij bleek slecht te zijn. Al heel snel gingen stemmen op om

hier verbeteringen in aan te brengen. Er werd besloten tegen de ruimte waarin de

Nachtwacht hing een nieuwe zaal te bouwen. Zo zou weer, net als voorheen in het

Trippenhuis, het zijlicht op het schilderij vallen. In 1906 werd de zaal plechtig geopend.

De vele negatieve reacties leidden er zo’n twintig jaar later toe dat het schilderij opnieuw

in de oorspronkelijke zaal, maar dan op een andere wand werd teruggehangen. De

aparte uitbouw had niet tot een blijvende oplossing geleid.

Inleiding

32

VERANTWOORDING VAN DE INVENTARISATIE VAN HET DOSSIER

RIJKSMUSEUM

Inhoud

Het archief, met een omvang van ongeveer 70 meter, bestaat uit circa 2300

tekeningen, geschreven stukken, foto’s en een klein aantal (glas)negatieven.

Het archief documenteert naast de ontwerpen bouwgeschiedenis van het

Rijksmuseum ook de prijsvragen voor het museum, die aan de bouw vooraf gingen.

In het archief werden prijsvraaginzendingen aangetroffen van Cuypers en Eberson.

De serie met ontwerptekeningen van Cuypers uit zowel 1863 als uit 1875 zijn

nagenoeg compleet. Ook de serie van Eberson uit 1875 werd volledig aangetroffen.

Van Ebersons deelname aan de prijsvraag van 1863 bevatte dit archief geen

tekeningen. Wel werd een hele serie aangetroffen uit 1866, waarmee Eberson, in

opdracht van de commissie ter voorbereiding der stichting van een Kunstmuzeüm,

voortborduurde op de winnende ontwerpen van Cuypers en Lange van 1863.

In het archief dat de bouw van het Rijksmuseum en de directeurswoning (1876-1883)

documenteert, werden zowel schetsen, ontwerpen presentatietekeningen als werk-

en detailtekeningen aangetroffen. De tekeningen werden gemaakt in potlood, inkt en

waterverf met als drager: papier, transparant, calqueerpapier en linnen. Regelmatig,

ten behoeve van de stevigheid, werd het transparant of calqueerpapier nog eens op

papier of dikker papier geplakt. Ook van de verbouwingen en uitbreidingen van later

datum was archiefmateriaal aanwezig.

Van een groot deel van de foto’s in het archief is de fotograaf niet bekend. Wel werd

van de volgende fotografen werk aangetroffen: A.G. Beltman (Enschede), E.A. van

Blitz (Utrecht), B.F. Eilers (Amsterdam), P. Morren (Leuven), Wegner & Mottu

(Leuven).

Bewerking

In 2001 werd besloten om het archief te bewerken ten behoeve van de op stapel

staande verbouwing en restauratie van het Rijksmuseum. Voor zowel de inventarisatie

als de conservering en de papierrestauratie van het archief stelde de

Rijksgebouwendienst geld ter beschikking. Het archief berustte reeds bij het NAi en

vormde een onderdeel van het Cuypers-archief (CUYP). In het kader van het

Cuypers-inventarisatieproject lag het voor de hand het archief van het Rijksmuseum,

net als dat van Kasteel De Haar dat aan deze inventarisatie vooraf ging, als een van

Cuypers’ topprojecten in een aparte inventaris te beschrijven en de verpakkingen te

voorzien van een eigen code, namelijk RYKS.

Inleiding

33

Geschreven stukken

De omvang van de geschreven stukken bedraagt circa vijf strekkende meter.

De geschreven stukken lieten zich door de bewerkers indelen in: Series van

ingekomen en uitgaande brieven, Periodieke verslagen, Stukken betreffende de

organisatie, Financiële stukken, Stukken betreffende de bouw en het onderhoud,

betreffende de detaillering en betreffende de meubels, Stukken betreffende de

Rijksnormaalschool in het Rijksmuseum, Stukken betreffende de technische

voorzieningen, betreffende de bouwfragmenten, betreffende de uitbreidingen van het

Rijksmuseum, betreffende het plantsoen en ten slotte Stukken betreffende andere

activiteiten van Cuypers gerelateerd aan het Rijksmuseum en Stukken betreffende

festiviteiten en officiële gelegenheden in het Rijksmuseum. Drie van deze categorieën

werden nog nader ingedeeld. De stukken binnen de categorieën werden

chronologisch geordend.

De geschreven stukken weerspiegelen de werkpraktijk van Cuypers.

De correspondentie, verslagen en financiële stukken documenteren Cuypers’ eigen

bedrijfsvoering. Het dossiermatige karakter van de stukken die de bouw en inrichting

van het hele complex documenteren, onderstreept Cuypers’ coördinerende rol bij de

uitvoering van zijn ontwerp. Toen Cuypers benoemd was tot architect werd hij ook

gemachtigd bestekken voor de bouw op te stellen en aanbestedingen uit te schrijven.

De aankondigingen van de aanbestedingen, de bestekken, inschrijvingen en de

uitvoering van de werkzaamheden met correspondentie, weekrapporten en financiële

verantwoording completeren de dossiers. Samen met de tekeningen geven de

dossiers een goed inzicht in het hele bouwproces. Naast Cuypers’ rol als ‘manager’

valt het bovendien op dat Cuypers zaken deed met een groot aantal (ook

buitenlandse) bedrijven, aannemers, leveranciers, ambachtslieden en kunstenaars. Uit

de stukken blijkt dat Cuypers met name georiënteerd was op Duitsland, België,

Frankrijk en Groot Brittannië. Zijn netwerk is indrukwekkend te noemen.19

19

Voor een (niet volledige) lijst van persoons- en bedrijfsnamen met hun functies, betrokken bij de bouw en inrichting van het Rijksmuseum zie bijlage 6.

Inleiding

34

Tekeningen

Bij de bewerking van de tekeningen door Asselbergs valt het wisselende

beschrijvingsniveau van drie groepen tekeningen op.

Een eerste serie van circa zeshonderd tekeningen is voorzien van een eigentijds

tekeningnummer, een beschrijving per tekening en aanvullende informatie wat betreft

datering, opzichter en schaal.

Bij een tweede groep tekeningen die te boek staat als: ‘Aanvullende lijst der

oorspronkelijke tekeningen’, zijn de tekeningen nog wel per tekening beschreven,

maar de beschrijvingen zijn uiterst summier of niet correct. De tekeningen zijn niet

voorzien van een eigentijds tekeningnummer maar wel van een later toegekend

oplopend nummer. De volgorde van de tekeningen lijkt willekeurig.

Ten slotte is er nog een ‘bulk’ tekeningen zonder nummers, waarbij slechts enkele

mappen zijn voorzien van een uiterst summiere verzamelbeschrijving, de rest is in het

geheel niet beschreven.

Eerste serie tekeningen

Het karakter van de eerste serie bleek snel te duiden. Het was een incomplete serie

tekeningen die voorzien was van tekeningnummers die in Cuypers’ tijd aan de

tekeningen waren toegekend. Uit respect voor de oude orde lag het voor de hand

deze serie intact te laten en daar waar mogelijk nader te reconstrueren en te

completeren. Deze serie betrof voornamelijk werken uitvoeringstekeningen, maar

bevatte ook een aantal ontwerptekeningen. Aan de hand van de werken

uitvoeringstekeningen werden het Rijksmuseum en de directeurswoning als het ware

laag voor laag opgebouwd. Dit impliceert dus min of meer een chronologische

volgorde van de tekeningen. Op de ontwerptekeningen zijn met name de

handtekening van Cuypers, de goedkeuring van de minister en de manier van tekenen

een indicatie voor een andere status van de tekening dan die van werktekening.

Waarschijnlijk zijn de tekeningen tijdens de eerdere bewerking door Asselbergs aan

de hand van een tekeningenlijst beschreven. Bij de beschrijvingen van de tekeningen

werd vaak ook de naam van de opzichter vermeld en de verzenddatum van de

tekening. De originele lijst werd echter niet aangetroffen in het archief. De namen van

de opzichters komen overigens wel terug in de dagboeken (aanvraagnummer d 15).

Daar wordt zelfs per persoon per dagdeel vermeld wie aan welke tekening werkte.

Het grote formaat van de tekeningen is opmerkelijk te noemen. Dit is te verklaren

doordat de tekeningen op bladen van enorme grootte op de bouwlocatie zelf, in de

directiekeet en bouwloodsen, werden vervaardigd en van commentaar werden

voorzien. Ze hoefden dus niet verstuurd te worden.

Bij de bewerking van deze serie tekeningen is de volgorde van de opeenvolgende

tekeningnummers gehandhaafd, het nummer op de tekening is het aanvraagnummer

geworden en in de beschrijving van de tekening zijn de volgende elementen

opgenomen:

Inleiding

35

• Oorspronkelijk nummer op de tekening.20

• Beschrijving van het onderwerp op de tekening.21

• Opgave van het aanvraagnummer, dat tevens het microfichenummer is.22

• Een toelichting met opgave van de drager en het gebruikte tekenmateriaal,

vermelding van eventuele teksten op de tekening, verwijzingen naar andere

tekeningen, handtekeningen, signatuur, datering, schaal en stempels. Deze

informatie is ontleend aan de tekening.

Ten slotte worden tussen vierkante haken gemaakte notities gedurende een

eerdere inventarisatie vermeld zoals verzenddatum, de naam van de

verantwoordelijk opzichter en de schaal.23

Bijvoorbeeld

261 IJzeren graatbogen onder het bordes van de twee hoofdtrappen met

de stukken in wit steen.

Aanvraagnummer: t 261

Toelichting: 2 bladen in potlood, inkt en waterverf op

papier (fraai), met een verwijzing naar tek.nr.

110, besteld op 30 maart 1880, met op de

achterzijde een stempel van *P.J.H. Cuypers

archief* met vermelding van

negatiefnummers 888 en 890

[verzenddatum: 17-02-1880, opzichter:

Haverkamp, schaal 1 op 1 en 1 op 10].

Tweede groep tekeningen

De lijst waarop de tweede groep tekeningen werd beschreven heeft het karakter van

een plaatsingslijst. Waarschijnlijk berustten deze tekeningen op verschillende plaatsen

in het Rijksmuseum en zijn, na verzameld te zijn, voorzien van een doorlopende

nummering (van 650-1101). Het karakter van deze groep was zeer divers en alle

tekeningen zaten verspreid. Er werden bijvoorbeeld prijsvraagontwerpen van Cuypers

20 Voor een concordans van oude aanvraagnummers (toegekend tijdens de inventarisatie

van Asselbergs) naar nieuwe aanvraagnummers zie bijlage 1. 21 De bouwkundige termen op de tekeningen zijn, voor zover zij opgenomen zijn in het

boek Bouwkundige termen van E.J. Haslinghuis en H. Janse (zie literatuurlijst), overgenomen in de beschrijvingen. Bij de raadpleging van het archief is het raadzaam dit boek te gebruiken.

22 In het verleden zijn een deel van de tekeningen die de bouw van het Rijksmuseum documenteert en alle prijsvraagontwerpen verfilmd. Deze zijn nu raadpleegbaar op microfilm in de studiezaal van het NAi.

23 Tijdens de bewerking door Asselbergs zijn veel tekeningen gefotografeerd. Indien een tekening is gefotografeerd, wordt dit op de achterzijde aangegeven door middel van een stempel met de tekst *P.J.H. Cuypers archief*, waarin het negatiefnummer van de foto wordt vermeld. Deze foto’s zijn in te zien in de fotobakken op de studiezaal van het NAi.

Inleiding

36

van 1863 en 1875 aangetroffen en series met ontwerpen van Eberson. Ook bevonden

zich in deze groep tekeningen van Cuypers uit 1876 en 1877, waarmee hij de minister

van Binnenlandse Zaken met succes overtuigde in te stemmen met een andere

variant dan de jury had verkozen. Ook werden er werktekeningen aangetroffen die

eigenlijk in de eerste serie leken thuis te horen. Ten slotte bevatte de tweede groep

(detail)tekeningen betreffende de inrichting, de meubilering, de decoratie van het

Rijksmuseum en de aanleg van het plantsoen.

De beschrijvingen van de tekeningen waren uiterst summier, de volgorde was

willekeurig en soms waren de tekeningen niet juist opgeborgen of vermist. Deze fase

van de bewerking was dan ook tijdrovend en complex.

Prijsvraagontwerpen

Allereerst is geprobeerd om uit de tweede groep de tekeningen, die de prijsvragen

documenteren, af te zonderen. Door onderzoek in literatuur en publicaties van

winnende ontwerpen zijn de prijsvraaginzendingen, zoals aangetroffen in het archief,

als volgt gereconstrueerd:

1 Prijsvraagontwerp van Cuypers uit 1863,

2 Ontwerp van Eberson in opdracht van de commissie ‘ter voorbereiding der

stichting van een Kunstmuzeum’ uit 1866,

3 Prijsvraagontwerp van Cuypers uit 1875,

4 Prijsvraagontwerp van Eberson uit 1875.

De inzendingen uit 1863 zijn toentertijd tentoongesteld in de Academie van Beeldende

Kunsten en na de tentoonstelling gingen de plannen terug naar de inzenders. Cuypers

had in 1863 twee plannen ingediend: plan A en plan B. De jury verkoos plan A. In het

archief werden van dit plan slechts twee presentatietekeningen aangetroffen en zes

voorontwerpen. Van plan B werden zes presentatietekeningen aangetroffen. Het

winnende ontwerp van vader en zoon Lange en plan A van Cuypers werden

achtereenvolgens door Godefroy en later door Eberson gebruikt als basis voor een

nieuw ontwerp. Dit is waarschijnlijk de reden dat Cuypers’ presentatietekeningen van

plan A niet in zijn eigen archief berusten.

Ook werd in het Cuypers-archief een serie van de hand van Eberson aangetroffen. Dit

bleek niet de eerste inzending te zijn uit 1863. Evenmin was het Ebersons eerste

bewerking van de winnende ontwerpen van Lange en Cuypers uit 1864. Beide series

berusten namelijk in het Koninklijk Huisarchief in Den Haag. Vanwege een brand in

Museum Boymans in Rotterdam in die tijd, werd Eberson opnieuw gevraagd een

ontwerp te maken voor een brandveilig gebouw. Van dit laatste ontwerp uit 1866

werden tekeningen, een begroting en een berekening van het muuroppervlak in het

archief aangetroffen. De reden waarom deze serie wel in dit archief berust is niet meer

te achterhalen.

Ten slotte werden de prijsvraaginzendingen van Cuypers en Eberson uit 1875 vrijwel

compleet aangetroffen.

Inleiding

37

De indeling in de inventaris van de prijsvraaginzendingen is chronologisch:

Prijsvraagontwerp van Cuypers uit 1863 (1), Ontwerp van Eberson in opdracht van de

commissie ‘ter voorbereiding der stichting van een Kunstmuzeum’ uit 1866 (2),

Prijsvraagontwerp van Cuypers uit 1875 (3), Prijsvraagontwerp van Eberson uit 1875

(4).

Naast de circa tachtig tekeningen is ook een gering aantal geschreven stukken en

foto’s van tekeningen beschreven. De beschrijvingen bestaan uit: een algemene

beschrijving van het ontwerp, een korte toelichting met de historische context, een

beschrijving van de tekening (of geschreven stuk of foto) met het aanvraagnummer en

microfichenummer.

De prijsvraaginzendingen zijn te beschouwen als retro-acta van het archiefdeel dat de

bouw van het Rijksmuseum documenteert. Daarom is besloten deze archivalia te

beschrijven in een aparte inventaris, die vooraf gaat aan de inventaris van het

bouwarchief van het Rijksmuseum en beide inventarissen wel als een geheel aan te

bieden.

Ontwerptekeningen

Na de prijsvraagontwerpen is geprobeerd de ontwerptekeningen uit de tweede groep

te lichten om zo het ontwerpproces te reconstrueren. Bij deze reconstructie was met

name de vermelding van de missive waar de tekening bij behoorde een goede

aanwijzing, het markeerde immers de momenten waarop Cuypers zijn

(deel)ontwerpen voorlegde aan de minister. In dat stadium van de bewerking was het

voor de hand liggend de tekeningen te ordenen naar stadium in het ontwerpen

bouwproces (prijsvraagontwerpen, ontwerptekeningen, detailtekeningen en

werktekeningen). In dat geval had echter ook de eerste serie tekeningen opgebroken

moeten worden, omdat ook die serie, tekeningen bevatte die bij de missiven

behoorden. Hier is niet voor gekozen: de eerste serie, in volgorde van de door

Cuypers uitgereikte nummers, is in tact gelaten. De lijst met missiven met de daarbij

behorende tekeningen gaf echter wel enig inzicht in het ontwerpproces. Daarom is

een lijst met de missivenummers en de daarmee corresponderende tekeningen als

bijlage (bijlage 7) aan de inventaris toegevoegd.

De veronderstelling dat zich in de tweede groep waarschijnlijk ontbrekende tekeningen

uit de eerste serie bevonden, bleek niet houdbaar.

Derde groep tekeningen

Naast tekeningen uit de hierboven beschreven eerste serie en tweede groep, was er

nog een derde groep tekeningen. Deze tekeningen waren slechts per

verpakkingseenheid of in het geheel niet beschreven. Ook zijn deze tekeningen in het

verleden niet verfilmd. In deze groep werden fraaie ontwerpen aangetroffen voor het

decoratieve schilderwerk en tekeningen van Berlijnse, Weense en Londense musea,

die Cuypers waarschijnlijk ter studie of inspiratie heeft gebruikt. Verder documenteren

deze tekeningen vooral de latere uitbreidingen en verbouwingen van het museum en

de installatie van technische voorzieningen zoals verwarming, ventilatie en

waterleidingen.

Inleiding

38

Ordening van de tekeningen

Resumerend: het onderscheid tussen de tekeningen uit de eerste serie enerzijds en

de tekeningen uit de tweede groep en de hierboven genoemde derde groep anderzijds

is gelegen in het hebben danwel het ontbreken van een eigentijds tekeningnummer.

De tekeningen uit de eerste serie met een eigentijds tekeningnummer zijn dan ook

ondergebracht in hoofdstuk I: Tekeningen met origineel tekeningnummer. Voor de

tekeningen uit de tweede groep, met uitzondering van de prijsvraaginzendingen, en de

tekeningen uit de derde groep moest een nieuwe ordening ontwikkeld worden.

Hoofdstuk II: Tekeningen zonder origineel tekeningnummer lieten zich indelen in:

Situatietekeningen (A), Presentatie- en ontwerptekeningen (plattegronden,

doorsneden en gevels) (B), Werktekeningen (C), Detailtekeningen (D), Technische

installatietekeningen (E), Tekeningen van latere verbouwingen en uitbreidingen (F).

Voor de meeste van deze categorieën volstond een nadere onderverdeling in

museumgebouw, directeurswoning en eventueel plantsoen. Alleen de

detailtekeningen van het museumgebouw behoefden een nog nadere onderverdeling,

namelijk Exterieur en Interieur en meubels. De tekeningen van het interieur en de

meubels werden indien mogelijk ingedeeld in de subcategorie Geordend naar ruimte

en de rest werd ondergebracht in de subcategorie Geordend naar typologie.

Ten slotte werden in hoofdstuk III: Documentatie de tekeningen beschreven die

Cuypers verzameld heeft voor studiedoeleinden en/of ter inspiratie.

Fraai, fraaier, fraaist……

Veel tekeningen hebben de toevoeging (fraai) van de bewerkers gekregen. Het ligt

voor de hand dat de prijsvraagontwerpen, waar de architecten de jury’s immers mee

moesten imponeren en/of overtuigen, zeer fraai zijn. Ook de gewijzigde

ontwerptekeningen waarmee Cuypers de koning op een ander spoor heeft gebracht,

zijn fraai, evenals de vele decoratietekeningen. Maar ook de ver doorgevoerde

detaillering bij een aantal werktekeningen is indrukwekkend te noemen. Het

subjectieve karakter van deze toevoeging is wellicht misplaatst en zeker tegenstrijdig

met het streven naar een zo objectief mogelijke beschrijving van dit archief. Toch

hebben we gemeend deze lofzang te mogen toevoegen. Het is een eerbetoon aan het

vakmanschap van Cuypers en het kan gezien worden als handreiking aan die

gebruikers die het archief bij tentoonstellingen en andere presentaties bij een breder

publiek bekend maken. Ten slotte is het archief behalve een verzameling

bronnenmateriaal ook een museale collectie met een grote esthetische waarde. Al

tijdens de eerdere bewerking heeft Asselbergs een verhuld ‘fraai’ aan tekeningen

toegekend door bijzondere tekeningen op de achterzijde te voorzien van een stempel

en de geselecteerde tekeningen te laten fotograferen.

Conservering en restauratie van tekeningen

Tijdens het inventarisatieproject zijn alle tekeningen gezien en zonodig behandeld

door papierrestaurator Peter Kipp. De algemene conditie van de tekeningen was

redelijk goed te noemen. Voor het behoud van de tekeningen werden alle tekeningen

met een handzaam formaat vlak geborgen. Dat wil zeggen dat de opgerolde

tekeningen uitgerold werden en de gevouwen tekeningen indien mogelijk

Inleiding

39

uitgevouwen. Vervolgens werd beoordeeld of de conditie van het papier verbeterd

moest of kon worden. Bij de beoordeling hiervan speelde de (kunst)historische- en

administratieve waarde van de tekening een doorslaggevende rol. Zo kreeg

bijvoorbeeld een zeer gedetailleerde tekening van een ornament meer zorg dan een

uit de hand getekende werktekening. In de loop der tijd heeft het papier een

veroudering ondergaan waar de verschillende papiersoorten in meer of mindere mate

op reageren. De meest voorkomende problemen waren: het verbrokkelen van het

papier (oorzaak: veroudering), het scheuren van het papier (oorzaak: veelvuldig

gebruik) en ten slotte was het papier soms zeer vervuild (oorzaak: slechte

bewaaromstandigheden).

De tekeningen zijn op verschillende manieren behandeld. Het oppervlak van de

(plaatselijk) zeer vervuilde tekeningen is droog gereinigd. Grote scheuren, die in de

toekomst de tekening verder kunnen beschadigen, zijn hersteld. Indien verder

uitscheuren voorkomen kon worden, werden complexe scheuren vastgezet (geborgd).

Bij scherpe vouwen die het risico van scheuren in de toekomst vergroten, werden de

vouwen gevlakt. Tekeningen waarvan het papier zeer verouderd is en grote

tekeningen die niet in de gangbare portefeuilles op te bergen waren (de zogenaamde

reuzenbladen) kregen een melinex hoes. Deze hoezen zorgen voor een volledige

bescherming van de tekening. Het papier wordt in deze hoezen op zijn plaats

gehouden waardoor het dan niet nodig is scheurvorming te herstellen.

Foto’s en glasnegatieven

De foto’s zijn reeds in 2000 beschreven en verpakt door Loes van Harrevelt. Zij heeft

de foto’s toentertijd beschreven in een standaardformulier. De beschrijvingen zijn nu

zo bewerkt dat zij konden worden opgenomen in deze inventaris.

De glasnegatieven bevonden zich in de Collectie Archief Negatieven en Dia’s (CAND)

onder de code CUYX. Het aantal glasnegatieven is zeer gering. Waarschijnlijk is niet

al het beeldmateriaal indertijd overgedragen aan het NAi. Het Rijksmuseum heeft zelf

een grote collectie foto’s en glasnegatieven in beheer. De glasnegatieven over het

Rijksmuseum die zich bevinden in het archief van de Kunstwerkplaats in Roermond

(code CAND-CUCO) zijn overigens niet in deze inventaris beschreven. Archivistische

uitgangspunten beletten een ontmanteling van het archief van de Kunstwerkplaats. De

archiefvorming van de Kunstwerkplaats staat op zichzelf en dit archief zal dan ook in

een later stadium bewerkt worden.

De foto’s en glasnegatieven lieten zich indelen in de categorieën Exterieur, Interieur

en Details. Met deze indeling is geprobeerd zoveel mogelijk aan te sluiten bij de

indeling van de tekeningen. Het beeldmateriaal van het beeldhouwwerk, dat is

ondergebracht bij de rubriek Details, is veruit het talrijkst en behoefde een nadere

indeling in: [foto’s van] Ontwerptekeningen [ten behoeve van beeldhouwwerk],

Modellen en Gerealiseerd beeldhouwwerk.

De beschrijvingen van het materiaal bestaan uit de volgende onderdelen:

Inleiding

40

• Een inhoudelijke beschrijving van de afbeelding op de foto, met indien

mogelijk een indicatie voor de datering tussen vierkante haken.

• Een uniek aanvraagnummer per foto (met voorvoegsel ph) en per glasnegatief

(met voorvoegsel n).

• In de toelichting is, voor zover bekend, opgenomen: het procédé waarin de

afdruk is uitgevoerd, de naam van de fotograaf met de plaats van vestiging,

de relevante teksten, nummers en stempels op het materiaal, verwijzingen

naar andere foto’s en eventuele opmerkingen van de beschrijver.24

• Soms wordt er verwezen naar tekeningen in het archief.

Bijvoorbeeld

• Een perspectieftekening van de vestibule bij de hoofdingang.

Aanvraagnummer: ph 925

Toelichting: Albuminedruk.

Fotograaf: Wegner & Mottu, Amsterdam.

De foto’s zijn raadpleegbaar op de studiezaal, de glasnegatieven zijn dat vanwege

hun kwetsbaarheid in principe niet.

V E R W I J Z I N G N A A R A N D E R E A R C H I E V E N

Om een compleet beeld te krijgen van het hele oeuvre en persoonlijk leven van P.J.H.

Cuypers en zijn zoon J.Th.J. Cuypers is het raadzaam de respectievelijke archieven in

het NAi te raadplegen met de codes CUBA en CUYP. In de bewerkingsoperatie van

het hele Cuypers-archief is in 2001 als eerste de inventaris van het bouwdossier van

Kasteel De Haar (met code HAAR) gereedgekomen.

In het NAi berust in het archief van de Kunstwerkplaats in Roermond (met code

CUCO) ook nog materiaal ten behoeve van het Rijksmuseum, bijvoorbeeld

ontwerptekeningen van tegeltableaus. Ten slotte berust in het NAi het dossier van de

verbouwing van het Rijksmuseum van 1959 tot 1964 met tekeningen en geschreven

stukken van Architecten Bureau D. Elffers, Bureau F.A. Eschauzier, de

Rijksgebouwendienst, de aannemer en verschillende betrokken bedrijven. De omvang

van dit dossier bedraagt ongeveer 2,5 strekkende meter en is opvraagbaar op de

studiezaal onder code RIJK.

In het NAi berust ook een collectie tekeningen van Eberson. Deze is te raadplegen

onder code EBER.

24

Voor een verklarende fotografische termenlijst is het raadzaam Care and Identification of 19th-Century Photographic Prints van J.M. Reilly (zie literatuurlijst) te raadplegen.

Inleiding

41

Buiten het NAi zijn er nog archivalia over het Rijksmuseum in te zien in het

Rijksmuseum zelf en in het Rijksarchief in Haarlem, in het archief van het ministerie

van Binnenlandse Zaken en dat van de Rijksgebouwendienst, beide in het Nationaal

Archief te Den Haag.25

AANWIJZINGEN VOOR GEBRUIK

U kunt de geschreven stukken (met uitzondering van de kopieboeken van uitgegane

brieven) en de foto’s raadplegen met behulp van de aanvraagnummers, die u in de

inventaris steeds bij de beschrijvingen aantreft. Vermeld deze aanvraagnummers, met de

code RYKS, op de aanvraagbriefjes aan de balie van de NAi-studiezaal.

De kopieboeken van uitgegane brieven kunt u, net als een deel van de tekeningen,

raadplegen op de microfilms in de studiezaal. Niet alle tekeningen zijn verfilmd. Wel

verfilmd zijn: alle prijsvraaginzendingen en alle tekeningen beschreven onder hoofdstuk I.

Bij de prijsvraaginzendingen wordt het microfichenummer vermeld bij de beschrijving van

de tekening. Bij de tekeningen, beschreven onder hoofdstuk I in de inventaris, is het

microfichenummer identiek aan het aanvraagnummer. Van de resterende tekeningen is

slechts een fractie verfilmd, het microfichenummer wordt in dat geval apart vermeld.

Indien u een originele tekening, die verfilmd is, wilt zien, dient u dit te overleggen met de

studiezaalmedewerker. Een tekening die niet verfilmd is, kunt u zonder meer aanvragen.

Het is raadzaam bij het gebruik van de inventaris de cd-rom, als index, te raadplegen.

Het word-document kan dan immers doorzocht worden op termen of nummers.

25

Voor de inventarissen van deze archieven zie de literatuurlijst.

Inleiding

42

GERAADPLEEGDE LITERATUUR26

Bock, M., Anfänge einer neuen Architektur. Berlages Beitrag zur architectonischen

Kultur der Niederlande in ausgehenden 19. Jahrhundert, Den Haag / Wiesbaden

1983.

Cuypers, P.J.H., ‘Woning Van Den Hoofd-Directeur Der Rijksmuseum-Gebouwen te

Amsterdam’, Bouwkundig Tijdschrift (1881) 2-4, 18, 35-36, 49 met 21 platen.

Cuypers, P.J.H., V. de Stuers, Het Rijksmuseum te Amsterdam, uitgegeven onder

leiding van den Architect der Rijks Museum Gebouwen Dr. P.J.H. Cuypers, tekst van

de Stuers en plaatwerk van Cuypers, Amsterdam, Parijs.

Faber, J., Inventaris van het tekeningenarchief van de Rijksgebouwendienst en

rechtsvoorgangers over de periode 1824-1945, ‘s-Gravenhage 1992.

Faber, O., A. Fris, L. Berrevoets (e.a.), Inventaris van archieven van Commissies en

Comité’s, die betrekking hebben of in verband staan met het Rijksmuseum in

Amsterdam, 1862-1975, Amsterdam 1992.

Groneman H.J.H., ‘Museum Koning Willem de Eerste te Amsterdam. Bekroond

ontwerp van den heer P.J.H. Cuypers’, in: Hedendaagsche Bouwkunst. Uitgezochte

ontwerpen van vreemden en inlandschen oorsprong, met korte beschrijvingen,

Groningen 1870, 41-44.

Hall, James, Hall’s Iconografisch Handboek, Onderwerpen, symbolen en motieven in

de beeldende kunst, Leiden 1992.

Ham, G. van der, 200 jaar Rijksmuseum, Geschiedenis van een nationaal symbool,

Amsterdam 2000.

Haslinghuis, E.J., H. Janse, Bouwkundige termen, Verklarend woordenboek van de

westerse architectuur- en bouwhistorie, Leiden 2001 (vierde druk).

Hellenberg Hubar, B. van, Arbeid en bezieling: de esthetica van P.J.H. Cuypers, J.A.

Alberdinck Thijm en V.E.L. de Stuers, Nijmegen 1997.

Hoogewoud, G., J. Kuyt, A. Oxenaar, P.J.H. Cuypers en Amsterdam, Gebouwen en

ontwerpen 1860-1898, Assen 1985.

26

Alle artikelen en boeken in deze lijst, zijn opgenomen in de bibliotheek van het NAi en op de studiezaal te raadplegen.

Inleiding

43

Jongepier, J., A. Monna, Kerken van Cuypers in oude ansichten, Zaltbommel 1997

(1984).

Kalf, J. ‘De bouwmeester Joseph Cuypers’, Elsevier’s maandschrift 35 (1924) nummer

6, 361-374.

Koopmans, Y., Muurvast & gebeiteld, Beeldhouwkunst in de bouw 1840-1940,

Rotterdam 1977.

Krabbe, C.P., Ambacht Kunst Wetenschap. Bevordering van de bouwkunst in

Nederland (1775-1880), Zwolle / Zeist, 1998.

Leeuwen, A.J.C. van, De maakbaarheid van het verleden. P.J.H. Cuypers als

restauratiearchitect 1850-1918, Zeist 1995.

Oxenaar, A., ‘P.J.H. Cuypers en de introductie van een progressieve

architectuurgeschiedenis’, Bulletin van de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige


Oxenaar, A., Centraal Station Amsterdam, Het paleis voor de reiziger, ’s-Gravenhage

1989.

Oxenaar, A., P.J.H. Cuypers. Het Rijksmuseum, schetsen en tekeningen (1863-1908),

Rotterdam 1993.

Reilly, James, M., Care and Identification of 19th-Century Photographic Prints,

Rochester 1986.

Rikhof, F.H.A., Inventaris van de archieven van het Rijksmuseum te Amsterdam en

zijn voorgangers 1807-1945, Amsterdam 1989.

Schiphorst, L., P. Thoben, De kunstwerkplaatsen van architect Cuypers en

Beeldhouwers in Roermond, Roermond, 1996.

Veenland-Heineman, K.M., A.A.E. Vels Heijn, Het nieuwe Rijksmuseum, ontwerpen

en bouwen 1863-1885, Amsterdam, 1985.

Veenland-Heineman, K.M., ‘De prijsvragen voor het Muzeüm Koning Willem I en het

Rijksmuseum 1863-1875’, in: E. de Jong, G.T.H.M. Lemmens en P.J.J. van Thiel

(ed.), Het Rijksmuseum. Opstellen over de geschiedenis van een nationale instelling,

(Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek, 1984, deel 35) Weesp 1985, 151-194.

Inleiding

44

Woud, A. van der, ‘Het Rijksmuseum, ”Onze nationale schatkamer”. Vragen over ons,

de schat en de kamer’, Feit & fictie (2001 / 2002) 5, 3, 8-14.

Woud, A. van der, Waarheid en karakter. Het debat over de bouwkunst, 1840-1900.

Rotterdam, 1997.

Aanvragen als: RYKS + aanvr.nr.

45

INVENTARIS

PRIJSVRAAGINZENDINGEN VOOR HET ONTWERP VAN EEN MUSEUM/

RETRO-ACTA

Indeling

1 Prijsvraagontwerp van P.J.H. Cuypers, 1863 46

2 Ontwerp van L.H. Eberson in opdracht van de commissie ‘ter voorbereiding

der stichting van een Kunstmuzeüm’, 1866 49

3 Prijsvraagontwerp van P.J.H. Cuypers, 1875 52

4 Prijsvraagontwerp van L.H. Eberson, 1875 56

Toelichting: • Voor een korte prijsvraaggeschiedenis, zie de Inleiding, p. 10-12 en

voor de bewerking van de tekeningen die de prijsvraaginzendingen

documenteren zie de Inleiding, p. 25-27.

• Omdat bij de nummering van de bouwtekeningen van het

Rijksmuseum de oorspronkelijke tekeninglijst van Cuypers is

aangehouden, zijn de aanvraagnummers van 1 t/m 1500 voor deze

serie gereserveerd. Daarom beginnen de aanvraagnummers van de

tekeningen die de prijsvraaginzendingen documenteren bij 2000.

• Bij de bestudering van de tekeningen kunt u eerst de microfilms

raadplegen. Het nummer van het fiche (mf.nr.) vindt u bij de

beschrijvingen. Voor de raadpleging van de tekeningen dient u te

overleggen met de studiezaalmedewerker.


46

1 Prijsvraagontwerp van P.J.H. Cuypers, 1863

Genummerde serie ontwerptekeningen (fraai), voorschetsen, -ontwerpen en een foto

voor ‘Projet pour le Muzeum Koning Willem De Eerste à Amsterdam’, met motto:

‘Toute forme, qui n’est pas indiquée par la structure doit être repousé (V.L.D.)’,

[1863].

Toelichting: Cuypers leverde twee plannen (plan A en plan B) in, die twee

verschillende plattegronden hadden. Elk van beide plannen was

voorzien van twee gevelontwerpen: een in gotische stijl en een in

renaissance stijl. De jury koos voor plan A, een rechthoekig gebouw

met twee binnenhoven en een centrale cirkelvormige zaal, en voor de

versie met de gevel in renaissance stijl.

Van plan A zijn zes voorontwerpen en twee presentatietekeningen in

het archief aangetroffen. Van plan B werden zes presentatietekeningen

aangetroffen.

Voorschetsen Aanvr.nr. Mf.nr.

3 Bladen: middengedeelte van het dak, travee met dakkapel en

een doorsnede van het trappenhuis.

t 2016 1073

1074

1075

(Voor)ontwerptekeningen

Plan A Tekeningbeschrijving Aanvr.nr. Mf.nr.

• Voorontwerp van de plattegrond van de begane

grond, in inkt op calqueerpapier en op karton

geplakt, met op de achterzijde een stempel van

*P.J.H. Cuypers archief* met vermelding van

negatiefnummer 696, [schaal 1 op 100].

t 2000 1068

• Voorontwerp van de plattegrond van de eerste

verdieping, in inkt op calqueerpapier en op karton




t 2001 1069

• Voorontwerp van de voorgevel (in renaissance

stijl), in inkt op calqueerpapier en op karton




t 2002 1067

• Voorontwerp van de achtergevel (in gotische

stijl), in inkt op calqueerpapier en op karton




t 2003 1072


47

• Voorontwerp van de dwarsdoorsnede over AB

met een detail van de zijgevel, in inkt op

calqueerpapier en op karton geplakt, met op de


archief* met vermelding van negatiefnummer

697, [schaal 1 op 100].

t 2004 1070

• Voorontwerp van doorsneden van de entreehal

en over CD en details van vensters, in inkt op

calqueerpapier en op karton geplakt, met op de



770, [schaal 1 op 100].

t 2005 1071

Blad VIII Details van het exterieur en interieur en

doorsnedes van een dakkapel en van een

bovenlicht, in inkt en waterverf op papier op

karton geplakt, met op de achterzijde een

stempel van *P.J.H. Cuypers archief* met

vermelding van negatiefnummer 769.

t 2006 1064

Blad IX Staalconstructies voor de grote zaal en details

van de dakkapel in de kleine zaal, in inkt en

waterverf op papier op karton geplakt, met op de



768, schaal 1 op 100.

t 2007 1066

Plan B Tekeningbeschrijving Aanvr.nr. Mf.nr.

Blad I Plattegrond van de begane grond, in inkt op

papier op linnen geplakt, met op de achterzijde

een stempel van *P.J.H. Cuypers archief* met

vermelding van negatiefnummer 773, schaal 1 op

100.

t 2010 1059

Blad II Plattegrond van de eerste verdieping, in inkt op

papier op linnen geplakt, met op de achterzijde



100.

t 2011 1060

Blad III Aanzicht van de voorgevel (gotische variant), in

inkt en waterverf op papier op linnen geplakt, met

op de achterzijde een stempel van *P.J.H.

Cuypers archief* met vermelding van


t 2012 1061


48

Blad IV Doorsneden over de lijnen NO en PQ, in inkt op

papier op karton geplakt, met op de achterzijde



100.

t 2013 1062

Blad V Doorsnede over de lijn AB en details van het

planken plafond en de fundering, in potlood en

inkt op papier op karton geplakt, met op de



700, schaal 1 op 100.

t 2014 1063

Blad VII Aanzicht van de voorgevel (renaissance variant),

in inkt op papier op karton geplakt, met op de



767, [schaal 1 op 100].

t 2015 1065

Foto Aanvr.nr.

• Foto (albuminedruk) van een perspectief

tekening van de voor- en zijgevel van plan A.

ph 922

1863-1881 Stukken betreffende de prijsvraag en het bekroonde ontwerp van

P.J.H. Cuypers voor het stichten van het ‘Muzeüm Koning Willem de

Eerste’.

Aanvraagnummer: d 262


49

2 Ontwerp van L.H. Eberson in opdracht van de commissie ‘ter

voorbereiding der stichting van een Kunstmuzeüm’, 1866

Genummerde serie ontwerptekeningen (fraai) en geschreven stukken voor het

Muzeum Koning Willem de Eerste, ondertekend door L.H. Eberson, januari t/m mei

1866.

Toelichting: Eberson nam ook deel aan de prijsvraag van 1863 en kreeg daarvoor

een eervolle vermelding.27

Ondanks de prijsvraag en het grote aantal

inzendingen beschikte de jury na afloop niet over een plan dat

geschikt was om uitgevoerd te worden. In 1864 vroeg de commissie

de Amsterdamse architect A.N. Godefroy de bekroonde plannen van

Cuypers en Lange zo te bewerken dat het aan de (financiële) eisen

zou voldoen. Toen Godefroy daar niet in slaagde, werd Eberson

gevraagd de plannen te bewerken.28 Begin 1865 werd Ebersons plan

voorgelegd aan de minister. De deskundigen die de minister

adviseerden, keurden het plan in principe goed, maar om het gebouw

brandveilig te maken werden er weer nieuwe tekeningen en

berekeningen gemaakt. De hieronder beschreven serie van elf

tekeningen met de begroting en een berekening van het

muuroppervlak dateren uit deze ontwerpfase. De oorspronkelijke

serie bestond uit twaalf tekeningen, maar de voorgeveltekening werd

niet aangetroffen. Begin 1867 besloot de commissie de plannen op te

schorten en het toegezegde honorarium van 1.500 gulden toch aan

Eberson uit te keren.

Tekeningen

Bladnr. Tekeningbeschrijving Aanvr.nr. Mf.nr.

Blad 1 Plattegrond van de paalfundering, in potlood en inkt

op calqueerpapier op papier geplakt, met op de

achterzijde een stempel van *P.J.H. Cuypers archief*

met vermelding van negatiefnummer 618, schaal 1 op

100 ellen.

t 2020 1076

Blad 2 Plattegrond van de aanleg van de metselwerken, in

potlood en inkt op calqueerpapier op papier geplakt,

met op de achterzijde een stempel van *P.J.H.

Cuypers archief* met vermelding van negatiefnummer

617, schaal 1 op 100 ellen.

t 2021 1077

27

Ebersons ontwerp bestond uit zes tekeningen, een beschrijving en begroting, en wordt bewaard in het Koninklijk Huisarchief te Den Haag.

28 Eberson leverde het nieuwe ontwerp in op 13 september 1864. Het bestond uit vier tekeningen: plattegronden van begane grond en verdieping, een voorgevel en een doorsnede. Deze tekeningen berusten eveneens in het Koninklijk Huisarchief.


50

Blad 3 Plattegrond van de benedenverdieping, in potlood,

inkt en waterverf op papier op linnen geplakt, met op

de achterzijde een stempel van *P.J.H. Cuypers

archief* met vermelding van negatiefnummer 622,

schaal 1 op 100 ellen.

t 2022 1078

Blad 4 Plattegrond van de bovenverdieping, in potlood, inkt

en waterverf op papier, met op de achterzijde een

stempel van *P.J.H. Cuypers archief* met vermelding

van negatiefnummer 621, schaal 1 op 100 ellen.

t 2023 1079

Blad 6 Achtergevel, in inkt op papier op karton geplakt, met

op de achterzijde een stempel van *P.J.H. Cuypers

archief* met vermelding van negatiefnummer 646,

schaal 1 op 50 ellen.

t 2024 1080

Blad 7 Zuidoostelijke zijgevel, in inkt op papier, met op de



50 ellen.

t 2025 1081

Blad 8 Doorsnede over de lijn AB, in inkt en waterverf op

papier, met op de achterzijde een stempel van *P.J.H.


653, schaal 1 op 50 ellen.

t 2026 1082

Blad 9 Doorsnede over de lijn CD, in inkt en waterverf op

papier op linnen geplakt, met op de achterzijde een



t 2027 1083

Blad 10 Doorsnede over de lijn EF, in inkt en waterverf op




t 2028 1084

Blad 11 Doorsnede over de lijn GH, in inkt en waterverf op




t 2029 1085

Blad 12 Situatietekening, in potlood, inkt en waterverf op

papier op linnen geplakt, met vermelding van: ‘behoort

bij het adres van de commissie tot voorbereiding der

stichting van het muzeüm Koning Willem I, dd 17 april

1866, ondertekend door secretaris’, met op de



100 ellen.

t 2030 1086


51

Geschreven stukken

Bladnr. Beschrijving Aanvr.nr.

Blad 13 Berekening van de muurvlakte van de grote en kleine

schilderijzalen, galerijen en kabinetten.

d 2031

Blad 14 Begroting van het ingezonden ontwerp. d 2032


52

3 Prijsvraagontwerp van P.J.H. Cuypers, 1875

Serie ontwerptekeningen (fraai), geschreven stukken en foto’s voor het Rijksmuseum

te Amsterdam, [1875].

Toelichting: Cuypers leverde, net als in 1863, twee ontwerpen in. Het eerste

bestond, zoals het programma van eisen vroeg, uit tekeningen van

plattegronden, opstanden, doorsneden en details (15 in aantal). Het

tweede bestond uit slechts één tekening met daarop twee

plattegronden van een U-vormig gebouw. In zijn toelichting schreef

Cuypers dat zo het beschikbare terrein optimaal zou worden benut en

dat bovendien toekomstige uitbreidingen van het gebouw eenvoudig te

realiseren zouden zijn.

De commissies kozen het eerste uitgewerkte plan, een rechthoekig

gebouw met twee overdekte binnenplaatsen, gescheiden door een

centrale doorgang. Een gevolg van de symmetrische opzet van het

gebouw was, dat het twee ingangen zou krijgen aan weerszijden van

de doorgang. Cuypers leverde bij zijn ontwerp een aantal varianten,

waarbij die ingangen steeds op een andere plaats waren gepland: aan

de voorzijde van het gebouw, in de onderdoorgang met directe

verbinding naar de beide binnenplaatsen, en in de onderdoorgang

maar dan meteen links en rechts vooraan, uitkomend in een vestibule.

Ook voor het exterieur leverde Cuypers twee ontwerpen in. Het

programma van eisen volgend ontwierp hij een gebouw in de bouwstijl

van het begin van de zeventiende eeuw, een bakstenen gebouw met

rijen natuurstenen pilasters tussen de ramen op de eerste verdieping.

Het tweede ontwerp, in de stijl van het begin van de zestiende eeuw,

had Cuypers’ eigen voorkeur. Hij meende dat het gebouw in deze vorm

goedkoper te realiseren zou zijn. De jury koos voor de zeventiende-

eeuwse gevel. Op 29 april 1876 deelden de beide commissies hun

oordeel aan de minister mee. ‘Het ontwerp is geheel in den geest van

de Nederlandse Renaissance uit het laatste der XVIde en het begin

der XVIIde eeuw. Eene tekening geeft een variant van den voorgevel

zonder pilasters, met een graffito aangevuld. Het ontwerp is goed en

veelzijdig doordacht. Niet alleen getuigen de talrijke en uitvoerige

plattegronden en opstandtekeningen, maar ook de details, bijv. die

betreffende de tentoonstelling der prenten en die voor de wijze van

plaatsing en verlichting der schilderijen’.


53

Geschreven stukken en documentatie Aanvr.nr.

• Programma van eisen voor de bouw van een Rijksmuseum en

een begroting van kosten voor de bouw volgens ontwerp van

architect P.J.H. Cuypers te Amsterdam met reacties van de

Commissie tot Voorlichting van een Rijksmuseum te

Amsterdam en de Rijksadviseurs voor de Monumenten van

Geschiedenis en Kunst, 1875-1876.

d 2040

• Lijstje met tekeningbeschrijvingen van het eerste

prijsvraagontwerp van P.J.H. Cuypers.

d 2041

• Overdruk van een ontwerp van J.H. Leliman voor een Muzeum Koning Willem III, 1864, (niet voor de prijsvraag ingezonden).

d 2042

Tekeningen

Toelichting: Voor de volgorde van de ontwerptekeningen is het originele

tekeningenlijstje (zie hierboven, aanvr.nr. d 2041) aangehouden.

Voorschetsen Aanvr.nr. Mf.nr.

15 Bladen: met onder andere plattegronden, gevels en (ter

documentatie) twee plattegronden van het zuidelijk gedeelte

van de gemeente Amsterdam met aanwijzing van de laatste

uitbreiding door A.J. van der Stok (fraai) jr. in 1872, 1873 en

een situatieplan van de ligging van het museum volgens de

kaart uit 1872.

5 Bladen zijn op de achterzijde voorzien van een stempel van

*P.J.H. Cuypers archief* met vermelding van negatiefnummers

690, 723, 724, 726 en 792.

t 2044 663

667

1028

1031

1036

Eerste ontwerp


(1) Situatieplan, in potlood, inkt en waterverf op papier

op linnen geplakt, ondertekend door P.J.H. Cuypers,



997.

t 2045 737

(2) Heifundering, verwarming en ventilatie, in inkt en

waterverf op papier, ondertekend door P.J.H.

Cuypers, met op de achterzijde een stempel van


negatiefnummer 683, schaal 1 op 100.

t 2046 750


54

(3) (Voorontwerp van de) plattegrond van de begane

grond, in inkt en waterverf op calqueerpapier op

papier geplakt, met op de achterzijde een stempel van



t 2047 739

(4) (Voorontwerp van de) plattegrond van de eerste

verdieping, in inkt en waterverf op calqueerpapier op

papier geplakt, met op de achterzijde een stempel van



t 2048 740

(6) Aanzicht van de voorgevel, in inkt en waterverf op

papier op linnen geplakt, ondertekend door P.J.H.



negatiefnummer 667.

t 2050 743

(7) Aanzicht van de achtergevel, in inkt en waterverf op




negatiefnummer 666.

t 2051 744

(8) Aanzicht van de noordwestgevel, in potlood, inkt en

waterverf op papier op linnen geplakt, met op de


met vermelding van negatiefnummer 1000.

t 2052 738

(9) Doorsnede over de lijn AB, in inkt en waterverf op




negatiefnummer 664.

t 2053 742

(10) Doorsneden over de lijn CD, EF, GH, IK, LM; twee

gevels van de directeurswoning (voorgevel en de

zuidoostelijke zijgevel) en een doorsnede, in inkt en

waterverf op papier op linnen geplakt, ondertekend

door P.J.H. Cuypers, met op de achterzijde een


van negatiefnummer 663.

t 2054 741

• Dwarsdoorsnede over de hoofdzaal (a), detail van een

boog met gewelf (b), doorsnede kabinet (c), detail van

de eerste etage aan de achtergevel (d) en standaard

voor de tentoonstelling van prenten (e) in potlood, inkt

en waterverf op papier op linnen geplakt, ondertekend



van negatiefnummers 779, 780, 781, 782, 783 (zeer

fraai).

t 2055 755


55

(13) Achtergevel in perspectief, inkt en waterverf op papier

op linnen geplakt, ondertekend door P.J.H. Cuypers,



987 (zeer fraai).

t 2057

1037

(14) Detail van het middengedeelte van de voorgevel (met

voorontwerp), in inkt en waterverf op papier op linnen

geplakt, ondertekend door P.J.H. Cuypers, met op de

achterzijde stempels van *P.J.H. Cuypers archief* met

vermelding van negatiefnummers 774 en 775.

t 2058

t 2059

753

754

(15) Fragment van een gevel uit het begin van de

zestiende eeuw (als alternatief), in inkt en waterverf

op papier op papier geplakt, ondertekend door P.J.H.




t 2060 752

• Plattegrond van de begane grond met daarop

aangegeven het buizenstelsel voor de verwarming en

ventilatie, door Geneste en Herscher uit Parijs, 1875,



691, schaal 1 op 100.

t 2061 1048

Tweede ontwerp

Tekeningen Aanvr.nr. Mf.nr.

