183802381 TVM Actueel 199 · 2016. 11. 4. · ‘glimmers’ en ‘blinkers’ op het Truckstar...

‘Stroopwafels en drop voor TeamNL’

Plus: Verzekeraars pakken

fraude keihard aan Vrachtwagenindustrie

zet in op veiligheid Slimme logistiek voor

binnensteden

Impeco vervoerder Olympische helden

A C T U E E L

A C T U E Lwww.tvm.nl | nr 203 | september 2016

2 \ TVM ACTUEEL 203

In dit nummer

18

12

De Nederlandse olympische ploeg sliep in Rio op de best denkbare topmatrassen en nam eigen fietsen mee. En stroopwafels en drop. Het logistieke bedrijf Impeco zorgde voor het vlekkeloze vervoer van alle containers naar Brazilië en weer terug.

Steden en ‘slimme logistiek’ De binnensteden bereiden zich voor op een digitale, technologische en logistieke revolutie. Door de verouderde infrastructuur zal er fors geïnvesteerd moeten worden in bereikbaarheid van de stadscentra.

‘Stroopwafels voor TeamNL’

6‘Chauffeurs cruciaal in transportveiligheid’ Zware vrachtwagens zijn veiliger dan ooit. De grote merken beconcurreren elkaar met hoog-waardige technologie om voor maximale veilig-heid te zorgen. Expert Iep van der Meer zet alles op een rij.

6ColofonTVM Actueel is een periodieke uitgave van Coöperatie TVM U.A. Een uitgave voor leden van de TVM groep die ieder kwartaal verschijnt.

Hoofdredactie: Jaap Stalenburg Redactie: Jolanda Metselaar en Annetta de Vries-Tabak Fotografie: Gerlinde Schrijver

Vormgeving: Wouter Nijman | www.nijman.frl

Redactieadres: TVM verzekeringen Van Limburg Stirumstraat 250 | 7901 AW Hoogeveen postbus 130 | 7900 AC Hoogeveen

+31 (0)528 29 29 99 | [email protected]

[email protected]

www.tvm.nl

@tvmnl en @tvmalert

www.facebook.nl/tvmverzekeringen

Voor al uw verzekeringsvragen kunt u contact opnemen met onze Klantenservice:

+31 (0)528 29 22 92

[email protected]

Bij ongeval of ziekte onderweg kunt u bellen met:

SOS Alarmnummer + 31 (0)528 29 29 00 bij ongeval/ziekte beroepschauffeur buiten Nederland

TVM schade-alarmnummer +31 (0)528 29 29 11 bij ongeval/schade aan vrachtauto en/of lading en bij diefstal en inbraakschade in het binnen- en buitenland

TVM alarmcentrale +31 (0)71 36 41 854 Voor berging en transport van personen- en bestelauto’s na ongeval/schade in Nederland en buitenland

Beste lezers,Heeft u ook zo genoten van de Olympische Spe-len? Ik wel in ieder geval! Fantastische prestaties van Nederlandse sport-helden die inspirerend zijn voor een heel land! Inspiratie die veel verder gaat dan alleen de sport. In de jaren dat wij suc-cesvol sponsor waren van de TVM schaats-ploeg, sprak ik regelmatig met top-schaatsers als Sven Kramer en Ireen Wüst over het dunne draadje tussen winst en verlies. De dynamiek van goud en de teleurstelling van zilver.

Terug nu naar de Nederlandse trans-portsector. Daar komen de komende jaren enorme uitdagingen op af. In deze TVM Actueel leest u hoe grote spelers in de markt als Über en Google grote spelers willen worden in de transportmarkt.

In Europa lopen we voorop als het gaat om het uitrollen van kennis op het terrein van slim en duurzaam ver-voer. Minister Schultz van Haegen geeft in deze TVM Actueel aan dat Nederland de kans heeft hier in Europa de koppositie mee in te nemen. Maar ook in Singapore waar wordt gewerkt aan de schoonste en meest hightech haven ter wereld heeft de Nederlandse ambassade te horen gekregen dat bedrijven en kennis uit ons land meer dan welkom zijn.

Natuurlijk lopen belangen niet gelijk, maar het zou zo mooi zijn als we, net als op de Olympische Spelen, als één TeamNL Nederland op de (wereld-) kaart gaan zetten als winnend land als het gaat om slimme en duurzame transport. Met vriendelijke groet,

Arjan Bos voorzitter

‘Nederland kan als belangrijk transportland

die uitdagingen aan! ’

TVM ACTUEEL 203 \ 3

Van de voorzitter

Overname van (delen van) artikelen is toegestaan met schriftelijke toestemming van de redactie en mits de bron wordt vermeld. Overname van foto’s en/of illustraties is niet toegestaan.

30De haven van Singapore rukt op tot diep in het ministaatje. De op een na grootste haven ter wereld heeft het land inmiddels compleet omsingeld. Aan de kust komt een nieuw gebied met daarop de meest innovatieve haven die ooit gebouwd is.

3 Van de voorzitter Arjan Bos: “Het zou wat zijn als we net als de Olympische sporters als een TeamNL Nederland op de wereldkaart gaan zetten als winnend land in transport en logistiek”.

4 Actueel NIEUWS - Jan Willem Homan Ridder van de Weg

- Nieuwe TVM-vrachtwagenreclame - Groei in transportsector

5 5 VRAGEN Simone Pluim is sinds een half jaar werkzaam als manager bij TVM rechtshulp. Ze vertelt over de dienstver-lening aan klanten als het gaat om rechtsbijstand.

8 Transport naar Rio Het NOC*NSF had het transport naar de olympische spelen in Rio uitbesteed aan TVM-relatie Impeco.

10 ON THE ROAD Fotografe Gerlinde Schrijver tussen de ‘glimmers’ en ‘blinkers’ op het Truckstar Festival.

20 Bn’er onderweg Voor de Olympische atlete Nadine Broersen kan het ook op de weg niet snel genoeg gaan.

32 Coöperatie Zaken Met onder meer de uitkomsten van een klanttevredenheidsonderzoek.

34 Harde aanpak verzekeringsfraude Het Verbond van Verzekeraars kondigt een hardere aanpak van fraude aan met hoge boete.

35 Bram B. Bot ‘Innovatie is gewoon vernieuwing’

Wordt het een vriendelijk vaarwel of een ordinaire ‘vechtscheiding’? Transportondernemers in Neder-land vrezen de gevolgen van de Britse uittreding uit de Europese Unie.

Chauffeur Jos Brokkelkamp van HBT Transport over zijn eerste ervaring met TVM Pilot veilig rij-gedrag en de ‘eyetracker’.

22

26

Ruim 900 vrachtwagens van verschillende Nederlandse transportbedrijven rijden rond met TVM-reclame. De afgelo-pen jaren was dat de tekst ‘Ik? Ik ben verzekerd bij TVM’. Omdat TVM sinds 2014 inves-teert in transportveiligheid, wordt deze reclame nu vervan-gen door een sticker met de tekst ‘Ik? Ik support veilig transport!’.

Onderdeel van deze vrachtwa-genreclame is een gedragspro-

tocol. Daarin staat wat TVM onder transportveiligheid verstaat en dat van de chauffeurs professioneel en dus veilig rijgedrag wordt verwacht (lading goed zekeren, geen smart-phone achter het stuur gebruiken, banden controleren, afstand houden op de weg, etc.). Voordat de reclame wordt aangebracht, tekenen de be-drijven dit protocol en bespreken ze deze met de chauffeurs. Het is een van de manieren waarop TVM be-wustwording wil stimuleren en bij wil dragen aan de veiligheidscultuur van transportbedrijven.

Nieuwe TVM-vrachtwagenreclame

Jan-Willem Homan is uitgeroepen tot Dé Gouden Ridder van de Weg 2016. De 33-jarige chauffeur van Ben Becker Internationaal Transportbedrijf werd door Arjan Bos, CEO van TVM verzekeringen, verrast met deze titel.

Jan-Willem Homan Ridder van de Weg

Jan-Willem werkt sinds 2003 bij Ben Becker. Deze vervoerder is gestart in 1970 en uitge-groeid tot een internationaal transport-bedrijf met meer dan 130 vrachtwagens,

235 medewerkers en een bedrijfsterrein van bijna 50.000 vierkante meter. Het bedrijf voelt ook een maatschappelijke verantwoordelijk-

heid: vanaf het najaar biedt het automobilisten de kans om een kijkje te nemen in een vracht-wagencabine om hen te laten ervaren wat een chauffeur wel en niet ziet, met als doel de ver-keersveiligheid te verbeteren. “Een prachtig ini-tiatief”, aldus Bos. “Dit soort bedrijven maakt het verschil.”

4 \ TVM ACTUEEL 203

Actueelnieuws

Kort nieuws

Consumentenpanel KKVTVM verzekeringen heeft het Keurmerk Klantgericht Verzekeren (KKV). Het Keur-merk eist dat verzekeraars hel-der en duidelijk communiceren over hun verzekeringen. Daar-om is het Keurmerk doorlo-pend op zoek naar leden voor het online consumentenpanel. Als u lid wordt, draagt u bij aan begrijpelijkere informatie over

verzekeringen. Daar-naast helpt u mee om te

beoordelen of een verze-keraar het Keurmerk Klant-

gericht Verzekeren verkrijgt, behoudt of verliest. U krijgt bovendien een vergoeding. Meer weten of aanmelden? Ga naar: www.keurmerkpanel.nlBerovingenTLN en TVM ontvangen sig-nalen over criminelen die

proberen bij rijdende vracht-auto’s de sloten open te breken. De afgelopen maand waren er meerdere incidenten op de routes Duiven – Eindhoven (en omgeving) en Duiven – Waalwijk (A59).Geadviseerd wordt om chauf-feurs te instrueren om alert te zijn op personenauto's die voor de vrachtauto's gaan

rijden en de chauffeurs op de-ze manier dwingen om snel-heid te minderen. Het is van belang dat de chauffeur blijft rijden, het kenteken noteert en direct 112 belt.Code 95Onderzoek onder transport-bedrijven laat zien dat ruim 98% van hun chauffeurs klaar is voor de Code 95-verplichtin-gen. Hiermee laten deze

bedrijven zien dat zij op een professionele manier omgaan met veiligheid en duurzaam-heid. TLN-voorzitter Arthur van Dijk: “De transportsector heeft laten zien dat zij tijdig en professioneel aan hun ver-plichtingen hebben voldaan. We hopen dat deze nieuwe impuls bijdraagt aan minder uitstoot en nog veiliger transport”.

De sector transport en logistiek sluit een uitstekend tweede kwartaal 2016 af. Met name zijn de bedrijvigheid en de omzet toegenomen. De sector transport en logistiek profiteert zichtbaar van de positieve ont-wikkelingen binnen de Nederlandse economie.

Dat blijkt uit de conjunctuur-enquête van Transport en Logistiek Nederland (TLN)

over het tweede kwartaal van 2016. De positieve tendens van de afgelo-pen kwartalen zet ook in het tweede kwartaal door, met dit verschil dat ook de prijzen eindelijk weer licht stijgen, maar nog wel achterblijven bij de verwachtingen. Niet eerder werd door ondernemers een kwar-taal zo positief beoordeeld als het afgelopen tweede kwartaal. Het

niveau van bedrijvigheid nadert het niveau van vóór de crisis die medio 2008 startte.

Sterke positieOpvallend is het ondernemersoordeel over de financiële positie van het bedrijf. Meer dan 62% spreekt over een ‘sterke’ positie, een klein aantal ondernemers (7%) noemt de financiële positie van zijn bedrijf ‘zwak’. Drie-kwart van alle bedrijven sluit het tweede kwartaal 2016 met winst af.

Groei in transportsector

TVM ACTUEEL 203 \ 5

vragen

Simone Pluim, sinds een half jaar werkzaam als manager bij TVM rechtshulp vertelt over de dienst-verlening aan klanten als het gaat om rechtsbijstand.

VRAAG 1Wat doet TVM rechtshulp?

“De medewerkers van TVM rechtshulp behandelen alle vragen voor juridische hulp van voor rechtsbijstand verzekerde klanten van TVM verzekeringen. Daarbij kan het gaan om het verhalen van niet verzekerde schade bij verkeersongevallen in binnen- en buiten-land, maar ook om het verlenen van juridische bijstand bij zakelijke geschillen. De medewerkers van TVM rechtshulp zijn thuis in de transportbranche en verze-keren onze klanten van deskundige en juridische hulp. Een goede dienstverlening en het belang van de klant staat daarbij centraal.”

VRAAG 2Wanneer kunnen klanten TVM rechtshulp inschakelen?

