1209-32-38

7
   i   n    f   o   r   m   a    t    i   e    /   n   o   v   e   m    b   e   r    2    0    1    2 32 Het digitaal duurzaam bewaren van inormatie vraagt om het gebruik  van een voorziening: een e-Depot. De Nederl andse Regionale Historische Centra (RHC’s) en het Nationaal Archie werken samen aan het gebruik van zo’n landelijk depot. Ze stellen een reerentiearch itectuur op waarmee deze archienstellingen beter in kaart krijgen wat het betekent om het e-Depot samen te gebruiken. Dat vergt aanpassing van werkprocessen, het gezamenlijk gebruik van standaarden en het ontwikkelen van koppelvlakken. Roland Bisscheroux en Niklas Odding Een gezamenlijke  voorziening  voor digitale duurzaamheid Reerentiearchitectuur archieven en e-Depot Openbare archienstellingen spelen een belang- rijke rol in het duurzaam beheer van digitale inormatie, het openbaar maken van die inor- matie en het optimaal toegankelijk maken van de Nederlandse archiecollectie. Archienste l- lingen staan daarbij voor uitdagingen waar hun inormatie  voorziening ge en antwoord op heet. Dit geldt voor alle primaire bedrijsprocesse n:  verwerven, behe ren en bes chikbaar stellen . Aan de verwervingskant is sprake van een digitale revolutie. Steeds meer archie wordt digitaal aan- geboden door zorgdragers, bedrijven en particu- lieren. Overgedragen archie wordt digitaal opge- nomen, ook eerder dan de wettelijke termijn. Dit archie moet raadpleegbaar zijn, zowel voor de geautoriseerde archievormer, de belangheb- bende als (mits openbaar) de bezoeker. Aan de beherende kant is er de uitdaging van langdurige digitale opslag. (V ervroegd) overgedragen digi- tale inormatie moet duurzaam beheerd worden in e-depots. Aan de kant van het beschikbaar stellen is er de behoete om (inormatie over) objecten onahankelijk van de beheerapplicaties integraal te kunnen doorzoeken en beschikbaar te kunnen stellen. E-Depot Duurzame toegankelijkheid van digitaal archie  vraagt naast tradition eel collectie beheer om een e-depot: het geheel van organisatie, beleid, processen en procedures, nancieel beheer, per- soneel, databeheer , databeveiliging en aanwezige hard- en sotware, dat het duurzaam beheren van te bewaren digitale archiebesche iden mogelijk maakt (ED3, 2008). Naast het Nationaal Archie en het Stadsarchie Rotterdam – het Stadsarchie Rotterdam neemt de sotware a van het Nationaal Archie – heet ook het Stadsarchie Amsterdam een eigen e-depot ontwikkeld. Ook de Justitiële Inorma- tiedienst van het ministerie van Veiligheid en  Justitie hee t een eige n Centraal Digitaal depot (CDD+). De inrichting van een landelijk e-Depot en de aansluiting op een dergelijke omgeving i       a       r       c         h         i        t       e       c        t      u      u       r 1211 Informatie.indd 32 22-10-12 15:22

Transcript of 1209-32-38

7/30/2019 1209-32-38

http://slidepdf.com/reader/full/1209-32-38 1/7

   i  n   f  o  r  m  a   t   i  e   /  n  o  v  e  m   b  e  r   2   0   1   2

32

Het digitaal duurzaam bewaren van inormatie vraagt om het gebruik 

 van een voorziening: een e-Depot. De Nederlandse Regionale

Historische Centra (RHC’s) en het Nationaal Archie werken

samen aan het gebruik van zo’n landelijk depot. Ze stellen een

reerentiearchitectuur op waarmee deze archienstellingen beter in

kaart krijgen wat het betekent om het e-Depot samen te gebruiken.

Dat vergt aanpassing van werkprocessen, het gezamenlijk gebruik van

standaarden en het ontwikkelen van koppelvlakken.

