EnergievoorzieningenSLB-opdracht

Tim Arnoldus, Joost Bakker, Jeroen van den Berg, Nico Boers, Hjalmar Keijzer, Stan Koeleman, Lars Rietbroek, Quint van Veen, Midas Vork en Bob Warringa

EnergievoorzieningenSLB-opdracht

Tim Arnoldus, Joost Bakker, Jeroen van den Berg, Nico Boers, Hjalmar Keijzer, Stan Koeleman, Lars Rietbroek, Quint van Veen, Midas Vork en Bob Warringa

DelftOktober 2016

VoorwoordDit rapport over Energievoorziening is geschreven na aanleiding voor een opdracht voor Studieloopbaanbegeleiding (SLB).

Dit rapport is tot stand gekomen vanwege een schoolopdracht dat wij voor SLB moeten maken. Deze opdracht gaat ons inzicht geven in wat wij later in deze sector kunnen gaan doen en geeft uitleg hoe je als Werktuigbouwkundige een plek in deze sector kan vinden.

Wij hebben als groep WP13c dit rapport geschreven. De groep WP13c bestaat uit tien personen. De personen waaruit WP13-C bestaat zijn: Tim Arnoldus, Joost Bakker, Jeroen van den Berg, Nico Boers, Hjalmar Keijzer, Stan Koeleman, Lars Rietbroek, Quint van Veen, Midas Vork en Bob Warringa.Wij zijn Werktuigbouwkundige Ingenieurs in opleiding. Dit is ons tweede rapport dat wij schrijven en hopen ook met dit rapport nieuw inzicht te krijgen over ons werk.

Dit rapport over Energietechniek is bestemd voor studenten en mensen die leren voor Werktuigbouwkunde en graag meer willen weten over hun kansen binnen de energiesector. Verder is er voor deze doelgroep informatie over banen en bedrijven die iets te bieden hebben voor studenten.

Ten slotte een vermelding dat dit werkstuk mede tot stand is gekomen dankzij studenten van de studiegroep WP13c en de docent van ‘’rapport over rapporteren’’ en aanvullend feedback van de studenten.

Inhoudsopgaven

Samenvatting..........................................................................................................................................5

1. Wat is de energiesector......................................................................................................................6

2. Energieopwekking..............................................................................................................................7

3. Interview............................................................................................................................................9

4. Overlap in de sector.........................................................................................................................11

5. Beroepen binnen de energiesector..................................................................................................12

6. Bedrijven in de energiesector...........................................................................................................15

7. Conclusie en aanbeveling.................................................................................................................18

8. Bronnen............................................................................................................................................19

Samenvatting

Dit rapport bevat informatie over de mogelijkheden binnen de tak van energietechniek als werktuigbouwer. Met als doel het informeren over de sector energietechniek.

De achtereenvolgende hoofdstukken van dit rapport gaan in op het oriënteren over de sector van energietechniek, zoals de volgende hoofdstukken:

Uitleg over beroepen en verdere inhoud hierover in samenwerking tot werktuigbouwkunde. Hierna volgen 10 bedrijven die werk bieden voor werktuigbouwkundige binnen de

energiesector. En als hekkensluiter volgt er een interview met een werktuigbouwkundige binnen NEM.

De conclusie is dat er binnen de sector van energietechniek veel werk gevonden kan worden en dat er uitdagende banen zijn. Verder kan er gezegd worden dat deze sector van grootbelang is voor een land als Nederland en dat in deze sector zeker meer dan genoeg werk gevonden kan worden.