“Als klanten verzekerd zijn voor rechtsbijstand bij TVM verzekeringen. TVM heeft verschillende producten voor rechtsbijstand. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt in verkeersrechtsbijstand en zakelijke rechts-bijstand. Deze laatste verzekering geeft recht op juridi-sche hulp bij zakelijke conflicten, bijvoorbeeld met een medewerker, klant of leverancier.”

VRAAG 3Hoe toetsen jullie de dienstverlening bij klanten?

“Dit jaar bevragen we klanten continu. Klanten waar-van onlangs het dossier bij TVM rechtshulp is afge-sloten ontvangen een e-mail met daarin een link naar een vragenlijst. De vragen hebben betrekking op bij-voorbeeld persoonlijke benadering, deskundigheid personeel, bereikbaarheid, informatievoorziening en foutloosheid. Met de resultaten proberen we onze dienstverlening verder te verbeteren.”

VRAAG 4Wat zijn de meningen van klanten?

“TVM rechtshulp scoort op de algemene klanttevre-denheid een 7,7! Daar zijn we best trots op, maar uiter-aard streven we naar een hoger cijfer. Klanten geven de hoogste scores op juridische deskundigheid, de vrien-delijkheid en het inlevingsvermogen van onze mede-werkers en het nakomen van afspraken.”

VRAAG 5Waar kunnen relaties terecht bij vragen over rechtsbijstand?

“Klanten kunnen ons bereiken via ons nummer (0528) 29 25 55 of [email protected] of kijk op www.tvm.nl/rechtshulp.”

SnelheidsrecordDe Iron Knight van Volvo heeft het snelheidsrecord voor vrachtwagens verbro-ken in de categorieën 500 en 1.000 meter met staande start. The Iron Knight is een speciaal gebouwde truck.

Alleen de sterk aangepaste motor en de in serie gepro-duceerde I-Shift versnel-lingsbak zijn dezelfde als de in serie gebouwde FH-trucks. Met een gemiddelde snelheid van 169 km/u en een tijd van 21,29 seconde verbeterde The Iron Knight het internationale snel-heidsrecord voor 1.000 me-ter met staande start. Ook

het overeenkomstige record voor de afstand van 500 meter werd verbroken met 131,29 km/u en 13,71 seconde. De recordpoging vond plaats op een afgesloten testterrein in Noord-Zwe-den. Momenteel worden de resultaten gecheckt door de FIA, de internationale motorsportassociatie.

‘Nederland en Spanje hebben 750 matrassen die in anderhalve zeecontainer moesten worden vervoerd’

6 \ TVM ACTUEEL 203

‘Wij rijden voor Oranje’

De Nederlandse olympische ploeg sliep in Rio op de best denkbare topdekmatrassen en nam eigen fietsen mee. Het logistieke bedrijf Impeco

zorgde voor het vlekkeloze vervoer van alle containers naar Brazilië – en brengt ze ook weer terug. tekst: Gerard den Elt \ beeld: Gerlinde Schrijver en NOC*NSF

Uitgeslapen begon de Neder-landse olympische ploeg aan de zegetocht naar ere-metaal in Rio de Janeiro.

Ruim 250 topdekmatrassen en kus-sens van M-Line werden per zeecon-tainer naar Brazilië gevaren en daar ruim op tijd voor de openings-ceremonie op de bedden in het Olym-pisch Dorp neergelegd. Alleen van de Spaanse atleten kon de Nederlandse olympische ploeg het qua nachtrust niet winnen. Impeco Sport & Event Logistics BV in Duiven nam voor het Spaans olympisch team nog eveneens 500 matrassen van M-Line mee.

“Spanje heeft een veel grotere ploeg”, zegt Rik den Breejen, de coördinator van het transport. “Samen met Neder-land hebben we het dus over 750 matrassen die in anderhalve zeecon-tainer worden vervoerd.”

Gespecialiseerd vervoerImpeco heeft zich sinds enkele jaren gespecialiseerd in de nichemarkt voor sportorganisaties en sportevenemen-ten. Of het nou om de Champions League of de MotoGP gaat, op vele terreinen in de sportwereld is het bedrijf in het gat van de specialisatie gesprongen. Met negen personeels-

leden op kantoor en twaalf vracht auto’s en busjes onderweg, worden grote delen van de sport- en entertainmentwereld ontzorgd.

“We werken al jaren-lang voor sportbonden en eigenlijk is daar als vanzelf ook NOC*NSF bijgekomen”, legt Enzo Raco uit. “Veel sport-bonden hebben jarenlang zelf het vervoer geregeld van materialen en beno-digdheden, maar nu kun-nen we veel sneller en makkelijker schakelen

dankzij de korte lijnen met de specia-listen bij NOC*NSF.” Gedoe met in- en uitvoerbepalingen, douaneregels, inklaringen, invoerrechten en btw-teruggave; het transport vraagt immers kennis en ervaring.

Armin van BuurenImpeco bestaat sinds 2007, toen enkele collega’s die bij TNT werkten besloten voor zichzelf te beginnen. Bij TNT was het vervoer van sport attributen slechts een klein onderdeel van een enorme, multinationale bedrijfsvoering. Onder eigen vleugels kon Impeco zich juist volledig toeleggen op al het vervoer rond sport- en muziekevenementen, of het nu om roeiboten voor de olympi-sche ploeg of om de dj-sets van Hard-well en Armin van Buuren gaat. Den Breejen: “Neem de dj’s, die de ene avond optreden in Mexico-Stad en de volgende avond in Los Angeles. Dan hebben ze twee draaitafels nodig die bij hun aankomst volledig zijn geïnstal-leerd. Wij zorgen daarvoor, inclusief alle obstakels onderweg.”

Die specialisatie is ook anderen opgevallen. Impeco rijdt nu, namens TVM verzekeringen als logistiek part-ner van de KNVB, ook voor de KNVB en het Nederlands elftal. Al het transport rond interlands van het Nederlands elf-tal wordt vanuit Duiven geregisseerd.

Uitgeslapen begon de Neder-landse olympische ploeg aan de zegetocht naar ere-metaal in Rio de Janeiro.

Ruim 250 topdekmatrassen en kus-sens van M-Line werden per zeecon-tainer naar Brazilië gevaren en daar ruim op tijd voor de openings-ceremonie op de bedden in het Olym-pisch Dorp neergelegd. Alleen van de Spaanse atleten kon de Nederlandse olympische ploeg het qua nachtrust niet winnen. Impeco Sport & Event Logistics BV in Duiven nam voor het Spaans olympisch team nog eveneens 500 matrassen van M-Line mee.

“Spanje heeft een veel grotere ploeg”, zegt Rik den Breejen, de coördinator van het transport. “Samen met Neder-land hebben we het dus over 750 matrassen die in anderhalve zeecon-tainer worden vervoerd.”

Gespecialiseerd vervoerImpeco heeft zich sinds enkele jaren gespecialiseerd in de nichemarkt voor sportorganisaties en sportevenemen-ten. Of het nou om de Champions League of de MotoGP gaat, op vele terreinen in de sportwereld is het bedrijf in het gat van de specialisatie gesprongen. Met negen personeels-

leden op kantoor en twaalf vracht auto’s en busjes onderweg, worden grote delen van de sport- en entertainmentwereld ontzorgd.

“We werken al jaren-lang voor sportbonden en eigenlijk is daar als vanzelf ook NOC*NSF bijgekomen”, legt Enzo Raco uit. “Veel sport-bonden hebben jarenlang zelf het vervoer geregeld van materialen en beno-digdheden, maar nu kun-nen we veel sneller en makkelijker schakelen

dankzij de korte lijnen met de specia-listen bij NOC*NSF.” Gedoe met in- en uitvoerbepalingen, douaneregels, inklaringen, invoerrechten en btw-teruggave; het transport vraagt immers kennis en ervaring.

Armin van BuurenImpeco bestaat sinds 2007, toen enkele collega’s die bij TNT werkten besloten voor zichzelf te beginnen. Bij TNT was het vervoer van sport attributen slechts een klein onderdeel van een enorme, multinationale bedrijfsvoering. Onder eigen vleugels kon Impeco zich juist volledig toeleggen op al het vervoer rond sport- en muziekevenementen, of het nu om roeiboten voor de olympi-sche ploeg of om de dj-sets van Hard-well en Armin van Buuren gaat. Den Breejen: “Neem de dj’s, die de ene avond optreden in Mexico-Stad en de volgende avond in Los Angeles. Dan hebben ze twee draaitafels nodig die bij hun aankomst volledig zijn geïnstal-leerd. Wij zorgen daarvoor, inclusief alle obstakels onderweg.”

Die specialisatie is ook anderen opgevallen. Impeco rijdt nu, namens TVM verzekeringen als logistiek part-ner van de KNVB, ook voor de KNVB en het Nederlands elftal. Al het transport rond interlands van het Nederlands elf-tal wordt vanuit Duiven geregisseerd.

7TVM ACTUEEL 203 \

links Enzo Racorechts Rik den Breejen

‘We zijn weliswaar een klein bedrijf, maar betrokken bij evenementen van wereldformaat’

◄

Op de auto’s staat daarom de pakkende slogan: “Wij rijden voor Oranje.”

108 fietsenDe eerste grote olympische klus voor Impeco waren de Winter spelen in Sotsji. Als ‘preferred logistics’-partner van NOC*NSF ligt in Rio een nog gro-tere uitdaging, want de olympische ploeg is vele malen groter. De omvang van de logistieke operatie en de afstand naar Zuid-Amerika vormden een uit-daging. Begin juni vertrokken vijf con-tainers naar Rio met alle benodigdheden. Op 18 juli werden ze daar weer uitgepakt. Met daarin bijvoorbeeld 108 Gazelle-fietsen, voor korte afstanden in het Olympisch Dorp en op de diverse loca-ties waar Nederlandse atleten toppres-taties moesten leveren. Vanzelfspre-kend stonden er een paar oranje tweewielers bij het Holland Heineken House. In de containers gingen matrassen, fietsen, sportrepen, koek-jes, computers, huisraad en ijskasten mee. Enzo Raco: “Je zou denken: koop al die spullen lekker in de Carrefour in Rio, maar zo werkt het niet altijd. De topatleten willen wel hun eigen merk pindakaas op tafel hebben als ze daar trek in hebben.”

Koelkasten met zuivelOf hun eigen yoghurt, kwark en proteïnedrankjes. Zuivelconcern Cam- pina stelde olympisch kampioen Epke Zonderland en sprintdiva Dafne Schippers aan als boegbeelden van zijn olympisch reclamecampagne. Als gevolg daarvan stonden in de Neder-landse vleugel van het Olympisch Dorp overal koelkasten, gevuld met zuivel van vaderlandse bodem. Die koelkasten kregen allemaal de ver-

trouwde Campina-uitstraling.Raco: “Voor die zuivelproducten,

die we lieten invliegen, hadden we gekoeld luchttransport nodig en een speciale importvergunning. Gelukkig kregen we daarvoor rond de Olympi-sche Spelen een hoop medewerking van de Braziliaanse autoriteiten.”

Geen paardenvervoerNiet alle vracht werd door Impeco gere-geld. Den Breejen: “Op het gebied van paardenvervoer hebben wij geen toege-voegde waarde. Dat is een specialisme dat de luchtvaartmaatschappijen beter beheersen.” Ook hoefden niet alle

roei- en zeil boten te worden vervoerd vanuit Nederland, maar wel vanaf de plaatsen waar veel olympiërs hun laat-ste voorbereidingsraces afwerkten, vaak op het Amerikaans continent. Rio is voor Impeco weliswaar een uitzon-derlijk project gezien de betekenis voor de sportwereld, maar in wezen ook gewoon dagelijks werk. Want het ver-voer van racebenzine en banden voor de MotoGP-cyclus en voor teams als Honda en Yamaha of het vervoer van

apparatuur voor de Champions League; het verschilt allemaal niet zo veel van het overbrengen van matrassen en yog-

hurt voor de olympiërs. Uiteindelijk moeten de klanten zorgeloos hun top-prestaties kunnen leveren, zonder in te zitten over de vraag of alles wel op tijd op de juiste plaats. “In de basis is elk sportevenement qua vervoer hetzelfde”, zegt Raco. “De spullen moeten er gewoon op tijd zijn. Punt.”

Den Breejen koestert niettemin het bijzondere karakter van Impeco, dat ook in het interieur van het bedrijf – kunstgras op de vloer, atletiekveld afgedrukt op de tafel – terug te vinden is. “We zijn weliswaar een klein bedrijf, maar betrokken bij evenementen van wereldformaat.”

Op de auto’s staat daarom de pakkende slogan: “Wij rijden voor Oranje.”