Roland Bisscheroux en Niklas Odding

Een gezamenlijke

 voorziening

 voor digitale

duurzaamheid

Reerentiearchitectuurarchieven en e-Depot

Openbare archienstellingen spelen een belang-

rijke rol in het duurzaam beheer van digitale

inormatie, het openbaar maken van die inor-

matie en het optimaal toegankelijk maken van

de Nederlandse archiecollectie. Archienstel-

lingen staan daarbij voor uitdagingen waar hun

inormatie voorziening geen antwoord op heet.

Dit geldt voor alle primaire bedrijsprocessen:

 verwerven, beheren en beschikbaar stellen. Aan

de verwervingskant is sprake van een digitale

revolutie. Steeds meer archie wordt digitaal aan-

geboden door zorgdragers, bedrijven en particu-

lieren. Overgedragen archie wordt digitaal opge-

nomen, ook eerder dan de wettelijke termijn.

Dit archie moet raadpleegbaar zijn, zowel voor

de geautoriseerde archievormer, de belangheb-

bende als (mits openbaar) de bezoeker. Aan de

beherende kant is er de uitdaging van langdurige

digitale opslag. (Vervroegd) overgedragen digi-

tale inormatie moet duurzaam beheerd worden

in e-depots. Aan de kant van het beschikbaar

stellen is er de behoete om (inormatie over)

objecten onahankelijk van de beheerapplicaties

integraal te kunnen doorzoeken en beschikbaar

te kunnen stellen.

E-DepotDuurzame toegankelijkheid van digitaal archie 

 vraagt naast traditioneel collectiebeheer om

een e-depot: het geheel van organisatie, beleid,

processen en procedures, nancieel beheer, per-

soneel, databeheer, databeveiliging en aanwezige

hard- en sotware, dat het duurzaam beheren van

te bewaren digitale archiebescheiden mogelijk 

maakt (ED3, 2008).

Naast het Nationaal Archie en het Stadsarchie 

Rotterdam – het Stadsarchie Rotterdam neemt

de sotware a van het Nationaal Archie – heet

ook het Stadsarchie Amsterdam een eigen

e-depot ontwikkeld. Ook de Justitiële Inorma-

tiedienst van het ministerie van Veiligheid en

 Justitie heet een eigen Centraal Digitaal depot

(CDD+). De inrichting van een landelijk e-Depot

en de aansluiting op een dergelijke omgeving

i      a      r      c        h        i       t      e      c       t     u     u      r

1211 Informatie.indd 32 22-10-12 15:22

7/30/2019 1209-32-38

http://slidepdf.com/reader/full/1209-32-38 2/7

   i  n   f  o  r  m  a   t   i  e   /  n  o  v  e  m   b  e  r   2   0   1   2

33

Samenvatting

Het digitaal duurzaam bewaren van inormatie vraagt om het gebruik vaneen voorziening: een e-Depot. De Nederlandse Regionale Historische Centra

en het Nationaal Archie werken samen aan zo’n landelijk depot. Ze stellen

een reerentiearchitectuur op. De uitdaging is de ‘interoperabiliteit’ van

archiefnstellingen: het vermogen van organisaties om eectie en efciënt

inormatie te delen met hun omgeving.

leveren kennis, capaciteit en middelen die nodig

zijn om te komen tot een viertal essentiële bouw-stenen voor de implementatie van een e-depot.

Hardware en sotware worden vanuit het Nati-

onaal Archie centraal beheerd en geleverd. De

andere componenten – organisatie, beleid, pro-

cessen en procedures, nancieel beheer, perso-

neel, databeheer en databeveiliging – worden o 

door de RHC’s zel o samen met het Nationaal

Archie voorbereid.

Eind 2012 levert de WVI producten op vanuit

 vier secties: Werkprocessen, Architectuur, Meta-

gegevens en Personeel & Organisatie. Specialis-

ten van de RHC’s en het Nationaal Archie zijn

 verenigd in het werkprogramma. De producten

zijn in eerste instantie bedoeld voor de eigen

 voorbereiding, maar kunnen ook van belang zijn

 voor andere archieorganisaties en lokale over-

heden.