(16) Plattegronden van de begane grond en de eerste

verdieping in potlood en inkt op papier, ondertekend



van negatiefnummer 706, schaal 1 op 10, met drie

voorontwerpen in (kleur)potlood en inkt op (calqueer)

papier en één op papier geplakt, met op de

achterzijde stempels van *P.J.H. Cuypers archief* met

vermelding van negatiefnummers 710, 716 en 766.

t 2065

t 2066

t 2067

t 2068

666

668

669

670

Foto’s Aanvr.nr.

• Foto (albuminedruk) van een ontwerptekening van de

voorgevel en westelijke zijgevel in perspectief ten behoeve

van de prijsvraag in 1875.

ph 923

• Foto (albuminedruk) van een tekening van het

middengedeelte van de voorgevel met doorgang.

ph 924


56

4 Prijsvraagontwerp van L.H. Eberson, 1875

Genummerde serie ontwerptekeningen (zeer fraai) voor een Nieuw Museum-

Gebouw te Amsterdam, ondertekend door L.H. Eberson, november 1875.

Toelichting: Naast Cuypers deed ook Eberson mee aan de tweede prijsvraag. Aan

deze prijsvraag deden vier, van tevoren aangewezen, architecten

mee. Eberson was net als C. Outshoorn aanbevolen door de

Commissie van Voorlichting. Cuypers deed mee als tweede

prijsvraagwinnaar van de vorige keer (eerste prijswinnaar Lange was

inmiddels overleden). De vierde architect was H.P. Vogel.

Het plan van Eberson kreeg geen enkele stem. Een van de bezwaren

was dat hij in zijn ontwerp geen doorgang had opgenomen. In het

archief werden 13 tekeningen van de hand van Eberson aangetroffen.


Blad 1 Plattegrond van de paalfundering, in inkt en waterverf

op papier, met op de achterzijde een stempel van



t 2070 1089

Blad 2 Plattegrond van de kelders met

verwarmingstoestellen, in inkt en waterverf op papier,



640, schaal 1 op 40.

t 2071 1090

Blad 3 Plattegrond van de begane grond, in inkt en waterverf

op papier, met op de achterzijde een stempel van



t 2072 1091

Blad 4 Plattegrond van de eerste verdieping, in inkt en

waterverf op papier, met op de achterzijde een


van negatiefnummer 973, schaal 1 op 50.

t 2073 1092

Blad 5 Plattegrond van de entresol, woning conciërge enz., in

inkt en waterverf op papier, met op de achterzijde een


van negatiefnummer 625, schaal 1 op 25.

t 2074 1093

Blad 6 Voorgevel, in inkt en waterverf op papier, met op de



50.

t 2075 1094


57

Blad 8 Zijgevel, in inkt en waterverf op papier, met op de



50.

t 2076 1095

Blad 9 Doorsnede over de lijn AB, in inkt en waterverf op




t 2077 1096

Blad 10 Doorsnede over de lijn CD, in inkt en waterverf op




t 2078 1097

Blad 11 Doorsnede over de lijn EF, in inkt en waterverf op




t 2079 1098

Blad 12 Gezicht op de daken, in inkt en waterverf op papier,




t 2080 1099

Blad 14 Detail (historische voorstelling) van de doorsnede

over AB, in inkt en waterverf op papier, met op de



10.

t 2081 1100

Blad 15 Situatieplan, in inkt en waterverf op papier, met op de



150.

t 2082 1101


58

CUYPERS-DOSSIER: HET RIJKSMUSEUM

INDELING VAN DE GESCHREVEN STUKKEN

Series van ingekomen en uitgaande brieven 61

Periodieke verslagen 61

Stukken betreffende de organisatie 63

Financiële stukken 68

Stukken betreffende de bouw en het onderhoud 70

Algemeen 70

Metselwerk 76

IJzerwerk 78

Stukken betreffende de detaillering 79

Algemeen 79

Glas-in-loodwerk 81

Steen- en beeldhouwwerk 83

Uurwerken en klokkenspel 87

Schilderwerk 89

Tegelwerk 92

Vloeren 94

Behang en stoffering 94

Stukken betreffende de meubels 95

Stukken betreffende de Rijksnormaalschool in het Rijksmuseum 98

Stukken betreffende technische voorzieningen 99

Stukken betreffende de bouwfragmenten 103

Stukken betreffende de uitbreidingen van het Rijksmuseumgebouw 108

Fragmentengebouw 108

Rijksnormaalschool 108

Rembrandtzaal 109

Drucker I en II aanbouw 111

Stukken betreffende het plantsoen 113


59

Stukken betreffende andere activiteiten van Cuypers gerelateerd aan het

Rijksmuseum 115

Stukken betreffende festiviteiten en officiële gelegenheden in het

Rijksmuseum 115

NB Hier zijn ook enkele tekeningen ondergebracht


60

G E S C H R E V E N S TU K K E N

SERIES VAN INGEKOMEN EN UITGAANDE BRIEVEN

1875-1921 Ingekomen brieven (missiven) gericht aan ‘den Architect der

Rijksmuseumgebouwen te Amsterdam’, het merendeel is afkomstig van het

Ministerie van Binnenlandse Zaken en het Gemeentebestuur van

Amsterdam.

Toelichting: Voor een register op de ingekomen brieven van 1879-1901,

zie CUYP d 1097.

Periode Aanvraagnummer

20-05-1875 tot 23-12-1878 d 1

19-02-1879 tot 01-12-1882 d 2

03-01-1883 tot 18-11-1886 d 3

27-01-1887 tot 12-12-1892 d 4

31-01-1893 tot 07-09-1899 d 5

24-01-1900 tot 26-11-1903 d 6

17-02-1904 tot 27-11-1906 d 7

10-01-1907 tot 30-12-1909 d 8

05-01-1910 tot 31-12-1912 d 9

06-01-1913 tot 22-12-1915 d 10

06-01-1916 tot 30-12-1919 d 11

02-01-1920 tot 29-12-1921 d 12


61

1876-1881 Cahiers met kopieën van verzonden brieven (missiven) betreffende onder

andere het Rijksmuseum naar de minister van Binnenlandse Zaken.

Toelichting: Voor een topografische- en trefwoordenindex op de cahiers

zie Bijlage 3 en Bijlage 4 in deze inventaris.

Verwijzing: Omdat deze cahiers niet alleen het Rijksmuseum betreffen,

worden zij beschreven in de inventaris van het bureau-archief

van Cuypers (CUBA).

Voor de concept-missiven van onder andere het

Rijksmuseum over de periode 1878-1891, zie CUBA g 2004,

g 2005, g 2006 en g 2007.

Periode Cahiernummers Briefnummers Aanvr.nr.

1876-1878 1 t/m 9 1-425 CUBA g 2000

1878-1880 10 t/m 16 426-795 CUBA g 2001

1880-1881 17 t/m 23 796-1040 CUBA g 2002

1881 24 t/m 30 1041-1217 CUBA g 2003

1879-1901 Registers van ingekomen en uitgegane brieven.

Toelichting: Deze registers zijn nadere toegangen op de correspondentie

over het Rijksmuseum, maar ook over andere projecten.

Daarom zijn zij ondergebracht in het Cuypers-archief met de

code CUBA.

Register Aanvraagnummer

Ingekomen brieven CUBA g 2008

Uitgegane brieven CUBA g 2009


62

1880-1920 Kopieboeken van verzonden brieven, met alfabetische naamindices.

Toelichting: Deze boeken zijn raadpleegbaar op microfilm.

Deze brieven betreffen niet alleen de correspondentie over

het Rijksmuseum, maar ook over andere projecten. Daarom

zijn zij ondergebracht in het Cuypers-archief (code CUBA).

Voor een topografische- en trefwoordenindex op de

kopieboeken zie Bijlage 3 en Bijlage 4 in deze inventaris.

Voor een register op de uitgegane brieven zie: CUBA g 2009.

Boeknummer Periode Aanvraagnummer

1 (I) 17-06-1880 tot 28-11-1881 CUBA, kb 1

2 (II) 28-11-1881 tot 16-07-1883 CUBA, kb 2

3 (III) 16-07-1883 tot 30-10-1884 CUBA, kb 3

4 (IV) 30-10-1884 tot 16-03-1886 CUBA, kb 4

5 (V) 16-03-1886 tot 05-04-1887 CUBA, kb 5

6 (VI) 09-04-1887 tot 14-12-1888 CUBA, kb 6

7 (VII) 15-12-1888 tot 22-04-1891 CUBA, kb 7

8 (VIII) 23-04-1891 tot 25-08-1893 CUBA, kb 8

9 (IX) 25-08-1893 tot 22-06-1896 CUBA, kb 9

10 (X) 23-06-1896 tot 22-02-1899 CUBA, kb 10

11 (XI) 30-01-1899 tot 25-07-1901 CUBA, kb 11

12 (XII) 26-07-1901 tot 19-07-1904 CUBA, kb 12

13 (XIII) 27-07-1904 tot 21-06-1907 CUBA, kb 13

14 (XIV) 22-06-1907 tot 04-03-1911 CUBA, kb 14

15 (XV) 11-03-1911 tot 12-03-1915 CUBA, kb 15

16 (XVI) 15-03-1915 tot 10-10-1920 CUBA, kb 16


63

PERIODIEKE VERSLAGEN

1877-1883 Maandstaten (1-70) met opgave van werkzaam personeel,

aangevoerde materialen en verrichtte werkzaamheden, ten behoeve

van de ‘stand en de vordering der werken’ opgemaakt door de

buitengewoon opzichter L. Beirer, ondertekend door P.J.H. Cuypers.


1878 Weekrapporten (1-38) met opgave van werkzaam personeel, het

aantal uren en het aangevoerde bouwmateriaal, opgemaakt door de

dagelijks opzichter Th. van Lammeren en buitengewoon opzichter R.

Rijnja en goedgekeurd door de buitengewoon opzichter L. Beirer en

soms door P.J.H. Cuypers.


1878-1883 Dagboeken met opgave van werkzaamheden en aantal gewerkte

uren door L. Beirer (buitengewoon opzichter), Bekkers, Brüning, Van

Delden, Droste, H. Ehrhardt, Van Eijkelen, Haverkamp, Hintsen,

Janssen, Janzen en Groll, C. de Jong, Th. van Lammeren

(opzichter), Van Lookeren Campagne, R. Rijnja, Schill, Van Straaten,

Talsma, Van Tetterode en Tonnaer, opgemaakt door de

buitengewoon opzichter L. Beirer.


Verwijzing: Zie ook: CUYP d 829, dagboek van 1878

betreffende verschillende projecten waarin de

werkzaamheden van H. Ehrhardt aan het

Rijksmuseum vermeld worden.


64

1878-1883 Weekstaten (1-236) met opgave van werkzaam personeel,

aangevoerde materialen en verrichtte werkzaamheden, opgemaakt

door onderbaas M.G. Stokvis in opdracht van de aannemers

J. Schoonenburg en C.J. Maks ten behoeve van de ‘stand en de

vordering der werken behorende tot het eerste perceel van de

opbouw, bestek 53 bis’ gezien en goedgekeurd door de

buitengewoon opzichter R. Rijnja en geverifieerd door J. van

Tetterode.

Verwijzing: 1878-1879 zie d 46

1880 zie d 47

1881 zie d 48

1882-1883 zie d 49

1879 Bijlage bij het weekrapport van 21 juli – 26 juli 1879.


1884 Maandoverzichten (over juni 1884-december 1884) met opgave van

besteknummer en de daarbij behorende vordering der

werkzaamheden, opgemaakt door de buitengewoon opzichter

L. Beirer.


1885-1886 Weekstaten (1-30) van de uitgevoerde werken wegens het

onderhouden en doen van herstellingen aan de Rijks-Museum-

Gebouwen te Amsterdam met een omschrijving van de

werkzaamheden en een prijsopgave, ondertekend door de

aannemers J. Schoonenburg en C.J. Maks en incidenteel

goedgekeurd door de opzichter J. van Tetterode.

Verwijzing: zie: d 221


65

STUKKEN BETREFFENDE DE ORGANISATIE

1876-1923 Benoemings- en ontslagbrieven met stukken betreffende de

bezoldiging, opgemaakt door het Ministerie van Buitenlandse Zaken,

met bijlagen.


Toelichting

Data Naam van betrokkene Functie

[01-09]-1876 L. Beirer Buitengewoon opzichter

01-11-1876 Th. van Lammeren Buitengewoon opzichter

01-11-1876 A. van Delden Buitengewoon opzichter

01-04-1877 W.S. Talsma Tijdelijk opzichter

01-04-1877 T. Bauer Tijdelijk opzichter

[01-04]-1877 E. Colinet Buitengewoon opzichter

01-08-1877 J.A. Agtereek Tijdelijk opzichter

01-03-1878 D.H. Haverkamp Buitengewoon opzichter

01-04-1878 W.S. Talsma Uit dienst

01-04-1878 J. v. Tetterode Tijdelijk opzichter

01-10-1878 Th. van Lammeren Uit dienst

01-11-1878 R. Rijnja Buitengewoon opzichter

15-04-1879 P.J. Bekkers Buitengewoon opzichter

18-05-1879 E. Colinet Uit dienst

01-06-1879 J.W.C. Droste Buitengewoon opzichter

01-05-1880 D.H. Haverkamp Uit dienst

01-02-1881 J. Tonnaer Uit dienst

01-02-1881 W. Ehrhardt Buitengewoon opzichter

15-06-1882 J.W.C. Droste Uit dienst

01-09-1882 A. van Delden Uit dienst

01-12-1882 W. Ehrhardt Uit dienst

01-11-1883 R. Rijnja Uit dienst

01-01-1884 H.G. Lindenkamp Tijdelijk opzichter

01-01-1885 J.T. Groll Uit dienst

01-01-1885 L. Beirer Uit dienst

01-01-1885 P.J. Bekkers Uit dienst

04-03-1886 J.A. Agtereek Uit dienst

01-01-1887 H.G. Lindenkamp Stoker, ter bediening van

de verwarmings- en

ventilatietoestellen


66

Data Naam van betrokkene Functie

01-07-1890 J.Th.J. Cuypers Tijdelijk vervanger (tot 31-

12-1897 en voor

onbepaalde tijd) i.v.m.

overspannenheid en

afwezigheid van P.J.H.

Cuypers

01-04-1899 J. van Tetterode Opzichter

01-04-1904 G. Meulemans Tuinman

1919-1922 J.P. Haasekamp Timmerman

C.S. Paardekooper Lei-looden-zinkwerker

D. Burgerhout Schilder, glasmaker

G. Boshuizen Stoker

1922 J.P. Haasekamp Timmerman

D. Burgerhout Schilder-glazenmaker

C.S. Paardekoper Metselaar-leidekker

Z. Abcouwer Metselaar-leidekker

G. Meuleman Tuinman

J. van Oostveen Schilder-glazenmaker

G. Boshuizen Tuinman-stoker

A. Gaarenstroom Tuinman

M. Snijdelaar Stoker

W.C. Steennis Tuinman

J.T. Vulker Tuinman-stoker

K. Trimp Machinist

1878 Ingekomen brieven van de minister van Binnenlandse Zaken over het

protest van Nederlandse steenfabrikanten tegen het gebruik van

Duitse stenen bij de bouw van het Rijksmuseum.



67

1879-1880 Ingekomen brieven van de burgemeester van Amsterdam over het

aantal werklieden werkzaam in de bouwketen op het

Rijksmuseumterrein in verband met een volkstelling in Amsterdam.


1879-1886 Loonlijsten van gipsafgieters, vervoerders en reparateurs van de

bouwfragmenten.


1880 Lijst met opgave van bijdragen voor de nabestaanden van de

verongelukte arbeider Jan Sonise, met bijlagen.


1883 Stukken betreffende de overdracht van de directeurswoning aan

F.D.O. Obreen.


1884-1902 Brieven van F.D.O. Obreen, directeur van het museum, gericht aan

P.J.H. Cuypers over de bouw van het Rijksmuseum.


z.j. Overdruk met als titel: ‘Algemeene Grondbeginselen voor de

Veredeling van het Ambacht’, uitgegeven door de Vereniging ter

veredeling van het ambacht.



68

FINANCIËLE STUKKEN

1877 Afgesloten brandverzekeringen voor de inboedel (modellen,

afgietsels, meubelen, gereedschappen en boeken) van de houten

loodsen.


1877-1887 Declaraties voor reis- en verblijfskosten van P.J.H. Cuypers, gericht

aan de ‘Monumenten van Vaderlandse Geschiedenis en Kunst’, met

bijlagen.


1877-1897 Declaraties voor het honorarium van P.J.H. Cuypers.


1878-1880 Begrotingen van kosten en materiaalberekeningen.


1879-1892,

z.j.

Verschillende losse rekeningen voor het bouwbureau.



69

1882-1922 Stukken betreffende de financiële verantwoording met als bijlagen

onder andere ingekomen stukken van het ministerie van

Binnenlandse Zaken.


1882-1886 d 24

1887-1891 d 25

1892-1899 d 26

1900-1903 d 27

1904-1906 d 28

1907-1910 d 29

1911-1912 d 30

1913-1915 d 31

1916-1918 d 32

1919 d 33

1920 d 34

1921 d 35

1922 d 36

1887-1888 (Concept)begrotingen voor 1888 en 1889, met bijlagen.


1896-1903 Rekening courant van P.J.H. Cuypers bij de Amsterdamsche Bank.


1912 Overzicht van bouwkosten.



70

STUKKEN BETREFFENDE DE BOUW EN HET ONDERHOUD

ALGEMEEN

1876-1878 Dossier over het maken van een schutting en de directieloods op het

terrein voor het te bouwen Rijksmuseum (besteknummer 18, datum

van aanbesteding 9 november 1876), door aannemer Andries

Hulsen, Amsterdam voor de aanneemsom van ƒ 13.095,-.


1877 Memorie van toelichting bij het gewijzigde ontwerp voor de

Museumgebouwen te Amsterdam, met bijlagen.


1877 Verslag van grondboringen op het terrein van het Rijksmuseum.


[1877-1878] Berekeningen van het gewicht van verschillende bouwmassa’s op de

funderingspalen.


1878 Dossier over de opbouw van het Rijksmuseum (bestek 53, datum van

aanbesteding 22 augustus 1878), afgekeurd door de minister.



71

1878 Bestek en voorwaarden voor het ophogen van gronden en het graven

van een gracht in de Binnendijkschen Buitenvelderschen polder

(bestek 24, datum van aanbesteding 17 juni 1878).


1878-1879 Dossier over de aanbesteding van de opbouw van het Rijksmuseum,

verdeeld in twee percelen (bestek 53bis, datum van aanbesteding 31

oktober 1878), perceel één door J. Schoonenburg en C.J. Maks,

Amsterdam, voor de aanneemsom van ƒ 458.000,- en perceel twee

door A. Boller & Cie., Mannheim, voor de aanneemsom van

ƒ 188.000,-


1878-1883 Weekstaten (1-236) met opgave van werkzaam personeel,

aangevoerde materialen en verrichtte werkzaamheden opgemaakt

door onderbaas M.G. Stokvis in opdracht van de aannemers J.

Schoonenburg en C.J. Maks ten behoeve van de ‘stand en de

vordering der werken behorende tot het eerste perceel van de

opbouw, bestek 53 bis’, gezien en goedgekeurd door de

buitengewoon opzichter R. Rijnja en geverifieerd door J. van

Tetterode.


1878-1879 d 46

1880 d 47

1881 d 48

1882-1883 d 49


72

1878-1884 Dossier (processen-verbaal, correspondentie, overzichten van kosten

en afmetingen van stenen, overzichten van plaatsing van stenen)

over de opbouw van het Rijksmuseum, (bestek 53 bis, datum van

aanbesteding 31 oktober 1878), door A. Boller & Cie., Mannheim,

voor de aanneemsom van ƒ 188.000,-.


1878-1885 Dossier (processen-verbaal, werkstaten voor het proefgebouw van

de verlichting, staten van meer- en minderwerk, berekeningen en

meerderwerk voor scholen, waterleiding en brandblusmiddelen) over

de opbouw van het Rijksmuseum, (bestek 53 bis, datum van

aanbesteding 31 oktober 1878), door J. Schoonenburg en C.J. Maks,

Amsterdam, voor de aanneemsom van ƒ 458.000,-.


1879-1882 Stukken betreffende de indeling van het museum, met vermelding

van deuren sleutelnummers.


1882-1895 Stukken betreffende het terrein (onder andere voor het gebruik voor

de internationale koloniale tentoonstelling van 1883, gebruik van de

doorrit voor de verjaardag van prinses Wilhelmina in 1886).


1884-1885 Dossier over het ophogen en vlakken van het terrein rond het

Rijksmuseum (bestek 9, datum van aanbesteding 8 mei 1884), door

C. van Boven, Amsterdam voor de aanneemsom van ƒ 182.495,-.



73

1884-1886 Dossier over het ophogen en aanleggen van het terrein en het

opstellen van Nederlandsche Bouwfragmenten (bestek 4, datum van

oplevering 10 april 1884 en bestek 23, datum van aanbesteding 16

april 1885), door J. Schoonenburg en C.J. Maks, Amsterdam voor de

aanneemsom van ƒ 22.600,-.


1884-1919 Dossiers over het onderhoud, herstel en vernieuwen van de

Rijksmuseumgebouwen en het daar omheen liggende plantsoen.

Datering Nadere toelichting Aanvr.nr.

1884-1886 Bestek 22, 16 april 1885, door J.

Schoonenburg en C.J. Maks, Amsterdam


d 51

1886-1888 Bestek 36, datum van aanbesteding 6

januari 1887, door C.J. Maks, Amsterdam

voor de aanneemsom van ƒ 5.380,- (met

weekstaten).

d 53


december 1888, door C.J. Maks,

Amsterdam voor de aanneemsom van

ƒ 7.370,-.

d 54


december 1890, door H. Crouwel Jr.,


ƒ 14.390,-.

d 196


februari 1893, door H. Crouwel Jr.,

Amsterdam, voor de aanneemsom van

ƒ 14.590,- (eerste perceel) en ƒ 14.998,-

(tweede perceel).

d 197


februari 1895, door H. Crouwel Jr.,


ƒ 13.185,- (eerste perceel) en door C.J.

Maks, Amsterdam voor de aanneemsom

van ƒ 15.356,- (tweede perceel).

d 198


december 1896, door H. Crouwel Jr.,


ƒ 16.180,- (eerste perceel) en door C.J.

Maks, Amsterdam voor de aanneemsom

van ƒ 12.390,- (tweede perceel).

d 199


74




d 200




d 201




d 202

Datering Nadere toelichting Aanvr.nr.


december 1904, door J.G. Andriesse,


ƒ 16.435,-.

d 203




ƒ 14.947,-.

d 204




ƒ 16.935,-.

d 205


december 1910, door J.H. Werner Jr.,


ƒ 12.500,-.

d 206


januari 1913, door J.H. Werner Jr.,


ƒ 14.887,-.

d 207


december 1914, door J.H. Werner Jr.,


ƒ 12.700,-.

d 208


februari 1917, door de Maatschappij voor

het uitvoeren van bouwkundige werken,

Sloten Noord Holland voor de aanneemsom

van ƒ 17.000,-.

d 209


75

1885-1886 Weekstaten (1-30) van de uitgevoerde werken wegens het

onderhouden en doen van herstellingen aan de Rijksmuseum

Gebouwen te Amsterdam met een omschrijving van de

werkzaamheden en een prijsopgave, ondertekend door de

aannemers J. Schoonenburg en C.J. Maks en incidenteel

goedgekeurd door de opzichter J. van Tetterode.


1886-1887 Dossier over de installatie (d.w.z. inrichting met onder andere

timmerwerk) van het Nederlandsch Museum in het

Rijksmuseumgebouw (onderhandse overeenkomst afgesloten op 30

maart 1886), door de aannemers J. Schoonenburg en C.J. Maks voor

de aanneemsom van ƒ 22.000,-.


1886-1897 Declaraties en ingekomen stukken van H. Crouwel Jr., aannemer in

Amsterdam, betreffende ijzerwerk, timmerwerk, aanleg van

verwarming en aanleg van plantsoen.


1887-1923 Correspondentie met de gemeente Amsterdam over de openstelling

en het onderhoud van de onderdoorrit.



76

METSELWERK

1876-1878 Dossier over het maken van houten funderingen en

grondmetselwerken (bestek 25, datum van aanbesteding 14

december 1876), door aannemers J. Schoonenburg en C.J. Maks,

Amsterdam voor de aanneemsom van ƒ 197.500,- met een register

met opgave van de afmetingen, de plaats en de diepte van de

heipalen.


1876-1882 Dossier over de levering van gebakken metselstenen (bestek 24,

datum van aanbesteding 14 december 1876 werd afgekeurd en

bestek 29, datum van aanbesteding 6 december 1877), door

aannemer H. Ch. van der Houven van Oordt, Apeldoorn voor de



1877-1881 Dossier over de levering van blauwe hardsteen (bestek 43, datum

van aanbesteding 6 december 1877), door Louis Goffin & Cie, Luik



1877-1882 Kwitantieboekjes (3 stuks) met getallen geleverde stenen voor de

bouw van het Rijksmuseum.



77

1877-1883 Cahier met ‘Getallen verwerkte stenen’ bij de bouw van het

Rijksmuseum, o.a. met vermelding van de bereikte bouwhoogte en

het type steen.


1878-1882 Dossier over de levering van profielstenen (onderhandse

overeenkomst), door Kampf & Hollender uit Ruhrort, met

correspondentie tussen L. Beirer en A. Wolff te Amsterdam over

afgekeurde monsters van profielstenen.


1879-1881 Dossier over de levering van profielstenen (onderhandse

overeenkomst), door Georg Schneider III, Nierstein am Rhein.


1879-1881 Dossier over de levering van wit hardsteen (onderhandse

overeenkomst cf. corr.nr. 833 A-D, 836).



78

IJZERWERK

1877-1886 Dossier (processen-verbaal, correspondentie, berekeningen,

begrotingen van kosten etc.) over het maken van ijzer-, glas-, lood-,

zinken verdere bedekkingswerken (bestek 54, datum van

aanbesteding 31 oktober 1878), door J. Paris Isaac, Marchiennes

(België).


1880-1881 Ingekomen stukken betreffende het schilderwerk van de ijzeren

bekapping van het museumgebouw en het zinkwerk van de

directeurswoning.


1883-1886 Dossier over de levering en plaatsing van een ijzeren afsluitingshek

om het terrein, de ijzeren hekken tussen de doorrit en de

binnenpleinen en het verrichten van enige bijkomende werken

(bestek 3, datum van aanbesteding 28 juni 1883), door H. Burgers,

Deventer voor de aanneemsom van ƒ 69.880,-.


1884-1887 Dossier over het smeedwerk van onder andere het afsluitingshek.



79

STUKKEN BETREFFENDE DE DETAILLERING

ALGEMEEN

1880-1882 Iconografische programma’s voor onder andere de gevels, ere- en

voorzaal, met tekeningen en adviezen van F.D.O. Obreen, J.W.

Brouwers en J. Alberdink Thijm.


1883-1884 Stukken betreffende nog te verwachten aanbestedingen en

overeenkomsten voordat het museum in gebruik genomen kan

worden met opgave van nog te verrichten werkzaamheden voor de

inrichting en meubilering van het museum.


1884-1895 Stukken betreffende de inrichting en opening (op 1 mei 1887) van het

Nederlands Museum voor Geschiedenis en Kunst met een

bruikleenovereenkomst voor wandtapijten van baron E. van Zuylen

van Nijevelt de Haar.


1885-1891 Stukken betreffende de inrichting van de zalen en kamers van het

Koninklijk Oudheidkundig Genootschap.



80

1887-1901 Rekeningen van Stoltzenberg & Co en Cuypers & Co betreffende

schilderwerk, eikenhouten kruis, tegeltableaus, houten model van

een deurkruk, hardstenen voetstukken, drie voetstukken en

hardstenen balustraden.



81

GLAS-IN-LOODWERK

1879-1887 Dossier over de levering van vensterglas (onderhandse

overeenkomst), door L.G. Vogel, J.J. Bouvy, D.J. van den Brink,

F. Nicolas, F. Bremer, Jeekel Nijnssen & Co, G. Hawinkels en

E. Löhrer.


1882-1884 Dossier (ook met een tekening) over de prijsvraag (concours-opgave)

voor het ontwerp van een paneel van gebrandschilderd glas met de

voorstelling (twee iconografische schema’s) van Apelles door F.

Nicolaas uit Roermond, H.J.J. Cuer uit Utrecht, Staline-Janssens uit

Antwerpen, Tyroler Glasmalerei uit Innsbrück en W.F. Dixon uit

Londen voor de aanneemsom van ƒ 9.200,-.


1883-1885 Dossier over het leveren en plaatsen van gebrandschilderd glas voor

de vijf vensters in de voorzaal (onderhandse overeenkomst

afgesloten op 20 december 1883), door W.F. Dixon, kunsten

glasschilder in Londen voor de aanneemsom van ƒ 25.000,-.


1885-1888 Dossier over het leveren en plaatsen van getint glas-in-lood met

randen van geschilderd glas (onderhandse overeenkomst), door

F. Nicolaas & Zonen, glasschilders in Roermond.



82

1905-1906 Stukken en tekeningen betreffende de prijsvraag (gesloten concours)

voor het leveren van veertien gebrandschilderde medaillons voor de

ramen van het trappenhuis (noordwestzijde), door G. Sturm uit

Amsterdam, F. Nicolaas en Zonen uit Roermond, J.W. le Nobel uit

Amsterdam, J.L. Schouten uit Delft, J.G. Andriesse uit Amsterdam en

Cuypers & Co uit Roermond, voor de aanneemsom van ƒ 6.000,-.



83

STEEN- EN BEELDHOUWWERK

1877-1883 Ingekomen stukken betreffende de levering van verschillende soorten

steen (onder andere zandsteen en marmer), met bijlagen.


1880-1882 Dossier over de uitgeschreven prijsvraag (open concours) voor de

uitvoering van decoratieve beeldhouwwerken met gepubliceerde

foto’s van ingezonden modellen en krantenartikelen.


1880-1884 Dossier over het maken van modellen en het uitvoeren van decoratief

beeldhouwwerk (onderhandse overeenkomst, behorend bij bestek

53bis, tweede perceel), door B. van Binnebeke, P. Capiau, Frans van

Camp, Hub van Gemert, Fr. Bouché, Ch. Verwilghen, K. Adema, M.

Nappenecey en A. Nicolaij.


1880-1887 Dossier over verschillende decoratieve beeldhouwwerken en

bouwdetails (onderhandse overeenkomst), door Emile Bourgonjon,

’s-Gravenhage.


1881-1882 Stukken betreffende het beeld ‘Victorie’ te maken in gegoten zink en

galvanisch gebronsd (met een concept overeenkomst), door

Engelbert Peiffer, beeldhouwer te Hamburg.



84

1881-1884 Dossier over het maken van decoratieve beeldhouwwerken

(onderhandse overeenkomst afgesloten op 10 december 1881), door

Fr. Vermeijlen, Leuven voor de aanneemsom van ƒ 14.000,-.




F. Vermeijlen, Leuven voor de aanneemsom van ƒ 10.250,-.



(onderhandse overeenkomst afgesloten op 30 januari 1883), door

Bart van Hove, Amsterdam voor de aanneemsom van ƒ 4.500,-.


1884 Dossier over het maken van decoratieve beeldhouwwerken

(onderhandse overeenkomst afgesloten op 18 maart 1884), door

F. Vermeijlen, Leuven.


1884 Stukken betreffende de vervaardiging van beeldhouwwerk voor de

Erezaal (acht beelden van kinderen) en voor het Prentenkabinet (vier

koppen), door beeldhouwer Alexander Vercruyse.



85

1884 Stukken betreffende de levering en vervaardiging van marmeren

voetstukken (onderhandse overeenkomst), door G. Artus uit

Amsterdam voor een bedrag van ƒ 550,-.


1885, 1896

Stukken betreffende steenhouwwerk uitgevoerd door J.P. Stapper,

steenhouwer uit Amsterdam.


1886-1890 Dossier over het modelleren van drie beelden: een oude Fries, een

Spaanse burger en De Vrede (onderhandse overeenkomst), door

F. Vermeijlen, Leuven.


1899 Dossier over het uitvoeren van twee beelden met als voorstelling

Bernulphus en Frederik Hendrik voor de achtergevel (onderhandse

overeenkomst afgesloten op 31 juli 1899), door J.Th. Moorman,

Roermond voor de aanneemsom van ƒ 2.000,-.


1899-1900 Dossier over het maken van modellen en het uitvoeren in witte steen

van twee hoogreliëfs boven de ingangen op de binnenplaatsen en

twee beelden boven de ingang van de Directeurswoning

(onderhandse overeenkomst afgesloten op 31 juli 1899), door B. van

Hove, Amsterdam voor de aanneemsom van ƒ 2.600,-.



86

1899-1901 Dossier over het gieten in brons, het leveren en plaatsen van de

beelden La Beblis van Leenhoff, La Discobole van Kessels, La Paix

van Vermeijen, twee Guerriers (van Vermeijlen) (onderhandse

overeenkomst afgesloten op 20 december 1899), door Compagnie

des Bronses s.a., Brussel voor de aanneemsom van Fr. 11.950,- en

door C.J. Maks voor de aanneemsom van ƒ 9.700,-.


1902-1903 Stukken over het gieten in brons en leveren van vier leeuwen naar

model (onderhandse overeenkomst afgesloten op 24 juni 1902), door

Compagnie des Bronzes s.a., Brussel.


1903-1904 Dossier over het gieten in brons en leveren van de groep

‘l’enlèvement de Psyche par Mercure’ van Adriaan de Vries

(onderhandse overeenkomst afgesloten op 30 juni 1903), door Mrs.

Thiébaut Frères en D. Gamer, Parijs voor de aanneemsom van

Fr. 6.600,-.


1904 Dossier over de uitvoering in brons en de opstelling van de twee

Deense honden van de beeldhouwer Gardet, Musée Chantilly

(onderhandse overeenkomst afgesloten op 2 maart 1904), door Siot-

Decouville, fondeur editeur, Parijs en C.J. Maks, Amsterdam.


1905-1906 Dossier over het maken van modellen en het uitvoeren in St.

Joiresteen van divers decoratief beeldhouwwerk (onderhandse

overeenkomst afgesloten op 6 november 1905), door J.H. Schröder,

L.M. van Tetterode, A. Hesselink, Van den Bossche en Crevels.



87

UURWERKEN EN KLOKKENSPEL

1886-1887 Dossier over de aankoop van negentien oude klokken van

Arnemuiden en het vervoer naar het Rijksmuseum (onderhandse

overeenkomst afgesloten op 15 oktober 1886), door S.L. Gobetz,

Middelburg voor de aanneemsom van ƒ 2.760,- en door C.J. Maks,

Amsterdam voor de aanneemsom van ƒ 25,-.


1888-1890 Dossier over de levering en plaatsing van een uurwerk in de

noordoostelijke hoofdtoren (onderhandse overeenkomst, afgesloten

op 4 september 1888), door J.H. Addicks, uurwerkfabrikant in

Amsterdam voor de aanneemsom van ƒ 3.500,-


1899-1901 Dossier over het aanvullen van het aantal klokken tot 21 stuks en het

herstellen en stemmen van een bestaand klokkenspel afkomstig uit

Arnemuiden (onderhandse overeenkomst afgesloten op 11 juli 1899),

door Fa. Petit & Fritsen, Aarle-Rixtel, voor de aanneemsom van

ƒ 1.450,-.


1899-1902 Dossier over de levering en de plaatsing van het mechaniek voor het

in werking brengen van een klokkenspel bestaande uit 21 klokken in

de noordoostelijke toren (onderhandse overeenkomst afgesloten op

15 augustus 1899), door J.H. Addicks uurwerkfabrikant in Amsterdam




88

1903-1904 Dossier over de levering en plaatsing van figuren onder de vier

wijzerplaten van de klokkentoren (onderhandse overeenkomst

afgesloten op 21 augustus 1903), door J.Th. Moorman, Roermond




89

SCHILDERWERK

1883-1886 Dossier (correspondentie, rekeningen, bestek en processen-verbaal

etc.) over het verrichten van het schilderwerk (bestek 5, datum van

aanbesteding 13 september 1883), door G.J. de Haas & Zn.,

Amsterdam voor de aanneemsom van ƒ 27.000,-.


1885 Stukken betreffende het schilderen van ‘De Bouwkunst’ in de

bovenzaal en ‘De Schilderkunst’ in de Rembrandtzaal (onderhandse

overeenkomst), door G. Sturm, Amsterdam (kartons), Schenk

(Bouwkunst), Voskuil en Visser (Schilderkunst).


1886-1887 Stukken betreffende de uitvoering van schilderwerk voor de afdeling

voor kerkelijk kunst door T. Reijenga en C. Smith, decoratieschilders

uit Amsterdam.


1887-1888 Dossier over verschillende decoratieve schilderwerken (onderhandse

overeenkomst) voor de afdeling kerkelijke kunst door F. Reclaire,

decoratieschilder in Amsterdam.


1887-1896 Dossier over verschillende decoratieve schilderwerken voor de

afdeling voor kerkelijk kunst (onderhandse overeenkomst), door

T. Rijenga en C. Smith, decoratieschilders in Amsterdam.



90

1891-1892 Dossier over verschillende decoratieve schilderwerken (onderhandse

overeenkomst), door P. Helwegen, decoratieschilder in Amsterdam.


1892 Declaraties voor decoratief schilderwerk (onderhandse

overeenkomst), door Th. Haldermans, decoratieschilder in

Amsterdam.


1899 Dossier over de muurschilderingen in de Erezaal en achtergalerij

(onderhandse overeenkomst afgesloten op 13 oktober 1899), door G.

Sturm, Amsterdam.


1899 Dossier over het uitvoeren van schilderwerk (onderhandse

overeenkomst afgesloten op 10 juli 1899), door G. Smith Azn., huis-

en decoratieschilder, Amsterdam.


1900-1902 Dossier over het maken van kartons voor de beschildering van de

wanden in de Voorzaal (onderhandse overeenkomst afgesloten op

18 december 1900), door G. Sturm, Amsterdam.



91

1902-1905

Dossier over het schilderen op monumentaal schilderdoek in de

Voorzaal van voorstellingen naar bestaande kartons (onderhandse

overeenkomst), door G. Sturm, Amsterdam.


1902-1910 Dossier over het schilderen op monumentaal schilderdoek in de

Voorzaal, voorstellingen naar de bestaande kartons (onderhandse

overeenkomst afgesloten op 23 oktober 1902), door G. Sturm,

Amsterdam.


z.j. Bestek in concept voor het verrichten van het schilderwerk in de

lokalen van de Rijksnormaalschool voor tekenonderwijzers, van de

Rijksschool voor kunstnijverheid en de directeurswoning.



92

TEGELWERK

1881-1889 Dossier over de levering van decoratief tegelwerk (onderhandse

overeenkomsten onder andere afgesloten op 1 mei 1886), door

aannemer J. van Hulst uit Harlingen.


1884 Stukken betreffende de levering en plaatsing van decoratief

tegelwerk (onderhandse overeenkomst), door J. van Hulst, Harlingen

en Firma Villeroy & Boch, Mettlach en J. Schoonenburg en J. Maks,

Amsterdam.


1884-1885 Dossier over het maken van kartons voor decoratief tegelwerk

(onderhandse overeenkomst afgesloten op 24 maart 1884), door

G. Sturm, kunstschilder in Amsterdam.



overeenkomst afgesloten op 1 mei 1886), door Firma Villeroy &

Boch, Mettlach.



(onderhandse overeenkomst afgesloten op 1 september 1886), door

G. Sturm, Amsterdam.



93

1886-1892 Dossier over de plaatsing van decoratief tegelwerk (onderhandse

overeenkomst afgesloten op 1 mei 1886), door J. Schoonenburg en

C.J. Maks, Amsterdam.


1888-1891 Dossier over de levering en plaatsing van drie panelen in de

zuidgevel uitgevoerd in geëmailleerd lava (onderhandse

overeenkomst afgesloten op 5 november 1888), door F. Gillet, Parijs.




G. Sturm, Amsterdam.



overeenkomst afgesloten op 14 oktober 1893), door Firma Villeroy &

Boch, aannemers in Mettlach.


1895-1901 Dossier over het plaatsen van decoratief tegelwerk (onderhandse

overeenkomst afgesloten op 20 december 1895), door C.J. Maks,

Amsterdam.



94

VLOEREN

1881-1887

Dossier over de levering en het leggen van vloeren (bestek 42,

datum van aanbesteding 15 september 1881), door J. Odorico,

Frankfurt aan Mainz, voor de aanneemsom van ƒ 70.900,-.


BEHANG EN STOFFERING

1883-1886 Stukken betreffende behangerswerkzaamheden uitgevoerd door

H.J. Weerts & J.L. Agtereck, Amsterdam.


1884-1888

Dossier over het maken en plaatsen van stoffeer- en

behangerswerken in de zalen (bestek 8, datum van aanbesteding 1

mei 1884), door H.F. Jansen & Zonen, Amsterdam voor de



1886-1888 Stukken betreffende de levering en plaatsing van stoffering zoals

gordijnen etc. (onderhandse overeenkomst), door H.F. Jansen en

Zonen, behangers uit Amsterdam.



95

STUKKEN BETREFFENDE DE MEUBELS

1882-1885 Dossier over het maken en leveren van 20 stuks glazen kasten

(bestek 1, datum van aanbesteding 29 maart 1883), door J.

Grambeek, Roermond voor de aanneemsom van ƒ 7.349,-.


1884-1886 Dossier over maken en leveren van meubels en verdere werken,

nodig tot inrichting en installatie Rijksverzamelingen van

Geschiedenis en Kunst (bestek 6, datum van aanbesteding 24 april

1884), door H. Crouwel, Amsterdam voor de aanneemsom van

ƒ 9.605,-.


1884-1886 Dossier over het maken en leveren van kasten, beweegbare lijsten,

aftimmeringen en verdere bijkomende werkzaamheden voor de

inrichting (bestek 3, datum van aanbesteding 10 april 1884), door La

Construction Industrielle, Brussel voor de aanneemsom van

ƒ 16.590,-.


1885-1886 Stukken betreffende het opstellen van het orgel uit de Nicolaïkerk in

Utrecht in de westelijke binnenplaats (onderhandse overeenkomst

afgesloten op 20 februari 1886), door M. Maarschalkerweerd en

Zoon, orgelmaker in Utrecht voor de aanneemsom van ƒ 1.175,-.

Verwijzing: Zie d 114


96

1885-1889 Dossier over het opstellen van Oud-Nederlandsche bouwfragmenten,

de aanleg van een Vechtwaterleiding, het maken van een inrichting

ten behoeve van de plaatsing van een uurwerk en het leveren en

plaatsen van leuningen op de trappen (bestek 7, datum van

aanbesteding 19 juli 1888), door C.J. Maks, Amsterdam voor de



1886-1887 Stukken betreffende het maken en afleveren van vitrinekasten voor

de munten- en penningenverzameling (onderhandse overeenkomst

afgesloten op 9 september 1886), door H. Crouwel, aannemer in

Amsterdam, met een bijlage uit 1882.


1886-1888 Stukken betreffende het maken en leveren van negentien tafels ten

behoeve van de afdeling Oorlog en Marine in het Nederlands

Museum, door R. Rijnja, timmerman in Amsterdam voor ƒ 946,-.


1893 Stukken betreffende de levering van twee witstenen voetstukken en

twee loden topversieringen (onderhandse overeenkomst), door J. Th.

Noorman, Roermond voor de aanneemsom van ƒ 850,-.


1894-1896 Stukken betreffende het leveren en plaatsen van een

veiligheidsvitrine in zaal 157, met daaromheen het plaatsen van een

smeedijzeren hek (onderhandse overeenkomst afgesloten op 29

augustus 1895), door H. Crouwel Jr., aannemer in Amsterdam voor




97

1922 Twee ingekomen brieven over muurkasten.



98

STUKKEN BETREFFENDE DE RIJKSNORMAALSCHOOL IN HET

RIJKSMUSEUM

1883-1885 Dossier over het plaatsen en opstellen van een houten loods t.b.v. de

Normaalschool voor Tekenonderwijzers en het bijbouwen van een

nieuw gedeelte op het terrein van het Rijksmuseum (bestek 7, datum

van aanbesteding 24 april 1884), door H. Crouwel, Amsterdam voor



1884-1885 Begroting van kosten voor de inrichting van de Rijksnormaalschool

met opgave van werkzaamheden met daarbij behorende kosten, door

H. Crouwel, Amsterdam.



99

STUKKEN BETREFFENDE TECHNISCHE VOORZIENINGEN

(verwarming, verlichting e.d.)

1875-1879 Stukken betreffende verschillende verwarmingsinstallaties met

catalogi en prijsopgaven van verschillende firma’s.


1875-1887 Stukken betreffende de levering en plaatsing van verwarmings- en

ventilatietoestellen (onderhandse overeenkomst afgesloten op 22 mei

1879), door Geneste Herscher & Cie, aannemers uit Parijs voor de



1877-1885 Stukken betreffende het plaatsen en onderhouden van het gastoestel

door de Hollandsche Gaz. Fabriek.


1877-1889 Stukken en tekeningen betreffende het leveren en plaatsen van

gasornamenten ten behoeve van gasverlichting (onderhandse

overeenkomst), door Becht & Dyserinck, Amsterdam.


1877-1894 Stukken betreffende de leverantie van duinwater en Vechtwater en

de verhuur van meters door de Duinwater-maatschappij in

Amsterdam.



100

1880-1901 Stukken betreffende de aanleg van de riolering.


1882-1887 Dossier over de levering van brandstoffen voor de verwarming van

het Rijksmuseum en de directeurswoning (onderhandse

overeenkomst).


1883-1923 Stukken betreffende de veiligheid met onder andere stukken

betreffende de inrichting van een politiepost in de kelderverdieping en

de aanwezigheid van brandblusmiddelen.


1884 Brief met prijsopgave betreffende de levering van gasornamenten

door Peck & Co in Amsterdam.


1884 Stukken betreffende de elektrische verlichting van de bibliotheek,

uitgevoerd door Elektrotechnisch Bureau Reding en Van Capelle in

Amsterdam.


1887-1901 Stukken betreffende telefoonaansluitingen door Ribbink, Van Bork &

Co. in Amsterdam en de Gemeentelijke Telefoondienst in

Amsterdam.



101

1887-1906 Dossier over de levering van de benodigde steenkolen, cokes en

eikentalhout (per jaar aanbesteed).


1887-1907 Stukken betreffende het onderzoeken en beproeven van de

bliksemafleiders (onderhandse overeenkomst), door Ribbink van

Bork & Co, Algemene Telefoonmaatschappij in Amsterdam.


1888-1902 Stukken betreffende het onderhoud van brandschellen (onderhandse

overeenkomst), door de Brandweer van de gemeente Amsterdam.


1897-1900 Stukken betreffende het aanbrengen van een verwarmingsinrichting

(stoom onder lage druk) met de daarbij horende hulpmiddelen in

twintig lokalen op de tweede en derde verdieping (onderhandse

overeenkomst afgesloten op 26 juli 1898), door C.A. Huygen civ. ing.

in Rotterdam voor de aanneemsom van ƒ 11.000,- en door C.J. Maks

uit Amsterdam.


1900-1901 Dossier over de bouw van een proefgebouw voor de verlichting met

daarbij horende werken en leveranties (bestek 8, datum van

aanbesteding 2 augustus 1900), door J.H. van Groenedaal,




102

1900-1903 Stukken betreffende het aanbrengen van een verwarmingsinrichting

(stoom onder lage druk) met de daarbij horende toestellen,

materialen en hulpmiddelen in alle tentoonstellingszalen

(onderhandse overeenkomst afgesloten op 22 juni 1900), door C.A.

Huygen civ. ing. in Rotterdam voor de aanneemsom van ƒ 53.145,-.


1900-1905 Stukken betreffende de levering en plaatsing van de elektrische

verlichting van beide scholen, bibliotheek, dienstlokalen, gang en

traptorens, met bijlevering van materialen en arbeidsloon


Allgemeine Elektricitäts-Gesellschaft, Bouwbureau in Amsterdam

voor de aanneemsom van ƒ 7.545,-, met een tekening.


1906-1907 Stukken betreffende de ventilatie van de bovenzalen, uitgevoerd door

de Allgemeine Elektricitäts-Gesellschaft, Bouwbureau in Amsterdam.


1920 Stukken betreffende de verbetering van de verlichting op de lange

zuidmuur van de Regentenzaal, met zes tekeningen.



103

STUKKEN BETREFFENDE DE BOUWFRAGMENTEN EN

GIPSAFGIETSELS

1877-1882 Stukken (declaraties en correspondentie) betreffende het

vervaardigen en leveren van gipsafgietsels van werken van A.

Quellinus voor de Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijzers.


1878-1899 Stukken (voornamelijk declaraties) betreffende het vervaardigen van

gipsafgietsels van Nederlandse bouwfragmenten, te plaatsen op de

binnenplaats door onder andere Cuypers & Co, Mutters & Zn. uit Den

Haag en P.J. Janssens uit Amsterdam.


1879-1900 Correspondentie, rekeningen en inventarislijst van verschillende

bouwfragmenten (onder andere: Japanse pagode, tuinvazen,

kanonnen met kogel, geschilderd plafond).


1879-1886 Inventaris van afgietsels van bouwfragmenten vervaardigd door F.

Stoltzenberg in Roermond ten behoeve van het Rijksmuseum, in

opdracht van de minister van Binnenlandse Zaken.


1879-1889 (Prijs)lijsten van te vervaardigen afgietsels.



104

1879-1903 Stukken betreffende het plaatsen van Nederlandse bouwfragmenten.

Omschrijving bouwfragment (datering) Aanvr.nr.