5

1. Inleiding

Wat is de energiesector eigenlijk? De energiesector is een sector waar energie maken van belang is.De energiesector is de markt waar het verhandelen van energie en de grondstoffen daarvoor wordt gedaan. Oorspronkelijk waren deze grondstoffen allemaal fossiele brandstoffen. Sinds de jaren 50 is het ook mogelijk om kernenergie te maken. Daarom behoort deze vorm van energie sinds de jaren 50 ook tot de energiemarkt. In de jaren 90 is hier ook aardgas aan toegevoegd. Sinds het begin van deze eeuw is het ook mogelijk om boven op alles ook nog eens duurzame vormen van energie maken hierbij op te tellen. Onder duurzame vormen van energie kan je windenergie, zonne-energie of waterkracht energie. Naast deze duurzame energie vormen zijn er ook nog een paar vormen die in opkomst zijn. Zo kan er sinds dit jaar ‘2016’ door middel van concentratie verschillen in water energie worden gemaakt. Natuurlijk is waterstof ook al bekent als bron maar het is nog niet fijn loos uitgewerkt

6

2. Energieopwekking

“Energievoorziening is de levering van elektrische energie aan door de mens gebouwde omgeving of aan gereedschap en apparatuur” (energievoorziening, 2016)

Manieren om de mens van energie te voorzien.(Welke soorten energie zijn er, 2016)

1. Aardgasaardgas is een fossiele brandstof (een resultaat van miljoenen jaren opslag van dode planten of plankton in de aardbodem. Fossiele brandstoffen zijn slecht voor het milieu. Dit komt omdat door de verbranding (dat nodig is om energie op te wekken) Co2 vrijkomt. Om van aardgas naar energie te gaan wordt het aardgas verbrand in een energiecentrale. Boven de verbranding wordt een grote ketel met warm water verwarmd. De stoom afkomstig van het water zorgt voor een aandrijving in de turbine die de energie omzet naar elektriciteit.

2. Steenkoolsteenkool is ook een fossiele brandstof en wordt volgens dezelfde manier als aardgas verbrand om energie op te wekken.

3. Aardolieaardolie is ook een fossiele brandstof en wordt volgens dezelfde manier als aardgas en steenkool verbrand om energie op te wekken.

4. CO2-neutraal gasDe term CO2-neutraal gas is een klimaat neutrale term. Dat wil zeggen dat de co2 dat uitgestoten wordt met het verbranden van fossiele brandstof, gecompenseerd wordt met het planten van bomen.

5. Groen gasGroengas wordt schoon geproduceerd. Het bestaat uit biogas.

6. BiomassaBiomassa wordt opgewekt door verbranding van organische materialen. Denk hierbij aan hout, groente en tuinafval en plantaardige olie met mest. Driekwart van alle duurzame energie in Nederland wordt van biomassa gemaakt.

7. Zonne-EnergieZonne-energie wordt geproduceerd door middel met zonnepanelen. Deze zonnepanelen kunnen zonlicht omzetten in elektrische energie. Stroom uit zonlicht is zeer duurzaam. Dit komt omdat bij de productie van elektriciteit geen broeikasgassen en schadelijke stoffen vrijkomen.

7

8. WindenergieWindenergie is een manier om bewegingsenergie om te zetten naar elektrische energie. De wind waait tegen de bladen aan van een windmolen. Hierdoor gaat de windmolen draaien en ontstaat er bewegingsenergie. Windenergie is zeer duurzaam, er komen geen broeikasgassen of andere schadelijke stoffen vrij. Bij de productie van de windmolens gebeurt dit wel.

9. WaterkrachtenergieWaterkracht energie is net zoals zonne en windenergie een vorm van duurzame energie. De energieopwekking gebeurd door middel van stromend water. Ook hierbij komen geen schadelijke stoffen vrij. In Nederland wordt deze vorm van energie niet veel gebruikt. Dat is ook best logisch omdat Nederland relatief vlak is. In bergachtige gebieden is dit veel interessanter.

10. KernenergieKernenergie is energie opgewekt uit uranium. Dit is geen vorm van groene energie maar grijze energie. Dit komt omdat bij de opwekking van kernenergie geen broeikasgassen vrijkomen er wel sprake is van schadelijk afval (radioactief afval). Kernenergie is een goedkope brandstof. Het nadeel is wel dat er veel risico’s aan verbonden zitten.

