16e jaargang, nr. 58zomer 2008

T I J D S C H R I F T V O O R R E E W I L D B E H E E R

Nieuwe visieOostvaarders-plassen

Een dood ree meenemen? Hartstikke fout!

Reeën leven nietalleen in het bos

De IWA inNeurenberg

Colofonopgericht op 21 april 1951.

Capreolus, Tijdschrift voor Reewildbeheervan de Vereniging Het ReewildISSN: 0929-1091Verschijnt: 4 x per jaar

Redactie:D.J. Buijtendorp - EindredacteurG.J. Spek - RedactielidC.F. Schoon - RedactielidR. Brouwer - Redactielid

Redactie ondersteuning:Mw. J.A.M. Hendriks-Hueber - FotomateriaalJ.M. Smit - Correspondent buitenlandse tijdschriften

Bestuur:M. Greep voorzitterMw. D. Rodrigo-Derksen secretaris (2008)H. Hoek penningmeester (2008)P.A.M. de Beyer lid DB (2006)R. Borst lid DB (2007)C. van Geel lid (2004)H.H. Vlietstra lid (2003)H.J.H. Vieberink lid (2005)A. ten Oever lid (2000)H. Robaard lid (2002)T. Prince lid (2008)P. Schulpen lid (2008)J.M. Seroo lid (1985)G.A. Schiller lid (2002)

Adviseurs:Mr P. van Schooten - Juridische zakenProf. Dr. J.L. van Haaften - BioloogG.J. Spek - Technisch adviseur

Secretariaat: Ledenadministratie:Mw. D. Rodrigo-Derksen, Mevr. E. GreepStoutenburgenlaan 8-B, Langbroekerdijk 193836 PB Stoutenburg-Noord. 3972 NB Driebergentel: 0342-450206 tel: 0343-55 47 74fax: 033-4691797 E-mail: mgreep@hetnet.nlE-mail: info@reewild.nlwww.reewild.nl

Webshop: www.reewild.nl

Slijpplaatjes:G.J.M. Koenderink, Lhee 96, 7991 PK Dwingeloo. tel: 0521-597356

Coördinator keurmeesters:J. Schoonderbeek, Meidoornstraat 16, 7497 MG Bentelo. tel: 0547-292228

Vormgeving:Lenoirschuring, Amstelveen.

Druk:Lenoirschuring, Amstelveen.

Lithografie:Lenoirschuring, Amstelveen.

Contributie: € 30,- per jaar.

Bankrelatie:ABN - AMRO Bank rek.nummer 49.70.37.440t.n.v. Vereniging “Het Reewild” te Rhenen.

’Capreolus’ is het onafhankelijke orgaan van deVereniging Het Reewild. De weergegeven meningenkomen niet noodzakelijkerwijs overeen met die van hetbestuur. De redactie behoudt zich het recht voor, elkereactie te korten of te redigeren.

Copy voor ‘Capreolus’ nr. 59: 9 augustus 2008

zenden aan redactie van Capreolus: Rijksstraatweg 46, 3631 AD Nieuwersluisdjb.groen-grijs@planet.nl

Foto voorpagina: Eline VerwoerdOvername van artikelen is toegestaan mits de bron wordt vermeld.

InhoudDiep telerurgesteld 3

Algemene Ledenvergadering 7

Het gaat goed met de Stichting ZweethondenNederland 8

Oersterke lampen uit de republiek China 9

Een dood ree meenemen? Hartstikke fout! 11

Webshop: DVD en boek 16

Seminars reefiepen, vossen en kraaien lokken 17

Boek: Grofwildbeheer in de praktijk 18

Keelhorzels 18

Reeën leven niet alleen in het bos 19

De IWA in Neurenberg 20

Voor u gelezen 21

Foto: J. Huttinga

Telkens weer verrast de natuur ons. ‘Riep ik jaren terug dat de Oostvaardersplassen best wel een broedplaats voor de zeearend zou kunnen zijn dan was de reactie steevast, ‘je hoort in het gesticht, opsluiten die man’. ‘De Oostvaardersplassen waren absoluut ongeschikt voor die vogel en zie wat er nu is gebeurd. De drogreden, het vastgeroeste beeld, dat een zeearend alleen kan en wil broeden in een nest in heel hoge bomen bleek niet waar te zijn. In de OVP hebben we geen heel hoge bomen en toch bouwt het dier een nest, in een heel lage boom, een dooie’. Dit is een zinsnede uit het betoog van bevlogen Frans Vera tijdens de presentatie van de nieuwe visie ontwikkeling Oostvaardersplassen. Nou, nieuw? Echt iets nieuws heb ik niet gehoord.

Het verhaal van Frans Vera verschilt niet veel van zijnverhaal van bijvoorbeeld 8 jaar terug en 2 jaar terug. Het vergelijk met de giga wildparken Serengeti en deNgorongoro krater in Tanzania is er nog steeds. Ookdiagnosteert hij bij mij wederom het syndroom van deverschuivende ijkpunten. Twee jaar geleden schreef ik daar al over dat mij niets mankeert, ik ben kerngezond.Ook verschuif ik niets, ik leef met de materie van nu, de kennis van nu en mijn eigen manier van interpreteren. En daar red ik het uitstekend mee.

Redactie 3

Diepteleurgesteld

Kijk, wat Staatsbosbeheer doet in de OVP ver-dient lof. Wat daar aan beesten rond loopt ,vliegt, zwemt en kruipt is ongekend. Door deaanwezigheid van het vele landriet is de OVPbijvoorbeeld een uniek broedgebied voor hetbaardmannetje (mooi vogeltje) geworden.Daarvoor was het een vogeltje dat eigenlijkalleen op de trek werd waargenomen en ingrotere aantallen ver weg van Nederland, teweten in Oostenrijk. Riet moeten die beestjeshebben. Geen riet, geen baardmannetjes. Metde grote zilverreiger is het niet anders, mededankzij Staatsbosbeheer hebben deze mooievogels een habitat in Nederland. Een unieknatuurgebied dus. Nou houden zo, niks aandoen, zou je zeggen. Natuurlijke processenmoeten het werk doen, menselijk ingrijpen,een actief beheer wijst Staatsbos beheer af. De natuur de natuur laten (overigens is datook een menselijke beslissing en dus een

maatregel van beheer) werd het credo.Paarden erin, heckrunderen en edelhertenerin. Alleen voor de functie van grazen om eenbepaald type landschap te krijgen voor metname de ganzen. Populaties groeien, tientallenbeesten worden honderden beesten. Is er nogwel genoeg te eten? Tijdens strenge winterswas het slecht gesteld met de grote grazers.Honger, geen eten. Zonder eten ga je dood,weet je. En dat vinden wij niet leuk, de burgerniet en onze volksvertegenwoordigers niet.Emotioneel gedreven zegt iedereen, bijvoeren.Maar bijvoeren is geen optie, daarmee door-breek je het natuurlijke proces en dat wilStaatsbosbeheer niet (ben ik het overigens

roerend mee eens). Aldus, problemen alom.Een boel kritiek, acties, protesten met alsresultaat een ‘international committee on themanagement of the Oostvaardersplassen’ datop verzoek van de toenmalige minister vanLNV, de heer Veerman, een bindend advies uit-bracht over de OVP. Belangrijkste punt was desterfte onder de grote hoefdieren.

22% sterfte is volstrekt normaal

Hoewel het sterftepercentage van 22 % naaroordeel van de commissie binnen de margesvalt van wat in een natuurlijk functionerendeecosystemen normaal is, was het advies omeerder in te grijpen in de populaties. Zwakkedieren en dieren die zich dreigen af te zonde-ren van de kuddes dienen onverwijld te wordenafgeschoten. Zulks is in de afgelopen periode

(de commisie heeft haar advies uitgebracht op22 juni 2006) ook daadwerkelijk uitgevoerd.Waarschijnlijk zijn de aantallen hoefdieren nuzo groot dat het aannemelijk is dat ze alle-maal een strenge winter probleemloos zullendoorkomen. Verder heeft de commissieStaatsbosbeheer uitdrukkelijk geadviseerdmeer openheid van zaken te geven, aldusmonitoring tot een hoog goed te verheffen,het gebied uit te breiden, beter en transpa-ranter te communiceren naar de buitenwerelden een degelijke beleidvisie te schrijven overde wijze van beheer en instandhouding van de OVP voor de toekomst. Vandaar dus nu denieuwe visie.

Bijna twee jaar hebben ze de tijd gehad en metnauwelijks iets nieuws komt Staatsbos beheernu naar buiten. Daar ben ik dus droevig overgestemd, diep teleurgesteld. Een paar eigen ijkpunten van Vera zijn bijgesteld omdat hij endus Staatsbosbeheer vinden dat ze vroeger –voor de commissie haar advies uitbracht – optwee gedachten hinkten: 1. een bepaalde toe-stand moet gehandhaafd blijven, desnoods metallerlei kunstgrepen en 2. de verdere ontwikke-ling van het natuurgebied op basis van natuur-lijke processen moet doorgaan, met alle

REDACTIE Redactie

veranderingen waarmee dit gepaard gaat. Verabetoogt dat dit één moet zijn. Wat ligt er nu?Een visie over de ecologie van het gebied aangevuld met een omschijving van de maat-schappelijke betekenis van de Oost vaar ders -plassen. Eén die staat als een huis, zo zei ChrisKalden, directeur van Staatsbosbeheer, alsinleiding op de presentatie van Frans Vera.Wat Staatsbosbeheer (Frans Vera) natuurlijkallang wist is dat sommige diersoorten in deOostvaardersplassen van essentieel belangzijn voor het voortbestaan van vele andere

soorten. En sommige soorten zijn belangrijkerdan andere. Les 1 biologie en ecologie die degoede richting geeft aan een goede biodiver-siteit (soortenrijkdom). Verdwijnen beestendan betekent het dat er ook andere beesten in

zijn kielzog mee verdwijnen. De belangrijkediersoorten zijn dus echt belangrijk, het zijnde sleutelsoorten tot een rijke biodiversiteit.Daar gaat Staatsbosbeheer zich nu op richten,het veiligstellen van de sleutelsoorten. Wat isdaar nu nieuw aan, vraag ik mij af. Ok, bij eennatuurlijk beheer moet je er wat meer aan-dacht aan schenken. Dus in de Oostvaardersplassen zijn de key species (de wetenschap -pelijke term voor sleutelsoort) de grauwe gans,hert, heckrund, paard en nog een paar soorten.Die ‘nog een paar soorten’ zijn er nog niet.