• Fragmenten uit de kloostergang St. Maarten in

Utrecht (1879).

d 104

• Geschilderd plafond door G. de Lairesse uit het

woonhuis van W.F. Piek aan de Heerengracht in

Amsterdam (1879-1898).

d 105

• Grafzerk Schagen (1878-1879). d 267

• Steentilpoort en Heerepoort Groningen (1878-1879). d 268

• Stenen grafkist Erichem (1879). d 269

• Bergpoort Deventer (1880). d 270

• Beschotwerk met schilderingen, muurtegeltjes en

schoorsteenmantel, ijzeren bekroningen van twee

schoorstenen uit het Hogerhuis van Jacob van

Campen in Amersfoort (1881).

d 106

• Stenen voetstuk van een doopvont uit Kuinre (1881). d 107

• Reliëfsteen Oudewater (1882). d 271

ph 1189

• Kamerbetimmering met plafond, twee stenen

beelden en toogstukken uit het Huygenshuis in

’s-Gravenhage (1882-1884).

d 108

• Bouwfragmenten uit de Kleine kerk in Edam (1883). d 109

• Gewelfribben uit de vijftiende-eeuwse

abdijgebouwen in Middelburg (1884).

d 110

• Twaalf beeldhouwfragmenten uit de St. Janskerk in

’s-Hertogenbosch (1884)

d 111

• Stoeppalen Leerdam (1884) d 272

• Orgel uit de Evangelische Lutherse Kerk in

Amsterdam (1884-1885)

d 112

• 51 fragmenten van een poortje en 13 fragmenten

van een boog en een ijzeren pompslinger uit het

voormalig zeekantoor in Rotterdam (1885)

d 113

• Orgel uit de Nicolaïkerk in Utrecht (1885-1886) d 114

• Vijf grafzerken en een kapiteel uit Abdij Berne in

Berne en Herpt (1885-1886)

d 115

• Stalmuur (tussen de ‘Groote Stal’ en de militaire

bakkerij) uit de Koninklijke Militaire Academie in Breda

(1885-1889)

d 116

• Orgel uit de Nederlands Hervormde Kerk in

Scheemda (1886)

d 117


105


• Console en baldakijn uit de paushuizen, veertiende-

eeuwse tegelvloer van J.L.A. Martens, oude reliëfs

van de kloostergang van St. Maarten uit Utrecht

(1886-1887)

d 118

• Beschilderde balk uit het Prinsenhof in Haarlem

(1886-1887)

d 119

• Fragmenten uit het Klaarkampster Gasthuis ‘Het

Oude Stins’ in Franeker (1887)

d 120

• 1200 muurtegels van een perceel aan het Oud

Munsterkerkhof in Utrecht (1887)

d 121

• Fragmenten (kraagstukken en deuren) uit een

school aan de Jansstraat in Haarlem (1887)

d 122

• Kartons van vensters (in bruikleen) uit de St. Bavo in

Haarlem (1887-1889)

d 123

• Gotische houten gevel uit Middelburg (1888) d 124

• Stenen lijkkist uit de kerk in Oosterland (1889) d 125

• Vier balken met decoratief bladmotief uit de vijftiende

eeuw (1891)

d 126

• Monumentale dorpspomp van 1662 uit Vianen

(1891-1892)

d 127

• Gevelbeelden van de Penninkshoek in Deventer

(1892)

d 128

• 120 eiken balkjes uit de voormalige Grote Kerk in

Veere (1892)

d 129

• Binnenfront van de waterpoort in Gorinchem (1893) d 130

• Stenen cartouche met leeuwen uit het Rasphuis in


d 131

• Gevelsteen van het Oude Huiszittenhuis in

Amsterdam (1895)

d 132

• Preekstoel uit de Rooms-Katholieke Kerk in

Susteren (1895)

d 133

• Antieke zoldering van een woonhuis aan de

Wijnstraat 52 in Dordrecht (1895)

d 134

• Fragmenten van gebrandschilderd glas uit de St.

Walburgskerk in Zutphen (1895-1896)

d 135

• 73 fragmenten en twee roodstenen kisten uit de

Nederlands Hervormde Kerk in Hippolytushoef (1895-

1896)

d 136

• Vijf voorwerpen van de St. Petrus Bandenkerk uit

Oisterwijk (1896)

d 137

• Eikenhouten jubé uit de kerk in Helvoirt (1896) d 138

• Altaar uit de Rooms-Katholieke Kerk in Leur (1899) d 139

• Gewelfschildering van de St. Laurenskerk in Alkmaar

(1902-1903)

d 140


106

1880-1907 Stukken (voornamelijk correspondentie) betreffende het vervaardigen

van gipsafgietsels van Nederlandse bouwfragmenten.


• Koorhek van de Nederlands Hervormde kerk in

Enkhuizen (1880).

d 274

• Heilige Graf in de Dom te Utrecht (1884). d 275

• Schoorsteen raadhuis Bergen op Zoom (1886). d 276

• Klokkenspel Dom te Utrecht (1907). d 277

1882 Brief betreffende het verkrijgen van een financiële vergoeding door

de Kerkvoogdij van de Hervormde gemeente in Rinsumageest, in

verband met de opname van bouwfragmenten t.b.v. het

Rijksmuseum.


1886 Stukken (voornamelijk declaraties) betreffende het vervaardigen van

gipsafgietsels van Nederlandse bouwfragmenten, te plaatsen op de

binnenplaats door onder andere Cuypers & Co, Mutters & Zn. uit Den

Haag en P.J. Janssens uit Amsterdam.


1887-1889,

1914

(Inventaris)lijsten van bouwfragmenten overgebracht naar het

Rijksmuseum, met bijlagen.


1888-1889 Stukken betreffende het vervaardigen van gipsafgietsels van de

Boroboedoer op Java, door August Kramp en Petrus Janssens,

mouleur in Roermond.



107

1890-1893 Dossier over het opstellen van Oud-Nederlandse bouwfragmenten

(bestek 4, datum van aanbesteding 8 mei 1890), door C.J. Maks,



z.j. Memorie van toelichting over de plaatsing van een pleistergieterij op

het terrein van het Rijksmuseum van A.G.C. van Duyl, eigenaar van

de firma Erve L. Grisant gericht aan de minister van Binnenlandse

Zaken.


z.j. Begroting van kosten voor de bouw van een loods voor het opstellen

van afgietsels en fragmenten van Bouwkunst voor het Nederlands

Museum in Den Haag [sic].


z.j. Inventaris van gipsafgietsels in het Rijksmuseum.



108

STUKKEN BETREFFENDE DE UITBREIDINGEN VAN HET

RIJKSMUSEUMGEBOUW

NB In 1890 werd het Rijksmuseumgebouw uitgebreid met het

Fragmentengebouw, in 1892 met de Rijksnormaalschool. In 1906

werd de Nachtwachtzaal gebouwd, in 1909 werd de Druckeruitbouw

geopend en in 1916 werd de tweede Drucker aanbouw geopend.

FRAGMENTENGEBOUW

1897-1899 Stukken betreffende het aanbrengen van de verwarmingsinrichting

(warm water) met de daarbij horende toestellen, materialen en

hulpmiddelen in het Fragmentengebouw (onderhandse

overeenkomst afgesloten op 22 juni 1897), door Th.A. de Koster,

verwarmingstoestellenfabrikant in Amsterdam voor de aanneemsom

van ƒ 5.360,-.


RIJKSNORMAALSCHOOL

1888-1892 Dossier over de bouw van een oefenschool voor de

Rijksnormaalschool voor tekenonderwijzers op het terrein van het

Rijksmuseum met de daarbij horende werkzaamheden en leveranties

(bestek 3, datum van aanbesteding 26 juni 1890), door C.J. Maks,



1890-1891 Ingekomen rekeningen van H. Crouwel uit Amsterdam.



109

REMBRANDTZAAL

1878-1881 Stukken betreffende de verlichting van de schilderijzalen en met

name de Rembrandtzaal en stukken betreffende de oprichting van

een proeflokaal, met acht tekeningen.


1884-1885 Stukken betreffende de nieuwe omlijsting van ‘De Nachtwacht’.


1888-1902 Stukken betreffende de verlichting van de Rembrandtzaal, met een

geheim rapport (met conceptversies) van de commissie tot het

nemen van proeven ten behoeve van de verlichting van Rembrandts

Nachtwacht en spotprenten op de belichtingskwestie.

Aanvraagnummer: d 186, d 186.1

1904-1906 Dossier over de bouw van een bijbouw aan de zuidzijde (nieuwe

Rembrandtzaal) met de daarbij horende werkzaamheden en

leveranties (bestek 10, datum van aanbesteding 6 oktober 1904),

door J.H. van Groenedaal, Amsterdam.


1904-1906 Dossier (met zeven tekeningen) over de aanleg van een lage

drukstoomverwarming voor de Nieuwe Rembrandtzaal (onderhandse

overeenkomst afgesloten op 11 maart 1904), door Huygen & Wessel,

Ingenieursbureau in Rotterdam voor de prijs van ƒ2.024,-.



110

1904-1908 Stukken betreffende de aanbouw van een nieuwe Rembrandtzaal

aan de zuidgevel (opening op 16 juli 1906), met ‘Het Zondagsblad

van het Centrum’ d.d. 28 juli 1906).



111

DRUCKER I EN II AANBOUW

1906-1907 Dossier over de aanleg van een lage drukstoomverwarming in de

Drucker-aanbouw (onderhandse overeenkomst afgesloten op 21 juli

1906), door Huygen & Wessel, Ingenieursbureau in Rotterdam voor

de prijs van ƒ2.695,-.


1906-1908 Dossier over het maken van een zuidelijke aanbouw (Drucker

aanbouw I) met de daarbij behorende werkzaamheden (bestek 10,

datum van aanbesteding 20 december 1906), door J. Kok, Utrecht



1911-1915 Dossier over de uitbreiding van de zuidelijke aanbouw (Drucker

aanbouw II) met de daarbij behorende werkzaamheden (bestek 16,

datum van aanbesteding 7 augustus 1913), door J. Kok, Utrecht voor

de aanneemsom van ƒ 85.458,- met als bijlagen ‘Algemeen

Handelsblad’ van 25 april 1912 en het Raadsbesluit van de

Gemeente Amsterdam van 23 juli 1912.



112

1912-1914 Stukken betreffende de verwarmingsinrichting voor de uitbreiding van

de zuidelijke aanbouw (onderhandse overeenkomst afgesloten op 8

november 1912), door Huygen & Wessel, Ingenieursbureau in

Rotterdam voor de aanneemsom van ƒ 3.632,-.



113

STUKKEN BETREFFENDE HET PLANTSOEN

NB Voor het onderhoud van het plantsoen zie ook: Stukken betreffende

de bouw en het onderhoud; Algemeen, p. 82-87.

1884 Stukken betreffende de aanleg van de tuin en leverantie van bomen

en planten (onderhandse overeenkomst), door J.P.R. Galesloot,

Amsterdam.


1885 Ingekomen brief van B & W van de gemeente Amsterdam over het

niet willen afstaan van met name tropische planten ten behoeve van

het plantsoen van het Rijksmuseum.


1885 Factuur van ‘Bloemisterij, boomkweekerij en zaadwinkel

Groenewegen & Co.’ aan P.J.H. Cuypers voor geleverde planten ten

behoeve van [het plantsoen van] het Rijksmuseum.


1886-1888 Dossier over het onderhouden en herstellen van het plantsoen met

leveren en plaatsen van planten tot 31 december 1888 (bestek 35,

datum van aanbesteding 6 januari 1887), door O.A.G. Kauffmann,

Nieuwer Amstel voor de aanneemsom van ƒ1.540,-.



114

1888-1891 Dossier over het onderhouden en herstellen van het plantsoen met

het leveren en plaatsen van planten en bomen van 1 januari 1889 tot

31 december 1890 (bestek 9, datum van aanbesteding 22 november

1888), door J.P.R. Galesloot, Nieuwer Amstel voor de aanneemsom

van ƒ2.475,-.



115

STUKKEN BETREFFENDE ANDERE ACTIVITEITEN VAN

CUYPERS GERELATEERD AAN HET RIJKSMUSEUM

1878-1879 Reglementen en statuten van de Quellinusschool, kunstnijverheid- en

tekenschool onder leiding van E. Colinet, met een magazijnboek en

inventarislijsten van meubelen, gereedschappen en modellen en

bijlagen.


1881-1903 Stukken betreffende het leraarschap van P.J.H. Cuypers en J.Th.J.

Cuypers aan de Rijksnormaalschool voor Tekenonderwijs, met

lesprogramma’s, correspondentie tussen het Ministerie van

Binnenlandse Zaken en Cuypers, huishoudelijke reglementen,

lesroosters, leerlingenlijsten en cijferlijsten.


1892-1889 Door P.J.H. Cuypers ondertekende bruikleenovereenkomsten van

voorwerpen, boeken en portretten, geleend van het Prentenkabinet,

met bewijzen van ontvangst.



116

STUKKEN BETREFFENDE FESTIVITEITEN EN OFFICIËLE

GELEGENHEDEN IN HET RIJKSMUSEUM

1883 Internationale Kolonie- en Uitvoerhandeltentoonstelling te

Amsterdam.


Toelichting: 4 bladen, plattegronden van het

tentoonstellingsterrein 1882, ondertekend

door de president van het uitvoerend comité,

D. Cordes, aanzicht en doorsnede van de

koninklijke tribune.

Schaal 1 op 100 en 1 op 500.

1884-1886 Stukken betreffende de opening van het museum op 13 juli 1885:

- de vervaardigen van een model voor een gedenkpenning,

uitgevoerd door F. Baetes, graveur uit Antwerpen;

- de inrichting van de oostelijke binnenplaats (onderhandse

overeenkomst), door H.F. Jansen & Zn., stoffeerders uit Amsterdam

en J. Schooneburg en C.J. Maks, aannemers uit Amsterdam;

- (vergader)stukken van de commissie voor de feestelijke opening

van het Rijksmuseum met S.W. Josephus Jitta als voorzitter en N. de

Roever als secretaris;

- het opstellen van een feestelijke groep historische figuren door Jos.

Alb. Alberdingk Thijm;

- en een tekening van de tribune.

Aanvraagnummers: d 211, t 3033

Microfichenummer: 766

Toelichting: De tekening van de tribune behoort bij

missive nr. 2131 van 11-6-1885, schaal 1 op

100.


117

1885 Huldedichten voor P.J.H. Cuypers, ter gelegenheid van de opening

van het Rijksmuseum, door J. van Bergen en M.G. Stokvis.


1885-1911 Stukken betreffende de oplevering van een uitgave in twaalf

afleveringen van een ‘prachtwerk’ over de Rijksmuseumgebouwen

(onderhandse overeenkomst afgesloten op 6 mei 1890), door G.

Amand, Amsterdam voor de aanneemsom van ƒ 14.000,-.


1887 Ingekomen brief bij de Architect van de Rijksmuseumgebouw van het

Ministerie van Binnenlandse Zaken betreffende de toekenning van de

zilveren erepenning aan Ch. Champigneulle Fils te Parijs.


1900-1901 Stukken betreffende de ‘illuminatie’ van de voorgevel ter gelegenheid

van het bezoek van Koningin Wilhelmina aan Amsterdam, uitgevoerd

door C.J. Maks voor ƒ 499,95.



118

1906, 1917 Inrichting van het museum bij officiële feestelijke gelegenheden.


Toelichting: 8 bladen: onder andere de inrichting van de

Rembrandtzaal ter gelegenheid van de

negentig-jarige verjaardag van P.J.H.

Cuypers in 1917, ontwerptekening voor de

‘illuminatie’ van de voorgevel, schets van de

draperieën van de troon in de

Rembrandtzaal, indeling voor feestviering in

1906 in de voor- en erezaal.

Schaal 1 op 50, 1 op 100.


119

INHOUD VAN DEEL 2

I Tekeningen met origineel tekeningnummer (nummer 1 t/m nummer 632) 120

NB De tekeningen zijn geordend naar oplopend tekeningnummer. Dit is de oude

orde en impliceert een chronologische volgorde.

II Tekeningen zonder origineel tekeningnummer 249


• Algemeen 250

• Plantsoen 250

B Presentatie- en ontwerptekeningen (plattegronden, doorsneden en gevels) 251











Exterieur 265





• Plantsoen 284





III Documentatie 294

NB Tekeningen van andere Europese musea ter inspiratie of studie

Voor het voorafgaande zie deel 1, voor het vervolg zie deel 3


120

I TEKENINGEN MET ORIGINEEL TEKENINGNUMMER

NB De tekeningen zijn geordend naar oplopend tekeningnummer. Dit

impliceert een chronologische ordening (de oude orde).

Toelichting: • Voor een korte ontwerpen bouwgeschiedenis, zie de Inleiding,

p. 10-16.

• Voor de verantwoording van de bewerking, zie de Inleiding, p. 22-30.

• Voor een toelichting van de beschrijvingen, zie de Inleiding, p. 25.

Alle tekeningen, beschreven in deze categorie, zijn raadpleegbaar op

microfilm op de studiezaal. Het tekeningnummer is zowel aanvraag-

nummer (aanvr.nr.) als microfichenummer (mf.nr.). Als het aanvr.nr.

niet overeenkomt met het mf.nr. wordt het mf.nr. apart vermeld.

• Bij de bestudering van de tekeningen kunt u eerst de microfilms

raadplegen. Voor de raadpleging van de tekeningen dient u te

overleggen met de studiezaalmedewerker.

1877-1884 Cahier met ‘Aantal en Omschrijving der Oorspronkelijke

Teekeningen’.


Toelichting: Lijst van vervaardigde tekeningen ten

behoeve van de bouw van het Rijksmuseum,

met een korte omschrijving van het soort

tekening, schaal, datering en vervaardiger

van de tekening.

1 Voorgevel.

Aanvraagnummer: t 1

Toelichting: In potlood op papier (fraai), met op de



902, [schaal 1 op 100].


121

2 Achtergevel.

Aanvraagnummer: t 2

Toelichting: In potlood op papier (fraai), met op de



901, en in potlood ‘achtergevel onvoltooid’

[schaal 1 op 100].

10 Doorsneden van AB, CD, EF, GH ten behoeve van de ijzeren

kapconstructie, met details.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier,

[verzenddatum: 31-12-1877, schaal 1 op 100]

12a Doorsnede van CD ten behoeve van de ijzeren kapconstructie.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op transparant,

[verzenddatum: 31-12-1877, schaal 1 op

100].

14b Plattegrond met doorsnedelijnen.



met opgave van maten, schaal 1 op 100,

[verzenddatum: 31-12-1877].


122

16(a) Detailtekeningen van hardstenen hoekstenen, vensterdorpels,

cordonband, plintstukken en sokkellijst van de grote torens op de

begane grond.



papier, ondertekend door Louis Goffin en

voorzien van stempel Louis Goffin & Cie

Liège en van de tekst: ‘voor kopie conform

Luik 4 oktober 1878’, [verzenddatum: 22-12-

1877], schaal 1 op 1.

17 Voor- en zijaanzicht van de hardstenen borstwering in de

noordwesthoek van de kelderverdieping tot de begane grond.


Toelichting: In inkt op transparant op papier geplakt,

[verzenddatum: 22-12-1877, schaal 1 op 10].

18a Plattegronden met doorsnedenlijnen van de toren en de voorzaal ten

behoeve van de ijzeren kapconstructie.



met opgave van maten, [verzenddatum: 09-

01-1878], schaal 1 op 100.

19 Doorsneden van torens over LM, RS en NO.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier en in

inkt op transparant, [verzenddatum: 09-01-

1878, schaal 1 op 100].


123

20 Doorsneden van NO, PQ, JK, LM, MR, RS.


Toelichting: In potlood en waterverf op papier,


100].

21 Doorsneden van XY en AB ten behoeve van de ijzeren

kapconstructie.




100].

22a Plattegronden [ten behoeve van de ijzeren kapconstructie met

doorsnedenlijnen XY en AG van het paviljoen].




01-1878], schaal 1 op 100.

25 Profielstenen [van de vensters op de begane grond en de eerste

verdieping].


Toelichting: In potlood op papier, [verzenddatum: 16-01-

1878, schaal 1 op 1].


124

26a,b Metselwerk ten behoeve van de voorgevel van het noordwestelijke

paviljoen met zijaanzichten en doorsneden van de hoekstukken

[vanaf keldervloer tot op borstwering gelijkvloers].


Toelichting: 2 bladen in (kleur)potlood, inkt op papier en

in (kleur)potlood, inkt en waterverf op

transparant op papier geplakt, met informatie

over de verschillende lagen en voegen,

ondertekend door Louis Goffin, en voorzien

van tekst: ‘voor kopie conform Luik augustus

1878’ [verzenddatum: 17-01-1878], schaal 1

op 50.

27, 37 Details van natuurstenen ten behoeve van de vensterdrempels en

vensteropeningen in de kelderverdieping.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier, op de

rechterhelft is tek.nr. 27 afgebeeld en op de

linkerhelft nr. 37, [verzenddatum: 17-01-

1878], schaal 1 op 1 en 1 op 10.

30 Profielstenen voor dagstukken, boogstukken en middenstijlen ten

behoeve van dakvensters en vensters aan de binnenpleinen ter

hoogte van de kelderverdieping.


Toelichting: Schaal 1 op 1.


125

36(a) Aanzichten, doorsneden en details van het metselwerk van de

noordzijde van het middengedeelte van de voorgevel en de

hoofdtorens.



transparant op papier geplakt, ondertekend

door Louis Goffin en voorzien van stempel

Louis Goffin & Cie. Liège en tekst ‘voor kopie

conform Luik augustus 1878’, schaal 1 op 50.

27, 37 Details van natuurstenen ten behoeve van de vensterdrempels en

vensteropeningen in de kelderverdieping.

Verwijzing: Zie t 27

38 Details van de hoek van de voorgevel en het paviljoen ten behoeve

van metselwerk bij de afvoerbuis.




39 Details van de hoek van de voorgevel en de grote toren ten behoeve

van metselwerk bij de afvoerbuis.





126

40(a) Perspectieven en doorsneden van hardstenen hoekstukken.



papier, ondertekend door Louis Goffin en


Liège en van tekst: ‘voor kopie conform Luik

4 oktober 1878’, [verzenddatum: 11-02-

1878], schaal 1 op 1.

41 Details van de afvoerbuis [op de hoek van de voorgevel en de grote

toren].



1878], schaal 1 op 1.

42(a) Aanzicht van de achtergevel met details van de afvoerbuis in de

zuidoosthoek.


Toelichting: 2 bladen in potlood en inkt op transparant

geplakt op papier, ondertekend door Louis

Goffin en voorzien van stempel Louis Goffin

& Cie Liège en van tekst: ‘voor kopie conform

Luik 4 oktober 1878’, [schaal 1 op 10].

43(a) Aanzicht, doorsneden en details van de ingang van de zijgevel van

de paviljoentoren, met details van de stenen.


Toelichting: 2 bladen in (kleur)potlood en inkt op

calqueerpapier op papier geplakt, voorzien

van tekst: ‘voor kopie conform Luik 4 oktober

1878’, schaal 1 op 1 en 1 op 10.


127

44a,b,c Details van profielstenen van de boogfriezen van de zij- en

achtergevel en de grote toren, en van de vensters van de traptoren

en aanzichten en details van de gootlijst.


Toelichting: 5 bladen in potlood op papier en

(kleur)potlood op transparant, verzenddatum:

05-03-1879, [opzichters: Van Tetterode en

Brüning, schaal 1 op 10] en schaal 1 op 1.

45 Doorsneden van een waterafvoerbuis aan de achter- en zijgevel.


Toelichting: In potlood op papier, schaal 1 op 1.

46(a) Aanzichten, plattegronden en doorsneden van metselwerk voor de

achtergevel aan de zuidzijde ter hoogte van de bibliotheek.


Toelichting: 4 bladen in kleurpotlood, inkt en waterverf op

calqueerpapier op papier geplakt, voorzien

van tekst: ‘voor kopie conform Luik augustus

1878’, [schaal 1 op 5].

47(a) Aanzichten en doorsneden van de ingang van de traptoren aan de

achtergevel ter hoogte van de kelderverdieping en details van

verschillende sluitstenen, dagstukken, neuten en vensterdrempels.



papier en op calqueerpapier geplakt op

papier, met een verwijzing op de tekening

naar detailtekening 95, 96, 97 en 105,

ondertekend door Louis Goffin en voorzien

van stempel Louis Goffin & Cie Liège en van

tekst: ‘voor kopie conform Luik 4 oktober

1878’, [schaal 1 op 1].


128

48(a) Aanzichten, plattegronden van details van het metselwerk voor de

zijgevel (westzijde) ter hoogte van de kelderverdieping.


Toelichting: 3 bladen in inkt op calqueerpapier op papier

geplakt, met een verwijzing op de tekening

naar 49a, ondertekend door Louis Goffin en




49(a) Doorsneden van de afvoerbuizen van de verschillende lagen (I t/m X)

in de achtergevel en de westelijke zijgevel.


Toelichting: 2 bladen in (kleur)potlood, inkt en waterverf

op papier en op calqueerpapier op papier

geplakt, ondertekend door Louis Goffin en




50(a) Aanzichten, doorsneden, plattegronden van details van het

metselwerk voor de oostgevel en de achtergevel (zuidoostzijde) ter

hoogte van de kelderverdieping.


Toelichting: 5 bladen in (kleur)potlood, inkt op papier en

op calqueerpapier op papier geplakt,

ondertekend door Louis Goffin en voorzien

van stempel Louis Goffin & Cie Liège en van

de tekst: ‘voor kopie conform Luik 4 oktober

1878’, [schaal 1 op 50].


129

51(a) Aanzichten en doorsneden van een venster in de traptorens aan de

zijgevels ter hoogte van de kelderverdieping en doorsneden en

aanzichten van details van de treden van de ingang naar de

traptoren.



papier en op calqueerpapier op papier

geplakt, ondertekend door Louis Goffin en


Liège en van tekst: ‘voor kopie conform Luik

4 oktober 1878’, [schaal 1 op 10].

53 Plattegrond van de bibliotheek ten behoeve van de ijzeren balklaag.


Toelichting: In inkt en waterverf op transparant, schaal 1

op 100.

56 Plattegrond van de directeurswoning en doorsneden van de

verschillende kappen van de woning ten behoeve van de

ijzerconstructie.


Toelichting: In inkt en waterverf op transparant op papier

geplakt, [verzenddatum: 09-05-1878, schaal

1 op 100].

59 Drie doorsneden (AB, CD en EF) van het museum.


Toelichting: In potlood en inkt op papier (fraai), schaal 1

op 100.


130

60 Drie doorsneden (GH, NO, PQ) van het museum.


Toelichting: In potlood en inkt op papier (fraai), met op de

voorzijde een stempel van *P.J.H. Cuypers


904, schaal 1 op 100.

61 Lengtedoorsnede (JK) en dwarsdoorsnede (LM) over de hoofdtrap.


Toelichting: In potlood en inkt op papier (fraai), met op de



894, schaal 1 op 100.

70 Plattegronden en doorsneden van de erezaal (ruimtes 243 en 244)

ten behoeve van de lichtinval (bovenlichten en lichtramen).



linnencalque en op papier (fraai), met op de



893, schaal 1 op 100.

73 Plattegronden, doorsneden en details van de doorrit en een aanzicht

naar de binnenplaats.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op

calqueerpapier op papier geplakt, [schaal 1

op 50].


131

74 Vooraanzichten en profielen van de hardstenen treden van de

traptorens.


Toelichting: In (kleur)potlood en waterverf op papier,

schaal 1 op 1.

78 Doorsneden, plattegronden, details van de hardstenen treden in de

traptorens ter hoogte van de kelderverdieping tot de begane

grondverdieping.


Toelichting: In (kleur)potlood op papier, [verzenddatum:

september 1878, schaal 1 op 20].

79 Plattegrond, doorsnede, voor- en achteraanzicht van de hardstenen

torentrap naar de bibliotheek ter hoogte van de ingang (gelijkvloers)

naar de begane grondverdieping.


Toelichting: In (kleur)potlood en waterverf op papier,

[verzenddatum: september 1878, schaal

1 op 10].

80(a,c) Plattegronden en doorsneden van de stenen (met opgave van de

maten) ten behoeve van het metselwerk (hardsteenwerk) van de

eerste en tweede laag van de directeurswoning.


Toelichting: 3 bladen in (kleur)potlood, inkt en waterverf

op transparant en op calqueerpapier op

papier geplakt, met enkele malen de

aantekening ‘vervallen’, [verzenddatum:

september 1878, schaal 1 op 50].


132

81 Plattegronden en aanzichten ten behoeve van het metselwerk

(hardsteenwerk) van de eerste en tweede laag van het basement en

de zuil bij de hoofdingang en profielen van de dagstukken.




1 op 1].

82 Dwars- en lengtedoorsneden ten behoeve van het metselwerk

(hardsteenwerk) van de hoekstukken om de afvoerbuizen van

verschillende zijden van de directeurswoning.




1 op 1].

83 Aanzichten en doorsneden van deuren in de kelderverdieping:

privaatdeuren en deuren van de traptoren naar de

conciërgewoningen.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier, met

de aantekening ‘vervallen’, [verzenddatum:

17-09-1878], schaal 1 op 10.

84 Doorsneden en detailtekeningen (van de profielen) van de deuren in

de paviljoentorens ter hoogte van de kelderverdieping.



[verzenddatum: 17-09-1878], schaal 1 op 10.


133

87(a) Vooraanzichten, plattegronden en perspectieven van hardstenen

neuten in de kelderverdieping, neuten voor privaatkozijnen en neuten

voor de ingang van de grote toren.


Toelichting: 2 bladen in potlood en waterverf op papier,

[verzenddatum: oktober 1878, schaal 1 op 1].

88a Aanzichten, plattegronden en perspectieven van hardstenen neuten

in de kelderverdieping, voor deurkozijnen in de paviljoentorens en in

de tentoonstellingsruimte voor christelijke oudheden.



[verzenddatum: oktober 1878, schaal 1 op 1].

89 Aanzichten, plattegronden en doorsneden van hardstenen

dekstukken, plintstukken, vensterdorpels van het oostelijk

binnenplein [en traptreden op de binnenpleinen].



een verwijzing naar tek.nr. 98,

[verzenddatum: november 1878, opzichters:

Van Tetterode en Beirer], schaal 1 op 1 en 1

op 50.

90 Aanzichten, doorsneden van piëdestals van pilasters, zuilen en pijlers

in de doorrit en de binnenplaatsen ter hoogte van de

kelderverdieping.



papier en op transparant, [verzenddatum:

november 1878, opzichters: Bekkers en

Beirer, schaal 1 op 50].


134

91 Aanzichten, plattegronden en doorsneden van piëdestals van zuilen

en pijlers tussen de doorrit en de binnenpleinen ter hoogte van de

kelderverdieping.


Toelichting: In potlood en waterverf op papier, met een

verwijzing naar tek.nr. 90, [verzenddatum:

november 1878, opzichter: Van Eijkelen],

schaal 1 op 1 en 1 op 10.

92 Plattegronden van pijlers in de doorrit en doorsneden van

trapwangen in de binnenplaatsen.



verwijzing naar tek.nrs. 90 en 91,

[verzenddatum: november 1878, opzichter:

Brüning], schaal 1 op 1.

93 Hardstenen hoekstenen voor de kelderverdieping aan de zuidzijde

(bibliotheek, linker en rechter traptoren, middengedeelte,

zuidoostelijke traptoren), noordzijde (oostelijk en westelijk paviljoen),

westzijde (traptoren paviljoen en traptoren bibliotheek), en oostzijde

(traptorens en paviljoen).


Toelichting: In potlood en inkt op papier, met een


november 1878, opzichters: Haverkamp en

Van Eijkelen, schaal 1 op 50].


135

95 Aanzichten, plattegronden en doorsneden van hardstenen voor het

middengedeelte van de achtergevel.



papier, transparant en calqueerpapier op

papier geplakt, met een verwijzing naar

tek.nrs. 47, 96, 97 en 105, ‘gezien de

architect der rijksmuseumgebouwen P.J.H.

Cuypers en gezien en goedgekeurd de

buitengewoon opzichter Beirer’ en

ondertekend, [verzenddatum: november

1878, opzichters: Haverkamp en Van

Eijkelen], schaal 1 op 1, 1 op 10 en 1 op 50.

96 Details van zuilen en pijlers van de doorrit bij de achtergevel en de

voorgevel.



papier en op transparant op papier geplakt,

met een verwijzing naar tek.nrs. 47, 95, 97

en 105, ondertekend door opzichter Beirer,


Haverkamp en Van Eijkelen, schaal 1 op 10]

en schaal 1 op 1.

97 Venstersdrempels, lijst boven de doorrit, basement van de

middenpijler in het middengedeelte van de achtergevel.



een verwijzing naar tek.nrs. 47, 95, 96 en

105, [verzenddatum: november 1878,

opzichters: Haverkamp en Van Eijkelen],

schaal 1 op 1.


136

98 Hardstenen treden en bekledingsstukken van de trappen van de

kelderverdieping naar de binnenplaatsen.





Van Tetterode en Brüning, schaal 1 op 1 en 1

op 10] .

99 Aanzichten, plattegronden en doorsneden van hardstenen voor de

doorrit.




november 1878, opzichters: Beirer, Bekkers

en Van Eijkelen, schaal 1 op 50].

100 Aanzichten, doorsneden en details van ramen van de

conciërgewoning en tentoonstellingslokalen.




Brüning en Bekkers], schaal 1 op 1, 1 op 10.

101 Plattegrond, aanzicht en doorsnede van een nis bij de hoofdingang.




Brüning en Bekkers], schaal 1 op 1.


137

103 Plattegrond van een zuil met basement bij de hoofdingang.


Toelichting: [Verzenddatum: november 1878, opzichter:

Bekkers], schaal 1 op 1.

104 Borstwering met aanzicht van een hoekpilaster in de vestibule en van

de deuromlijsting van de hoofdingang.



verwijzing naar tek.nr. 109a [verzenddatum:

november 1878, opzichter: Bekkers, schaal 1

op 1].

105 Hardstenen pijlers in het middengedeelte van de achtergevel bij de

ingang van de doorrit.



verwijzing naar tek.nrs. 47, 96 en 97,


Haverkamp], schaal 1 op 1.

106 Boogstukken van de vensters op de begane grond [in witte steen].




Brüning, schaal 1 op 1].


138

108 Details van witte profielstenen voor de vensters op de begane grond.




Brüning, schaal 1 op 1].

109(a) Hardstenen plintstukken voor de vestibules in de beide hoofdtorens,

met details van de trappen.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op transparant

en calqueerpapier op papier geplakt, met een

verwijzing naar tek.nr. 104, ‘verzonden op 8

december 1879’ en ‘verzonden op 3 maart

1882’, [verzenddatum: 15-01-1879,

opzichters: Beirer en Bekkers, schaal 1 op

50].

110(a) Doorsneden en plattegronden van de vestibules bij de hoofdingang.



papier (fraai), met op de achterzijde een


vermelding van negatiefnummer 889,

[verzenddatum: 15-01-1879, opzichters:

Beirer en Bekkers, schaal 1 op 50].


139

• IJzeren graatbogen onder het bordes van de rechter toren [ten behoeve

van de twee hoofdtrappen met de stukken in wit steen].

Aanvraagnummer: t 110.1

Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier, behoort

bij tek.nrs. 110 en 162, witte steen besteld op

23 maart 1880 en te leveren voor 20 april 1880

en ijzerwerk te leveren voor 1 mei, met op de



892.

• Doorsneden van de gewelven in het trappenhuis.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op calqueerpapier

op papier geplakt, uittreksel van tek.nr. 110 met

een verwijzing naar tek.nrs. 467, 468, 470, 471

en 472, besteld op 28 maart 1881 en te leveren

op 15 mei 1881.

113 Plattegronden en doorsneden van de profielsteunen ter

ondersteuning van verschillende bogen in de doorrit en tussen de

doorrit en de binnenplaatsen.



1879, opzichter: Bekkers, schaal 1 op 10],

schaal 1 op 1.


140

114 Aanzichten, doorsneden en plattegronden van het metselwerk in

witte steen en blauwe hardsteen van de begane grond (delen van de

noord-, oost-, zuid-, en westzijde van de directeurswoning).


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier (fraai),

met een verwijzing naar tek.nrs. 118, 119 en

120, [verzenddatum: 18-02-1879, opzichter:

Van Eijkelen, schaal 1 op 50].

115 Aanzicht, plattegronden en doorsneden van een cordonlijst,

vensterdorpels, balkonplaat en hoekstukken in blauw hardsteen voor

de eerste verdieping van de directeurswoning.



[verzenddatum: 18-02-1879, opzichter: Van

Eijkelen, schaal 1 op 10], schaal 1 op 1.

116 Profielstenen voor de directeurswoning.



1879, opzichter: Haverkamp, schaal 1 op 10],

schaal 1 op 1.

117(a) Profielstenen voor de ingang van de conciërgewoning en voor zuiltjes

aan de zij- en achtergevel op de eerste verdieping en voor de

graatbogen in de kelder.


Toelichting: 2 bladen in potlood op papier en op

transparant, [verzenddatum: 05-03-1879,

opzichters: Bekkers en Van Tetterode, schaal

1 op 10].


141

118 Doorsneden van verschillende onderdelen (o.a. lijst boven de ingang

aan de noordzijde, console voor de ingang aan de oostzijde en de

hoofdingang aan de zuidzijde, architraaf van de lijst boven de

hoofdingang, deuromlijsting van de hoofdingang aan de zuidzijde,

raam- en deuromlijsting aan de noord-, oost- en westzijde) in witte

steen voor de directeurswoning.




Brüning en Van Eijkelen, schaal 1 op 10].

119 Details en profielen van bovendorpels en middenstijlen van vensters

en van de hoofdgang en de ingangen aan de oost- en westzijde in

witte steen op de begane grond van de directeurswoning.




Eijkelen, schaal 1 op 10].

120 Details van dagstukken en bovendorpel in witte steen voor de ingang

aan de noordzijde, vensters en voor de hoofdingang van de

directeurswoning.




Eijkelen, schaal 1 op 10].


142

121 Aanzichten, doorsneden en details van de wenteltrappen in de

trappenhuizen.



papier (fraai), met de tekst: ‘kopie verzonden

27 maart 1880’, [verzenddatum: 05-03-1879,

opzichters: Beirer en Bekkers, schaal 1 op

20].

123 [Vensters op de tweede verdieping van het museum].



1879, opzichter: Brüning, schaal 1 op 10].

124 Aanzichten, doorsneden en details van vensters gelijkstraats en van

vensters in de erkers op de eerste verdieping van de

directeurswoning.





126 Details van witte steen van de trap van de directeurswoning.




Delden, schaal 1 op 1].


143

128 Plattegronden, doorsneden en details van de hardstenen trap, plinten

en treden in de directeurswoning.



papier en op calqueerpapier op papier

geplakt (fraai), [verzenddatum: 07-04-1879,

opzichter: Van Delden], schaal 1 op 50.

129 Details van de hardstenen traptreden en bordessen in de

directeurswoning.




Delden], schaal 1 op 10.

130 Details van de erkers in de directeurswoning.





132 Plattegrond van de begane grond en de eerste verdieping.





negatiefnummer 899, [verzenddatum: 07-04-

1879, opzichter: Haverkamp, schaal 1 op 50].


144

133 Doorsneden van de directeurswoning.






1879, opzichter: Haverkamp, schaal 1 op 50].

134 Achtergevel en westelijke zijgevel van de directeurswoning.






1879, opzichter: Van Eijkelen, schaal 1 op

50].

136(a,b,c) Plattegronden van de tweede en derde verdieping en van de zinken

kapconstructie en doorsneden van de balklagen ten behoeve van de

ijzerconstructie voor de directeurswoning.



calqueerpapier en papier, met vermelding

van ‘Marchiennes, 31 maart 1879’ en ‘voor

kopie, 24 september 1879’, met een stempel

van J.H. Paris Isaac ingenieur civil

Marchiennes (België), goedgekeurd door

P.J.H. Cuypers, met op de achterzijde een


vermelding van negatiefnummer 897,


Beirer], schaal 1 op 50.


145

137 Schets voor de kapitelen van de directeurswoning.


Toelichting: In potlood en inkt op transparant, met

vermelding van: ‘afgegeven 9 en 10 april

1880’, [verzenddatum: 07-04-1879, opzichter:

Van Tetterode], schaal 1 op 1.

138 Profielstenen voor de vensters van de kelderverdieping aan de

binnenpleinen.




Tetterode, schaal 1 op 1].

139 Deuren voor de mangelkamer, jassenkamer en kastdeuren in de

gang op de begane grond van de directeurswoning.



[verzenddatum: 05-1879, opzichter: Van

Straaten, schaal 1 op 10].

140 Buitendeur aan de westzijde van de directeurswoning.



[verzenddatum: 05-1879, opzichter: Becker,

schaal 1 op 10].


146

142 Doorsneden van de kelderverdieping.


Toelichting: In potlood en inkt op papier, [verzenddatum:

17-05-1879, opzichter: Droste, schaal

1 op 50].

145a Doorsneden van de kappen van de directeurswoning ten behoeve

van de ijzerconstructie.



vermelding van ‘Marchiennes, 31 maart

1879’ en ‘voor kopie, 24 september 1879’,

met een stempel van J.H. Paris Isaac

ingenieur civil Marchiennes (België),

goedgekeurd door P.J.H. Cuypers,



146 Kelderverdieping met opgave van ijzeren balken voor de

troggewelven.


Toelichting: In potlood en inkt op transparant,


Droste, schaal 1 op 1 en 1 op 200].

148 Doorsneden boven het kapiteel van de pijlers in de doorrit.


Toelichting: 2 bladen in potlood en waterverf op papier en

op calqueerpapier, [verzenddatum: 06-1879,

opzichter: Van Straaten, schaal 1 op 1].


147

149 Onderdorpels voor de binnenpleinen.


Toelichting: In potlood op calqueerpapier op papier

geplakt, [verzenddatum: 06-1879, opzichter:

Van Straaten, schaal 1 op 1].

150 Doorsneden en aanzichten van de schoorstenen en de geveltoppen

[in witte steen voor de directeurswoning].



06-1879, opzichter: van Delden], schaal 1 op

20.

151 Profielen van geveldekstukken, kraagstukken, vensterstijlen, tussen-

en bovendorpels van witte steen en onderdorpels van hardsteen van

de directeurswoning.


Toelichting: In potlood en waterverf op papier en in

potlood, inkt en waterverf op calqueerpapier

op papier geplakt, [verzenddatum: 06-1879,

opzichter: Van Eijkelen, schaal 1 op 1].

152 Aanzicht van de noordgevel van het oostelijk binnenplein ter hoogte

van de kelderverdieping, de begane grond en de eerste verdieping.



[verzenddatum: 06-1879, opzichter: Bekkers,

schaal 1 op 50] en schaal 1 op 20.


148

153 Details van de ingangen van de binnenpleinen naar de hoofdtrap,

(dagstukken, console, bovendorpel).




06-1879, opzichter: Bekkers, schaal 1 op 1].

154 Details van de trappen van de binnenpleinen naar ‘gelijkstraats’.



[verzenddatum: 06-1879, opzichter:


155 Plattegrond van de tweede verdieping ten behoeve van de

kapconstructie.



met vermelding van: ‘deze tekening is in

calque verzonden aan de aannemer der

kapwerken op 30 juni 1879’, [verzenddatum:

06-1879, opzichter: Van Straaten, schaal 1

op 200].

156 Doorsneden ten behoeve van een ijzeren overkapping.



[verzenddatum: 06-1879, opzichter: Beirer,

schaal 1 op 100].


149

157 Drempel en lijst boven de kapitelen van de zuilen naast de

hoofdingang [van hardsteen en witte steen].




Bekkers, schaal 1 op 1].

158 Details van de hoofdingang aan de voor- en achtergevel (o.a.

basementen en kapitelen) [van hardsteen en witte steen].



verwijzing naar tek.nr. 110, ‘verzonden 23

maart 1880, te leveren 20 april 1880’,



159 Details van de ijzeren kolommen in de erkers van de

directeurswoning.




Beirer, schaal 1 op 1 en 1 op 10].

160 IJzeren balken voor de trapopeningen in de directeurswoning.


Toelichting: In potlood en waterverf op transparant,

[verzenddatum: 22-07-1879, opzichter: van



150

161 Cordonlijst en gootlijst voor de tweede verdieping van de

directeurswoning.


Toelichting: In potlood en inkt op papier, met opgave van

maten, [verzenddatum: 30-07-1879,

opzichter: Van Eijkelen, schaal 1 op 50].

162 Kroonlijst [van witte steen] voor de erkers aan de oostgevel van de

directeurswoning.


Toelichting: In potlood en inkt op calqueerpapier, met

een verwijzing naar tek.nr. 134b,


Delden, schaal 1 op 1 en 1 op 20].

163 Plattegrond van de tweede verdieping van de directeurswoning en

de gootlijsten en van de vier vensters in de topgevels.



calqueerpapier, [verzenddatum: 12-08-1879,

opzichter: Van Delden, schaal 1 op 50].

164 Details van vensterprofielen [witte steen] van de derde verdieping en

van de zolder van de directeurswoning.


Toelichting: In potlood op calqueerpapier,




151

166 Plattegrond van de aanzet van de gewelven bij het kapiteel van de

kleine pijlers voor de doorrit.



[verzenddatum: 08-1879, opzichter: Droste,

schaal 1 op 1].

167 Kapitelen van de kleine pijlers in de doorrit.



‘verzonden 23 maart 1880’, [verzenddatum:

08-1879, opzichter: Droste, schaal 1 op 1].

168 Muurpijlers en pilaster tussen de doorrit en de binnenpleinen.




schaal 1 op 1].

169 Sluitsteen in de gewelven van de doorrit.




schaal 1 op 1].


152

170 Kapiteel van de grote pijlers in de doorrit.


Toelichting: In potlood op papier, met een verwijzing

naar tek.nr. 282, [verzenddatum: 08-1879,

opzichter: Droste, schaal 1 op 1].

171 Profiel van de lijst van de contreforten op de binnenpleinen.




schaal 1 op 1].

172 Fries boven de toegang vanuit de doorrit naar de grote vestibule.




schaal 1 op 1].

173 Omlijstingen van de deur in de doorrit.




schaal 1 op 1].


153

176 Aanzicht van de gevel (kelderverdieping, begane grond, eerste

verdieping) met de ingang van het binnenplein met binnenaanzicht.



verwijzingen naar bestellingen op 21 aug.

1879 en 16 febr. 1880, [verzenddatum: 08-

1879, opzichter: Bekkers, schaal 1 op 50].

177 Profiel van de bovendorpel van de deur en de onderdorpel van het

raam daarboven voor de ingang van de binnenplaats naar de

begane grond.





178 Profielen van dagstukken, middenstijlen, tussendorpels en

traceringen van de ingang van de binnenplaats naar de begane

grond.


Toelichting: 2 bladen in potlood en waterverf op papier,



179 Profielen van witte steen van de ingang naar de

tentoonstellingszalen vanuit de vestibule op de begane grond.




Bekkers] schaal 1 op 1.


154

180 Plattegronden, aanzichten, perspectieven en details van de

traptorens in de paviljoens.



transparant en papier (fraai), met een

verwijzing naar tek.nrs. 219, 244, 245 en

246, [verzenddatum: 08-1879, opzichter:

Droste, schaal 1 op 50].

181 Doorsnede over alle verdiepingen van de directeurswoning.





negatiefnummer 896, [verzenddatum: 08-

1879, opzichter: Haverkamp, schaal 1 op 50]

182 Doorsneden van het plafond van de eerste en tweede verdieping

van de directeurswoning.




Haverkamp, schaal 1 op 1].


155

183 Doorsneden, aanzichten, plattegronden en perspectieven van details

van de traptoren in de zuidoosthoek.



transparant en op calqueerpapier op papier

geplakt, met een verwijzing naar tek.nrs.

247, 248 en 251, ‘kopie voor de blauwe en

witte steen verzonden op 7 febr. 1880’,


schaal 1 op 50].

184 Doorsneden, plattegronden, aanzichten en details van de linker

traptoren in het middengedeelte van de achtergevel.



transparant en op papier, met een verwijzing

naar tek.nr. 255, ‘kopie voor de blauwe en

witte steen verzonden op 7 febr. 1880’,


schaal 1 op 50].

187 Aanzichten van een gedeelte van de achtergevel aan de zuidoost

zijde [eerste en tweede verdieping].



calqueerpapier op papier geplakt, behoort bij

tek.nr. 403, besteld op 18 okt. 1880, te

leveren 15 febr. 1881, [opzichter: Haverkamp,

schaal 1 op 10].


156

188, 190 Gedeelten van de oostelijke en westelijke zijgevel (o.a. gootlijst en

cordonlijst van de eerste verdieping en consoles in witte steen voor

zij- en achtergevel).



papier en transparant, met een verwijzing

naar tek.nr. 44b en 201, op tekening 190:

‘behoort bij 188a en 201a’, verzonden op 25

maart 1880, [verzenddatum: 09-1879,

opzichter: Haverkamp, schaal 1 op 50].

190b Plattegrond van de kelderverdieping.


Toelichting: In inkt en waterverf op transparant (fraai),

met vermelding van de functies van de

ruimtes, goedgekeurd op 15 mei 1880,

ondertekend door de minister van

Binnenlandse Zaken en ‘behoort bij missive

16 april 1880 nr. 795’, ondertekend door de

architect der Rijksmuseumgebouwen P.J.H.

Cuypers.

191(a,b) Plattegronden van de kelderverdieping en de begane grond.



transparant (calqueer)papier, linnencalque

en presentatiepapier (fraai) met vermelding

van de functies van de ruimtes,

goedgekeurd op 15 mei 1880 door de

minister van Binnenlandse Zaken en door

P.J.H. Cuypers, behoort bij missive 16 april

1880, nr. 795 en van 14 oktober, nr. 641,

met op de achterzijde een stempel van


negatiefnummer 793, [verzenddatum: 09-

1879, opzichter: Van Straaten, schaal 1 op

200].


157

192a,b Plattegronden van de begane grond en de eerste verdieping.


Toelichting: 5 bladen in inkt en waterverf op transparant,

(calqueer)papier en presentatiepapier, met

vermelding van de functies van de kamers,

goedgekeurd door de minister van

Binnenlandse Zaken op 15 mei 1880,

ondertekend door P.J.H. Cuypers, behoort

bij de missive van 16 april 1880, nr. 795 en

14 oktober 1879, nr. 641, [verzenddatum:

09-1879, opzichter: Van Straaten, schaal 1

op 200].

193a,b Plattegronden van de eerste en tweede verdieping.



transparant en (calqueer)papier, met

vermelding van de functies van de kamers,

goedgekeurd door de minister van

Binnenlandse Zaken op 15 mei 1880,


bij de missive van 16 april 1880, nr. 795 en

die van 14 oktober 1879, nr. 641,




158

194(a) Plattegronden van de tweede verdieping.



papier en linnencalque, met vermelding van

de functies van de kamers, goedgekeurd

door de minister van Binnenlandse Zaken op

15 mei 1880, ondertekend door P.J.H.

Cuypers, behoort bij de missive van 16 april

1880, nr. 795, met op de achterzijde een

stempel *P.J.H. Cuypers archief* met

vermelding van negatief nummer 794 en bij

de missive van 14 oktober 1879, nr. 641,



195(a,b) Plattegronden van de derde verdieping.



transparant en papier, met vermelding van

de functies van de kamers, goedgekeurd

door de minister van Binnenlandse Zaken op

15 mei 1880, ondertekend door P.J.H.

Cuypers, behoort bij de missive van 16 april

1880, nr. 795 en 14 oktober 1879, nr. 641



197(c) Doorsneden [over de kamer tijdvak Karel de Grote gelijkstraats].



transparant en papier, beide vervallen,

vervangen door tekening 287, verzonden op

20 maart 1880 en 27 maart 1880, afbesteld

op 31 maart 1880 [verzenddatum: 09-1879,

opzichter: Beirer, schaal 1 op 50].


159

198 Sieranker voor de begane grond.


Toelichting: In potlood op papier [verzenddatum: 01-10-

1879, opzichter: Beirer, schaal 1 op 1].

199 Sieranker naast de hoekstukken op de begane grond, aan de erkers

op de tweede verdieping.


Toelichting: 3 bladen in potlood op transparant op papier

geplakt en op papier [verzenddatum: 07-10-


201 Aanzichten, dwars- en lengtedoorsneden van de tussenvakken van

de achtergevel van de eerste verdieping met plattegronden en

details van de cordonbanden en gootlijsten.




[verzenddatum: oktober 1879, opzichter:


203 Profiel, bovenaanzicht en vooraanzicht van een vensterdrempel en

profiel van de deklijst voor de zuidoostzijde van de achtergevel.



de tekst: ‘behoort bij tekening 403, voor het

profiel van de nisdrempel zie tekening 223

en voor profielstenen 11, 12 en 16 zie

tekening 187’ en ‘besteld op 18 oktober

1880 en te leveren voor 15 februari 1881’,




160

204(a,b) Plattegronden van de plafonds ten behoeve van de

binnenbovenlichten en bovenaanzicht van de kappen met de

buitenlichten.


