1 Implementatie van Risico Management Dr. Ir. Martin van Staveren MBA [email protected].
-
Upload
bernard-de -
Category
Documents
-
view
217 -
download
1
Embed Size (px)
Transcript of 1 Implementatie van Risico Management Dr. Ir. Martin van Staveren MBA [email protected].

1www.risicomanagementacademie.nl
Implementatie van Risico Management
Dr. Ir. Martin van Staveren [email protected]

2www.risicomanagementacademie.nl
Routekaart Implementatie Risico Management
1. (Af)stemming2. Verdieping3. Oplossingen4. Cases 5. Aan de slag6. Afronding

3www.risicomanagementacademie.nl
Afstemming
Wie zijn we?
Welke RM opleiding / training / ervaring?
Wat brengt je hier?
Wat wil je mee naar huis nemen?

4www.risicomanagementacademie.nl
DE RM Paradox (1)

5www.risicomanagementacademie.nl
De RM Paradox (2)

6www.risicomanagementacademie.nl
De RM Paradox (3)

7www.risicomanagementacademie.nl
De RM Paradox (4)

8www.risicomanagementacademie.nl
De RM Paradox
RM
WEL nodig
NIET enthousiast omarmt

9www.risicomanagementacademie.nl
Stemming Publieke Sector
Kenmerken:
De nodige schandalen
Steeds complexer
Tegengestelde belangen
Publieke roep om verantwoording
Rol toezichthouder
Guur economisch klimaat
=> Welke expliciete rol speelt RM: (1) groot, (2) klein, (3) geen?

10www.risicomanagementacademie.nl
Afstemming Leerdoelen
1. Inzicht geven: WAAROM implementeren van risicomanagement in organisaties géén spontaan proces is
2. Zelf een AANPAK op hoofdlijnen kunnen ontwikkelen: RM implementatie in de eigen organisatie een impuls geven

11www.risicomanagementacademie.nl
Verdieping
Opfrisser
Aanvliegroutes
Oplossingen
Cases
Lessen

12www.risicomanagementacademie.nl
Opfrisser naar verdieping
Drie containerbegrippen
Wat is een risico?
Wat is risicomanagement?
Wat is implementatie?
=> Eenduidige begrippen => zelfde taal spreken

13www.risicomanagementacademie.nl
Risico
Effect van onzekerheid op behalen doelen(ISO 31000)
Meerdere oorzaken Kans van optreden Meerdere gevolgen COMPLEXITEIT

14www.risicomanagementacademie.nl
Risicomanagement
Expliciet omgaan met onzekerheid
Gestructureerd & Cyclisch Transparant & Communicerend Adaptief & Lerend

15www.risicomanagementacademie.nl
Verdieping: welke maat RMI?
“Risicomanagement zonder implementatie vormt voor organisaties een onacceptabel risico”

16www.risicomanagementacademie.nl
Case RM Implementatie?
http://www.youtube.com/watch?v=kK5-6p0I0cQ&feature=related

17www.risicomanagementacademie.nl
Case RM Implementatie?
1. Is dit RM?
2. Is dit effectief?
3. Waarom wel / niet?
4. Herken je (uitvergrootte) elementen uit je eigen praktijk?

18www.risicomanagementacademie.nl
RM Implementatie: wat?
Risicomanagement als routine toegepast
1. Gestructureerd: methodisch & cyclisch
2. Geformaliseerd: in project- of QA/QC management, HRM
3. Geïntegreerd: vast onderdeel van overleg en rapportages
4. Geaccepteerd: iedereen doet het, vanzelfsprekend, nuttig

19www.risicomanagementacademie.nl
RM Implementatie: hoe?
Vier aanvliegroutes
• Financieel
• Veiligheid
• Kwaliteit
• Organisatie

20www.risicomanagementacademie.nl
Aanvliegroute financieel (traditioneel)
Doet de controller (erbij)
Gemeenten:
weerstandsvermogen
Risicoparagraaf
Focus op risico’s met
financiële impact
Deel van het geheel?