Gebrek aan interoperabiliteitDe uitdaging voor de archiesector is in inor-

matiekundige termen de ‘interoperabiliteit’ van

archienstellingen: het vermogen van organisa-

ties (en hun processen en systemen) om eectie 

en eciënt inormatie te delen met hun omge-

 ving. Standaarden zijn een belangrijk middel

is zo complex dat de archienstellingen hierbij

samenwerken. De Regionale Historische Centra(RHC’s) en het Nationaal Archie bereiden zich

samen voor op een zorgvuldige en succesvolle

implementatie van duurzaam digitaal archive-

ren. In de periode 2011-2012 werken de RHC’s

intensie samen aan vier actielijnen rondom

het beheer van archieven in een gezamenlijk 

e-Depot. Door aspraken te maken over proces-

 voering, technische inrastructuur, gegevens-

ontsluiting en organisatie wordt de basis gelegd

om in de toekomst al het beschikbare digitale

materiaal van de aangesloten partijen toeganke-

lijk te houden voor het publiek.

Al sinds 2009 werken RHC’s met het NationaalArchie samen aan de realisatie van een e-Depot.

De sotware van het landelijk e-Depot is geschikt

 voor meervoudig gebruik. Geschikt dus om op

alle overheidslagen die behoren tot het werkings-

gebied van de RHC’s – rijksinstellingen in de

provincie, provincie, gemeentes en waterschap-

pen – in te zetten. Het uitgangspunt is dat het

Nationaal Archie met het eigen e-Depot dien-

sten rond opname, opslag en preservering kan en

wil verlenen aan andere partijen. Mede op basis

 van eerdere ervaringen is de sotware geschikt

gemaakt voor ‘multi tenants’. Meerdere ane-

mers, ‘tenants’, van de sotware gaan in de nabije

toekomst gebruik maken van hun eigen deel in

het landelijk e-Depot van het Nationaal Archie.

Met het ondertekenen van een convenant heb-

ben het Nationaal Archie en de el RHC’s uitge-

sproken dat ze de ambitie hebben om te komen

tot een optimale astemming van ieders taken en

een optimale inrichting van het proces gericht op

de voorbereiding van de implementatie van een

gemeenschappelijk e-Depot bij alle deelnemers.

Deze overeenkomst is het startschot voor de

‘Werkgroep Voorbereiding Implementatie

e-Depot (WVI) 2011-2012’. Alle betrokkenen

»Echte uitdaging ligt bij

semantische standaardenwaarin de betekenis van

inormatie-uitwisseling

centraal staat«

1211 Informatie.indd 33 22-10-12 15:22

7/30/2019 1209-32-38

http://slidepdf.com/reader/full/1209-32-38 3/7

   i  n   f  o  r  m  a   t   i  e   /  n  o  v  e  m   b  e  r   2   0   1   2

34

i      a      r      c        h        i       t      e      c       t     u     u      r

lijk digitaal duurzaam toegankelijk kan worden

opgeslagen. Een andere reden is dat de archie-

beheerssystemen er niet op zijn ingericht om op

een fexibele manier gegevens beschikbaar te

stellen. Ook hier spelen ontwikkelingen op

het gebied van centrale voorzieningen zoals

Europeana, het Europees portaal voor cultureel

ergoed.

Archiediensten hebben veel ervaring opgedaan

met digitalisering van hun beeldcollecties en

de opslag van die representaties. Opslag van

deze bestanden vindt meestal lokaal plaats o 

bij de leverancier van de beheer- en presentatie-

sotware, en vaak ook allebei. Hierdoor is in de

praktijk sprake van drievoudige opslag: het ori-

gineel in het depot, het digitale moederbestanden het digitale presentatie-exemplaar. Steeds

 vaker is er sprake van ‘digital born’ materiaal zoals

digitale oto’s, maar in de meeste gevallen betret

het een kopie van de originele documenten.