Toelichting: 5 bladen in potlood en inkt op

calqueerpapier en op transparant waarvan

een blad op papier geplakt, de calque is

ondertekend door J.H. Paris Isaac,

gedateerd Marchiennes 12 maart 1880,


Bekkers, schaal 1 op 100], schaal 1 op 200.

205a’ Doorsnede, plattegrond en details van de kap van de

Rembrandtzaal.



calqueerpapier ondertekend door J.H. Paris

Isaac, gedateerd Marchiennes 12 maart

1880, [verzenddatum: 30-10-1879,

opzichter: Beirer], schaal 1 op 10, 1 op 50

en 1 op 200.

206a Doorsneden, plattegrond en details ten behoeve van de kappen van

de entree en de oostelijke en westelijke trappenhuizen.



calqueerpapier ondertekend door J.H. Paris

Isaac, gedateerd Marchiennes 12 maart

1880, [verzenddatum: 30-10-1879,



161

207(a) Doorsneden, plattegrond en details ten behoeve van de kappen over

de grote zaal.



transparant en calqueerpapier, ondertekend

door J.H. Paris Isaac, gedateerd

Marchiennes 12 maart 1880,



208(a) Doorsnede van de kap over de 'tusschenvakken' van de voorgevel

(Prentenkabinet en zaal van de 15de

tot de 19de

eeuw) en

dakvensters en details ten behoeve van de ijzeren kapconstructie.



transparant en (calqueer)papier, gedateerd

op 9 december 1879 en 12 maart 1880,

ondertekend door Paris Isaac. Op blad 208:

een kopie van deze tekening is verzonden

op 14 febr. 1881, de dakvensters zijn

veranderd en besteld volgens tek.nr. 456 bij

Paris Isaac op 14 febr. 1881,



209(a) Doorsneden over de zij- en achtergevels en details ten behoeve van

de kapconstructies.



transparant, papier en calqueerpapier,

gedateerd Marchiennes 9 december 1879

en 12 maart 1880 en ondertekend door

Paris Isaac, [verzenddatum: 30-10-1879,

opzichter: Beirer, schaal 1 op 50], schaal 1

op 10.


162

210(a) Doorsneden over de paviljoens en de grote torens en details ten

behoeve van de kapconstructie.



transparant en (calqueer)papier, gedateerd

Marchiennes 9 december 1879 en 12 maart

1880, ondertekend door Paris Isaac,



211 Details ten behoeve van de overkapping van de overdekte

binnenpleinen.



calqueerpapier (fraai), gedateerd

Marchiennes 12 maart 1880 en ondertekend

door Paris Isaac, [verzenddatum: 30-10-


212 Doorsnede van de bibliotheek met details ten behoeve van de

ijzeren constructie van de kap en de constructie van de vloeren.



transparant en papier, [verzenddatum: 30-

10-1879, opzichter: Beirer, schaal 1 op 50].

Verwijzing: Zie ook t 212.1


163

212a, 213a,

216a

Doorsnede met details van de bibliotheek ten behoeve van de

ijzeren constructie van de kap en de constructie van de vloeren.



calqueerpapier, met een verwijzing naar

tek.nr. 289 (ijzeren cartouche in de

bibliotheek), gedateerd Marchiennes 12

maart 1880, ondertekend door Paris Isaac.

Verwijzing: Zie ook t 212, t 213 en t 216.

213 Dwarsdoorsnede [over de bibliotheek] ten behoeve van de

constructie.






214 Details van de profielen van de grote toren ten behoeve van de

constructie.



(calqueer)papier, gedateerd 9 december

1879 en 12 maart 1880, ondertekend door

Paris Isaac, [verzenddatum: 30-10-1879,



164

215(a) Doorsneden van de bibliotheek en bibliotheektoren ten behoeve van

de constructie.



transparant en op calqueerpapier,

ondertekend door J. Paris Isaac,

Marchiennes 12 maart 1880,



216 Plattegronden en details van de bibliotheekvleugel

(kelderverdieping, begane grond en eerste verdieping) ten behoeve

van het ijzerwerk.


Toelichting: 3 bladen in potlood en inkt op transparant,

datering: verzonden op 13 maart 1880,

kopie verzonden op 12 december 1879,




217 Plattegrond van delen van de begane grond met opgave van de

plafondbalken van onder andere de bibliotheek en andere zalen.






165

218 Aanzichten en een plattegrond van verschillende kapitelen van

kleine pijlers in de doorrit.



1879, opzichter: Van Tetterode], schaal

1 op 10.

219 Profiel van de onderdorpel van de traptorenvensters en van de

dekstukken in de traptoren.


Toelichting: In potlood en waterverf op papier, behoort bij

tek.nr. 180, verzonden op 13 jan. 1880,



220 Plattegronden van de bibliotheekvleugel (kelderverdieping, begane

grond, eerste verdieping en galerijen) ten behoeve van de ijzeren

balklagen.



14-11-1879, opzichter: Van Lookeren

Campagne, schaal 1 op 50].

221(a) Plattegronden van de lokalen (begane grond, eerste verdieping,

tweede verdieping en tussenverdieping) van het Koninklijk

Oudheidkundig Genootschap.



transparant en papier, behoort bij missive

van 15 nov. 1879 nr. 673, ondertekend door

P.J.H. Cuypers, [verzenddatum: 14-11-1879,

opzichter: Van Straaten], schaal 1 op 100.


166

222 Profielen en details van de consoles en kraagstukken [aan de

zuidoostgevel].



tek.nr. 403, voor tek.nr. 201, besteld op 18

okt. 1880, te leveren voor 15 febr. 1881,



223 Profielen en details van basement en kapiteel van de zuiltjes van de

bovenste ramen.



tek.nr. 403 met een verwijzing naar tek.nr.

203, besteld op 18 okt. 1880, te leveren voor

15 febr. 1881, [verzenddatum: 17-11-1879,

opzichter: Haverkamp, schaal 1 op 1].

225 Zinken nokversiering [van de paviljoens].




228 Plattegrond en doorsnede van de kap van de directeurswoning.



behoort bij tek.nr. 136, [verzenddatum: 18-



167

229 Buiten-, binnenaanzicht en details van een venster in de bibliotheek

op de begane grond aan de oostzijde.



papier, te leveren 15 maart 1880,


Lookeren, schaal 1 op 10].

230 Plattegrond van het museum en de directeurswoning met daarop

aangegeven de kammen.


Toelichting: In potlood en inkt op transparant, met een

verwijzing naar tek.nrs. 224, 225, 226 en



231 Zinken nokversiering.




233 Plattegronden, aanzichten en doorsneden van constructieve details

(o.a. zuilen) in de paviljoentorens.


Toelichting: 3 bladen in potlood en inkt op transparant,

met een verwijzing naar tek.nr. 216,




168

235 Details van de balustrade en zuilen van de bibliotheek.


Toelichting: In potlood op papier, met vermelding van

‘verzonden op 27 maart 1880’,



236 Details van de ijzeren balustrade, de wenteltrap en zuilen van de

bibliotheek.


Toelichting: In potlood op papier, met vermelding van

‘verzonden 31 januari’, [verzenddatum: 29-

11-1879, opzichter: Van Lookeren, schaal 1

op 1].

237 Details van ijzeren zuilen en balken van de bibliotheek.



1879, opzichter: Van Lookeren, schaal

1 op 1].

240 Details van kapitelen, zuilen en liggers van de bibliotheek.



1879, opzichter: Van Lookeren, schaal

1 op 1].


169

241 Details van witte steen aan het middengedeelte van de achtergevel,

bij de ingang van de doorrit.




Haverkamp, schaal 1 op 50], schaal 1 op 1.

243 Details van het grote venster [in witte steen] aan de oostzijde van de

bibliotheek [begane grond].





244 Details van de traptorens [in witte steen].


Toelichting: In potlood en waterverf op papier, met

vermelding van ‘verzonden op 13 januari

1880’, [verzenddatum: 18-12-1879,

opzichter: Droste, schaal 1 op 1], schaal 1

op 20.

245 Details [in witte steen] van een rond venster boven de ingang van de

traptorens en spuwers.






170

246 Lijst om de frontons [van hardsteen] van de linker en rechter

paviljoentorens [bij de boveningang].



een verwijzing naar tek.nr. 180, met

vermelding van ‘calque verzonden op 13

januari 1880’, [verzenddatum: 12-01-1880,

opzichter: Droste, schaal 1 op 1, 1 op 10].

247 Console A voor de traptoren in de zuidoosthoek.



naar tek.nr. 183, [verzenddatum: 16-01-

1880, opzichter: Droste, schaal 1 op 1].

248 Console B voor de traptoren in de zuidoosthoek.





249a Plattegronden, doorsnede en details van de zaal voor sculpturen en

archeologie, ten behoeve van ijzerwerk voor het plafond op de

eerste verdieping en de kap van de aangrenzende toren.



calqueerpapier, ondertekend door Paris

Isaac, Marchiennes, 12 maart 1880,




171

251 Fronton in witte steen boven de ingang en drempel van het

drielichtvenster op de cordonband van de traptoren in de

zuidoosthoek.



verwijzing naar tek.nrs. 183 en 246,


Droste, schaal 1 op 1], schaal 1 op 5.

252 Aanzichten en plattegronden van zalen op de begane grond en

eerste verdieping van het noordoostelijke paviljoen, met details van

de tegelvloeren.



papier (fraai), [verzenddatum: 21-01-1880,

opzichter: Beirer en Van Tetterode, schaal

1 op 50].

253 Graatbogen van witte steen voor zalen in de paviljoens en de

tussenvakken op de begane grond.




21-01-1880, opzichter: Beirer en Van


254 Consoles van witte steen voor de segmentbogen in het linker

tussenvak op de begane grond, voor de tentoonstellingszalen van de

zestiende tot de negentiende eeuw.



[verzenddatum: 21-01-1880, opzichter: Beirer

en Van Tetterode, schaal 1 op 1].


172

255 Fronton boven de ingang en details van de vensters op de

cordonband in de traptorens van het middengedeelte van de

achtergevel.





256 Kapiteel van de middenpijler in de voor- en achtergevel.




Bekkers, schaal 1 op 1], schaal 1 op 10 en

1 op 50.

258 Profiel van de venstersdrempels in de cordonband op de eerste

verdieping aan de achtergevel.



papier, [verzenddatum: 28-01-1880,

opzichter: Haverkamp, schaal 1 op 1 en 1 op

10].

259 Blauwe hardstenen cordonband op de eerste verdieping, zijgevels en

achtergevel, boven de borstweringslijst bij een afvoerbuis.




Haverkamp], schaal 1 op 1.


173

260 Plattegronden, doorsneden en details van de zalen op de begane

grond [van het rechter tussenvak].



12-02-1880, opzichter: Beirer], schaal 1 op

50.

261 IJzeren graatbogen onder het bordes van de twee hoofdtrappen met

de stukken in wit steen.



papier (fraai), met een verwijzing naar tek.nr.

110, besteld op 30 maart 1880, met op de



negatiefnummers 888 en 890,



262 IJzeren wenteltrap in de bibliotheek, tussen de tweede en de derde

galerij.


Toelichting: 2 bladen in potlood en inkt op papier,



264 Basement en kapiteel van een pijler van het rechter tussenvak aan

de voorzijde, voor de zalen van de begane grond.







174

265 Basement en kapiteel van een muurpijler in het rechter tussenvak

aan de voorzijde op de begane grond.






266 Gewelven boven het voorgedeelte van de vestibule (graten en

consoles van witte steen).



verwijzing naar tek.nr. 110, besteld op 23

maart 1880 en te leveren op 20 april 1880,



267 Gewelven boven de vestibule en de hoofdtrap (graatbogen en

consoles van witte steen).



een verwijzing naar tek.nr. 110, besteld op

23 maart 1880 en te leveren op 20 april

1880, [verzenddatum: 25-02-1880,

opzichter: Van Tetterode, schaal 1 op 10].

268 Detail van een gewelf in het westelijke tussenvak aan de voorgevel

op de begane grond.



een verwijzing naar tek.nr. 260, verzonden

op 9 maart [1880], [verzenddatum: 26-02-



175

269 Kapiteel van een pijler in de zalen van de westelijke zijgevel op de

begane grond.



verwijzing naar tek.nr. 263, verzonden op 23

maart, te leveren eind mei 1880,



270 Kapiteel van de muurpijlers in de zalen van de westelijke zijgevel, op

de begane grond.




01-03-1880, opzichter: Beirer, schaal

1 op 1].

271 Details van consoles in het eerste en tweede gedeelte van de beide

vestibules.




maart 1880, te leveren op 20 april 1880,



273 Details van de hoofdtrappen.



tek.nr. 110, besteld op 23 maart 1880, te

leveren op 20 april 1880, [verzenddatum:


1 op 1].


176

275 Gewelven in de doorrit met de indeling van de boogstukken.




276(a) Boogstukken en pijlers voor de gewelven van de doorrit.



papier en op transparant, met een verwijzing

naar tek.nr. 73, ‘verzonden 13 maart’ [1880],



277 Plattegronden, aanzichten en doorsneden van de zalen op de

begane grond [bij het oostelijke deel van de achtergevel].





Snickers, schaal 1 op 50].

278 Details van de gewelven in zaal B in het oostelijke tussenvak aan de

achtergevel [op de begane grond].



verzonden op 14 sept. aan Bräunig,




177

279 Gewelven in zaal E in het oostelijke tussenvak van de achtergevel.



vermelding van: verzonden op 14 sept. 1880

naar Bräunig, [verzenddatum: 17-03-1880,


280 Kapiteel van de grote pijlers en muurpijlers in de doorrit.


Toelichting: In potlood op papier, gewijzigde bestelling

verzonden op 23 maart 1880,



281 Kapiteel van de pilasters in de doorrit.


Toelichting: In potlood en waterverf op papier, gewijzigde

bestelling op 23 maart 1880 en te leveren

begin mei 1880, [verzenddatum: 18-03-

1880, opzichter: Van Tetterode, schaal

1 op 1].

282 Kapitelen van de muurpijlers in de doorrit.



transparant en op transparant op papier

geplakt, gewijzigde bestelling op 23 maart

1880, [verzenddatum: 18-03-1880,

opzichter: Van Tetterode, schaal 1 op 1].


178

283 Details van zuilen in het oostelijke tussenvak aan de achtergevel op

de begane grond.





284 Cordonband en vensterdorpel voor de paviljoens en tussenvakken op

de eerste verdieping aan de voorgevel.



verzonden op 19 april 1880, [verzenddatum:

22-03-1880, opzichter: Van Straaten, schaal

1 op 50].

285 Decoratieve details (rosetten en bladeren) van de erezaal op de

eerste verdieping.



verzonden op 27 maart 1880,



286 Doorsneden, aanzichten en plattegronden van de trap op de eerste

en tweede verdieping in de westelijke paviljoentoren.



op papier geplakt, verzonden op 18 mei

1880, te leveren op 18 juni 1880,




179

287 Doorsneden en plattegronden van de [zaal aan de achtergevel naast

de doorrit gelijkstraats en op de eerste verdieping].





288 Details van het kapiteel van de ijzeren [zuilen in de bibliotheek].


Toelichting: 3 bladen in potlood en inkt op transparant en

op papier, calque verzonden naar Paris

Isaac op 13 maart 1880, afgegeven op 16

febr. 1880, [verzenddatum: 13-04-1880,


289 IJzeren cartouche in de bibliotheek.


Toelichting: In potlood op transparant, calque verzonden

op 13 maart 1880 naar Paris Isaac,



290 [Gewijzigde] voorgevel van het museum.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier (zeer

fraai), goedgekeurd op 15 mei 1880 door de

minister van Binnenlandse Zaken, behoort

bij missive van 16 april 1880 nr. 795,

ondertekend door P.J.H. Cuypers,




180

291 [Gewijzigde] achtergevel van het museum.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier op

linnen geplakt (zeer fraai), goedgekeurd op

15 mei 1880 door de minister van Binnen-

landse Zaken, behoort bij missive van 16

april 1880 nr. 795, ondertekend door P.J.H.

Cuypers, met op de achterzijde een stempel

van *P.J.H. Cuypers archief* met vermelding

van negatiefnummer 661, [verzenddatum:

16-04-1880, opzichter: Snickers, schaal 1 op

100].

292(a) Zijgevel.


Toelichting: 2 bladen in potlood en inkt op transparant op

papier geplakt en in inkt en waterverf op

papier op linnen geplakt, goedgekeurd op 15

mei 1880 door de minister van Binnenlandse

Zaken, behoort bij missive van 16 april 1880

nr. 795, ondertekend door P.J.H. Cuypers,



negatiefnummers 962, 963 [verzenddatum:


1 op 100].

293(a) [Gewijzigde] doorsneden AB en CD over het museum.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier (zeer

fraai), goedgekeurd op 15 mei 1880 door de


bij missive van 16 april 1880 nr. 195,

ondertekend door P.J.H. Cuypers, met op de




1880, opzichter: Droste], schaal 1 op 100.


181

294 Doorsneden van de voorzaal.



papier, besteld op 8 maart 1881 aan

Bräunig, met een verwijzing naar tek.nrs.

385, 404 en 440, [verzenddatum: 16-04-

1880, opzichter: Van Delden], schaal

1 op 50.

295 Onderdelen en details van de zuid- en westgevel van de bibliotheek

in onder andere witte steen en blauwe hardsteen.



papier en op transparant op papier geplakt

(fraai), besteld april tot aug. 1880, te leveren

voor 1 okt. 1880, [verzenddatum: 17-04-

1880, opzichter: Tonnaer, schaal 1 op 50].

296 Cordonband en opstand van de eerste verdieping van het

middengedeelte aan de achtergevel.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier, kopie

verzonden op 19 april 1880, [verzenddatum:


1 op 50].

297 Details van de ijzeren wenteltrap in de bibliotheek.



naar tek.nr. 262, verzonden op 19 april

1880, [verzenddatum: 19-04-1880,



182

298 Plattegronden, doorneden en details (van consoles, profielstenen en

doorgang) van zaal A op de begane grond aan de achtergevel.



op papier geplakt, met een verwijzing naar

tek.nr. 301, verzonden op 14 mei 1880, te

leveren in juni 1880, [verzenddatum: 22-04-


299 IJzeren balken voor de trapbordessen van de paviljoentorens.



verzonden op 22 april 1880, te leveren voor

1 april 1881, [verzenddatum: 22-04-1880,


300 Profiel van de gootlijst van de tussenvakken aan de voorgevel en

profiel van de cordonband op de paviljoens tussen de eerste en

tweede verdieping.




Droste], schaal 1 op 1.

301 Details (kapitelen, basementen en vensterdorpels) van zaal A en B

op de begane grond aan de achtergevel.



verzonden op 14 mei 1880, te leveren in juni

1880, besteld op 9 juni 1880, te leveren op

1 juli, [opzichters: Beirer en Droste, schaal

1 op 1].


183

302 Details van zuilen voor de zalen op de begane grond.


Toelichting: In potlood op papier, verzonden op 14 mei

1880, [opzichter: Beirer, schaal 1 op 1 en

1 op 10].

304 Details van de sokkel van de grote pijler tussen zaal F en G.


Toelichting: In potlood en waterverf op papier met een


05-05-1880, opzichter: Bekkers, schaal

1 op 1].

305 IJzeren console en gedecoreerde spant voor de kap van de

binnenplaatsen.


Toelichting: In potlood, houtskool en waterverf op papier

(fraai), [opzichter: Beirer, schaal 1 op 1].

306 Detail van een ijzeren kapspant voor de binnenplaatsen.


Toelichting: In potlood, houtskool en waterverf op papier,

[opzichter: Beirer, schaal 1 op 1].

307 Decoratieve ijzeren details ten behoeve van de kapspanten op de

binnenplaatsen.


Toelichting: In potlood en houtskool op papier,



184

308 Dagstuk en vensterdorpel voor zaal C op de begane grond

[achtergevel aan de oostzijde].



[opzichter: Droste, schaal 1 op 1].

309 Details van de erker van de directeurswoning.


Toelichting: In potlood op papier, [opzichter: Van Delden,

schaal 1 op 10].

310 Erker van de directeurswoning.



schaal 1 op 10].

311 Torenspits van de erker.



schaal 1 op 10].

312 Details van ijzer kam voor de nok [van de directeurswoning].


Toelichting: In potlood op papier, [opzichter: Beirer].


185

313 Cordonband (savonnière) boven de vensters op de begane grond in

de oostelijk gelegen binnenplaats.



verzonden op 27 mei 1880, [opzichter:


314 Details van de cordonlijsten in de binnenpleinen boven de vensters

van de begane grond.



verwijzing naar tek.nr. 313, [opzichter:


315 Onderdrempel en vensterstijlen in zaal E, F en G op de begane

grond [aan de achtergevel].



transparant en op papier, [opzichter: Droste,

schaal 1 op 20].

316 Details van de oostelijke zijgevel van de bibliotheek.




[opzichter: Tonnaer, schaal 1 op 50].


186

317 Vensters van de bibliotheek op de eerste en tweede verdieping [aan

de westgevel].




318 Draagstenen onder ‘het baldequin’ aan de bibliotheek.



[opzichter: Tonnaer], schaal 1 op 1.

319 Plattegronden, opstanden en details (o.a. consoles en kapiteel) van

de zaal voor het Oudheidkundig Genootschap op de begane grond.



papier, kopie afgeleverd op 11 juni 1880,


• Tochtpui in de vestibule van de directeurswoning.


Toelichting: In potlood en waterverf op papier, met de

tekst: ‘bij 319’, schaal 1 op 10.

320 Gewelven in de zaal van het Oudheidkundig Genootschap op de

begane grond.





187

322 Vensterdorpels, venstertussenstijlen en vensterdagstukken in zaal D

(Kampen) [aan de zuidoostelijke achtergevel op de begane grond].



[opzichter: Bekkers, schaal 1 op 1].

324 Gewelven in zaal F op de begane grond in de zuidoosthoek.





Bekkers en Beirer, schaal 1 op 10].

325 Gewelven in zaal G op de begane grond in de zuidoosthoek.




Bekkers en Beirer, schaal 1 op10].

326 Kapiteel van de grote pijler en de pijler tussen zaal F en G.



tek.nr. 277, [verzenddatum: 14-06-1880,



188

327 Console onder de graatbogen in zaal F.



afgegeven aan Bräunig op 10 sept. 1880,

behoort bij tek.nr. 277, [verzenddatum: 15-


328 Venster van de erkers op de eerste verdieping van de

directeurswoning.



1880, opzichter: Beirer, schaal 1 op 1 en

1 op 10].

330 Console in zaal F.




opzichter: Droste, schaal 1 op 1 en 1 op 10].

331 Console in zaal G.






189

332 Hoekconsole in zaal G.



tek.nr. 277, afgegeven aan Bräunig op 10

sept. 1880, [verzenddatum: 19-06-1880,


333(a) Doorsneden over de traptorens (paviljoentorens, toren in de

zuidoosthoek, toren aan de achtergevel, toren in de

bibliotheekvleugel) met de indeling van de privaten.


Toelichting: 2 bladen in potlood op papier en in potlood,

inkt en waterverf op transparant,



334 Afvoerbuizen [voor de directeurswoning].




1 op 10].

335 Kapitelen en consoles voor zaal D en E op de begane grond aan de

zuidoostelijke achtergevel.


Toelichting: In potlood en waterverf op papier, besteld bij

Bräunig op 4 sept. [verzenddatum: 24-06-



190

336 Kapitelen zaal C op de begane grond aan de ZO achtergevel.



besteld op 4 sept. 1880 bij Bräunig,


337 Torentje [aan de noordgevel van de directeurswoning].



1880, opzichter: Van Delden, schaal

1 op 20].

338 Zuilen [voor de tweede en derde verdieping van de paviljoenen].




342 Console onder de ijzeren spanten van de binnenplaatsen tegen de

hoofdtorens.






191

343 Plattegronden, doorsneden, aanzichten en details van de

zuidwestelijke traptoren en van de traptorens in het middengedeelte

van de achtergevel in witte steen en blauwe steen voor de treden.



besteld op 7 juli 1880 en verzonden op 28

oktober 1880, [verzenddatum: 06-07-1880,


344 Consoles onder de traptreden van de wenteltrappen in de

hoofdtraptorens.





345 Deuren voor de eerste verdieping.




1 op 25].

346 Kroonlijst en consoles [van de tussenvakken aan de voorgevel].


Toelichting: In potlood en inkt op papier, besteld op 14

juli 1880, [verzenddatum: 12-07-1880,



192

347 Details (drempels, tussenstijlen en dagstukken) van de westelijke

binnenplaats aan de zuidzijde op de eerste verdieping.


Toelichting: In potlood en waterverf op papier, verzonden

op 16 juli 1880, behoort bij tek.nr. 176,



348 Ingangen bij de binnenpleinen naar de begane grond en details van

de basementen van de zuilen bij de ingangen.





349 Onderdorpel en tussendorpels van de vensters [aan de

binnenpleinen ter hoogte van de eerste verdieping tegen de

hoofdtrap].



verwijzing naar tek.nr. 152a, [verzenddatum:


1 op 1].

351 Dagstuk en middenstijl van de vensters [aan de binnenpleinen ter

hoogte van de eerste verdieping tegen de hoofdtrap].





1 op 1].


193

352 Plafonds van onder andere de eetkamer [in de directeurswoning] op

de eerste verdieping.





353 Cordonband op de eerste verdieping van het middengedeelte van de

voorgevel.



besteld op 26 juli 1880, te leveren voor 1

september 1880, [verzenddatum: 22-07-


354 Profiel van de vensterdrempels in de cordonband op de eerste

verdieping van de voorgevels.





355 [Zuidwestelijke] traptoren bij het middengedeelte van de achtergevel

ter hoogte van de eerste verdieping.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier, witte

steen besteld op 5 januari 1881 en op 4

september 1880, blauwe treden op 28

oktober 1880, [verzenddatum: 27-07-1880,



194

356 Kroonlijst op de binnenpleinen.



besteld op 10 augustus 1880, te leveren

voor 1 oktober, [verzenddatum: 05-08-1880,

opzichter: Bekkers, schaal 1 op 50].

357 Profielen van de dagstukken en bovendrempels van vensters.




oktober 1880, te leveren voor 15 februari

1881, [details tek.nr. 201, verzenddatum: 03-


358 Details van de gevels aan de zuidoosthoek (dagstukken en

onderdrempels van vensters) in witte steen.





1881, [details tek.nr. 201, verzenddatum: 05-


359 Plattegrond met afvoerbuizen.


Toelichting: In (kleur)potlood op transparant, verzonden

op 16 augustus 1880, [verzenddatum: 12-

08-1880, opzichter: Klaassen, schaal

1 op 200].


195

360 Afvoerbuizen.





361 Zinken afvoerbuizen.





362 Details van afvoerbuizen.





363 Afvoerbuizen.



1880, opzichter: Tonnaer, schaal 1 op 25].


196

364 Afvoerbuis.




15-08-1880, opzichter: Klinkhamer, schaal

1 op 25].

365 Afvoerbuizen van de binnenpleinen.





366 Grote vensters in de voorzaal.



19-08-1880, opzichter: Van Delden], schaal

1 op 10.

367 Details van de dorpels [van de grote vensters in de voorzaal].





368 Stijlen en dagstukken [van de grote vensters in de voorzaal].






197

369 Basementen en kapitelen van de vensterstijlen [van de grote

vensters in de voorzaal].



1880, opzichter: Van Delden].

370 Traptoren in de zuidoosthoek van de eerste tot de vierde verdieping.



op papier geplakt (fraai), verzonden op 30

oktober 1880 en op 9 februari 1881, te

leveren voor 1 mei 1881, met een verwijzing

naar tek.nrs. 371 en 403, [opzichter: Droste,

schaal 1 op 50].

371 Details (consoles, deklijst en afvoerbuizen) van de traptoren in de

zuidoosthoek.



verwijzing naar tek.nr. 201, 370, [opzichter:


372 Details van de kroonlijst (in witte steen) in de zalen van de westelijke

zijgevel op de eerste verdieping.



besteld bij Bräunig op 31 augustus 1880,




198

373 Torentje [van het baldequin van de bibliotheek] met details.



papier en op transparant, verzonden op 25

augustus 1880, [verzenddatum: 25-08-1880,

opzichter: Tonnaer, schaal 1 op 10].

374 Verandering van de kap van de bibliotheek.



met een verwijzing naar tek.nr. 212, 216a en

373a, [verzenddatum: 25-08-1880,


375 Vergaarbak voor afvoerbuizen op het binnenplein.


Toelichting: In potlood en houtskool op papier,



376 Details van het contrefort [van de achtergevel] en console A met

kroonlijststuk in witte steen.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier

(fraai), [verzenddatum: 26-08-1880,

opzichter: Klinkhamer], schaal 1 op 1 en

1 op 10.


199

379 Dagstukken en (onder)drempels van vensters [zuidoostelijke

achtergevel].





1881, [opzichter: Droste, schaal 1 op 1].

380 Kroonlijst in de zaal op de eerste verdieping van het westelijk

tussenvak aan de achtergevel.



augustus 1880, te leveren voor 1 oktober

1880, [verzenddatum: 27-08-1880,


381 Deur van de voorzaal naar de zalen op de eerste verdieping in de

tussenvakken.


Toelichting: In potlood, houtskool, inkt en waterverf op

papier, besteld bij Bräuning op 19 januari

1881, met een verwijzing naar tek.nr. 294,


Delden, schaal 1 op 1 en 1 op 10].


200

382 Ankers (van de balklaag boven de tweede verdieping en van de

begane grond, met een plattegrond van de verankering van de

balklaag van de derde verdieping van de directeurswoning).


Toelichting: 6 bladen in potlood en inkt op transparant

(op papier geplakt) en een ingetekende

steendruk, met twee geschreven stukken



383 Ankerplan van de balklaag boven de eerste verdieping.



geschreven stuk, bestelling voor 23

september 1880, [verzenddatum: 31-08-


384 Details van het anker boven de eerste verdieping.


Toelichting: In potlood op papier, besteld op 31 augustus

1880 en 23 september 1880 [verzenddatum:


1 op 1].

385 Plattegrond van de voorzaal en van de hoofdtrappenhuizen op de

eerste verdieping.


Toelichting: In potlood en inkt op papier, verzonden op 8

febr. 1881 aan Bräunig, behoort bij tek.nr.


Van Delden, schaal 1 op 50].


201

386 [Kastdeuren bij de erkers op de zolderverdieping van de

directeurswoning].




1 op 10].

388 Doorsnede van de kap ten behoeve van [de dekstukken in witte

steen van de zuidzijde van de bibliotheek aan de achtergevel].




Beirer, schaal 1 op 1 en 1 op 50].

391 Deur op het bordes van de hoofdtrap.



behoort bij tek.nr. 294, besteld bij Bräunig op

18 jan. 1881, [verzenddatum: 10-09-1880,

opzichter: Van Delden, schaal 1 op 10].

392 Decoratief detail van de schoorsteenmantel en de lambrisering in de

eetkamer van de directeurswoning.



papier, [verzenddatum: 11-09-1880,

opzichter: Beirer, schaal 1 op1].


202

394 Decoratief detail van de lambrisering [van de eetkamer] in de

directeurswoning.




395 Kapiteel en basement van de hoekzuiltjes en een kraagsteen voor

de derde verdieping.



op 18 okt. 1880, te leveren voor 15 febr.

1881, [verzenddatum: 16-09-1880,


396 Gewelven in zaal C in de zuidoosthoek op de begane grond.



papier en transparant, afgegeven op 20

sept. 1880 aan Bräunig, [verzenddatum: 16-

09-1880, opzichter: Beirer].

397 Plattegronden en doorsneden van de erezaal op de eerste

verdieping.


Toelichting: 3 bladen (fraaie reeks) in potlood, inkt en

waterverf op papier en op transparant op

papier geplakt, verzonden op 24 dec. 1880,




203

398 Plattegrond van twee consoles in zaal G.


Toelichting: In potlood op transparant, afgegeven aan

Bräunig op 20 sept. 1880.

399 Plattegrond van twee consoles in zaal F.


Toelichting: In potlood op transparant.

399 Versiering aan de voor- en achterzijde van het bovenlicht boven de

trap van de directeurswoning.




400 Consoles [voor de zuidoostelijke achtergevel].



tek.nr. 403, besteld op 15 okt. 1880, te

leveren voor 15 febr. 1881, [verzenddatum:


1 op 1].

401 Detail van de gewelven in de erezaal.




op 24 december 1880, [verzenddatum: 30-



204

402 Details van console, kroonlijst, basement en kapiteel van zuilen en

pilasters voor de erezaal.




december 1880, [verzenddatum: 01-10-


404a Details van de voorzaal.



op papier geplakt, met een verwijzing naar

tek.nrs. 294a en 385a, besteld op 8 maart

1881 door Bräunig, [verzenddatum: 02-10-

1880, opzichter: A. v. Delden, schaal

1 op 1].

407 Plattegrond en doorsnede [van de Rembrandtzaal].






205

408 Plattegronden en doorsneden van de Rembrandtzaal.


Toelichting: 2 bladen in potlood en inkt op papier op

transparant op linnen geplakt (fraai),

goedgekeurd en ondertekend door P.J.H.

Cuypers en de minister van Binnenlandse

Zaken op 12 november 1880, behoort bij

missive van 19 oktober 1880 nr. 959, met op

de achterzijde een stempel van *P.J.H.


negatiefnummer 784 en 885,


Beirer, schaal 1 op 100], schaal 1 op 50.

409 Details van vensters [aan de zuidoosthoek van de achtergevel].





1881, [verzenddatum: 15-10-1880,


410 Schoorsteen in de spreekkamer in de directeurswoning.



mei 1880, [verzenddatum: 20-10-1880,


412 Binnenaanzicht van vensters [zuidoostelijke achtergevel].







206

415 De tweede verdieping van de noordwestelijke traptoren, bij het

westelijk paviljoen.




419 Traptreden voor de beide hoofdingangen, voor de ingangen van de

traptorens bij de bibliotheek en de zuidoosthoek, en voor de

ingangen van de paviljoentraptorens.



op 29 oktober 1880, [verzenddatum: 28-10-


420 Goot voor de tussenvakken van de voorgevel.



verzonden op 12 november 1880, met op de

achterzijde berekeningen, [verzenddatum:


1 op 1].

421 Goot voor de zijgevels.



op 11 november 1880, [verzenddatum: 05-



207

422 Zinken en koperen goten [voor de westelijke zijgevel en de

binnenplaats].





423 Goot [voor de voorgevel en de binnenplaats].



op 11 november 1880, [verzenddatum: 08-


424 Plattegrond en doorsneden ten behoeve van het ventilatieplan.





426 IJzeren balken in de erezaal.




december 1880 aan Paris Isaac,




208

427 Kasten in de spreekkamer van de directeurswoning.





428 Details van de cordonband en de gootlijst in de tussenvakken op de

eerste verdieping.


Toelichting: In potlood en waterverf op transparant, met

een verwijzing naar tek.nrs. 188 en 201,



429 Bovenlichten en lijsten in het trappenhuis van de directeurswoning.




432 Inrichting van 32 privaten en urinoirs.


Toelichting: In potlood en inkt op calqueerpapier,

3 december 1880, [verzenddatum: 22-11-


1 op 200].


209

435 Zuidwestelijke traptoren van de bibliotheek [van de derde verdieping

tot de kroonlijst].



verzonden aan Paris Isaac op 20 januari

1881, [verzenddatum: 03-12-1880,

opzichter: Tonnaer, schaal 1 op 20].

437 IJzeren trappen in de paviljoentraptoren.




1 op 50].

438(a) Witte steen voor de traptorens in het middengedeelte van de

achtergevel [vanaf de tweede verdieping tot de kroonlijst].



transparant en op papier, met een verwijzing

naar tek.nrs. 515 en 519, besteld op 12 april

1881 bij Bräunig 15 juni 1881,


Tonnaer, schaal 1 op 20].


210

439 Zijgevel van de paviljoens, bovenste verdiepingen en kroonlijst van

het oostelijk paviljoen.






bij missive van 26 maart 1881, nr. 1051,


[opzichter: Beirer].

440 Details van een pijler tussen de voorzaal en de erezaal.



een verwijzing naar tek.nr. 294, besteld bij

Bräunig op 8 maart 1881, [verzenddatum:


1 op 2, 1 op 5 en 1 op 10].

441 Plattegrond voor de basementen in de voorzaal met profiel.



met een verwijzing naar tek.nr. 294, besteld

op 6 januari 1881 aan Bräunig,




211

442 Kleine vensters in de voorzaal met details.




januari 1881, [verzenddatum: 08-01-1881,

opzichter: Droste, schaal 1 op 1], schaal

1 op 10 en 1 op 50.

443 Details van twee kleine vensters in de voorzaal.




januari 1881, [verzenddatum: 08-01-1881,


444 Details (profielstenen) van de dakvensters en boogfriezen van de

traptorens en grote torens.




445 Details van het contrefort van de voorgevel.





212

447 [Details van het contrefort van de voorgevel].





448 Contrefort [van het middengedeelte van de voorgevel].



op 8 februari 1881, [verzenddatum: 14-01-


449 [Detail van het contrefort].





450 [Detail van het contrefort].





451a Kammen [op de toren van de bibliotheek].





213

453 IJzeren kapconstructie van het westelijk paviljoen.




jan. 1881 en 14 febr. 1881, [verzenddatum:


1 op 100].

458 Venster op de tweede verdieping van het paviljoen.


Toelichting: In potlood en inkt op papier, verzonden aan

Boller op 21 febr. 1881, [verzenddatum: 08-

02-1881, opzichter: Van Straaten, schaal

1 op 10].

459 Details (hoekconsole, kapiteel en basement) in witte steen van het

venster op de tweede verdieping van het paviljoen.



op 21 febr. 1881, [verzenddatum: 08-02-

1881, opzichter: Van Straaten, schaal

1 op 1].

460 IJzeren kapconstructie voor de tweede en derde verdieping van de

paviljoens en dakvensters.


Toelichting: In potlood en inkt op papier en een deel op

transparant op papier geplakt,




214

462 Plattegrond van de cordonband tussen de eerste en tweede

verdieping van het westelijk paviljoen.



op papier geplakt, verzonden in febr. 1881,

[verzenddatum: 17-02-1881, schaal

1 op 50].

466 Detail van het bovenste venster in de traptoren van de paviljoens.



[verzenddatum: 23-02-1881, schaal

1 op 10].

467 Details van de gewelven in het trappenhuis.






468 Details van de gewelven in het trappenhuis.



een verwijzing naar tek.nr. 110, besteld op

28 maart 1881, te leveren op 15 mei 1881,




215

469 Details [van de schoorsteen] in witte steen [boven de traptoren in het

paviljoen].




470 Gewelven in het trappenhuis.




op 28 maart 1881, te leveren op 15 mei

1881, [verzenddatum: 01-03-1881,


471 Plattegrond van de gewelven in het trappenhuis.




op 28 maart 1881, te leveren op 15 mei

1881, [verzenddatum: 07-03-1881,


472 Details van de gewelven (profielen van de bogen, consoles) in het

trappenhuis.




maart 1881, te leveren op 15 mei 1881,




216

473 Details (onder andere van het basement) van de Rembrandtzaal.




474 Details van de Rembrandtzaal.

Aanvraagnummer:



475 Plan voor de waterleiding.


Toelichting: Gedrukte tekening met daarop in

kleurpotlood de waterleiding aangegeven,

behoort bij de missive van 26 maart 1881 nr.

1051, ondertekend door P.J.H. Cuypers,



476 Plattegrond van de eerste verdieping met daarop aangegeven de

kunsten industrieschool en de normaalschool en de bibliotheek.



papier en in transparant op papier geplakt,



bij missive van 26 maart 1881 nr. 1051,





217

477 Plattegrond van de tweede verdieping met daarop aangegeven de

lokalen van de kunsten industrieschool, de normaalschool en de

tekenkamer.



papier en in transparant op papier geplakt,



bij missive van 26 maart 1881 nr. 1051,




478 Plattegrond van de derde verdieping met daarop aangegeven de

lokalen van de kunsten industrieschool en de normaalschool.



papier en transparant, goedgekeurd op 19

mei 1881 door de minister van Binnenlandse

Zaken, behoort bij missive van 26 maart

1881 nr. 1051, ondertekend door P.J.H.

Cuypers, [verzenddatum: 26-03-1881,

opzichter: Van Straaten, schaal 1 op 200].

480 Details van vensters C [in het middengedeelte van de achtergevel].



tek.nr. 378, verzonden op 4 april 1881 aan

Bräunig, te leveren zo spoedig mogelijk,




218

481 Aanzicht, doorsnede en details van de omlijsting van de vakken B [in

het middengedeelte van de achtergevel].



tek.nr. 378, besteld op 4 april 1881 aan




482a Aanzicht, doorsnede en details van de oostelijke torenspits van de

voorgevel.



(fraai), gezien en ondertekend door P.J.H.

Cuypers, [verzenddatum: 04-04-1881,


483a Details van de borstwering voor de galerij van de grote oostelijke

hoofdtoren.





484a Details [van de oostelijke hoofdtoren].






219

485a IJzeren constructie van de windwijzer op de grote oostelijke toren.


Toelichting: In potlood op transparant, [verzenddatum:

09-04-1881], schaal 1 op 10.

486a Details van de spits van de grote oostelijke toren.



09-04-1881, opzichter: Beirer], schaal

1 op 5.

487 Decoratief detail van de [wentel]trapleuning [in de bibliotheek].





488 Anker voor de westelijke topgevel van de bibliotheek.



1881, opzichter: Van Straaten, schaal

1 op 1].

489 Twee ontwerpen van een windvaan voor zes verschillende locaties.


Toelichting: In potlood en waterverf op calqueerpapier,


Ehrhardt, schaal 1 op 1].


220

490 Aanzicht, doorsnede, plattegrond en details van de passage in het

middengedeelte van de achtergevel.



tek.nr. 378, besteld op 5 mei 1881, te

leveren zo spoedig mogelijk, [verzenddatum:

27-04-1881, opzichter: Droste, schaal 1 op

1], schaal 1 op 10 en 1 op 50.

491 Voor- en zijaanzicht van contrafort en detail van de lijst [van de

achtergevel].





27-04-1881, opzichter: Droste].

492 Hoekstukken [in het middengedeelte van de achtergevel].






1 op 1].

493 Hoekstukken, consoles en kroonlijst [in het middengedeelte van de

achtergevel].






1 op 1].


221

494 Details van vensters D (dagstukken, onderdrempel) [in het

middengedeelte van de achtergevel].






1 op 1].

495 Aanzichten en een plattegrond van de grote torens.



27-04-1881, opzichters: Beirer en Bekkers].

496 Details (cordonband, vensteronderdorpel, boven- en tussendorpel,

middenstijlen en dagstuk) [van de grote torens].



1881, opzichter: Bekkers].

498 Kolommen in de passage.







222

499 Kapitelen voor de kolommen van de passage.






502 Bekroning van de contreforten aan de achtergevel.



behoort bij tek.nr. 378, wijziging van tek.nr.

376, besteld op 16 mei 1881, te leveren zo

spoedig mogelijk, [verzenddatum: 13-05-


503 Details van de contreforten in het middengedeelte van de

achtergevel.



tek.nr. 378, met een verwijzing naar tek.nr.



504 Details van de contreforten in het middengedeelte van de

achtergevel.




opzichter: Droste].


223

505 Details [van de wenteltrap van de bibliotheek].




Beirer].

506 Gewelven (doorsneden, plattegronden en profielen) van de voorzaal.



een verwijzing naar tek.nrs. 507, 509, 510

en 511, besteld op 9 juni 1881, te leveren

binnen vier weken, [verzenddatum: 08-06-


507 Details (onder andere basement, kapiteel en band) van de gewelven

in de voorzaal.



tek.nr. 506, besteld op 8 juni 1881 bij




508 IJzerconstructie van de passage boven de Rembrandtzaal.



09-06-1881, opzichter: Beirer].


224

509 Gewelven (vak A) van de voorzaal.



tek.nr. 506, besteld op 9 juni 1881, te

leveren binnen vier weken, [verzenddatum:


510 Gewelven (vak B) van de voorzaal.






511 Gewelven (vak C) van de voorzaal.






512 Details van de hoofdgevelspits [topgevel in het middengedeelte van

de voorgevel].




Bekkers].


225

513 Details [van de topgevel van het middengedeelte van de voorgevel].




Bekkers].

514 Details [van de topgevel van het middengedeelte van de voorgevel].




Bekkers].

515 Details (boven-, tussen en onderdrempels, dagstukken) van de

gewijzigde vensters in de traptorens in het middengedeelte van de

achtergevel vanaf de tweede verdieping.


Toelichting: Potlood en waterverf op papier, met een



1 op 1].

517 Details [van de Karel de Grote zaal].


Toelichting: In potlood en waterverf op papier, [opzichter:

Van Delden, schaal 1 op 1].


226

518 Gewelfbogen [in de Karel de Grote zaal].



juni 1881 bij Bräunig, [verzenddatum: 25-06-

1881, opzichter: Van Delden, schaal 1 op

10].

519 Gevel aan de binnenplaatszijde, zijaanzicht, doorsneden en

plattegronden van de ruimte gedeeltelijk gelegen boven het

Oudheidkundig Genootschap en de Karel de Grote zaal op de

tweede verdieping.



besteld op 2 juli 1881 aan Bräunig,



520 Aanzicht van de binnenplaats, zijaanzicht, doorsneden en

plattegrond van het gedeelte boven Karel de Grote zaal.



voor details zie tek.nr. 521, opgegeven aan

Bräunig op 2 juli 1881, [verzenddatum: 01-



227

521 Details (afdekking van de topgevels, vensterdrempels, hoekstukken

van drempels en stijlen) van de ruimte gelegen boven het


tweede verdieping.



tek.nrs. 519 en 520, besteld bij Bräunig en

bij Tracks en Gelden in Druten,



522 Details (ijzeren kapbalk en goten) van de ruimte gelegen boven het


tweede verdieping.


Toelichting: In potlood op papier, behoort bij tek.nrs. 519

en 520, [verzenddatum: 01-07-1881,


523 Deur van de bibliotheektraptoren naar de studeervertrekken op de

begane grond.





524 IJzerconstructie [voor de plafonds in de zijbeuken van de erezaal].





228

525 Vergaarbak op de binnenplaats.


Toelichting: In potlood op papier, afgegeven aan Paris

Isaac op 26 juli 1881, [verzenddatum: 26-07-


526 Afvoerbuizen [naar de vergaarbak op de binnenplaats].




527 Zinken lijsten [om de traptoren bij de bibliotheek].




529 Kruisbloem op de dakkapellen van de bibliotheek en van de

paviljoens.


Toelichting: In potlood op papier, verzonden op 24 juni

1881 aan Paris Isaac, [verzenddatum: 27-



229

530 IJzeren beslag voor de dakkapellen van de bibliotheek en van de

paviljoens.




531 Maaswerk voor de vensters in zaal C.


Toelichting: In potlood en inkt op papier, besteld bij

Bräunig op 29 juli 1881, [verzenddatum: 29-


533 Maaswerk voor de vensters in zaal G en F.


Toelichting: In potlood en inkt op papier, bij zaal G is

vermeld: ‘nr. 166’ en ‘kerk in Ransdorp’ en

bij zaal F: ‘nr. 167’ en ‘kerk in Hulst’, besteld

bij Bräunig op 29 juli 1881, [verzenddatum:

29-07-1881, opzichter: Droste], schaal 1 op

10.

536 Deur op de begane grond van de traptoren bij de bibliotheek naar

het privaat.





230

537 Deuren op de eerste verdieping van het trapportaal naar de

bibliotheek en naar de tekenzaal, van de gaanderij naar de

tentoonstellings- en de tekenzalen, en naar het privaat.


Toelichting: In potlood op papier, besteld op 12 aug.

1881.

538 IJzeren hangwerk voor de luiken in de topgevels van de bibliotheek.


Toelichting: In potlood op papier, afgegeven aan Maks

en Schoonenburg op 11 aug. 1881, met de

aantekening: ’op 28 april 1882 is een calque

hiervan (nr. 538b) aan Schoonenburg en

Maks afgegeven voor het hangwerk van de

luiken van de traptorens, middengedeelte

achtergevel en de traptoren in de

zuidoosthoek’, [verzenddatum: 11-08-1881,


539 [Smeedijzeren] anker in de top [van het middengedeelte] van de

voorgevel.


Toelichting: In potlood en houtskool op papier, besteld

op 26 aug. 1881, [verzenddatum: 13-08-


540 [Smeedijzeren] anker in de topgevels van de traptoren bij de

paviljoens.


Toelichting: In potlood en houtskool op papier, besteld

op 26 aug. 1881, [verzenddatum: 13-08-



231

541 Cryptas in het souterrain aan de oostelijke zijgevel.



op papier geplakt, [verzenddatum: 22-09-


542 Kasten voor de kamers in de conciërgewoning.



1881, opzichter: Droste, schaal 1 op 1] en


544 Details van vensters en deuren in het zuidwestelijke deel van de

voorgevel in het souterrain.


Toelichting: In potlood op papier, schaal 1 op 20,


Droste].

546 Details van vensters en deuren in het noordwestelijke deel van de






232

547 Details van vensters en deuren in het noordwestelijke deel van de









1881, opzichter: Droste].

549 Details van vensters en deuren in de westelijke hoek van de











233

552 Details van vensters en deuren tussen de tentoonstellingslokalen en

de privaten in het westelijke gedeelte (paviljoen en tussenstuk) van

het souterrain.



1882, opzichter: Droste, schaal 1 op 1 en

1 op 20].

553 Doorsnede van de oostelijke toren ten behoeve van het ijzerwerk.



verwijzing naar tek.nr. 482a, [verzenddatum:

05-01-1882, opzichter: Beirer, schaal 1 op

20].

554 Decoratieve details in ijzer van de hoofdtorenspits.




555 Decoratieve details in ijzer van de hoofdtorenspits.





234

556 Bekapping van het westelijke tussenvak aan de voorgevel met

details van de deur van het schoollokaal op de tweede verdieping.


Toelichting: In potlood op papier, afgegeven aan

Schoonenburg en Maks op 17 febr. 1882,



557 Kast voor de directeurskamer op de tweede verdieping van het

westelijke paviljoen.






558 Afscheiding tussen de Rijksnormaalschool en de gang op de tweede

verdieping van het westelijke tussenvak aan de voorgevelzijde.






559 Decoratieve betimmering van de deur en de scheidingsmuur tussen

de Rijksnormaalschool en de gang op de tweede verdieping van het

westelijke tussenvak aan de voorgevelzijde.







235

560 Afscheiding (wand met venster) op de derde verdieping van het

westelijk paviljoen.






561 IJzerwerk voor de afscheiding van de gang en de kap op de tweede

verdieping van het westelijke tussenvak aan de voorgevelzijde.


Toelichting: 2 bladen in potlood en inkt op papier,

afgegeven aan Paris Isaac op 17 febr. 1882

en aan Schoonenburg en Maks op 29 april

1882, [verzenddatum: 18-02-1882,

opzichter: Bekkers, schaal 1 op 1, 1 op 20].

562 Aanzicht, plattegrond en doorsnede van de oostelijke hoofdtoren.


Toelichting: In potlood op papier, calque verzonden op

18 febr. 1882, [verzenddatum: 18-02-1882,

opzichter: Bekkers, schaal 1 op 50].

563 Details van de hoofdtorenspits.



18 febr. 1882, [opzichter: Beirer, schaal

1 op 1].