Elke soort heeft zijn eigen voedsel pallet. Hetheckrund is de brave grasmaaier. Herten vreteniets meer dan alleen gras, bijvoorbeeld ook vlier(wat er nog van over is) en struiken. Maar ja, wievreet nu de kruiden en ander laag struikgewas,

welk dier helpt mee aan de noodzakelijke ver-jonging van bomen en struiken en welk soort stimuleert de verspreiding van florasoorten? Nu komt het nieuwe of hebben we het al eenseerder gehoord. Ja, ja, daar komen ze weer. De wisent, het eland, het wilde zwijn en de wolf.De bruine beer zou ook nog kunnen, maar datligt zelfs in de ogen van Staats bos be heer watgevoelig. Over het ree wordt met geen woordgerept. Die diersoort bestaat kennelijk niet meer.Uit de OVP zijn ze al verdreven, honderden.Ik zei het al, de internationale commissie

heeft ten sterkste aanbevolen, ten behoevevan het welzijn van de grote hoefdieren hetleefgebied te vergroten. Het Hollandse Hout,een aangrenzend cultuurbos, is ideaalgeschikt voor extra fourage voor de dieren.

4 5

Het gevoerde natuurbeheer in de OVP heeft ook zijn keerzijde. Er komendieren, maar er verdwijnen even zovele of meer. Het gevoerde beleid heeft

tot gevolg gehad dat 21 van de 90 broedvogelsoorten voorgoed zijn ver -dwenen (quote: Rob Bijlsma, bioloog en roof vogelkenner van Nederland). Je zou je dus achter de oren mogen krabben

Key species van essentieel belangze zorgen voor een rijke biodiversiteit

Foto’s: J. Hendriks

Foto: J. Hendriks

Foto: J. Huttinga

Over het reewordt met geen woord gerept

Foto: J. Huttinga

zou best wel eens leidend kunnen zijn voor derest van Nederland. Registratie en daardoor eenschat aan benodigde gegevens blijft noodzake-lijk voor de rechtvaardiging van ons handelen inhet kader van noodzakelijk beheer.

Het bureau Terra Salica van Rik Schoon heefteen advies uitgebracht voor het beheer vanveldreeën in WBE De Marren. Dit advies, eenhonorering van de VHR op de vragen van deWBE, zal hoogstwaarschijnlijk ook wordengebruikt voor de uitvoering van het beheer inde buur WBE’s.

Het opzetten van een kenniscentrum voor deVHR is geen zaak van even. Nee, dat vraagtverregaande expertise. Het initiatief van vorigevoorzitter Ronald Brouwer zal verder wordenuitgewerkt.

Communicatie zorgt altijd voor een beter enefficiënter contact met de regio’s. Aandachtop dit gebied mag nooit verslappen. Sterkernog het zal worden geïntensiveerd. Dat is nodig om de doelen te bereiken die hetdagelijkse en landelijke bestuur hebbengesteld.

In de regio’s zijn op bestuurlijk niveau eenaantal veranderingen geweest. Limburg enAchterhoek hebben een nieuwe voorzitter enna een bestuurloze periode is dan nu ook inZeeland en de Zuid-Hollandse eilanden eenvoorlopig nieuw bestuur actief geworden.

Het beheer van grofwild is niet alleen de zaakvan de VHR. Wij hebben het initiatief geno-men te werken aan een eenduidig beleid voorde uitvoering van grofwildbeheer. Als partnersin ons initiatief hebben wij gekozen voor deKNJV en Vereniging Wildbeheer Veluwe, deorganisatie waar bij verre de meeste kennis opdit gebied aanwezig is. Een eigen initiatiefwaar wij veel van verwachten.

Tijdens de ALV hield bestuurslid Rob Borst eenpittige presentatie over het beheer van reeënin Nederland. Het is altijd goed om je te reali-seren waarvoor je als beheerder in de uitvoe-ring verantwoordelijk bent. Maar al te vaak,hoe goed bedoeld ook, gaan de reeënbeheer-ders in het veld op de verkeerde stoel zitten.Rob Borst is bij uitstek een autoriteit op ditgebied. Zijn betoog was leerzaam, het gaf aanhoe de weg is die alle beheerders moetenbewandelen. Monitoring en registratie zijn welde basis voor goed en efficiënt beheer. In vol-gende nummers van Capreolus zal Rob Borsten de redactie terugkomen op dit onderwerp.

Hij hoeft niet te worden uitgereikt, maar wanneer hij dan toch wordt uitgereikt danmoet het aan iemand zijn die veel voor de vereniging en de diersoort het ree in het bij-zonder hebben ingezet. De commissie die ditbepaalt, heeft unaniem Jop Bakker, voorheenregiovoorzitter van de Achterhoek, gekozen.Het is dus Jop Bakker die de wisseltrofeeVereniging Het Reewild een jaar mee naarhuis mag nemen.

Namens het dagelijkse bestuurMarien Greep

Ondanks alle perikelen van het afgelopen jaaris er aanzienlijk wat tot stand gekomen.Goede zaken waar de vereniging op kan door-borduren. De VHR heeft er achteraan gezeten

dat in samenwerking met de KNJV de Leidraadvoor het beheer van reeën tot stand is geko-men. De VHR heeft de Leidraad integraal inCapreolus afgedrukt en verder kan een iederde Leidraad lezen op de site van de vereniging.

Vanuit de regio’s en van de mensen die metvolle inzet aan derden voorlichting geven overreeën en over het beheer van reeën kwam devraag de bestaande film ‘Reeënsprongen inNederland’ te actualiseren, dus meer geschiktte maken voor een voorlichtende taak. Hetbestuur heeft toen Entingfilms de opdrachtgegeven een 10 minuten durende film temaken van bestaand archief materiaal en dieaan te vullen met noodzakelijk nieuw materi-aal. Op basis van het concept ‘Samenlevenmet reeën’ van Donald Buijtendorp is dat fan-tastisch gelukt. Deze film, uitgebracht op DVD,is mede mogelijk gemaakt door de sponsoringvan Parenco Hout. De première op de ALV waseen groot succes. De DVD is te koop via de web-shop, www.reewild.nl. De prijs is slechts € 7,-,exclusief porto.

Voor voorlichting tijdens evenementen en grotebijeenkomsten is altijd de promotietrailer in tezetten. Dat is het afgelopen jaar herhaaldelijkgebeurd en het bestuur neemt aan dat zulks ditjaar wederom gebeurt. Iedereen mag daartoecontact opnemen met de heer Ad van Kuijk.

Goede initiatieven worden altijd gestimuleerddoor de vereniging. Zo zijn wij natuurlijk vol ach-ter het afschotregistratiesysteem van Natuur -netwerk in de Achterhoek gaan staan. Wehebben dit ondersteund en zullen het in 2008weer ondersteunen. De pilot in de Achter hoek

ALV, bestuur

Foto: Andy van Ommeren

7

Met het Hollandse Hout houdt de uitbreidingvan het leefgebied niet op. Ongeveer zestienkilometer oostenlijker bij Zeewolde ligt het ca.3.000 ha grote loofbos, het Horsterwold. Datwillen ze er ook bij hebben. Om dat mogelijkte maken is een robuuste verbinding nodig.Een strook van een kilometer breed met ecoducten en tunnels over de snelwegen enprovinciale wegen. Een strook die de wellui-dende naam krijgt ‘Oostvaarderswold’. Ik hebhier al eens mijn afkeuring over uitgesprokenin Capreolus. Nieuw terrein erbij en net als inde OVP natuurlijke processen zijn gang latengaan. Een terrein, samen met de Oost vaar -ders plassen13.000 ha groot, waar de natuurde baas is. Of waar Frans Vera de baas is? Ik vind het geweldig, hoe meer natuur hoebeter. Heeft de belastingbetaler, die per saldoalles financiert bij Staatbosbeheer, er weereen stuk natuur bij om te recreëren. Wel eenstukje akkerland minder voor de broodnodigevoedselproductie, maar daar zullen we het nuniet over hebben.

Niks recreatie voor de belastingbetaler.Recreatie verstoort een natuurlijk ecosysteem.Om de robuuste verbinding Oostvaarderswolden het loofbos Horsterwold gaat gewoon eenhek, een raster van twee en een halve meterhoog. De dieren mogen er niet uit en de men-sen er niet in. Dit denk ik zomaar, ervaringzegt mij dat. Het edelhert gaat wandelen, dekudde konik paarden gaat een deurtje verderen ontmoeten de vers uitgezette elanden,wisenten, wolven en wilde zwijnen. Samengaan zij een natuurlijk ecosysteem opzetten,

want zij zijn de sleutelsoorten. Mag het reeook nog mee doen? Wat is de bedoeling vanStaatsbosbeheer met het ree, worden zij nogergens voor ingezet? Die diersoort, waar wijerg veel van houden zit al jaren, zolang depolder bestaat, op het boerenland van derobuuste verbinding en in het loofbos Horster -wold. Speelt het ree nog een aanmerkelijkerol? Het heeft toch hetzelfde voedselpallet als

Aluminium hoogzit: Metalen hoogzit:Prijs € 229,- Prijs € 129,-geheel opklapbaar zithoogte 2,75 meterzithoogte 3,75 meter wordt geleverd als bouwpakket

De verzendkosten binnen Nederland bedragen € 12,50 p.st,naar België zijn de verzendkosten € 17,50 p.st.

Of afhalen in Blokzijl tel.0653240012Afhalen Huis ter Heide (Utrecht) tel.0653224382

www.jvs-outdoor.eu

Aluminiumhoogzit € 229,- 1 persoonshoogzit € 129,-

het eland. Kan het ree misschien ook een ‘keyspecie’ worden? Of wordt het ree een weg-gooidier, onbeduidend en niet bijdragend aande natuurdoelen van Staatsbosbeheer.

Je kunt beter last hebben vanhet virus van de liefde

Kennelijk past het inruilen van het ree voor“interressantere” ‘key species’ bij de visie vande ontwikkeling Oostvaardersplassen. Jammer,het ree heeft pech gehad. Wat een treurigezienswijze. Ik ben hier zo faliekant tegen. Ikvind het van een enorme arrogantie getuigen.Hoe mooi ik de Oostvaardersplassen ook vind,hoe groot mijn respect voor Staatsbosbeheerook is, het gaat mij te ver dat een gemaaktevisie en de keuze van zogenaamde nieuwesleutelsoorten zorgt voor de teloorgang vaneen prachtige autochtone diersoort. Het isonverenigbaar voor mijn gevoel het ree hetkind van de rekening te laten worden van eenduurzame visie over natuurlijke ecosystemen.Chapeau Staatbosbeheer, chapeau Frans Veravoor wat jullie hebben neergezet. Heel mooi,maar ten koste van wat. Voor mij geldt en ikmeen te mogen weten voor alle reeënbeheer-ders, dat wat we hebben willen wij behoudenen dat heeft niets te maken met het syndroomvan de verschuivende ijkpunten. Nee dat heeftte maken met het virus van realisme en liefdevoor een bepaalde diersoort.