8

3. Interview

Datum afnamen interview: 18-10-2016Tijd: 13:45Locatie: ZoeterwoudeAanwezigen interview: Arjen Bakker Joost Bakker Lars Rietbroek

Geïnterviewde: Arjen BakkerBedrijf NEM (Nederlandse Electrolasch Maatschappij)

1. Wat voor bedrijf is het? NEM is een bedrijf dat stoomketels levert aan elektriciteitscentrales en industrie. Deze

stoomketels zorgen ervoor dat er energieopwekking plaats vindt. De stoomketels (STEG-installaties) zijn ontworpen voor gebieden waar weinig water is. Het is een gesloten systeem dat zorgt ervoor dat de uitlaatgassen van de stoomturbine hergebruikt worden.

Stoom En Gasinstallaties is een elektriciteitscentrale waarbij twee turbines worden aangedreven. De eerste turbine is een gasturbine en de tweede turbine wordt aangedreven door stoom.

Figuur 1, gasturbine

2. Wat was uw functie?Assistent productiemanager.

3. Wat houdt dat in?Ik hield mij bezig met het assisteren van de productiemanager, alles wat

vervaardigd werd van staal zat onder mijn toezicht.

4. Hoe bent u hier terecht gekomen?Via een sollicitatie die ik in de krant had gezien.

9

5. Wat voor vooropleiding heeft u gehad?Hogere technische school (algemene operationele technieken). Dit is een

soortgelijke opleiding als werktuigbouw.

6. Heeft u extra cursussen gevolgd om deze functie te kunnen doen?Alleen BHV (bedrijf hulpverlening) en BVCA (basis veiligheid checklist aannemers).

7. Hoe bevorderde uw werk de energiesector? Door het ontwerpen en produceren van energieketels. Kunnen bedrijven Stroom opwekken die ze dan zelf kunnen gebruiken

8. Wat is de functie van het bedrijf binnen de energiesector?Het ontwerpen, produceren en leveren van stoomketels.

9. Wat voor klanten heeft het bedrijf?Voornamelijk Shell en AKZO Nobel

10. Wat had uw functie van invloed op toekomstige ontwikkelingen van deze energieopwekking?De Productiemanager zorgt ervoor dat de productie van de ketels zo goed Mogelijk verloopt. Zo wordt de planning gemaakt nakeken en bijgehoudenDoor zowel de productiemanager en mijzelf. Ook hield ik mij bezig met Investeringsprojecten en het begeleiden van speciale productieWerkzaamheden.

11. Is er veel vraag naar mensen zoals u?Ik heb geen idee. Ik hou mij daar niet heel erg mee bezig.

12. Heeft uw een functie veel invloed in het bedrijf?Ja best wel. Als de begeleiding niet goed is van de productie dan kunnen er

vervelende gevolgen ontstaan.

13. Hoe ervaarde u de werksfeer in dit bedrijf?Gezellig en leuk team. Wel serieuze en harde werkers.

14. Zou u hier de rest van uw carrière willen blijven werken?Ik ben hier al een tijdje weg. De reden hiervan was dat het bedrijf gestopt Was met produceren van de ketels. MEM houdt zich nu alleen nog maarBezig met het ontwerpen van de ketels. Dit vind ik zelf niet zo leuk om teDoen.

15. Wat maakt werken in de energiesector zo leuk?Dat je met grote moderne installaties bezig bent. Met de nieuwsteTechnieken om zo energie efficiënt zuinig ketels te produceren.

10

4. Overlap in de sector

De energiesector is onmisbaar in het dagelijks leven, ook de andere sectoren kunnen niet zonder de energiesector. De energiesector zorgt ervoor dat bijvoorbeeld de sorteermachines van de agrarische sector kunnen functioneren.Ook wordt de energie gebruikt voor het verwarmen van huizen en gebouwen, en voor het opladen van elektrische voertuigen. De energiesector is veel afhankelijk van de offshore, omdat de olie en gas die op boorplatforms wordt gewonnen door de energiesector wordt omgezet naar elektrische energie en bijvoorbeeld warmte.Deze ruwe olie en gas kan niet worden verwerkt zonder hulp van de transportsector, de schepen en transportpijpen van de transportsector zorgen ervoor zat de olie en gas op de juiste plek terecht komt.In 2008 bestond de energiemarkt van de Europese Unie voor 43% uit olie en voor 24% uit aardgas wat over zee en over land vervoerd moet worden. Steenkool vulde voor 13% de totale behoefte, nucleaire energie 14%. Slechts 6% bestaat uit hernieuwbare energie (Windmolens, zonnepanelen, enz.) (UCTE, 2008)De overige grondstoffen moeten allemaal gedolven worden en vervoerd naar de energiecentrales, de transportsector is dus onmisbaar.Als werknemer van de energiesector heb je ook te maken met andere werkvelden van werktuigbouwkunde. Bijvoorbeeld wanneer je zonnepanelen ontwerpt, deze zonnepanelen worden bijvoorbeeld gebruikt om op huizen te plaatsen en zo deze huizen van stroom te voorzien. Hier dient men tijdens het ontwerpen van de zonnepanelen rekening mee te houden.