108 fietsenDe eerste grote olympische klus voor Impeco waren de Winter spelen in Sotsji. Als ‘preferred logistics’-partner van NOC*NSF ligt in Rio een nog gro-tere uitdaging, want de olympische ploeg is vele malen groter. De omvang van de logistieke operatie en de afstand naar Zuid-Amerika vormden een uit-daging. Begin juni vertrokken vijf con-tainers naar Rio met alle benodigdheden. Op 18 juli werden ze daar weer uitgepakt. Met daarin bijvoorbeeld 108 Gazelle-fietsen, voor korte afstanden in het Olympisch Dorp en op de diverse loca-ties waar Nederlandse atleten toppres-taties moesten leveren. Vanzelfspre-kend stonden er een paar oranje tweewielers bij het Holland Heineken House. In de containers gingen matrassen, fietsen, sportrepen, koek-jes, computers, huisraad en ijskasten mee. Enzo Raco: “Je zou denken: koop al die spullen lekker in de Carrefour in Rio, maar zo werkt het niet altijd. De topatleten willen wel hun eigen merk pindakaas op tafel hebben als ze daar trek in hebben.”

Koelkasten met zuivelOf hun eigen yoghurt, kwark en proteïnedrankjes. Zuivelconcern Cam- pina stelde olympisch kampioen Epke Zonderland en sprintdiva Dafne Schippers aan als boegbeelden van zijn olympisch reclamecampagne. Als gevolg daarvan stonden in de Neder-landse vleugel van het Olympisch Dorp overal koelkasten, gevuld met zuivel van vaderlandse bodem. Die koelkasten kregen allemaal de ver-

trouwde Campina-uitstraling.Raco: “Voor die zuivelproducten,

die we lieten invliegen, hadden we gekoeld luchttransport nodig en een speciale importvergunning. Gelukkig kregen we daarvoor rond de Olympi-sche Spelen een hoop medewerking van de Braziliaanse autoriteiten.”

Geen paardenvervoerNiet alle vracht werd door Impeco gere-geld. Den Breejen: “Op het gebied van paardenvervoer hebben wij geen toege-voegde waarde. Dat is een specialisme dat de luchtvaartmaatschappijen beter beheersen.” Ook hoefden niet alle

roei- en zeil boten te worden vervoerd vanuit Nederland, maar wel vanaf de plaatsen waar veel olympiërs hun laat-ste voorbereidingsraces afwerkten, vaak op het Amerikaans continent. Rio is voor Impeco weliswaar een uitzon-derlijk project gezien de betekenis voor de sportwereld, maar in wezen ook gewoon dagelijks werk. Want het ver-voer van racebenzine en banden voor de MotoGP-cyclus en voor teams als Honda en Yamaha of het vervoer van

apparatuur voor de Champions League; het verschilt allemaal niet zo veel van het overbrengen van matrassen en yog-

hurt voor de olympiërs. Uiteindelijk moeten de klanten zorgeloos hun top-prestaties kunnen leveren, zonder in te zitten over de vraag of alles wel op tijd op de juiste plaats. “In de basis is elk sportevenement qua vervoer hetzelfde”, zegt Raco. “De spullen moeten er gewoon op tijd zijn. Punt.”

Den Breejen koestert niettemin het bijzondere karakter van Impeco, dat ook in het interieur van het bedrijf – kunstgras op de vloer, atletiekveld afgedrukt op de tafel – terug te vinden is. “We zijn weliswaar een klein bedrijf, maar betrokken bij evenementen van wereldformaat.”

8 \ TVM ACTUEEL 203

‘Stroopwafels en drop gaan altijd mee’

De verscheping van alle goederen voor TeamNL naar Rio de Janeiro was een tijdrovende klus. Specialisten van NOC*NSF en Impeco zorgden ervoor dat onze topsporters alleen nog maar aan een medaille hoefden te denken.tekst: Gerard den Elt \ beeld: NOC*NSF

Niet alleen Dafne, Epke, Ranomi, Marlou en Naomi leverden in Rio toppresta-ties. Achter de schermen

hebben José en Tjitske ook een dijk van een voorbereiding achter de rug, alleen zijn hun voornamen niet voldoende om meteen te weten om welke Neder-landse toppers het hier gaat. Sinds de Winterspelen van Sotsji hebben José Jansen en Tjitske van der Hijden zich namens NOC*NSF met evenveel bezieling voorbereid op hún missie in Rio: ervoor zorgen dat de olympische en paralympische teams zich volledig konden concentreren op hun sport-prestaties. Mede dankzij projectleiders Jansen en Van der Hijden stonden er op 18 juli vijf containers met alle denk-bare goederen op de kade in Rio de Janeiro.

Heel veel stroopwafelsContainers met fietsen, mueslirepen, Ikea-meubelen voor in de atleten-lounge, zitjes voor op de balkons van de appartementen in het Olympisch Dorp, massagebanken, laptops, doosjes met nietjes en zo verder. En héél véél stroopwafels en drop. “Die behoren tot de standaarduitrusting en gaan altijd mee”, zegt José Jansen, sinds 2004 (Athene) betrokken bij de logistiek van de Nederlandse Olympische ploeg.

De stroopwafels zitten conform de hygiënecode separaat verpakt. En de dropjes mogen alleen met een schep

worden gepakt, ter vermijding van de verspreiding van bacteriën. “Op is op, we hebben altijd tekort”, verduidelijkt Jansen. En ze voegt er meteen aan toe dat de toppers de versnaperingen meestal links lieten, totdat zij klaar waren met hun programma. Als de begeleiders tenminste nog iets hadden overgelaten.

Nu ook klamboesJansen is verantwoordelijk voor alles wat de 240 atleten en 210 coaches en begeleiders in Rio nodig hadden. Van der Hijden, die tijdens de Europese Spelen in Bakoe (2015) haar vuurdoop beleefde, heeft dezelfde taak voor het paralympisch team. Die ploeg bestaat uit circa 110 atleten en 85 begeleiders. Een van de nieuwigheden in het assor-timent van TeamNL in Rio waren de klamboes. Een noodzakelijk kwaad sinds de uitbraak van het zikavirus. Het Nederlands team is trouwens nog nooit zo bepakt en bezakt geweest als in Rio. In Beijing werd er nog maar amper één container gevuld, nu waren het er vijf. In Londen 2012 was het helemaal een eitje. Nog vóór de Brexit kon alles in dat ene Europa snel en handig door de Kanaaltunnel naar Londen worden vervoerd.

Basic inrichtingNu werden door Impeco vijf contai-ners verscheept naar Rio. Daarin onder meer comfortabele banken voor in de

TVM ACTUEEL 203 \ 9

‘Het was niet eenvoudig om ieders favoriete thee en havermout het land binnen te brengen. Hagelslag kan evenmin mee in de container’

‘Stroopwafels en drop gaan altijd mee’

◄

Nederlandse accommodatie van het Olympisch Dorp. De inrichting daar was door bezuinigingen nogal basic.

“Er waren voornamelijk zitzakken beschikbaar”, legt Van der Hijden uit. “Die boden voor een periode van drie weken toch te weinig zitcomfort.” Eén van de redenen waarom er zo veel mee ging naar Rio, is omdat er veel materi-alen zijn ontwikkeld om een zo’n opti-maal mogelijke TeamNL-uitstraling te creëren in het Olympisch en Paralym-pisch Dorp. Waar in voorgaande jaren een paar Nederlandse vlaggen en lij-nen met oranje vlagge-tjes volstonden, daar kreeg het Nederlands team nu een professio-nele uitstraling. Jansen: “We willen laten zien dat we één team zijn met één missie, met een eigen look & feel en met boodschappen over onze normen en waarden: samen, excelleren en res-pect. Die lijn hebben we in alles door-getrokken, tot en met de gym en de TeamNL-lounge.”

Op kleur gesorteerdVoor vertrek hadden Jansen en Van der Hijden al heel wat werk verstouwd en meters aan manuals en andere hand-boeken doorgenomen. Steeds was de vraag: kun je beter in Nederland iets kopen en meenemen in de zeecontai-ner, of kun je het beter in Rio aanschaf-fen? NOC*NSF is tevreden met de

specifieke kennis die logistiek partner Impeco inbracht in de voorbereidin-gen. Zo ging alles op kleur de container in, zodat de bestemming bij het uitpak-ken meteen duidelijk is. Alles moest nauwgezet op de paklijsten worden beschreven, ook voor tien doosjes niet-jes. Hoeveel, hoe groot en hoe zwaar, alles moest precies worden ingevuld. Voedingsmiddelen waren doorgaans wel een probleem. De Braziliaanse wet-ten zijn vergelijkbaar met die van Australië. Alles wat plantaardig en dier-lijk is moet aan bepaalde eisen en voor-waarden voldoen. Zo was het niet een-voudig om ieders favoriete thee en havermout het land binnen te brengen.

Hagelslag kan evenmin mee in de container, gezien de temperatuur-verschillen onderweg. Niemand zit te wachten

op inferieur, uitgeslagen chocolade-gruis aan de ontbijttafel.

Ook pindakaasMaar de pindakaas en andere geliefde producten stonden ook in Rio op tafel. In de eetzaal in het Olympisch Dorp waren veel verschillende producten beschikbaar. Mocht iets niet aanwezig zijn voor de Olympiërs en Paralympi-ers, dan bood de in Rio eveneens aan-wezige MAKRO uitkomst. José en Tjitske stellen immers alles in het werk om Dafne, Epke, Ranomi, Marlou en Naomi en vanzelfsprekend ook de ove-rige leden van de Olympische en Para-lympische ploeg te laten schitteren.

‘Het Nederlands team is nog nooit zo bepakt en bezakt geweest als in Rio’

10 \ TVM ACTUEEL 203

ON THEROAD

Glimmers en Blinkers“Wanneer ik het Truckstar terrein oploop moet ik bijna een zonnebril op zetten vanwege alle glimmende trucks.Toch ziet deze chauffeur nog iets wat ik niet zie. Blijkbaar kan het nog blinkender in het oog van de meester. Voor een fotograaf is het jaarlijkse Truckstar-festival een paradijs om te werken. Iedereen is trots op zijn eigen vracht-wagen en wil dat graag laten zien.”

Gerlinde Schrijver is staf fotograaf van onder meer TVM Actueel en dagelijks ‘on the road.’ Voor dit

magazine foto grafeert ze veel verschillende zaken. Van binnen-vaartschippers die hun lading op de kade lossen tot aan transportbedrijven die onderweg zijn met uiteenlopende goederen.


Zware vrachtwagens zijn vandaag de dag heel wat veiliger dan een aantal jaar geleden. Allerlei technische innovaties dragen bij tot meer veiligheid. Systemen als ABS, veiligheidsgordels en airbags hadden we al langer, maar inmiddels zijn systemen als ‘Lane Guard’ en actieve noodremsystemen verplicht en dus standaard. Toch blijft de chauffeur zelf het belangrijkste ‘veiligheidssysteem’. Iep van der Meer, hoofdredacteur van BIGTruck zet de zaken op een rij.tekst \ beeld: Iep van der Meer

‘Chauffeur cruciaal in transportveiligheid’

TVM ACTUEEL 203 \ 13

►

De vrachtwagenchauffeur is en blijft de gezagvoerder en verantwoordelijke voor zijn truck, voor de lading en voor

het verkeer rondom zijn combinatie. Hij is het immers die alles bedient, zelfs al gaan we in de toekomst steeds meer met autonoom rijdende voertuigen werken. Het is dus niet vreemd dat de industrie al ruim twintig jaar onder-zoek doet naar de ‘Man- Machine- interface’ om te zoeken naar mogelijk-heden om de chauffeur alert te houden. De menselijke factor speelt namelijk in 95% van alle ongevallen een belangrijke rol. Alle reden dus om daar eens heel goed naar te kijken.

Overstekend wildJaren geleden had een chauffeur het onderweg nog druk met schakelen, koppelen en niet zelden met het zelf laden en lossen. Daarbij kwam dat het comfort niet op een heel hoog niveau lag. Stotende bladvering, slechte stoe-len en vaak oorverdovende herrie van-uit de aandrijflijn zorgden voor de

nodige afleiding. Toch viel het met het aantal ongevallen relatief mee. Voor een deel komt dat door het in die jaren veel rustiger verkeersbeeld. De tacho-graaf werd ingevoerd om chauffeurs tegen zichzelf en hun opdrachtgevers te beschermen en het toezicht op rij-

en rusttijden werd behoorlijk aange-scherpt. Ondanks dat gebeurden er steeds meer ongelukken, en vaak was dat doordat de chauffeur achter het stuur in slaap viel. Helemaal hard te krijgen zijn de cijfers echter niet. Het eerste wat zo’n chauffeur verklaarde als hij het overleefde was namelijk dat er een hond of een hert overstak waar-voor hij uitweek. Dat was hem wel ingepeperd door de baas want daar-mee was het immers overmacht en geen eigen schuld.

