1 Wandeling Gelinden - natuurreservaat Overbroek · 2019. 4. 26. · school Gelinden, Gelinden-Dorp...
2
Franse wetenschap-pers G. de Saporta en A. Marion, afdrukken van bladeren van 59 verschillende, inmiddels uitgestorven soorten bomen en planten. Omdat ze nooit eerder in Europa waren gevonden, werd Gelinden in hun naam vermeld, zoals het nieskruid van Gelinden: Dewalquea Gelindeniensis. De bladfossielen zijn 58 miljoen jaar oud. Een beetje geschiedenis: “Mergels in Gelinden” De groeven van Overbroek danken hun ontstaan aan de ontginning van mergel als meststof (potjaad) om de verzuring van de zware leemgronden tegen te gaan. De pachters moesten jaarlijks hun land mergelen en in de pachtbrieven werd bepaald hoeveel mergel jaarlijks moest gestrooid worden én waar. De mergellagen werden dus ijverig ontgonnen. Deze uitbating duurde tot kort na Wereldoorlog II. De ontginning was zo intensief dat de gemeente belasting ging heffen: de wegen leden onder de lasten van het zware vervoer. De restanten van de groeve zijn nog goed zichtbaar (3). Je wandelt door het Haspengouwse landschap. In de valleien zie je vochtige hooilandjes met riet en zegge, oude en jonge bossen; op de hoogte droge akkers met holle wegen. De fleurige boomgaarden staan er alom. De hagen er rond duiken weer op. Hier sta je op het grensgebied van vochtig en droog Haspengouw (4). De dorpskern van Gelinden zie je prachtig liggen vanop één van de uitzichtpunten. Natuurreservaat Overbroek In het gebied komt er veen en mergel (een gesteende met kalk, klei en zand) voor. Het moeras met het opborrelende water en de rijke kalkhoudende weilanden zijn een oase waar zeldzame en kalkminnende planten een toevlucht vinden. In de vallei komen verschillende soorten orchideeën voor zoals de vleeskleurige orchis, de harige ratelaar, de gevinde kortsteel en de gulden sleutelbloem. Mergel leent zich uitstekend voor fossilisatie. Rond 1870 ontdekten G. Dewalque, hoogleraar in Luik samen met V.U. SCHEPEN VOOR TOERISME HILDE VAUTMANS, KAZERNESTRAAT 13, 3800 SINT-TRUIDEN - FOTO‘S: STADSBESTUUR SINT-TRUIDEN, CHRISTEL BARTOK, JOHAN NEVEN. Wandeling Gelinden - natuurreservaat Overbroek € 1 ALLE INFO: Toerisme Sint-Truiden, Oud stadhuis, Grote Markt, 3800 Sint-Truiden T 011 70 18 18 - info.toerisme@sint-truiden.be - www.toerisme-sint-truiden.be Natuurhuis Haspengouw, bezoekerscentrum ‘Mergels van Gelinden’, Kleinveldstraat 54, 3800 Gelinden Gelinden wordt voor het eerst vermeld in de 10de eeuw als Ghedelu en ligt in een speciale asymmetrische vallei in Haspengouw, op 7 km van Sint-Truiden. De Herk snijdt diep in het landschap met het dorp op de zachte linkeroever en op de andere oever ontstond er een steile helling: het Land van Zuyl. Hier komen in Overbroek geologische lagen aan de oppervlakte, waarvan de mergels van Gelinden de bekendste is. De wandeling brengt je langs typische Haspengouwse landschappen en het natuurreservaat Overbroek. 2 3 9 km 3 km Het Uilengat is een zeer diepe gracht in een holle weg met struiken en bomen. Een ‘plaatske’ voor de steenuil. Vallei van de Steenbornbeek is een gemeentelijk natuurgebied. ‘Steenborn’ komt van het woord bron dat het opwellen van water betekent. Hier tref je reeds vroeg in het voorjaar speenkruid en dotterbloem aan. Later in de zomer gonzen de bloeiende graslanden van het leven, met soorten als koekoeks- bloem en koninginnekruid en in de buurt zelfs beemd- kroon (knautia) waar vlinders en andere insecten verzot op zijn. Het knuppelpad neemt je mee naar de poelen gevoed door opborrelend bronwater. Deze waterpartijen vormen voor kikkers en salamanders een waar paradijs. Een heerlijke rustplaats om te picknicken. 6 5 4
Transcript of 1 Wandeling Gelinden - natuurreservaat Overbroek · 2019. 4. 26. · school Gelinden, Gelinden-Dorp...
-
Franse wetenschap-pers G. de Saporta en A. Marion,afdrukken van bladeren van 59 verschillende, inmiddelsuitgestorven soorten bomen en planten. Omdat ze nooiteerder in Europa waren gevonden, werd Gelinden in hunnaam vermeld, zoals het nieskruid van Gelinden:Dewalquea Gelindeniensis. De bladfossielen zijn 58 miljoen jaar oud.
Een beetje geschiedenis:“Mergels in Gelinden” De groeven van Overbroekdanken hun ontstaan aan deontginning van mergel alsmeststof (potjaad) om de
verzuring van de zware leemgronden tegen te gaan. De pachters moesten jaarlijks hun land mergelen en inde pachtbrieven werd bepaald hoeveel mergel jaarlijksmoest gestrooid worden én waar. De mergellagenwerden dus ijverig ontgonnen. Deze uitbating duurdetot kort na Wereldoorlog II. De ontginning was zointensief dat de gemeente belasting ging heffen: dewegen leden onder de lasten van het zware vervoer. De restanten van de groeve zijn nog goed zichtbaar (3).