Donald BuijtendorpHoofdredacteur

REDACTIE6

Met genoegen kijken wij terug op de Algemene Ledenvergadering van afgelopen 19 april inHotel Bakker te Vorden. Prima vergadering, alleen jammer is dat het aantal leden dat de vergadering bezoekt beperkt is. Wellicht wordt dat in de toekomst beter. De ALV stond voorde taak een aantal nieuwe bestuursleden te benoemen en de nieuwe voorzitter. Alle voor-drachten: Marien Greep als voorzitter, Hans Hoek als penningmeester en mevrouw D. Rodrigo-Derksen als secretaris werden per acclamatie gekozen. Een nieuwe secretaris wasnodig omdat ambtelijk secretaris Jaap van de Waerdt per 12 april j.l. met onmiddellijkeingang is gestopt met zijn werkzaamheden voor de vereniging. Dat is spijtig, maar het bestuurheeft Jaap’s vertrek willen accepteren.

goed, gezellig en contstructief

algemeneledenvergadering

Foto’s: J. Hendriks

ALLESmoet

GROTER

Het is al bijna een jaar geleden dat de eerste SZN-zweethondenlijst is uitgekomen. 45 Teamsstaan altijd, 24 uur per dag klaar om grofwildbeheerders, wegbeheerders en terreineigenaren bijte staan met het opsporen van aangereden en zwaar gewonde dieren. Professionele teams, goedgetraind en inzetbaar door het hele land. Elke provincie heeft wel een 10-tal teams waarmeeeen redelijke regionale dekking is verkregen. Het Stichtingsbestuur met specialisten als JohnHarleman, Gerbrand Verwoerd, Bart Castelijn en Hans Liekens blijven waken over het profes -sionalisme van de teams. Zo werd afgelopen 5 april tijdens de Eurowilddag in Berkenhorts teElspeet een trainingsdag gehouden. In de bossen van het Landgoed Staverden, nabij deBerkenhorst, hadden de specialisten van de SZN moeilijk te beoordelen aanschotplaatsengemaakt. Echt, heel moeilijke, en dat alleen om de teams bij te trainen. De teams moeten scherpblijven. Ervaringen met elkaar uitwisselen en daar ook nog eens met zeer ervaren professionalsover van gedachten wisselen houden de teams scherp. En dat is wat de grofwildbeheerder, wegbeheerder en terreineigenaar mag verwachten.

Bent u nog niet in het bezit van een recente zweethondenlijst? Stuur een mailtje naar info@zweethonden.nl en u krijgt er een thuis gestuurd.

Het gaat goedmet de StichtingZweethondenNederland

Oersterkelampen uit de republiekChina

zweethond licht8 9

Wildfotografie Andy van Ommeren

• Edelwild• Zwartwild• Damwild• Reewild• Kleinwild• MoeflonsExpositie:

Natuurcentrum VeluweGroot Ginkelseweg 2, 6718 SL EdeBusinesspark Stein 301, 6181 MC Stein-Elsloo

Tel. 046 - 436 05 34 www.andyvanommeren.nl

Vak

man

scha

p vo

or v

eilig

heid

van

men

s en

die

r...

.al r

uim

35

jaar

!

Uw specialist in:

Landschappelijke afrasteringen

Kleinwild- c.q. dassentunnels engrofwildtunnels

Inrichting van begrazingsprojecten

Wild- en veeroosters

Industriële en paneelhekwerken

Rasterplannen en bestekken

Verkoop van afrasteringsmateriaal

Dealer van producten ter voorkomingvan fauna-verkeersslachtoffers, zoalswildreflectoren (WEGU), Duftzaun enKitzrettung (Hagopur)

Arfman Hekwerk b.v.Ondernemersweg 157451 PK HoltenTel 0548 36 29 48Fax 0548 36 50 42Internet www.arfman.nlE-mail info@arfman.nl

Waar zijn wij in het buitenwerk aan gewend? Precies, de alom geroemdeMaglite. Robuust en veel licht. Alleen die batterijen, die deugen niet. Zeker deoplaadbare. Na een tijdje opladen in de auto houdt de Maglite er na tien minu-ten al mee op. En daar sta je dan midden in het bos in het pikke donker. Dithoeft niet meer. Met de zaklantaarns van de Chinese fabrikant Fenix zal je datniet overkomen. Het topmodel TK 1 is een lamp niet groter dan 14 cm langmet een diameter van 35 tot 25 mm. Zeer robuust. De Chinezen gaan voorkwaliteit. Ik heb de TK1 onder de wielen van de landrover gehad, acht hooguit het raam op de straat laten kletteren en honderden keren het schakelaar-tje aan en uit gedaan. Echt gebruikt dus. Hij blijft het doen. Hij blijft een strak-ke kegel licht geven met een intensiteit van 225 lumen. Bedenk dat dit ruimtwee keer zoveel is als de lichtintensiteit van een Maglite.

De fabriek geeft levenslange garantie. De fabriek gelooft dus in haar eigen pro-ducten. Ze hebben vliegtuig aluminium gebruikt voor de behuizing. Kristalhelderglas, een innovatief LED lampje, Cree 7090XR-E-LED met een levensduur van50.000 branduren. Het digitaal geregelde lichtcircuit zorgt voor een constantelichtintensiteit. Tot de laatste energie van de batterijen blijft de lichtbundel max.225 lumen geven. Op de felste lichtstand brand de zaklantaarn 1.5 uur op de laag-

ste stand maar liefst 60 uur. De laagste standis al voldoende voor een goede nazoek in hetbos. De Fenix lampen zijn waterdicht, maardan ook echt waterdicht. Wat kost zo’n lampnu? € 69,75!

De Fenix L2D is een dunne, bijna 15 cm langezaklamp met een lichtintensiteit van 180lumen. Ook dat is ruimschoots meer dan veleandere zaklantaarnmerken aanbieden. Eenhandige lamp voor de toezicht houder/BOA.Weinig gewicht aan de koppel, stroboscoopfunctie voor verblinding. Rode kap erop voorwaarschuwings-signalen en stopteken.

Brandduur 2,4 uur op twee oplaadbare penlitebatterijen. 55 uur op de laagste lichtstand.Prijs € 59,95 excl. accessoires.

Fenix levert ook handige accessoires, zoals:diffusie kapjes, roodlicht kapjes, roodlicht -filters en stevige cordura etuis.

De Fenix lampen zijn te koop bij de gerenom-meerde buitenzaken. Verdere informatie: Fenix Benelux, Postbus 2469, 7302 ER Apeldoorn. Tel: 055 - 576 32 23. www.fenix-nederland.nl

Foto’s: Eline Verwoerd

Een kleine zaklantaarn die deconcurrentie ver achter zich laat

Lumen is een eenheid van licht.Het geeft de sterkte van eenlichtstroom in een lichtbundelaan. Surf naar Wikipedia voorverdere informatie

Karel Jan Geertsema is een eerbiedwaardig reeënbeheerder.Gepassioneerd ook. Het welzijn van de dieren staat hem altijdvoor ogen. Hij is dienstbaar aan de natuur. Hij is een verant-woordelijk mens. Karel, zo zal ik hem verder noemen, pacht vanStaatsbosbeheer een zeshonderd ha groot bosgebied. Dwars door het bos loopt een redelijk drukke weg. De wegbeheerderis de provincie. Helaas worden er paar jaar nogal wat reeën aan gereden.

valwild valwild

Een dood ree meenemen?

10 11

FOUT, hartstikke

Valwild = wild dat op een andere manier is doodgegaan dangejaagd. Dus een verkeersslachtoffer valt onder valwild.Belangengroepen zijn druk bezig een scheiding aan te brengen in‘anders doodgegaan dan gejaagd’ en slachtoffer van het verkeer.Dit om de volgende reden. Van verkeersslachtoffers is de doods-oorzaak bekend en van al het andere niet. Enge ziektes, vorkelen,vergiftiging, ouderdom, noem maar op kan de doodsoorzaak zijn.

Karel woont op nog geen kilometerafstand van het bos. Iedereen uit debuurt weet dat Karel de jager vanhet bos is. Iedereen uit de buurt dieiets ongeregelds ziet in het bos, beltKarel. Zo ook op een donderdag-morgen in januari. “Karel, er ligt eendood ree in de berm bij hectometerpaal 11.4”. “Dank je, ik ga er heen”.

Karel gaat er inderdaad naar toe envindt het ree, een geit. Zonde, doodzonde. Karel inspecteert het dier,waarschijnlijk aan de kop geraakt.De geit is nog warm, het ongelukmoet dus pas gebeurd zijn. Hij ont-weidt het dier en doet haar in dewildbak in de kofferruimte van zijnauto. FOUT, HARTSTIKKE FOUT. Hijmag het dier niet meenemen, hijmag het niet vervoeren, hij mageigenlijk helemaal niets. Hij mag112 bellen en doorgeven dat er eendood ree langs de kant van de wegligt. De politie geeft het dan wel

door aan de wegbeheerder en diemoet het maar oplossen. Of er is in de regio van Karel een speciale valwildregeling getroffen. Wat be -tekent dat gekwalificeerde mensenop basis van een aanwijzing voor-zien van een verlof van de politievoor het doden van gewond wild enlosgebroken dieren, de dode geitmogen weghalen.

Niemand zal waarschijnlijk iets zeg-gen van de handelingen van Karel,immers iedereen weet, ook de poli-tie, dat Karel daar de jacht heeft.Maar wat Karel doet mag eigenlijkniet, bij de wet verboden.

Voor de duidelijkheidWelke wetten zijn van toepassing ophet fenomeen valwild? Hoofd -zakelijk de Flora- en faunawet, maarook de Gezondheids- en welzijnswetvoor dieren. Heel belangrijk criteri-um is de manier waarop een doodree is verkregen. Afschot van reeën,dus doden door gebruik te maken

van een kogelgeweer met een mini-mum kaliber dat 980 Joule op 100meter afgeeft, is slechts toegestaanin het kader van beheer- en schade-bestrijding conform art. 68 van deFlora- en faunawet, alsmede deAMvB Beheer en schadebestrijding § 3. In het kader van dit wetsartikelen AMvB krijgt de FBE op basis vaneen goedgekeurd faunabeheerplaneen ontheffing van GedeputeerdeStaten (de Provincie is het bevoegdegezag). De FBE schrijft de ont-heffing door naar de WBE’s en dieweer naar de jachthouders en jagers.

Met die ontheffing in je bezit is hetdus toegestaan in de aangewezenperioden reeën te doden, te vervoe-ren en aan te bieden voor het voed-selcircuit. Val je buiten de periode,is het dier niet verkregen doorafschot tijdens het jagen, heb jegeen ontheffing en heb je toch eendood dier in je kofferbak dan ben jestrafbaar. Of je nu een jachtaktehebt of niet maakt niets uit. Jemocht willen dat je geen jachtaktehebt wanneer de politie een procesverbaal opmaakt.

