Milieu Advies Raad gemeente Haren”noodzaak of bewustwording”12 december 2011

jack van der palen

ketenwerkgroep

greendeal

co-founder

klankbordgroep

doetank

maatschappelijke debatten

Integraal duurzaam bouwen

lokale keten

architectco-founder

bestuur

(NET)WERKEN

architectengroep

ARCHIVIEW

DUURZAAMHEID

gedachten over duurzaamheidgedachten over duurzaamheid

Denken over duurzaamheidDenken over duurzaamheid

mijn bewustwordingsprocesmijn bewustwordingsproces

DUURZAAMHEID

is een containerbegripis een containerbegrip

ben jij en ikben jij en ik

is onze samenlevingis onze samenleving

is een bewustwordingsprocesis een bewustwordingsproces

is innoverenis innoveren

is niet complex is niet complex

is logisch nadenken en van elkaar leren

is logisch nadenken en van elkaar leren

is “out of the box” denkenis “out of the box” denken

DUURZAAMHEID

is samen krachten bundelenis samen krachten bundelen

is vooral samen doen, samen (net)werken

is vooral samen doen, samen (net)werken

is lokaal georiënteerdis lokaal georiënteerd

is kijken naar de eigenschappen van het materiaal

is kijken naar de eigenschappen van het materiaal

is het materiaal optimaliseren voor de toepassing

is het materiaal optimaliseren voor de toepassing

is voorbereiden op recirculatieis voorbereiden op recirculatie

DUURZAAMHEID

gedachte 1: flexibel bouwsysteemgedachte 1: flexibel bouwsysteem

flexibelflexibel

stapelen en monterenstapelen en monteren

ruimtelijkheidruimtelijkheid

gedachte 2: flexibele ruimtebehoeftegedachte 2: flexibele ruimtebehoefte

units en elementenunits en elementen

gedachte 3: materiaal eigenschappengedachte 3: materiaal eigenschappen

anders samenstellen anders samenstellen

anders modelerenanders modeleren

jack van der palen

jack van der palen

eenvoudig detaileenvoudig detail

jack van der palen

energie opwekkendenergie opwekkend

principe

BIM

LevensCyclusAnalysefootprint

eenvoudige details

gedachte 4: ketenverantwoordelijkheid

gedachte 4: ketenverantwoordelijkheid

BCG

lokaal ketenoverleg

nationaal ketenoverleg

van recirculatie naar duurzaam betonvan recirculatie naar duurzaam beton

de eerste stap naar duurzaam betonde eerste stap naar duurzaam beton

doel: het sluiten van de ketendoel: het sluiten van de keten

BETONKETENOVERLEG GRONINGEN

23 SEPTEMBER 2010

BETONCYLUS

Het betonketenoverleg is een informele samenwerking tussen direct betrokkenen in de lokale betonketen: gemeente,

afnemers, producenten, recyclingbedrijven, adviesbureaus, brancheorganisaties en kennisinstellingen.

Het betonketenoverleg is een informele samenwerking tussen direct betrokkenen in de lokale betonketen: gemeente,

afnemers, producenten, recyclingbedrijven, adviesbureaus, brancheorganisaties en kennisinstellingen.

Het werkprincipe is dat alle deelnemers in onderlinge afstemming binnen hun eigen marges gelijktijdige

maatregelen treffen om de keten telkens een kleine stap te verduurzamen, met kleine maar permanente verschuivingen

in de lokale economie als gevolg.

Het werkprincipe is dat alle deelnemers in onderlinge afstemming binnen hun eigen marges gelijktijdige

maatregelen treffen om de keten telkens een kleine stap te verduurzamen, met kleine maar permanente verschuivingen

in de lokale economie als gevolg.

Het gezamenlijke doel is verduurzamen van de lokale betonketen

in de richting van Cradle to Cradle.

Het gezamenlijke doel is verduurzamen van de lokale betonketen

in de richting van Cradle to Cradle.

DOELEN

Een van de werkrichtingen van het betonketenoverleg is vergroten van het marktaandeel van granulaatbeton in de

gemeente Groningen.

Een van de werkrichtingen van het betonketenoverleg is vergroten van het marktaandeel van granulaatbeton in de

gemeente Groningen.

Hiervoor wordt een inventarisatie gemaakt van deelmaatregelen

per deelnemer in het overleg.

Hiervoor wordt een inventarisatie gemaakt van deelmaatregelen

per deelnemer in het overleg.

Deze maatregelen worden onderling afgestemd om het synergie effect te maximaliseren.

Deze maatregelen worden onderling afgestemd om het synergie effect te maximaliseren.

De maatregelen gaan op een afgesproken datum in.De maatregelen gaan op een afgesproken datum in.

23-08-2010

FEITEN!FEITEN!FEITEN!FEITEN!

27Recycling Maatschappij Groningen

Schip voert grind aan

LossenGrind

Zand

Cement

Vrachtauto voert betonpuin aan

Betonpuin

BrekerZeef

Wind shifter

Mixer

Afvoer betongranulaat naar ...