AfleidingHoe anders ziet het vak er vandaag de dag uit. Hedendaagse vrachtwagens

hebben een comfortniveau dat zich kan meten met luxe personenauto’s en veel handelingen zijn inmiddels over-genomen door de techniek. Wat toe-nam is echter het aantal afleidende zaken zoals navigatie, boordcompu-ters, mobiele telefoons en soms zelfs

tablets en laptops. Ooit reed ik mee met een chauffeur die achter het stuur op een klein scherm-pje TV zat te kijken

onder het rijden. Of dat ook gevaarlijk was? ‘Welnee joh, vroeger las ik hele boeken die ik op het stuur legde. Vol-gens mij is dit veel veiliger...’ Vroeger ja, maar het verschil met toen is dat het verkeer veel intensiever geworden is. Daarbij vormt met name de mobiele telefoon met al zijn social media-app’s een enorme, vaak nauwelijks te weer-stane afleiding. Ik durf zelfs te bewe-ren dat het aannemelijk is dat er tegenwoordig meer slachtoffers vallen door smartphones dan door alcohol. Iedereen kent de afgrijselijke voor-beelden van vrachtwagens die ach-terin een file duiken. Helaas zijn onge-vallen waarbij een truck achterop

‘De menselijke factor speelt in 95% van alle ongevallen een belangrijke rol’

‘Chauffeur cruciaal in transportveiligheid’


ander, stilstaand verkeer duikt nog steeds in de meerderheid. Kijk maar eens bij een truck schadehersteller.

Scania AlertHoe veilig allerlei systemen aan boord van een truck ook mogen zijn, het begint met een alerte chauffeur. De con-statering van Volvo Trucks is dan ook een hele logische. “Als chauffeurs de hele dag keurig naar het verkeer rondom de truck zouden kijken, dan was er niks aan de hand en dan waren alle onder-zoeken naar systemen niet nodig.” Helaas is dat niet het geval. Om die reden stak de industrie inmiddels mil-joenen euro’s in onderzoeken om de chauffeur bij de les te houden. Het eer-ste merk dat met een systeem kwam wat de chauffeur wakker moest houden als het even lastig werd, was echter niet Volvo maar aartsrivaal Scania. Nu is ‘wakker houden’ een verkeerde term, maar laten we zeggen dat het de chauf-feur moest helpen om alert te blijven. Heel toepasselijk was de naam van het

systeem ‘Alert’ en de

werking was simpel.

Na het indruk-ken van de Alert-

knop ging er op

gezette tijden een bijzonder irritant piepje af. Soms om de seconde, soms om de drie seconden. Het idee erachter was om een tegen de slaap vechtende chauf-feur bij de les te houden tot de volgende mogelijkheid om te stoppen. Dit Alert-systeem werd door Scania gevoerd op de 4-serie trucks rond de eeuwwisseling, maar verdween later met stille trom.

Beweging registrerenOok Volvo hield zich met deze proble-matiek bezig. Hoe houden we chauf-feurs bij de les en wat als dat niet meer het geval is? Om dat te signaleren zette Volvo al heel vroeg in op een systeem dat de bewegingen van de chauffeur continu observeert. Door de bewegin-gen van het hoofd en de ogen nauw-keurig te volgen kon het systeem aflei-ding of vermoeidheid herkennen. Daarvoor zijn echter sensoren of

camera’s nodig die de bewegingen registreren. Dat wordt niet gedaan met beelden, maar met data die afkomstig zijn vanuit de camerabeelden. Volvo Trucks heeft vele euro’s in allerlei onderzoeken gestopt met als doel een veiliger wegverkeer en werkomgeving. Uiteindelijk is de ambitie van Volvo

dat er nooit weer iemand overlijdt in een Volvo. Een prachtige ambitie die echter wel met zich meebrengt dat alle

technieken die leiden tot minder ongelukken omarmd moeten worden.

Driver Alert SystemDat kan echter niet alleen met een camera- of ‘eyetracker’. Het Volvo DAS-systeem bijvoorbeeld maakt gebruik van allerlei andere informatie. De letters DAS staan voor Driver Alert System, een systeem dat de chauffeur waarschuwt met geluid- en lichtsigna-len als hij niet bij de les is. De input voor dat systeem wordt gegenereerd door de rijstijl te analyseren. Zo wordt de positie op de weg geobserveerd door het inmiddels verplicht aanwe-zige ‘Lane Guard’- systeem. Met came-ra’s tast dit systeem de weg af en regi-streert het het weggedrag van de chauffeur. Slingert deze of wijkt hij van zijn koers af, dan geeft het systeem een geluidssignaal. Door de

Iep van der Meer (1963) was voorbestemd om internationaal chauffeur te worden, maar het liep allemaal anders. Na ruim twee jaar achter het stuur gezeten te hebben, switchte hij naar de bedrijfswagenjournalis-tiek. Hier geldt hij als gezaghebbende en werkt voor vakbladen in binnen- en buiten-land. Iep maakt in Europa deel uit van een kleine elite groep die de bij de industrie zeer gerespecteerde 1000 punten test uitvoert. In Nederland is hij onder meer verbonden aan BIGTruck Magazine.

►

‘De mobiele telefoon met al zijn social media-app’s is een enorme afleiding’


‘Met de ‘Connected truck’ die er aan komt weet iedereen altijd alles van de truck en zijn bemanning’


◄

informatie van dit systeem te combi-neren met de stand van gas- en rem-pedaal in combinatie met de snelheid, kan de computer tot de conclusie komen dat de chauffeur niet op zit te letten. Nu heeft het ‘Lane Guard’ systeem een veel gebruikte schakelaar, en dat is de ‘off’ knop. Om die reden werkt DAS ook als de chauffeur het Lane Guard systeem uit zet. Dat wil zeggen, de signalering met camera’s blijft actief.

BetraptOndergetekende rijdt ook met enige regelmaat met vrachtwagens en jaze-ker, ook ik maak me soms schuldig aan een ‘appje’ of een mailtje tijdens het rij-den. Mijn eerste ervaring met het DAS systeem van Volvo was dan ook tijdens het ‘appen’.

Door een serie geluids- en lichtsig-nalen vanaf het dashboard werd ik erop gewezen dat ik beter op moest letten. ‘Pay attention to driving’ maande het display in het dashboard mij tot aandacht. Ik voelde me betrapt door de techniek maar was tevens zwaar onder de indruk. Wat een fijn systeem, dat zou verplicht moeten zijn! Zoals gezegd werkt dit DAS-systeem ook zonder een ‘eyetracker’ of camera. Volvo is echter al jarenlang bezig om mét die techniek onderzoek te doen naar patronen in de afleiding en het in slaap vallen van chauffeurs.

Attention AssistBij Mercedes-Benz wordt uiteraard ook gekeken naar systemen om de

chauffeur alert te houden. In de nieuwste generatie van de Actros is het Attention Assist systeem al lever-baar. Dit systeem maakt net als het DAS-systeem van Volvo gebruik van Lane Guard en een analyse van de stuur-, rem- en rijbewegingen. Aan de hand daarvan wordt de chauffeur gewaarschuwd als hij niet bij de les lijkt te zijn. “Eyetrackers hebben we uiteraard ook in onze testvoertuigen maar de data die dat oplevert gebrui-ken we juist in combinatie met de andere impulsen. Met andere woor-den, met de data van de eyetracker leren wij waar chauffeurs over een grens dreigen te gaan”, aldus Michael Dietz van Daimler. Het Duitse merk lanceert overigens dit najaar op de IAA het Safety Assist 4 noodremsy-steem dat tevens reageert op voetgan-gers en fietsers. Daarnaast komt Mer-cedes met het Sideguard Assist, een systeem dat de dode hoek bewaakt.

GezagvoerderHoe we het ook wenden of keren, veilig heid moet hoe dan ook voor alles staan. Met de ‘Connected truck’ die er aan komt weet iedereen altijd alles van de truck en zijn bemanning, en chauffeurs zullen hoe dan ook moeten wennen aan hun nieuwe rol als ‘gezag voerder’. En net als zijn col-lega piloten in de luchtvaart ontkomt ook hij niet aan allerlei systemen die hem en zijn voertuig in de gaten hou-den. In de eerste plaats voor zijn eigen veiligheid maar ook voor die van zijn medeweggebruiker.

‘Chauffeurs zullen hoe dan ook moeten wennen aan hun nieuwe rol als ‘gezagvoerder’. En net als zijn collega piloten in de luchtvaart ontkomt ook hij niet aan allerlei systemen die hem en zijn voertuig in de gaten houden.’

‘Chauffeurs zullen hoe dan ook moeten wennen aan hun nieuwe rol als ‘gezagvoerder’. En net als zijn collega piloten in de luchtvaart ontkomt ook hij niet aan allerlei systemen die hem en zijn voertuig in de gaten houden.’


De binnensteden bereiden zich voor op een digitale, technologische en logistieke revolutie. Er is één probleem: er bestaan nauwelijks financiële prikkels voor de transportsector om daarin mee te gaan.tekst: Gerard den Elt \ beeld: Gerlinde Schrijver

Steden gaan voor ‘slimme’ logistiek

Uitgerekend in het pand waar Philips ooit de eerste com-pact-disc bedacht en produ-ceerde, zitten honderden

knappe koppen uit vrijwel alle Europese grote steden bijeen om de slimme stad van de toekomst te bedenken. Eentje waarin bijna alle voertuigen elektrisch rijden, waar de lucht schoner is en waar het geluid minder luid is dan we nu gewend zijn. Het Europees samenwer-kingsverband van ‘Smart Cities’ heeft techstad Eindhoven – in 2011 uitgeroe-pen tot slimste stad van het jaar - uit-verkoren voor het aanjagen van die ontwikkelingen. “Want”, zo stelt burge-meester Rob van Gijzel van de stad waarin menige technologische revolutie is begonnen: “Alle infrastructuur in de binnensteden is verouderd.” De steden moeten op de schop, erkent even later ook verkeersminister Melanie Schultz van Haegen bij de opening van de Gene-ral Assembly of the European Innova-tion Partnership on Smart Cities and

Communities in het Klokgebouw in Eindhoven.

Zelfrijdende auto’sHet heeft volgens Schultz geen zin in de afzonderlijke EU-landen nogmaals zelf het wiel uit te vinden. “Dan zouden we net als vroeger bij de grenzen weer van wagons moeten gaan wisselen.” Wel zo handig dus om als fungerend EU-voorzitter de meest betrokken ste-den in Europa bijeen te roepen voor een gezamenlijke visie. Desondanks is volgens Schultz nog veel onduidelijk.

Dat 3D-printing en de opkomst van internetwinkels gevolgen hebben voor distributie en logistiek in de centra van Nederlandse steden, ligt voor de hand. Welke gevolgen dat zijn, is echter amper te voorspellen. Het enige dat we volgens Schultz zeker weten is dat zelf-rijdende auto’s de toekomst zullen bepalen. “Want die leiden tot minder ongelukken en een betere benutting van de bestaande wegcapaciteit”, aldus de minister.

TransportrevolutieEurocommissaris Violeta Bulc (vervoer) slaat meteen een paar piketpalen op weg naar de transportrevolutie. “Met

subsidies brengen we de technologie niet verder”, waarschuwt de Sloveense de verslaafden aan het subsidie-infuus. Zij krijgt bijval van de Europese Investe-rings Bank (EIB). De geldkraan wordt niet opengezet voor transformatie naar schonere vervoersvormen. Leningen en garantstellingen zijn bespreekbaar, maar het simpelweg financieren van de overgang naar duurzaam transport staat bij de EIB niet op de agenda.

De wereld is veranderdDat onze steden nooit volledig aan de

eisen van de huidige tijd te voldoen zijn, wordt bevestigd door Judith Borsboom. Zij werkt aan de Norwe-gian University of

Science and Technology in het Noorse Trondheim en doceert daar stedelijke planning en ontwikkeling. Borsboom wijst op een stad als Rotterdam, waar na de wederopbouw brede wegen in het centrum werden aangelegd voor een goede doorstroming van het ver-keer, zoals aan de Coolsingel. “Daar zegt iedereen nu: wat moeten we nog met al die auto’s en die zware, grote vrachtwagens in de stad. De wereld is zodanig veranderd dat je in winkels in het centrum geen grote voorraden in een dure opslag meer hoeft aan te hou-den.” In Noorwegen heeft ze ervaren hoe met betrekkelijk simpele metho-den een omslag kunnen worden

‘Alle infrastructuur in de binnensteden is verouderd’


Steden gaan voor ‘slimme’ logistiek

◄

bereikt. Zo mogen elektrische auto’s in Trondheim gratis parkeren, mogen ze op de busbaan rijden en hoeven geen tol op de wegen te betalen. Prompt neemt de vraag naar de auto’s op bat-terijen toe.