Gewond reeKarel krijgt een melding van eenaanrijding. Hij gaat er heen. Ziet hetdier en constateert dat het gewondis. Karel denkt dat het dier nog teredden is. Voorzichtig legt hij hetdier in de auto en gaat ermee naarde dierenarts. FOUT? Nee, in ditgeval niet. Karel mag het ree zelfvervoeren en naar de dierenartsbrengen, mist hij dit voor het ver-voer aanvangt meldt bij de politieen hiervoor toestemming krijgt vandiezelfde politie, (lees meldkamervan de politie) Zie art. 14 lid 3 vanhet Vrijstel lings besluit Flora- enfaunawet.

Medewerkers van de erkende reeën-opvangcentra mogen altijd eengewond ree ophalen en vervoerennaar hun opvang. Zij zijn namelijk inhet bezit van een ontheffing, con-

De belangengroepen vinden dat alle onbekende doodsoorzaken alsbiomassa teruggegeven moeten worden aan de natuur of terdestructie worden afgevoerd. Is de doodsoorzaak bekend, en dat ishet bij een verkeersslachtoffer, is de jager, BOA, in ieder geval eenGP prima instaat om te beoordelen of het vlees nog geschikt is omhet voedselcircuit in te gaan. Wanneer deze scheiding in het feno-meen valwild bekrachtigd wordt is nog ongewis.

FOUT!

Foto

: M

. van

der

Bel

t

(op de persoon) conform Art. 67van de Flora- en faunawet is eeneerste vereiste. Hebben de aangewe-zen personen ook nog een verlofvoor het voorhanden hebben vaneen vuurwapen om gewond wild enlosgebroken dieren te doden (WM4) dan kunnen zij hun taak echtnaar behoren uitvoeren. Met losgebroken dieren wordenbedoeld, bijvoorbeeld koeien op deweg, kangoeroes en andere, meestalgehouden dieren. Veelal zijn de aan-gewezen personen BOA’s, maar bijvoorbeeld in de Achterhoek zijnook jachtaktehouders aangewezen,omdat de Achter hoek niet genoegBOA’s actief in de regio heeft.

De perikelen rond valwild zijn primate op te lossen door in het bezit tekomen van de aanwijzing. Het is nietingewikkeld, maar je moet wel dejuiste weg bewandelen. In je eentjeaanvragen is niet verstandig. Laatde FBE de onderbouwing geven inhet Faunabeheerplan. Geen onder-bouwing in het Faunabeheerplanbetekent geen aanwijzing en/of ontheffing. Sluit organisatorischaan op de Politieregio’s omdat deaanrijdingen aan de Meldkamergemeld moeten worden. Organiseerde inzet van de BOA’s en de jacht-aktehouders. Dit kan als WBE , maarbeter is dit als meerdere WBE’s ofFBE af te spreken. Het bevoegdegezag in deze is de Provincie. Diewijst aan. Belangrijk is voor hetwerkgebied van de samenwerkendeWBE’s een rechtspersoon te maken(WBE’s zijn voor een groot deel alstichtingen). Hiervoor kan de FBEook dienst doen, dit is al een stich-ting. Als stichting kun je vervolgensovereenkomsten af sluiten met dewegbeheerders over onkostenver-goedingen en de politie.

Effectief handelenKarel zit op de hoogzit voor hetafschot op een vos en er komt eenree langs schuiven op twee poten.Dat arme beest redt het nooit. Watmag en wat moet hij doen. In deafschotperiode op ree is het geenprobleem. Karel pakt onmiddellijkzijn verantwoordelijkheid en schiethet dier dood. Hij maakt het schoon,

valwild valwild12 13

form Art. 75 van de Flora- en fau-nawet. En dan mag het. Karel en de dierenambulance mogenalleen een gewond ree vervoeren natoestemming van de regionalemeldkamer van de politie, zie art.14Ook gerechtigd is een persoon diedoor de Provincie voor dit doel con-form Art. 67 is aangewezen .

Of het verstandig is van Karel en ofKarel’s handelen bijdraagt aan hetwelzijn van dat ree is discutabel.Misschien is het beter in het kadervan ondragelijk lijden het ree tedoden met de kogel. Stel Karel doetdat. Is hij gerechtigd dat te doen ofkan Karel zich beroepen op over-macht? In de toegestane jachtperio-de op het ree mag Karel (het is ookzijn eigen veld) probleemloos hetree snel en humaan uit haar lijdenverlossen omdat hij gebruik maaktvan zijn ontheffing om reeën tedoden. Hij mag dat ook vervoerenen hij mag het ook het voedsel -circuit inbrengen, mits het maarniet via een EEG erkende poelier is.Want het EG circuit mag geen valwild accepteren. De poelier/klein -handelaar wel.

Nu doet Karel hetzelfde, alleen eenpaar maan den later, wanneer deafschotperiode voorbij is.Karel neemt zijn geweer mee vanhuis. Rijdt naar de plaats van deaanrijding die hem is gemeld. Karelvindt de reegeit en schiet het dierdood. Hij ontweidt het en laadt het

in de achterbak van zijn auto. Hij isFOUT, HARTSTIKKE FOUT. Hij magzijn geweer niet van huis meene-men. De ontheffing is niet meer vantoepassing. Hij jaagt in een periodedat er niet gejaagd mag worden.Karel is behoorlijk strafbaar. Achter -af kan Karel zich altijd beroepen opovermacht en op de zorgplicht diede mens voor dieren heeft en even-zo op de verplichting om zwaar ge -wonde dieren uit hun lijden teverlossen. Karel neemt zijn verant-woordelijkheid, maar die moet hijwel achteraf aantonen. Wettelijkgezien mag het niet.

Bij valwild mag de eerlijke jager nietingrijpen. Niet in het seizoen en nietbuiten het seizoen. Valwild is wilddat dood is gegaan op een anderemanier dan door afschot. Dus nietconform de ontheffing van Art. 68.En is dat zo, dan ben je altijd fout,ook al is het in je eigen jachtveld.Niet voor niets wordt en is er in eenaantal provincies hard gewerkt aanprocedures om dit probleem op telossen. Zo is er in de provincieUtrecht een goedwerkende val -wildregeling. In het grote gebiedvan de politieregio Noord en Oost-Gelderland opereert naar iederstevredenheid de Stichting Groen -net werk die alles met valwild naarbehoren uitvoert. Belangrijk in eenvalwildregeling is de wettelijke status van de persoon die iets metdat valwild moet doen (ophalen,doden, melden, etc). Een aanwijzing

Bij valwildmag de eerlijke jager

niet ingrijpen

Niet in het seizoen en niet buiten het seizoen

Foto: J. Huttinga

Foto: J. HuttingaFoto: H. Osinga Foto: J. Huttinga

Artikel 21. Een ieder neemt voldoende zorg in acht voor de in het wild

levende dieren en planten, alsmede voor hun directe leefom-geving.

2. De zorg, bedoeld in het eerste lid, houdt in ieder geval in dateen ieder die weet of redelijkerwijs kan vermoeden dat doorzijn handelen of nalaten nadelige gevolgen voor flora offauna kunnen worden veroorzaakt, verplicht is dergelijk han-delen achterwege te laten voorzover zulks in redelijkheid kanworden gevergd, dan wel alle maatregelen te nemen dieredelijkerwijs van hem kunnen worden gevergd teneinde diegevolgen te voorkomen of, voorzover die gevolgen niet kun-nen worden voorkomen, deze zoveel mogelijk te beperken ofongedaan te maken.

Artikel 131. Het is verboden:

a. planten of producten van planten, of dieren dan wel eieren,nesten of producten van dieren, behorende tot een bescherm-de inheemse of beschermde uitheemse plantensoort onder-scheidenlijk een beschermde inheemse of beschermdeuitheemse diersoort, ofb. [Dit onderdeel is nog niet in werking getreden.]te koop te vragen, te kopen of te verwerven, ten verkoopvoorhanden of in voorraad te hebben, te verkopen of ten ver-koop aan te bieden, te vervoeren, ten vervoer aan te bieden,af te leveren, te gebruiken voor commercieel gewin, te hurenof te verhuren, te ruilen of in ruil aan te bieden, uit te wisse-len of tentoon te stellen voor handelsdoeleinden, binnen ofbuiten het grondgebied van Nederland te brengen of onderzich te hebben.

2. [Dit lid is nog niet in werking getreden.]3. [Dit lid is nog niet in werking getreden.]4. Met uitzondering van het verbod op het binnen of buiten het

grondgebied van Nederland brengen, gelden de in het eerstelid bedoelde verboden noch ten aanzien van planten of pro-ducten van planten, noch ten aanzien van dieren of eieren,nesten of producten van dieren behorende tot een bescherm-de uitheemse plantensoort onderscheidenlijk een be scherm deuitheemse diersoort, die is aangewezen om redenen alsbedoeld in artikel 5, eerste lid, onderdeel b, indien kan wor-den aangetoond dat zij:a. overeenkomstig het bij of krachtens deze wet bepaalde inNederland zijn gebracht ofb. overeenkomstig de Wet bedreigde uitheemse dier- en plan-tensoorten zijn verworven voor het tijdstip van inwerkingtre-ding van dit artikel.

Artikel 14 Vrijstellingsbesluit1. De verboden op het vervoeren en onder zich hebben, bedoeld

in artikel 13, eerste lid, van de wet, gelden niet ten aanzienvan zieke of gewonde dieren behorende tot een beschermdeinheemse diersoort ten behoeve van opvang en verzorging.

2. De in het eerste lid genoemde vrijstelling geldt slechts voor-zover de dieren binnen twaalf uur worden overgedragen aanpersonen of instanties die gerechtigd zijn de dieren onder zichte hebben.

3. Met betrekking tot reeën, edelherten, damherten en wildezwijnen geldt de vrijstelling, bedoeld in het eerste lid, uitslui-tend indien vóór het vervoer melding is gemaakt bij de meld-kamer van het regionale politiekorps in de regio waar eendier wordt aangetroffen van het aantal, de vindplaats en de

soort zieke of gewonde dieren en voorzover dat vervoergeschiedt door een door de politie aangewezen vervoerder

Artikel 671. Gedeputeerde staten kunnen bepalen dat, wanneer er geen

andere bevredigende oplossing bestaat, in afwijking van hetbepaalde bij of krachtens de artikelen 9, 11, 12, 50, 51, 53,72, vijfde lid, en 74, door door hen aan te wijzen personen ofcategorieën van personen de stand van bij ministeriële rege-ling aangewezen beschermde inheemse diersoorten of ande-re diersoorten of verwilderde dieren op door gedeputeerdestaten aan te wijzen gronden kan worden beperkt:a. in het belang van de volksgezondheid en openbare veilig-heid;b. in het belang van de veiligheid van het luchtverkeer;c. ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen, vee,bossen, bedrijfsmatige visserij en wateren ofd. ter voorkoming van schade aan flora en fauna.

