9

De steenrijke deklagen hebben sinds tien, vijftien jaar – overigens geheel terecht – een opmars gemaakt in Nederland. Elke gemeente heeft in haar wegennet deze ‘top’-deklagen neergelegd. Dit zijn immers deklagen met een hoge kwaliteit: hoge weerstand tegen spoorvorming, lan-ge levensduur en vaak geluidreducerend. Tot voor kort was er echter géén goede afdoende onderhoudsmaatregel voor deze deklagen, behalve het gewoonweg geheel vervangen van de deklaag. Zie hier ook de vergelijking met ZOAB-deklagen, waarvoor dat ook lang gold. Coldmix BV heeft de manier gevonden om EAB als goede en verantwoorde onderhoudsmaatregel toe te passen op gerafelde steenrijke deklagen. Dat is winst voor de wegbeheerder, voor de weggebruiker en voor de belastingbetaler. Kortom, winst voor een ieder. Door een speciale kleefemulsie toe te voegen aan het al bekende procedé van EAB wordt de gepolijste en kaalgereden steen van het steenskelet voorzien van een nieuw bitumenfilmpje en wordt de hechting tussen steen en EAB significant verbeterd.

Onderhoud steenrijke deklagen mogelijkOnderhoud van wegen is van alle tijden, want niets is voor de eeuwigheid. Alle deklagen – dus ook de steenrijke dek-lagen – vragen op enig moment onder-houd. Dit soort deklagen krijgen door ver-keer- en klimaatbelasting na verloop van tijd ouderdomsverschijnselen: rafeling en/of gepolijste stenen aan het oppervlak. De mastiek veroudert, waardoor het ge-voeliger wordt voor scheurvorming en ra-feling. Ook kan de kwaliteit van mastiek afnemen door erosie. De geluidreductie neemt af en de comfortproblemen nemen juist toe. De structurele sterkte bovenin de deklaag wordt zwak door verouderd en bros bitumen. Hoe dit op te lossen is al tijden de vraag bij wegenbouwers. Conserverende maatregelen zoals de oppervlakbehandeling, en ook eigenlijk het traditionele EAB, werkten niet goed op een verouderde steenmastiekasfalt. De hechting is daarbij het probleem. Mede ook door verzwakte hechtbruggen tussen de stenen (de bitumenmastiek wordt

arm) en de gepolijste steen. Coldmix heeft op basis van een analyse van dit probleem uiteindelijk een oplossing gevonden. Niet door het product EAB te verbeteren, maar de verwerkingstechniek ervan. Dat is ook innoveren. Door het in één werkgang aanbrengen van een kleefemulsie en een EAB op het te behandelen wegvak is het steenskelet te verbeteren en te versterken. Dit verbetert ook de hechting tussen oude deklaag en de aan te brengen EAB. De sproeibalk voor de kleefemulsie, die integraal onderdeel is geworden van de verwerkingsunit, wordt direct verwarmd en is computergestuurd vanuit deze

verwerkingsunit. Op deze wijze wordt de speciaal ontwikkelde kleefemulsie aangebracht op het te verbeteren wegdek.De aan te brengen extra kleefemulsie, de ‘plus’ in EAB+ dus, moet enkele specifieke eigenschappen hebben. De steenrijke dek-lagen zijn namelijk enigszins of geheel poreus: er zijn dunne geluidsreducerende deklagen die meer te beschouwen zijn als mini-zoab-deklagen. Door weersinvloeden is de bitumenmastiek sterk geoxideerd. Vaak is daarbij de bitumenfilm in het bovenste gedeelte van de deklaag verou-derd en dus bros, waardoor de deklaag zelf rafelingsgevoelig is geworden. Door er alleen een kleeflaag op aan te brengen, zodat de EAB beter blijft hechten, is deze zone van de deklaag nog steeds kwets-

baar. De contactpunten tussen stenen als gevolg van het zwakker geworden bitumenmastiek zijn namelijk kwetsbaar. Doordat de speciale kleefemulsie de oude bitumenfilm dikker maakt en ook nog met het oudere nog aanwezige bitumen reageert (en als het ware verjongt) wordt de nog aanwezige deklaag in gerafelde vorm structureel weer sterker. Daarnaast zorgt deze kleefemulsie ook voor goede hechteigenschappen op gepolijste stenen. Dat is een waarborg voor een goede

binding met het op te brengen EAB, dat dan de gaten van het gerafelde wegdek weer vereffend.