236

564 Details van de kruisbloem op het dakvenster van de hoofdtorenspits.



18 febr. 1882, [opzichter: Beirer, schaal

1 op 1].

565 Deurkozijnen met deuren op de derde verdieping van het westelijk

paviljoen.





Droste, schaal 1 op 1] en 1 op 10.

566 Deur van het paviljoen naar het schoollokaal op de tweede

verdieping van het westelijk tussenvak aan de voorgevelzijde.



Schoonenburg en Maks op 9 maart 1882,


Droste, schaal 1 op 1, 1 op 100] en schaal

1 op 10.

567 Details van de deur van het paviljoen naar het schoollokaal op de

tweede verdieping van het westelijk tussenvak aan de

voorgevelzijde.



naar tek.nr. 566, afgegeven aan




1 op 10.


237

568 Deur met details op de tweede verdieping van het westelijk

paviljoen.






1 op 10.

569 Afscheiding met een kast voor de conciërge op de tweede






Drost], schaal 1 op 10.

571 Betimmering van het muurvak op de tweede verdieping tegen de

westelijke zijgevel van het paviljoen.





Droste, schaal 1 op 1, 1 op 50], schaal

1 op 10.

572 Gang achter het schoollokaal in het westelijke tussenvak aan de

voorgevelzijde.





Droste], schaal 1 op 10 en 1 op 50.


238

573 Deuren met details op de eerste verdieping van het westelijk

paviljoen.





Droste, schaal 1 op 1, 1 op 50], schaal

1 op 20.

574 Afscheiding tussen de traptoren en de vestibule op de eerste







575 Plafond van de ruimte bestemd voor het Oudheidkundig

Genootschap.


Toelichting: In potlood op papier, [opzichter: Bekkers,

schaal 1 op 20].

576 Deuren tussen het Oudheidkundig Genootschap en het westelijk

tussenvak op de begane grond aan de achtergevel.



1882, opzichter: Droste, schaal 1 op 1],

schaal 1 op 10.


239

578 Geschilderde glasranden (glas-in-lood) voor de eerste en tweede

zaal op de eerste verdieping aan de westelijke zijgevel.




Bekkers].

579 Geschilderde glasranden (glas-in-lood) voor de derde zaal op de

eerste verdieping aan de westelijke zijgevel.




Bekkers].

581 Geschilderde glasranden (glas-in-lood) voor de zaal in het tussenvak

op de eerste verdieping aan de westelijke zijgevel.




Bekkers].

582 Tunnel bij het middengedeelte aan de achtergevel.



verzonden op 3 mei 1882, [verzenddatum:


1 op 20].


240

583(a) Cryptas in het zuidoostelijke gedeelte in de kelderverdieping.


Toelichting: 2 bladen in potlood en inkt op transparant en

op papier, met een verwijzing naar tek.nr.

541 en naar Rolduc, Maastricht, Deventer

en Utrecht, [verzenddatum: 09-05-1882,

opzichter: Droste].

584 Afsluiting tussen de doorrit en de binnenplaats.




Beirer].

585 Deur van de binnenplaats naar de grote trap.



1882, opzichter: Beirer].

587 Deur van de binnenplaats naar het Oudheidkundig Genootschap.


Toelichting: In potlood op papier, op de achterzijde:

‘details timmerwerken’, [verzenddatum: 25-

05-1882, opzichter: Beirer].


241

588 Deur tussen de traptoren en het paviljoen op de tweede verdieping

in het oostelijk gedeelte.



Schoonenburg en Maks 26 mei 1882,


Droste].

589 Privaten in het noordoostelijk gedeelte van het souterrain aan de

zijgevel.



Schoonenburg en Maks 26 mei 1882,



590 Deur tussen de vestibule en de traptoren, in het westelijk gedeelte

op de begane grond.



Schoonenburg en Maks 2 juni 1882,



600 Deur van de vestibule naar het Prentenkabinet.



1882, opzichter: Beirer].


242

601 Leuning van de wenteltrap en de balustrade [in de bibliotheek].


Toelichting: In potlood op papier, verzonden op 28 juli

1882, [verzenddatum: 17-07-1882].

602 Details van de leuning van de wenteltrap en de balustrade [in de

bibliotheek].


Toelichting: In potlood op papier.

604 Trapleuning [van de trap in de directeurswoning].




605 Detail van de trapleuning in de directeurswoning.



1883].

606 Trapleuning van de trap in de directeurswoning.


Toelichting: In potlood en waterverf op papier (fraai), met

op de achterzijde een stempel van Cuypers

en Co. Roermond, [verzenddatum: 14-09-

1883].


243

609 Afsluiting tussen de achtergevel van de directeurswoning en het

museum.


Toelichting: In potlood, inkt en waterverf op papier, kopie

afgegeven op 9 oktober 1883,

[verzenddatum: 10-10-1883], schaal

1 op 50.

611 Prentenkasten tussen de pijlers met details.



23-05-1884, opzichter: Construction

Industrielle, Brussel], schaal 1 op 10 en

1 op 50.

612 Prentenkast met 108 laden.



1884, [verzenddatum: 23-05-1884,

opzichter: Construction Industrielle, Brussel,

schaal 1 op 10].

613 Prentenkast met 120 laden.



1884, [verzenddatum: 23-05-1884,

opzichter: Construction Industrielle, Brussel,

schaal 1 op 10].


244

614 Prentenkasten en –omlijstingen voor het Prentenkabinet.


Toelichting: In potlood en inkt op papier, blad VI, behoort

bij missive 24 februari 1884 nr. 1780 aan de

Minister van Binnenlandse Zaken,



Construction Industrielle, Brussel], schaal

1 op 1.

615 Plattegrond van de indeling van de boekenkasten in de bibliotheek

op de begane grond, eerste en tweede verdieping.


Toelichting: In (kleur)potlood en inkt op papier,

verzonden op 23 mei 1884, [verzenddatum:

23-05-1884, opzichter: Construction

Industrielle, Brussel].

616 Details van de boekenkasten voor de bibliotheek [op de begane

grond van de eerste en tweede gaanderij].



1884, [verzenddatum: 23-05-1884,

opzichter: Construction Industrielle, Brussel].

617 Details van de foliantenkasten met prentenkasten in de bibliotheek,

in grenen en eikenhout.



1884, [verzenddatum: 23-05-1884,

opzichter: Construction Industrielle, Brussel].


245

618 Details van het ijzerwerk (dragers en houvasten) van de

boekenkasten en details van bank, zittingen op de trapbordessen en

trapjes.


Toelichting: In potlood op papier (fraai), verzonden op 23

mei 1884, [verzenddatum: 23-05-1884,

opzichter: Construction Industrielle, Brussel],

schaal 1 op 10.

619 Vooraanzicht van de bibliotheekkasten op de eerste gaanderij.



naar tek.nr. 616, verzonden op 4 juni 1884,


620 Hijstoestel voor de boekerij in de bibliotheek.


Toelichting: In potlood en inkt op papier (fraai), behoort

bij missive 24 februari 1884 nr. 1780,





1884], schaal 1 op 5.

622 Kasten voor de berging van de brandslangen op de eerste

verdieping en zittingen in de schilderijzalen.


Toelichting: In potlood op papier, verzonden op 7 juni

1884, [verzenddatum: 07-06-1884], schaal

1 op 10.


246

623 Details van de kasten voor de berging van brandslangen en vier

zittingen.



naar tek.nr. 622a, verzonden op 8 juni 1884,


628 Kastjes voor berging van brandslangen van grenenhout.


Toelichting: In potlood op papier, verzonden op 8

augustus 1884, [verzenddatum: 08-08-

1884], schaal 1 op 10.

629 Deur naar het hijstoestel voor zware goederen op de begane grond.


Toelichting: In potlood op papier, verzonden op 8

augustus 1884 [verzenddatum: 08-08-1884].

630 Details voor zittingen op de trapbordessen.



naar tek.nr. 618, verzonden op 8 augustus

1884 [verzenddatum: 08-08-1884].


247

631 Zittingen in de schilderijzalen.



naar tek.nr. 622, verzonden op 14 augustus

1884 [verzenddatum: 14-08-1884].


248

INDELING VAN TEKENINGEN ZONDER ORIGINEEL TEKENINGNUMMER


• Algemeen 250

• Plantsoen 250

B Presentatie- en ontwerptekeningen (plattegronden, doorsneden, gevels) 251











Exterieur 265





• Plantsoen 284






249

II TEKENINGEN ZONDER ORIGINEEL TEKENINGNUMMER

Toelichting: • Voor een korte ontwerpen bouwgeschiedenis, zie de Inleiding,

p. 10-15.

• Voor de verantwoording van de bewerking, zie de Inleiding,

p. 20-29.

• Omdat bij de nummering van de bouwtekeningen van het

Rijksmuseum de oorspronkelijke tekeninglijst van Cuypers is

aangehouden, zijn de aanvraagnummers van 1 t/m 1500

gereserveerd voor de tekeningen beschreven in hoofdstuk I. De

aanvraagnummers van 2000 t/m 2100 zijn toegekend aan de

tekeningen die de prijsvraaginzendingen documenteren. Daarom

begint de nummering in deze categorie (hoofdstuk II) met 2200.

• Niet alle tekeningen, beschreven in deze categorie, zijn

raadpleegbaar op microfilm op de studiezaal. Indien de tekening

verfilmd is, wordt het microfichenummer apart vermeld.

• Bij de bestudering van de tekeningen die verfilmd zijn kunt u eerst

de microfilms raadplegen. Als u de originele tekening wilt raadplegen

dient u dit te overleggen met de studiezaalmedewerker. De tekening,

die niet verfilmd is kunt u met behulp van een aanvraagbriefje

aanvragen en vervolgens op de studiezaal raadplegen.

• Het onderscheid tussen het museumgebouw en de

directeurswoning is niet altijd goed te maken. Op veel tekeningen

voor het museumgebouw wordt in de linker bovenhoek op dat blad

hetzelfde thema uitgewerkt voor de directeurswoning. Voor

onderzoek naar de directeurswoning is het dus ook raadzaam de

tekeningen van het museumgebouw te raadplegen.


250

A SITUATIE

Algemeen

• Situatietekeningen van het terrein rond het museumgebouw en de

directeurswoning met onder andere wijzigingen in het

grachtenstelsel en bodemdoorsneden en een plattegrond van

Amsterdam door A. v.d. Stolk, 1876, 1878, 1879, 1883 en z.j.


Microfichenummers: 650, 651, 652, 653, 655, 656, 657, 658, 659,

660, 661, 662, 664, 665, 763, 764, 1030

Toelichting: 19 bladen.

Verwijzing naar missive 272 gericht aan

gemeente Amsterdam en naar briefnr. 14,

1876 gericht aan B & W, Amsterdam.

Één tekening is niet voorzien van mf.nr.

Deze heeft op de achterzijde een stempel



Schaal 1 op 100, 1 op 1000 en 1 op 1250.

Plantsoen

• Ontwerp voor het plantsoen rond het museum.


Microfichenummers: 1001, 1002, 1003, 1004, 1005

Toelichting: 8 bladen: plattegronden, een aantal behoort

bij missive nr. 1519 van 8 maart 1883 en bij

missive nr. 1777 van 22 februari 1884,




negatiefnummers 796, 797, 956, 961 en 964.

Schaal 1 op 50, 1 op 200 en 1 op 400.


251

B PRESENTATIE- EN ONTWERPTEKENINGEN

(plattegronden, doorsneden en gevels)

Museumgebouw en directeurswoning

• Plan voor de fundering van het museumgebouw en de

directeurswoning.

Aanvraagnummers: t 3000, t 3000.1, t 3000.2, t 3000.3


Toelichting: 5 bladen in inkt en waterverf op papier en in

inkt op calqueerpapier op papier geplakt,

behoort bij missive van 18-11-1876,

ondertekend door P.J.H. Cuypers. Een

tekening bestaat uit drie grote formaten

bladen, deze bladen zijn voorzien van aparte

nummers: t 3000.1 t/m t 3000.3.

• Plattegrond van het museumgebouw en de directeurswoning

gelijkstraats.



Toelichting: Bestekblad, behoort bij missivenummer 1291

van 25-3-1882.


252

Museumgebouw

• Serie tekeningen, behoort bij missive van 31-5-1877, nummer 84.

Tekeningbeschrijving Aanvr.nr. Mf.nr.

- Plattegrond gelijkstraats van het

museumgebouw en de directeurswoning, in

inkt op papier op karton geplakt, ondertekend

door P.J.H. Cuypers, met op de achterzijde

een stempel van *P.J.H. Cuypers archief*

met vermelding van negatiefnummer 670,

schaal 1 op 100.

- Met een voorontwerp in potlood op papier.

t 3001

t 2236

749

-

- Plattegrond van de eerste verdieping, met

aanduiding van de functies van de ruimtes,

in inkt op papier, met op de achterzijde een



t 3002 748

- Aanzicht van de achtergevel, in inkt op

papier op linnen geplakt, met vermelding

van bladnummer 3, met op de achterzijde


met vermelding van negatiefnummer 665.

t 3003 746

- Aanzicht van de voorgevel, in inkt en

waterverf op papier op linnen geplakt, met



negatiefnummer 662. Voor foto’s van deze

tekening zie ph 920.

t 3004 745


253

• Serie plattegronden (presentatietekeningen), ondertekend door

P.J.H. Cuypers.


- Plattegrond van de kelderverdieping, in

inkt op papier en op linnen geplakt,

ondertekend door P.J.H. Cuypers, met op



999.

t 3040 676

- Plattegrond van de begane grond in inkt

op papier en op linnen geplakt (blad 2),




668, schaal 1 op 100.

t 3036 678

- Plattegrond van de eerste verdieping in inkt

op papier en op linnen geplakt (blad 3),




669, schaal 1 op 100.

t 3037 679

- Plattegrond van de tweede verdieping in

inkt en waterverf op papier en op linnen geplakt

(blad 1), met op de achterzijde een stempel



t 3038 677

- Plattegrond van de daken en kappen, in

inkt op papier op linnen geplakt, met op de



675.

t 3039 747

• Plattegronden van de begane grond, eerste en tweede verdieping.


Toelichting: 3 bladen in inkt op papier gedrukt,

ondertekend door P.J.H. Cuypers.


254

• Plattegronden van de kelderverdieping.


Microfichenummers: 685, 686


• Serie plattegronden van delen van de kelderverdieping.


Microfichenummers: 698, 699, 700, 701, 702, 703, 704

Toelichting: 7 bladen, plattegronden van de

kelderverdieping: noordoostpaviljoen,

westelijke en oostelijke zijgevel met

traptoren, noordzijde linker tussenvak,

zuidzijde linker tussenvak met traptoren,

noordzijde linker hoofdtoren, zuidzijde

bibliotheek met traptoren, doorrit.

• Plattegronden van de begane grond, 1884 en z.j.



Toelichting: 4 bladen, op één blad is ook een plattegrond

van de eerste verdieping getekend.



255

• Plattegronden van de eerste verdieping.


Microfichenummers: 672, 673, 675, 680, 681, 683, 684, 687, 850

Toelichting: 11 bladen: onder andere plattegronden van

zaal 232-234, 240-242, 252-254 en van

verschillende lokalen in de Normaalschool,



negatiefnummer 593 (mf.nr. 850) en 701

(mf.nr. 675).

Schaal 1 op 100.

• Plattegronden van de tweede verdieping.



Toelichting: 2 bladen, schaal 1 op 100.

• Plattegronden van de daken.



Toelichting: 1 blad.


256

• Plattegronden van alle verdiepingen ten behoeve van de vloeren.



Toelichting: 5 bladen, bestektekeningen met daarin het

type vloer (onder andere kunsttegels,

gebakken aarde, Engelse tegels, terrazzo

vloeren en houten- en cementvloeren)

ingekleurd.

Schaal 1 op 200.

• Voorgevel [vanaf 1876].


- Voorgevel in inkt op papier, ondertekend door

P.J.H. Cuypers, met op de achterzijde een stempel

van *P.J.H. Cuypers archief* met vermelding van

negatiefnummers 703, 1066, [datering 1876].

t 2207.2 751

- Voorgevel in inkt op papier, met op de achterzijde



t 2207.3 710

- Voorgevel in inkt en waterverf op papier (fraai),



negatiefnummer 661A.

t 2207.4 714

- Voorgevel in perspectief (zeer fraai), met links

boven een detailtekening van de doorrit en

rechtsboven een detailtekening van de eregalerij,

in de marge nog enige details van het gebouw, in

inkt en waterverf op papier, met op de achterzijde

stempels van *P.J.H. Cuypers archief* met

vermelding van negatiefnummer 676, 677, 678.

Voor een foto van deze tekening, zie ph 504.

t 2207.5 1039

- Voorgevel (B), in inkt op calqueerpapier op papier

geplakt, ‘ontwerp voor het Rijksmuseum te

Amsterdam, schets voor de uitvoering’, ondertekend

door P.J.H. Cuypers .

t 2207.6


257

• Delen van de voorgevel.


- Perspectief van een paviljoen, in potlood op

papier.

- Aanzicht van een detail van de gevel, in

potlood en inkt op papier.

- Aanzicht van de doorrit met de ingangen van

zowel de voor- als achtergevel, in potlood en inkt

op papier.

- Detail van de doorrit in potlood en inkt op papier.

- Deel van de voorgevel, in potlood op papier.

- Middengedeelte en westelijk deel van de

voorgevel in potlood en inkt op papier, met op de


archief* met vermelding van negatiefnummer 789.

- Middengedeelte en oostelijk deel van de

voorgevel in potlood en inkt op transparant, met

op de achterzijde een stempel van *P.J.H. Cuypers


- Middengedeelte van de voorgevel, in potlood op

papier.

- Middengedeelte en oostelijk deel van de voorgevel,

in inkt op calqueerpapier op papier geplakt, met op



- Middendeel van de voorgevel, gedrukt.

- Litho’s met perspectieven van de voorgevel.

t 2207

t 2207

t 2207

t 2207

t 2207

t 2207

t 2207

t 2207

t 2207

t 2207

t 2207

1032

727

725

724

709

711

712

705

713

• Opengewerkt perspectief van het middendeel van de voorgevel.



Toelichting: In potlood en (gewassen) inkt op papier

(zeer fraai), op de achterzijde voorzien van


met vermelding van negatiefnummer 679,

[A. van Delden, ca. 1890].


258

• Aanzicht van de achtergevel, van het middengedeelte van de achtergevel

en van de achtergevel met aanbouw [uit 1906].

Aanvraagnummer: t 2297, t 2297.1, t 2297.2

Microfichenummer: 706, 715, 1038

Toelichting: 3 bladen (de tekening van het

middengedeelte is zeer fraai), ondertekend

door P.J.H. Cuypers, op de achterzijde

voorzien van een stempel van *P.J.H.


negatiefnummers 671, 672, 673, 680, 685.

• Westelijke zijgevel (fraai) en gevel van de binnenpleinen, z.j.


Microfichenummer: 716, 717, 718, 719, 726

Toelichting: 5 bladen (de tekening van de westelijke

zijgevel is fraai), 3 bladen zijn voorzien van

een stempel op de achterzijde van *P.J.H.


negatiefnummer 681, 682 en 684.


259

• Doorsneden over het museumgebouw en over onderdelen van

onder meer de doorrit, het souterrain, de traptorens, de eregalerij, de

zalen gelegen aan de zuidoostelijke achtergevel, een paviljoen, de

bibliotheek (fraai), de Karel de Grote zaal.



734, 735, 736

Toelichting: 13 bladen (de tekening van de bibliotheek is

fraai), 4 bladen zijn voorzien van een

stempel op de achterzijde van *P.J.H.


negatiefnummers 693, 694, 790, 791, 798.

Op een aantal tekeningen zijn ook

plattegronden getekend ten behoeve van de

doorsneden.


• Typografisch ontwerp met tekst: ‘Rijksmuseum’.



260

Directeurswoning

• Plattegronden, doorsneden en delen van de gevel.



Toelichting: 1 blad.

• Voorgevel (a), westelijke zijgevel (b) en een dwarsdoorsnede (c).



Toelichting: De tekening (zeer fraai) is op de achterzijde



negatiefnummers 707, 708, 709.

Schaal 1 op 500.

• Plattegronden van de begane grond t/m derde etage.


Microfichenummers: 757, 758, 759, 760, 761, 762

Toelichting: 6 bladen met intekening van vloeren en

plafonds.

• Doorsneden over delen van de woning van onder andere het

trappenhuis.


Microfichenummers: 720, 721, 722, 723

Toelichting: 4 bladen (één fraai).


261

Directie en werkloodsen

• Aanzichten, doorsneden en plattegronden van de directieloods

[1877].



Schaal 1 op 10.

• Plattegronden, gevels en doorsneden van gebouwen met

verschillende werkruimtes [werkloodsen].


Toelichting: 6 bladen: een gebouwtje is ‘bestemd voor

het herstellen en verdoeken van

schilderijen’, de tekening (blauwdruk)

behoort bij missive nr. 4178 van 24

november 1891, ondertekend door P.J.H.

Cuypers; een ander gebouw bestaat uit twee

verdiepingen en huisvest een sneldrukkerij,

slijperij, bewaarplaats voor stenen,

machinekamer, kolenhok, kantoor,

spreekkamer, atelier, papiermagazijn,

lithografie, droogkamers, binderij,

handpersdrukkerij, donkkamer, fotografie-

kamer en een conciërgewoning.



262

C WERKTEKENINGEN

NB Aanvulling op de werktekeningen (eerste serie).

Museumgebouw

• Tekeningen ten behoeve van het metselwerk in hardsteen voor de

opbouw van de gevels en de binnenmuren met onder andere de

westelijke zijgevel, traptorens, achtergevel bibliotheek, achtergevel

tussenvak, achtergevel rechtervleugel, hoofdingang.



Toelichting: 7 bladen, op een blad (hardstenen

traptreden voor de traptoren) wordt vermeld:

‘besteld op 30 oktober 1880 en te leveren

voor 1 mei 1881’.

Directeurswoning

• Tekeningen ten behoeve van het metselwerk in hardsteen voor de

opbouw van de buiten- en de binnenmuren.


Microfichenummers: 688, 689, 793



263

D DETAILTEKENINGEN

Museumgebouw en directeurswoning

• Genummerde serie (1 t/m 52) schetsen van details van het museum

en de directeurswoning van zowel interieur als exterieur.


Toelichting: 48 bladen (fraaie serie): details van ijzerwerk

voor trapleuningen en details voor de

bibliotheek, torentjes, erker, beeldhouwwerk,

mozaïek, meubels.

Schaal 1 op 10.

• Ongenummerde serie schetsen van details van het museum en de

directeurswoning van zowel interieur als exterieur.


Toelichting: 182 bladen (fraaie serie): details van

ijzerwerk, vloeren, beeldhouwwerk,

schilderwerk, mozaïek etc.

1879, 1880, 1893.

Schaal 1 op 10.

• Schetsen van details, waarvan het niet duidelijk is of ze het

museumgebouw of de directeurswoning betreffen.


Toelichting: 16 bladen


264

• Schetsboek van decoratieve details (fraai).


Toelichting:

Verwijzing:

20 bladen (fraai).

Zie ook CUYP d 1200, een schetsboek met

onder andere tekeningen voor het

Rijksmuseum en CUYP d 1194, met

studieschetsen van onder andere het

Rijksmuseum.


265

Museumgebouw

Exterieur

• Doorrit.


Microfichenummers: 792, 795, 802, 803, 808 (2x), 926, 929, 952,

958, 959, 960, 961, 962, 967, 1014

Toelichting: 17 bladen: profielstenen voor de eerste,

tweede en derde laag van de gewelfaanzet,

decoratie van de kapitelen van de pilasters;

basementen en kapitelen van de zuilen en

de pijlers; hek tussen de doorrit en de

binnenpleinen; ijzeren hekken en

espagnoletten; kapiteel voor een pilaster,

kopie afgegeven op 17 jan. 1880;

lantaarnpaal; gaslantaarn; reliëf boven de

ingang; fries boven ingang (ondertekend

door P.J.H. Cuypers), gebrandschilderd glas

in scheidingswand tussen de doorrit en de

binnenplaats.


• Decoratief metselwerk.



Toelichting: 3 bladen (één fraai).


266

• Steen- en beeldhouwwerk.


Microfichenummers: 790, 799 (a-h), 800, 801, 804, 805, 809,

813, 814, 816, 817, 823

Toelichting: 23 bladen: kroonlijst door J.Th.J. Cuypers,

1883; vensterbogen voor de begane grond

en de eerste verdieping; hoekpilasters,

details van kroonlijsten en consoles (fraai);

kapitelen achtergevel; reliëfs boven de

deuren van de torens; sluitstenen bij de

ingangen van de traptorens; hoeksteen bij

de bibliotheek; reliëfs aan de zuidgevel van

de bibliotheek; spuwer; details van de

vensters aan de voorgevel, topgevel boven

de doorrit.

Schaal 1 op 20.

• (Smeed)ijzerwerk.

Aanvraagnummers: t 2244, t 3015, t 3016, t 3017

Microfichenummers: 777, 778, 779, 907, 909, 913, 915, 916, 917

(2x), 920, 925, 927, 928, 936, 944, 945, 946,

948, 951, 953, 954, 965, 966, 968, 969

Toelichting: 27 bladen: onder andere een serie van 3

bladen (A, B, C) van ijzeren hekken rond het

terrein en van een balustrade voor een trap,

behoort bij missive nr. 1519 van 18-3-1883;

details van een buitendeur (fraai); windvaan

op een schoorsteen; bovenlicht in de

achtergevel en verbindingsgang; hekwerken

voor vensters (o.a. voor de begane grond);

anker; dakkammen; toegangs- en

afsluithekken; afsluitingshekken; hek met

gaslantaarn; lantaarnpaal (kopie verzonden

op 18 januari 1884), lantaarnpaal met ijzeren

hek, ijzeren afsluithek van de politiepost bij

het westelijk paviljoen (verzonden in februari

1884), ijzeren trap bij de politiepost.

Schaal 1 op 1, 1 op 10 en 1 op 50.


267

• Schilderwerk en tegeltableaus.



Toelichting: 8 bladen: onder andere voorstudies van een

decoratief tegeltableau [door G. Sturm en

P.J.H. Cuypers], twee bladen (fraai) zijn

voorzien van een stempel op de achterzijde


van negatiefnummer 990 en 992.

• Detail van het middengedeelte van de voorgevel boven de doorrit.



Toelichting: 1 blad (fraai), behoort bij missive nr. 1386

van 15-8-1882, goedgekeurd op 1 sept. 1882

door de minister van Binnenlandse Zaken en

ondertekend door C. Pynacker Hordijk.

• Schetsen van delen van de gevels.


Toelichting: 7 bladen: met onder andere een voorschets

van een deel van de doorrit en de

hoofdingang, 12 augustus 1876.

• Uurwerk in de klokkentoren [aan de voorgevel].





268

Interieur en meubels

Geordend naar ruimte

• Hoofdingangen, vestibules en hoofdtrappenhuizen (oostelijk en

westelijk).



919, 934, 935, 938, 938, 947, 1006, 1007,

1019, 1034, 1052, 1053, 1054, 1055, 1056.

Toelichting: 24 bladen: deuromlijsting van de

hoofdingang in de vestibule; balustrade;

balustrade met voetstukken; gewelfaanzet

(fraai); plattegronden ten behoeve van de

gewelfribben; bureau; deur van de

hoofdingang; kruk van de hoofddeur;

leuningen van trappen (fraai); balustrades

op de trap; hek voor bovenlichten; ingang;

personificaties van de muziek en de

schilderkunst in de noordoostelijke vestibule

en personificaties van de beeldhouwkunst

en de architectuur in de noordwestelijke

vestibule (6 bladen fraaie serie), gesigneerd

door P.J.H. Cuypers, met op de achterzijde

van 2 bladen een stempel van *P.J.H.


negatiefnummers 581, 582, 583 en 584;

plattegrond en doorsneden ten behoeve van

de vloeren; vensters van het oostelijk en

westelijk trappenhuis uitkijkend op de

binnenplaatsen, verzonden op 1 juli 1884;

schets van de hoofdtrap in perspectief;

doorgang van de hoofdtrappen naar de

voorzaal met draperieën (fraai).



269

• Bibliotheek, prenten- en penningkabinet.



971, 972, 973

Toelichting: 15 bladen: afsluiting van de bibliotheek en

het Prentenkabinet, deur van de traptoren

naar het Prentenkabinet, ijzerconstructie

voor de bibliotheek (fraai), ijzeren

cartouches voor de gaanderij (fraai),

vensters, trap, afsluiting in de bibliotheek en

penningkabinet, penningkast,

beeldhouwwerk, bovenlicht (verzonden op 1

december 1881), hijstoestel.


• Serie tekeningen voor de inrichting van de bibliotheek en het

Prentenkabinet, behoort bij missive van 24-2-1884, nummer 1780.


- Details van prentenkasten en omlijstingen. zie t 614 614

- Foliantenkast voor het Prentenkabinet, in

inkt op papier, schaal 1 op 10.

t 3028 768

- Lijsten voor het tentoonstellen van prenten

in het Prentenkabinet, in inkt op papier,


t 3029 769

- Folianten- en boekenkasten voor de

bibliotheek gelijkstraats, in inkt op papier,

schaal 1 op 10.

t 3031 770

- Portefeuilleskasten voor het prenten-

kabinet, in inkt op papier.

t 3027 771

- Kasten in de bibliotheek, in inkt op papier,

schaal 1 op 10.

t 3030 772

- Plan van de kasten in het Prentenkabinet

in de zaal op de begane grond aan de

westelijke zijgevel, in potlood en inkt op papier,

schaal 1 op 100.

t 3025 773

- Prentenkasten en prentenomlijstingen,

in inkt op papier op linnen geplakt,

schaal 1 op 10.

t 3026 774


270

• Eregalerij / erezaal.


Microfichenummers: 786, 787, 797, 881, 986, 1016, 1017, 1020,

1058

Toelichting: 9 bladen: profiel van piëdestals, kapiteel van

de kolommen, kroonlijst, draperie ten

behoeve van de afscheiding (fraai), vloer

van de kleine zalen aan de eregalerij,

gebrandschilderd glas voor de bovenlichten

van de zijvakken van de erezaal (3 bladen),

doorsnede ten behoeve van de lichtinval

door de bovenlichten (fraai) met op de


archief* met vermelding van negatiefnr. 721.

Schaal 1 op 20.

• Rembrandtzaal.


Microfichenummers: 985, 1018, 1029, 1058A

Toelichting: 5 bladen: aquarel van het interieur van de

eerste Rembrandtzaal (zeer fraai), behoort

bij missive nr. 1098 van 1-6-1881 en is

ondertekend door P.J.H. Cuypers, vloer van

de zaal naast de Rembrandtzaal, aquarel

van de Rembrandtzaal (zeer fraai) met op

de achterzijde een stempel van *P.J.H.


negatiefnummer 636, glasrand voor het

bovenlicht van de Rembrandtzaal (ook met

bovenlichten van de bibliotheek en van het

oostelijk tussenvak ter zijde van de voor- en

achtergevel).


271

• Rijksnormaalschool en kunstnijverheidschool.


Toelichting: 6 bladen: plattegronden, doorsnede,

wenteltrappen en meubilair in de

schoollokalen, de directeurskamer voor de

kunstnijverheidsschool, 1911.


• Lokalen voor de Rijksnormaalschool.



Toelichting: 2 bladen: toegangsdeur, ijzeren hekwerk

(besteld op 22 april 1884).

• Rijksnormaal voor tekenonderwijzers, behoort bij missive nr. 1803,

31-3-1884.



Toelichting: Plattegrond en doorsnede, in inkt op papier.

Schaal 1 op 50.

• [Kerkelijke afdeling].



Toelichting: 6 bladen: zuilen, kapiteel, basement (onder

andere naar voorbeeld van Rolduc en

Maastricht), altaar vijftiende eeuw, wand met

vensters.


272

• Binnenplaatsen.


Microfichenummers: 796 (niet aangetroffen), 869, 937

Toelichting: 3 bladen: consoles onder ijzeren spanten in

de kap van de binnenplaats, deur naar de

kelderverdieping, ijzeren hek voor

bovenlicht.

• Voorzaal.

Aanvraagnummer:

t 2220


Toelichting: 3 bladen: kapiteel en gewelven, kastdeur,

vloer van de eerste zaal naast de voorzaal.

Verwijzing: Voor decoratief wandschilderwerk (met een

voorstelling van ridders), door G. Sturm

(fraai), zie CUCO.

• Aduard-kapel.



Toelichting: 8 bladen: plattegrond en aanzichten van de

wanden, deuren en glas-in-loodramen,

schetsjes van ijzerwerk, ondertekend door J.

van Tetterode.

Schaal 1 op 10.

• Hervormde Kerk.



Toelichting: Aanzichten en plattegronden.


273

• Afdeling Dertiende eeuw.



Toelichting: Venstertraceringen met profielen.

• Zalen met grafmonumenten en architectonische fragmenten.



Toelichting: 2 bladen: crypta uit Rinsumageest, een

eikenhouten trap uit een zeventiende-

eeuwse kamer.

• Garderobe.



Toelichting: Toonbank in de garderobe, door Cuypers &

Co, nr. 3851.

• Conciërgeruimte.



Toelichting: 3 bladen: deuren.


274

• Vertrek voor de chef van de zaalopzichters.


Microfichenummer: 864, 865

Toelichting: 2 bladen (fraai): afscheiding met deur en

vensters door Cuypers & Co (nr. 4324 en

4337).

• Afdeling voor het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap.



Toelichting: 3 bladen: dubbele deur en deur voor

kabinet, boekenkast voor de bibliotheek

(door Cuypers & Co nr. 4581, gesigneerd

door J.Th.J. Cuypers), twee boekenkasten

en tafel met lade voor kaarten en tekeningen

(door Cuypers & Co nrs. 4579, 4580,

gesigneerd door J.Th.J. Cuypers).

Schaal 1 op 20.

• Afdeling moderne kunst.



Toelichting: 5 bladen: (ijzeren) standaard voor de ingang

van Moderne Kunst met vermelding van

Cuypers & Co, nr. 3965, (20 december

1910).

Schaal 1 op 10.


275

• Restauratie.



Toelichting: 2 bladen: zitbanken en muurschilderingen.

• Eretrap [waarschijnlijk hoofdtrap].



Toelichting: 2 bladen: vloeren van het eerste en derde

bordes (fraai)

Schaal 1 op 10.

• Karel de Grote afdeling (begane grond en eerste verdieping).



Toelichting: 4 bladen: glas-in-loodramen, kopie

verzonden op 12 februari 1885 aan

Hawinkels.

• Restaurant.


Toelichting: 2 bladen: plattegrond, aanzicht van een

wand.



276

• Zaal G.



Toelichting: Venstermaaswerk.

• Lokaal 166, 167 en 173.



Toelichting: 3 bladen: vensters.

Schaal 1 op 10.

• Lokaal 256.

Aanvraagnummers: t 3034, t 3035


Toelichting: Penningkasten, plan I, behoort bij missive 17-

9-1886, nr. 2386 en plan II, behoort bij

missive 20-9-1886, nr. 2388.


• Lokaal 299.

Aanvraagnummers: t 2254


Toelichting: IJzeren hek ten behoeve van het bovenlicht.

Schaal 1 op 10.


277

• Veiligheidsvitrine.






278

Geordend naar typologie

• Vloeren (fraai).



996, 997, 998, 999, 1000

Toelichting: 15 bladen van mozaïekvloeren van onder

andere een zaal aan de achtergevel

(oostzijde) in het souterrain en op de eerste

verdieping, van het westelijk tussenvak aan

de voorgevel, van de westelijke zijgevel op

de eerste verdieping, van het oostelijk

paviljoen op de begane grond en het

tussenvak aan de oostelijke zijgevel op de

begane grond, het westelijk tussenvak aan

de voorgevel, het oostelijk tussenvak aan de

achtergevel op de eerste verdieping,

kabinetten in het oostelijk tussenvak aan de

voorgevel op de eerste verdieping,

terrazzovloer voor het westelijk paviljoen,

verglaasde tegelvloer voor de zalen van

verschillende tijdperken (zaal A t/m G) in het

souterrain.


• Glas-in-lood, vensterontwerpen en bovenlichten (fraai).



Toelichting: 36 bladen, onder andere van de zalen aan

de oostelijke zijgevel en van een zaal in het

westelijk tussenvak aan de voorgevel, vier

vensterontwerpen met onder andere: ‘Goed,

Schoon, Waar’, met op de achterzijde een




279

• IJzeren kapconstructie.


Toelichting: 29 bladen: deels genummerde serie (fraai)

met een stempel van Joseph Paris Isaac,

civiel ingenieur, Marchiennes (België), met



negatiefnummer 960, 1879.

Schaal 1 op 10, 1 op 20, 1 op 50.

• IJzerwerk.


Microfichenummers: 857 (2x), 908, 912, 950, 956, 957, 963, 964

Toelichting: 9 bladen: trapleuning (fraai), vensterluiken

met hangen sluitwerk (2 bladen zijn

gedateerd op 1894, ondertekend door S.

Franco), hekken in de traptorens op de

eerste verdieping, ijzeren afsluiting in de

bibliotheek, westelijk en oostelijk paviljoen,

bestuurstoren, Karel de Grote en de zaal

van het Oudheidkundig Genootschap.


• Draperieën (fraai).



Toelichting: 4 bladen: voor doorgangen in de kabinetten,

de zalen aan de achter- en zijgevel.


280

• Timmerwerk.


Microfichenummers: 855, 861, 862, 866, 867, 873, 888 (2x), 889,

890, een blad zonder mf.nr.

Toelichting: 11 bladen, eikenhouten trapleuningen

(fraai), eikenhouten balustrade (met Cuypers

& Co nr. 4428), deuren (onder andere met

profielen met buitenaanzicht en deuren op

de tweede verdieping) met als datering

1882, houten afscheiding in het oostelijk

paviljoen op de begane grond, eikenhouten

afscheiding in de zuidelijke wand (met

Cuypers & Co nr. 4242), eikenhouten

afscheidingen met draaiende deuren in de

westelijke wand (met Cuypers & Co nr.

4242).

Schaal 1 op 1, 1 op 10, 1 op 50.

• Decoratief schilderwerk [I].


Toelichting: 81 bladen: genummerde (2-155) fraaie,

onvolledige serie (eerder beschreven als

schetsontwerpen voor geschilderde

decoratie I), voorzien van een stempel van

Cuypers & Co uit Roermond, 4 bladen

hebben op de achterzijde een stempel van


negatiefnummers 959 (3x) en 985.

LET OP: In deze serie bevonden zich ook

tekeningen van het Centraal Station in

Amsterdam. Voor zover zij te identificeren

waren zijn ze uit deze serie genomen en

zullen ze worden opgenomen in het dossier

dat de bouw van het station documenteert.

Van niet alle tekeningen was het echter te

achterhalen of ze bij het Rijksmuseum of het

station behoren.


281

• Decoratief schilderwerk [II].


Toelichting: 82 bladen: fraaie tekeningen (eerder

beschreven als schetsontwerpen voor

geschilderde decoratie II) voor de

Rembrandtzaal, de bibliotheek, eregalerij en

erezaal, grote schilderijenzaal, voorzaal,

Museum van der Hoop, Prentenkabinet,

kleurenschema voor kabinet I, op een

tekening wordt een gedicht van Vondel

vermeld, de achterzijde van een blad is



negatiefnummer 984, 1904, gesigneerd en

ondertekend door P.J.H. Cuypers.


• Beeldhouwwerk.


Toelichting: 10 bladen: beeldhouwwerk voor de vestibule

en binnenplaats (fraai).

Schaal 1 op 2.

• Decoratie interieur.


Microfichenummers: 806, 810, 838, zonder mf.nr.

Toelichting: 43 bladen: rozetten, kraagstukken voor

bisschopsbeeld (gesigneerd door P.J.H.

Cuypers (met Cuypers & Co nr. 3302),

bewegwijzeringbord voor buffet / museum

(fraai), pilaster, en veel bladen waarvan het

onduidelijk is of het beeldhouwwerk of

decoratief schilderwerk betreft.

Schaal 1 op 10.


282

• Meubels.


Microfichenummers: 883, 884, 885 (2x), 886, 887, 892, 894, 895,

899, 900

Toelichting: 13 bladen: schilderijenstandaarden (4

december 1893), schilderijlijsten (gesigneerd

door P.J.H. Cuypers), schilderijenlijsten voor

bestaande schilderijen (Heilige familie, 1430

en 1450; Aanbidding der wijzen door Johan

Gossaert, 1496; Vrouwenportret door Frans

Pourbas, 1568; Mansportet door Hans

Holbein, 1544; Mansportretten door Alb.

Dürer, 1520 en Hans Holbein, 1544;

Aanbidding der wijzen door Benvenuto Tisio,

1505), houten banken, beweegbare vitrines

voor miniaturen van goud en zilver,

tafelmodel vitrine, kast in het oostelijk

paviljoen op de eerste verdieping, toonkast.


• Serie ontwerptekeningen van verschillende vitrines, behoort bij

missive 1443 van 23-11-1882.


- Model vitrine in potlood, inkt en waterverf

op papier, schaal 1 op 10 (bladnr. I).

t 3012 774


op papier (bladnr. II).

t 3013 775


op papier (bladnr. III).

t 3014 776

• Model van vitrinekast behoort bij missive 8-3-1883, nr. 1520.


- Model vitrine, in inkt op papier,

schaal 1 op 10.

t 3020 780

- Details in inkt op papier op linnen geplakt,

schaal 1 op 1.

t 3021 781


283

Directeurswoning

• Detailtekeningen van het exterieur van de directeurswoning.



833, 834, 835, 836, 918, 922, 923, 924, 930,

931, 932

Toelichting: 22 bladen: ijzeren beslag op de deuren,

ankers, goot, lijst voor de oostelijke erker,

torentje, profielstenen voor de vensters,

serie (A t/m M) van beeldhouwwerk voor de

gevels (fraai), besteld op 81 maart 1880.

• Detailtekeningen van het interieur van de directeurswoning.



Toelichting: 14 bladen: plafondrozetten onder andere

voor de eetkamer op de eerste verdieping,

wandbetimmering, details van de tochtpui,

schouw gedateerd op 28 juni 1882,

bovenlicht van de hoofdingang, schilderwerk

voor de trap en voor de schoorsteen in de

eetkamer, schouwen voor de eetkamer,

spreekkamer en de woonkamer.



284

Plantsoen

• Meubels



Toelichting: 2 bladen: voetstukken voor borstbeelden en

vazen in harde witte steen, tuinbanken in

grenenhout en Bentheimer steen,

gesigneerd door P.J.H. Cuypers.

Schaal 1 op 20.


285

E TECHNISCHE INSTALLATIETEKENINGEN

NB Voor de technische tekeningen ten behoeve van latere

verbouwingen en uitbreidingen, zie hoofdstuk F.

Museumgebouw

• Verwarmings- en ventilatietoestellen en -kanalen.


Microfichenummers: 1049, 1050, 1051, ongenummerde

tekeningen: 411-a (4x)

Toelichting: 17 bladen: voornamelijk plattegronden met

opgave van leidingen en ventilatiekanalen

en verwarmingsketel, enkele voorzien van

een stempel van Geneste & Herscher & Cie

uit Parijs en Brussel en van Geveke & Co uit

Amsterdam, 3 bladen zijn op de achterzijde



negatiefnummers 692, 785 en 786, datering

1878, 1879, 1886.

Schaal 1 op 10, 1 op 50, 1 op 100, 1 op 200

en 1 op 500.

• Elektrische verlichting.


Toelichting: 4 bladen: voornamelijk plattegronden met

opgave van de plaatsing van booglampen,

gloeilampen en leidingen, een blad is


bij missive nr. 5287 van 25 juni 1900, een

blad is voorzien van een stempel van

Gemeente-elektriciteitswerken.

Schaal 1 op 100, 1 op 200.


286

• Hete / verse luchtverwarmingsinstallatie en -leidingen.


Toelichting: 31 bladen: deels genummerde series

ondertekend en gesigneerd door C.A.

Huijgen en voorzien van stempels van

Technisch Bureau C.A. Huijgen, civiel-

ingenieur Rotterdam (later Huijgen &

Wessel, Rotterdam) en van Eisenwerk,

Kaiserlautern, 1897, 1898, 1899, 1900,

1904, 1907.

Schaal 1 op 20, 1 op 100 en 1 op 200.


287

Directeurswoning

• Verwarmings- en ventilatietoestellen en -kanalen.


Toelichting: 1 blad: plattegrond met opgave van

leidingen en ventilatiekanalen en

verwarmingsketel, met een verwijzing naar

plan 189 en de toevoeging in potlood:

‘vervallen’, voorzien van een stempel van

Geneste & Herscher & Cie uit Brussel,

oktober 1878.

Schaal 1 op 100.

• Hete / verse luchtverwarmingsinstallatie en –leidingen.


Toelichting: 2 bladen: ondertekend door C.A. Huijgen en

voorzien van stempels van Technisch

Bureau C.A. Huijgen, civiel-ingenieur

Rotterdam en van Eisenwerk, Kaiserlautern,

1899, 1900.

Schaal 1 op 100.


288

F LATERE VERBOUWINGEN EN UITBREIDINGEN

NB In 1890 werd het Rijksmuseumgebouw uitgebreid met het

Fragmentengebouw, in 1892 met de Rijksnormaalschool. In 1906 werd

de Nachtwachtzaal gebouwd, in 1909 werd de Druckeruitbouw geopend

en in 1916 werd de tweede Drucker aanbouw geopend.

• Perspectieftekening van de achtergevel met de nieuwe

Rembrandtzaal en de Druckeruitbouw (fraai), ondertekend door

J.Th.J. Cuypers, mei 1906.



Toelichting: De achterzijde van de tekening is voorzien

van een stempel van *P.J.H. Cuypers


negatiefnummer 649.

• Opmetingstekeningen van gebouwen en onderdelen van gebouwen,

ten behoeve van het Fragmentengebouw.


Toelichting: 35 bladen, situatie, plattegrond, aanzichten,

doorsneden en details van o.a.: kapbeschot

van de Grote of Laurentiuskerk in Alkmaar,

Kleine Kerk Edam, kerkorgels, orgel

Nicolaaskerk Utrecht, Waterpoort in

Gorinchem, Witte Poort in Leiden,

tuinhuizen, poortje Enkhuizen, poortje v.m.

Zeekantoor Rotterdam, poortje van het

Militair Hospitaal uit Utrecht (1617), tuinhek,

stadhuis Zwolle, Huygenshuis Den Haag,

schoorsteenmantels, 1885, 1886, 1912,

1919.

Schaal 1 op 1, 1 op 4, 1 op 10, 1 op 20, 1 op

50 en 1 op 100.


289

• Fragmentengebouw.


Toelichting: 22 bladen, 1890.

Schaal 1 op 10, 1 op 100 en 1 op 200.

• Oefenschool van de Rijksnormaalschool voor tekenonderwijzers.


Toelichting: 28 bladen: onder andere ontwerpschetsen,

situatietekeningen, plattegronden, gevels,

doorsneden, kapconstructie, balklagen en

detailtekeningen van deuren en vensters,

1890.

Schaal 1 op 10, 1 op 20, 1 op 50, 1 op 100.

• Verlichting in de nieuwe Rembrandtzaal [kwestie ‘verlichting

Rembrandtzaal’].


Toelichting: 29 bladen (ook blauwdrukken en

lichtdrukken): oude en nieuwe situatie met

name wat betreft de verlichting van de

Nachtwacht, ook tekeningen van een

proefgebouw, ondertekend door P.J.H.

Cuypers, 1902.

Schaal 1 op 10, 1 op 50, 1 op 100, 1 op 500.


290

• Bijbouw van het Rijksmuseum waaronder de Rembrandtzaal.



Toelichting: 97 bladen: perspectief van het in- en

exterieur en detailtekeningen, voornamelijk

een genummerde serie van 67 bladen voor

de bijbouw met onder andere de

Rembrandtzaal en de beeldennis onder het

grote venster, gesigneerd door J.Th.J.

Cuypers, 1904, 1905.

Schaal 1 op 1, 1 op 10, 1 op 20 en 1 op 50.

• Herinrichting van de Rembrandtzaal.


Toelichting: 41 bladen: bestekbladen (bestek 10)

behoren bij missive 5804 van 23-06-1904,

ondertekend door waarnemend architect

J.Th.J. Cuypers, plattegronden,

detailtekeningen onder andere van (losse)

wanden, betimmering, vensters, deur,

pilasters en kroonlijsten, tekeningen ten

behoeve van het cementijzerwerk voor

vloeren en balken, gesigneerd door P.J.H.

Cuypers en ondertekend door J.Th.J.

Cuypers, 1904-1906.Schaal 1 op 1, 1 op 10,

1 op 20, 1 op 50 en 1 op 100.


291

• Uitbreiding van het Rijksmuseum met de zuidelijke aanbouw

(Drucker I).

Beschrijvingen: Aanvraagnummers:

Algemene tekeningen: t 2292

Detailtekeningen: t 2278

Detailtekeningen voor steenhouwwerk: t 2293

Technische installatietekeningen: t 2291

Toelichting: LET OP: De detailtekeningen laten

zich moeilijk onderscheiden in

Drucker I en II.

Algemene tekeningen: 27 bladen (bestek 10): met o.a. een

genummerde serie situatietekeningen,

funderingsplan, plattegronden, gevels en

doorsneden, een aantal behoort bij

missive 6045 van 3-4-1906, ondertekend

door J.Th.J. Cuypers, een ander aantal

bladen uit 1906 is ondertekend door

P.J.H. Cuypers.

Schaal 1 op 10, 1 op 20, 1 op 50, 1op

100 en 1 op 1250.

Detailtekeningen: 58 bladen: o.a. plattegronden ten

behoeve van de indeling van de zalen,

plan voor riolering, hoofdingang,

lambrisering van wanden en trapportaal,

deuren, kasten, (kelder)trappen, bordes,

tochtpui, (licht)kozijnen, gewelven, luiken

voor vensters, ontwerp van een sjabloon

voor schilderwerk, vloer, decoratie voor

de muren en bovenlicht (voor zaal 10),

ondertekend door P.J.H. Cuypers en

gesigneerd door J.Th.J. Cuypers.

Schaal 1 op 1, 1 op 10, 1 op 20, 1 op 50

en 1 op 100.

Detailtekeningen voor

steenhouwwerk:

27 bladen: detailtekeningen van neuten,

plinten, kapiteel, pilastervoet, architraaf,

kroonlijst in zandsteen, hardsteen en in

St. Joiresteen, gesigneerd door J.Th.J.

Cuypers.


Technische

installatietekeningen:

16 bladen: vooral tekeningen (ook

plattegronden) t.b.v. de verwarming en

ventilatie door Huijgen en Wessel,

Rotterdam-Amsterdam met een stempel

van Kaiserlautern, 1906, 1907, 1908.


292

Schaal 1 op 20, 1 op 50 en 1 op 100.

• Uitbreiding van het Rijksmuseum met de zuidelijke aanbouw

(Drucker II).

Beschrijvingen: Aanvraagnummers:

Algemene tekeningen: t 2277

Genummerde detailtekeningen: t 2294

Ongenummerde detailtekeningen: t 2295

Technische uitvoeringstekeningen: t 2296

Technische installatietekeningen: t 2271

Toelichting: LET OP: De detailtekeningen laten

zich moeilijk onderscheiden in

Drucker I en II.