11

5. Beroepen binnen de energiesector

Hieronder staan enkele beroepen vermeld. Bij deze beroepen staan wat functiebeschrijvingen en enkel nog aanvullende informatie.

Beroep 1BeroepCalculator Werktuigbouwkundige installaties voor alternatieve energie.

FunctieHet berekenen van voornamelijk werktuigbouwkundige installaties voor alternatieve energie.

Onder alternatieve energie verstaan we alle energievormen verschillend van de klassieken energievormen. Namelijk fossiele brandstoffen (kolen, gas en olie), nucleaire brandstoffen en grootschalige waterkracht. (Alternatieve energie, 2016)

BedrijfProPlant engineering is een specialist op het gebied van projectondersteuning en detacheren van technisch personeel (mbo, hbo en wo). (Proplant Engineering B.V., 2016)

Beroep 2Beroep:Lead Engineer Werktuigbouwkunde Nuon

Functie:Als lead engineer werktuigbouwkundige verzorg je de opstart, ontwerp en uitvoering van multidisciplinaire projecten in de procesindustrie. (Nuon, 2016)

Onder multidisciplinaire projecten verstaan ze projecten die aan veel strenge eisen moeten voldoen.

Bedrijf“N.V. Nuon is een Nederlands nutsbedrijf met als kernactiviteiten de productie, verhandeling en levering van elektriciteit, aardgas en warmte.” (Nuon, 2016)

Beroep 312

BeroepHoofdwerktuigkundige kerncentrale EPZ

FunctieHet handhaven van de actuele (nucleaire) veiligheid van de kerncentrale. Je bewaakt en controleert technische systemen en verricht beproevingen aan installaties.

BedrijfEPZ maakt stroom zo veilig, klimaat neutraal en milieuvriendelijk als maar kan. meer info over het bedrijf kunt u vinden onder het kopje bedrijven. (Over EPZ, 2016)

Beroep 4BeroepProject Engineer bij Klimaatgarant Solar

FunctieVerantwoordelijk voor het goed laten verlopen van het project. Dit doe je onder andere door Het optimaal beheren van het gehele projectdossier. In deze uitdagende positie stuur je de Onderaannemers aan en bewaak je de planning, kwaliteit en de veiligheid. De controle vindt plaats op zowel kantoor als ook op het werk. (Project engineer, 2016)

BedrijfKlimaatgarant Solar biedt een pakket aan van zonnepanelen, omvormers, PV-montagesystemen, bekabeling, connectoren en gerelateerde duurzame producten. Wij importeren onder meer producten van CSUN en DMEGC-zonnepanelen, ZeverSolar omvormers, Tigo optimizers en SMA-omvormers. Daarnaast produceert Klimaatgarant Solar eigen PV Montage systemen (BIPV) voor schuine daken, platte daken en indak toepassingen. (Klimaatgarant Solar, 2016)

Beroep 5

13

BeroepEngineer Energie- en Procestechniek - Utrecht

Uren32-40

NiveauStarter

FunctieHet helpen bij ontwerpen en optimaliseren van projecten. Denk hierbij aan het maken van (concept-)ontwerpen van projecten. Daarnaast hou je je bezig met de optimalisatie en begroting van opwekking, distributie en aflevering van duurzame warmte voor diverse projecten.