Van EAB+ naar ZOEAB+Rijkswaterstaat valideert momenteel een gelijksoortig onderhoudsmiddel voor ZOAB, het zogenaamde ZOEAB+. Het idee is dat een variant op de gedachte van EAB+ ook doorvertaald kan worden naar een oplossing voor het onderhoud van ZOAB. ZOAB is, net zoals steenmastiekasfalt en dunne geluidsreducerende deklagen, een deklaag met een sterk steenskelet en hogere porositeit. De schadeontwikkeling of het schadebeeld is hetzelfde: na verloop van tijd treedt er rafeling op en het steen-skelet wordt zwakker door zwakke of ge-

broken bitumenmastiek. Coldmix BV heeft daarom ook het al bekende ZOEAB (Zeer Open EmulsieasfaltBeton) geoptima-liseerd; ook met een ‘+’. Rijkswaterstaat stond open voor deze gedachte en heeft voorgesteld de proef op de som te nemen met een validatie-onderzoek. Hierbij zijn proefvakken met ZOEAB en ZOEAB+ aangelegd op oud ZOAB, op de A67. De proefvakken worden gemonitord in de tijd en er zijn proefstukken geboord voor laboratorium onderzoek. Dit onderzoek loopt nog, maar de tussenresultaten zijn positief te noe-men. Met Rotating Surface Abrasion Test (RSAT) proeven en ook met nano CT scan technologie wordt duidelijk dat de ‘plus’ komt in de structuur van ZOAB, en wel daar waar het beoogd is. Ook wordt de ra-felingsweerstand verbeterd. De definitieve resultaten moeten nog gerapporteerd worden. De conceptresultaten geven aan dat het positieve ontwikkelingen zijn.

EAB+ wordt al voorgeschrevenIn 2012 zijn al diverse wegbeheerders over stag gegaan om EAB+ voor te schrijven. Op grond van de goede resultaten van de proef- en demovakken uit 2011, maar wellicht ook omdat er geen geld is om al die steenrijke deklagen volledig te vervangen. Dat is bij gebrek aan andere onderhoudstechnieken de enige mogelijk-heid ter verbetering. Er is overigens door diverse gemeenten en provincies in 2012 al ruim 200.000 m2 met EAB+ gereali-seerd. Hieruit blijkt ook weer eens te meer dat innoveren zinvol en nuttig is, maar ook dat de innovatie vaak in een kleine aanpassing schuilt. Daarbij wel bedenkend dat het in de details toch complexer is dan gedacht. Immers, computergestuurde in-spuiting van de kleefemulsie, zorgen voor verwarming en ijking van de sproeibalk en zoeken naar een kleefmiddel, dat net iets meer doet dan gewoon kleven. Het is zaak dat opdrachtgevers bij het kiezen van EAB+ dan ook letten op voldoende moni-toring van de prestaties van soortgelijke ontwikkelingen en ook letten op kwaliteit van de hardware en software. Uit het voorgaande blijkt dat EAB+ in deze tijd van recessie voor wegbeheerders een welkome oplossing kan zijn voor het toch verantwoord en betaalbaar onderhoud ple-gen op de verzwakte steenrijke deklagen.

Opmerking: De passage in dit artikel over ZOEAB+ is opgesteld in overleg met Rijkswaterstaat – DVS

Anderhalf jaar geleden werd door Coldmix BV het eerste proefvak gemaakt van EAB+, een emulsie-afaltbeton met iets extra’s: een ‘plus’. Die ‘plus’ is een specifie-ke toevoeging aan de EAB onder-houdstechniek. Hierdoor is de-ze ook toe te passen op steenrijke deklagen, zoals steenmastiekas-falt en de (onder zoveel namen aangelegde) dunne geluidsredu-cerende deklagen.

EAB+: nieuwe technology onderhoud steenrijke deklagen

Aanleg ZOEAB+ proefvak op de van Brienen-oordbrug. Foto: RijkswateR-

staat, FotogRaFie:

Voog.NL .

Tekst: Ir A. Kneepkens, directeur Infra Quality Support/Projectleider REDMIJNWEG

Techniek

Aanbrengen EAB+.