Extra investeringenRotterdam streeft binnen een jaar of tien naar emissieloos transport in de binnenstad. Dat moet rond 2025 gere-aliseerd zijn, zeggen enkele ambtena-ren in een van de workshops in Eind-hoven. Maar in de Maasstad hoort men zorgwekkende verhalen vanuit de transportsector: elektrische trucks zijn pakweg driemaal zo duur als exemplaren op diesel. Opdrachtgevers die willen vergroenen en hun trans-portbedrijven willen opleggen over te stappen naar elektrisch vervoer in de binnenstad, zijn niet zo maar bereid om die extra investeringen in ver-voerskilometers te betalen. Een verte-genwoordiger van een grote super-marktketen zegt in Eindhoven die kosten best te willen dragen – als de

concurrentie het ook doet. En dus wacht iedereen op nieuwe wetgeving die de verandering afdwingt.

Vicieuze cirkel Hamvraag blijft: wie gaat die transitie in de logistiek betalen? Het is een vraag waar adviseur Harm Weken vrijwel dagelijks mee worstelt. Hij spreekt van een vicieuze cirkel die moet worden doorbroken. “Iedereen wacht op iedereen.”

Als managing partner van FIER Automotive in Helmond constateert hij dat er op dit ogenblik geen busi-ness case is voor duurzaam vervoer in de binnensteden. “Technisch is het al goed mogelijk. Elektrische trucks zijn beschikbaar evenals de benodigde laadstations, maar economisch is er nog geen drijfveer om erin te investe-ren”, constateert hij. “Zeker transport-bedrijven niet die niet weten of ze hun investeringen wel kunnen terugver-dienen. Hun klanten willen graag ver-groenen, maar liever niet meer beta-

len voor de vervoerskilometers.”

Steeds meer aandachtGelukkig worden er in een stad als Amsterdam wel stappen gemaakt, zegt Weken, wijzend op Amsterdam, waar het bedrijfsleven met subsidies wordt verleid om te investeren in duurzame logistiek. Maar anderzijds betreft het nog kleine aantallen. Ook Europese programma’s als Frevue, zetten zich in voor het stimuleren van distributie met elektrische trucks. De transitiedeskun-dige zegt trouwens niet somber te zijn over de omslag. “Natuurlijk is er nog veel onzekerheid, maar de politiek en maatschappij krijgen steeds meer aan-dacht voor lokale luchtkwaliteit. Met de juiste keuzes en de bredere beschikbaar-heid van voertuigen tegen lagere kos-ten, kan het ook ineens snel gaan.”

“De logistieke sector wacht op het beleid van de stedelijke en nationale overheden”, stelt Weken. “Helaas ont-breekt op dit ogenblik nog vaak de prik-kel om grote stappen te maken. Maar die komt er zeker.”

‘Klanten willen graag vergroenen, maar liever niet meer betalen voor transport’

Minister Schultz van Haegen (midden) wil dat Nederland koploper wordt in Europa met duurzame en innovatieve stadsdistributie.


‘Ik vergeet het nooit meer.

Ineens stonden ze voor me,

een paar van die opgescho-

ten gasten. Die vonden het

namelijk maar niks dat ik

boos op hen was geworden

omdat ze zo aan het

bumperkleven waren. Ik kan

je zeggen: toen had ik wel even

benauwd, hoor’

Voor meerkampster Nadine Broersen, kan het niet snel genoeg gaan. Op de atletiekbaan dan, want op de weg past de 26jarige atlete wel op. “Ik vergeef het mezelf nooit als ik door een verkeerde manoeuvre de Spelen zou zijn mis gelopen”, aldus de negenvoudig Nederlands kampioene.tekst: Vincent de Vries \ beeld: Goffe Struiksma

Ik vergeet het nooit meer. Ineens stonden ze voor me, een paar van die opgeschoten gasten. Die von-den het namelijk maar niks dat ik

boos op hen was geworden, omdat ze zo aan het bumperkleven waren. Ik kan je zeggen: toen had ik het wel even benauwd, hoor. Ook omdat ze me bedreigden en hun auto dwars voor die van mij op de weg hadden neergezet. Ik wist toen niet hoe snel ik alles op slot moest doen. Je weet tegenwoordig maar nooit. Gelukkig dropen ze af, maar ik ben daar zo van geschrokken dat ik in het vervolg wel uitkijk voordat ik iets zeg of doe. Je kan sowieso niet voor-zichtig genoeg zijn. Daarom kijk ik achter het stuur ook altijd goed in de spiegels, helemaal als ik een file terecht kom. Zelf kan je weliswaar als de beste rij-den, maar voordat je het weet wordt je geramd door iemand anders die even niet zit op te letten.’

Tot rust komen”Ik doe er in ieder geval alles aan om me optimaal voor te bereiden op Olympische Spelen en andere grote toernooien. Dat betekent ook dat ik me vaak laat rijden, helemaal als ik ergens een wedstrijd heb, zoals onlangs in Hengelo. Dan probeer ik altijd wel iemand te vinden die met mij mee kan. Ik ben weliswaar tevreden over mijn

eigen rijkunsten – zo heb ik nog nooit een ongeluk ver-oorzaakt en slaagde ik in één keer voor mijn rijbewijs – maar op die manier hoef ik me tenminste niet druk te maken over het verkeer of andere dingen. In de passagiers-stoel kan ik me dan volledig focussen op mijn wedstrijd. Boven-dien is het handig als ik weer naar huis moet. Na een wedstrijd zit er namelijk nog zoveel adrenaline in mijn lijf. Daarom rijd ik ook nooit direct na een

training weer naar huis. Ik blijf altijd bewust nog een uurtje of twee wach-ten. Dan kan ik even tot rust komen. Eerder stapte ik wel meteen weer ach-ter het stuur, maar ik merkte dat ik daar toch wel moeite mee had. Tijdens zo’n training ga ik meestal tot het gaatje, tot het uiterste. Dan ben je na afloop echt wel kapot, hoor. Door nu even wat rust te nemen en bijvoor-beeld eerst wat te gaan eten, zit ik veel relaxter in de auto.

Fan van RafaelAl houd ik natuurlijk wel goed de file-berichten in de gaten. Ik wil voorko-men dat ik in de file terecht kom. Dan

zit ik alsnog opgefokt in de auto.” “Dat komt omdat ik een geweldige hekel aan files heb. Oké, het hoort erbij in

Nederland, dat weet ik, maar dat weer-houdt me er niet van om flink boos te wor-den als ik er weer eens in sta. Of Rafael van

der Vaart moet naast me zitten, haha, mijn grote idool. Zo had ik vroeger mijn hele kamer volhangen met zijn foto’s en stond hij zo’n beetje op elke pagina in mijn agenda. Niet zozeer omdat hij de knapste jongen van Ajax was, het was alles bij elkaar. Want hij kon natuurlijk ook fantastisch voet-ballen. Dus met hem zou ik graag wél in de file willen staan.

Wat ik zoal achter het stuur doe? Eigenlijk van alles. Dat varieert van bellen en muziek luisteren tot gewoon lekker wegkijken. Daarom vind ik het ook zo leuk om in andere landen te rijden. Door een stad als Parijs of Istanbul hoeft dan niet zo

‘Ik zou graag met Rafael van der Vaart in de file staan’

BN’ERONDERWEG

‘Mijn auto kan niet groot genoeg zijn’


◄

voor mij – die chaos laat ik lekker aan mij voorbij gaan. Maar door Zwitser-land, of nog beter Zuid-Afrika - en dan in het bijzonder Stellenbosch nabij Kaapstad - dat vind ik wel weer supergaaf. Dat is dan echt genieten, zo’n roadtrip.”

Ontspannen“Verder denk ik veel na in de auto. Omdat ik meestal van een training kom, denk ik daar logischerwijs veel aan. Wat kan beter, wat ging goed, dat soort dingen. Al probeer ik altijd

wel in de auto te ontspannen. Daarom vind ik het ook zo fijn dat ik een auto-maat heb. Helemaal omdat ik proble-men heb met mijn kniepees. Het scheelt daarom enorm dat ik niet elke keer de koppeling hoef in te drukken. Helemaal als je weet dat ik gemiddeld zo’n 35.000 kilometer per jaar maak. Om die reden ben ik ook zo blij met de Toyota Auris Hybride die ik nu al een tijdje heb. Al is dat niet mijn droomauto. Eigenlijk ben ik meer een fan van Lexus, prachtig! Maar je doet me ook wel een plezier met een Audi

of BMW, hoor. Ik ben sowieso snel tevreden. Zelfs met de Suzuki Alto die ik destijds van mijn vader kreeg. Een klein autootje, absoluut, maar deze was ook meer om ermee naar het station te rijden. Later had ik een Peugeot 206, gevolgd door een Volks-wagen Swift en Volkswagen Up. Alle-maal prima. Ik ben wel blij dat ik nu een stationwagon heb. Heb ik ook wel nodig, aangezien ik tegenwoor-dig ook een speer moet meenemen. Mijn auto kan daarom niet groot genoeg zijn.”

INNOVATIE


►

De haven van Singapore rukt op tot diep in het ministaatje. De miljoenen kijkers van de Grand Prix Formule 1 zien naast het fameuze Hotel Marina Bay Sands roestige kranen en gestapelde containers. De op een na grootste haven ter wereld heeft het land, zo groot als de Noordoostpolder, compleet omsingeld. Aan de kust komt een nieuw gebied waarop de meest innovatieve haven ter wereld moet komen. tekst: Jaap Stalenburg \ beeld: Gerlinde Schrijver en Shutterstock

Op de Nederlandse ambas-sade aan de befaamde Orchard Road in Singa-pore, daar waar miljoenen

toeristen ieder jaar massaal op de warenhuizen afkomen, worden Neder-landse bedrijven alvast geïnformeerd over de enorme kansen voor het bedrijfsleven. In 2010 kondigde het Comité voor Economische Strategieën van de overheid het plan voor de TUAS mega-port aan. In grote lijnen worden hierin de activiteiten van de verschillende containerterminals van Singapore gebun-deld op één locatie. De toekomstige haven zal in de toe-komst 65 miljoen TEU (Twenty Foot Equivalent Unit, afmeting van contai-ners) per jaar kunnen verwerken en in 2027 volledig operationeel zijn. De ambitie is niet alleen gericht op groei in capaciteit. De haven moet als smartport onderscheidend zijn door een combinatie van efficiënt ruimte-gebruik, slimme logistiek en nieuwe technologieën. De haven wordt even buiten de kust in zee gebouwd.

Goedkope arbeidskrachtenDoor strengere regels voor het aanne-men van buitenlandse arbeidskrachten en de lage productiviteitscijfers, rich-ten de autoriteiten in Singapore zich steeds meer op automatisering en

autonome systemen. Onbemande elektrische wagens bijvoorbeeld voor het vervoer van containers over de kades. Projectmanager Innovatie van de Nederlandse ambassade Astrid See-gers geeft aan dat van oudsher de Sin-gaporese overheid de goede contacten met Nederland koestert.

“De autoriteiten zijn in Singapore erg op zoek naar goede voorbeelden. Het land heeft pas vorig jaar haar 50e

verjaardag gevierd en als je dan hier om je heen kijkt naar al die nieuwe gebou-wen van al die multinationals die hier

gevestigd zijn, dan zie je dat de haven-autoriteiten steeds erg naar ontwikke-lingen in het buitenland gekeken heb-ben. Nederland heeft in die groei van Singapore een belangrijk aandeel gehad. De econoom Albert Winsemius heeft hier nog steeds een enorm goede naam, omdat hij vanaf het begin een belangrijke rol heeft gespeeld in de opbouw van Singapore en het econo-misch succesverhaal van het land. Rot-terdam heeft als belangrijkste main-port in Europa nu een voorbeeldrol voor Singapore en is er een samenwer-kingsovereenkomst. Om strategische redenen zoeken ze dan ook diesamen-werking. Dat doen ze met meer havens

in Europa, want uitsluiten doen ze niemand.”

Inzet van dronesOp de Pasir Panjang Terminal wordt ook hard gewerkt om van Singapore het centrum te maken van innovaties in havens, zeevaart en logistiek.