BedrijfGreenvis meer info onder kopje (bedrijf 6)

Wat biedt greenvis (o.a.).1. Een gevarieerde job2. 36-40 uur per week3. een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd met uitzicht op een vaste aanstelling4. 25 vakantiedagen5. interne vakopleidingen6. een Android smartphone7. een goed verzorgde lunch!8. gedegen begeleiding door onze experts9. ontwikkelingsmogelijkheden op het gebied van een technisch specialisme, commercie of (project-) management(Greenvis, 2016)

6. Bedrijven in de energiesector

14

Bedrijf 1

Dutchwind is een Nederlands bedrijf waar ze tweedehands windmolens verkopen. Het bedrijf verkoopt windmolens die 30 kW tot 3 MW kunnen leveren. Bij het verkopen van een tweedehands windmolen haalt het bedrijf de windmolen uit elkaar, verplaats en installeren de windmolens. (Dutchwind, 2016)

Bedrijf 2

Elektriciteit Productiemaatschappij Zuid-Nederland is een energieleverancier en tevens de grootste energieproducent van Zeeland.

Het bedrijf heeft ongeveer 500 werknemers. Samen met een kolencentrale, windturbines en de enigste kerncentrale in Nederland met thorium als bron in plaats van uranium levert het bedrijf circa 600 Megawatt aan stroom.

EPZ is zich steeds meer aan het focussen op duurzame energie en zijn nu al een van de grotere producenten van duurzame energie in Nederland. (Over EPZ, 2016)

Bedrijf 3

Enercon is een bedrijf die allemaal windmolenparken beheerd en onderhoudnog uitwerking nodig! Van het innoveren en ontwerpen van windmolens, het produceren van windmolens, tot het ontwerpen van windmolens.(The company, 2016)

Bedrijf 4

15

Nuon is onderdeel van vattenfall en produceert elektriciteit, warmte en gas.

Netto omzet 2.893 miljoen

Investeringen 194 miljoen

Nettowinst 44 miljoen

Operationele kasstroom 247 miljoen

Operationele kosten 748 miljoen

Aantal eigen medewerkers

4.077

(Nuon, 2016)

Vroeger was Nuon ook nog kabelbeheerder van veel provincies. Liander (onderdeel van Alliander) beheerd nu het kabelnetwerk.

SponsorsNuon is ook sponsor van veel projecten. Projecten waarbij studenten de grootste rol spelen. Ook topatleten zoals Daphne Schippers en Henk Grol hebben Nuon als sponsor.

Bedrijf 5

Tocardo houd zich bezig met water energie wereldwijd. Ze maken turbines voor rivieren en voor platformen die op de zee drijven of op de zeebodem staan. Het bedrijf is bezig om een betrouwbare groene stroom van energie te genereren die constant en groen blijft. (Tocardo, 2016)

Bedrijf 6

Greenvis is een engineering bedrijf waarbij alles te maken heeft met verschil van temperatuur. Ze houden zich onder andere bezig met aardwarmte en verwarming onderling bij de steden zelf. Naast projecten zelf levert Greenvis ook adviezen. Zie beroep 5 voor de vacature voor dit bedrijf. (Greenvis,2016)

Bedrijf 7

16

Van der Valk Solar Systems is een van de snelst groeiende bedrijven in de solarbranche en richt zich volledig op het ontwikkelen en produceren van solar montagesystemen voor schuine daken, platte daken en open velden. Van der Valk Solar Systems heeft ook een vestiging met kantoor en magazijn in de UK. (Van der Valk, 2016)

Bedrijf 8

Qing houd zich bezig met de duurzaamheid van gebouwen, productieautomatisering en engineering. Het bedrijf houdt zich vooral bezig met het ondersteunen van andere grotere bedrijven om zo beter resultaat te krijgen. (Qing, 2016)

Bedrijf 9

Solar Construct Nederland is de Nederlandse producent van het gelijknamige gepatenteerd PV-montagesysteem. PV staat voor photo voltaïsch of te wel zonnepanelen. Het Solar Construct Nederland dak-montagesysteem is ontstaan uit uitgebreide praktijkervaring en de “keep it simpel”-filosofie. (Solar Construct, 2016)