Daarnaast wordt steeds vaker digitaal o gedigita-

liseerd archie na asluiting van het werkproces

(semi-statische ase) aangeboden door zorg-

dragers voor opname in een e-depot. Het betret

zowel het vervroegd overdragen van archie 

als het anemen van IT-dienstverlening voor

opslag in het e-depot. De toenemende vraag van

archiediensten om hun digitale archieven in een

e-depot te kunnen plaatsen, waarbij zij zel hetarchiebeheer voor hun rekening nemen, zorgt

 voor de vraag om services op dit gebied. Bij het

Nationaal Archie loopt op dit moment een pro-

 ject dat een voorziening moet voortbrengen voor

het beheer van semi-statische archiedocumen-

ten van de departementen (Digitale Werkplek 

Rijk-Archie). Digitale inormatie moet geschikt

worden gemaakt voor duurzame bewaring. Op

dit moment ontbreken richtlijnen o standaarden

 voor opname, beheer en ontsluiting van digitaal

archie.

Referentiearchitectuur als aftrapEen reerentiearchitectuur voor archienstel-

lingen in Nederland biedt een antwoord op het

geconstateerde gebrek aan interoperabiliteit; een

reerentiearchitectuur als interoperabiliteits-

raamwerk op basis waarvan archieven gegevens

kunnen uitwisselen met hun omgeving en kun-

nen aansluiten op gemeenschappelijke voorzie-

ningen als het landelijk e-Depot en Europeana.

Deze reerentiearchitectuur dient te passen

binnen de bestaande reerentiearchitectuur van

de Nederlandse overheid (NORA) en aansluiting

te vinden bij GEMMA (Gemeentelijke Model

 voor het bereiken van interoperabiliteit; er is een

mix van standaarden noodzakelijk voor zowel

technische zaken als de semantiek van inor-

matie-uitwisseling. De technische standaarden

zijn randvoorwaardelijk, maar de echte uitdaging

ligt bij de semantische standaarden waarin de

betekenis van inormatie-uitwisseling centraal

staat.1 Tot slot is er nog de organisatorische

interoperabiliteit: het vermogen van organisatiesom samen te werken. Samenvattend zijn er de

 volgende uitdagingen met betrekking tot beheren

 van archie:

•Organisatorisch: gezamenlijke aspraken over

de inrichting van een e-depot.

•Semantisch: inhoud en structuur van de inor-

matie die opgeslagen wordt.

•Technisch: ormaat voor opslag van digitaal

archie.

Archienstellingen zijn zich ervan bewust dat

het ontbreekt aan het vermogen om eectie 

en eciënt inormatie te delen. Daarvoor zijn

een aantal redenen. Om te beginnen wisselen

archievormers en archiebewaarplaatsen nog

nauwelijks digitale inormatie uit. Papier is over

het algemeen nog steeds leidend en de over-

brengingstermijn voor organisaties die onder de

Archiewet vallen is vooralsnog twintig jaar. De

urgentie lijkt dus niet hoog. Maar in die gevallen

waarin digitale archieven worden verworven van

organisaties die niet onder de Archiewet vallen

o door organisaties die vervroegd willen over-

brengen, ontbreekt een kader om inormatie uit

te wisselen. Hierbij speelt de ontwikkeling van

een landelijk e-Depot waarin ook daadwerke-

» Archiefnstellingen zijn zich

ervan bewust dat het ontbreekt

aan het vermogen om eectie 

en efciënt inormatie te

delen«

1. Erwin Folmer, “De

kwaliteit van seman-

tische standaarden

 verdient aandacht”,

Informatie 52 (2010)

18-23, 18-19.