2. Gedeputeerde staten kunnen bij het treffen van een bepalingals bedoeld in het eerste lid niet afwijken van het bepaalde bijof krachtens artikel 72, vijfde lid;a. voorzover de bepaling ziet op het beperken van de standvan bij de in het eerste lid bedoelde ministeriële regeling aan-gewezen vogelsoorten, bedoeld in artikel 4, eerste lid, onder-deel b, ofb. voor het toestaan van middelen die onnodig lijden van die-ren veroorzaken.

3. Voorzover het beschermde inheemse diersoorten betreft, kaneen bepaling als bedoeld in het eerste lid slechts wordengetroffen indien geen afbreuk wordt gedaan aan een gunsti-ge staat van instandhouding van de soort.

4. Gedeputeerde staten kunnen hun besluit, bedoeld in het eer-ste lid, afhankelijk stellen van een faunabeheerplan.

5. Gedeputeerde staten kunnen ten aanzien van één of meervan de door hen krachtens het eerste lid aangewezen perso-nen of categorieën van personen bepalen dat zij toegang heb-ben tot alle krachtens het eerste lid aangewezen gronden. Indat geval zijn deze personen gerechtigd zich daartoe zonodigmet behulp van de sterke arm toegang te verschaffen.

6. Gedeputeerde staten kunnen bepalen hetgeen met de inge-volge het eerste lid bemachtigde dieren dient te geschieden.

7. Bij een regeling als bedoeld in het eerste lid, kan wordenbepaald dat het verboden is dieren behorende tot een krach-tens dat lid aangewezen soort onder zich te hebben.

8. Alvorens een ministeriële regeling als bedoeld in het eerste lidvast te stellen, te wijzigen of in te trekken, stelt Onze Ministerhet Faunafonds in de gelegenheid over het ontwerp daarvanzijn oordeel te geven.

Artikel 681. Wanneer er geen andere bevredigende oplossing bestaat en

indien geen afbreuk wordt gedaan aan een gunstige staat vaninstandhouding van de soort, kunnen gedeputeerde staten,voorzover niet bij of krachtens enig ander artikel van dezewet vrijstelling is of kan worden verleend, ten aanzien vanbeschermde inheemse diersoorten, het Faunafonds gehoord,ontheffing verlenen van het bepaalde bij of krachtens de arti-kelen 9 tot en met 15, 15a, 15b, tweede lid in samenhangmet het eerste lid, 16, 17, 18, 53, eerste lid, onderdelen c end, 72, vijfde lid, en 74:a. in het belang van de volksgezondheid en openbare veilig-heid;

b. in het belang van de veiligheid van het luchtverkeer;c. ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen, vee,bossen, bedrijfsmatige visserij en wateren;d. ter voorkoming van schade aan flora en fauna ofe. met het oog op andere, bij algemene maatregel vanbestuur aan te wijzen, belangen.

2. Een ontheffing die betrekking heeft op vogels als bedoeld inartikel 4, eerste lid, onderdeel b, of op soorten als bedoeld inbijlage IV, onderdeel a, of, voorzover de ontheffing betrek-king heeft op artikel 15b, soorten als bedoeld in bijlage V,onderdeel a, van richtlijn 92/43/EEG, wordt uitsluitend ver-leend voor zover de grond als bedoeld in het eerste lid, onder-deel a tot en met e, overeenstemt met een van de gronden,genoemd in artikel 9 van richtlijn 79/409/EEG onderscheide-nlijk artikel 16 van richtlijn 92/43/EEG.

3. Gedeputeerde staten kunnen bij verlening van een ontheffingals bedoeld in het eerste lid niet afwijken van het bepaalde bijof krachtens artikel 72, vijfde lid, voor het toestaan van mid-delen die onnodig lijden van dieren veroorzaken.

4. De ontheffing, bedoeld in het eerste lid, wordt slechts ver-leend aan een faunabeheereenheid op basis van een fauna-beheerplan.

5. Onverminderd het bepaalde in artikel 80, onderdeel e, wor-den ontheffingen als bedoeld in het eerste lid, verleend vooreen periode van ten hoogste vijf jaren.

6. In afwijking van het derde lid kan de ontheffing, bedoeld inhet eerste lid, ook aan anderen dan een faunabeheereenheidworden verleend indien:a. de noodzaak ontbreekt voor een faunabeheerplan gelet opde soort dan wel de aard of omvang van te verrichten han-delingen;

b. de noodzaak ontbreekt dat de te verrichten handelingenworden verricht door tussenkomst van een faunabeheereen-heid;c. het gebied waar de handelingen worden verricht niet isgelegen in een gebied waarover zich de zorg van een fauna-beheereenheid uitstrekt.

7. Gedeputeerde staten doen tegelijkertijd met of zo spoedigmogelijk na de bekendmaking van besluiten als bedoeld inhet eerste en vijfde lid mededeling van deze besluiten in éénof meer dag-, nieuws- of huis-aan-huisbladen of op anderegeschikte wijze. Van besluiten als bedoeld in het eerste junctoderde lid wordt tevens tegelijkertijd met of zo spoedig moge-lijk na de bekendmaking van deze besluiten mededelinggedaan in de Staats courant. Een afschrift van deze besluitensturen zij aan Onze Minister.

Artikel 751. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kan, voor-

zover niet bij of krachtens enig ander artikel van deze wetvrijstelling is of kan worden verleend, vrijstelling worden ver-leend van de bij of krachtens de artikelen 8 tot en met 18bepaalde verboden.

2. Indien een vrijstelling als bedoeld in het eerste lid strekt totuitvoering van internationale verplichtingen of bindendebesluiten van organen van de Europese Unie of andere vol-kenrechtelijke organisaties, kan de vrijstelling bij ministeriëleregeling worden verleend.

3. Onze Minister kan, voorzover niet overeenkomstig artikel 68van deze wet door gedeputeerde staten ontheffing is of kanworden verleend, ontheffing verlenen van het bepaalde bij ofkrachtens de artikelen 8 tot en met 15a, 15b, tweede lid in

samenhang met het eerste lid, 16, 17, 18, 50, 51, 52, 53, 58,59, tweede lid, 64, tweede lid, en 72, vijfde lid.

4. Onze Minister kan bij verlening van een ontheffing alsbedoeld in het derde lid niet afwijken van het bepaalde bij ofkrachtens artikel 72, vijfde lid, voor het toestaan van midde-len die onnodig lijden van dieren veroorzaken.

5. Vrijstellingen en ontheffingen worden tenzij uitvoering vaninternationale verplichtingen of bindende besluiten van orga-nen van de Europese Unie of andere volkenrechtelijke orga-nisaties noodzaakt tot het verlenen van vrijstelling ofontheffing om andere redenen, slechts verleend indien geenafbreuk wordt gedaan aan een gunstige staat van instand-houding van de soort.

6. Onverminderd het vijfde lid, worden voor soorten genoemd inbijlage IV van richtlijn 92/43/EEG, voor soorten vogels alsbedoeld in artikel 4, eerste lid, onderdeel b, en voor bij alge-mene maatregel van bestuur aangewezen beschermdeinheemse dier- of plantensoorten vrijstelling of ontheffingslechts verleend wanneer er geen andere bevredigende oplos-sing bestaat:a. ten behoeve van onderzoek en onderwijs, repopulatie enherintroductie, alsmede voor de daartoe benodigde kweek,met inbegrip van de kunstmatige vermeerdering van planten;b. teneinde het onder strikt gecontroleerde omstandighedenmogelijk te maken op selectieve wijze en binnen bepaaldegrenzen een bij algemene maatregel van bestuur te bepalenaantal van bij die maatregel aan te wijzen soorten te vangen,te plukken of in bezit te hebben of,c. met het oog op andere, bij algemene maatregel vanbestuur aan te wijzen, belangen.

7. Vrijstellingen kunnen in ieder geval verschillend worden vast-

gesteld naar gelang de soorten of categorieën van soorten enhandelingen welke de vrijstelling betreffen. Voorts kan onder-scheid worden gemaakt naar wilde of gekweekte planten ofproducten van die planten, en naar wilde of gefokte dierendan wel eieren, nesten of producten van die dieren.

Artikel 36 Gezondheids- en welzijnswet voor dieren1. Het is verboden om zonder redelijk doel of met overschrijding

van hetgeen ter bereiking van zodanig doel toelaatbaar is, bijeen dier pijn of letsel te veroorzaken dan wel de gezondheidof het welzijn van een dier te benadelen.

2. Tot de in het eerste lid verboden gedragingen worden in iedergeval gerekend:a. een dier arbeid doen verrichten, welke kennelijk zijn krach-ten te boven gaat of waartoe het uit hoofde van zijn toestandongeschikt is;b. een koe met overvolle uier vervoeren of op een markt ofopenbare verkoping ten verkoop houden;c. bij de verlossing van een koe gebruik te maken van dierlij-ke trekkracht of van een niet door Onze Minister daarvoortoegelaten krachttoestel;d. een hond als trekkracht gebruiken.

3. Een ieder is verplicht hulpbehoevende dieren de nodige zorgte verlenen.

Le t t e r l i j ke t e k s ten va n b e la n g r i j ke a r t i ke len u i t de F lo ra - en faunawe t

valwild valwild14 15Door Gerrit Jan Spek, Gerrit Hobbeling, Ronald Brouwer en Donald Buijtendorp

In Noord-Oost Gelderland bijvoor-beeld wordt nu aan de bestuurdersniets meer uitgekeerd. Ontstaneschade is eventueel op de verzeke-ring te verhalen. Dat hangt af vande polisvoorwaarden.

Strafbaar feitHet doodrijden van een stuk grof-wild is strafbaar. Dus de bestuurderbelonen met de op brengst van hetvlees zou toch al te gek zijn.

Kan een autobestuurder eenstuk wild claimen?Vroeger bestonden regelingen tus-sen wegbeheerders, politie en poe-lier over het ophalen van dood wildlangs de weg. In dezelfde regelingwas voorzien dat de bestuurder vanhet betrokken voertuig de geldelijkeopbrengst van het dode dier (vlees)kon claimen. Voor de duidelijkheid,vroeger was dit een plaatselijk inge-stelde regeling. Het was geen ver-plichting voortkomende uit de wet.

algemene zorgplicht van de Flora-en faunawet gebied hem zo te handelen. Wordt Karel er op aan -gesproken dan beroept hij zich opovermacht. Nogmaals in dit speci-fieke geval vindt de rechtvaardigingvan handelen achteraf plaats opvoorhand (Art. 68 van de Flora- enfaunawet) is het verboden. Het ismaar dat je het weet.

cer tificeerde wildbedrijven, wel naarde lokale, een niet Europees geregi-streerde, poelier of direct naar hetrestaurant. het eerste deel van deverklaring maar buiten de jacht -periode?

