1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo 1

De uitwerking van een evidence based actieplan

Draaideurfenomeen bij depressie

2DWO/RE/2008/P029

Anja Depoortere Kevin Berben

Evelien Jughmans Erik Nuyts

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo 2

Dit onderzoek kwam tot stand

In samenwerking met:

P.Z. Sancta Maria St. TruidenP.C. Ziekeren St. TruidenOPZC Rekem LanakenM.C. St. Jozef MunsterbilzenP.C. Broeders Alexianen Tienen

Met participatie van:

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Inhoud Probleemstelling Doelstelling(en) Onderzoeksopzet

Fase 1 Probleemstelling Methodologie Resultaten Besluit en Discussie

Fase 2 Fase 3

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Probleemstelling Literatuuronderzoek

mentale stoornissen: 25% Lifetime prevalentie (Demyttenaere et al, 2004)

stemmingsstoornissen: 6,2% Jaarprevalentie (Demyttenaere et al, 2004)

depressie: 5,15% Jaarprevalentie (Kovess-Masféty et al.,2005)

Heropname 45% bipolair41% unipolair

(Goldberg, Harrow, & Grossman, 1995)

Praktijksituatie in een psychiatrisch ziekenhuis Heropnamecijfers bij depressie 20% (MPG-gegevens)

Grote economische en maatschappelijke impact (Daniels, Kirby, Hay, & Jones, 1998)

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Doelstellingen

Onderzoek naar Prevalentie van heropname bij depressie Factoren die bijdragen tot heropname Gericht actieplan om herval bij patiënten

met depressieve stoornissen te verminderen en herintegratie te optimaliseren

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Onderzoeksopzet

FASE 1 Kwantitatief onderzoek vanuit de MPG - registratie

FASE 2 Kwantitatief follow-up onderzoek vertrekkende vanuit patiënt.

FASE 3 Ontwikkeling van een Evidence Based Actieplan

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Fase 1 Analyse van MPGRetrospectief onderzoekSteekproef

o Vijf psychiatrische ziekenhuizen in Limburg en omstreken

o MPG-gegevens van opgenomen patiënten (18-65j) van 1998 tot 2008 (n= 53342)o Hoofddiagnose depressieve stoornis volgens

DSM IV bij ontslag (n = 4349)

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Fase 1 Analyse van MPGBeschrijving steekproef

Geslachto 42% mannen (n=1657)o 58% vrouwen (n=2289)

Aantal opnameso 82,49% eerste opname (n=2849)o 13,25% tweede opname (n=455)o 2,36% 3de opname (n=81)o 1,90% >3 opnames (n=65)

Heropname binnen 3 mdn. na ontslago 16% (n= 705) heropname <3mdn na ontslag

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo 9

Fase 1 Analyse van MPG

Statistische analyseo Univariate analyses: bivariate tabellen: Chi²

o Multivariate analyses: logistische regressie en survivalanalyse

De weerhouden significante variabelen blijken voor beide modellen vaak dezelfde.

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Bivariaat: Socio-economische statusVariabelen socio-economische status

Resultaat P-waarde

Conclusie

Geslacht Chi²=5.2 p=0,02 mannen vaker heropname <3mdn dan vrouwen

Leeftijd bij ontslag Chi²=15.1 p=0,005Jongeren minder heropname <3mdn

Onderwijstype Chi²=4.59 p=0,33Onderwijsniveau/ hoogst behaalde diploma

Chi²=12.2 p=0,02 Risico voor heropname <3mnd voor Lager onderwijs > Hoger onderwijs > Secundair onderwijs.

Beroepsstatus Chi²=39.3 p<0,0001

Invalide of minder valide vaker heropname <3mdn.Het verschil tussen betaald werk en niet-beroepsactief is beperkt.

Laatst uitgeoefende beroep

Chi²=20.0 p=0,0005

Zelfstandigen en ‘anderen’ hebben minder heropname <3mdn, dan bedienden, dan arbeiders en personen zonder werk

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Bivariaat: Pathologie

Variabelen die gelinkt zijn aan de pathologie

Resultaat P-waarde Conclusie

Diagnose bij ontslag (DSM IV): type depressie

Chi²=57,5p<0,0001 niet de ernst van depressie blijkt van belang, wel de aard: recidiverende depressie meer risico op heropname <3mdn

Comorbiditeit op As 1 (DSM IV)

Chi²=5.3 p=0,07

Comorbiditeit op as 1 en 2(DSM IV)

Chi²=7.3 p=0,06

Comorbiditeit op as 2 (DSM IV)

Chi²=13.5p=0,001 vooral verschillend bij 2 diagnoses op as 2.

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Bivariaat: GAF-schaal bij ontslag

Variabele: GAF

Resultaat P-waarde conclusie

GAF Chi²=63.7 p<0,0001 hoge GAF minder kans op heropname <3mdn.

Percentage heropname i.f.v. Gafschaal

R2 = 0,9375

0

5

10

15

20

25

30

0-10 11-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61-70 71-80 81-90

Heropnamekans per GAF-score per instelling

0

10

20

30

40

50

60

0-10 11-20

21-30

31-40

41-50

51-60

61-70

71-80

81-90

GAF-score

Hero

pn

am

ekan

s i

n %

ID=620

ID=657

ID=658

ID=659

ID=660

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Bivariaat: Opnamegegevens

Variabelen gelinkt aan wijze van opname

ResultaatP-waarde

Conclusie

Geplande versus niet geplande opname (<24u)

Chi²=1.3 p=0,53

Vrijwillige versus gedwongen opname

Chi²=8.1 p=0,02 Bij een vrijwillige opname is de kans op heropname binnen de drie maanden dubbel zo groot

Binnengebracht via ziekenwagen

Chi²=10.7 p=0,001 minder kans op heropname kort na ontslag indien met de ziekenwagen binnengebracht

Duurtijd laatste opname

Chi²=124.7

p<0,0001

hoe korter de opname, hoe groter de kans op heropname binnen 3 mdn.

