zorg

116 8-2005 > zorg & financiering

aanleiding van de motie van senator Van deBeeten (CDA). Met het voorstel om de middelenvoor forensische zorg over te hevelen van deAWBZ naar de justitiebegroting neemt Donnerhet advies van de interdepartementale werk-groep-Houtman over. Het gaat naast tbs ookom andere vrijheidsbenemende straffen envoorwaardelijke veroordelingen waar de zorgeen rol speelt. Verder wordt de acceptatieplichtvoor psychiatrische klinieken uitgebreid. Straksmoeten psychiatrische klinieken niet alleen dereguliere terbeschikkinggestelden verplichtopnemen, maar ook de categorie ‘tbs met voor-waarden’. Voorlopig blijft het hierbij, omdatdeze groepen het grootste veiligheidsrisico voorde samenleving opleveren.Om de aansluiting te verbeteren zal Donneronderdelen van de zorgorganisatie in de justitië-le keten introduceren, zoals zorginkoop enfinanciering door de bekostigingssystematiekvan de GGZ. Bij diagnoses voor de rechter zullen

de begrippen en standaarden uit de geestelijkegezondheidszorg gebruikt worden.

Stijging kosten forensische zorg

De werkgroep verwacht dat de kosten voor deforensische zorg de komende jaren flink zullenstijgen. Momenteel wordt er door het Ministerievan Justitie een prognosemodel gemaakt, zodatniet alleen het aantal benodigde gevangeniscel-len, maar ook het aantal benodigde tbs-plaatsenjaarlijks ingeschat kan worden. Overigens verzetGGZ-Nederland zich tegen het overhevelen vande gelden (zie volgend bericht).Volgens de koepelorganisatie hoort de financie-ring van deze onverzekerbare zorg juist thuisbinnen de AWBZ. Dat zou meer zekerheid bie-den dan de justitiebegroting, die elk jaar weerwordt vastgesteld door het kabinet. (Zie ookZ&F 2005/1233, nr. 8, p 117-118.)Bron: Stcrt. 2005, nr. 165<

Het tbs-systeem is effectief. De recidive onderde tbs-gestelden komt steeds lager te liggen.Dat stelt brancheorganisatie GGZ Nederland.De koepel pleit voor snelle uitbreiding van delongstay-capaciteit. De overheveling van demiddelen voor forensische GGZ van de AWBZnaar de begroting van Justitie biedt geen oplos-sing voor de huidige capaciteitsproblemenbinnen de forensische GGZ, waaronder de tbs.

GGZ Nederland onderschrijft het beleid vanMinister Donner van Justitie om het aantal long-stay-plaatsen uit te breiden. Tegelijkertijd toontde koepel zich een felle tegenstander om de tbs-zorg geheel onder verantwoordelijkheid van hetMinisterie van Justitie te brengen. GGZ Neder-land meent dat financiering via de AWBZ eenveel betere basis vormt voor de tbs-zorg. ‘DeAWBZ is bedoeld voor onverzekerbare zorg. Definanciering van de onverzekerbare forensische

psychiatrie hoort daarin thuis’, aldus de notitievan GGZ Nederland. Dat biedt meer zekerheiden investeringsmogelijkheden dan wanneer deministerraad jaarlijks bepaalt wat er op de justi-tiebegroting komt. De koepel pleit ervoor dehuidige justitiële tbs-klinieken juist te integre-ren in de bestaande GGZ-voorzieningen. GGZNederland beklemtoont nog maar eens dat hetNederlandse tbs-stelsel werkt. Daar waar 25 jaargeleden ernstige recidives even vaak plaatsvon-den bij ex-tbs-gestelden als bij ex-gedetineer-den, is het aantal recidives bij tbs-gesteldeninmiddels gehalveerd. Maar ex-gedetineerdendie alleen een gevangenisstraf hebben onder-gaan, recidiveren tweemaal vaker dan patiëntendie een tbs-maatregel krijgen opgelegd. Hetaantal incidenten kan wellicht worden terug-gebracht via gericht onderzoek. Maar een gron-dige incidentenanalyse heeft tot nu toe nietplaatsgevonden, omdat de door Justitie beheer-

1232 ggz nederland: tbs werkt wel; breid capaciteit snel uit

ZenF0805-cyaan.qxd 5-10-2005 13:19 Pagina 116

geestelijke gezondheidszorg

117zorg & financiering > 8-2005

de inrichtingen de betreffende gegevens nietvrijgeven, aldus GGZ-Nederland.