21www.risicomanagementacademie.nl
Aanvliegroute veiligheid
Luchtvaart, industrie, defensie
Eerst veiligheid, dan €
Niet bellen in de auto
Protocollen
Training en video analyses
Normal Accident Theory & HRO

22www.risicomanagementacademie.nl
Aanvliegroute kwaliteit
Veiligheids Management Systemen
(VMS)
Integratie ISO 90001 & ISO 31000
(RM principes, raamwerk en proces)
Kwaliteitsmanager & Risicomanager:
één persoon?
Kwaliteitscontrole als
risicobeheersmaatregel

23www.risicomanagementacademie.nl
Aanvliegroute organisatie
Risk, Innovation & Change
1. Risicomanagement is een bijzondere innovatie
2. Implementatie vereist verandering door interventies

24www.risicomanagementacademie.nl
RM implementatie: 3 dimensies
Methoden
Organisatie
Gebruikers
Afhankelijk
Afhankelijk
Processen & Tools
Cultuur & Structuur
Motivatie & Competenties
Implementatie
5 Groepen

25www.risicomanagementacademie.nl
RM gebruikers & interventies
Pioniers(autonomie)
“Nieuw is leuk!”Vroege vogels
(ratio)
“RM levert wat op!”Vroege volgers
(emotie)
“Ik hoor ik er bij”
Late volgers(plicht)
“Het moet, regels” Achterblijvers(tegen)
“Ik wil het niet!”

26www.risicomanagementacademie.nl
Rol (project)managers
Pioniers(autonomie)
“Nieuw is leuk!”
Vroege vogels(ratio)
“RM levert wat op!”Vroege volgers
(emotie)
“Ik hoor ik er bij”
Late volgers(plicht)
“Het moet, regels” Achterblijvers(tegen)
“Ik wil het niet!”
(Project)Managers:
voorwaarden scheppen!

27www.risicomanagementacademie.nl
(Project)managers & (on)zichtbare voorwaarden
RM Methoden & Structuur
RM Cultuur
OvertuigingenRollen
BesluitvormingConsequenties

28www.risicomanagementacademie.nl
Nulmeting IRM VOORWAARDEN: structuur(© 2013 Martin van Staveren VSRM)
Nr Voorwaarden voor de organisatiestructuur
Geschatte mate van aanwezigheid als % van volledige aanwezigheid
00-20% 20-40% 40-60% 60-80% 80-100%
1 Formele inbedding van taken en verantwoordelijkheden voor risicomanagement in de organisatiestructuur.
2 Formele delegatie van bevoegdheden voor risicomanagement naar personen die de risico’s kunnen beheersen.
3 Formele rapportage van risicomanagement naar het management.
4 Formele flexibiliteit van de organisatiestructuur om aanpassingen in het risicomanagement proces te kunnen opnemen.
5
Formele externe focus bij het uitvoeren van risicomanagement.

29www.risicomanagementacademie.nl
Nulmeting IRM VOORWAARDEN: cultuur(© 2013 Martin van Staveren VSRM)
Nr Voorwaarden voor de organisatiecultuur
Geschatte mate van aanwezigheid als % van volledige aanwezigheid
00-20% 20-40% 40-60% 60-80% 80-100%
1 Gedeeld begrip van de risico’s in een project.
2 Besef over de rol van ratio en emotie in het omgaan met risico’s door professionals en leidinggevenden.
3 Begrip van verschillen in risicoperceptie.
4 Besef dat risicomanagement discipline overstijgend is.
5 Delen van informatie over risico’s is vanzelfsprekend.
6 Kunnen omgaan met het feit dat niet iedereen even gemotiveerd is om risicomanagement routinematig toe te passen.
7 Daadwerkelijke samenwerking op het gebied van risicomanagement in een project.