Maar buitende afschotperiode?Karel zal uit verantwoordelijkheids-gevoel hetzelfde handelen. Dat isook goed. De gezondheids- en wel-zijnswet voor dieren alsmede Art. 2,

zakelijk worden aan gemerkt. Veelalvoorziet de onthef fing, art. 68 FFW,in een mo gelijkheid tot noodzakelijkafschot ter voorkoming van onnodiglijden. Op de ontheffingen in Gel der -land bijvoorbeeld staat voor elkegrofwildsoort de volgende zinsnede:‘Van het jaarlijks vastgestelde aantalaf te schieten dieren mag maximaal10% worden afgeschoten in verbandmet ziekte of ernstige verminkingenbuiten de reguliere afschot periode. Valwild mag niet naar de EEG ge -

vindt geen abnormaliteiten, vult zijndeel in op de Verklaring 1e onder-zoek grof vrij wild en brengt het bijeen bevriende GP voor verder onder-zoek. Karel wil het ree namelijk verkopen. Tot zover is alles in orde.De vraag is wat vult Karel nu in. Hijvult in geen abnormaliteiten omdathij bij het ontweiden geen abnor-maliteiten heeft waargenomen. Datis fout. Hij dient in te vullen ’reehad twee poten’. Op grond van deontheffing zal dit afschot als nood-

Foto: Eline Verwoerd

Door Gerrit Jan Spek, Gerrit Hobbeling, Ronald Brouwer en Donald Buijtendorp

Foto: J. Huttinga

Ga naar www.reewild.nl en click op webshopDe DVD ‘Samenleven met reeën’ is gemaaktvoor de voorlichting over de leefwijze vanreeën en de noodzaak van beheer. Beeld entekst is op een heel brede doelgroep afge-stemd, van basis school tot hoger beroepson-derwijs.

De film plaats het ree middenin onze maat-schappij. Het ree is overal. In de duinen, depolder, het bos, het kale land van Noord-Groningen en ….. in uw achtertuin. Het ree isdichterbij dan u denkt. En dat is niet altijdeven makkelijk. Ja, je moet er wat voor doenom goed samen te leven met reeën.

Nu voor de speciale prijs van € 7,-

Het ree maakt onderdeel uit van onzesamenleving. Net zoals stratenmakers, nota-rissen, huisartsen en honden. Met z’n allenwillen we samenleven. We kijken naarelkaar, we praten met elkaar en bouwensamen aan onze maatschappij. We levensamen en dat schept verplichtingen.

EntingFilms maakte in opdracht van deVereniging Het Reewild een schitterende film.

webshop16

‘Samenleven met reeën’

Ook te koop is nu een boekje over reeën van G.J. van Heek jr. vo or de prijs van € 25,-.

‘Reewild in Nederland’Nazaten van deze heer Van Heek vonden inde kelder nog een aantal dozen met hetboekje ‘Reewild in Nederland’. Een aardigboekje, keurig voorzien van stofomslag enmet illustraties gelardeerde inhoud. Van

Heek schreef er in 1948 zelf het volgendeover: “Hierbij biedt ondergeteekende denleden der Nederlandsche Jagers-vereenigingeen beknopte beschouwing aan over “Reewildin Nederland”, geïllustreerd met eenige zelf

genomen foto’s van dit wild in de vrije natuuren met daaraan toegevoegd een serie schet-sen van reegeweien en reesporen. Zonder twijfel zal ons mooie reewild, waarvanzooveel voor den jager als voor den natuur-

CO

LLECTOR

S ITEM

Foto: Eline Verwoerd

Voor het vierde jaar al organiseert Hemker & Bekking de leerzame seminars reefiepen.Een groot succes. Klaus Demmel beheerst niet alleen de kunst van het lokken van ree-bokken in de bronsttijd, maar evengoed het lokken van vossen en kraaien. Dit doet hijmet een ander fluitje dan de reefiep. De resultaten zijn verbluffend.

De seminarsZaterdag 12 juli: 09.00 – 13.00 “Seminar Vossen en Kraaien lokken”Zaterdag 12 juli: 14.00 – 18.00 “Seminar Reefiepen”Zondag 13 juli: 09.00 – 13.00 “Seminar Vossen en Kraaien lokken”Zondag 13 juli: 14.00 – 18.00 “Seminar Reefiepen”

PlaatsHotel van der Valk “De Cantharel”, van Golstein 20, Ugchelen-Apeldoorn(Afslag 19 op de A1 van Amsterdam naar Hengelo)

De kosten per seminar bedragen € 38,50. Na aanmelding ontvangt u een factuur.Controleer of de vermelde datum, tijd en seminar op de factuur overeenkomen metwat u opgegeven heeft. Per seminar is plaats voor maximaal 35 deelnemers.

Informatie en inschrijvingen: Hemker&Bekking BV in Twello (0571 - 27 65 52),Beek en Donk (0492 - 55 34 60) en Leimuiden (0172 – 50 65 93)Steenwijk (0521 - 52 14 30). E-mail: info@hemker-bekking.nlInternet: www.hemker-bekking.nl en www.klaus-demmel.de

Reefiepen, vossen en kraaien lokkenKlaus Demmel beheerst het allemaal

DVD

Nu te koop via de webshop www.reewild.nl

liefhebber zooveel bekoring uitgaat, meerbelangstelling in de toekomst trekken.

Moge voor een wijs beleid der regeering hetdeze gelukken dit wild de noodige bescher-ming in ons land te verleenen, mogelijk dooreen nieuwe en betere jachtwetgeving, gecom-bineerd met voldoende toezicht in het jacht-veld.”

Uit dezelfde erfenis komt nog een beperktaantal exemplaren van Van Heek’s buiten-landse jachtreizen. Gedeeltelijk staan in hetboek afgedrukt vertalingen in het Engels,Duits en Noors van zijn verhalen uit zijn boek‘Miene Vreenden’.

De prijs voor dit boek is € 40,-

Foto: Eline Verwoerd

REEËN LEVEN NIET ALLEENIN HET

BOS

de eerdere gemiddelde bevindingen van onge-veer 1,00.

Bij verder schoonmaken bleek dat zowel deneus als begin slokdarm ‘vol’ zaten met larvenvan de keelhorzel, in totaal ongeveer een 80

stuks! Op de foto een aantal van deze noglevende larven. Het lijkt dat die donkere,ongeveer in het midden, al aan het verpoppenwas toen het ree enkele dagen bestierf. Maardaarop ook nog een beginnend larfje, die nogeen tijdje door had moeten groeien. In april en mei zijn de meeste larven aan tetreffen, in juni worden ze, als het ree nog leefttenminste, uitgestoten om te verpoppen totkeelhorzel, waarna de cyclus opnieuw begint.

Jan M.

Vele reeënbeheerders kennen het IPC groene ruimte van de cursus grofwildbeheer.

Een degelijke cursus. Grote terreineigenaren stellen het met goed gevolg afleggen van het

examen als eis om in haar gebieden de beheer- en schadebestrijding op grofwild uit te

voeren. Voor het IPC schept dat verplichtingen. Zo zal het IPC altijd waken en blijven waken

voor het praktische nut van de cursus. Je moet er echt wat aan hebben. Niet alleen

grofwildbeheerders hebben te maken met de het gedrag en de leefwijze van grofwild.

Ook bestuurders van de provincie, gemeenten, wegbeheerders en waterschappen leven met

deze dieren op hun terreinen en dienen met het gedrag van die dieren rekening te houden.

Voor particuliere bedrijven die beroepshalve in de natuur werkzaam zijn geldt hetzelfde.

Je moet iets van die dieren weten om adequaat te handelen wanneer dat nodig is, dan

wel wanneer dat wordt gevraagd. Het boekwerk grofwildbeheer in de praktijk geeft

antwoord. Uiterst helder en op een toegankelijke wijze geeft auteur Rob Borst, senior

adviseur bij IPC groene ruimte, de praktische kijk op het beheer van grote inheemse

hoefdieren. Wat zijn de kenmerken, hoe kun je ze beoordelen en hoe moet ik met het

gedrag van die dieren omgaan. Kortom hoe leef ik op een goede manier samen met die beesten. Hoe kan ik rekening met ze houden zonder

dat ik inbreuk doe op het typisch eigen gedrag van die dieren. Het is een mooi uitgevoerd boek en wat vooral handig is, is het bijgeleverde

kleine ringband boekwerkje. Erg handig voor tijdens het werk in de natuur. Een helder en instructief naslagwerkje voor onderweg.

Het boek en het instructieve naslagwerkje voor onderweg is te bestellen via de site www.ipcgroeneruimte.nl

De prijs voor beide boeken in mooi bewaaromslag is € 48,- inclusief BTW, exclusief verzendkosten.

keelhorzels veldreeë n18 19

Een tweejarige bok werd op 25 april 2008 opTerschelling geschoten. Het gedrag was nor-maal, het dier leek in goede conditie, ontweidgewicht 14 kilo, veel vet om de nieren, overi-gens normaal. Geen afwijkingen van de orga-nen. Conditieproduct (CP) 0,98, dat is conform

Keelhorzels

Er zijn een aantal redenen waarom reeën nuineens dat gedrag gaan vertonen, en één vandie redenen zal ik uit de doeken doen.

Als dieren de vrije keus krijgen in het kiezenvan hun leefomgeving, dan zullen ze datgebied kiezen dat optimaal voor ze is: in hetgeval van het ree een mooi gebied waar voed-sel, dekking en rust in ruime mate voorhandenzijn. Laten we dat gebied voor het voorbeelddat ik hierna ga gebruiken, maar gemakshalvegebied 1 noemen. Gebied 1 is in het ogen vaneen ree een topgebied waar je nooit meer wegwilt. Veel dekking, veel te eten en heerlijk rus-tig. Hij of zij komt hier niets te kort, want alleswat het reeënhart begeert, is in overvloedaanwezig. En er is niets of niemand waar hetree zich aan hoeft te storen. Ook geen soort-genoten waar hij dit alles mee hoeft te delen,of waarmee hij zijn territorium moet betwisten.