Geen vertrouwen

De plannen van Donner komen neer op hetdoorknippen van de keten; met de financieringwordt ook de aansturing van de forensische psy-chiatrie volledig buiten het zorgkader geplaatst.GGZ Nederland heeft geen grond erop te ver-trouwen dat Justitie deze aansturing vorm zalgeven met behoud van kwaliteit van zorg, nochdat Justitie zorg zal dragen voor continuïteit inde financiering. Het feit dat de commissie-Houtman wil dat GGZ-instellingen verplichtworden tot het opnemen van patiënten met eenstrafrechtelijk vonnis geeft al aan dat de com-missie er zelf even- min vertrouwen in heeft datjustitie voldoende capaciteit in zal kopen.Het voorstel van Donner is een schijnoplossing

die de verstoppingen in het systeem verergert enonzekerheid oplevert voor instellingen die indeze zorg moeten investeren. Zoals aangeven inhaar Visienota TBS/Forensische psychiatrie vindt GGZNederland dat het fundament van de forensi-sche zorg goed is. Er is geen noodzaak tot ingre-pen op het gebied van financiering en aan-sturing, maar tot concrete maatregelen op hetvlak van de uitvoering. Dat zijn: capaciteitsuit-breiding voor met name uitbehandelde patiën-ten, een veiligheidssysteem gebaseerd op risico-taxatie en incidentenanalyse en het betrekkenvan deskundigen bij het beoordelen van proef-verlof. GGZ Nederland roept de politiek op omstelling te nemen tegen de overheveling van definanciering van de forensische psychiatrie naarJustitie en financiering binnen de AWBZ tehandhaven. Bronnen: Stcrt. 2005, nr. 163 en GGZ Nederland,29 augustus 2005<

Minister Donner van Justitie heeft nieuwe crite-ria opgesteld voor de plaatsing van tbs-patiën-ten in een zogeheten longstay-afdeling. Deminimale behandelduur van zes jaar wordthierbij losgelaten.

Dat schrijft de CDA-bewindsman aan de TweedeKamer in zijn brief van 23 augustus jl. over hettbs-beleid. Na de commotie over enkele ont-snapte tbs-patiënten en de eerdere discussie inhet parlement over het tekort aan behandel-plaatsen, heeft de Minister nu het beleid gewij-zigd. Voortaan wordt niet meer vastgehoudenaan de minimale behandelduur van zes jaarvoordat tbs-patiënten in aanmerking komenvoor een plaats in een longstay-afdeling. Hierverblijven de terbeschikkinggestelden die nietgoed behandelbaar zijn, maar wel gevaarlijkblijven. In tegenstelling tot zogeheten longcare-patiënten kunnen ze niet in de geestelijkegezondheidszorg terecht vanwege de benodigde

beveiliging. Donner wil dat een tbs’er die allebehandelingsmogelijkheden heeft ondergaan,zonder dat dit tot een ‘substantiële verminde-ring van het delictgevaar’ heeft geleid, naar eenlongstay-afdeling gaat. Voorwaarde is wel datdeze behandelingen voldoen aan de laatsteinzichten van de forensische psychiatrie en datze – indien mogelijk – in twee verschillende set-tings plaatsvinden. Volgens Donner groeit dezegroep. Daarom komen er in de komende tweejaar 140 longstay-plaatsen bij om het huidigetekort op te, lossen. Momenteel zijn er namelijktweehonderd tbs-patiënten die hiervoor in aan-merking komen, terwijl er maar zestig plaatsenzijn. Daarnaast wachten momenteel nog twee-honderd tot tbs veroordeelde delinquenten in degevangenis op een reguliere tbs-plaats.Ook zal de begroting van het Ministerie vanJustitie ruimte bieden om de tbs-capaciteit tevergroten.De afgelopen twee jaar is het aantal tbs-plaatsen

1233 nieuwe criteria plaatsing tbs’ers op longstay-afdeling

ZenF0805-cyaan.qxd 5-10-2005 13:19 Pagina 117