30www.risicomanagementacademie.nl
Eigen Case RMI Voorwaarden
Doe je eigen nulmeting:
Inschatting RMI voorwaarden voor structuur
Inschatting RMI voorwaarden voor cultuur
Bespreking overeenkomsten en verschillen

31www.risicomanagementacademie.nl
Oplossingen: Voorwaarden via Interventies
Acties voor gedragsverandering van individuen / groepen
1. zelf ontdekken: pioniers
2. rationele argumenten: vroege vogels
3. emotionele veligheid & betrokkenheid: vroege volgers
4. Gericht op plicht: late volgers
5. Gericht op loslaten: laggards

32www.risicomanagementacademie.nl
RMI Interventies voor iedereen
1. Gezamenlijke taal voor RM ontwikkelen: RM workshop “on the job”
2. RM bewustzijn en realisteitszin afstemmen: zwarte zwanen blijven!
3. Teamwork met diversiteit organiseren: verschillen in risicopercepties
zichtbaar maken en benutten
4. Risicoanalyses in teams uitvoeren én evalueren: leren!
5. Consequent uitdragen RM beleid: dus niet “ik wil geen risico’s zien!”

33www.risicomanagementacademie.nl
RMI Interventies voor pioniers
1. In een RMI Task Force bijeenbrengen, om de toepassing van RM in de rest
van de organisatie te ontwikkelen
2. Zelf passende RM processen laten ontwikkelen
3. Onderling laten leren via intervisie

34www.risicomanagementacademie.nl
RMI Interventies voor vroege vogels (ratio)
1. Toegevoegde waarde RM uitdrukken in kosten, tijd, en dergelijke, RM
doelen stellen en RM voorbeelden ontwikkelen / benutten
2. RM laten aansluiten op bestaande werkprocessen (veiligheid, kwaliteit,
projectmanagement)
3. Risico checklists ontwikkelen
4. Tijd, budget en eventueel tools ter beschikking stellen om RM efficient uit
te kunnen voeren

35www.risicomanagementacademie.nl
RMI interventies voor vroege volgers (emotie)
1. Teamsessies organiseren waarin RM succes centraal staat
2. Sociaal veilige omgeving creëren (fouten bespreekbaar)
3. Rolverdelingen benutten: opinieleiders (RM gezag), kampioenen (RM
succes)
4. Persoonlijke hulp bieden om RM uit te voeren (helpdesk, RM spreekuur)
5. RM toepassingen status geven en belonen (materieel, immaterieel)

36www.risicomanagementacademie.nl
RMI interventies voor late volgers (plicht)
1. Taak en verantwoordelijkheidssessies voor RM organiseren
2. RM rollen opnemen in functieprofielen (HRM)
3. RM toepassing RM intern verplichten
4. RM door opdrachtgevers laten verplichten
5. RM toepassing door leveranciers / onderaannemers verplichten

37www.risicomanagementacademie.nl
RMI interventies voor achterblijvers
1. Serieus het gesprek aangaan met consequente RM weigeraars
2. Zichtbaar maken dat juist expertise en ervaring voor RM essentieel zijn
3. Tijdig afscheid nemen
4. Ook op management niveau het gesprek aangaan
5. Niet te veel tijd insteken

38www.risicomanagementacademie.nl
4 Cases => 2 nader toegelicht
Taai RM CivielBedrijf
IndustrieBedrijf
CivielGemeente
CivielRijksdienst
Inhoudelijk Kwaliteitseisen Kwaliteitseisen Ontwerp & laten uitvoeren
Van ontwerp naar inkoop
Situationeel Veiligheid Onderdeel groter geheel
Stedelijke omgeving Beheerder Infrastructuur
Sociaal Aziatische OG Internationaal, overheid, markt
Wethouder & Publiek
Minister & Publiek
Psychologisch(overtuigingen)
Fout is fout Hoe groot is dit risico?
Ik wil wel, maar de anderen?
Ik wil wel, maar de anderen?

39www.risicomanagementacademie.nl
Overeenkomsten cases
1. Structureel tijdgebrek
2. Meerdere jaren met RM aan de slag
3. RM leeft niet bij iedereeen
4. RM cyclus stopt na RA
5. RM rendement niet expliciet
6. Topmanagement erkent belang
=> Herkenbaar in jullie eigen organisatie?