Je wandelt door het Haspengouwse landschap. In devalleien zie je vochtige hooilandjes met riet en zegge,oude en jonge bossen; op de hoogte droge akkers metholle wegen. De fleurige boomgaarden staan er alom.De hagen er rond duiken weer op. Hier sta je op hetgrensgebied van vochtig en droog Haspengouw (4). De dorpskern van Gelinden zie je prachtig liggen vanopéén van de uitzichtpunten.
Natuurreservaat Overbroek Inhet gebied komt er veen enmergel (een gesteende met kalk,klei en zand) voor. Het moerasmet het opborrelende water en derijke kalkhoudende weilanden zijn
een oase waar zeldzame en kalkminnende planten eentoevlucht vinden. In de vallei komen verschillendesoorten orchideeën voor zoals de vleeskleurige orchis,de harige ratelaar, de gevinde kortsteel en de guldensleutelbloem.
Mergel leent zich uitstekend voor fossilisatie. Rond 1870ontdekten G. Dewalque, hoogleraar in Luik samen met
V.U
. S
CH
EP
EN
VO
OR
TO
ER
ISM
E H
ILD
E V
AU
TM
AN
S,
KA
ZE
RN
ES
TR
AA
T 1
3, 3
800
SIN
T-T
RU
IDE
N -
FO
TO
‘S:
ST
AD
SB
ES
TU
UR
SIN
T-T
RU
IDE
N,
CH
RIS
TE
L B
AR
TO
K,
JOH
AN
NE
VE
N.
Wandeling Gelinden -natuurreservaat Overbroek
€1
ALLE INFO:Toerisme Sint-Truiden, Oud stadhuis, Grote Markt, 3800 Sint-Truiden T 011 70 18 18 - [email protected] - www.toerisme-sint-truiden.beNatuurhuis Haspengouw, bezoekerscentrum ‘Mergels van Gelinden’, Kleinveldstraat 54, 3800 Gelinden
Gelinden wordt voor het eerst vermeld in de 10de eeuw als Ghedelu en ligt in een speciale asymmetrischevallei in Haspengouw, op 7 km van Sint-Truiden. De Herk snijdt diep in het landschap met het dorp op dezachte linkeroever en op de andere oever ontstond er een steile helling: het Land van Zuyl. Hier komen inOverbroek geologische lagen aan de oppervlakte, waarvan de mergels van Gelinden de bekendste is. De wandeling brengt je langs typische Haspengouwse landschappen en het natuurreservaat Overbroek.
23
9 km 3 km
Het Uilengat is een zeer diepe gracht in een holle wegmet struiken en bomen. Een ‘plaatske’ voor de steenuil.
Vallei van de Steenbornbeek iseen gemeentelijk natuurgebied.‘Steenborn’ komt van het woordbron dat het opwellen van waterbetekent. Hier tref je reeds vroegin het voorjaar speenkruid en
dotterbloem aan. Later in de zomer gonzen de bloeiendegraslanden van het leven, met soorten als koekoeks-bloem en koninginnekruid en in de buurt zelfs beemd-kroon (knautia) waar vlinders en andere insecten verzotop zijn. Het knuppelpad neemt je mee naar de poelengevoed door opborrelend bronwater. Deze waterpartijenvormen voor kikkers en salamanders een waar paradijs.Een heerlijke rustplaats om te picknicken.
6
54
-
1
2
3
5
6
4DRIEW
ILGEN
STRA
AT
ZONNESTRAAT
ZONNESTRAAT
VRIJHEERSSTRAAT
HOFSTRAAT
GELIN
DEN
-DORP
KLEINVELD
STRAAT
OVERBROEKSTRAA
T
MARSNILSTRAAT
BOSV
ELD
STR
AAT
WIN
GERD
BOTERDELSTRAAT
MEESTER-ROBIJNSSTRAAT
LUIKERSTEENWEG
BOEKH
OUTSTRAAT
EGOVENSTRAAT
STEENVELD
POP
ULIER
ENSTRAAT
Steenb
ornbee
k
0 500
Natuurhuis, Kleinveldstraat 54, 3800 Gelinden
extra parking (grote groepen): school Gelinden, Gelinden-Dorp 53
niet geschikt voor rolstoelen noch voor sportieve buggy’s
groene rechthoek - 3 km
rode driehoek - 9 km
rustbank
picknickplaats
café / taverne
boomgaard
viewpoint - panorama
watermolen
De Sint-QuintinuskerkWanneer je naar de startplaats van de wandeling komt (volg de richting-aanwijzers Natuurhuis P vanaf de Luikersteenweg N3), passeer je de Sint-Quintinuskerk, de school en de speeltuin.
Natuurreservaat Overbroek
Mergels van Gelinden
Uitzichtpunt Haspengouw
Het Uilengat
Vallei van de Steenbornbeek
1
2
3
4
5
6
FRAGMENT UIT DE TOPOGRAFISCHE KAARTEN NRS 33 MET TOELATING. HET AUTORISATIENUMMER IS A3451 VAN HET NATIONAAL GEOGRAFISCH INSTITUUT, WWW.NGI.BE