1211 Informatie.indd 34 22-10-12 15:22

7/30/2019 1209-32-38

http://slidepdf.com/reader/full/1209-32-38 4/7

   i  n   f  o  r  m  a   t   i  e   /  n  o  v  e  m   b  e  r   2   0   1   2

35

 Sturende processen

Primaire processen

Ondersteunende processen

Presenteren Toezicht houdenen adviseren

 Verwerven Beheren Beschikbaar stellen

kennismanagement

toezicht houden verwerven

strategievormen

sturenbeleid

sturenproces

sturenopreatie

programmeren evalueren

afstoten

(her)bewerken

informatie verstrekken producten ontwikkelen

uitlenen

informatie verrijken

ontvangen/verwijderenarchieven

beheren

publiceren

kennen archieven verlenen klantenservice

advies geven opbewerkingen

overheidsarchieven

Presenteren Toezicht houdenen adviseren

 Verwerven Beheren Beschikbaar stellen

verwerven

afstoten

informatie verstrekken ontwikkelenpublieksaanbod

uitlenen

informatie verrijken

ontvangen

beheren metadata

verlenen klantenservice

advies geven opbewerkingen

overheidsarchieven

> uitvoeren integraleinspectie

> uitvoeren follow-up-inspectie

> opnemen objecten

> verwijderen objecten

> toekennen of wijzigen metadata

beheren objecten

> Restaureren/preserverenafzonderlijke objecten

> Restaureren/preserverenreeksen objecten

> Conserveren

> Digitaliserenprojecten intern

> Digitaliseren klant-verzoek (op demand)

kennen archieven

> Onderzoeken enbeschrijven contextarchieven en collecties

publiceren

> Publiceren metadata(raadpleegversie)

> Publiceren afgeleidenobjecten

> verwerven overheids-archieven Rijk

> verwerven overheids-archieven niet-Rijk

> verwerven particulierearchieven

> verwerven losse aan-winsten (particulier)

> verwerven collecties

> aankopen collecties

> Afhandelenaanvragen inzageopenbaar archief 

> Afhandelenaanvragen inzageniet-openbaar archief 

> Afhandeleninformatieverzoeken

> Afhandelenreproductieverzoeken

> Ontwikkelenonderzoeksproducten

> Ontwikkeleneducatieve producten

> Ontwikkelenevenementen

> Exposeren

> Uitlenen aanarchiefvormer 

> Uitlenen aan anderearchiefbewaarplaats

> Uitgeven bruiklenenaan andere erfgoed-instellingen

> Verrijken metadataprojecten intern

> Verrijken metadataprojecten extern(user generatedcontent)

> Verwerken aanvul-lingen en correctiesop metadat

> Afhandelen klachteninformatiediensten

> vervreemden over-heidsarchieven (Rijk)

> overdragen beheer overheidsarchieven

> overdragen beheer particuliere archievenen collecties

> verlenen machtigingvoor vernietiging

> adviseren bijverlenen machtigingsubstitutie

> adviseren bijbewerkingoverheidsarchieven

toezicht houden

beheren afgeleiden

Figuur 1. Bedrijsprocessen en procesclusters RHC’s, overgenomen van sectie werkprocessen WVI (concept)

Figuur 2. Werkprocessen RHC’s, overgenomen van de sectie werkprocessen WVI (concept)

1211 Informatie.indd 35 22-10-12 15:22

7/30/2019 1209-32-38

http://slidepdf.com/reader/full/1209-32-38 5/7

   i  n   f  o  r  m  a   t   i  e   /  n  o  v  e  m   b  e  r   2   0   1   2

36

i      a      r      c        h        i       t      e      c       t     u     u      r

die de componenten invullen. Alle componenten

bij elkaar beschrijven de totale behoete aan ICT

in een organisatie. Het geheel van gedenieerde

applicaties en de onderlinge samenhang wordt de

applicatiearchitectuur genoemd. De applicaties

moeten voldoen aan de kaders die binnen de

reerentiearchitectuur zijn gesteld.