40www.risicomanagementacademie.nl
Selectie interventies case 3
Civiel, gemeente: MT o.l.v. directeur (aanvliegroute veiligheid)
1. Methoden: RM spreadsheet light maken voor kleinere projecten
2. Organisatie 1. Structuur: RM formaliseren met OG
2. Cultuur: Ongevallenregistratie leidt tot risicobewustzijn
3. Cultuur: Medewerkers aanspreken op discipline (bij start opdrachten)
3. Gebruikers4. Motivatie: RM ervaringen uitwisselen met andere gemeenten
5. Competenties: medewerkers RM opleiding laten volgen

41www.risicomanagementacademie.nl
Selectie interventies case 4
Civiel, rijksdienst: Kenniskring o.l.v. trekker (aanvliegroute organisatie)
1. Methoden: toolbox met bestaande tools samenstellen
2. Organisatie 1. Structuur: Formele interne RM richtlijn in bestaande procedure
2. Cultuur: Topmanagement commiteert zich expliciet
3. Gebruikers1. Motivatie: RM coaching door intervisie voor olievlekwerking
2. Competenties: Ervaringskennis, zoals risicochecklists, beschikbaar stellen

42www.risicomanagementacademie.nl
Case resultaten
1. Risicobewustzijn van managers en professionals neemt toe
2. Meer inzicht in interne / externe (RM) afhankelijkheden
3. Vergrootglas op zwaktes in de organisatie: wél willen zien, vereist lef!
4. Resultaten RM meten via incidentenregistratie, projectresultaat, uren zonder
uitval / ongevallen, e.d.
5. Vereist integratie met F&C, QA/QC, HSSE,
6. Formalisering: RM als resultaatgebied in beoordelingen: P&O

43www.risicomanagementacademie.nl
Naar Concrete RM Implementatie Oplossingen
RM implementatie als project?
Nulmeting
Implementatieplan op hoofdlijnen

44www.risicomanagementacademie.nl
RM Implementatie als Project?
1. Inventarisatie: probleemstelling, RM als oplossing, SMART RM doelen, aanwezigheid RM voorwaarden?
2. Besluitvorming: go – no go, waar en op welk niveau?
3. Uitvoering: voorwaarden scheppen door interventies
4. Bijsturing: monitoring effecten en aanpassingen – LEREN! (= doelen kennen én fouten (h)erkennen)

45www.risicomanagementacademie.nl
RM Implementatie op welke niveau starten?
1. Organisatie-breed risicomanagement
2. Portfolio / project risicomanagement
3. Discipline-gericht
risicomanagement
Corporate Governance
Portfolio / ProjectBeheersing
TijdGeld
Veiligheid / KwaliteitReputatie
ISO, COSO-ERM INK Model
PRINCE2 RISMAN
GeoQ = GeoRM GeoImpuls
Niveau Doel Model

46www.risicomanagementacademie.nl
Eigen case: RM Implementatieplan
Op basis van de nulmeting:
Formuleer 3 RM implementatiedoelen (SMART)
Formuleer < = 3 stappen voor de 3 doelen
Formuleer 3W: Wie Wat Wanneer uitvoert

47www.risicomanagementacademie.nl
Bespreken eigen case RM implementatie
Waar loop je tegen aan?
Waar verwacht je enthousiasme?
Waar verwacht je scepsis?
Hoe ga je daar mee om?

48www.risicomanagementacademie.nl
Tips voor extra verdieping

49www.risicomanagementacademie.nl
Lessen voor mee naar huis
1. Risico analyse ≠ RM ≠ RM implementatie
2. RM implementatie vereist RM voorwaarden
3. RM methoden zijn dienend (≠ leidend)
4. Monitor de voortgang, leer ervan en neem de tijd

50www.risicomanagementacademie.nl
Afronding
Wat neem je mee naar huis?
Waar ga je zelf mee aan de slag?
Evaluatie