Er zal dit jaar al worden gekeken naar de inzet van drones voor surveil-lance in de wateren rond Singapore, het ontdekken van olievlekken en het opsporen van vermiste personen. De drones kunnen opstijgen vanaf het

land, een boot of het water. De havenauto-riteiten willen in de toekomst de drones ook inzetten voor het inspecteren van bij-

voorbeeld kranen op moeilijk bereik-bare plekken. Verder zal informatie van rederijen, vervoerders en douane 'real-time' beschikbaar moeten zijn.

Door bijvoorbeeld gebruik te maken van meteorologische data en geplande vaarroutes, kunnen routes geoptimali-seerd worden. De wateren rond Singa-pore zijn de drukst bevaren zeeroutes ter wereld. Autonome systemen, ook voor patrouilleboten zijn een goede oplossing. Een ander voorbeeld is de registratie van afwijkende vaarroutes. Deze bewegingen kunnen een indicatie zijn van nood of illegaal transport. De projecten zijn een combinatie van inno-vatie in het gebruik van bestaande

‘Nederland heeft in de groei van Singapore belangrijk aandeel gehad’

Singapore wil ‘hightech’ haven


data en het ontwikkelen van nieuwe sensoren en meetinstrumenten.

Efficiënt transportOok voor het daadwerkelijke vervoer buigen deskundigen en wetenschap-pers zich in Singapore over oplossin-gen die van Singapore een van de meest duurzame steden in de wereld moet maken. Door de stad zullen in de nabije toekomst via een systeem van ‘platooning’ bestuurde vrachtwagens een peloton van onbemande vracht-wagens begeleiden. Zowel in het ver-voer over het haven-terrein als in de lokale distributie.

Naast meer effi-ciëntie in transport voor de openbare weg, kijken de autoriteiten ook naar een innovatieve manier om vervoers-stromen onder de grond te laten plaatsvinden.

Door middel van transportbanden en autonome vervoersmiddelen en een ondergronds tunnelsysteem, zal het logistieke systeem goederen van de

toekomstige haven naar aangesloten industrieterreinen kunnen vervoeren. Singapore zet ook fors in op LNG gebruik door de schepen, omdat de hui-dige brandstoffen behoorlijk veel uit-stoot van schadelijke stoffen oplevert.

DuurzaamheidNaast het tunnelsysteem kijken experts ook naar de mogelijkheid van onder-grondse opslag van goederen. “Econo-mische duurzaamheid is belangrijk in alle plannen. Wij Nederlanders denken bij duurzaamheid direct aan groen en

milieu, in Singapore gaat het vooral om economische duurzaamheid. Het ver-plaatsen van de haven vanuit het stads-centrum zorgt voor meer plek in het financiële hart van Singapore. Vooral leefbaarheid heeft hier grote prioriteit. Er is een hoge levensstandaard hier in Singapore en je kunt niet die levens-

standaard hebben en ondertussen een enorm vervuilende haven in en rond de stad. Zeker niet in een klein land als Singapore.”, zegt Astrid Seegers van de Nederlandse ambassade.

De zeescheepvaart is wereldwijd verantwoordelijk voor drie procent van de klimaatverandering. Omdat de meeste zeevaartroutes op slechts 400 kilometer van de kustlijn liggen, heeft scheepvaart ook effect op de lucht-kwaliteit aan land. Zonder strengere maatregelen zal de vervuiling alleen maar toenemen. De uitstoot van onder

andere zwavel, CO2, fijnstof en stikstof-oxide, ligt voor de zeevaart vele malen hoger dan op het land. De Internatio-

nale Maritieme Organisatie (IMO), een gespecialiseerde organisatie van de Ver-enigde Naties, is de internationale autoriteit op het gebied van veiligheid en milieu voor de scheepvaart.

Minder zwaveluitstootEen belangrijk speerpunt van IMO is

‘Duurzaamheid is belangrijk in alle plannen’

25TVM ACTUEEL 203 \

het terugbrengen van de uitstoot van schadelijke stoffen. Zo heeft IMO meerdere malen nieuwe beperkingen opgelegd aan het zwavelgehalte toe-gestaan in stookolie, momenteel is het maximum 3,5 procent. Na 2020 zal het maximaal toegestane zwavelge-halte in stookolie voor gebruik op open zee 0,5 procent zijn. Wereldwijd zijn er gebieden waar nu al een maxi-mum van 0,5 procent is ingesteld, de zogenaamde Emission Control Areas (EMA). Deze ontwikkelingen hebben als gevolg dat de maritieme industrie op zoek moet naar nieuwe brandstof-fen en methodes.

Bijvoorbeeld filters en scrubbers, om zwavelgehaltes bij uitstoot te ver-minderen. Belangrijk is daarbij om níet over te schakelen naar een veel duurdere brandstof met lager zwavel-gehalte. Die omschakeling betekent een stijging van de kosten en dat is in de offshore en maritieme sector met een matig rendement niet te realise-ren. Daarnaast valt naar verwachting veel winst te halen op het brandstof-verbruik, bijvoorbeeld door motoren

efficiënter te maken en gebruik te maken van restwarmte voor energie-opwekking. Opvallend is dat Singa-pore haar wateren nog niet heeft aan-gemerkt als ECA, terwijl China dergelijke gebieden wel al heeft aan-gemerkt. Ook hier maakt Singapore een inhaalslag door te investeren in een LNG infrastructuur en een finan-cieringsprogramma heeft voor de bouw van LNG gedreven schepen.

Ambitieus initiatiefHet Maritime Singapore Green Initi-ative in 2011 is ambitieus met een investering van honderd miljoen dol-lar (ongeveer 64 miljoen euro), ter vermindering van milieu-invloeden door scheepvaart en aanverwante activiteiten en ter bevordering van schone en groene scheepvaart in Sin-gapore. Het is een uitgebreid initia-tief met drie programma's: Green Ship Programme, Green Port Pro-gramme en Green Technology Pro-gramme. Onderwerpen die aan bod kwamen bij dit project waren: regen-wateropvang, luchtkwaliteit, duur-

zaam bouwen en zonne-energie. De autoriteiten in Singapore wil-

len bij de verdere ontwikkeling van alle haven- en logistieke innovatie graag gebruik maken van Nederlandse ken-nis. Op de Nederlandse ambassade is voortdurend contact met verantwoor-delijke autoriteiten en zijn er goede contacten met alle partijen. “Het Inno-vatie Attache Netwerk zet zich in voor Research & Development-samenwer-king (R&D) tussen Nederlandse en Sin-gaporese bedrijven, kennisinstellingen en overheidsdiensten. We informeren over Singaporese ontwikkelingen op het gebied van innovatie, van techno-logische ontwikkelingen tot het over-heidsbeleid, en beantwoorden vragen uit de Nederlandse R&D-gemeen-schap. Daarnaast assisteren we bij het leggen van R&D-contacten in Singa-pore (matchmaking) en organiseren we regelmatig missies en netwerk-bijeenkomsten.”, zegt Astrid Seegers, die verder zegt dat Singapore altijd open staat voor inzichten vanuit Nederland die zij zien als een belang-rijke mainport in Europa.

Meer informatie: Nederlandse Ambassade in Singapore. Astrid Seegers, Projectmanager Innovatie Attache Netwerk Tel: +65 6739 1111 E-mail: [email protected]

◄

Grote gevolgen Brexit voor transport


E lk krantenbericht wordt gelezen, alle tv-onderwerpen gevolgd en ieder nieuwtje over Brexit op de websites en

sociale media met argusogen bekeken. Peter Boom van Boom Transport in Venray geeft het volmondig toe. Net zoals hij de koers van het Britse pond nauwlettend in de gaten houdt. “Mis-schien moeten we een eigen kantoor in het Verenigd Koninkrijk openen of anders een super betrouwbare partner vinden, vooral voor de afhandeling van douanedocumenten, mochten die er weer komen. Wij hopen natuurlijk op afspraken waar vrij verkeer van goede-ren en personen gehandhaafd blijft.”, zegt hij een paar weken na de 23e juni, de dag dat het Verenigd Koninkrijk besloot zich af te scheiden van de Europese Unie. “Ik hoop alleen dat onze chauffeurs niet weer met een pak douanepapieren op stap hoeven, op zoek naar de vereiste stempels. Hope-lijk wordt dat digitaal geregeld.”

ValutaeffectBoom zegt inmiddels van de eerste schrik te zijn bekomen. Zelfs de waar-dedaling van het Britse pond, circa 10 procent, valt mee. “Maar dat beeld wordt wel vertroebeld door de waarde-daling van de euro, die ten opzichte van de dollar en de Japanse yen ook

minder waard is geworden. ”Veel last heeft hij niet van dat valutaeffect. “We rijden voornamelijk in opdracht van klanten op het vasteland, die ons in euro’s betalen. We hebben een klant die in ponden betaalt en die heeft nu pech. Maar het is gauw vergeten dat het in het verleden juist voordeel heeft gebracht.” Boom Transport heeft circa 27 eigen vrachtauto’s en pakweg acht charters rijden op Groot-Brittannië en Ierland en is vrijwel volledig afhanke-lijk van de crossings over het Kanaal, zo’n 120 per week. Volgens Transport

en Logistiek Nederland (TLN) rijden er dagelijks ruim 500 Nederlandse vrachtauto’s naar de overzijde. Bijna de helft van het vervoer bestaat uit landbouwproducten en levensmidde-len, zoals groente, fruit, vlees en eier-producten. Ruim een derde bestaat uit handelsgoederen en containers.

Absolute bezorgdheidBehalve transportbedrijven ondervin-den expediteurs en open overslagbe-drijven straks de nadelige gevolgen van dalende vervoersstromen tussen de EU en Groot-Brittannië. Het belang is levensgroot: na Duitsland (42,2 mil-jard euro per jaar) is het Verenigd

Koninkrijk onze tweede handelspart-ner met een exportwaarde van 20 mil-jard euro. België volgt met 17,9 miljard euro. Bij TLN staat de telefoon nog niet roodgloeiend. “Het aantal vragen valt reuze mee.”, zegt woordvoerder Jelle Boonstra. “Ondernemers raken niet zo snel in paniek. Desondanks is er absolute bezorgdheid in de sector.”

OnzekerheidVooral de onzekerheid zit de onderne-mers in de weg. Alle vrees die vooraf is geuit, is nog niet bewaarheid. Toch

waarschuwt Boon-stra voor de effecten op langere termijn. “Het is nu nog moei-lijk te peilen, zo kort na het referendum.

Maar kijk eens naar een multinational als Siemens, die investeringen in windmolens daar voorlopig ‘on hold’ heeft gezet.” Hoe sneller een Artikel 50-procedure wordt begonnen, des te beter, stelt TLN. Vraag is echter waar-toe de onderhandelingen zullen lei-den. Kiezen de Britten voor een relatie zoals bijvoorbeeld Noorwegen die heeft met de EU? De Noren vormen samen met Liechtenstein en IJsland de Europese Vrijhandelsassociatie (EVA) en maken als groep deel uit van de Europese Economische Ruimte (EER). In de EER gelden de regels van de interne markt zoals wij die kennen in de Europese Unie: er is vrij verkeer van

Wordt het een vriendelijk vaarwel of een ordinaire ‘vechtscheiding’? Transportondernemers houden hun hart én portemonnee vast voor de gevolgen van de Brexit. Onzekerheid beheerst voorlopig de directiekamers.tekst: Gerard den Elt \ beeld: Gerlinde Schrijver en Shutterstock

‘Ik hoop dat onze chauffeurs niet weer met een pak douanepapieren op stap moeten’

Grote gevolgen Brexit voor transport


◄

goederen, personen, diensten en kapi-taal. Ook de regels voor mededinging en overheidssubsidies zijn op de drie EVA-landen van toepassing. Het is zeer de vraag of de Britse regering die weg wil inslaan. In dat geval hebben ze namelijk geen enkele zeggenschap (meer) over Europese regels, maar zijn wel gedwongen zich te houden aan de regels van de interne markt. Juist de afkeer van ‘Brussel’ was voor veel Brit-ten reden om voor een Brexit te stem-men. De EU en Groot-Brittannië zit-ten zo innig met elkaar verbonden, dat het niet eenvoudig is die knoop te ontwarren.