Deze componenten voor het archiebeheer

beheren specieke gegevens. Om deze gegevens

te beheren bieden de componenten services aan,

waarmee deze beheertaken uitgevoerd kunnen

worden, zoals het inzien, het muteren en verwij-

deren van specieke gegevens. Binnen de ree-

rentiearchitectuur worden unctioneel aspraken

gemaakt over de beheerde gegevens per compo-

nent, de wijze van uitwisseling van gegevens ende beschikbare services.

Duurzame digitale bewaarplaatsEen belangrijke component in deze reerentie-

architectuur is de Duurzame Digitale Bewaar-

plaats. De coalitie van RHC’s en Nationaal

Archie, evenals het Stadsarchie Rotterdam

maken voor het duurzaam digitaal beheer gebruik 

 van de sotware Saety Deposit Box (SDB) van

Tessella. Dit pakket wordt onder andere ook 

gebruikt door de National Archives in Groot-

Brittannië. De laatste versie, SDB4, maakt het

eenvoudig om centraal ‘tenants’ te beheren.In de toekomstige opzet wordt het Nationaal

Archie beheerder van SDB voor Nederland.

Archienstellingen, waaronder het Nationaal

Archie zel, en hun zorgdragers kunnen gebruik 

maken van de tenants die het Nationaal Archie 

beschikbaar stelt. Archienstellingen kunnen op

hun beurt ‘subtenants’ ter beschikking stellen

aan hun klanten. Het Stadsarchie Rotterdam

gebruikt deze constructie al.

Door de gemaakte aspraken binnen de gemeen-

schappelijke reerentiearchitectuur, zullen alle

RHC’s deze component op een zelde unctio-

nele manier kunnen inpassen. Hierbij zijn met

name aspraken over de volgende punten van

belang gebleken:

•Duidelijke abakening van beheerde gegevens

 van de component, binnen het totale inorma-

tiemodel. Bij de samenstelling van de reerentie-

architectuur is gebleken dat het wenselijk is om

archieven integraal te beheren (ook vastgelegd

in architectuurprincipes). Hierdoor werd ook 

duidelijk dat de component Duurzame Digitale

Bewaarplaats vooral de digitale les zel beheert

met de noodzakelijke technische metadata voor

preservering. De inhoudelijke metadata worden

Architectuur) en MARIJ (Model Architectuur

Rijksdienst), aangezien archievorming begint bij

de organisaties die deze reerentiearchitecturen

gebruiken en hierdoor een ketenoverschrijdende

samenwerking nodig is.

Nadat duidelijk was geworden dat er aspraken

gemaakt moesten worden tussen de archie-

instellingen onderling, zijn we in 2012 gestart

met het daadwerkelijk ontwikkelen van eenreerentiearchitectuur. Een belangrijk startpunt

bij deze reerentiearchitectuur zijn de hoodpro-

cessen zoals deze binnen een archienstelling

worden onderscheiden. In fguur 1 en 2 zijn

de (hood)processen weergegeven van de RHC’s

en het Nationaal Archie zoals gezamenlijk 

 vastgesteld door de deelnemende archien-

stellingen. Daarbij is uitgegaan van de huidige

dienstverlening van archiediensten en geen

rekening gehouden met ontwikkelingen zoals

het vervroegd overdragen van digitaal archie. De

primaire bedrijsprocessen voor een archiedienst

zijn: toezicht houden en adviseren, verwerven,beheren en beschikbaar stellen en presenteren.

 

Informatiearchitectuur In samenwerking met de sectie werkprocessen

worden de procesanalyses geanalyseerd op de

gewenste IT-services en -componenten om de

procesuitvoering te ondersteunen. Eén van die

componenten is een Duurzame Digitale Bewaar-

plaats (e-depot). Een component is een abstracte

groepering unctionaliteiten op een bepaald

unctioneel gebied. Deze componenten leveren

services aan elkaar en de services voor het uitvoe-

ren van processen. Een service is een standaard

aanroep met een standaard resultaat. In een

reerentiearchitectuur worden aspraken gemaakt

over welke unctionele componenten we willen

onderscheiden en welke standaardservices mini-

maal aanwezig moeten zijn. In fguur 3 ziet u de

uit de werkprocessen ageleide componenten.