Bedrijf 10

Liander is netbeheerder van de provincies Flevoland, Friesland, Gelderland, Noord-Holland en Zuid-Holland. Liander is onderdeel van Alliander. Liandon (gas beheerder) maakt ook deel uit van Alliander. Door de grote toename van energiebehoeften is er veel werk. Kabels, transformatorstations en huisaansluitingen worden met grote hoeveelheden gerenoveerd of nieuw aangelegd door Liander. (Liander, 2016)

17

7. Conclusie en aanbeveling

Naar aanleiding van dit rapport kunnen wij tot de conclusie komen dat de energiesector een zeer brede sector is. In deze sector is een hoop te doen, voor een toekomstig werktuigbouwkundige is dit een aantrekkelijke sector. Daarom kunnen wij tot de volgende conclusie komen binnen de energiesector is een grote beroepsmogelijkheid. In deze sector kan een werktuigbouwkundige zijn mogelijk heden ver te buiten gaan en out of de box denken. Daarom is dit een geschikte sector wie graag groen denkt zich bezighoudt met energie of een uitdaging wil om alles zo duurzaam mogelijk te maken. Verder kun je veel kanten op je kan als product beheerder een geheel productieproces beheren of iets heel anders de nucleaire veiligheid garanderen in een kerncentrale. Kortom in deze sector is voor ieder wat wils.

8. Bronnen

18

Alternatieve energie. (2016, 10). Opgehaald van Alternatieve energie info: http://www.alternatieve-energie-info.be/

(sd).Dutchwind. http://www01.2ml.nl/~dutchwin/wp-content/uploads/2014/06/Logo_Dutchwind.png. Dutchwind.

Dutchwind. (2016, 10). Opgehaald van Dutchwind: http://dutchwind.com/

Energiemarkt. (2016, 10). Opgehaald van Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Energiemarkt

energievoorziening. (2016, 10). Opgehaald van Betekenis: http://www.betekenis.be/woord/energievoorziening

(sd).EPZ. http://epz.nl/sites/all/themes/epz/logo-social.png. EPZ.

Greenvis. (2016, 10). Opgehaald van Greenvis: http://www.greenvis.nl/nl/

Klimaatgarant Solar. (2016, 10). Opgehaald van Klimaatgarant Solar: https://klimaatgarantsolar.com/

Liander. (2016, 10). Opgehaald van Liander: https://www.liander.nl/

Nuon. (2016, 10). Opgehaald van Nuon: https://www.nuon.com/

Nuon. (2016, 10). Opgehaald van Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Nuon

Over EPZ. (2016, 10). Opgehaald van Werken bij EPZ: http://werkenbijepz.nl/over-epz

Project engineer. (2016, 10). Opgehaald van Indeed: http://www.indeed.nl/vacature-bekijken?jk=eeeecc7d9453775b&q=Solar,&tk=1ausbi0i016qa0iu&from=web

Proplant Engineering B.V. (2016, 10). Opgehaald van LinkedIn: https://www.linkedin.com/jobs/view/206348221?trkInfo=searchKeywordString%3AWerktuigbouwkundige%2CsearchLocationString%3ANederland%252C%2B15%2Cvertical%3Ajobs%2CpageNum%3A1%2Cposition%3A6%2CMSRPsearchId%3A477068555_1476095725974&refId=477068555_14760957259

Qing. (2016, 10). Opgehaald van Qing: http://www.qing.nl/

Solar Construct. (2016, 10). Opgehaald van Solar Construct: http://www.solarconstructnl.nl/

The company. (2016, 10). Opgehaald van Enercon: http://www.enercon.de/en/company/

Tocardo. (2016, 10). Opgehaald van Tocardo: http://www.tocardo.com/

UCTE. (2008). Statical yearbook 2008. UCTE.

Vacature. (2016, 10). Opgehaald van Greenvis: https://greenvis.heeft-vacatures.nl/engineer-energie-en-procestechniek-utrecht/46798/0

Van der Valk. (2016, 10). Opgehaald van Valk Solar Systems: http://www.valksolarsystems.nl/

Welke soorten energie zijn er. (2016, 10). Opgehaald van Budger: https://www.budger.nl/keuzehulp/energie/verschillende-soorten-energie

19