Zo snel mogelijk duidelijkheidVolgens het Centraal Planbureau moet de Nederlandse economie als gevolg van Brexit rekening houden met een inkomstenderving van zo'n 10 miljard euro tot 2030. Dat bedrag kan oplopen als de wegvallende handel leidt tot minder innovatie en minder productiviteitsstijging. Peter Boom hoopt daarom dat zo snel mogelijk duidelijkheid wordt gescha-pen. Hij is in elk geval blij dat binnen drie weken na Brexit een nieuwe rege-ring is aangetreden. Maar met lichte irritatie in zijn stem zegt hij: “Nota bene Boris Johnson is minister van Buitenlandse Zaken geworden. Hij die tegen heel Europa aanschopte, moet nu aan tafel met de Europese regeringsleiders.”

De grote vrachtwagenmerken volgen gespannen de laatste ontwikkelingen in Silicon Valley. Daar aan de Amerikaanse westkust wordt door trendsettende bedrijven als Google, Uber en Tesla hard gewerkt aan een nieuw type vrachtwagen en aan nieuwe vervoersconcepten. Aan de hand van drie stellingen maken we balans op. Duidelijk is dat er grote veranderingen aankomen. “Een revolutie”, zeggen de analisten.tekst: Jaap Stalenburg \ beeld: Shutterstock

STELLING 1Uber zet door overname ‘Otto’, in op zelfrijdende vrachtwagen.In eerste instantie werd er verbaasd gereageerd toen in augustus Uber de startup ‘Otto’ voor 600 miljoen euro overnam. Het doel van Otto is om vrachtwagens zo autonoom te laten rij-den ‘dat chauffeurs achterin een tukje kunnen doen tijdens de rit’. Uber kocht de laatste jaren vrijwel alle toppers op het gebied van zelfrijdende auto’s, weg bij de hoog aangeschreven technische universiteit Carnegie Mellon en ging een samenwerking aan met Toyota.

Uber wil niet alleen taxivervoer via een app aanbieden, maar over enkele jaren ook vrachtvervoer volledig automatise-ren. Vooralsnog volgt Otto de strategie waarbij de chauffeur nog altijd aan boord is. Alleen op lange stukken snel-weg neemt het voertuig het stuur over van de chauffeur, die zou kunnen gaan rusten. Maar rijden in stedelijke gebie-den, in laad- en lossituaties maar ook het manoeuvreren bij klanten blijven een klus voor de chauffeur. Uber wil ook een eigen systeem op gaan zetten voor vrachtuitwisseling, vergelijkbaar met platformen als Teleroute.

STELLING 2Ook het vrachtvervoer zal door de komst op de markt van bedrijven als Uber en Tesla totaal gaan veranderen.Vorige maand kondigde Elon Musk, de oprichter van de Amerikaanse auto-fabrikant Tesla, ook al aan dat hij werkt aan elektrische, zelfrijdende vracht-auto’s. De aankondigingen van de twee dominante technologiebedrijven zul-len bij veel traditionele truckbouwers tot enige bezorgdheid hebben geleid. Hoewel fabrikanten als Mercedes, Scania en Volvo zonder uitzondering

INNOVATIE


Silicon Valley veroorzaakt vrachtwagenrevolutie

werken aan (semi-)zelfrij-dend vrachtvervoer, lijken

de nieuwe toetreders een stuk ongeduldiger. Elon Musk, de top-man van Tesla, ziet op zijn beurt vrachtvervoer als logische volgende stap om ervoor te zorgen dat meer ver-voer gebruik maakt van duurzame energie in plaats van fossiele brandstof-fen. Tesla verkoopt al personenauto’s met een zeer geavan-ceerde zelfstuurfunctie voor op snelwegen. Aangezien systemen voor zelfrijdende voer-tuigen zogeheten zelf-lerende systemen zijn, die uit zichzelf beter worden naarmate ze meer kilo-meters maken, kan dat een belangrijke voorsprong opleveren voor Tesla. Al zijn trucks wel een heel andere markt. Er zijn diverse technologische proble-men op te lossen voordat vrachtwagens in alle verkeerssituaties helemaal zelf-standig kunnen rijden. Ook moet er nog veel wetgeving worden aangepast voordat dat zomaar kan. Truckchauf-feurs lijken voorlopig nog even rustig te kunnen slapen.

STELLING 3Silicon Valley zal een complete revolutie veroorzaken in transport en logistiek.Uber wil ook invloed krijgen op de hele logistieke keten. Het wil dat ook goe-deren straks via een app worden besteld en afgeleverd. Dat opent de deur naar diverse nieuwe betaal- en verdienmodellen. Het bedrijf heeft om

die ambities te bereiken zo’n 7,7 miljard euro aan investeringen bin-nengehaald. Tesla geldt als het typische voorbeeld van een nieuw komer die een serieuze kans ziet in een veranderende branche. Zoiets zou de truckwereld ook te wachten staan, nu vrachtwagens steeds intelligenter worden en almaar meer taken van chauffeurs overnemen. Om die reden verwachtten analisten in de VS bijvoorbeeld dat Otto niet gekocht zou worden door Uber, maar door Daimler of Google. Verschillende

prominente investeerders hebben ver-der geld gestoken in de startup Convoy, dat het makkelijk wil maken om vrachtwagens te huren voor het ver-voer van goederen.

Convoy haalde in een eerste inves-teringsronde van 2,5 miljoen dollar binnen. Onder de investeerders bevinden zich Amazon-oprichter Jeff Bezos, Expedia-directeur Dara Khos-

rowshani, Dropbox-directeur Drew Houston en Ebay-oprichter Pierre Omidyar. Met de app van Convoy

moet het mogelijk worden om snel en gemakkelijk een transport tussen twee punten in de VS op te zetten. Vracht-wagenchauffeurs kunnen via de app klussen vinden.

In de Amerikaanse transportbran-che zijn nu vaak nog veel telefoontjes nodig om een vrachtwagen te laten rijden, zegt oprichter Dan Lewis van Convoy tegen Geekwire. De app van het bedrijf moet dat overbodig maken. "We geven klanten een betere ervaring en vragen er minder geld voor."

‘Er komt een revolutie in transport’

◄


Jos Brokkelkamp zegt het halver-wege het gesprek bijna achteloos: “Het gaat natuurlijk wel om je eigen en andermans veiligheid, niet om

de vraag hoe vaak je in je neus zit.” De 32-jarige chauffeur uit Oldebroek is overtuigd voorstander van de proef met ‘dashboardcamera’ en ‘eyetracker’, die TVM samen met Route42 houdt om te zien of het werkt als middel ter preven-tie van schades en ongelukken.

Vervelend incidentBegin juni nog kwamen beide hulpmid-delen hem zeer van pas. Met zijn bulk-combinatie was hij op weg naar Frankrijk, met veevoer voor kal-vermesters als lading. Tussen Gent en Kortrijk raakte hij betrokken bij een vervelend incident. Vóór hem op de weg moest een perso-nenauto ijlings naar de vluchtstrook uit-wijken, omdat hij bijna achterop een auto reed die met een slakkengang op de snelweg tufte. Links werd hij ingehaald door een andere auto, dus was uitwijken geen optie. Brokkelkamp ging vol in de remmen. Daardoor moest ook een Por-tugese collega achter hem in de ankers. Brokkelkamps bulkcombinatie bleef gespaard, maar bij de Portugees reed een andere vrachtwagen naar binnen.

VoordelenGelukkig hebben we de beelden nog.

De ‘eyetracker’ toont aan dat Brokkel-kamp niet werd afgeleid. En hopelijk maken de beelden van de ‘dashboard-camera’ duidelijk dat hem verder geen blaam treft. De chauffeur geeft het voorbeeld om duidelijk te maken dat de pilot wat hem betreft voordelen heeft. “Ik heb me in het voorjaar als vrijwilliger aangeboden voor de proef”, vertelt Brokkelkamp. “Ik zeg het eerlijk: ik zat achter het stuur te veel met mijn smartphone in de hand. Op de lange stukken slaat de verveling wel eens toe, want sommige ritten zijn

behoorlijk monotoon. Iedere chauf-feur maakt toch wel eens mee dat hij wegdommelt of even zijn telefoon pakt?” Daarom gaf hij zich op voor de pilot. “Trouwens ook omdat ik gek ben op gadgets.”

Hevige discussies Bij zijn werkgever HBT Transport doen van de 33 vrachtwagens er 16 mee, 8 zijn uitgerust met ‘eyetracker’ (links op ooghoogte in de deurstijl) en ‘dashboardcamera’ (onderin de voor-ruit, naar voren filmend) en 8 hebben alleen een blackbox. Niet iedereen stond te springen om mee te doen aan de proef, erkent Brokkelkamp. “Het

heeft tot hevige discussies geleid”, zegt hij. “Er wordt ook veel opgeblazen, vind ik. De privacy is in mijn beleving helemaal niet in het geding. Je wordt namelijk niet gefilmd, alleen je ogen worden gevolgd om te zien of je niet wordt afgeleid. Kijk, als zou worden vastgelegd dat ik vaak met mijn vinger in mijn neus zit, dan zou ik de ‘eye-tracker’ ook niet willen hebben. Maar dat is niet zo.”

GeluidswaarschuwingBrokkelkamp beaamt dat niet al zijn

collega’s enthousiast zijn. “Sommige van mijn collega’s willen beslist geen camera’s in de cabine hebben. Maar ik moet zeggen

dat de discussies een paar weken na het begin van de proef grotendeels zijn verstomd.” Die discussie kan trou-wens wel weer even aanwakkeren, veronderstelt Brokkelkamp. Wanneer een deelnemende chauffeur langer dan drie seconden niet door de voor-ruit heeft gekeken, geeft de ‘eyetrac-ker’ sinds kort tevens een geluidswaar-schuwing af. Wanneer dat drie keer kort achter elkaar gebeurt, wordt een melding naar de coach in het bedrijf gestuurd. Gerrit Spelt is bij HBT de man die de coaching doet. Wanneer Brokkelkamp of een van zijn collega’s kort achter elkaar onoplettend zijn geweest, neemt Spelt zekerheidshalve

De TVMPilot veilig rijgedrag met ‘eyetracker’ en ‘dashboardcamera’ is nu enkele maanden onderweg. Chauffeur Jos Brokkelkamp van HBT Transport in Uddel vertelt over zijn eerste indrukken en ervaringen.tekst: Gerard den Elt \ beeld: Gerlinde Schrijver

‘De privacy is in mijn beleving helemaal niet in het geding’

‘Het gaat om je eigen veiligheid’


TRANSPORT VEILIGHEID

even contact op om te vragen of er iets bijzonders aan de hand is. “Drie secon-den is lang, hoor”, zegt Brokkelkamp uit ervaring. In die paar tellen is hon-derd meter afgelegd, de afstand waarop Dafne Schippers in Rio de Janeiro in iets minder dan elf secon-den olympisch goud hoopt te winnen. Maar goed: die honderd meter is wel gelijk is aan de lange zijde van een sportstadion waar een truck dus – groten deels ongezien door de chauf-feur – aan voorbij rijdt.

KinderziektenSpelt en Brokkelkamp hebben beide nog wel te maken met wat kinderziek-ten. De chauffeur vraagt zich af wat de effecten van piepjes over een langere periode zullen zijn. “Raak je geïrri-teerd of dempt het signaal het geluid van je geluidsinstallatie, ik weet het niet. We gaan dat nog ervaren.”

Ook zo’n kinderziekte: de waar-schuwingen bij drempels en rotondes. Door de speciale, onafhankelijke vering van de bulktanks hellen die bij

zulke verkeersvoorzieningen wat meer over dan bij andere combinaties. Prompt krijgt Gerrit Spelt al snel mel-ding van een reeks incidenten. “Dat hoort ook bij een pilotfase”, zegt Spelt. “De apparatuur is kennelijk wat gevoe-liger bij bulktransport. Als een bulk-combinatie een weegbrug oprijdt, krijg ik al een melding. Net zoals twee vrachtauto’s dicht langs elkaar passe-ren op een tweebaansweg. Die node-loze events en alerts moeten we nog uit het systeem halen.”

‘Het gaat om je eigen veiligheid’


◄

‘Het gaat natuurlijk wel om je eigen en andermans veiligheid, niet om de vraag hoe vaak je in je neus zit’


Hoe denkt u als klant over ons?Hoe denkt u over ons? Hoe ervaart u onze bereikbaarheid, onze service en onze schadeafhandeling? TVM wil graag weten wat u van ons vindt, omdat we met die kennis u zo goed mogelijk van dienst kunnen zijn. Daarom doen wij regelmatig onderzoek. In 2016 hebben we onderzoek gedaan onder de verschillende klantgroepen van TVM. • Onze directe klanten (de leden)• de tussenpersonen waar we voor werken • de particuliere klanten die bij TVM verzekerd zijn. Hieronder treft u enkele resultaten aan. Meer informatie vindt u op www.tvm.nl/klantgericht-verzekeren/klanttevredenheidsonderzoek.