Toch komt er een dag dat ook andere reeën ditparadijselijke plekje ontdekken en zich er wil-len vestigen. En aldus geschiedt. Ineens moetons ree zijn paradijsje gaan delen met eenander. En al niet lang daarna met alweer eennieuwkomer. Ons oorspronkelijke ree begint

zijn plekje nu al ietsje minder aantrekkelijk tevinden dan voorheen. Niet omdat het plekjezo wezenlijk veranderd is, maar om de dood-eenvoudige reden dat hij of zij het is moetengaan delen met andere reeën. De aanwezig-heid van soortgenoten betekent dat hij dingenmoet gaan delen. Wellicht territoria moet ves-tigen. Maar ook dat de aanwezigheid van heelveel reeën de aandacht trekt van predatoren,of domweg dat parasieten en ziekten nu meerkans krijgen om toe te slaan. Kortom, bij de

Gezonde reeën zoeken in principe altijd de beste gebieden. Maar het beste gebied is een relatief begrip

Door Rik Schoon

Van oudsher waren we gewend om reeën te classificeren als bewoners van bossen, bosrandenen struwelen. En zo hebben ze natuurlijk decennialang in Nederland geleefd. Toch komen wetegenwoordig steeds vaker reeën tegen waar we ze vroeger niet tegenkwamen. In plaats vaneen plekje in het bos of struweel, komen we ze nu tegen op open poldervlaktes, op graslandenof akkers. We noemen de reeën dan opeens veldreeën. Waarom zien we dat verschijnsel vanveldreeën pas nu optreden en kenden we dat fenomeen vroeger niet, of enkel uit de verhalenvan jagers die wel eens in het buitenland kwamen?

groeiende aanwezigheid van soortgenotenwordt een gebied minder aantrekkelijk.

In onderstaand grafiekje zien we dat weerge-geven. Bij een toenemende hoeveelheid soort-genoten neemt de aantrekkelijkheid van eenleefgebied af.

In de grafiek zien we het eerste paradijselijkeplekje in rapportcijfer van 10 (alles voor jezelf,en niemand om iets mee te hoeven delen)teruglopen in aantrekkelijkheid (minder din-gen exclusief voor jou, en steeds meer dierenwaar je alles mee moet delen).

Stel nu, dat naast gebied 1 er ook een gebied2 ligt. Dat gebied is minder aantrekkelijk dangebied 1, en zou hoogstens een zesje als rap-portcijfer krijgen. Ons oorspronkelijke ree zalin de oorspronkelijke situatie natuurlijk altijdvoor gebied 1 kiezen. Maar met het vollopenmet soortgenoten in gebied 1, verliest gebied1 dus ook zijn aantrekkelijkheid. Dat gaat zelfszover, dat gebied 1 op een gegeven momentniet langer meer hoger wordt gewaardeerddan gebied 2. Op dat moment zijn beidegebieden gelijkwaardig in aantrekkelijkheidgeworden, ondanks het feit dat ze echt welvan elkaar verschillen. Op het moment dat

gebied 1 net zo aantrekkelijk is geworden als2, zullen reeën ook gebied 2 gaan gebruiken.

Als we gebied 1 voor het begrip vervangen doorde term ‘bos‘ en gebied 2 door ‘open veld’, dan

zie je dat bij het vollopen van het bos, het openveld op een gegeven moment net zo aantrekke-lijk wordt, en reeën zich ook gaan vestigen ophet open veld. Omdat het leven op het openveld echter andere omstandigheden biedt danhet bos, past het ree daarom ook z´n gedragaan. Ze gaan in groepen lopen omdat het ves-tigen van een territorium in open veld situatiesvaak geen zin heeft, maar ook omdat je met z´nallen veel meer ziet dan in je eentje, en dus eer-der predatoren op zult merken. Op het momentdat er in het bos zoveel reeën rondlopen dathet leven op het open veld net zo aantrekkelijkis geworden, zien we dus het fenomeen veld-reeën optreden. Inclusief een heel ander gedragvertonend dan de ons zo bekende ‘bosreeën’.Een fenomeen waarvan ik denk dat we er in detoekomst steeds vaker mee geconfronteerdzullen worden omdat de traditionele leefge-bieden in Nederland nu redelijk vol beginnente lopen met reeën.

IPC groene ruimte

geeft handig boekwerk uit over

GROFWILDBEHEER

IN DE PRAKTIJK

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19

109876543210

populatie dichtheid

aant

rekk

elijk

heid

hab

itat

habitat 1 habitat 2 gelijkwaardig

gelijke aantrekkelijkheid

Foto: Andy van Ommeren

Wild undHund 9/2008Vegen en leeftijdHubert Demmel heeft een jachtveld dat rijkvoorzien is van ree. Hij weet dat veel jagersdenken dat een oude bok altijd eerder veegtdan zijn jongere soortgenoten, de jaarling zoudan de allerlaatste zijn. Hij deed onderzoek.Zie je een mooi opgezette zesenders in eenmooie donkere bast, dan is aan te nemen dathet gewei nog wel even door zal groeien. Eendonkere bast geeft aan dat de zaak nog goeddoorbloed wordt en dat er nog enige groei inzit. In tegenstelling tot een wat geel-bruin-achtige bast, die op het punt staat geveegd teworden.We hebben altijd geleerd dat oud vóór jongveegt. Sommigen denken zelfs daaraan eenbepaalde leeftijd in jaren te kunnen koppelen:eind februari vegen betekent vierjarig, bij-voorbeeld. Maar dan maak je wel een foutje,zegt Demmel. Algemeen kunnen we wèl zeg-gen dat volwassen vóór jaarling veegt, maardat is dan ook alles. Het lijkt hem niet moge-lijk om de leeftijd aan de hand van de veegda-tum vast te stellen. Je weet die pas wanneerje de kop hebt afgekookt. Je kunt dan aangebit, neustussenschot, verbening voorhoofdongeveer nagaan hoe oud het dier gewordenis. Zo schoot iemand eens een mooie kapitalezesender, die 16 februari geveegd had. Moetoud zijn. Na afkoken bleek het om een jongdier te gaan. Een vier- tot vijfjarige had pas op15 april geveegd. Demmel merkt op dat echt oude dieren zich inde maanden april en mei nauwelijks latenzien, dus wat dat betreft kun je er over hetalgemeen vanuit gaan, dat wat je ziet hooguithalverwege de ouderdom is. Echt oude dierendoen heimelijk, komen pas laat tevoorschijn,blijven het liefst dichtbij de dekking en vegenbedachtzaam vooral jonge boompjes. Jaarlingen vegen wel laat, eind april tot zelfswel in juni. Vegen ze nog later, dan zou degezondheid niet optimaal zijn.Is er veegschade, dan kan de grondeigenaarrekening gaan houden met de voorkeur vanveegbomen. In een beukenopstand kan hij watden en eik zetten bijvoorbeeld, die eerder zul-len worden aangenomen, waardoor schadeaan beuk wordt voorkomen. Merk je eenmaaldat ree binnen een gemengde opstand eenvoorkeur toont voor bepaalde boomsoorten,laat die dan zorgvuldig staan!

Door Jan M. Smit

Dit voorjaar was er weer de IWA te Neurenberg (C1). Ik was in de gelukkige omstandigheiddaar naartoe te mogen in de hoedanigheid van ‘persvertegenwoordiger’. Om dan te bemerkendat anderen via een exposant ook heel gemakkelijk toegang kunnen krijgen, wat natuurlijkde gezelligheid indien je bekenden tegenkomt, wel verhoogt (C2). De IWA is verder alleen toegankelijk voor mensen die daar beroepshalve komen, exposeren ofdie bij bedrijven in dienst zijn of anderszins een accreditatie hebben gekregen. Dat betekentdat je bijna uitsluitend bezoekers tegenkomt die bedrijfsmatig daar rondneuzen en heel vaakzie je dan ook vertegenwoordigers van de exposanten druk aan een tafeltje schrijven om deorders binnen te halen (C3). Maar ben je van de pers, dat is te zien via een kleur op je ‘badge’,dan zien ook veel mensen daar iets in, omdat publiciteit natuurlijk altijd goed is voor de PRin het algemeen. Dus soms werd ik er met de haren (bij mij schaars trouwens) bijgesleept om

kennis te nemen van dingen die me eigenlijk maar weinig interesseerden. Maar omdat ik devriendelijkheid zelve ben, geef je daar maar aan toe! Met het verslag in Capreolus zal ik mevoornamelijk beperken tot twee items, een specifieke richtkijker en een specifieke kogel.

IWA Voor u gelezen

Foto: J. Huttinga

20 21

RichtkijkersZo moest en zou ik, daartoe aangespoord doorde firma Swarovski, één van hun presentatiesbijwonen. Ach, de firma heeft mijn sympathieomdat ik vind dat ze mooie kijkers maken endaarom ging ik naar de presentatieruimte. Datwas dan professioneel opgezet, compleet metvertegenwoordigers die ook Engels spraken enmet lichtbeelden via een beamer. En een sapjeerbij. Tja, je moet wel eens wat…De presentatie ging over één van hun top -modellen van de serie Z6, variabele richt -kijkers. Dat is niet zomaar wat, want dezeserie heeft de technische verfijning, om devariabiliteit met een factor 6, vanaf de begin-stand. De doorlaatbaarheid, de multicoating,de bediening, de afwerking van de kijkers ende parallaxcorrectie voldoen aan de hoogsteeisen. Als je er doorheen kijkt is het beeld bij-zonder helder, mankeert niets aan. Het beeld-

veld van de Z6-serie is groter dan van een‘normale’ variabele, 50% meer, zegt

Swarovski. De serie Z6 (ofmet lichtpunt of -

kruis - Z6i)

begint met de 1-6x24. De kleinste ‘vergroting’is dus 1x, oftewel gelijk aan het buitenbeeld.Voor de drijfjacht. Maar je kunt opschakelentot 6x, terwijl vroeger hooguit een vergrotingvan 3 of 4x gangbaar was. De oogafstand isook zeer ruim gehouden met 95 mm, zodat jemet 7-8mm kalibers het oculair niet tegen jewenkbrauw krijgt,. Dit is dus al een redelijkuniversele kijker omdat hij tot 6x gaat. Eengoede kijker voor de ouderen onder ons, wantde uittredepupil (die liefst in overeenstem-ming moet zijn met je eigen pupil) is bij 6xtoch nog 4 mm, en dat is voor de meeste 45-plussers ook de maximale eigen pupilgrootte.Dat objectief van 24 mm past nog binnen decentrale buis van 25,4 mm, dus je ziet vanafde zijkant geen objectief. Een modificatie is de1-6x24 EE, die is speciaal gemaakt voorzwaardere kalibers voor de jacht in Afrika. Deoogafstand tot het oculair heeft men hierkunnen vergroten tot maar liefst 120 mm. Deoverige twee van deze serie bestaan uit de1,7-10x42 en de 2-12x50. Naar mijn meninghad men het beter bij de 1,7-10x kunnenlaten, want het verschil tussen de twee isklein, maar vereist wel weer een heel aparte