Componenten worden in logische termen

beschreven, dat wil zeggen niet per denitie aan

één applicatie verbonden. Elke component wordt

ingevuld met één o meer applicaties die alleen

doen wat voor deze component is gespeciceerd.

De applicaties zijn concrete sotwareonderdelen

1211 Informatie.indd 36 22-10-12 15:22

7/30/2019 1209-32-38

http://slidepdf.com/reader/full/1209-32-38 6/7

   i  n   f  o  r  m  a   t   i  e   /  n  o  v  e  m   b  e  r   2   0   1   2

37

nen meer gestandaardiseerd hun producten op

te leveren en kunnen meer worden aangestuurd

door de archienstelling.

• Verdere uitwerkingen richting technische

architecturen zorgen voor mogelijkheden om

gezamenlijk opslag van digitale bestanden in te

kopen, waarmee aanzienlijke kostenbesparingen

te behalen zijn.

• In de toekomst is het ook mogelijk om andere

componenten binnen de architectuur gezamen-

lijk verder te ontwikkelen en te gebruiken.

Verdere ontwikkelingenOnze vooronderstelling was dat een gezamenlij-

ke inormatiearchitectuur kan zorgen voor (een

raamwerk voor) interoperabiliteit. Voorlopig

hebben wij vastgesteld dat het mogelijk is een

inormatiearchitectuur voor archienstellingen

te ontwerpen. Om dit verder in de praktijk te

brengen, moeten nog diverse stappen worden

doorlopen, zoals:

•Astemmingen met belangrijke leveranciers

 van archiebeheerssystemen.

•Astemming met VNG (Vereniging van Neder-

gezamenlijk met de metadata van ysieke archie-

 ven beheerd in andere componenten. De huidige

unctionaliteit van het landelijk e-Depot is veel

breder en zal dus slechts gedeeltelijk ingezet

worden.

•Duidelijkheid over noodzakelijke services. De

beperking van de gegevens die worden beheerd

binnen de component zorgt er eveneens voor

dat de hoeveelheid gewenste services aneemt.

Er zijn geen complexe zoekmechanismen nodig

aangezien de inhoudelijke metadata in andere

componenten worden beheerd.

•Duidelijkheid over services die niet door deze

component worden geleverd, maar door andere.

Het niet-onderbrengen van gegevens en services

in deze component heet tot gevolg dat andere

componenten deze gegevens moeten beheren

en de services moeten leveren. De inpassing van

het landelijk e-Depot betekent dat de RHC’s hun

huidige systemenlandschap hier ook op moeten

aanpassen.

De invoering van deze gezamenlijke component

bij alle RHC’s heet ook andere voordelen:

•Leveranciers van archiebeheerssystemen die-

e-mail- enpostverwerking

beveiliging(RBAC)

document-management

proces-ondersteuning samenwerking

collectiebeheer (toegangen eninventarissen)

naderebeschrijvingen

(metadataarchiefstukken)

logistiek beheer 

(logistieke data)

atelierruimte

(voorbewerken)

afgeleiden(objecten entechnischemetadata)

duurzame digitale

bewaarplaats

klanten-beheer 

zorgdrager beheer 

contract-beheer 

management-informatie

externkoppelvlak

medewerkers

burgers (beperktopenbaar)

burgers

(website)

zorgdragers

 Toegang

Gegevensuitwisseling

Relatiebeheer 

 Archiefbeheer 

Ondersteuning

proces

doc’s

logistiekedata

 T- en L-data

metadataarchief-stukken

afgeleideobjecten enmetadata

objecten enmetadata

zorgdrager 

contract

klant

Figuur 3. Componenten RHC’s, overgenomen van de sectie Architectuur WVI (concept)