X Betonmortel centrale Groningen

X X Afvoer betonmortel naar bouwprojecten

Lokale oplossing

de mogelijkheden liggen dichtbij de mogelijkheden liggen dichtbij

cementproductie europa 3% van de totale CO2 uitstoot

cementproductie europa 3% van de totale CO2 uitstoot

cementproductie wereldwijd 5% van de totale CO2 uitstoot

cementproductie wereldwijd 5% van de totale CO2 uitstoot

ontleding van kalksteen kost veel energieontleding van kalksteen kost veel energie

beton meest gebruikte materiaalbeton meest gebruikte materiaal

omgezet naar inwoner 1 m3 per jaaromgezet naar inwoner 1 m3 per jaar

wat is duurzaam beton?wat is duurzaam beton?

hoezo beton verduurzamen?hoezo beton verduurzamen?

beton is duurzaambeton is duurzaam

het gaat immers honderden jaren meehet gaat immers honderden jaren mee

misschien als je kijkt naar de levenscyclus

misschien als je kijkt naar de levenscyclusniet als je kijkt naar de beheerscyclusniet als je kijkt naar de beheerscyclus

niet als je kijkt naar de trendcyclus niet als je kijkt naar de trendcyclus

er is ervaring met granulaater is ervaring met granulaat

de regelgeving laat het toede regelgeving laat het toe

eenvoudig te realiseren eenvoudig te realiseren

1945 OVERVLOED1978 SCHAARSTENU BEWUSTVORMING

grondstoffenbeleid grondstoffenbeleid 

AFVAL

GRONDSTOF

2008: minister Cramer2008: minister Cramer

C2C als voorbeeld voor de overheid stellen

C2C als voorbeeld voor de overheid stellen20% is al jaren gevraagd nu ACTIE

(daad stellen)

20% is al jaren gevraagd nu ACTIE (daad stellen)

Op 13 april 2010 heeft de Tweede Kamer de motie van GroenLinks van

de heer Vendrik aangenomen. De Kamer roept hiermee op te kiezen voor meer recycling. Met recyclen

worden schaarse grondstoffen bespaard en miljoenen tonnen CO2 gereduceerd, hetgeen geheel in lijn

ligt met een duurzame samenleving. 

Op 13 april 2010 heeft de Tweede Kamer de motie van GroenLinks van

de heer Vendrik aangenomen. De Kamer roept hiermee op te kiezen voor meer recycling. Met recyclen

worden schaarse grondstoffen bespaard en miljoenen tonnen CO2 gereduceerd, hetgeen geheel in lijn

ligt met een duurzame samenleving. 

20% mag zondermeer toegepast worden

20% mag zondermeer toegepast wordentot 50% veranderen de eigenschappen

niettot 50% veranderen de eigenschappen

niet100% is mogelijk bij sommige toepassingen

100% is mogelijk bij sommige toepassingen

en toch gebeurt het nieten toch gebeurt het niet

omdat er geen vraag naar isomdat er geen vraag naar is

omdat het onder de weg komtomdat het onder de weg komt

er is geen prikkel om te verduurzamener is geen prikkel om te verduurzamen

er wordt naar elkaar gekekener wordt naar elkaar gekeken

en de verantwoordelijk ligt bij een ander

en de verantwoordelijk ligt bij een ander

MAAR….het is onze verantwoordelijkheid MAAR….het is onze

verantwoordelijkheid het zou vanzelfsprekend moeten zijnhet zou vanzelfsprekend moeten zijn

het is een ketenverantwoordelijkheid het is een ketenverantwoordelijkheid

hoe organiseren we het?hoe organiseren we het?

hoe verduurzamen we beton?hoe verduurzamen we beton?

hoe sluiten we de keten? hoe sluiten we de keten?

23-08-2010

hoe staan de pionnen?hoe staan de pionnen?

niemand vraagt erom?niemand vraagt erom?

het is te duur en het staat niet in het bestek?

het is te duur en het staat niet in het bestek?

het moet constructief goed zijn.het moet constructief goed zijn.

het moet esthetisch goed zijn.het moet esthetisch goed zijn.

opdrachtgever wil garantieopdrachtgever wil garantie

in de bestekken is het opgenomen.in de bestekken is het opgenomen.

indien voorradig.indien voorradig.