Verbeterpunten die worden genoemd vanuit de zakelijke relaties zijn het persoonlijk contact verbeteren, meer toelichting geven bij wijzigingen in premie en voorwaarden, de afhandeling en aanbod van contracten, klanten nog meer betrekken bij de ontwikkelingen en onderzoeken van TVM, en ‘Mijn TVM’ doorontwikkelen.Veel relaties zijn op de hoogte vanwege de snelheid en het feit dat TVM een specialist in transport is. Veel klanten zijn op de hoogte van de initiatieven van TVM rondom transportveiligheid. Men staat hier (zeer) positief tegenover.

Zakelijke klantenover TVM

Klant staat centraalWaarover

bent u tevreden bij TVM?

Prijs/kwaliteit verhouding Transportspecialist

Waar denkt u aan bij het merk TVM?

SchaatsenTransportspecialist Transport

Wat vindt u belangrijk aan

een verzekeraar?

Prijs Dekking Alles onder één dak Specialistische kennis

Goed gevoel Actieve houding TVMVertrouwen Persoonlijk

"Bezig met veiligheid, dat alles op de weg zo veilig mogelijk blijft."

"Ze zijn gewoon heel kundig in de transportbranche."

"Betrek klanten meer bij doorontwikkeling van zaken zoals ‘Mijn TVM’."

"Ze spelen in op marktsituaties."

COÖPER ATIE-

ZAKEN


TVM verzekeringen wil beter inspelen op de ont-wikkelingen in zowel de verzekeringsbranche als de logistieke branche waar wij actief zijn. Inter-net en sociale media nemen een steeds dominan-tere positie in en digitalisering van relaties met klanten, intermediairs en overige partijen wordt steeds belangrijker. Veranderende klantwensen en de opkomst van FinTechs vereisen een meer innovatieve, flexibele en slagvaardige organisa-tie. Creatieve ideeën moeten sneller worden omgezet in nieuwe producten en diensten.Om sneller en beter in te kunnen spelen op deze externe ontwikkelingen gaat TVM haar bestuur uitbreiden van drie naar vijf personen. Het hui-dige bestuur, bestaande uit een CEO, Arjan Bos, CFRO, Dirk Jan Klein Essink en een COO, Rieks

Stroeve zal worden uitgebreid met een Chief Commercial Officer (CCO) en een Chief Infor-mation Officer (CIO). Het aanstellen van een CCO op bestuursniveau ondersteunt de groei-doelstellingen van TVM in binnen- en buiten-land. Er zal een CIO worden aangesteld om recht te doen aan het belang van IT en digitale propo-sities voor TVM. Daarnaast zal het bestuur de afdelingen direct gaan aansturen, dus zonder tussenkomst van een directie zoals nu het geval is. Hierdoor worden de lijnen korter en is er een directe relatie tussen het bestuur en het operationeel management waardoor het bestuur efficiënter, effectiever en slagvaardiger kan opereren en sneller kan reage-ren op externe ontwikkelingen.

Bestuurs- en organisatie- verandering binnen TVM

"Altijd antwoorden, erg vriendelijk en behandelen de klant netjes."

"De communicatie, goede prijs- kwaliteit verhouding. Verstand van zaken van transport."

"Graag meer persoonlijk contact."

"Altijd bereikbaar, goede service, je krijgt waar voor je geld."

"Ze zijn heel correct in schadegevallen en snel afwerken."

7,9 7,6

8,2

DIRECTE KLANTEN

rapportcijfer:

7,9NPS

19%

TUSSENPERSONEN

rapportcijfer:

7,6NPS

4%

PARTICULIERE KLANTEN

rapportcijfer:

8,2NPS

36%

De aanpak kan op steun reke-nen van politie en justitie. “De directe aansprakelijk-stelling bij vastgestelde ver-

zekeringsfraude past in de huidige trend dat slachtoffers van criminaliteit steeds weerbaarder worden. Ik vind dat een goede ontwikkeling. Misdaad mag niet lonen en benadeelde burgers en ondernemers moeten schadeloos wor-den gesteld”, aldus minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie. In 2015 hebben verzekeraars wederom meer verzekeringsfraude opgespoord. Dit blijkt uit de jaarcijfers van het Centrum Bestrijding Verzekeringscrimina-liteit (CBV) van het Verbond van Verzeke-raars. In totaal startten de verzekeraars 31.034 keer een onderzoek en stelden zij in 8.336 zaken fraude ook daadwerkelijk vast. Met deze opgespoorde zaken was

in totaal 79 miljoen euro gemoeid.

Vaste schadevergoedingVerzekeraars steken veel tijd in het opsporen en aanpakken van fraude zodat klanten niet onnodig meer premie betalen. Ook eenvoudige fraude leidt er toe dat klanten jaarlijks eigenlijk tiental-len euro’s te veel betalen. Verzekeraars gaan hun eigen onderzoekskosten nu met een vaste schadevergoeding direct verhalen op de daders. Naast royement, registraties op waarschuwingslijsten en het terugvorderen van uitgekeerde

bedragen, krijgen zij hierdoor een nieuw middel om verzekeringsfraude óók in de eenvoudige zaken te ontmoedigen. “Wie fraudeert, krijgt nu direct de rekening

gepresenteerd. Ik hoop dat we hiermee potentiële fraudeurs afschrikken”, aldus algemeen directeur Richard Weurding van het Verbond.

Civielrechtelijke aanpakVerzekeraars willen met de aanpak ‘directe aansprakelijkstelling’ meer fraudezaken via civielrechtelijke weg afhandelen, waarbij geen beroep gedaan hoeft te worden op politie of justitie. Zodra een verzekeraar heeft aangetoond dat een klant gefraudeerd heeft, wordt de zaak overgedragen aan de Service

Organisatie Directe Aansprakelijkstelling (SODA). SODA ver-haalt vervolgens de schade op de frau-deur. De aanpak

wordt mogelijk gemaakt en gesteund door onder andere het ministerie van Veiligheid en Justitie, de Nationale Poli-tie en VNO-NCW/MKB Nederland.

Verzekeraars hebben vorig jaar 8.336 gevallen vastgesteld waarbij gesjoemeld werd met verzekeringen. Dat is ruim zeven procent meer dan in 2014. Om verzekeringsfraude harder aan te pakken en potentiële fraudeurs te ontmoedigen, gaan verzekeraars vanaf nu direct de schade bij de daders verhalen door middel van een vaste schadevergoeding van 532 euro.tekst: Jaap Stalenburg \ beeld: Gerlinde Schrijver

‘Misdaad mag niet lonen’

Lik-op-stuk bij fraude

◄

Wie is Bram B. Bot?Bram B. Bot is een export-Rotterdammer die voor zijn rust in Friesland is gaan wonen. Daar deelt hij een lap grond met opstallen met echtgenote Thea, weekend-zoons Pieter en Robert, katten Hielke, Dirk en Billy, poes Luna, vijf schapen en een partij vijvervissen. Bot verdient zijn geld als werknemer van Buttkicken.nl. En hij heeft een boot in de Follegasloot.

Ik ben nog van de generatie die de eerste gezinsauto heeft zien komen. Een Renault 4, in ons geval. Heel, heel af en toe zie ik er nog wel eens een rijden. Nou, eerlijker gezegd: staan. En dan vraag ik me twee dingen af. Een: hoe pasten we er in hemelsnaam met ons hele gezin in? En twee: wat kost dat kreng?Het is een gevoel van nostalgie dat mij bekruipt sinds ik in autoreclames niet meer word geconfronteerd met de cilinderinhoud en de maximum-snelheid (in Duitsland), maar met CO2-uitstoot, BPM en bijtellingspercentages. Dat de bevallige blondine uit de autoreclames verdween, daar kon ik goed mee leven. Een mens moet meegaan met zijn tijd. Maar dat auto’s niet langer (ook) een pretproduct zijn, maar nog slechts een kooldioxideuitstoter en belastingmelkkoe, dat doet mij pijn aan het hart.

Het voert te ver om te beweren dat bij mij benzine (of diesel) door de aderen stroomt. Wel vind ik fossiele brandstoffen nog kannen altijd een stuk lekkerder ruiken dan elektriciteit. En dat mag geloof ik

niet meer van de milieupolitie of de windmolenmaffia.

Ook u houdt zich, werkzaam in de mobiliteitsector, in het kader van goed rentmeesterschap, maatschappelijk verantwoord ondernemen of wellicht gewoon wegens de welzijn van uw portemonnee, steeds meer bezig met wat ik maar even samenvat als ‘groen’. Ik gun u die hobby. Als u er gelukkig van wordt, word ik er gelukkig van.

Maar mijn rol is een andere: bij het scheiden van de markt, even laten voelen dat er ook nog een andere kant is. Ik ben door de hoofdredacteur van dit blad benoemd tot politiek incorrecte uitsmijter. En als u denkt dat ik geen verstand heb van uw branche: dat klopt. Maar ik ben wel volkomen multi-modaal. Want ik rij over de snelwegen met een Saab 9-3 cabrio, ik vaar met een Zephyr 165 (kajak), opsta ik zwaai wel eens naar een trein en mijn schoonmoeder is een niet bepaald geringe container. En verder ben ik van de wieg tot het graf verzekerd, want zo leerden ouders je dat in de vroege jaren ‘70. En overigens ben ik van mening dan 130 op de snelweg een mooi begin is...

September 2016

Hou eens op joh!

Hoe lang zal het geleden zijn dat het

woord ‘innovatie’ opeens op ieders lippen

bestorven lag?

In mijn beleving een jaar of tien

geleden.

Waar je ook kwam: innovatie! Bij

de overheid: innovatie! In het

bedrijfsleven: innovatie! In de

supermarkt: innovatie! Zelfs mijn vrouw,

een P&O’er, begon op een koplan gegeven

moment, toen ik wat dikker werd en ze

het tijd vond voor een beetje matiging

met de wijntjes en de blokjes kaas, over

‘innovatie’ – maar dat was waarschijnlijk

omdat ze toen midden in een cursus

‘Innovatieve HRM-processen’ zat.

Waarom toch dat gesmijt met die term?

Innovatie is gewoon: vernieuwing. Er

komen nieuwe producten of diensten of de

dingen worden anders geregeld en dat is

dan dat.

Toen ik me afvroeg hoe het kwam dat ik

een beetje jeuk op vervelende plekken

krijg van al die innovatie-zeggers, dacht

ik: ik begin gewoon oud te worden. Ik

bedoel: ik loop 10.000 stappen per dag,

rook op 29 augustus precies tien jaar

niet meer en wopnoelan voel me dus als

een jonge God, maar het valt niet te

ontkennen dat ik in die 54 jaar al zo

veel vernieuwingen heb meegemaakt, dat

een volgend rondje innoveren mij de pis

niet lauw maakt.

Zoals? Nou, ik heb de komst van de

draadbezittende telefoon woe nog

meegemaakt. Van de centrale verwarming.

Van de cassetterecorder. Van de Walkman.

Van de pinpas. Van het antwoordapparaat.

Van de videorecorder. Van de personal

computer. Van kabelinternet. Van de cd-

speler. Van de strippenkaart. Van een

personenauto met vijf versnellingen...

En al die vernieuwingen, ik heb ze op me

af laten komen, ik heb ze omarmd, ik heb

er van genoten en ik heb gezien dat ze

inmiddels allemaal al weer zijn ingehaald

door volgende vernieuwingen. En die

volgende vernieuwingen heb ik ook weer op

me af laten komen, heb ik ook weer omarmd

en daar heb ik ook weer van genoten, de

meeste tot aan de dag van vandaag.

Dat houdt je jong.

Maar ik merk dat ik één vernieuwing echt

niet trek: de elektrische (vracht)auto.

Dat is geen innovatie, dat is moord.

Motoren zijn geen mietjes. Motoren moeten

brullen.


Laat dromen uitkomen met de TVM foundation!

Heeft u een concreet voorstel om de leefbaarheid in uw buurt, dorp of stad te verbeteren? Vraag dan een donatie aan bij de TVM foundation. Deze stichting geeft geld aan kleurrijke initiatieven

op maatschappelijk, sociaal of cultureel vlak. Samen zetten we dromen om in daden. Meer weten over de TVM foundation? Ga dan naar www.tvmfoundation.nl

183802825_TVM_foundation_adv_actueel_A4.indd 1 04-08-16 15:56

183802381 TVM Actueel 199 · 2016. 11. 4. · ‘glimmers’ en ‘blinkers’ op het Truckstar...

Documents

Transcript of 183802381 TVM Actueel 199 · 2016. 11. 4. · ‘glimmers’ en ‘blinkers’ op het Truckstar...