Algemene tekeningen: 25 bladen (bestek 16):

situatietekeningen, plattegronden, gevels

en doorsneden, een aantal behoort bij

missive 6821 van 2-2-1912, en een

genummerde serie lichtdrukken,

ondertekend door P.J.H. Cuypers, 1911,

1912, 1913, 1914.

Schaal 1 op 100, 1 op 200.

Genummerde

detailtekeningen:

45 bladen: genummerde serie met

detailtekeningen van een ijzeren wand,

ijzeren bekapping, kozijnen, diensttrap,

deuren, fundering, bovenlicht, kapitelen,

houten goot en houten torenkap,

gesigneerd door J.Th.J. Cuypers.

Schaal 1 op 1, 1 op 10, 1 op 20, 1 op 50.

Ongenummerde

detailtekeningen:

23 bladen: ongenummerde detailtekening

van ijzerwerk, stalen balk, trekanker,

windvaan, goten, vensters, luifels,

rooster, kapplan, tuimelramen, onder

andere door aannemer J. Kok,

Amsterdam, 1914.

Schaal 1 op 1, 1 op 10, 1 op 20, 1 op 50.

Technische

werktekeningen:

9 bladen: dakplan, spanten, eindwanden.

Schaal 1 op 1, 1 op 5, 1 op 10, 1 op 20.

Technische installatie-

tekeningen:

17 bladen: vooral tekeningen ten

behoeve van de ventilatie en verwarming

door Huijgen en Wessel, Rotterdam-

Amsterdam, 1912, 1913, 1914.

Schaal 1 op 10, 1 op 20, 1 op 50.


293

• Herinrichting van de afdeling van het Koninklijk Oudheidkundig

Genootschap, 1928.





294

III Documentatie

NB Tekeningen van andere Europese musea ter inspiratie of studie

• ‘Physiologisches Institut’ in Berlijn.


Toelichting: 13 bladen: vooral lichtdrukken van

plattegronden, aanzichten en doorsneden.

Schaal 1 op 100.

• Natuurhistorisch Museum in Berlijn.


Toelichting: 10 bladen: vooral lichtdrukken van

plattegronden en gevels, [datering: 1877].

• Universiteitsmuseum in Wenen.


Toelichting: 4 bladen: lichtdrukken van plattegronden.

[architect: Hassenauer, datering: 1872-

1881].

• Natural History Museum in South Kensington in Londen.


Toelichting: 2 bladen: plattegrond en doorsnede,

ondertekend door A. Waterhouse, 1872.

[architect: A. Waterhouse, datering: 1873-

1881].__


295

INHOUD VAN DEEL 3

Foto’s en glasnegatieven 296

1 Exterieur 296


Tijdens de bouw 297

Na de bouw 297

2 Interieur 305

3 Details 311

Beeldhouwwerk 311


Foto’s van modellen 312

Modellen t.b.v. beelden (personificaties) 312

Modellen t.b.v. reliëfs 316

Gerealiseerd beeldhouwwerk 323

Glas-in-lood 326

Schilderwerk 328


296

FOTO’S EN GLASNEGATIEVEN

1 EXTERIEUR

Foto’s van ontwerptekeningen

• Foto van een tekening van de voorgevel, [1876].


Toelichting: Albuminedruk. Voorzien van de tekst:

‘Ontwerp voor het Rijksmuseum te

Amsterdam. NO aanzicht, [ondertekend

door] P.J.H. Cuypers’.

• Foto van een ontwerptekening van de voorgevel, 1877.

Aanvraagnummer: ph 506, ph 507, ph 916, ph 917, ph 918,

ph 919, ph 920, ph 921 Toelichting: Albuminedruk (8 afdrukken).


Verwijzing: Voor de tekening zie t 3004.

• Foto van een tekening van de voorgevel in perspectief, 1878.




Onder de foto, de tekst: ‘Behoort bij missive

d.d. 13 juni 1878, nummer 291. Aan Zijne

Excellentie den Minister van Binnenlandse

Zaken’, ondertekend door ‘De Architect der

Rijksmuseumgebouwen P.J.H. Cuypers’

Verwijzing: Voor de tekening zie t 2207.5.


297

Tijdens de bouw

• Westelijke zijgevel van het museum.



• Het museum is bijna voltooid, het middelste gedeelte boven de

doorgang staat nog in de steigers.


Toelichting: Albuminedruk._

Na de bouw

• Het museum voorzien van de tekst: ‘Rijks – Museum te Amsterdam,

P.J.H. Cuypers architekt. Herinnering aan 13 Juli 1885’.

Aanvraagnummer: ph 928, ph 929, ph 930, ph 1176

Toelichting: 4 Afdrukken, 1 daarvan op verso met

vermelding van fotoplaatnummer 90.


Deze foto werd door Cuypers aan zijn

vrienden aangeboden als dank voor de

hulde die hem tijdens de opening ten deel

was gevallen.


298

• De voorgevel van het museum.


Toelichting: Cyanotypie.

• De achtergevel van het museum.



• Een deel van de achtergevel van het museum en een deel van de

directeurswoning (vanuit zuidoostelijke richting genomen).



• De voorgevel en oostelijke zijgevel van het museum (vanuit

noordoostelijke richting genomen).


Toelichting: Bromidedruk.

• De voorgevel en oostelijke zijgevel van het museum (vanuit

noordoostelijke richting genomen).

Aanvraagnummer: ph 937, ph 941

Toelichting: Albuminedrukken (2 afdrukken). De nieuwe

bruggen zijn hier nog niet aangelegd. Naast

de oude brug bevindt zich café ‘Polderhuis’.


299

• De voorgevel en oostelijke zijgevel van het museum.


Toelichting: Albuminedruk. Op de voorgrond zijn twee

fotografen op een dak in de weer met hun

fotografische apparatuur. Het museum is

hier waarschijnlijk net na voltooiing

gefotografeerd.

• De voorgevel en oostelijke zijgevel van het museum.


Toelichting: Ontwikkelgelatinezilverdruk. De voorgevel

gaat grotendeels schuil achter een rij

bomen.

• De voorgevel van het museum.


Toelichting: Ontwikkelgelatinezilverdruk. Fotokaart,

uitgave W. ten Have N.V. te Amsterdam.

Voorzien van een poststempel uit 1949.

• Klein deel van de achtergevel van het museum met zicht op de

Drucker-aanbouw.

Aanvraagnummer: n 3

Toelichting: Glasnegatief.


300

• De achtergevel van het museum voor de aanbouw van de

Rembrandtzaal.

Aanvraagnummer: n 4


• De achtergevel van het museum vanuit de tuin bij de

Directeurswoning gezien.

Aanvraagnummer: n 5

Toelichting: Glasnegatief

• Foto (albuminedruk) met het zicht op de oostelijke klokkentoren van

het museum en het centrum van de stad.


Toelichting: Albuminedruk. [De foto is op een karton

geplakt met de opdruk:] Mij voor

Photolithogr. & Zincographie procédé Mr.

E.J. Asser. De foto is vanaf een opmerkelijk

standpunt genomen, namelijk van het dak

van de oostelijke vleugel. Vanaf de

achterzijde van het museum is zo de

oostelijke klokkentoren van het museum en

tevens het centrum van de stad zichtbaar.

De foto is gepubliceerd in ‘Het Rijksmuseum

te Amsterdam’, platen van P.J.H. Cuypers,

tekst van Victor de Stuers (1897) plaat 43.

Er wordt geen fotograaf vermeld, wel

‘Amand Lichtdruk Amsterdam’.


301

• De achtergevel van het museum met de aanbouw van de

Rembrandtzaal.



• De achtergevel van het museum.


Toelichting: Albuminedruk (paarse tint).

Fotograaf: E.A. van Blitz, Utrecht.

• De westelijke zijgevel en de achtergevel van het museum met de

Drucker-aanbouw.



• Een deel van de achtergevel van het museum en een deel van de

eerste Drucker-aanbouw (vanuit zuidwestelijke richting genomen).


Toelichting: Cyanotypie (ph 932) en albuminedruk.

• De achtergevel van het museum met de Drucker-aanbouw.



Fotograaf: B.F. Eilers, Amsterdam.

Het copyright berust bij het Nederlands

Fotoarchief te Rotterdam.


302

• Een deel van de achtergevel met de eerste Drucker-aanbouw.




Op de foto staat geschreven: ‘Gezicht op het

Rijksmuseum dat door den verderen

Druckeraanbouw voor het grootste deel zal

verdwijnen’.





Op de foto staat geschreven: ‘Toestand die

door uitbreiding van het Druckermuseum

geheel zal verdwijnen’.





Op de foto staat geschreven: ‘Dit alles zal

geheel verdwijnen!’.


303





Op de foto staat geschreven: ‘Dit gezicht zal

nooit meer te zien zijn nadat verder

Druckeraanbouw is uitgevoerd’.

• Een smeedijzeren fontein op het Binnenhof te ’s-Gravenhage,

tijdelijk opgesteld voor het museum.


Toelichting: Albuminedruk (2 afdrukken).


Op de achterzijde van ph 549 staat een

stempel van *Cuypers archief* met

vermelding van negatiefnummer 613. De

fontein werd uitgevoerd door ‘G.I. Vincent,

kunstsmeder Schiedam’ en met een zilveren

medaille bekroond.

• Een monument voor Batavia, tijdelijk opgesteld voor de westelijke

zijgevel van het museum.




De achterzijde van de foto is voorzien van

een stempel met *Cuypers archief* met



304

• De voordeur van de directeurswoning.



Fotograaf: A.G. Beltman, Enschede.

• Een deel van een zijgevel van de directeurswoning.



Fotograaf: A.G. Beltman, Enschede.

• Poort in de tuin van het Rijksmuseum.


Toelichting: Ontwikkelgelatinezilverdruk. Front van de

Bergpoort uit Deventer, opgesteld in de tuin

van het Rijksmuseum.

• Poort in de tuin van het Rijksmuseum.


Toelichting: Ontwikkelgelatinezilverdruk. Front van de

Herepoort uit Groningen, opgesteld in de

tuin van het Rijksmuseum.


305

2 INTERIEUR

• Een foto van een perspectieftekening van de vestibule bij de

hoofdingang.




• De eregalerij, richting de Nachtwacht.


Toelichting: Albuminedruk. In de galerij staat een model

voor het beeld de Victoria van Bart van

Hove.

• De eregalerij, van de Nachtwacht vandaan genomen.

Aanvraagnummer: n 2


• De voorzaal op de eerste verdieping.




306

• De voorhal, [1876].



• De voorhal.


Toelichting: Ontwikkelgelatinezilverdruk. Fotokaart,

uitgegeven door het Rijksmuseum. Voorzien

van een poststempel uit 1951.

• De kleine zaal voor de Kunstnijverheid.


Toelichting: Bromidedruk

• De kleine zaal voor de Kunstnijverheid vanuit verschillende hoeken

gefotografeerd.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken).

• Het hangen sluitwerk in de kleine zaal voor Kunstnijverheid.




307

• Interieur van de Porseleinenzaal.

Aanvraagnummer: n 6


• Een stijlkamer.



• Kamer 146 en 147: ‘Vijftiende eeuw’.



• Vanuit kabinet 212 gefotografeerd in de richting van kabinet 215 op

de tweede verdieping.


Toelichting: Albuminedruk

• De inrichting van het Prentenkabinet.




308

• Het interieur van het Prentenkabinet.

Aanvraagnummer: n 1

Toelichting: Glasnegatief (erg beschadigd).

• De zaal met zeventiende-eeuwse schilderijen vanuit verschillende

hoeken gefotografeerd.

Aanvraagnummer: ph 961, ph 962, ph 963, ph 964, ph 965,

ph 966.

Toelichting: Albuminedrukken. In deze zaal hangt onder

andere het Joodse bruidje van Rembrandt

(ph 961). Op een van de muren is een

gedeelte van een tekst te lezen:

‘[Verzameling] Van de Poll’. Dit is de

schilderijencollectie van J.S.H. van de Poll,

geschonken in 1880 (ph 964). Aan een

andere muur hangt de verzameling Van der

Hoop (ph 965).

• De bibliotheek, gefotografeerd in de richting van de bovenlichten.



• De overdekte binnenplaats met afgietsels en bouwfragmenten.




309

• De opening van het Rijksmuseum op 13 juni 1885 met een officieel

gezelschap en publiek, gefotografeerd in een van de

binnenplaatsen.


Toelichting: Albuminedrukken. Op een van de wanden

hangen schilderijen van personificaties van

verschillende Nederlandse steden. Deze

schilderijen op karton werden gebruikt bij de

uitvoering van de tegeltableaus aan de

voorgevel.

• Bouwfragmenten op de westelijke binnenplaats.


Toelichting: Albuminedruk. De bouwfragmenten

betreffen onder andere een carton ten

behoeve van een glas-in-loodraam en een

orgel. Het carton is zeer waarschijnlijk van

Bernard van Orly. Hij maakte dit ten

behoeve van een raam voor de westgevel

van de St.-Bavokathedraal te Haarlem. Het

zestiende-eeuwse venster dat door Gerrit

Boels werd uitgevoerd is in 1735 vernield.

• Interieur van zaal 248: de Oud-Hollandse Regentenkamer (XVII

eeuw).


Toelichting: Albuminedruk. Foto van de zaal met

kastenwand, schoorsteenmantel,

geschilderde behangsels, regentenstukken,

kamerscherm, bolpoottafel en stoelen. Op

de deur links is het zaalnummer 247

zichtbaar, rechts door de gordijnen een

doorkijkje naar een andere zaal.


310

• Interieurs van de zalen van Kerkelijke Bouwkunst (zalen 165, 166-

167, 176).

Aanvraagnummer: ph 1181, ph 1182, ph 1183

Toelichting: Interieurs van de zalen met negende-

eeuwse, vijftiende eeuwse- en zeventiende-

eeuwse kerkelijke bouwkunst.


311

3 DETAILS

Beeldhouwwerk

Foto’s van ontwerptekeningen

• Foto van een ontwerptekening voor het beeldhouwwerk aan de

voorgevel boven de doorrit.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Het

beeldhouwwerk, bestemd voor het centrale

gedeelte van het fries boven de doorrit, stelt

De Nederlandse Maagd voor tussen

Wijsheid en Gerechtigheid enerzijds en

Waarheid en Schoonheid anderzijds,

omringd door kunstenaars uit het

vaderlandse verleden: Rombout

Keldermans, Jan ten Doem, Einhard, Claus

Slüter, Dirk Bouts en Lucas van Leyden. De

voorstudie wijkt af van het door Frans

Vermeylen uitgevoerde reliëf dat zich aan de

voorgevel van het museum bevindt.

• Een foto van een ontwerptekening voor het beeldhouwwerk voor de

voorgevel.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). De

voorstudie van de Nederlandse Maagd,

Wijsheid, Gerechtigheid, Waarheid en

Schoonheid, wijkt af van het door Frans

Vermeylen uitgevoerde reliëf dat zich aan de

voorgevel van het museum bevindt.


312

• Een foto van een lithografie met als voorstelling een allegorie op de

religieuze architectuur.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Zeer

waarschijnlijk een voorstudie voor het reliëf

‘De Bouw- en Beeldhouwkunst’.

• Een foto van een lithografie met als voorstelling een allegorie op de

Schilder- en Beeldhouwkunst.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Zeer

waarschijnlijk een voorstudie voor het reliëf

‘De Teeken- en Schilderkunst’.

Foto’s van modellen

Modellen ten behoeve van beelden (personificaties)

• De prijsvraaginzending voor beeldhouwwerk voorstellende de

personificatie van de Bouwkunst door Louis Samain, [1880-1881].




313


personificatie van de Bouwkunst door Frans Vermeylen, [1881].




personificaties van de Beeldhouwkunst en de Schilderkunst door

F. van de Laar, [1881].




personificatie van de Schilderkunst door Bart van Hove, [1881].



• Beeldhouwwerk voorstellende de personificatie van de

Beeldhouwkunst.




314

• Beeldhouwwerk voorstellende de personificatie van de Bouwkunst.




Schilderkunst.




Graveerkunst.



• Zes modellen van beeldhouwwerk voorstellende personificaties van

vermoedelijk de Geschiedenis en de verschillende Kunsten.




315

• Beeldhouwwerk vermoedelijk voorstellende de personificatie van de

Geschiedenis.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Dit is het

linker beeld in de rij personificaties zoals

gefotografeerd op ph 1014 – ph 1017.

• Beeldhouwwerk voorstellende de personificaties van de

Geschiedenis en de Beeldhouwkunst.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Op de

sokkel van de twee beelden staat: l’histoire

(linker beeld) en sculpture (rechter beeld).

• Beeldhouwwerk van een beeld (onbekende personificatie) met als

attributen: een rad of wiel, een pen en een vel papier.




attribuut een dikke stift of pen (wellicht Graveerkunst?).




316

• Beeldhouwwerk voorstellende de personificaties van de

Schilderkunst en de Beeldhouwkunst.




Beeldhouwkunst.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). De sokkel

van het beeld is gesigneerd. De naam lijkt

‘Goossens’ te zijn.


Beeldhouwkunst.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Het beeld is

geplaatst in een nis. Vermoedelijk bestemd

voor de voorgevel van het museum,

linkertoren van de voorgevel, rechts van de

entree.


Beeldhouwkunst.




317


attributen een slang en een ongeïdentificeerd object.



Modellen ten behoeve van reliëfs

• Een reliëf in fronton boven de ingang van een onbekende afdeling.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Voorstelling

van twee putti met als attributen onder

andere een kan en een schaal. Dit betreft

wellicht de afdeling Kunstnijverheid.

• Kleimodel van een reliëf in fronton boven de ingang van de afdeling

Archeologie of Oudheidkunde.



• Kleimodel van een reliëf in fronton boven de ingang van de afdeling

Schilderkunst.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Voor de

uitvoering hiervan door Frans Vermeylen zie

ph 1058 - ph 1061.


318

• Kleimodel voor het reliëf bestemd voor de voorgevel van het

Rijksmuseum, aan het linker gedeelte van de middenrisaliet.


Toelichting: Albuminedruk. Pendant van ph 1093. Op de

foto: ‘a. opschrift – De schutsgodin

aanvaardt het ontwerp van ’t Museum.

Boven de relief de datum van het Kon.

Besluit. – nb. De zittende figuur moet Pallas

zijn op het schild het Medusahoofd, de

staande Nederland’. Ook wel beschreven

als: ‘Cuypers als demiurg met zijn

bekroonde bouwtekeningen wordt door

Minerva voorgesteld aan de Nederlandse

Maagd.’ (Van Hellenberg Hubar, Arbeid en

Bezieling, p.192).

• Kleimodel voor het reliëf bestemd voor de voorgevel van het

museum, aan het rechter gedeelte van de middenrisaliet.


Toelichting: Albuminedruk. Pendant van ph 1092. Op de

foto: ‘b. Muzeum. De schutsgodin biedt

Nederland de sleutels van het Museum aan’.

Ook wel beschreven als: ‘De muzen,

begeleid door Minerva, bieden de sleutels

van het ‘Muzenhuis’ aan de Nederlandse

Maagd als ‘de Kunst’. (Van Hellenberg

Hubar, Arbeid en Bezieling, p. 192)

• Kleimodel ‘De Teken- en Schilderkunst’ door Frans Vermeylen,

bestemd voor een reliëf aan het linker gedeelte van de

middenrisaliet boven de doorrit.




319

• Kleimodel ‘Bouw- en Beeldhouwkunst’ door Frans Vermeylen,

bestemd voor een reliëf aan de voorgevel boven de rechter

onderdoorgang, [1881].


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Het

beeldhouwwerk ‘De meester van het werk’ is

beschreven als: ‘Op de banderol van de

architect is een plattegrond van een Griekse

tempel te zien, die op de achtergrond in

Dorische stijl wordt gerealiseerd; een jonge

beeldhouwer is doende het ontwerp van

Praxiteles voor Artemis uit te voeren. Op de

voorgrond verbeeldt de steenhouwer de

praktisch-geometrische kant van het

bouwbedrijf’, (Van Hellenberg Hubar, Arbeid

en Bezieling, p. 277).

• Kleimodellen voor de beelden ‘Rijkdom en Vrede’, van verschillende

kanten gefotografeerd.

Aanvraagnummers: ph 1126, ph 1127, ph 1128


• Kleimodel van een reliëf door Edouard Roskam bestemd voor de

afdeling van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Volgens

Y. Koopmans (Muurvast & Gebeiteld, p.

321) werd het werk van Roskam niet

uitgevoerd. Hij maakte wel beeldhouwwerk

voor het Koninklijk Paviljoen van het

Centraal Station.


320

• Kleimodel van ‘De Victorie’ door Frans Vermeylen, bestemd voor de

top van het centrale gedeelte van de voorgevel van het museum.


Toelichting: Albumindruk. Voor een foto van het

gerealiseerde beeld zie ph 1090.

• Kleimodel bestemd voor het centrale reliëf boven de twee middelste

onderdoorgangen in de voorgevel.


Toelichting: Albuminedrukken (3 afdrukken). Het reliëf

wordt beschreven als de Nederlandse

Maagd tussen Wijsheid en Rechtvaardigheid

met Waarheid en Schoonheid aan haar

voeten temidden van nationale kunstenaars

(Van Hellenberg Hubar, Arbeid en Bezieling,

p. 191).

• Prijsvraaginzending in gips voor het reliëf bestemd voor de twee

middelste onderdoorgangen in de voorgevel.


Toelichting: Albuminedrukken (2 afdrukken). Voor het

kleimodel van het uitgevoerde ontwerp zie:

ph 1097, ph 1098, ph 1099. Voor andere

versies van dit reliëf zie ph 1102 - ph 1121.

• Prijsvraaginzending in gips van het reliëf bestemd voor de twee






versies van dit reliëf zie ph 1100, ph 1101 en

ph 1106 - ph 1121.


321

• Prijsvraaginzending in gips van het reliëf bestemd voor de twee






versies van dit reliëf zie ph 1100 - ph 1105,

ph 1110 - ph 1121.

• Prijsvraaginzending in gips van een reliëf van de Nederlandse

Maagd bestemd voor de twee middelste onderdoorgangen in de

voorgevel.



kleimodel van het uitgevoerde ontwerp zie


versies van dit reliëf zie ph 1100 - ph 1109

en ph 1114 - ph 1121.

• Prijsvraaginzending in gips van een reliëf bestemd voor de twee





ph 1097, ph 1098, ph 1099.

Voor andere versies van dit reliëf zie ph

1100 - ph 1113 en ph 1118 - ph 1121.


322

• Prijsvraaginzending van een detail van een reliëf met drie mannen

door Frans Vermeylen bestemd voor het middenpaneel, geheel

rechts boven de twee middelste onderdoorgangen in de voorgevel.


Toelichting: Albumindrukken (4 afdrukken). Voor het



versies van dit reliëf zie ph 1100 - ph 1117.

• Kleimodellen van de Fries en de Batavier.



Fotograaf: P. Morren, Leuven.


323

Gerealiseerd beeldhouwwerk

• Een deur van een zij-ingang met de voorstelling van een

gebeeldhouwde koning ‘Karolus […]’.



• Beeldhouwwerk ‘Reliëf bijbouw Rijksmuseum Amsterdam Schaal 1 /

25’.


Toelichting: Albuminedrukken (2 afdrukken). Montage

van delen van foto’s van beeldhouwwerken

(triptiek) die Rembrandt en zijn leerlingen

weergeven. Reliëf aan de in 1906 voltooide

aanbouw aan de Rembrandtzaal.

• Reliëf door Frans Vermeylen boven de ingang van het

Prentenkabinet.



• Reliëf door Frans Vermeylen boven de ingang van de afdeling

Schilderkunst.




324

• Reliëf met een palet en een uil als attributen (als voorstelling zeer

waarschijnlijk de Schilderkunst).

Aanvraagnummer: ph 1062, ph 1063, ph 1064, p 1065


• Twee reliëfs: op het linker reliëf zijn twee mannen en een kerkje

afgebeeld en op het rechter twee mannen en een gedecoreerd

tympaan.



• Reliëf waarop twee mannen in vermoedelijk zeventiende-eeuwse

kleding worden afgebeeld.



• Reliëf waarop drie mannen in vermoedelijk achttiende-eeuwse

kleding worden afgebeeld.



• Reliëf waarop drie mannen in vermoedelijk Middeleeuwse kleding

worden afgebeeld.




325

• Beeld ‘De Victorie’ door Frans Vermeylen.


Toelichting: Albuminedrukken (2 afdrukken). Het beeld

was bestemd voor de top van het centrale

gedeelte van de voorgevel van het museum.

De foto is ondertekend door Vermeylen.

Voor het kleimodel van dit beeld zie

ph 1091.

• Beeld ‘De Vrede’ door Frans Vermeylen bestemd voor de vestibule

vanuit verschillende hoeken gefotografeerd.

Aanvraagnummers: ph 1129, ph 1130, ph 1131, ph 1175

Toelichting: Albumineafdrukken. Fotograaf P. Morren,

Leuven. ph 1130 en ph 1131 zijn identiek.

• Beeld ‘De Batavier’, door Frans Vermeylen.


Toelichting: Albuminedrukken. Een foto is genomen op

de definitieve plaats in het Rijksmuseum.

• Beeld ‘De Fries’, door Frans Vermeylen.


Toelichting: Albuminedrukken. Een foto is genomen op

de definitieve plaats in het Rijksmuseum.


326

• Reliëf met als afbeelding Vrouwe Justitia.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Onduidelijk

of dit reliëf bij het decoratieprogramma van

het Rijksmuseum hoort. Mogelijk is het een

versie van de personificatie van de

Rechtvaardigheid, die op het centrale reliëf

naast de Nederlandse Maagd is afgebeeld.

Glas-in-lood

• Het linker venster ‘Geloof’ in de voorzaal.

Aanvraagnummer: ph 509, ph 1148, ph 1149, ph 1150,

ph 1151, ph 1152

Toelichting: Albuminedrukken (6 afdrukken). Onder de

biblia sacra (geloof) worden voorstellingen

van een visser, een boer, een

werktuigkundige en een koopman

afgebeeld, daaronder 4 kunstvormen:

decoratieve schilderkunst, pottenbakken,

schilderkunst en portretschilderkunst,

daaronder Apelles, Willem van Heerle,

Lucas van Leyden en Rembrandt.

Op ph 1148: ‘Please return to the Architect

of the Rijksmuseum, Amsterdam, Holland.

W.F. Dixon, Painter in Stained Glass London

1883. Dr. P.J.H. Cuypers, Architect

Rijksmuseumgebouwen Amsterdam. This is

one of the 3 large Windows in National

Museum’.


327

• Het middelste venster ‘Liefde’ in de voorzaal.

Aanvraagnummers: ph 1141, ph 1142, ph 1143, ph 1144,

ph 1145, ph 1146

Toelichting: Albuminedrukken (6 afdrukken). Onder de

‘Liefde’ worden de glas-in-loodschilders

Petreus Feddes en Jan Bouckhorst

afgebeeld, daaronder een geneesheer, een

priester, een koning en een krijgsman,

daaronder de bouwkunst en verschillende

materialen (hout, steen, metaal en

scheepsbouw), en verschillende perioden

(klassieke oudheid, vroege Middeleeuwen,

late Middeleeuwen en de Renaissance).

• Het rechter venster ‘Hoop’ in de voorzaal.

Aanvraagnummer: ph 1147, ph 1153, ph 1154, ph 1155,

ph 1156, ph 1157

Toelichting: Albuminedrukken (6 afdrukken). Onder

‘Hoop’ worden een bouwmeester, een

wever, een pottenbakker en een goudsmid

afgebeeld, daaronder een beeldhouwer die

figuratief werk maakt, een beeldhouwer die

bouwbeeldhouwwerk maakt, een smid en

een meubelmaker, daaronder Phidias, Jan

Sluter, Jan van Terwen en Hendrik de

Keyser.

• Het linker kleine venster in de voorzaal met vier voorstellingen

waaronder een van Plato en een van Thomas à Kempis.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Op

ph 1161: ‘Please return tot the Architect of

Rijksmuseum Amsterdam Holland.

W.F. Dixon, Painter in Stained Glass,

London 1883. Dr. P.J.H. Cuypers, Architect

Rijksmuseum Gebouwen, Amsterdam. This

is one of the 2 small windows in National

Museum’.


328

• Het rechter kleine venster in de voorzaal met vier voorstellingen

waaronder een van Joost van den Vondel en een van Sweelinck.


Toelichting: Albuminedrukken (4 afdrukken). Op

ph 1165: ‘Please return tot the Architect of

Rijksmuseum Amsterdam Holland. W.F.

Dixon, Painter in Stained Glass, London

1883. Dr. P.J.H. Cuypers, Architect

Rijksmuseum Gebouwen, Amsterdam. This

is one of the 2 small windows in National

Museum’.

• De voorzaal met onder andere de middelste drie (een grote en de

twee kleine) glas-in-loodramen.


Toelichting: Albuminedruk. De glas-in-loodramen zijn

vervaardigd door W.F. Dixon, de

schilderingen van G. Sturm zijn hier nog niet

aangebracht.

Schilderwerk

• Een muurschildering op de eerste verdieping in zaal 262.




329

• Schilderingen in de Voorhal.


Toelichting: Ontwikkelgelatinezilverdrukken. Foto’s van

twee olieverfschetsen van doeken door G.

Sturm voor de voorhal: allegorie op de

Bouwkunst en allegorie op de Schilderkunst.


330

INHOUD VAN DEEL 4

Documentatie 331

1 Overdrukken 331

Overdrukken van (ontwerp)tekeningen 331

Overdrukken van foto’s 331

2 Kranten en artikelen 332

3 spotprenten 333

4 diversen 334

Bijlagen 336



• Tekeningen 344

• Foto’s en glasnegatieven 367



3 Topografische index op de kopieboeken van de uitgaande brieven over de

bouwfragmenten, bestemd voor het Rijksmuseum en afkomstig uit

verschillende plaatsen in Nederland 375

4 Trefwoordenindex op de kopieboeken van de uitgaande brieven over de bouw


5 Lijst van kamernummers in het Rijksmuseum met de daarbij behorende

functies 401


Rijksmuseum 407



aanvraagnummers 411


Voor het voorafgaande zie deel 1, 2 en 3.


331

D O C U M E N T A T I E

1 OVERDRUKKEN

Overdrukken van (ontwerp)tekeningen

1883,

1890-1891,

1917 en z.j.

Overdrukken van (ontwerp)tekeningen van een smeedijzeren

toegangsdeur, het trappenhuis in de directievilla, van een

toegangsdeur, van plattegronden, van details van een plafond van de

directeurswoning en een overdruk van een perspectieftekening van

de voorgevel van het museum.


Toelichting: De overdrukken zijn o.a. afkomstig uit:

’Annual Architectural Review’, ‘La

Construction Moderne’, ‘De Opmerker’ en

‘Het Rijksmuseum te Amsterdam, uitgegeven

onder leiding van den Architect der Rijks

Museum Gebouwen Dr. P.J.H. Cuypers’ (pl.

15, 21, 22, 25-26, 49, 50, 54, 57, 58). Enkele

platen zijn op de achterzijde voorzien van de

volgende FP (fotoplaat)nummers: FP 91,

FP 92, FP 508, FP 511 en FP 512.

Overdrukken van foto’s

1883,

1890-1891,

1917 en z.j.

Overdrukken van foto’s van de voor- en achtergevel van het

Rijksmuseum en van de binnenplaats voor gipsafgietsels.


Toelichting: De overdrukken zijn o.a. afkomstig uit: ‘De

Architect’, ‘Klei’ en ‘Leven en werken van

Nederlandsch grootsten bouwmeester Dr.

P.J.H. Cuypers’, 1917, 1 overdruk is op de

achterzijde voorzien van een vermelding van

het FP (fotoplaat)nummer: FP 503.


332

2 Kranten en artikelen

1877 Het nieuw Rijks Museum te Amsterdam.


Toelichting: Artikel over het Rijksmuseum, uit: ‘Eigen

Haard’, d.d. 21 januari 1877.

1881 Das Nationalmuseum in Amsterdam.


Toelichting: Editie van de ‘Weihnachts-Anzeiger’

(Leipzig), waarin een artikel is opgenomen

over het in aanbouw zijnde Rijksmuseum.

[1910] Het Rijksmuseum-park.


Toelichting: Artikel, door Victor de Stuers, over de tuin

van het Rijksmuseum, uit een onbekend

tijdschrift.

1921 Het Rijksmuseum te Amsterdam.


Toelichting: Artikel, geschreven door P.J.H. Cuypers,

over het Rijksmuseum, in: ‘Opgang,

geïllustreerd weekblad’ 1 (1921), 15-19, 52-

56, 77-80, 101-104, 121-128. Slechts de

afleveringen op de pagina’s 77-80 en 101-

104 zijn origineel, de overige zijn in fotokopie

bijgevoegd.


333

1878-1897 Krantenknipsels m.b.t. het Rijksmuseum.


Toelichting: Knipsels, o.a. uit het ‘Algemeen

Handelsblad’, ‘De Kroniek’ en de ‘Kölnische

Volkszeitung’, aangevuld met kopieën van

artikelen uit andere dagbladen.

3 Spotprenten

[1885] Spotprent op de opening van het Rijksmuseum.

Aanvraagnummer: d 3044 (s52)

Toelichting: Reproducties van een spotprent van Jan

Holswilder met het onderschrift: ‘Wijding van

het Bisschoppelijk Paleis, genaamd “het

Rijksmuseum te Amsterdam.” (1 exemplaar

ingelijst)’.


334

4 Diversen

1923, z.j. Stukken betreffende latere verbouwingen van het Rijksmuseum.


Toelichting: 2 Blauwdrukken van situatietekeningen t.b.v.

de uitbreiding van het ‘Rijksinstituut tot

opleiding van Teekenleeraren', ondertekend

door J.Th.J. Cuypers, datering 1923, schaal

1 op 400, 1 op 1000;

2 Lichtdrukken met plattegronden ‘met

aanduiding van uit te voeren werken voor

brandveiligheid’, tevens voor groepindeling

C.V.;

1 Geschreven stuk over de aanleg van

bliksemafleiders;

Geschreven stuk en een verslag over de

verbetering van de ventilatie van de

bovenzalen.

z.j. Diverse stukken.


Toelichting: 2 Schetsje van een hek en plattegrond (met

vermelding van Susteren, Rolduc en O.L.Vr.

ten O.), 4 aantekenbladen, waarvan 1 met

opsomming van benodigde ruimten voor de

Normaalschool en de Kunstindustrieschool.

Van de overige 3 bladen is het verband met

het Rijksmuseum niet duidelijk.

z.j. Schetsblad.


Toelichting: Schets van een topgevel en details. Het is

niet duidelijk of deze tekening voor het

Rijksmuseum vervaardigd is.


335

INHOUDSOPGAVE VAN DE BIJLAGEN



• Tekeningen 344

• Foto’s en glasnegatieven 367



3 Topografische index op de kopieboeken van de uitgaande brieven over de

bouwfragmenten, bestemd voor het Rijksmuseum en afkomstig uit

verschillende plaatsen in Nederland 375

4 Trefwoordenindex op de kopieboeken van de uitgaande brieven over de bouw


5 Lijst van kamernummers in het Rijksmuseum met de daarbij behorende

functies 401


Rijksmuseum 407



aanvraagnummers 411



336

B I J L A G E 1

CONCORDANS VAN OUDE (CUYP) NAAR NIEUWE (RYKS) TOEGANGSNUMMERS

Geschreven stukken

OUD NUMMER (CUYP) NIEUW NUMMER (RYKS)

d29 d 276

d60 d 270

d68 d 274

d70 d 269

d98 d 268

d130 d 272

d170 d 273

d190 d 271, ph 1189

d200 d 266

d205 d 267

d223 d 277

d225 d 275

d727 d 262

d830 d 41

d831 d 55

d832 d 56

d833 d 57

d834 d 42

d835 d 43

d836 d 45

d837 d 44

d838 d 141

d839 d 58

d840 d 215

d841 d 56

d842 d 142

d843 d 63

d844 d 69

d845 d 62

d846 d 145

d847 d 52

d848 d 144

d849 d 183


337

d850 d 50

d851 d 51

d852 d 192, d 264

d853 d 146

d854 d 194

d855 d 147

d856 d 53

d857 d 195

d858 d 153

d859 d 54

d860 d 59

d861 d 196

d862 d 184

d863 d 197

d864 d 198

d865 d 199

d866 d 200

d867 d 177

d868 d 201

d869 d 202

d870 d 187

d871 d 203

d872 d 190

d873 d 204

d874 d 205

d875 d 207

d876 d 206

d877 d 191

d878 d 208

d879 d 209

d880 d 167

d881 d 172

d890 d 24

d891 d 25

d892 d 26

d893 d 27

d894 d 28

d895 d 29

d896 d 30

d897 d 31

d898 d 32

d899 d 33

d900 d 34

d901 d 35


338

d902 d 36

d903 d 1

d904 d 2

d905 d 3

d906 d 4

d907 d 5

d908 d 6

d909 d 7

d910 d 8

d911 d 9

d912 d 10

d913 d 11

d914 d 12

d915 d 80

d916 d 214

d917 d 85

d918 d 90

d919 d 83

d920 d 84

d921 d 86

d922 d 88

d923 d 89

d924 d 159

d925 d 155

d926 d 95

d927 d 82

d928 d 81

d929 d 94

d930 d 91

d931 d 93

d932 d 92

d933 d 79

d934 d 75

d935 d 77

d936 d 78

d937 d 76

d938 d 74

d939 d 72

d940 d 71

d941 d 73

d942 d 149

d943 d 157

d944 d 152

d945 d 158


339

d946 d 96

d947 d 97

d948 d 99

d949 d 101

d950 d 98

d951 d 102

d952 d 213

d953 d 100

d954 d 103

d955 d 210

d956 d 65

d957 d 66

d958 d 67

d959 d 68

d960 d 64

d961 d 14

d962 d 15

d963 d 212

d964 d 212

d965 d 211

d966 d 211

d967 d 211

d968 d 211

d969 d 224

d970 d 224

d971 d 163

d972 d 143

d973 d 70

d974 d 154

d975 d 148

d976 d 227

d977 d 151

d978 d 150

d979 d 156

d980 d 228

d981 d 229

d982 d 230

d983 d 231

d984 d 232

d985 d 233

d986 d 20

d987 d 234

d988 d 235, d 236, d 249

d989 d 182


340

d990 d 250

d991 d 251

d992 d 193

d993 d 238

d994 d 38

d995 d 18

d996 d 19

d997 d 239

d998 d 240

d999 d 252

d1000 d 37

d1001 d 241

d1001 d 2040

d1001 d 2041

d1002 d 37

d1003 d 17

d1004 d 39

d1005 d 242

d1006 d 243

d1007 d 105

d1008 d 136

d1009 d 113

d1010 d 117

d1011 d 133

d1012 d 116

d1013 d 139

d1014 d 122

d1015 d 120

d1016 d 134

d1017 d 135

d1018 d 130

d1019 d 140

d1020 d 126

d1021 d 112

d1022 d 104

d1023 d 115

d1024 d 123

d1025 d 106

d1026 d 107

d1027 d 109

d1028 d 114

d1029 d 110

d1030 d 129

d1031 d 131


341

d1032 d 132

d1033 d 111

d1034 d 108

d1035 d 124

d1036 d 118

d1037 d 127

d1038 d 137

d1039 d 121

d1040 d 119

d1041 d 125

d1042 d 128

d1043 d 138

d1044 d 245

d1045 d 244

d1046 d 226

d1047 d 253

d1048 d 254, d 255

d1049 d 225

d1050 d 237

d1051 d 237

d1052 d 256

d1053 d 253

d1054 d 21

d1055 d 23

d1056 d 165

d1057 d 185

d1058 d 186

d1059 d 188

d1060 d 181

d1061 d 170

d1062 d 179

d1063 d 180

d1064 d 173

d1065 d 174

d1066 d 166

d1067 d 164

d1068 d 168

d1069 d 171

d1070 d 175

d1071 d 176

d1072 d 178

d1073 d 222

d1074 d 223

d1075 d 189


342

d1076 d 161

d1077 d 160

d1078 d 221

d1079 d 53

d1080 d 45, d 71

d1081 d 162

d1082 d 169

d1083 d 61

d1084 d 257

d1087 d 87

d1088 d 22

d1089 d 40

d1091 d 46

d1092 d 47, d 48

d1093 d 48, d 49

d1094 d 13

d1095 d 57

d1096 d 44

d1099 CUYP, kb 1

d1100 CUYP, kb 2

d1101 CUYP, kb 3

d1102 CUYP, kb 4

d1103 CUYP, kb 5

d1104 CUYP, kb 6

d1105 CUYP, kb 7

d1106 CUYP, kb 8

d1107 CUYP, kb 9

d1108 CUYP, kb 10

d1109 CUYP, kb 11

d1110 CUYP, kb 12

d1111 CUYP, kb 13

d1112 CUYP, kb 14

d1113 CUYP, kb 15

d1114 CUYP, kb 16

d1200 t 2302

d 1294 d 259

d 1334 d 259

s 17 d 259

s 23 d 259

s 31 d 259, t 2270

s 35 d 263, d 3043, d 3045

s 36 d 41, d 42, d 43, d 50, d 51, d 52, d 53, d 55,

d 56, d 57, d 62, d 63, d 69, d 141, d 142,

d 144, d 145, d 146, d 147, d 153, d 172,


343

d 177, d 183, d 184, d 187, d 191, d 194,

d 195, d 197, d 198, d 199, d 200, d 201,

d 202, d 203, d 204, d 207, d 208, d 209,

d 262

s 42 d 265

s 52 d 287

s 53 d 80, d 278, d 280, d 281, d 282, d 283,

d 284, d 285, d 286, t 2221

s 56 d 186.1

s 63 d 260

24 d 279


344

TEKENINGEN

OUD (CUYP) NUMMER NIEUW (RYKS) NUMMER

1 (t373) t 1

2 (t373) t 2

10 (t373) t 10

12 (t373) t 12

14 (t373) t 14

16 (t373) t 16

17 (t373) t 17

18 (t373) t 18

19 (t373) t 19

20 (t373) t 20

21 (t373) t 21

22 (t373) t 22

25 (t373) t 25

26 (t373) t 26

27 (t373) t 27

30 (t373) t 30

36 (t373) t 36

40 (t373) t 40

41 (t373) t 41

42 (t373) t 42

43 (t373) t 43

44 (t373) t 44

45 (t373) t 45

46 (t373) t 46

47 (t373) t 47

48 (t373) t 48

49 (t373) t 49

50 (t373) t 50

51 (t374) t 51

53 (t374) t 53

56 (t374) t 56

59 (t374) t 59

60 (t374) t 60

61 (t374) t 61

70 (t374) t 70

73 (t374) t 73

74 (t374) t 74

78 (t374) t 78

80 (t374) t 80

81 (t374) t 81


345

82 (t374) t 82

83 (t374) t 83

87 (t374) t 87

88 (t374) t 88

89 (t374) t 89

90 (t374) t 90

91 (t374) t 91

92 (t374) t 92

93 (t374) t 93

95 (t374) t 95

96 (t374) t 96

97 (t374) t 97

98 (t374) t 98

99 (t374) t 99

100 (t374) t 100

103 (t375) t 103

104 (t375) t 104

105 (t375) t 105

106 (t375) t 106

108 (t375) t 108

109 (t375) t 109

110 (t375) t 110, t 110.1

113 (t375) t 113

114 (t375) t 114

115 (t375) t 115

116 (t375) t 116

117 (t375) t 117

119 (t375) t 119

120 (t375) t 120

121 (t375) t 121

123 (t375) t 123

124 (t375) t 124

126 (t375) t 126

128 (t375) t 128

129 (t375) t 129

130 (t375) t 130

132 (t375) t 132

133 (t375) t 133

134 (t375) t 136

136 (t375) t 136

137 (t375) t 137

138 (t375) t 138


346

139 (t375) t 139

140 (t375) t 140

142 (t375) t 142

145 (t375) t 145

146 (t453) t 146

148 (t375) t 148

149 (t375) t 149

150 (t375) t 150

151 (t376) t 151

152 (t376) t 152

153 (t376) t 153

154 (t376) t 154

155 (t376) t 155

156 (t376) t 156

157 (t376) t 157

158 (t376) t 158

159 (t376) t 159

160 (t376) t 160

161 (t376) t 161

162 (t376) t 162

163 (t376) t 163

164 (t376) t 164

166 (t376) t 166

167 (t376) t 167

168 (t376) t 168

169 (t376) t 169

170 (t376) t 170

171 (t376) t 171

172 (t376) t 172

173 (t376) t 173

176 (t377) t 176

177 (t377) t 177

178 (t377) t 178

179 (t377) t 179

180 (t377) t 180

181 (t377) t 181

182 (t377) t 182

183 (t377) t 183

184 (t377) t 184

187 (t377) t 187

188 (t377) t 188

190 (t377) t 190

191 (t377) t 191

192 (t377) t 192


347

193 (t377) t 193

194 (t377) t 194

195 (t377) t 195

197 (t377) t 197

198 (t377) t 198

199 (t377) t 199

201 (t378) t 201

202 (t378) t 202

203 (t378) t 203

204 (t378) t 204

205 (t378) t 205

206 (t378) t 206

207 (t378) t 207

208 (t378) t 208

209 (t378) t 209

210 (t378) t 210

211 (t378) t 211

212 (t378) t 212, t 212.1

213 (t378) t 213

214 (t378) t 214

215 (t378) t 215

215a (t453) t 215

216 (t378) t 216

217 (t378) t 217

218 (t378) t 218

219 (t378) t 219

220 (t378) t 220

221 (t378) t 221

222 (t378) t 222

223 (t378) t 223

225 (t378) t 225

228 (t378) t 228

229 (t378) t 229

230 (t378) t 230

231 (t379) t 231

233 (t379) t 233

235 (t379) t 235

236 (t379) t 236

237 (t379) t 237

240 (t379) t 240

241 (t379) t 241

243 (t379) t 243

244 (t379) t 244

245 (t379) t 245


348

246 (t379) t 246

247 (t379) t 247

248 (t379) t 248

249 (t379) t 249

252 (t380, t 381) t 252

253 (t380) t 253

254 (t380) t 254

255 (t380) t 255

256 (t380) t 256

258 (t380) t 258

259 (t380) t 259

260 (t380) t 260

261 (t380) t 261

262 (t380) t 262

264 (t380) t 264

265 (t380) t 265

266 (t381) t 266

267 (t381) t 267

268 (t381) t 268

269 (t380) t 269

270 (t381) t 270

271 (t381) t 271

273 (t381) t 273

275 (t381) t 275

276 (t381) t 276

277 (t381) t 277

278 (t381) t 278

279 (t382) t 279

280 (t382) t 280

281 (t382) t 281

282 (t382) t 282

283 (t382) t 283

284 (t382) t 284

285 (t382) t 285

286 (t382) t 286

287 (t382) t 287

288 (t382) t 288

289 (t382) t 289

291 (t451) t 291

292 (t382) t 292

292 (t451) t 292

293 (t451) t 293

294 (t382) t 294

295 (t382) t 295


349

296 (t382) t 296

297 (t382) t 297

298 (t382) t 298

299 (t382) t 299

300 (t382) t 300

301 (t383) t 301

302 (t383) t 302

304 (t383) t 304

305 (t383) t 305

306 (t383) t 306

307 (t383) t 307

308 (t383) t 308

309 (t383) t 309

310 (t384) t 310

311 (t384) t 311

312 (t384) t 312

313 (t384) t 313

314 (t384) t 314

315 (t384) t 315

316 (t384) t 316

317 (t384) t 317

318 (t384) t 318

319 (t384) t 319, t 319.1

320 (t384) t 320

322 (t384) t 322

324 (t385) t 324

325 (t385) t 325

326 (t385) t 326

327 (t385) t 327

328 (t385) t 328

330 (t385) t 330

331 (t385) t 331

332 (t385) t 332

333 (t385) t 333

334 (t385) t 334

335 (t385) t 335

336 (t385) t 336

338 (t385) t 338

342 (t385) t 342

343 (t385) t 343

344 (t385) t 344

345 (t385) t 345

346 (t385) t 346

347 (t385) t 347


350

348 (t385) t 348

349 (t385) t 349

351 (t386) t 351

352 (t386) t 352

353 (t386) t 353

354 (t386) t 354

355 (t386) t 355

356 (t386) t 356

357 (t386) t 357

358 (t386) t 358

359 (t386) t 359

360 (t386) t 360

361 (t386) t 361

362 (t386) t 362

363 (t386) t 363

364 (t386) t 364

365 (t387) t 365

366 (t387) t 366

367 (t387) t 367

368 (t387) t 368

369 (t387) t 369

370 (t387) t 370

371 (t387) t 371

372 (t387) t 372

373 (t387) t 373

374 (t387) t 374

375 (t387) t 375

376 (t387) t 376

379 (t389) t 379

380 (t387) t 380

381 (t387) t 381

382 (t387) t 382

383 (t387) t 383

384 (t387) t 384

385 (t388) t 385

386 (t388) t 386

388 (t388) t 388

391 (t388) t 391

392 (t388) t 392

394 (t388) t 394

395 (t388) t 395

396 (t388) t 396

397 (t388) t 397

398 (t388) t 398


351

399 (t388) t 399

400 (t388) t 400

401 (t389) t 401

402 (t389) t 402

404 (t389) t 404

407 (t389) t 407

408 (t389) t 408

409 (t389) t 409

410 (t389) t 410

412 (t389) t 412

415 (t389) t 415

419 (t389) t 419

420 (t389) t 420

421 (t389) t 421

422 (t389) t 422

423 (t390) t 423

424 (t390) t 424

426 (t390) t 426

427 (t390) t 427

428 (t390) t 428

429 (t390) t 429

432 (t390) t 432

435 (t390) t 435

437 (t390) t 437

438 (t390) t 438

439 (t390) t 439

440 (t390) t 440

441 (t390) t 441

442 (t390) t 442

443 (t390) t 443

444 (t390) t 444

445 (t390) t 445

447 (t390) t 447

448 (t390) t 448

449 (t390) t 449

450 (t390) t 450

451 (t391) t 451

453 (t391) t 453

458 (t391) t 458

459 (t391) t 459

460 (t391) t 460

462 (t391) t 462

466 (t391) t 466

467 (t391) t 467


352

468 (t391) t 468

469 (t391) t 469

470 (t391) t 470

471 (t391) t 471

472 (t391) t 472

473 (t391) t 473

474 (t391) t 474

475 (t453) t 475

476 (t391) t 476

477 (t391) t 477

478 (t392) t 478

480 (t392) t 480

481 (t392) t 481

482 (t392) t 482

483 (t392) t 483

484 (t392) t 484

485 (t392) t 485

486 (t392) t 486

487 (t392) t 487

488 (t392) t 488

489 (t392) t 489

490 (t392) t 490

491 (t392) t 491

492 (t392) t 492

493 (t392) t 493

494 (t392) t 494

495 (t392) t 495

496 (t392) t 496

498 (t392) t 498

499 (t392) t 499

502 (t393) t 502

503 (t393) t 503

504 (t393) t 504

505 (t393) t 505

506 (t393) t 506

507 (t393) t 507

508 (t393) t 508

509 (t393) t 509

510 (t393) t 510

511 (t393) t 511

512 (t393) t 512

513 (t393) t 513

514 (t393) t 514

515 (t393) t 515


353

517 (t394) t 517

518 (t394) t 518

519 (t394) t 519

520 (t394) t 520

521 (t394) t 521

522 (t394) t 522

523 (t394) t 523

524 (t394) t 524

525 (t394) t 525

526 (t394) t 526

527 (t394) t 527

529 (t394) t 529

530 (t394) t 530

531 (t394) t 531

533 (t394) t 533

537 (t394) t 537

538 (t394) t 538

539 (t394) t 539

540 (t394) t 540

541 (t394) t 541

542 (t394) t 542

544 (t394) t 544

546 (t394) t 546

547 (t394) t 547

548 (t394) t 548

549 (t394) t 549

550 (t394) t 550

552 (t395) t 552

553 (t395) t 553

554 (t395) t 554

555 (t395) t 555

556 (t395) t 556

557 (t395) t 557

558 (t395) t 558

559 (t395) t 559

560 (t395) t 560

561 (t395) t 561

562 (t395) t 562

563 (t395) t 563

564 (t395) t 564

565 (t395) t 565

566 (t395) t 566

567 (t395) t 567

568 (t395) t 568


354

569 (t395) t 569

571 (t395) t 571

572 (t395) t 572

573 (t395) t 573

574 (t395) t 574

575 (t395) t 575

576 (t396) t 576

578 (t396) t 578

579 (t396) t 579

581 (t396) t 581

582 (t396) t 582

583 (t396) t 583

584 (t396) t 584

585 (t396) t 585

587 (t396) t 587

588 (t396) t 588

589 (t396) t 589

590 (t396) t 590

600 (t396) t 600

601 (t397) t 601

602 (t397) t 602

604 (t397) t 604

605 (t397) t 605

606 (t397) t 606

609 (t397) t 609

611 (t397) t 611

612 (t397) t 612

613 (t397) t 613

614 (t397) t 614

615 (t397) t 615

616 (t397) t 616

617 (t397) t 617

618 (t397) t 618

619 (t397) t 619

620 (t397) t 620

622 (t397) t 622

623 (t397) t 623

628 (t397) t 628

629 (t397) t 629

630 (t397) t 630

631 (t397) t 631

650 (t 398) t 2200

651 (t398) t 2200

652 (t398) t 2200


355

653 (t398) t 2200

654 (t398)