ander organisatiemodel nodigander organisatiemodel nodig

labellen van betonlabellen van beton

sloopprotocol sloopprotocol

betonkwaliteit is te goed betonkwaliteit is te goed

kijken naar toepassing en samenstelling

kijken naar toepassing en samenstellinganders detaillerenanders detailleren

kijken naar fracties en samenstellingen

kijken naar fracties en samenstellingen

betongranulaat voorschrijven niet nodig

betongranulaat voorschrijven niet nodig

mogelijkheden toepasbaar makenmogelijkheden toepasbaar maken

de kwaliteit koppelen aan toepassingde kwaliteit koppelen aan toepassing

fracties voor recirculatie fracties voor recirculatie

we moeten het organiseren we moeten het organiseren

bij sloop is er nog veel te winnenbij sloop is er nog veel te winnen

kennis schiet te kort, voorlichting gewenst

kennis schiet te kort, voorlichting gewenst milieuklasse aanpassen milieuklasse aanpassen

labelling en certificering van beton nodig

labelling en certificering van beton nodig

ORGANISEREN

horizontaal bouwproces horizontaal bouwproces

opdr

acht

geve

rop

drac

htge

ver

arch

itect

arch

itect

advi

seur

advi

seur

cons

truc

teur

cons

truc

teur

over

heid

over

heid

best

eksc

hrijv

erbe

stek

schr

ijver

teke

naar

teke

naar

aann

emer

aann

emer

wer

kvoo

rber

eide

rw

erkv

oorb

erei

der

proj

ectle

ider

proj

ectle

ider

toep

assi

ngde

taill

erin

gm

etho

diek

toep

assi

ngde

taill

erin

gm

etho

diek

grondstof delvengrondstof delven

grondstof bewerkengrondstof bewerken

grondstof opslaangrondstof opslaan

specificatie / voorschriftenspecificatie / voorschriften

betonsamenstellingbetonsamenstelling

controlekwaliteitlabelingarchief

controlekwaliteitlabelingarchief

onderhoudonderhoud

slopen / demontageslopen / demontage

omzetten naar nieuwekwalitatieve grondstoffenomzetten naar nieuwekwalitatieve grondstoffen

grondstoffen opslaangrondstoffen opslaan

kwalitatieve grondstoffen kwalitatieve grondstoffen

kennis

vraag

leve

nscy

clus

anal

yse

mat

eria

alke

ten

bouwproces

de keten is geslotende keten is gesloten

er zijn alleen maar materiaalketenser zijn alleen maar materiaalketens

ketens zijn zelfregulerendketens zijn zelfregulerend

keten is zelfvoorzienendketen is zelfvoorzienend

keten heeft zijn eigen verantwoordelijkheidketen heeft zijn eigen verantwoordelijkheid

gedachte 5: bouwprocesgedachte 5: bouwproces

RISICO-ANALYSE

VERTROUWEN

LEVENSVERWACHTING

BLAUWEOGEN

ONDERZOEK INNOVATIE INTEGRAALCONCEPT GEBRUIK DEMONTAGE

meerw

aard

e

energ

ie

verbouwing

afv

al

monitoren

ASSEMBLAGE

kennis

ken

nis

inste

llin

g

levenscycli

labeling

Kennis delen

beh

oeft

e /

vra

ag

netw

erk

en

netw

erk

en

cro

ss-d

iscip

lin

air

secto

rovers

ch

rijd

en

d

CONCEPTUELE TRANSITIE

Behoefte:De particulier gaat pas over naar invulling behoeften op volgende niveau wanneer behoeften op vorig niveau zijn vervuld.

Als handvest nemen we de piramide van Maslow.

Ontwikkelingen, trends en golfbewegingen beïnvloeden de (Maslow) behoeften van de particulier.

Wij gaan ons verdiepen in de manifeste en latente behoeften van particulieren. Kijken of deze enkelvoudig of samengesteld zijn.

Deze ontwikkelingen worden omgezet om de behoefte te beïnvloeden.

sh

ow

room

s /

lokett

en

info

rmati

eb

ijeen

kom

ste

n

netw

erk

en

mark

eti

ng

cam

pag

ne

bu

urt

/ v

ve

/am

bassad

eu

r

PROCESBEHEERSING

BEWUSTWORDINGCONTACTMOMENTENCOMMUNICATIEBEHOEFTEVERLEIDEN

consument

inventarisatie

fro

nto

ffic

e

communicatie

BIM

- m

od

el

comfort

EPA

interieurexterieur

Contact- en vertrouwenspersoon

routekaartontzorgen

pvapve

ConceptbedenkersINTEGRAAL MODEL

bac

koff

ice

installatieadvies

energieadvies

materiaaladvies

ontwerpbouwadvies

gefaseerde pakkettengelijke maandlasten

conceptkeuzeLCA

socioloog

econometrist

financieeladvies

bouwtechniek

bouwbegeleider

OPDRACHTGEVER

Bo

uw

en /

pla

atse

n

op

leve

rin

g

on

der

ho

ud

sbo

ekje

up

-to

-dat

e w

oo

nd

oss

ier

monitoring

bo

uw

voo

rber

eid

ing

Ch

eck

up

GEINTERESSEERDE AMBASSADEUR

MARKETING VAN HET BOUWPLAN IN STRAAT EN BUURT

VRAGEN??

duurzaamis vooralleuk en een ontdekkingstocht

65

Ketenoverleg - sneeuwbaleffect

Beton GroningenCement

Drachten

BitumenVerfInterieurKunststoffenApparatenDrukwerkVoedingAuto’s

Betonwaren

Emmen

Eindhoven

VRAAG

KENNIS OVER-HEID

AAN-BOD

RECY-CLINGKern-

team

Grind

Bouwwerken

Tilburg