1211 Informatie.indd 37 22-10-12 15:22

7/30/2019 1209-32-38

http://slidepdf.com/reader/full/1209-32-38 7/7

   i  n   f  o  r  m  a   t   i  e   /  n  o  v  e  m   b  e  r   2   0   1   2

38

i      a      r      c        h        i       t      e      c       t     u     u      r

ciaal Overleg) en de Unie van Waterschappen

 vindt plaats, onder meer over het ‘Toepassings-

proel metagegevens’. Wellicht komt vanuit een

gezamenlijke opdracht een Toepassingsproel

metagegevens voor alle lokale overheden tot

stand. Een gezamenlijke architectuur voor de

RHC’s heet de potentie in zich om een ree-

rentiearchitectuur voor archieorganisaties te

worden.

Dit betekent niet dat de denitieve reerentie-

architectuur voor archieven wordt gegeven. We

bevinden ons op het omslagpunt naar digitaal

archiveren (digitaal is leidend). De gevolgen

daarvan voor de inormatievoorziening van

archienstellingen zijn nog niet volledig te over-

zien. Een gezamenlijke inormatiearchitectuur, inde vorm van een Nederlandse reerentiearchitec-

tuur voor archieven, kan zorgen voor (een raam-

werk voor) interoperabiliteit. Gemeenschappelijk 

gebruik van deze architectuur kan leiden tot een

 verbetering van de interoperabiliteit. Zorgdragers,

leveranciers van archiebeheerssystemen en

samenwerkingsverbanden voor portalen kunnen

uitgaan van een gemeenschappelijk kader van

aspraken over organisatie, semantiek en tech-

niek. Binnen de innovatieagenda van de archie-

sectoren hopen we deze reerentiearchitectuur te

kunnen doorontwikkelen, waarbij archienstel-

lingen hun standaard componenten steeds meer vanuit de cloud kunnen betrekken op basis van

 vaste aspraken binnen de reerentiearchitectuur.

Roland Bisscheroux 

is inormatiemanager/archienspecteur Noord-HollandsArchie en sectieleider sectie Architectuur, Werkgroep Voorbereiding Implementatie e-Depot.E-mail: [email protected]

Niklas Odding

is senior enterprise architect IT-eye.E-mail: [email protected]

landse Gemeenten)-KING (Kwaliteitsinstituut

Nederlandse Gemeenten) om aspraken te

maken over standaarden bij aanlevering van

archieven.

•Opstellen van een Strategisch Architectuur-

plan voor de verdere implementatie van de archi-

tectuur en in het bijzonder het landelijk e-Depot.

•Opstellen van tactische architectuurplannen

per archienstelling, met projecten die concreetbijdragen aan het invulling geven aan de reeren-

tiearchitectuur.

Met de beschreven werkprocessen rond het

 verwerven, beheren en beschikbaar stellen, een

eenduidige inormatiearchitectuur en opgeleide

medewerkers is de organisatie van het RHC

straks voorbereid voor de implementatiease.

En de organisaties van de ketenpartners zullen

een toepassingsproel voor de metagegevens in

gebruik nemen om te kunnen aansluiten bij het

landelijk e-Depot. Voor de ketenpartners biedt

het e-Depot belangrijke voordelen. Het mee-

doen in het gezamenlijk e-Depot, en daarmee

digitale inormatie na het adoen van een zaak 

duurzaam kunnen opslaan, betekent kostenbe-

sparing op de ontwikkel- en beheerkosten van de

eigen omgeving. Elk RHC brengt naar vermogen

deze boodschap en de noodzaak voor duurzame

toegankelijkheid van digitale inormatie onder

de aandacht van de lokale partners. De dialoog

met de ketenpartners, gemeentesecretarissen en

andere verantwoordelijken voor het inormatie-

beheer bij provincie, gemeente en waterschap,

 vindt plaats bij roadshows. Ook de dialoog met

 vertegenwoordigers van VNG, IPO (Interprovin-

»De reerentiearchitectuur 

moet zich doorontwikkelen,

waarbij archiefnstellingen

standaardcomponenten vanuit

de cloud betrekken«