655 (t398) t 2200

656 (t398) t 2200

657 (t398) t 2200

658 (t398) t 2200

659 (t398) t 2200

660 (t398) t 2200

661 (t398) t 2200

662 (t398) t 2200

663 (t398) t 2044

664 (t398) t 2200

665 (t398) t 2200

666 (t398) t 2065

667 (t398) t 2044

668 (t398) t 2066

669 (t398) t 2067

670 (t398) t 2068

671 (t399) t 2203

672 (t399) t 2204

673 (t451) t 2300

674 (t451) t 2204

675 (t451) t 2204

676 (t451) t 3040

677 (t451) t 3038

678 (t451) t 3036

679 (t451) t 3037

680 (t399) t 2204

681 (t399) t 2204

682 (t399) t 2205

683 (t399) t 2204

684 (t399) t 2204

685 (t399) t 2202

686 (t399) t 2202

687 (t400) t 2204

688 (t400) t 2214

689 (t400) t 2214

690 (t400) t 2213

691 (t400) t 2213

692 (t400) t 2210

693 (t400) t 2209

694 (t400) t 2213

695 (t400) t 2213

696 (t400) t 2213


356

697 (t400) t 2213

698 (t400) t 2206

699 (t400) t 2206

700 (t400) t 2206

701 (t400) t 2206

702 (t400) t 2206

703 (t400) t 2206

704 (t401) t 2206

705 (t451) t 2207

706 (t401) t 2297

707 (t401) t 2209

708 (t401) t 2209

709 (t401) t 2207

710 (t451) t 2207.3

711 (t401) t 2207

712 (t401) t 2207

713 (t401) t 2207

714 (t451) t 2207.4

715 (t401) t 2297

716 (t451) t 2208

717 (t401) t 2208

718 (t451) t 2208

719 (t402) t 2208

720 (t402) t 2212

721 (t402) t 2212

722 (t402) t 2212

723 (t402) t 2212

724 (t402) t 2207

725 (t402) t 2207

726 (t402) t 2208

727 (t402) t 2207

728 (t402) t 2209

729 (t402) t 2209

730 (t402) t 2209

731 (t402) t 2209

732 (t402) t 2209

733 (t402) t 2209

734 (t402) t 2209

735 (t402) t 2209

736 (t403) t 2209

737 (t403) t 2045

738 (t403) t 2052

739 (t403) t 2047

740 (t403) t 2048


357

741 (t451) t 2054

742 (t451) t 2053

743 (t451) t 2050

744 (t451) t 2051

745 (t451) t 3004

746 (t451) t 3003

747 (t451) t 3039

748 (t451) t 3002

749 (t451) t 3001

750 (t451) t 2046

751 (t451) t 2207.2

752 (t451) t 2060

753 (t403) t 2058

754 (t403) t 2059

755 (t451) t 2055

756 (t451) t 2298

757 (t403) t 2211

758 (t403) t 2211

759 (t403) t 2211

760 (t403) t 2211

761 (t403) t 2211

762 (t403) t 2211

763 (t403) t 2200

764 (t403) t 3026

765 (t403) t 3010

766 (t403) t 3033

767 (t403) t 3011

768 (t403) t 3028

769 (t403) t 3029

770 (t403) t 3031

771 (t403) t 3027

772 (t403) t 3030

773 (t403) t 3025

774 (t403) t 3012

775 (t403) t 3013

776 (t403) t 3014

777 (t403) t 3015

778 (t403) t 3016

779 (t403) t 3017

780 (t403) t 3020

781 (t403) t 3021

782 (t403) t 3032

783 (t403) t 3034

784 (t403) t 3035


358

785 (t403) t 3000

786 (t404) t 2217

787 (t404) t 2217

788 (t404) t 2215

789 (t404) t 2218

790 (t404) t 2243

791 (t404) t 2213

792 (t404) t 2241

793 (t404) t 2214

794 (t404) t 2218

795 (t404) t 2241

796 (t404) t 2219

797 (t404) t 2217

798 (t404) t 2220

799 (a-h) (t404) t 2243

800 (t404) t 2243

801 (t404) t 2243

802 (t404) t 2241

803 (t404) t 2241

804 (t404) t 2243

805 (t404) t 2243

806 (t404) t 2252

807 (t404) t 2215

808 (t404) t 2241

809 (t404) t 2243

810 (t404) t 2252

811 (t404) t 2215

812 (t404) t 2215

813 (t404) t 2243

814 (t404) t 2243

815 (t404)

816 (t404) t 2243

817 (t404) t 2243

818 (t404) t 2240

819 (t404) t 2240

820 (t404) t 2240

821 (t404) t 2240

822 (t404) t 2216

823 (t404) t 2243

824 (t404) t 2239

825 (t404) t 2239

826 (t404) t 2239

827 (t404) t 2239

828 (t404) t 2239


359

829 (t404) t 2239

830 (t404) t 2239

831 (t404) t 2239

832 (t404) t 2239

833 (t404) t 2239

834 (t404) t 2239

835 (t404) t 2239

836 (t404) t 2239

837 (t404) t 2284

838 (t404) t 2252

839 (t405) t 2221

840 (t405) t 2221

841 (t405) t 2221

842 (t405) t 2221

843 (t405) t 2221

844 (t405) t 2221

845 (t405) t 2221

846 (t405) t 2218

847 (t405) t 2218

848 (t405) t 2222

849 (t405) t 2223

850 (t405) t 2204

851 (t405) t 2215

852 (t405) t 2215

853 (t405) t 2225

854 (t405) t 2215

855 (t405) t 2250

856 (t405) t 2225

857 (t405) t 2248

858 (t405) t 2216

859 (t405) t 2226

860 (t405) t 2215

861 (t405) t 2250

862 (t405) t 2250

863 (t405) t 2215

864 (t405) t 2229

865 (t405) t 2229

866 (t405) t 2250

867 (t405) t 2250

868 (t405) t 2216

869 (t405) t 2219

870 (t405) t 2228

871 (t405) t 2220

872 (t405) t 2227


360

873 (t405) t 2250

874 (t405) t 2227

875 (t405) t 2230

876 (t405) t 2240

877 (t405) t 2240

878 (t405) t 2240

879 (t406) t 2251

880 (t406) t 2251

881 (t406) t 2217

882 (t406) t 2251

883 (t406) t 2253

884 (t406) t 2253

885 (t406) t 2253

886 (t406) t 2253

887 (t406) t 2253

888 (t406) t 2250

889 (t406) t 2250

890 (t406) t 2250

891 (t406) t 2284

892 (t406) t 2253

893 (t406) t 2232

894 (t406) t 2253

895 (t406) t 2253

896 (t406) t 2230

897 (t406) t 2230

898 (t406) t 2216

899 (t406) t 2253

900 (t406) t 2253

901 (t406) t 2249

902 (t406) t 2249

903 (t406) t 2249

904 (t406) t 2249

905 (t406) t 2249

906 (t406) t 2216

907 (t406) t 2244

908 (t406) t 2248

909 (t406) t 2244

910 (t406) t 2231

911 (t406)

912 (t406) t 2248

913 (t406) t 2244

914 (t406) t 2216

915 (t406) t 2244

916 (t406) t 2244


361

917 (t406) t 2244

918 (t407) t 2239

919 (t407) t 2215

920 (t407) t 2244

921 (t407) t 2290

922 (t407) t 2239

923 (t407) t 2239

924 (t407) t 2239

925 (t407) t 2244

926 (t407) t 2241

927 (t407) t 2244

928 (t407) t 2244

929 (t407) t 2241

930 (t407) t 2239

931 (t407) t 2239

932 (t407) t 2239

933 (t407) t 2254

934 (t407) t 2215

935 (t407) t 2215

936 (t407) t 2244

937 (t407) t 2219

938 (t407) t 2215

939 (t407) t 2216

940 (t407) t 2231

941 (t407) t 2231

942 (t407) t 2231

943 (t407) t 2231

944 (t407) t 2244

945 (t407) t 2244

946 (t407) t 2244

947 (t407) t 2215

948 (t407) t 2244

949 (t407) t 2216

950 (t407) t 2248

951 (t407) t 2244

952 (t407) t 2241

953 (t407) t 2244

954 (t407) t 2244

955 (t407) t 2228

956 (t407) t 2248

957 (t407) t 2248

958 (t407) t 2241

959 (t407) t 2241

960 (t407) t 2241


362

961 (t407) t 2241

962 (t407) t 2241

963 (t407) t 2248

964 (t407) t 2248

965 (t407) t 2244

966 (t407) t 2244

967 (t407) t 2241

968 (t407) t 2244

969 (t407) t 2244

970 (t407) t 2216

971 (t407) t 2216

972 (t407) t 2216

973 (t407) t 2216

974 (t408) t 2233

975 (t408) t 2233

976 (t408) t 2233

977 (t408) t 2233

978 (t408) t 2233

979 (t408) t 2242

980 (t408) t 2242

981 (t408) t 2242

982 (t408) t 2246

983 (t408) t 2246

984 (t408) t 2220

985 (t408) t 2234

986 (t408) t 2217

987 (t408) t 2246

988 (t408) t 2246

989 (t408) t 2246

990 (t408) t 2235

991 (t408) t 2235

992 (t408) t 2246

993 (t408) t 2246

994 (t408) t 2246

995 (t408) t 2246

996 (t408) t 2246

997 (t408) t 2246

998 (t408) t 2246

999 (t408) t 2246

1000 (t408) t 2246

1001 (t451) t 2284

1002 (t451) t 2285

1003 (t451) t 2285

1004 (t451) t 2285


363

1005 (t451) t 2285

1006 (t409) t 2215

1007 (t409) t 2215

1008 (t409) t 2247

1009 (t409) t 2247

1010 (t409) t 2237

1011 (t409) t 2238

1012 (t409) t 2238

1013 (t409) t 2238

1014 (t409) t 2241

1015 (t409) t 2247

1016 (t409) t 2217

1017 (t409) t 2217

1018 (t409) t 2234

1019 (t409) t 2215

1020 (t409) t 2217

1021 (t409) t 2224

1022 (t409) t 2224

1023 (t409) t 2224

1024 (t409) t 2224

1025 (t409) t 2247

1026 (t451) t 2247

1027 (t410) t 2283

1028 (t451) t 2044

1029 (t410) t 2234

1030 (t410) t 2200

1031 (t410) t 2044

1032 (t410) t 2207

1033 (t410) t 2281

1034 (t410) t 2215

1035 (t410)

1036 (t410) t 2044

1037 (t451) t 2057

1038 (t451) t 2297

1039 (t451) t 2207.5

1040 (t451) t 2299

1041 (t451) t 2245

1042 (t410) t 2245

1043 (t410) t 2245

1044 (t410) t 2245

1045 (t410) t 2245

1046 (t410) t 2245

1047 (t410)

1048 (t451) t 2061


364

1049 (t451) t 2255

1050 (t410) t 2255

1051 (t410) t 2255

1052 (t410) t 2215

1053 (t410) t 2215

1054 (t410) t 2215

1055 (t410) t 2215

1056 (t410) t 2215

1057 (t410) t 2290

1058 (t410) t 2217

1058A (t410) t 2234

1059 (t410) t 2010

1060 (t410) t 2011

1061 (t410) t 2012

1062 (t410) t 2013

1063 (t410) t 2014

1064 (t451) t 2006

1065 (t451) t 2015

1066 (t451) t 2007

1067 (t451) t 2002

1068 (t451) t 2000

1069 (t451) t 2001

1070 (t451) t 2004

1071 (t451) t 2005

1072 (t451) t 2003

1073 (t410) t 2016

1074 (t410) t 2016

1075 (t410) t 2016

1076 (t446) t 2020

1077 (t446) t 2021

1078 (t446) t 2022

1079 (t446) t 2023

1080 (t446) t 2024

1081 (t446) t 2025

1082 (t446) t 2026

1083 (t446) t 2027

1084 (t446) t 2028

1085 (t446) t 2029

1086 (t446) t 2030

1087 (t446) d 2031

1088 (t446) d 2032

1089 (t410) t 2070

1090 (t410) t 2071

1091 (t410) t 2072


365

1092 (t410) t 2073

1093 (t410) t 2074

1094 (t410) t 2075

1095 (t410) t 2076

1096 (t410) t 2077

1097 (t410) t 2078

1098 (t410) t 2079

1099 (t410) t 2080

1100 (t410) t 2081

1101 (t410) t 2082

t57 t 3042

t410 (zonder nummer) t 2236, t 2287

t411a t 2255, t 2256

t411b t 2258, t 2259

t411c t 2255, t 2257

t411d t 2260

t412a t 2252, t 2262, t 2263, t 2264

t412b t 2240, t 2252, t 2262, t 2263, t 2264

t413 t 2240, t 2247, t 2286, t 2287, t 2289

t414a t 2273

t414b t 2274

t414c t 2275

t414d t 2276

t416a t 2278, t 2292

t416b t 2293

t417a t 2278

t417b t 2277

t418 t 2294, t 2295, t 2296

t419 t 2255

t419a t 2271, t 2291

t419b t 2272

t420 t 2281

t421a t 2270

t421b t 2279

t421c t 2280

t422a t 2269

t422b t 2282

t422c t 2266

t422d t 2267

t422e t 2268

t440 t 2263, t 3041

t451 t 2203, t 2239, t 2285

t453 t 2203, t 2204, t2207, t 2216, t 2232,

t 2239, t 2265, t 3363, t 2278, t 2283


366

t459 t 2244

t453 t 2044, t 2202, t 2203, t 2204, t 2207,

t 2207.2, t 2216, t 2232, t 2243, t 2247,

t 2234, t 2252, t 2253, t 2263, t 2277, t 2278,

t 2280, t 2283, t 2303, t 2304

t456 t 2268

t 481 d 286


367

FOTO’S EN GLASNEGATIEVEN

OUD (CUYP) NR. NIEUW (RYKS) NR.

d 915 (ph 689) ph 1179

d 1203 ph 1176

d 1294 ph 93, ph 94, ph 95, ph 96, ph 97

d 1334 ph 502, ph 504, ph 505, ph 506, ph 507, ph 509

s 23 ph 916, ph 917, ph 918, ph 919, ph 920, ph 921, ph 928,

ph 929, ph 930, ph 931, ph 932, ph 933, ph 937, ph 940,

ph 941, ph 944, ph 945, ph 946, ph 948, ph 949, ph 950,

ph 951, ph 952, ph 953, ph 954, ph 955, ph 956, ph 957,

ph 958, ph 959, ph 960, ph 961, ph 962, ph 963, ph 964,

ph 965, ph 966, ph 967, ph 968, ph 973, ph 1007, ph 1009

ph 1011, ph 1012, ph 1013, ph 1026, ph 1051, ph 1053,

ph 1054, ph 1058, ph 1091, ph 1092, ph 1093, ph 1101,

ph 1126, ph 1127, ph 1128, ph 1129, ph 1130, ph 1132,

ph 1133, ph 1134, ph 1135, ph 1136, ph 1137, ph 1138,

ph 1139, ph 1140, ph 1158, ph 1159, ph 1160, ph 1161,

ph 1162, ph 1163, ph 1164, ph 1165

s 24 ph 939, ph 1100, ph 1131

s 31 ph 923, ph 924, ph 925, ph 927, ph 934, ph 935, ph 936,

ph 938, ph 942, ph 943, ph 947, ph 969, ph 970, ph 971,

ph 972, ph 974, ph 975, ph 976, ph 977, ph 978, ph 979,

ph 980, ph 981, ph 982, ph 983, ph 984, ph 985, ph 986,

ph 987, ph 988, ph 989, ph 990, ph 991, ph 992, ph 993,

ph 994, ph 995, ph 996, ph 997, ph 998, ph 999, ph 1000,

ph 1001, ph 1002, ph 1003, ph 1004, ph 1005, ph 1006,

ph 1008, ph 1010, ph 1014, ph 1015, ph 1016, ph 1017,

ph 1018, ph 1019, ph 1020, ph 1021, ph 1022, ph 1023,

ph 1024, ph 1025, ph 1027, ph 1028, ph 1029, ph 1030,

ph 1031, ph 1032, ph 1033, ph 1034, ph 1035, ph 1036,

ph 1037, ph 1038, ph 1039, ph 1040, ph 1041, ph 1042,

ph 1043, ph 1044, ph 1045, ph 1046, ph 1047, ph 1048,

ph 1049, ph 1050, ph 1052, ph 1055, ph 1056, ph 1057,

ph 1059, ph 1060, ph 1061, ph 1062, ph 1063, ph 1064,

ph 1065, ph 1066, ph 1067, ph 1068, ph 1069, ph 1070,

ph 1071, ph 1072, ph 1073, ph 1074, ph 1075, ph 1076,

ph 1077, ph 1078, ph 1079, ph 1080, ph 1081, ph 1082,

ph 1083, ph 1084, ph 1085, ph 1086, ph 1087, ph 1088,

ph 1089, ph 1090, ph 1094, ph 1095, ph 1096, ph 1097,

s 31 ph 1098, ph 1099, ph 1102, ph 1103, ph 1104, ph 1105,


368

ph 1106, ph 1107, ph 1108, ph 1109, ph 1110, ph 1111,

ph 1112, ph 1113, ph 1114, ph 1115, ph 1116, ph 1117,

ph 1118, ph 1119, ph 1120, ph 1121, ph 1122, ph 1123,

ph 1124, ph 1125, ph 1141, ph 1142, ph 1143, ph 1144,

ph 1145, ph 1146, ph 1147, ph 1148, ph 1149, ph 1150,

ph 1151, ph 1152, ph 1153, ph 1154, ph 1155, ph 1157,

ph 1166, ph 1167, ph 1175, ph 1177, ph 1178, ph 1180,

ph 1181, ph 1183

s 52 ph 1182

s 58 ph 1184, ph 1185, ph 1186, ph 1187, ph 1188

s 63 ph 922, ph 926


369

GLASNEGATIEVEN

OUD (CAND, CUYX) NIEUW NUMMER (RYKS)

28 n 1

29 n 2

30 n 3

31 n 4

33 n 5

34 n 6


370

CONCORDANS VAN NEGATIEFNUMMERS (VERMELD IN EEN STEMPEL OP DE TEKENINGEN) NAAR NIEUWE NEGATIEFNUMMERS

NB De negatiefnummers voorzien van een asterisk betreffen de prijsvraag-ontwerpen.

OUD NIEUW

n 581 n 15892

n 582 n 13121

n 583 n 15894

n 584 n 15895

n 593 n 15774

n 617* n 16460

n 618* n 16461

n 619* n 16462

n 620* n 16463

n 621* n 16464

n 622* n 16465

n 623* n 16466

n 624* n 16467

n 625* n 16468

n 636 n 15793

n 637* n 16474

n 638* n 16475

n 639* n 16476

n 640* n 16477

n 641* n 12222

n 642* n 16478

n 643* n 16479

n 644* n 16480

n 645* n 16481

n 646* n 16482

n 649 n 15795

n 653* n 16487

n 654* n 13934

n 661 n 15901

n 661A n 15902

n 662 n 13898

n 663* n 15903

n 664* n 15904

n 665 n 16812

n 666* n 16813


371

n 667* n 16814

n 668 n 15905

n 669 n 16815

n 670 n 15906

n 674 n 15910

n 675 n 15911

n 676 n 16816

n 677 n 15912

n 678 n 16817

n 679 n 13039

n 680 n 16818

n 681 n 12450

n 682 n 15913

n 683* n 15914

n 684 n 15915

n 685 n 16819

n 689 n 15919

n 690* n 15920

n 691* n 15921

n 692 n 15925

n 693 n 15922

n 694 n 15923

n 695* n 13935

n 696* n 13936

n 697* n 13937

n 698* n 15924

n 699* n 16820

n 700* n 13938

n 701 n 15926

n 702 n 15927

n 703 n 15928

n 704 n 15929

n 705 n 13899

n 706* n 16821

n 707 n 16822

n 708 n 15930

n 709 n 16823

n 710* n 15931

n 716* n 15936

n 721 n 12452

n 722 n 15939

n 723* n 15940

n 724* n 15941

n 726* n 15943


372

n 760 n 17295

n 766* n 15967

n 767* n 13939

n 768* n 15968

n 769* n 13940

n 770* n 15970

n 771* n 13941

n 772* n 13942

n 773* n 13943

n 774* n 17297

n 775* n 13903

n 776* n 15971

n 777* n 13904

n 778 n 15972

n 779* n 15973

n 780* n 15974

n 781* n 15975

n 782* n 15976

n 783* n 15977

n 784 n 15978

n 785 n 15979

n 786 n 15980

n 787 n 15981

n 788 n 15982

n 789 n 15983

n 790 n 15984

n 791 n 15985

n 792* n 15986

n 793 n 15987

n 794 n 15988

n 795 n 15989

n 796 n 10220

n 797 n 15027

n 798 n 15990

n 797 n 15027

n 885 n 16032

n 886 n 13905

n 887 n 16033

n 888 n 13906

n 889 n 13907

n 890 n 13908

n 891 n 13909

n 892 n 16034

n 893 n 16035


373

n 894 n 16036

n 895 n 16037

n 896 n 13910

n 897 n 16315

n 898 n 17315

n 899 n 16038

n 901 n 16039

n 902 n 16040

n 904

n 956 n 15030

n 959 n 16185

n 960 n 16186

n 960A n 13986

n 961 n 15028

n 962 n 16187

n 963 n 16188

n 964 n 15029

n 972* n 16195

n 973* n 16169

n 981* n 17318

n 984 n 16140

n 985 n 16141

n 986 n 13987

n 987* n 17319

n 988 n 16204

n 990 n 17321

n 992 n 13988

n 993 n 17323

n 994 n 16205

n 995 n 16206

n 996 n 16207

n 997* n 10219

n 998 n 16208

n 999 n 16209

n 1000* n 16210

n 1001 n 16211

n 1064* n 13911

n 1065* n 13912


374

B I J L A G E 2

STUKKEN BETREFFENDE EERDERE BEWERKINGEN

1971 Kaartenbakken die vóór 1992 als hoofdtoegang op het Cuypers-

archief functioneerden.

Verwijzing: Zie Cuypers-archief (CUYP)

1971 Rapport: ‘Het Cuypersarchief, een ontwerp van een ordeningsmodel

voor architectuurarchieven’ door drs. A.L.L.M. Asselbergs.

Verwijzing: Zie Cuypers-archief (CUYP).

1992 Inventaris van de geschreven stukken en tekeningen betreffende het

Rijksmuseum door M. Claessens.


Toelichting: Betreft een uittyping van één van de

hierboven genoemde kaartenbakken in

1991.


375

B I J L A G E 3

TOPOGRAFISCHE INDEX op kopieboeken (I t/m XVI) en de cahiers (1 t/m 30) van de uitgaande brieven over de bouwfragmenten, bestemd voor het Rijksmuseum afkomstig uit verschillende plaatsen in Nederland

A

Alkmaar N.H. Laurenskerk XII 189, 414, 464, 540, 618,

672

Amersfoort Hoogerhuis Jacob van Campen I 744, 748, 883, 925, 926, II 53,

181, VI 657

Amsterdam Willemspoort XII 217

Amsterdam Evangelisch Lutherse Kerk II 410, IV 279, 512, V 260

Amsterdam Nieuwe Zijdskapel XIV 424, 429, 507, 515, XV

683

Amsterdam Oude Korenbeurs XII 217

Amsterdam Regulierswaag IX 8, 109, 368, XII 217, XV 685

Amsterdam Oude Zijds Herenlogement IX 87, 109, 368, XII 217, XV

683, 685

Amsterdam Oude Stadschouwburg XII 243

Amsterdam Voormalig Rasphuis II 625, IX 538, 682, XII 217,

243

Amsterdam Oud Huiszittenhuis XII.243

Amsterdam Huis W.F. Piek, Herengracht 10A. 497, 500, 15. 762,

I 107, 114, IV 207, V 247, 266, VI 655, X 640

Amsterdam Huis A.B. Geels, Warmoesstraat I 642, 680, II 84, VI 657, 661

Amsterdam Huis Hoogeman VI 661

Amsterdam Huis J. Fock IV 471, V 191

Amsterdam Huis Oude Zijds Achterburgwal 182 XII.324

Amsterdam Huis Damrak XII.217

Amsterdam Huis Schoutensteeg 14 XII.324

Amsterdam Huis Prinsengracht XII.217

Amsterdam Huis Warmoesstraat 145 XII.771

Amsterdam Huis Oude Zijds Voorburgwal 99 XIII.455

Amsterdam Tuinkoepel Louis XV XIV.364

Amsterdam Tuinhuis 18e eeuw XVI 858, 881, 891, 893, 900,

931, 936, 940, 984

Arnemuiden Kerkklokken V148, 187, 521, 721, V I212,

XI 126, 156, 286, 488, 914, XII 318, 321

Arnhem Huis Everwijn Spiker I 107, VI 655


376

B

Berne Abdij Norbertijnen IV 825, V 595, VI 659

Blokzijl N.H. Kerk XII 187, 372

Breda Voormalig Prinsenhof (KMA) IV 437, 890, VI 659, VII 32,

XII 217, XV 531

Brouwershaven N.H. Petrus en Pauluskerk VIII 296, 674, 674A, 701, 944,

IX 9, 25

Brouwershaven Huis F.J. Hallingse IV 697, V 49, 51, VI 659

D

Delft Gildehuis XII 217

Deventer Bergpoort 14. 722, 731, 748, 74,

15. 768, 770, 16. 798, 799, 824, 825, 833, 844

Dordrecht Huis Wijnstraat 52 IX 524, 682

E

Edam Kleine Kerk II 683, III 114, 751, V 919, VI

657, XII 217

Edam Grote Kerk V 919

Enkhuizen Zonnewijzer 18e eeuw XII 243

Erichem Zandstenen lijkkist I 107, VI 655

F

Franeker Gasthuis 't Oude Stins VI 57, 390, 452, 473, 661, XII

217, XV 682

G

Gorinchem Waterpoort IX 49, 68, 230, XII 217

Gorinchem Woonhuis XIII 551, XV 683

's-Gravenhage Binnenhofkapel, lijkkisten 10A. 566

's-Gravenhage Binnenhof hoofdingang Grafelijke Zalen XV 682

's-Gravenhage Binnenhof plafond Louis XV XVI 28, 53, 203

’s-Gravenhage Huygenshuis II 501, VI 657, XII 217

Groningen Voormalige Heerenpoort 7. 251, 8. 299, 10A.. 510, 522,

523, I 107, VI 655, XII 217

Groningen Voormalige Steentilpoort 9. 384, 10A 523, I 107, VI

655, XII 217

Groningen Broerkerk IX 230, XII 217, XV 683


377

H

Haarlem Bavokerk, pinakels IX 682, XII 217, XV 682

Haarlem Bavokerk, kartons gebroken glas VI 86, 277, 458, XI 653, 661

Haarlem School Jansstraat V.696, 946; VI.9, 456, 577,

661; XII.217

Haarlem Prinsenhof XII.243

Haarlem Stadhuis VIII.172, 612; XII.243

Hattem Woonhuis 17e eeuw IX.230; XII.243

Helvoirt Voormalige Nicolaaskerk IX.905

's-Hertogenbosch St. Jan, figuraal beeldhouwwerk IV.508; VI.659

's-Hertogenbosch St. Jan, hogel VI.661; IX.682; XII.243

's-Hertogenbosch St. Jan, marmeren kolommen VII.339, 359; IX.230; XII.217

's-Hertogenbosch St. Jan, beelden, Z.O. gevel VIII.302

Heusden Raadhuis I.107; VI.655

Hippolytushoef N.H. Kerk, lijkkisten IX.689, 863

K

Kampen Bovenkerk II.976; IV.104

Kuinre Voormalige Nicolaaskerk I.408; VI.657

L

Leerdam Huis, stoeppalen III.659

Leiden Gymnasium, poortje XII.217

Leiden Huis 'Groenoord' XII.243

Leur Franciscus van Saleskerk XI.7, 228, 262

M

Maastricht St. Servaas XII.217

Medemblik Kasteel Radboud IX.682; XII.243

Middelburg Abdijkerk Ix.682; XII.217; XV.682

Middelburg Lange Delft, St. Pietershuis VI.759, 826, 877

N

Nijmegen Stadhuis I.482

O

Oisterwijk Voormalige Petrus Banden Kerk X.101

Oosterland N.H. Kerk, lijkkist VII.137, 140


378

R

Rotterdam vm. Zeekantoor der Admiraliteit V.1; VI.659; XII.217

Rijp, De N.H. Kerk II.33, 48, 618

S

Schagen N.H. Kerk, grafzerk 11.624, 625, 627, I 107; VI.655

Scheemda N.H. Kerk V.260

Stedum N.H. Kerk, lijkkist I.107; VI.655

Susteren Oude Abdijkerk VII.798, 821

U

Utrecht Dom, kloostergang en kapittelzaal 12.364, 644, 645, 689; 14.716

VI.659; XII.217; XV.683

Utrecht Buurkerk I.522

Utrecht Nicolaikerk IV.770, 812, 938, 946, 979;

V.15, 260, 359

Utrecht Hotel Garni, Witte Vrouwensingel VI.659

Utrecht Mil. Hospitaal, poort XII.217

Utrecht Paushuizen IV.572; VI.659

Utrecht Huis, Janskerkhof V.737, 738, 874; VI.659

Utrecht Huis, Oud Munsterkerkhof VI.659

V

Veere Voormalige Grote Kerk VIII.677

Veere Stadsfontein 1551 XI.243

Vianen Dorpspomp 1662 VIII.171, 184, 363; XII.243

W

Warmenhuizen N.H. Kerk VII.310, 527

Z

Zaltbommel Stadspomp XII.394, 397, 465

Zutphen Walburgiskerk XII.217; XV.682

Zutphen Schamppaal VII.886

Zutphen Huize Voorst XII.217

Zwolle Michaelskerk IX.682; XII.217; XV.683


379

B I J L A G E 4

TREFWOORDENINDEX op de kopieboeken en cahiers over de bouw van het Rijksmuseum

LET OP: Deze index op de uitgaande brieven is in 1993 gemaakt. De hieronder aangegeven correspondentienummers zijn dus oude nummers. Voor het gebruik van de index is de concordans van oude (CUYP) naar nieuwe aanvraagnummers (RYKS) onmisbaar. De nummers van de kopieboeken (I t/m XVI) en de nummers van de cahiers (1 t/m 30) en de briefnummers zijn wel direct bruikbaar.

A

AANBOUW

Nieuwe Oefenschool voor de Rijks Normaalschool, corr 862, 988

VI.749; VII.498, 584, 676, 710, 735, 736, 750, 761, 811, 843, 856, 881, 927, 947, 968, 999; VIII.6, 30, 75, 107, 135, 146, 154, 168, 169, 197, 216, 221, 242, 261, 389, 435, 446, 447, 457, 527, 556, 562, 625, 639, 641, 706, 742, 837, 841, 845, 892, 919, 938, 940, 999; X.429; IX.515, 653. 661. 966, 968; XII.567; XIV.127, 206, 612, 618, 619, 620, 659, 746; XV.87, 168, 449; XVI.755

Nieuwe Rembrandtzaal, corr 870, 1059

XII.571, 822, 875, 936; XIII.33, 35, 178, 229, 257, 267, 350, 367, 387, 417, 429, 443, 449, 533, 534, 546, 578, 625, 635, 681, 690, 691, 700, 727, 735, 743, 752, 963; XIV.128, 246, 249

Zuidelijke uitbreiding I, corr 872

XIII.540, 548, 570, 571, 581A, 751, 759, 765, 802, 811, 827, 831, 930, 997; XIV.21, 38, 73, 85, 105, 143, 170, 227, 234, 275, 343, 446

Zuidelijke uitbreiding II (Drucker-aanbouw), corr 877

XV.125, 169, 237, 420, 501, 531, 562, 577, 58, 594, 595, 607, 617, 618, 705, 718, 724, 750, 769, 798, 822, 834, 847, 850, 857, 862, 870, 888, 922, 937, 950, 968; XVI.2, 197

Zie ook: INRICHTING, Zuidelijke uitbreiding I en II

AFGIETSELS, brons

corr 929

XII.751, 779, 891, 895, 981; XIII.29, 31, 107

corr 930, 932

XI.293, 495, 551; XII.283

corr 931

XII.595, 609, 708, 863, 892, 933, 981; XIII.14


380

AFGIETSEL, gips

Colinet, Ed., corr 1050, 1051

Diverse modellen, corr 29, 68, 170, 200, 221, 223, 225

Gipsafgieterij, corr 1044,1047, 1049, 1053

Gipsafgieterij, corr 1048

Quellinusschool, corr 1050, 1051

1.4; 3.54; 4.93, 99; 7.290; 8.349; 9.360, 386; 10.445, 446, 456, 457; 10A.485, 486, 487,

488, 512, 514, 544, 552, 567, 586; 11.596, 602, 608, 630; 12.648, 654, 667, 668, 669;

13.675; 15.756, 757; 17.850

I.77, 107; II.419, 420, 452, 459, 463, 474, 476, 575, 761, 763, 794, 939; III.38, 55, 204, 279, 327, 363, 501, 715, 757, 866; IV.259, 685, 733, 772, 984; V.6, 19, 19, 60, 65, 85, 104, 110, 203, 458, 476, 491, 528, 551, 763, 77, 785, 845, 931, 937, 954, 970, 978, 998; VI.3, 6, 40, 97, 110, 134, 407, 428, 453, 467, 489, 526, 534, 547, 605, 619, 625, 700, 708, 839, 974; VII.2, 22, 65, 70, 78, 82, 87, 93, 104, 141, 143, 274, 1000; VIII.12, 208, 285, 406, 630, 711; IX.340

Zie ook: BORO-BUDUR

ANDRIESE, J.G., aannemer, Amsterdam

Zie: GLAS, gebrandschilderd, prijsvraag 'Medaillons 1905'

B

BEDEKKINGSWERKEN

corr 854A-D

7.296; 8.317, 319, 320, 324, 335, 351; 10A.508; 14.714; 16.814

I.10, 32, 67, 74, 147, 149, 163, 170, 185, 210, 217, 219, 220, 235, 243, 244B, 249, 253, 258, 259, 268, 286, 328, 333, 340, 357, 367, 371, 399, 403, 405, 406, 414, 421, 427, 437, 442, 444, 447, 459, 465, 474, 490, 519, 553, 561, 574, 581, 617, 618, 623, 646, 666B, 669B, 673, 679, 681, 682, 688, 703, 716, 722, 746, 749, 779, 806, 811, 817, 849, 870, 890, 901, 917, 919, 920A, 931, 932, 951, 952; II.68, 216, 616, 645, 653, 659, 774, 781; III.219, 266, 357; IV.120, 137, 170, 227, 541, 571, 584

BEELDHOUWERS

Zie: BEELDHOUWWERK, prijsvraag 1880

Camp, F. van

Gamain, L.

Geld, H. van de

Goossen, J.

Hove, B. van

Laan, F. van der

Linden, G. van de

Poel, F. en Stoltefüss

Peiffer, E.

Roskam, Ed.


381

Stracké, Th.

Texeira de Mattos, H.J.

Toincemont, T.L.M.

Vermeijlen, Fr.

Zie: BEELDHOUWWERK, decoratief, diverse werken

Adema, K.

Binnebeke, B. van

Bouché, Fr.

Camp, F. van

Capiau, P.

Gemert; Hub. van

Nappeney, M.

Nicolaij, A.

Verwilghen, Ch.

Zie BEELDHOUWWERK, Prentenkabinet en Erezaal

Vercruyse, A.

Zie: BEELDHOUWWERK, Nieuwe Rembrandtzaal

Schröder, J.H.

Tetterode, L.M. van

Hesselink, A.

Bossche, van den - en Crevels

Zie: AFGIETSELS, brons

Kessels

Vermeijlen, Fr.

Leenhoff

BEELDHOUWWERK

Prijsvraag 1880, corr 915

I.33, 56, 85, 96, 175, 283, 303, 331, 469, 486, 499, 550, 569, 590-601, 624, 653, 654, 674, 823; II.403, 602, 637, 709, 768B, 812, 879

Decoratief, diverse werken, corr 928

Prentenkabinet en Erezaal, corr 1087

Nieuwe Rembrandtzaal, corr 926

BEGROTINGEN

Bouwkosten en staatsbegrotingen, corr 890-902, 100, 1002-1004

7.280; 8.318, 11.598, 12.659, 666; 15.776

II.310, 498, 973; III.638, 708; IV.35, 36, 220, 442, 781; V.56, 165, 311, 425; VI.10, 132, 531, 583, 592, 673, 675, 915, 962; VII.95, 200, 355, 496, 655; VIII.4, 40, 419, 472, 507, 613, 633, 889, 903; IX.224, 239, 415, 534, 536, 638, 903, 960; X.274, 276, 451, 523, 653, 728, 766; XI.39, 71, 85, 132, 144, 285, 456, 479, 564, 601, 834, 863, 875, 998; XII.2, 88, 191, 221, 258, 320, 553, 622, 768, 865; XIII.28, 244, 255, 363, 562, 582, 692, 940; XIV.59, 212, 289, 389, 508, 544, 621, 739, 779, 860; XV.28, 49, 129, 275, 333, 357, 537, 538, 567, 669, 735, 775, 777, 782, 863; XVI.61, 109, 122, 332, 334, 384, 533, 577, 640, 715, 745, 848, 850, 879, 960, 974


382

BLIKSEMAFLEIDERS

Onderhoud, corr 1064

VI.582, 612, 745, 873; VII.163, 313, 363, 405, 776B, 818; VIII.35, 47, 48, 133, 143, 460, 461, 481, 868, 869, 900; IX.216, 217, 221, 517, 518, 531, 547, 819, 896, 897, 908; X.189, 267, 268, 270, 605, 705, 706, 709, 975; XI.51, 52, 65, 343, 431, 432, 466, 732,844, 845, 846, 860; XII.146, 237, 238, 248, 461, 513, 514, 549, 774, 831, 858; XIII.174, 238, 239, 249, 507, 573, 574, 576, 671, 695, 711, 713, 734, 736, 820, 861, 911, 912, 913, 926; XIV.270, 271, 287, 478, 541, 542, 551, 744, 781, 782, 813, 904A, 938, 962, 972; XV.41, 42, 53, 57, 188, 323, 324, 337, 480, 522, 523, 535, 662, 738, 739, 749, 906, 973; XVI.31, 32, 42, 273, 318, 319, 329, 461, 523, 524, 539, 668, 712, 713, 717, 721, 810, 841, 842, 855, 922, 954, 955, 962

BORO-BUDUR

Vervaardiging van moulages, corr 1052

VI.708, 839, 974; VII.79, 93, 104, 141, 274

BOSSCHE, van den - en Crevels, beeldhouwers


BOURGOGNON, Emile, beeldhouwer, 's-Gravenhage

Decoratieve werken, corr 927

II.769A; VI.287

BOUWFRAGMENTEN

Het opstellen van -, 1884-1886, corr 847, 985, 990

IV.307, 312, 332, 411, 435, 574, 680, 714, 742, 777; V.48, 470, 510, 529, 545, 568, 591bis, 685, 687

Het opstellen van -, 1887-1893, corr 855, 858

VI.774, 855; VII.165, 262, 378, 459, 538, 561, 584, 596, 770, 858; VIII.198, 347, 442, 501, 605, 696, 727, 751, 784; IX.59, 83, 92, 823, 824; X.78, XI.888, 930; XII.225, 452, 540, 771, 898; XIII.277

Het opstellen van -, 1904-1909, corr 871, 873, 874

XIII.455, 619; XIV.363, 364, 424, 429, 587, 683, 766, 803; XV.23

Het opstelen van -, 1910-1916, corr 875, 876, 878

XV.283, 342, 531, 544, 681, 685, 783

BOYLE'S & SONS

Ventilatie-luchtpomp-systeem

IX.466; X.88; XII34; XIII.944

BRANDBLUSMIDDELEN

Zie: VEILIGHEID


383

BRANDSTOFFEN

Levering, corr 880, 881

II.829; III.777, 850, 860; V.5; VI.196, 369, 450, 516, 615, 959, 984; VII.25, 356, 358, 407, 840, 842; VII.277, 279, 733, 735; IX.53, 54, 390, 391, 717, 727, 728; X.126, 129, 490, 492, 887, 890; XI.282, 283, 658, 659, 993, 994, 997; XII.66, 67, 399, 400, 677m 678; XIII.73, 74, 433, 434, 771; XIV.218, 219, 503, 723, 725, 970, 971: XV.248, 249, 486, 487, 611, 678, 679, 982, 984

BRANDWEER

Zie: VEILIGHEID

BRONSAFGIETSELS


BUIZEN

Levering

I.139, 169

BUREAU

Zie: DIRECTIE

C

CAMP, F. van, beeldhouwer

Zie: BEELDHOUWWERK, prijsvraag 1880, en Decoratief, diverse werken

CARILLON

Zie: UURWERK

COLINET, Ed. mouleur

Zie: AFGIETSELS, gips

COLLECTIE

Diverse kunstvoorwerpen

II.145, 244, 245, 335, 473; III.45, 56, 587, 603, 630; IV.218, 219; V.462, 475, 480, 904, 975; VI.2, 60, 86, 657; VII.137, 611, 797, 849; X.101; XII.575, 610

CORRESPONDENTIE

Chronologisch gebundeld, corr 882-889, 903-914, 1097-1114

CUYPERS & CO, Kunstwerkplaatsen, Roermond

Diverse decoratieve werken, corr 1075

XII.170; XIII.640

Zie ook: GLAS, gebrandschilderd, prijsvraag medaillons 1905


384

CUYPERS, Ir. J.Th.J., architect, Amsterdam

Zie CUYPERS, Dr. P.J.H., waarneming functies

CUYPERS, Dr. P.J.H., architect, Amsterdam / Roermond

Waarneming van zijn functies, corr 989

VII.698, 737, 776A, 830, 831, 852; VIII.212, 219, 710, 742, 757, 792; IX.62, 63, 91, 105, 107, 144, 247, 270, 402, 736, 763; X.125, 796, 859

Honoraria en declaraties, 1054, 1055 corr

2.29; 5.142; 6.240; 7.289; 8.325; 9.418; 10.435B, 437; 10A.572, 582; 11.599, 600, 620, 621; 14.723, 724; 16.796, 807, 838, 839; 17.849

I.81, 83, 147, 315, 317, 575, 577, 767, 979; II.193, 318, 325, 331, 464, 728, 736, 750, 949, 956, 964, 984: III.268, 306, 412, 721, 777, 818, 850; IV.5, 24, 151, 210, 276

291, 311, 360, 489, 539, 540, 663, 666, 788, 866, 974; V.167, 190, 216, 222, 237, 481, 618; VI.28, 31, 37, 65, 101, 106, 116, 188, 192, 203, 320, 364, 416, 507, 576, 627, 712, 715, 736, 905, 965; VII.34, 41, 114, 171, 174, 183, 248, 350, 485, 562, 588, 634, 645, 681, 835, 843; VIII.58, 61, 64, 67, 75, 97, 102, 380, 386, 389, 392, 408, 415, 434, 443, 568, 573, 581, 596, 597, 742, 870, 910, 916, 919, 959, 977; IX.182, 198, 205, 248, 288, 295, 296, 325, 330, 334, 374, 485, 552, 560, 577, 578, 641, 929; X.5, 8, 143, 359, 378, 409, 449, 486, 682, 765, 775, 909, 984; XI.44, 61, 106, 396, 518, 764, 790, 865, 948, 996; XII.171, 262, 312, 326, 527, 877, 962, 996, 998; XIII.15, 268, 309, 310, 599, 608, 631, 632, 641, 665, 858, 964, 975, 978; XIV.318, 330, 573, 584, 807, 835; XV.75, 97, 345, 360, 547, 554, 560, 730, 788, 805, 979; XVI.87, 100, 302, 303, 360, 362, 365, 370, 550, 561, 566, 570, 726, 730, 735, 740, 766, 774, 780, 854, 861, 874, 885, 887, 901, 907, 910, 929, 971

D

DECLARATIES

Inspectiereizen naar Monumenten van Geschiedenis en Kunst

Zie: CUYPERS, Dr. P.J.H., Honoraria en declaraties

DIRECTEURSWONING

Verbouwingen enz. corr 998

II.915; III.131, 868; IV.31, 33; VI.115, 262, 270, 272D; X.208, 229; XII.34, 780, 786; XIII.373

DIRECTIE

Diverse bureauzaken, corr 983, 986, 994, 997, 999, 1001, 1089

1.1; 7.295; 11.611. 623; 14.717

I.720, 917; II.46, 103, 451, 479, 550, 652, 767, 768A, 873; III.433, 476, 640, 977; IV.488, 900, 977; V.83, 193, 591, 665, 686, 867, 868, 991; VI.89, 187, 230, 301, 389, 474; VII.425, 620, 853; VIII.167, 318, 355, 937; IX.145, 496; X.150, 640, 642, 826; XI.185, 186, 191, 214, 442, 568, 586, 587, 588, 730, 745, 801; XII.140; XIII.16, 694; XIV.476, 660, 669; XV.125, 586, 610, 713, 948; XVI.326, 720, 815


385

DIXON, W.F., kunstschilder en glazenier, London

Zie: GLAS, gebrandschilderd, prijsvraag Apelles 1882, en Voorzaal 1883

DOORRIT

Onderhoud en openstelling, corr 993

IV.569; V.293, 408, 520, 543, 976, 987; VI.89, 301; IX.406; X.28, 30, 33, 52, 64, 65, 66, 72, 213, 676, 707; XI.362, 739; XII.129, 437, 744, 875; XIII.128, 498, 578, 618, 661, 664A, 691, 699, 732; XIV.176, 468, 700, 955; XV.213, 465, 651, 956; XVI.267, 464, 679, 818, 927

E

EREZAAL

Zie: INRICHTING

ELECTRICITEIT

Verlichting en ventilatie-inrichting, corr 1061-1063

XI.515, 728; XII.557, 617, 622, 623, 624, 661, 692, 710, 728, 842; XIII.22, 23, 54, 62, 70, 113, 177, 194, 377, 426; XIV.880; XV.114, 168, 175, 449, 609, 658, 896, 901; XVI.406, 497, 611, 613, 622, 631, 692, 695, 706, 723, 725, 765, 771, 843, 867, 959, 987

F

FUNDERINGSWERKEN

corr 831, 1005, 1006

1.3, 4, 10, 11, 12, 13A, 19, 20; 2.26A+B, 34, 37, 47, 49; 3.51, 52, 66; 4.92. 109, 124; 5.126, 136, 136A, 140, 152, 153, 159, 164, 168, 174, 183; 6.185, 199, 222; 7.248, 265; 8.301, 315, 332; 9.368, 392, 406, 420; 10.428

G

GAMAIN, L., beeldhouwer, Brussel


GAS

Gastoestel en gastoevoer, corr 1081

I.321, 455, 864; IV.537; VIII.360, IX.530; XI.395, 485, 589, 590, 651, 666, 669, 679, 729, 843; XII.25, 254, 255

Gasornamenten voor verlichting, corr 971, 1082

I.810; II.769B; V.324, 365, 423, 473, 495, 610, 745

Gasoveninrichting voor de scholen

Zie: VEILIGHEID


386

GELD, H. van de, beeldhouwer


GEUER, H.J., glazenier, Utrecht

Zie: GLAS, gebrandschilderd, prijsvraag Apelles 1882

GLAS, gebrandschilderd

Prijsvraag Apelles 1882, corr 956

II.492, 512, 522, 526, 530, 534, 546, 803; III.178, 180, 182, 184, 228, 251, 263, 470 471. 827

Voorzaal 1883, corr 957

III.136, 228, 235, 266, 712, 834, 880, 907, 914; IV.82, 201, 648, 722; X.428

Prijsvraag medaillons 1905, corr 959

GLAS, venster-

Levering, corr 960

I.470, 473, 489, 567, 947

GLAZENIERS


Dixon, W.F.

Guer, H.J.J.

Nicolas, F.

Stalins-Janssens

Tiroler Glasmalerei

Zie: GLAS, gebrandschilderd, prijsvraag medaillons 1905

Andriese, J.G.

Cuypers & Co, Kunstwerkplaatsen, Roermond

Nicolas & Zn., F.

Nobel, J.W. le

Schouten, J.L.

Sturm, G.

