De aarde heeft koorts- op zoek naar een‘coole’ economie

Late Lane Academy,26 augustus 2009

Alles is duurzaam?

• Duurzame economie

• Duurzaam ondernemen

• Duurzame visvangst

• Duurzame cosmetica

• Duurzame chemie

• Duurzaam onderwijs

• Duurzame uitvaarten

• Duurzaam schoonmaken

• Duurzame zuivel

• ….

Duurzaam is ingewikkeld?

• Grondstoffen

• Transport

• Productieprocessen

• Keten-verantwoordelijkheid

• Afvalmanagement

• Cradle to Cradle

• Biodiversiteit

• Eco-efficiency

• Milieu-indicatoren

• Best in class

• Triple bottom line

• Arbeidsomstandigheden

• Arbeidsvoorwaarden

• Dictatoriale regimes

• Life cycle analysis

• Stakeholder-engagement

• Klimaat

• Ecologische voetafdruk

• Eco-design

• License to operate

• …

Alle methoden zijn gelijk, maarsommige zijn meer gelijk danandere….

BoVOS:1

• Bedenk, maak, ontwerp, produceer,verkoop, bied aan…

• Alsof u zelf en uw kinderen…

• Volledig met de gevolgen van uwkeuzes worden geconfronteerd

1 BoVOS = BoerenVerstand Oude Stijl

4 BoVOS-regels

1. Er is echt een groot probleem

2. Als u het niet aanpakt, wie dan wel?

3. Wat levert u nu eigenlijk?

4. Doe vervolgens uw huiswerk

Bovos 1: er is echteen grootprobleem

• Krishnamurti: zien ishandelen

• Maar: durven we tezien?

Klimaatverandering

280

300

320

340

360

380

400

1954 1969 1983 1998 2012-1.5

-1

-0.5

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5

5

5.5

6

1000 1100 1200 1300 1400 1500 1600 1700 1800 1900 2000 2100

Kopenhagen 2009

Wetenschappelijke conferentie:

• Emissies stijgen laatste jaren sneller dangedacht

• Concentraties nemen sneller toe

• Klimaatgevoeligheid lijkt groter

• Gevolgen ingrijpender

• Snellere en sterkere reducties nodig

• Westerse wereld: naar ‘negatieve’ emissies(CO2-verwijdering)

IEA Technology Perspectives

• 450 ppm (2 graden) alléén haalbaarindien:

– Direct actie

– 90% wereldwijd moet meedoen

– Maatregelen nodig van $200/ton CO2

(technologisch optimisme) tot ca $500/ton(pessimisme)

Conclusie: verandering opwereldschaal onontkoombaar

Visie

Realiteit

Creatief handelen

• Hoop is eenkwaliteit van de zielen is nietafhankelijk van water in de wereldgebeurt

(Václav Havel)

• Als ik wist datmorgen de wereldzou vergaan,plantte ik vandaagnog een boom

(Maarten Luther)

Met het oog op morgen…

• Verlies biodiversiteit (soortenrijkdom)

• Klimaatverandering

• Verlies natuur/habitats/groene ruimte

• Erosie, verlies bodemvruchtbaarheid

• Lokale luchtverontreiniging

• Verspreiding toxische (giftige) stoffen

• Vermesting

• Zoetwaterschaarste

Gemeenschappelijke oorzaken

Liberalisering na 1980

Motto:

Privatize the profits

Socialize the costs

Bovos 2: als u het niet aanpakt,wie dan wel?

Wat hebben toekomstigegeneraties eigenlijkvoor mij gedaan?

Groucho Marx

1. Van de consument is geen wezenlijkebijdrage aan een beter milieu teverwachten

2. Van de burger wel

3. Er is géén relatie tussenmilieubewustzijn, percepties,houdingen en motivaties t.a.v. natuuren milieu etc etc en de feitelijkeecologische footprint

200

210

220

230

240

250

260

270

280

290

300

Carin

gfa

ithfu

l

Conse

rvat

ives

Hedoni

sts

Balan

ced

Mate

rialis

ts

Profe

ssio

nals

Broad

min

ded

Socia

llym

inded

En

erg

yre

qu

ire

me

nt

(GJ)

reference

actual

Average for all

consumers

4. De enige factor die de footprintbepaalt is Inkomen, nl voor 60%

-

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1,000

- 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000 70,000 80,000

Netto huishoudelijk inkomen (euro/jaar)

Energieverbruik (GJ/jaar)

5. De consument realiseert zich zijnprisoner’s dilemma en vraagt in zijnrol als burger overheden maatregelente nemen

Bovos3: wat levert u eigenlijk?

Dit is geen stoel.

Dit is geen fosforzuur.

Dit is geen lamp.

Dit is geen wegenbouw.

Dit is geen gaswinning.

Bovos 4: doe uw huiswerk

1. Welke functie(s)?

2. Welke hard- en software nodig?

3. Hoe lang, gebruiksduur en –veranderingen?

4. Voor welke gebruiker(s)?

5. Wat gebeurt er na de gebruiksduur?

6. 0 CO2 of beter

7. 0 biodiversiteitsverlies of +

8. Afval = grondstof

9. Nieuwe arrangementen en coalities

Voorbij milieubescherming:economie in dienst van de aarde

Alle p’s zijn gelijk….Maar sommige p’s zijn meergelijk dan andere

Kernvraag: wanneer maakt de ‘BV Wereld’ deparadigma-omslag:

Profit (economie) eerst, schade aan planet enpeople beperken

Planet + people eerst, economie veerkrachtiggenoeg om maatregelen op te vangen