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Bivariaat: Opnameduur

kans heropname na drie maand ifv

05

101520253035

0 - 5

dag

en

6 - 1

0 da

gen

11 -

20 d

agen

20 -

30 d

agen

31 -

45 d

agen

46 -

60 d

agen

61 -

90 d

agen

91 -1

20 d

agen

121

-150

dag

en

151

-180

dag

en

181

-240

dag

en

241

-300

dag

en

301

-360

dag

en

361

-540

dag

en

541

-720

dag

en

720

+ dag

en

opnameduur

%h

ero

pn

amek

ans

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Bivariaat: Problemen bij opname/ontslag  Bij opname Bij ontslagProbleem-nr. in MPG en omschrijving P-waarde

Type Verband

P-waarde

Type Verband

01 Zelfmoordgedachten 0,03 - 0,98 +02 Auto-agressie dreiging 0,02 + 0,0001 +07 Depressieve stemming, minderwaardigheid 0,61 + 0,0001 +

08 Vertraging, verminderd gevoelsleven 0,23 + 0,0004 +

09 Onaangepaste gevoelens 0,2 - 0,03 +11 Angst, vrees, fobie 0,04 + 0,18 +13 Sociaal teruggetrokken 0,17 + 0,0009 +16 Wanen 0,28 + 0,003 +18 Grootheidsgedachten (megalomanie) 0,003 + 0,0005 +

21 Problemen i.v.m. medicatie 0,01 - 0,15 -

27 Problemen i.v.m. geheugen 0,04 + <0,0001

+

31 Met de partner 0,01 + 0,04 +40 Intellectueel 0,05 + 0,05 +43 Affectief 0,03 + 0,06 +47 Eetproblemen 0,009 - 0,7 -48 Algemene lichamelijke achteruitgang 0,25 - 0,005 -

49 Seksuele problemen 0,62 + 0,007 +

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Variabelen gelinkt aan problemen vermeld bij ontslag

Resultaat P-waarde

Conclusie

Geen problemen Chi²=0,17 p=0,68Opvoedingsproblemen Chi²=0,28 p=0,60Werkproblemen Chi²=1,21 p=0,27Woonproblemen Chi²=1,36 p=0,24Financiële problemen Chi²=0,18 p=0,67Problemen met toegankelijkheid van de gezondheidsdiensten

Chi²=1,34 p=0,25

Justitie problemen Chi²=1,23 p=0,27Andere problemen Chi²=0,46 p=0,50Problemen met de primaire steungroep

Chi²=1,60 p=0,21

Problemen met binding in de sociale omgeving

Chi²=16.4 p<0,0001

Problemen met binding in de sociale omgeving minder kans op heropname < 3mdn

Bivariaat: Overige problemen bij ontslag

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo 17

Multivariate analyses: Significante variabelen bij logistische regressie en survivalanalyse

Leeftijd Grootheidsgedachten bij opnameDiagnose bij ontslag Relatieprobleem met partner bij

opnameDiagnose op as 2 Problemen met ouderfiguren bij

opnameBeroepsstatus Eetproblemen bij opname (-)

Aard van laatste beroep Zelfmoordgedachten bij ontslag (-)

Aantal dagen verblijfsduur laatste opname

Depressieve stemming, minderwaardigheid bij ontslag

GAF bij ontslag Sociaal teruggetrokken bij ontslag

Angst, fobie bij opname Algemene lichamelijke achteruitgang bij ontslag

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Aanpak Fase 2

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Aanpak fase 3

Evidence Based Actiepl

an

Focus-groepe

n

Residentiële sector

Ambulante sector

ThuiszorgHuisartsen

Onderwijsinstelling

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo 20

Literatuuroverzicht• Daniels, B. A., Kirby, K. C., Hay, D. A., & Jones, I. H. (1998). Predictability of

rehospitalisation over 5 years for schizophrenia, bipolar disorder and depression. Journal of psychiatry, 281-286.

• Demyttenaere, K., Alonso, J., Angermeyer, M. C., Bernert, S., & Bruffaerts, R. (2004). Prevalence of mental disorders in Europe; resultsfrom the European Study of the Epidemiology of Mental Disorders (ESEMeD) project. Acta Psychiatr.Scand., 21-27.

• Demyttenaere, K., Bruffaerts, R., Posada-Villa, J., Gasquet, I., Kovess, V., & Lepine, J. P. (2004). Prevalence, severity and unmet need for treatment of mental disorders in the World Health Organization World Mental Health Survays. JAMA.

• FOD Volksgezondheid Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (2007). Handleiding voor de registratie van de Minimale Psychiatrische Gegevens. (4de druk ed.) Brussel: FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Eurostation

• Goldberg, J. F., Harrow, M., & Grossman, L. S. (1995). Course and outcome in bipolar affective disorders: a longitudinal follow-up study. American Journal of Psychiatry, 379-384.

• Kovess-Masfety, V., Alonso, J., De, G. R., & Demyttenaere, K. (2005). A European approach to rural-urban differences in mental health: the ESEMeD 2000 comparative study. The Canadian Journal of Psychiatry, 926-936.

1ste Vlaamse Onderzoeksdag, Oostende, 1 april 2011Plaats hierover uw logo

Vragen?

Dank u voor uw aandacht!

Contactgegevens onderzoekers:

Anja Depoortere Anja.depoortere@phl.beKevin Berben Kberben@mail.phl.beEvelien Jughmans Ejughmans@mail.phl.beErik Nuyts Erik.nuyts@phl.be