GOOSSENS, J., beeldhouwer


H

HALDERMANS, Th, kunstschilder, Amsterdam

Zie: SCHILDERWERK, decoratief


387

HEKWERK

IJzeren hek om het terrein, corr 843, 1084

III.11, 307, 353, 794, 822, 826, 986, 100; IV.162, 168, 328, 362, 594, 630, 648, 727, 787, 943, 995; IX.530; XIII.35; XIV.272, 876; XV.43, 135, 175, 180

HELWEGEN, P., kunstschilder, Amsterdam


HESSELINK, a., beeldhouwer


HONORARIA

Zie: CUYPERS, Dr. P.J.H., Honoraria en declaraties

HOVE, B. van, beeldhouwer, Amsterdam

Hoogreliëf en gevelbeelden, corr 917, 918

II.602, 637, 709, 812; III.4, 543, 801; V.462; VII.1000; VIII.12, 406; XI.164, 173, 213, 298, 384, 591

Zie ook BEELDHOUWWERK, prijsvraag 1880

I

ICONOGRAFIE

Schema's, corr 969, 970

2.41; 16.831

INRICHTING

Erezaal, marmerwerk, corr 976

IV.56, 108, 115, 144, 178, 603, 640

Koninklijk Oudheidkundig Genootschap, corr 987

6.209, 210, 232;

I.274; IV,238m 239; VII.960; XV.423, 461; XVI.387

Nederlands Museum, installatie, corr 848, 982

III.600, 628, 830, 876, 935; IV.117, 146, 266, 342, 429; V.24, 70, 317, 339, 453, 538, 559, 643, 715, 725, 766, 982; VI.3, 6, 40, 181, 453; VII.111, 131

Nederlands Museum, meubilair, corr 975

VI.221

Nederlands Museum, diverse werken, corr 984

I.352; II.552, 766; III.45, 56, 554; XII.455; XIII.693; XIV.36; XV.265, 274, 385; XVI.837, 987

Rijksmuseum, indelingsplan en installatie, corr 980, 981

1.2, 5, 8,; 2.31, 41; 3.56; 4.84, 85; 5.129; 6.209, 210, 232, 236, 238; 7.279, 291, 293; 9.415; 13.673; 15.795

II.145, 259, 270, 335, 344, 552, 851, 879, 884, 908; III.124, 343, 399, 430, 440, 464, 479, 855; IV.149, 322, 573, 705


388

Rijksmuseum, meubilair, corr 846

III.400, 478, 534, 563, 573, 956, 966; IV.113, 166, 383, 718; V.552, 615, 839

Rijksmuseum, stoffering en gordijnen, corr 853, 972, 977

III.436, 528, 576, 598, 928; IV.87, 123, 132, 149, 240, 252, 323, 403, 410, 423, 439, 528, 551, 673, 676, 678, 698, 725, 738, 820; V.648, 702, 801, 810, 834, 913; VI.215, 545, 967; VII.944; XIII.917; XIV.787; XVI.167, 223

Zuidelijke uitbreiding I, installatie, corr 872

XIV.120, 272, 282, 299, 401, 440, 563, 566, 569, 642, 790, 793; XV.67, 81, 84, 277, 314, 317

Zuidelijke uitbreiding II, installatie, corr 877

XV.58, 63, 68, 106, 110, 116, 160, 167, 173, 185, 191, 206, 212, 218, 223, 351, 354, 449, 502, 578, 746

K

KESSELS, M., beeldhouwer


KONINKLIJKE OUDHEIDKUNDIG GENOOTSCHAP

Zie: INRICHTING

KUNSTSCHILDERS


Haldermans, Th.

Helwegen, P.

Reclaire, Fr.

Rijenga, Y.

Smith Azn., C.

L

LAAN, Fr. van der, beeldhouwer


LEENHOFF, Ferd., beeldhouwer


LIERNURSTELSEL

Zie: RIOLERING

LINDEN, G. van de, beeldhouwer, Leuven



389

LOODS

Directieloods, corr 830

1.4, 7A, 14; 2.26A, 38, 44; 3.64, 76; 4.110, 113

Oefenschool, corr 849

I.873; II.166, 175, 208, 598, 643, 766; III.92, 130, 485, 567; IV.125, 192, 208, 209, 356; VIII.200, 239, 252, 271

M

MAANDRAPPORTEN

Betr. vordering der werkzaamheden, corr 1094

4.121; 5.146, 166; 6.190, 203, 224; 7.250, 264, 284; 8.303, 331, 344; 9.364, 403, 447; 10.459, 470; 10A.501, 570; 11.591, 160, 622; 12.638, 655; 14.710, 739; 15.754, 771, 784; 16.812, 836; 17.847

I.62, 105, 181, 236, 270, 330, 426, 449, 565, 616, 675, 743, 785, 857, 921, 996; II.39, 52, 73, 118, 215, 248, 313, 367, 396, 480, 541, 591, 611, 642, 681, 764, 815, 841; III.815, 857, 898; IV.38, 95

MEUBILAIR

Zie: INRICHTING

MOORMAN, J.Th., beeldhouwer, Roermond

Diverse werken, corr 923-925

VIII.963, 994; IX.755; XI.152, 194, 215, 233, 311; XII.613, 625, 752, 886; XIII.185, 700; XIV.563, 793; XV.5, 64, 740, 843; XVI.68, 116, 160, 185, 218, 354

N

NACHTWACHT

Nieuwe omlijsting, corr 1057

III.632, 6560; IV.200, 249, 318

NEDERLANDS MUSEUM

Conflict directeur, 1905

XII.404, 689, 848, 849; XIII.5, 413, 721, 726; XIV.242, 279

Zie ook: INRICHTING

NICOLAS, F., glazenier, Roermond

Diverse kleine opdrachten, corr 958

II.571; VI.586; XIII.296

Zie ook: GLAS, gebrandschilderd, prijsvraag Apelles 1882, en prijsvraag medaillons 1905

NIEUWBOUW

Zie: AANBOUW en OPBOUW


390

NOBEL, J.W., Le, glazenier, Amsterdam

Zie: GLAS, gebrandschilderd, prijsvraag medaillons 1905

O

ONDERHOUD

Herstelling en vernieuwing van gebouwen en plantsoen

1885-1886, corr 851, 1078

IV.3, 395, 431, 505, 636, 659, 817, 835, 847, 880, 992; V.253, 522, 600, 675, 730, 734, 755, 773, 794, 818, 827, 853, 877, 883, 889, 895, 905, 958

1887-1888, corr 856, 1079

V.652, 862, 871; VI.235, 236, 266, 279, 292, 297, 310, 314, 332, 338, 344, 350, 357, 405, 435, 483, 501, 761, 844, 897, 898, 932, 940; VII.46, 60, 133

1889-1890, corr 859

VI.926, 998; VII.276, 374, 409, 426, 467, 548, 549, 726, 742, 745, 765, 791, 805, 846, 913

1891-1892, corr 861, 974

VII.825, 873; VIII.116, 255, 272, 305, 341, 494, 586

1893-1894, corr 863, 974

VIII.681,694, 730, 740, 768, 777, 793, 811, 812, 813, 820, 905, 988, 995; IX.1, 10, 56, 83, 92, 111, 120, 129, 226, 275, 282, 289, 353, 364, 381, 434, 443, 510

1895-1896, corr 864, 974 (1e perceel)

IX.393, 464, 619, 730, 749, 796, 806, 925; X.34, 61, 174

1895-1896 (2e perceel)

IX.393, 464, 481, 652, 746, 756, 787, 867, 925; X.40, 130, 139

1897-1898, corr 865, 974 (1e perceel)

X.111, 156, 394, 483, 493, 510, 562, 569, 596, 809, 955; XI.167

1897-1898 (2e perceel)

X.111, 156, 168, 180, 198, 419, 507, 510, 531, 540, 583, 596, 713, 815, 860, 897, 906, 965; XI.91

1899-1900, corr 866

X.899, 939; XI.179, 258, 270, 276, 295, 304, 328, 371, 439, 5458, 581, 616, 716, 796, 830, 881, 893, 939

1901-1902, corr 868

XI.655, 699, 987; XII.24, 51, 54, 71, 120, 159, 165, 256, 260, 284, 287, 290, 295, 302 305, 333, 345, 351, 430, 446, 500

1903-1904, corr 869

XII.411, 439, 603, 645, 682, 721, 729, 807, 814, 986; XIII.46, 48, 49, 60, 78, 96, 119, 140

1905-1906, corr 871

XIII.67, 110, 339, 364, 373, 399, 427, 451, 481, 500, 655, 718, 729, 745, 794, 842, 896

1907-1908, corr 873

XIII.789, 829, 914, 917, 945; XIV.12. 15. 29. 63. 67. 79, 133, 178, 205, 307, 327, 352, 452, 553

1909-1910, corr 874

XIV.405, 430, 471, 481, 527, 606, 628, 630, 644, 704, 720, 726, 771, 800, 854, 992, 995


391

1911-1912, corr 876

XIV.885, 937; XV.88, 119, 185, 229, 290, 296, 389, 396, 403, 405, 406, 507, 513

1913-1914, corr 875

XV.413, 419, 467, 469, 471, 475, 519, 578, 592, 599, 687, 694, 740, 808, 819, 840, 990; XIV.12, 21

1915-1916, corr 878

XV.880, 928, 949; XVI.82, 98, 124, 130, 144, 151, 296, 310, 346, 376, 378, 388, 394, 409, 412, 422, 441, 446, 486, 489, 507, 510, 520, 535, 641, 654, 656, 675, 682, 689, 747, 748, 750, 759, 763

1917-1918, corr 879

XVI.427, 483, 581, 596, 615, 683, 700, 787, 793, 795, 820, 823

1919-1920

XVI.830, 839, 849, 868, 871, 880, 903, 919, 932, 935, 943, 944, 945, 950, 953, 957, 958, 965, 966, 967, 972, 973, 975, 979, 980, 981, 984, 989, 990, 991, 994, 995, 996, 1000

OPBOUW

Rijksmuseum, bestek 53, corr 834, 1088

7.281; 8314, 320, 324bis, 334

Rijksmuseum, bestek 53bis, corr 835, 961, 962, 1096

8.336, 350; 9.367, 374, 383, 385; 10.449

Rijksmuseum, bestek 53bis, 1e perceel, corr 836, 1080, 1091-1093

9.397, 402; 10.434; 10A.545bis, 588; 11.590, 606, 619, 641; 12.664; 14.730; 14.730; 16.802, 804, 840

I.11, 89, 172, 252, 256, 263, 479, 558, 559, 564, 583, 647, 668, 699, 750, 770, 778, 818, 879, 940, 975; II.27, 45, 65, 71, 113, 151, 176, 177, 192, 196, 198, 212, 231, 249, 253, 340, 370, 383, 440, 475, 509, 567, 592, 607, 627, 635, 643, 685, 713, 725, 732, 860, 871, 874, 892, 896, 913, 925, 935, 944, 961, 969, 989; III.1, 7, 11, 17, 107, 127, 176, 194, 197, 200, 207, 215, 258, 266, 271, 281, 286, 316, 322, 330, 338, 589, 761; IV.41, 54, 61, 66, 75, 85, 89, 109, 133, 152, 173, 183, 405, 449, 456, 516, 598, 820, 838, 855, 870

Rijksmuseum, bestek 53bis, 2e perceel, corr 835, 837A-F

9.398, 404, 405, 416, 419; 10.436, 462, 465; 10A.502, 581; 11.592, 615, 618; 12.663, 13.691; 14.729; 16.796, 808, 817

I.6, 39, 60, 69, 150, 168, 215, 307, 355, 370, 454, 525, 573, 579, 602,603, 604, 687, 732, 839; II.235, 242, 250, 283, 577; III.132, 143, 162, 223, 292, 298, 661, 767, 887, 891, 893, 923, 932, 943, 973

OPENING

Rijksmuseum, corr 965-968

III.790. 846, 853, 863, 867; IV.236, 340, 426, 428, 440, 454, 475, 476, 520, 525, 526, 527, 532, 534, 535, 820,840, 870

Nieuwe Rembrandtzaal

XIII.449, 690, 727, 735, 743

OPZICHTERS

Zie: PERSONEELSZAKEN


392

P

PEIFFER, E., beeldhouwer, Hamburg

Ontwerp Victoris-beeld, corr 916

I.453, 486, 488, 499, 624, 653, 674, 825, 861, 888, 924; II.489

Zie ook: BEELDHOUWWERK, prijsvraag 1880

PENNING

Gedenkpenning opening

Zie: OPENING, Rijksmuseum

PERSONEELSZAKEN

corr. 995, 996, 1046

1.4, 9; 2.27, 28, 30, 36, 45, 48; 3.61, 83; 4.112, 117, 122; 5.134, 145, 154, 165; 6.189, 200, 206, 215, 215A, 223, 233, 242; 7.268, 283; 8.302, 320bis, 330, 341, 348, 351bis, 352; 9.361, 369, 375, 401, 423; 10.444, 455, 473; 10A.489, 490, 491, 553; 11.589, 605, 617; 12.637, 653; 13.698; 14.704, 738; 15.752, 767, 782, 785, 792; 16.805, 837

I.47, 88, 162, 216, 257, 268, 320, 400, 441, 446, 475, 498, 551, 652, 731, 739, 755, 833, 871, 895, 945, 961; II.5, 50, 63, 75, 96, 166, 168, 227, 288, 289, 303, 334, 377, 382, 411, 458, 49`, 542, 563, 597, 680, 765, 820, 897, 978; III.44, 75, 122, 125, 141, 163, 186, 256, 291, 455, 494, 538, 597, 656, 786, 829, 865, 927; IV.10, 11, 65, 131, 188, 244, 272, 324, 349, 411, 521, 544, 642, 688, 746, 808, 851, 911, 964; V.29, 93, 159, 248, 312, 414, 515, 589A, 689, 901, 947, 995; VI.17, 62, 232, 272A, 307, 359, 365, 418, 492, 292, 565, 616, 622, 641, 703, 742, 798, 828, 867, 929, 995, 1000; VII.29, 75, 101, 134, 151, 205, 268, 290, 300, 316, 342, 284, 422, 444, 475, 529, 585, 600; 662, 732, 762, 778, 822, 874, 896, 932, 964, 992; VIII.13, 42, 126, 161, 174, 209, 230, 264, 338, 369, 429, 431, 450, 464, 525, 592, 616, 635, 647, 678, 743, 774, 794, 817, 834, 886, 923, 985, 996; IX.12, 50, 76, 102, 138, 151, 164, 218, 233, 272, 320, 338, 350, 377, 407, 431, 461, 482, 505, 519, 539, 616, 649, 674, 693, 720, 752, 815, 840, 852, 876, 900, 922; X.46, 58, 68, 75, 98, 136, 165, 202, 231, 252, 264, 289, 400, 416, 442, 454, 477, 504, 559, 608, 637, 650, 679, 724, 806, 834, 851, 854, 880, 903, 936; XI.8, 25, 32, 33, 391, 808; XII.671, 781; XIII.52, 172, 184, 781; XV.498, 502, 536, 543, 612, 713, 862, 867, 894, 948; XVI.519, 538, 547, 639, 761, 781, 782, 838 840, 852, 859, 860, 878, 884, 892, 906, 926, 939, 956, 968, 982, 983, 988, 999

Tabellen minimum loon en maximum arbeidsduur

VIII.797, 814; IX.155, 171, 310, 316, 362, 453, 508, 614, 635, 661, 704, 759, 837; XI.36, 170, 237, 334, 409, 548, 603, 701, 825, 978; XII.31, 107, 204, 292, 369, 441, 485, 600, 657, 737, 805, 992; XIII.44, 153, 220, 337, 405, 494, 559, 666, 697, 839, 907; XIV.27, 83, 187, 240, 350, 386, 443, 523, 613, 653, 702, 759, 852, 883, 952; XV.33, 131, 151, 208, 303, 379, 409, 455, 505, 575, 605, 644, 736, 806, 868, 964; XVI.29, 133, 179, 279, 313, 385, 407, 466, 525, 574, 575, 629, 671, 708, 743, 772, 805

PLANTSOEN

Aanleg en levering planten, corr 852, 854, 857, 992

II.592, 648; IV.317, 339; V.865; VI.242, 267, 496, 546, 661, 767, 853, 892, 953, 966, 982, 991; VII.52, 137, 150, 158, 282, 432, 579, 604, 611, 752, 849, 907; VIII.251, 486, 638, 892, 963, 994, 999; IX.215, 642, 681, 755, 911; XII.671; XIII.172, 449; XVI.158, 822, 829, 834, 845, 882

Zie ook: ONDERHOUD


393

POEL, F. en F.S. STOLTEFÜSS, beeldhouwers


POLITIEPOST

Zie: VEILIGHEID

POST EN TELEGRAAFKANTOOR, Amsterdam

II.101; III.477, 588; IV.180, 199; V.872; VI.916; VII.699; XIII.542

PRENTENKABINET

Verbouwingen enz.

VIII.671; X.110, 135, 186, 197, 205, 209, 406, 839; XII.666, 691, 706; XIV.696; XV.150, 609; XVI.246, 853

Zie ook: BEELDHOUWWERK

Q

QUELLINUSSCHOOL

Zie: AFGIETSELS, gips

R

RECLAIRE, Fr., kunstschilder, Amsterdam


REMBRANDTZAAL, oude

Zie: VERLICHTING, proeflokaal

REMBRANDTZAAL, nieuwe

Zie: AANBOUW, BEELDHOUWWERK, OPENING. VERLICHTING, verbetering, en proefgebouw

RIOLERING

Liernurstelsel, corr 1066

I.22, 58, 61, 164; II.126, 176, 177, 196, 860, 874, 892; III.1, 7, 107, 176, 338; IV.708; X.49, 883; XI.646, 748, 751; XII.21, 220

ROSKAM, Ed., beeldhouwer, Parijs


RIJENGA, T., kunstschilder, Amsterdam



394

S

SCHELINRICHTING

Zie: TELEFOON

SCHILDERWERK

Decoratief, corr 937-941, 973, 1086

V.247, 739; VI.21, 137, 253, 663, 739; VII.223, 593, 781; VII.86, 95, 353, 598; IX.663, 685, 764, 783, 859; XI.103, 147, 252, 371; XIII.264, 897, 900; XIV.566, 793; XVI.63, 110, 191, 206, 351, 502, 578

Onderhoud, corr 844

III.26, 90, 100, 115, 243, 349, 456, 533, 624, 651, 717, 798, 819, 838, 872, 910; IV.45, 90, 214, 323, 343, 347, 565, 648, 653; V.115, 156, 230, 282, 350

Zie ook: ONDERHOUD

SCHOLEN

Rijksnormaalschool en Rijksschool voor Kunstnijverheid

Directiezaken

I.501, 851, 873, 917; II.173, 229, 744, 960, 629; III.566, 574, 982; IV.412; V.47

SCHOUTEN, J.L., glazenier, Delft

XIII.296


SCHRODER, beeldhouwer


SMITH Azn., C., kunstschilder


SMITS, J., kunstschilder, Delft

Ontwerp decoratief tegelwerk

IV.828

STALINS-JANSSENS, glazeniers Antwerpen



395

STEEN

Levering gebakken metselstenen, corr 832, 841

1.18, 19bis; 2.32, 33, 41; 3.57, 58, 72, 73, 74, 74, 79tres; 4.90, 91, 96; 5.135, 147, 149, 160; 6.211; 8.306, 322; 9.371, 373, 377, 417; 11.594, 598bis; 12.646; 15.786

I.14, 92, 147, 211, 484, 485, 543, 586, 668, 872, 885; II.249

Levering blauwe hardsteen, corr 833A-D, 1095

5.148, 151, 157, 161, 162, 169, 176, 182; 6.186, 187, 192, 198, 204, 207, 213, 217, 218, 219, 220, 244; 7.262, 269, 274, 278, 285; 8.300, 305, 307, 311, 326, 334, 355; 9.370, 372, 376, 379, 421, 425; 10.433, 435A, 451, 454, 461, 466; 10A.475, 478, 482, 503; 11.593; 12.665; 14.711; 15.761; 16.813

Levering witte hardsteen, corr 860

Zie ook: OPBOUW, Rijksmuseum, bestek 53bis, 2e perceel

Levering profielstenen, corr 839, 840

13.702

I.98, 566, 754

Protest Nederlandse steenfabrikanten, corr 1045

2.22, 23, 24A, 25, 41; 3.79; 6.227; 10A.506, 517

Prijsopgaven en brochures, corr 1090

Steenhouwwerk, corr 1083

STEENLEGGING, eerste

1.6; 2.40; 3.53

STOOMKETELS

Opgave en controle

X.973; XI.348, 698; XII.110, 444, 736; XIII.146, 496, 838; XIV.169, 445, 697. 954; XV.210, 454, 646, 963; XVI.52, 264, 460, 681, 813, 925

STRACKE, F.L., beeldhouwer, Haarlem

Bas-reliëfs

I.175, 600, 641, 669A, 714; II.879

STRACKE, Th., beeldhouwer


STURM, G., kunstschilder, Amsterdam

Tegelwerk en monumentaal schilderwerk, corr 933-936, 947-949

II.880; III.395, 472, 546, 646, 787, 917, 920; IV.344, 348, 425, 451, 648, 682, 709, 952; V.139, 372, 463, 610, 771; VI.300, 319, 327, 471, 598, 626, 644, 776, 790, 793, 910; VII.97, 438; VIII.78, 267, 325, 660; IX.17, 35, 346, 677, 712, 888; X.461; XI.196, 245, 365, 622, 647, 662, 670, 752, 918; XII.37, 145, 363, 380, 385, 488, 610, 651, 799; XIII.36, 188, 533, 737; XIV.91, 98, 829, 851, 869



396

T

TEGELWERK, decoratief

Levering gebakken tegels (Harlingen), corr 952

I.685; II.880; III.541, 667; IV.952; V.139, 198, 384, 419, 709, 771; VI.917; VIII.549, 619, 714; X.743; XI.55

Levering gebakken tegels (Mettlach), corr 950, 951

III.667; IV.952; V.139, 198, 268, 291, 390, 419; VI.161, 251, 818, 88; IX.18, 40, 71, 90, 346, 359, 369, 418, 542, 563, 629, 995; X.311, 320, 749, 755, 866, 895; XI.73, 453, 900, 904; XII.231, 650

Levering geëmailleerde lavategels, corr 955

VI.793, 815, 946, 986; VII.420, 952; VIII.125, 177, 182, 244; XI.42, 70

Levering en plaatsing, corr 953, 954, 946

III.667, 867; V.139, 198, 375, 396; VI.167, 251, 933; VIII.543, 720; IX.732, 772, 916; X.292, 298, 731, 931, 974; XI.97, 908; XII.195; XIII.533

Zie ook: SMITS, J.

TELEFOON

Aanleg toestellen en schelinrichting, corr 1069

VI.747, 801; VII.294, 305; IX.468, 707, 829; X.104, 151, 234, 536, 537, 581, 582, 590, 593, 603, 635, 645, 719, 727, 761, 822, 878; XI.68, 266, 433, 461, 465, 486, 610, 633; XII.69, 151, 185, 244, 402, 525, 612, 620, 640, 648, 664, 667, 792, 829; XIII.76, 251, 436, 465, 487, 511, 517, 543, 584, 720, 744, 763; XIV.10, 113, 192, 273, 281, 292, 361, 363, 371, 422, 525, 546, 665, 698, 820, 877, 895, 943; XV.115, 153, 178, 220, 258, 370, 440, 452, 568, 584, 650, 828, 864, 998; XVI.139, 290, 336, 341, 404, 421, 431, 438, 481, 605, 668, 690, 714, 722, 757, 775, 798, 803, 820, 889, 894, 913, 915, 922, 976, 977

TENTOONSTELLING

Koloniale tentoonstelling 1883

II.230, 287, 315, 337, 598; III.302

TERREIN

Bebouwing van de omgeving

1.16; 3.69

III.165, 429, 463, 495, 496; IV.447; VI.983; IX.238, 367; X.618; XI.90; XIII.717, 733

Kadasterbepaling, corr 991

1.13B, 15, 21; 2.24bis, 46; 3.71, 77, 80; 4.81, 87, 89, 101, 104, 107, 111, 114, 119, 123; 5.130, 136A, 171, 186; 6.195, 198, 205, 217, 246; 7.254, 261, 272; 9,380, 394, 422; 10.448, 458; 10A.476; 11.613

Ophoging en vlakking, corr 850

II.32, 337, 627, 635, 643, 648, 654, 665, 757, 772, 773, 779, 787, 788, 800, 802, 827, 842, 858; III.369, 550, 617, 631, 716, 842, 925, 939, 948; IV.12, 333

TETTERODE, L.M. van



397

TEXEIRA DE MATTOS, H.J., beeldhouwer


TOINCEMONT, T.L.M., beeldhouwer


TUNNELS

Aanleg onder Doorrit

II.65', 126, 176, 198, 212, 860, 896, 935; IX.145

TYROLER GLASMALEREI, glazeniersatelier, Innsbruck


U

UITGAVE

Betreffende Het Rijksmuseum

G. Amand, uitgeverij, corr 963-964

VI.377, 604, 751, 977; VII.154, 452, 625, 680; VIII.83, 113, 531, 951; IX.256, 584; X.269, 278, 452, 553, 580, 655, 885, 886; XI.47; XIII.557, 957; XIV.324

Gebr. Rijkom, uitgeverij

XI.11, 15

UURWERK

Carillon en klok in de N.O. hoofdtoren, corr 944-945

VI.692, 811, 835, 848, 861; VII.208, 309, 478, 712, 921; IX.825; X.193, 415, 598, 979; XI.174, 200, 229, 337, 347, 736, 924; XII.1, 19, 57, 117, 357, 456, 740; XIII.147, 168, 514, 849; XIV.184, 473, 712, 966; XV.217, 472, 665, 976; XVI.271, 452, 665, 807, 814, 844, 916


398

V

VEILIGHEID

Brandweer- en politiepost, corr 1068

II.770, 771, 778, 782, 783, 799, 839; II.200; IV.448, 487; V.50, 745, 734, 789; VI.423, 671, 706, 895; VII.39, 108, 148, 203, 528, 580, 653, 919, 963; VIII.129, 191, 585, 620; IX.147, 341, 633, 833; X.158, 159, 199, 255, 445, 601, 982; XI.395, 485, 589, 590, 651, 666, 679; 185, 186, 191, 568; XII.136, 220, 230; XIII.101, 393, 438, 567, 871; XIV.619, 620, 669, 960; XV.200, 411, 477, 959, 960, 1000; 289, 321, 397

Gebruik vuurpot voor soldeerwerken

VIII.217, 336, 372; XI.443, 795, 880; XII.78, 445

Gebruik gasoveninrichting voor de scholen

XIV.612. 618, 659, 746

Inspectie brandblusmiddelen, corr 1065

XI.346, 746; XII.133, 459, 746; XIII.157, 512, 863; XIV.189, 461, 710, 960; XV.211, 463, 653; XVI.276, 468, 673, 816, 836, 911

Veiligheidsvitrine, corr 979

IX.644, 665, 761, 881, 898, 975; X.24; XIII.93; XIV.752

VENTILATIE

Zie: ELEKTRICITEIT, VERWARMING

VERBOUWING

Diverse werken

II.879; IV.487; VI.383, 388, 541, 542, 639, 694; VII.79, 899; VIII.186, 196, 373; X.225, 229, 964; XI.231, 568, 653, 661; XII.140, 211, 280; XIII.66, 176, 348, 547, 612, 793, 794, 814, 917; XIV.36, 82, 120, 205, 272, 439, 722, 876; XV.43, 135, 140, 158, 175, 176, 180, 193, 265, 274, 289, 321, 356, 385, 397, 449, 495, 496, 639; XVI.49, 703

Zie ook: ONDERHOUD, DIRECTEURSWONING, NEDERLANDS MUSEUM, conflict directeur 1905, PRENTENKABINET, VEILIGHEID, brandweer- en politiepost

VERCRUYSE, A., beeldhouwer, corr 1087

Zie: BEELDHOUWWERK, Prentenkabinet en Erezaal

VERLICHTING

Proeflokaal Oude Rembrandtzaal, corr 1056

8.136; 10A.538, 540, 543, 555; 12.650

I.245, 412, 453, 454, 471, 488, 640; V.681, 777, 801; VI.215, 545; VII.924

Proefgebouw Nieuwe Rembrandtzaal, corr 867, 1058

X.74, 82, 155, 227; XI.48, 240, 413, 435, 462, 575, 576, 584, 599, 652, 696, 710, 836, 898; XII.45, 152, 191, 250, 301, 391, 406; IX.818

Verbetering in Nieuwe Rembrandtzaal, corr 1060

XV.497

Zie ook: ELECTRICITEIT


399

VERMEYLEN, Fr., beeldhouwer, Leuven

Diverse opdrachten, corr 919-922

I.283, 303, 469, 653, 715, 723, 745, 760, 780, 816, 850, 859, 889, 902, 913, 941, 962; II.44, 60, 100, 123, 181, 348, 387, 489, 589, 628, 831, 932; III.97, 367, 412, 447, 451, 460, 504, 805, 808; VI.862; VII.132, 180, 554, 650

Zie: BEELDHOUWWERK, prijsvraag 1880, AFGIETSELS, brons

VERWARMING

Fragmentengebouw, warm watersysteem, corr 1070

X.243, 304, 471, 612; XI.1

Rijksmuseum, 2e en 3e verdieping, corr 1071-1075

X.798, 827, 840, 891, 949; XI.324, 282, 469, 474, 497, 506, 690, 704, 809, 816, 828, 970, 981; XII.102, 111, 339, 515, 518; XIII.469, 554, 832; XIV.120, 205, 295, 359, 722; XVI.15, 140, 237, 258, 265, 401, 495

Rijksmuseum, verwarmings- en ventilatietoestellen, corr 1076, 1077

2.41; 10A.505, 539; 12.633

I.87, 205, 401, 413, 480, 721, 756, 776, 781, 957; II.109, 223, 360, 928; III.47, 76, 469; IV.284, 477, 480; V.574, 585, 610, 619, 666, 804, 854, 875; VII.98

VITRINE

Levering 20 glazen kasten, corr 842

III.57, 112, 963, 984; IV.1, 398

Levering van kasten voor munten en penningen, corr 978

II.74, 543, 703, 760; V.475, 480, 904, 975

Zie ook: VEILIGHEID

VLOER

Leveren en leggen van vloeren, corr 838

I.786, 807, 834, 855, 858, 967; II.31, 105, 277, 353, 433, 481, 612, 753, 879; III.40, 233, 253, 270, 311, 901; IV.164, 417, 449, 466, 657; VI.91

Parketvloeren

I.234, 244A, 496

VOORZAAL

Zie: GLAS, gebrandschilderd

VUURPOT, voor soldeerwerk

Zie: VEILIGHEID

W

WATERCLOSETS

Aanleg - i.p.v. privaten

XII.780, 786; XIII.411, 423, 586; XIV.196, 265, 375, 650; XV.56, 159


400

WATERVOORZIENING

Duin- en Vechtwater, corr 1067

3.79bis

I.627, 651, 671, 956; II.655, 658; III.446, 599, 688; V.151, 333, 760, 988,990; VI.525, 568, 581, 595, 827, 878, 894, 925, 956; VII.129, 303, 315, 340, 519, 706, 802, 985; VIII.188, 448, 488, 657, 854; IX.14, 141; XIV.282; XV.981


401

B I J L A G E 5

LIJST VAN KAMERNUMMERS MET DE DAARBIJ BEHORENDE FUNCTIES

KELDERVERDIEPING

Kamernr. Functie

1-5 Bergplaats voor brandstoffen

6 Portaal en toegang tot de diensttunnel

7-8 Verwarmingstoestel

9 Verwarmingstoestel

10 Diensttrap

11 Bergplaats voor brandstoffen

12-13 Werkplaats en magazijn van het Nederlands Museum

14-15 Doorgang

16-20 Nederlands Museum, Architectonische fragmenten


21a Verwarmingstoestel


24-27, 29 Conciërgerie


30 Portaal

31 Doorgang

32 Trap

33 Privaten

34 Portaal

35-39 Nederlands Museum, Architectonische fragmenten

40 Privaten

41-43 Woning van de stoker

44 Doorgang en verwarmingstoestel

45-47 Gang

48 Portaal

49 Trap

50 Privaat

51-64 Nederlands Museum, Grafmonumenten en architectonische fragmenten

51 Krocht van de St. Pieterskerk in Utrecht

52 Krocht van de St. Lebuinuskerk te Deventer

53 Krocht van de kerk te Rinsumageest

55 Krocht van de Abdijkerk te Rolduc

56 Krocht van de St. Servaaskerk te Maastricht



402

58- 64 Nederlands Museum


67 Portaal

68 Trap

69 Bergplaats

70 Tunnel aan de achtergevel

71 Diensttunnel

72 Portaal

73 Trap

74 Bergplaats


77-83 Magazijn van gipsvormen en afgietsels

84 Verwarmingtoestel

85 Doorgang

86 Trap

87 Privaat

88 Gipsgieterij

89 Doorgang



93-103 Magazijn van gipsvormen en afgietsels

110 Privaten

111 Doorgang

112 Buffet

113 Trap waaronder de keuken

114 Privaat

115-117 Eet- en Verversingslokalen


119-122 Woning van de Onderconciërge


126-127 Doorgang


129-130 Politiepost

131 Portaal

132 Arrestantenlokaal

133 Doorgang

134 Bergplaats

135 Doorgang

136 Portaal en toegang tot de diensttunnel


140 Diensttrap


142 Hoofdportaal


403

Kamernr. Functie

143 Hoofdtrap

144 Vestibule

145 Diensttrap

146-179 Nederlands Museum

146 Zaal voor oudheden

147 Zaal XVe eeuw

148 Renaissance-zaal



151 Zaal XVIIe eeuw

152 Zaal XVIIe eeuw; historische herinneringen, Chinese kamer

153 Zaal XVIIe eeuw uit het Huygenshuis te ’s-Gravenhage

154 Zaal XVIIe eeuw

155 Zaal XVIIe eeuw

156 Zaal XVIIe eeuw

157 Goud- en zilverwerken, drinkglazen

158 Oud-Hollandse Keuken

159 Diensttrap

160 Privaat

161-162 Schepenzaal van een Raadhuis uit de XV eeuw (Zwolle)

163-164 Idem van een Raadhuis aan het eind van de XIV eeuw (Sluis)

165 Kerkelijke bouwkunst der XVII eeuw (Protestantse Kerk)

166-167 Kerkelijke bouwkunst der XV eeuw

168 Kerkelijke bouwkunst uit de XIII eeuw (Baksteenbouw, Abdij te Aduard)

169 Diensttrap

170 Privaat

171 Kerkelijke bouwkunst der XIV eeuw (S. Michael te Zwolle)

172 Idem (S. Nicolaas te Kampen)

173 Idem uit het midden de XIII eeuw (Dom te Utrecht)

174 Idem uit het einde der XII en het begin der XIII eeuw (Munster te Roermond)

175 Idem van de XI eeuw en het begin der XII eeuw (Abdij te Rolduc)

176 Idem der IX eeuw (S. Servaas te Maastricht)

177 Bureau van de directeur

178 Diensttrap

179 Privaat

180 Bureau van de Onderdirecteur

181 Diensttrap

182 Bergplaats

183 Bureau

184 Diensttrap

186 Bergplaats


404

Kamernr. Functie

187 Kamer XVII eeuw

188 Oud-Hollandse kamer, XVII eeuw

189 Zaal met schilderijen en portretten betreffende Oorlog en Marine

190-199 Prentenkabinet

190 Doorgang en Atelier voor het herstellen van prenten

191 Bibliotheek

192-193 Studeerzaal van het Prentenkabinet

194 Bureau van de Directeur van het Prentenkabinet

195 Diensttrap

196 Privaat

197-199 Tentoonstellingszalen voor Prenten en Tekeningen

200 Diensttrap

201 Privaat

202 Zaal voor de Geschiedenis der Muziek, der Klederdrachten, der Zeden

203 Tentoonstellingszaal voor Ceramiek

204 Hoofdportaal

205 Hoofdtrap

206 Vestibule

207 Hijstoestel

208 Diensttrap

209 Westelijke Binnenhof, Tentoonstelling van Afgietsels en Kerkorgels

210 Doorrit

211 Oostelijke Binnenhof, Oorlog, Marine, Koloniën, Rijtuigen, Klederdrachten

EERSTE VERDIEPING

Kamernr. Functie

212-274 Museum van Schilderijen

212 Voorzaal

213 Hoofdtrap

214 Schilderijenzaal met bovenlicht

215-219 Kabinetten met zijlichten

220 Oostelijk Paviljoen

220a-d Rijks Normaalschool voor Tekenonderwijzers

220e Schilderijenzaal met zijlicht (Anatomie-stukken)

221-222 Portaal en doorgang

223 Trap voor de Normaalschool

224 Privaat

225 Schilderijenzaal met bovenlicht (Verzameling Van de Poll)


405

Kamernr. Functie

226 Idem (Verzameling Dupper)

227 Idem (School der XVI eeuw)

228 Idem (Middeleeuwse stukken)

229 Magazijn voor schilderijen

230 Diensttrap

231 Privaat

232 Diensttrap

233 Bergplaats

234 Magazijn van Schilderijen

235 Schilderijenzaal met bovenlicht (Buitenlandse scholen)

236 Gekoepelde Keizerzaal uit de IX eeuw (S. Servaaskerk te Maastricht)

237 Bureau van de hoofdopzichter der zalen

238 Diensttrap

239 Privaat

240 Bureau

241 Diensttrap

242 Bergplaats

243 Rembrandtzaal

244-247 Eregalerij

244-247a-h Laterale zalen

248 Oud-Hollandse Regentenkamer (XVII eeuw)

249 Klein vertrek met zijlicht

250 Diensttrap

251 Privaat

252 Bureau

253 Diensttrap

254 Bergplaats

255 Schilderijenzaal met bovenlicht (Moderne Hollandse school)

256 Bibliotheek

257 Bureau en archief van den Architect der Museumgebouwen

258 Diensttrap

259 Privaat

260-263 Schilderijenzalen met bovenlicht

264-265 Portaal en doorgang

266 Trap van de Rijksschool voor Kunstnijverheid

267 Privaat

268 Westelijk Paviljoen, Schilderijenzaal met zijlicht

269 Schilderijenzaal met bovenlicht (Verzameling Van der Hoop)

270-274 Kabinetten met zijlicht

275 Hoofdtrap


406

DIRECTEURSWONING

Begane grond

A Ingang

B Verwarmingstoestel

C Kast

D Gang

E Traphuis

F Vertrek

G Eetkamer

H Keuken

I Kelder

J Dienstbodekamer

Eerste verdieping

E Traphuis

F Vertrek

H Bureau

Tweede en derde verdieping

D Gang

E Traphuis

F Vertrek

J Dienstbodekamer

L Slaapkamer

M Badkamer


407

B I J L A G E 6

Lijst van personen en hun functies betrokken bij de bouw en inrichting van het Rijksmuseum

J.H. Addicks uit Amsterdam Uurwerkfabrikant

K. Adema Beeldhouwer

J.G. Andriesse Plantsoen

B. van Binnebeke Beeldhouwer

A. Boller & Cie uit Mannheim Aannemer

Van den Bossche Beeldhouwer

Fr. Bouché Beeldhouwer

Emile Bourgonjon Beeldhouwer

J.J. Bouvy Leverancier van vensterglas

C. van Boven uit Amsterdam Ophoging en vlakking van het terrein rond het museum

F. Bremer Leverancier van vensterglas

D.J. van den Brink Leverancier van vensterglas

H. Burgers uit Deventer Afsluithekken om het terrein, hekken doorrit en binnenplaatsen

Frans van Camp Beeldhouwer

P. Capiau Beeldhouwer

Compagnie des Bronses s.a. uit Brussel Bronsgieter

La Construction Industrielle uit Brussel Inrichting (kasten, beweegbare lijsten en ander timmerwerk in het interieur)

Crevels Beeldhouwer


408

H. Crouwel uit Amsterdam Aannemer

W.F. Dixon uit Londen Glazenier

J.P.R. Galesloot Leverancier van bomen en planten en tuinaanleg

Geneste Herscher & Cie uit Parijs Verwarmings- en ventilatiesystemen

Hub van Gemert Beeldhouwer

F. Gillet uit Parijs Leverancier en installateur van drie panelen in de zuidgevel uitgevoerd in geëmailleerd lava

Louis Goffin & Cie uit Luik Leverancier van blauwe natuursteen

J. Grambeek uit Roermond Meubelmaker

J.H. van Groenedaal uit Amsterdam Verlichting

S.L. Gobetz uit Middelburg Klokken

G.J. de Haas & Zn. uit Amsterdam Schilderwerk

Th. Haldermans uit Amsterdam Decoratieschilder

G. Hawinkels Leverancier van vensterglas

P. Helwegen uit Amsterdam Decoratieschilder

A. Hesselink Beeldhouwer

Hollandsche Gazfabriek uit Amsterdam Leverancier van gasverlichting

H.Ch. van der Houven van Oordt, Apeldoorn Steenfabrikant, levering van meer dan 8 miljoen bakstenen

Bart van Hove uit Amsterdam Beeldhouwer

Andries Hulsen uit Amsterdam Maken van een schutting en directieloods op het terrein (1876)

J. van Hulst uit Harlingen Leverancier van tegels en tegelzetter


409

R.F. Janssen en Zn. uit Amsterdam Stoffeer- en behangerswerk

Jeekel Nijnssen & Co Leverancier van vensterglas

Kampf & Hollender uit Ruhrort Leverancier van profielstenen

O.A.G. Kauffmann uit Nieuwer Amstel Onderhoud van het plantsoen

J. Kok uit Utrecht Aannemer

E. Löhrer Leverancier van vensterglas

Maatschappij voor het uitvoeren van

bouwkundige werken, gevestigd in Sloten

(Noord-Holland) Plantsoen

J. Th. Moorman uit Roermond Leverancier van witstenen voetstukken en loden topversieringen en beeldhouwer

M. Nappenecey Beeldhouwer

A. Nicolaij Beeldhouwer

F. Nicolaas & Zonen uit Roermond Glasschilders

J. Odorico uit Frankfurt am Mainz Leverancier van vloeren in het museum

J. Paris Isaac uit Marchiennes (België) Uitvoerder van de ijzer-, glas-, lood-, zinken andere bedekkingswerken

Fa. Petit & Fritsen uit Aarle-Rixtel Klokkenmaker

G.J. de Raas & Zn. uit Amsterdam Schilderwerk

Fr. Reclaire Decoratieschilder

T. Rijenga Decoratieschilder

Georg Schneider III uit Nierstein am Rhein Leverancier van profielstenen

J. Schoonenburg en C.J. Maks uit Amsterdam Aannemers


410

J.H. Schröder Beeldhouwer

Siot-Decouville uit Parijs Fondeur editeur

C. Smith Decoratieschilder

G. Smith Azn uit Amsterdam Huis- en decoratieschilder

Georg Sturm uit Wenen Ontwerper van de tegeltableaus en van alle monumentale schilderingen in de voorhal en eregalerij

L.M. van Tetterode Beeldhouwer

Mrs. Thiébaut Frères – L. Casne uit Parijs Bronsgieter

Francois Vermeijlen uit Leuven Beeldhouwer

Ch. Verwilghen Beeldhouwer

L.G. Vogel Leverancier van vensterglas

Villeroy & Boch uit Merzig a/d Saar Uitvoerders van de tegeltableaus

J.H. Werner jr. Plantsoen


411

B I J L A G E 7

LIJST VAN MISSIVEN (geordend naar missivenummer) MET BIJBEHORENDE

TEKENINGEN EN AANVR.NRS.

• Plan voor de fundering van het museumgebouw en de

directeurswoning, behoort bij de missive van 18-11-1876.

Zie aanvr.nr.: t 3000

84 Serie tekeningen (plattegronden en aanzichten) behoort bij de

missive van 31-5-1877.

Zie aanvr.nrs.: t 3001, t 3002, t 3003 en t 3004.

291 Voorgevel in perspectief, behoort bij de missive van 13-6-1878.

Zie aanvr.nr.: t 2207.5

641 Serie tekeningen (plattegronden), behoort bij de missive van

14-10-1879.

Zie aanvr.nrs.: t 191, t 192, t 193, t 194, t 195

795 Serie tekeningen (plattegronden, gevel en doorsneden), behoort bij

de missive van 16-4-1880.

Zie aanvr.nrs.: t 191, t 192, t 193, t 194, t 195, t 291, t 293


412

959 Plattegronden en doorsneden van de Rembrandtzaal, behoort bij de



1051 Zijgevel van de paviljoens, bovenste verdiepingen en kroonlijst van

het oostelijk paviljoen, behoort bij de missive van 26-3-1881.

Plattegrond met daarop aangegeven de waterleiding, behoort bij de


Zie aanvr.nrs.: t 439, t 475

1098 Interieur van de eerste Rembrandtzaal, behoort bij de missive van

1-6-1881.


1291 Bestekblad van de plattegrond van het museumgebouw en de

directeurswoning gelijkstraats, behoort bij de missive 25-3-1882.


1386 Detail van het middengedeelte van de voorgevel boven doorrit

voorzijde, behoort bij de missive van 15-8-1882.



413

1443 Serie ontwerptekeningen van verschillende vitrines, behoort bij de


Zie aanvr.nr.: t 3012, t 3013, t 3014

1519 IJzeren hekken rond het terrein en een balustrade voor een trap en

een ontwerp van het plantsoen, behoort bij de missive van 8-3-1883.

Zie aanvr.nrs.: t 2285, t 3015, t 3016, t 3017

1520 Model van vitrinekast, behoort bij de missive van 8-3-1883.

Zie aanvr.nrs.: t 3020, t 3021

1777 Plantsoenaanleg, behoort bij de missive van 22-2-1884.


1780 Serie tekeningen van verschillende kasten voor bibliotheek en

Prentenkabinet, behoort bij de missive van 24-2-1884.

Zie aanvr.nrs.: t 614, t 3025, t 3026, t 3027, t 3028, t 3029,

t 3030, t 3031

1803 Rijksnormaalschool voor tekenonderwijzers, behoort bij de missive

van 31-3-1884.



414

2131 Tribune bij de opening van het Rijksmuseum, behoort bij de missive

van 11-6-1885.


2386 Penningkasten voor lokaal 256, plan I, behoort bij de missive van

17-9-1886.


2388 Penningkasten voor lokaal 256, plan II, behoort bij de missive van

20-9-1886.


4178 Gebouwtje bestemd voor het herstellen en verdoeken van

schilderijen, behoort bij de missive van 24-11-1891.


5287 Elektrische verlichting, behoort bij de missive van 25-6-1900.


5804 Herinrichting van de Rembrandtzaal, behoort bij de missive van

23-6-1904.



415

6045 Uitbreiding van het Rijksmuseum met de zuidelijke aanbouw

(Drucker I), behoort bij de missive van 3-4-1906.


6821 Uitbreiding van het Rijksmuseum met de zuidelijke aanbouw

(Drucker II), behoort bij de missive van 2-2-1912.



416

B I J L A G E 9

(ONVOLLEDIGE) WERKENLIJST VAN P.J.H. CUYPERS29

• Restauratie van de Munsterkerk in Roermond (1850-1851)

• Eigen woonhuis en werkplaatsen van Cuypers & Stoltzenberg aan de

Maastrichterweg in Roermond (1853)

• Sint-Lambertuskerk in Veghel (1854-1862)

• Sint Antonius van Padua in Vorden (1856)

• Sint-Martinuskerk van Wyck-Maastricht (1858)

• Kloosterkerk van de dominicanen in Huissen (1858)

• Kerk in Jabeek (1858)

• Sint Lambertus in Haelen (1859)

• Sint-Catharinakerk te Eindhoven (1859-1867)

• Sint-Laurentiuskerk te Alkmaar (1859)

• Stiftskerk van Sint Michael in Thorn (1860-1885)

• Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen, bekend als ‘de Posthoorn’ in

Amsterdam (1860-1863 en 1887-1889)

• Sint Dominicuskerk aan de Laat in Alkmaar (1863-1866)

• Onze Lieve Vrouwe Munsterkerk in Roermond (1863-1891)

• Restauratie van Sint Johannes de Doper in Nieuwstad (ontwerp 1864, uitvoering

in de jaren tachtig van de 19de eeuw)

• Sint Willibrordus buiten de Veste in Amsterdam (1864-1866, 1871-1873, 1897-

1899)

• Sint Urbanus in Ouderkerk aan de Amstel (1865-1867)

• Restauratie van Sint Petrus Banden in Venray (1866-…)

• Sint Petrus en Paulus te Ulft (1867)

• Twee woonhuizen Vondelstraat 36 en 38 in Amsterdam (1867-1870)

• Sint Agatha en Barbara in Oudenbosch (1867-1880)

• Sint Willibrordus in Ruurlo (1867-1868)

• Kerk in Baarlo, niet uitgevoerd (1869)

• Sint Johannes de Doper in Vlaardingen (1868-1869)

• Sint Vitus in Blauwhuis (1867-1971)

• Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming in Wijtgaard (1870)

• Drie woonhuizen Vondelstraat 44, 46, 48 in Amsterdam (1870)

• Vondelhoven, complex van drie woonhuizen aan de Vondelstraat 3, 5, 7 in


• Dubbel woonhuis aan de Vondelstraat 40-42 in Amsterdam (1870-1871)

• Heilig Hart, bekend als Vondelkerk in Amsterdam (1870-1880)

• Sint Martinus en Bonifatius in Dokkum (1872)

• Bierhuis ‘Vondel’, Vondelstraat 43 in Amsterdam (1873, 1893, 1910)

• Sint Martinus in Princenhage (1873-1874)

• Toren voor de Sint Petrus’ Stoel van Antiochië in Sittard (1875)

• Sint Jacobus in ’s-Gravenhage (1875-1878)

29 De voorlopige oeuvrelijst is gebaseerd op informatie uit het archief en uit de

beschikbare literatuur (zie literatuurlijst op pag. 31).


417

• Sint Jozef in Heeg (1876)

• Sint Nicolaas in Lutjebroek (1876-1877)

• Villa Boissevain, Tesselschadestraat 12 in Amsterdam (1876-1878)

• Nieuw Leyerhoven, Vondelstraat 73-75 in Amsterdam (1876-1877, 1899)

• Sint Bonifatius in Leeuwarden

• Verbouwing van de Sint Willibrordus in Hulst (1876)

• De heilige Ewalden in Druten (1877)

• Sint Clemens in Nes op Ameland (1878)

• Restauratie van de Sint Martinus in Venlo (1879)

• Sint Martinus in Sneek

• Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen in Leerdam

• Restauratie van Maarten van Rossumhuis in Zaltbommel (1881-…)

• Eigen woonhuis (dubbele villa), Vondelstraat 77-79 in Amsterdam (1881)

• Concertgebouw in Amsterdam, niet uitgevoerd (1881-1882)

• IJsbaan Noordpool in Amsterdam, niet uitgevoerd

• Winkelpassage in Amsterdam, niet uitgevoerd

• Centraal Station in Amsterdam (1882-1889)

• Rijksmuseum in Amsterdam (1877-1885)

• Sint Barbara in Breda (ontworpen in 1864, gebouwd 1866-1869)

• Sint Nicolaas en Barbara, bekend als ‘de Liefde’ in Amsterdam (1883-1885)

• Sint Vitus in Bussum (1884, 1896)

• Sint Augustinuskerk in Nijmegen (1884-1886)

• Sint Hippolytus in Delft (1884-1886)

• Sint Dominicus in Amsterdam (1886)

• Sint Jozef in Groningen (1887)

• Sint Urbanus in Bovenkerk (1887-1888)

• Restauratie van de Sint Servaas in Maastricht (1890)

• De Heilige Maria Magdalena in Amsterdam (1889-1891)

• Kasteel De Haar in Haarzuilens (1891-1936)

• Sint Vitus in Hilversum (1892)

• Sint Martinus in Groningen (1895)

• Heilig Hart in Helmond (1897)

• Sint Petrus’ Banden in Oisterwijk (1897)

• Kloostergang bij de Dom en het Universiteitsgebouw in Utrecht

• Grafelijke Zalen in Den Haag

• Sint Gummarus in Steenbergen (1899)

• Kerk van O.L.-Vrouwe-Onbevlekt-Ontvangen in Venlo (1911)

· 2013. 3. 31. · Inhoud 2 INHOUD, DEEL 1-4 DEEL 1 INLEIDING Cuypers inleiding 8 Korte...

Documents

Transcript of · 2013. 3. 31. · Inhoud 2 INHOUD, DEEL 1-4 DEEL 1 INLEIDING Cuypers inleiding 8 Korte...