productielijn. Een suggestie daaroverliet ik los op Johannes Davoras

van Swarovski, maar ja,zoals zo vaak

worden

er argumenten ter ondersteuning van eeneenmaal ontworpen instrument gezocht engevonden. Alle kijkers zijn met of zonder ver-licht dradenkruis (in verschillende uitvoerin-gen) te verkrijgen. Ook met of zonderaangebouwde rail voor de bevestiging op debuks. Hun nieuwste richtkijker in de Z6-serieis de 2,5-15x56. Ook voor verre en kleine doelen, zegt men. Parallaxcorrectie zowel ver-ticaal als horizontaal vanaf 50 meter.Dradenkruis (al of niet verlicht) in het tweedebeeldvlak, dat vergroot dus niet mee. Maarvergis je niet: 15x bij een objectief van 56geeft een uittredepupil van 3,7 mm, dat isvoor ‘s nachts voor jonge jagers erg donker.Hebben zij een eigen pupil van 6 mm, dan zoueen vergroting zonder helderheidsverlies tot9x kunnen gaan. In deze richtkijker is ooknieuw een ‘ballistische toren’. Daarmee kun jeop verschillende grotere afstanden exact hetgewenste richtpunt instellen, maar het vereisteerst wel nauwkeurig op 100 meter inschietenen weten hoe de kogelbaan met een bepaaldemunitiesoort verloopt. Het biedt de mogelijk-heid om de afstelling voor eigen schoots -afstanden te corrigeren, bovendien is deinstelling redelijk eenvoudig en gemakkelijkzelf door te voeren. Mits je ongeveer weet hoeje een richtkijker überhaupt moet behandelenom het gewenste inschietpunt te markeren…Het komt een beetje overeen met de absehen-schnellverstellung van Zeiss, de ASV. Ook hiermoet je eerst exact op 100 meter nauwkeuriginschieten voordat je het aangepaste torentjevoor een bepaalde munitiesoort kunt gebrui-ken. Vergelijk je beide systemen, dan werktSwarovski met gekleurde knopjes op aparte

ringen die je ook in het duister op de tast kuntvinden, bij Zeiss werkt het met een zwartestrip met witte streepjes en cijfers, die soms inhet duister moeilijk te zien zijn.Wil je niet aan een automatische correctie,dan is er voor redelijk licht een specifiek dra-denkruis ontworpen (C8) voor afstanden tot300 meter. Je richt dan met streepjes dieonder het kruisje liggen, bijvoorbeeld een kortstreepje voor 200, langer voor 250 en 300meter. Vanwege de grote objectiefdoorsnedeis een hoge montage van deze kijker op debuks noodzakelijk. Dat heeft enkele kleinenadelen: kans op kanteling van de buks enmoeilijker vervoerbaarheid. En hij is zwaar:afhankelijk van de uitvoering tussen de 635en 685 gram, terwijl de 6x42 vast vanSwarovski maar 350 gram weegt!Zoals te verwachten zijn de kijkers aan dedure kant, maar dat kan wellicht in de toe-komst wat vriendelijker worden indien er éénvan de twee genoemde modellen overblijft. Ofde laatste nieuwe 2,5-15x een lang levenbeschoren zal zijn, moet de toekomst uitwij-zen. Mijn ervaring is dat je overdag 15x kuntgebruiken voor een klein doel op groteafstand, maar dat je bij wat diepere schemeraan hooguit 8x voldoende hebt. Als je tochvernieuwt zou ik altijd een afkomen met(regelbare) lichtvoorziening nemen.

KogelsAls je zo over de IWA zwerft zie je zó veel datje belangstelling heeft dat je in bepaaldecategorieën een keuze moet maken. De ballis-tiek heeft mijn belangstelling, herladenbehoort ook tot mijn bezigheden. Het is danlogisch om bij een firma langs te gaan die ophet gebied van kogels al tientallen jaren voor-uitstrevend bezig is. Bij de firma Barnes is hetdan leuk om de mensen waar je normaal e-mailcontact mee hebt, ook eens in levendelijve te ontmoeten. Mede onder invloed vandubieuze ervaringen met sommige deelman-telkogels ging de firma in de jaren tachtig alover tot fabricage van volkoperen kogels,oftewel VKK’s en dat is nu hun specialiteit.Een aantal van deze projectielen worden inmerkmunitie verwerkt, herladers geven echterde voorkeur aan een eigen keuze, waar ze daneen beetje mee stoeien om een optimalepatroon in elkaar te zetten. Hun eerste vol-koperen kogel was de Barnes X, met in de punteen kanaaltje, dat ongeveer tot eenderde vande lengte van de kogel doorliep. Treft dezekogel doel, dan vormen zich vier koperen

De IWA in Neurenberg

Foto: J. Hendriks Foto: J. Huttinga

Vervolg op pagina 22

TWELLO Nijverheidsstr. 5 Tel. 0571 276552 BEEK en DONK Brouwersstr. 25-a Tel. 0492 553460LEIMUIDEN Tuinderij 15-a Tel. 0172 506593 STEENWIJK Woldmeentherand 11 Tel. 0521 521430

OPENINGSTIJDEN Di. t/m Vr. 10:00-18:00 uur Za. 10:00-17:00 uurINTERNET www.hemker-bekking.nl Mail: info@hemker-bekking.nl

Geef teken of andere insecten geen kans meer en koop Teken-Vrij® nu het tekenseizoen weer is begonnen!

Met Teken Vrij® van Hagopur® reageren wij op toenemende risico’s van het overdragen van ziektes door teken, zoals teken-encefaltis (FSME) en borreliose (ziekte van Lyme).

Teken Vrij® wordt eenvoudig aangebracht op de blootliggende huiddelen, maar ook aan de kraag, de broekszomen en de uiteinden van mouwen. De lichte citrusgeur wordt door mensen als aangenaam ervaren, maar verstoort het oriënteringsysteem van de teek die daardoor de mens niet meer als gastheer herkent. Het middel is ook geschikt voor kinderen, al vanaf één jaar. Dankzij het speciale ventielsyteem is een verpakking van 25 ml. goed voor minimaal 300 doseringen.

Hemker & Bekking is importeur voor Nederland van Hagopur® Teken Vrij®

DE ZOMERCOLLECTIE

IS NU BINNEN!

‘flappen’ vanuit de punt, vandaar de X. Dezegaan uitstaan waardoor tot tweemaal dekogeldiameter bereikt wordt. Door dezeexpansie ontstaat een breed wondkanaal entijdens de vorming daarvan vormt zich eengeweldige drukopbouw die mede leidt tot eendodelijk effect. De kogel verliest praktischgeen gewicht, ook niet na het raken van bottenen geeft, indien het kaliber een beetje is aan-gepast op de diergrootte, bijna altijd uitschot.Omdat de kogel geen gewicht verliest, blijftook de rotatie nog even doorgaan, ongeveerzes omwentelingen in 40 cm weefsel. Het iseen strikt legale kogel, omdat er sprake is vanernstige deformatie tijdens en na het treffen.Hij is dus niet vergelijkbaar met een volman-tel die juist niet mag vervormen of met deImpala, een eveneens VKK, maar dan zonderdeformatie. De drukopbouw van de VKK’s is veel heftigerdan een conventionele deelmantel kan berei-ken. Kan een zware deelmantel, bijvoorbeelduit een 8 of 9 mm-kaliber zich op ree bijnagedragen als een volmantel, je zult dat bij de

Barnes X niet zien. Dat bleek ook duidelijk opkleine dieren toen ik een tiental jaren geledenkonijnen uit de zeedijk moest verwijderen endaarbij deze Barnes X gebruikte. Een aantal jaren geleden schafte ik een anderebuks aan, maar helaas, deze VKK’s blekendaarin onder mijn wensen te groeperen en ikschakelde over op de Nosler AccuBond, eenkogel die ik ook zeer hoog inschat. Tot eenpaar jaar geleden Barnes de Triple Shock X(TSX) op de markt bracht. Het geheim hiervanis, dat er ringen in de schacht gemaakt worden.Deze zorgen dat het koper tijdens de passagedoor de loop een beetje ‘uit kan vloeien’. Doorde vormgeving kon de door de VKK opgewek-te drukgolf nog verder worden opgevoerd. Nainstallatie van een nieuwe Lothar Walther-loop op mijn Remington bleek de accuratessezo mogelijk nog beter dan de AccuBond vanNosler. Dus: kopen, patronen maken en jagen.Met succes. Zelfs op een klein ree waar dekogel zó doorheen vliegt, bleken vluchtafstan-den niet of nauwelijks meer voor te komen,mits je met zorg de kogel plaatste.

Op de IWA sprak ik één van de managers en hijtoonde me de onlangs nieuw ontworpenTipped Triple Shock X (TTSX), afgeleid van deTSX. Het puntkanaaltje is iets wijder gemaakten daar is ook nog een plastic punt op gezet.Dat laatste om de vervorming en de expansienog beter te laten verlopen. Ook is nog eenextra ringetje in de schacht gemaakt, zodat desnelheid door de mindere wrijving kan worden

IWA22

opgevoerd en de ballistische coëfficiënt kantoenemen.Een doosje kreeg ik mee om uit te proberen.Het schotbeeld is zittend in natuurlijke om -stan digheden genomen, dus niet over eenschietbank, vijf kogels op 125 meter, groep is32 mm, drie in één gat. Dus ik ben weer ‘om’,ga nu deze TTSX herladen en het ene ree dat ikmet deze kogel tot nu toe geschoten heb, vielals een blok (maar hoorde het schot wel).Voor degenen die niet herladen is er hoop, defirma Sellier en Bellot maakt nu voor een aan-tal gangbare kalibers de TSX en de werking ispraktisch vergelijkbaar met de TTSX. De firmaS&B leverde aanvankelijk de gecoate versievan de Barnes X, maar deze versie wordt nietmeer in productie genomen omdat de coatinglang niet altijd optimaal werkt. In het algemeen merk je, dat de productie vanversterkte kogels over alle merken toeneemt.Ook de conventionele deelmantels wordenook nog veel gemaakt, maar ook jagers wor-den zich bewust dat de conventionelen somsnadelen hebben. Op bijvoorbeeld alle jacht -

forums kun je lezen, dat juist met schotendichtbij aanmerkelijke vleesschade kan wor-den toegebracht, waarbij zowel in- als even-tueel uitschot relatief groot zijn. Metversterkte kogels kun je dat, vooral op afstan-den onder de 100 meter, een heel stuk voor-komen. Milieutechnische redenen om geenlood meer in kogels te stoppen is zo sterkoverdreven, dat je daarom niet op VKK’s

behoeft over te gaan. Maar wel indien jeschootsafstanden gering zijn en wanneer jeeraan hecht weinig vleesschade te willen ver-oorzaken. Groepeert een VKK slecht in je buks,overweeg dan een andere versterkte kogel, erzijn er zoveel dat er vast wel een nauwkeuri-ge te vinden zal zijn!

jan1.smit@wxs.nl

iwa 23Foto: H. OsingaFoto: J. Huttinga