1 Snaren Theorie Dr. Ronald Westra Universiteit Maastricht, vakgroep Wiskunde.

1

Snaren Theorie

Dr. Ronald WestraUniversiteit Maastricht,

vakgroep Wiskunde

2

The Elegant Universe

Inhoud

1. De grens van onze kennis

2. De ruimtetijd tegenover de kwantumpakketjes

3. De kosmische symfonie

4. Het weefsel van ruimtetijd en de snarentheorie

5. De grote eenwording

3

Snarentheorie

LEZING 3: De kosmische symfonie

1. De essentie van supersnarentheorie

2. Wat is “super” aan supersnaren?

3. Meer dimensies dan we kunnen bevatten?

4. Waar blijven de experimentele bewijzen?

4


DE ESSENTIE: Elementaire deeltjes zijn geen puntmassa’s

maar ‘snaren’: ultra-kleine trillende draadjes

5


DE ESSENTIE:

snaar

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5c/Bouw_materie.PNG

6


Deze snaren zijn echter zeer klein en lijken daarom zelfs bij enorme vergroting nog steeds puntdeeltjes

De typische schaal is de Planck-schaal:

Planck-lengte: 1,6x10-35 m = 0.0000000000000000000000000000000016 m

Planck-tijdschaal: 5,4x10-44 s = 0.000000000000000000000000000000000000000054 s

7


Met de aanname dat de kleinste deeltjes geen punten zijn maar snaren lossen we op:

- het conflict tussen GRT en QM

- een ‘geunificeerde theorie’: alle deeltjes en krachten zijn wezenlijk trillende snaren

- leiden tot een nieuw begrip van ruimtetijd

8


BEKNOPTE GESCHIEDENIS van snarentheorie

9

Ontstaan van de snarentheorie

1968: Door toeval komt Gabriele Veneziano een tweehonderd jaar oude wiskundige formule tegen, de zg beta-functie van de Zwitserse wiskundige Leonhard Paul Euler –

Deze formule geeft precies de zg verstrooing van Hadronen weer ... Maar waarom?Gabriele

Veneziano


10


1969: Leonard Susskind leest de publicatie van Veneziano.

In een creatieve bui begrijpt hij dat dit verklaard kan worden door aan te nemen dat Hadronen uit trillende één-dimensionele objecten bestaan die hij snaren noemt.

Dit is de zg Hadronische snaartheorie uit 1969, en daarmee de eerste snaartheorie.

Lenny Susskind


11


Susskind veronderstelde minuscule gespannen snaartjes, met grootte 10-15 meter, de grootte van een proton of neutron. De eigenschappen van de deeltjes worden afgeleid van de verschillende trillingswijzen, de verschillende tonen van de snaar..Lenny Susskind

Zijn artikel wordt echter aanvankelijk geweigerd voor publicatie als “slechte natuurkunde”.


12


Later ontstond er wel interesse in dit principe.

Maar die verdween toen bleek dat het grote wiskundige ongerijmdheden bevatte (bv 26 dim, oneindige energie)

Bovendien ontstond tegelijkertijd de QCD, de kwantumchromodynamica, die met de quarks heel wat meer experimentele successen boeken – waaronder de Euler beta-functie voor de verstrooiiing van Hadronen.

Zo werd het snaarmodel weer verlaten – en daarmee ebt alle interesse in snaren weer weg ...


13

Gratis Graviton

In 1974 ontdekten John Schwarz (CalTech) dat de extra massaloze snaar met spin 2 precies de gezochte eigenschappen van het graviton bezat!

Dat betekende dat het niet alleen over de sterke wisselwerking ging maar ook over de zwaartekracht!

Maar wederom ontstonden er allerlei (mathematische) problemen met de theorie en kon het niet concureren met de QCD


14

De Eerste

Snaar-Theorie REVOLUTIE

In 1984 konden John Schwarz en Michael Green het belangrijkste wiskundige probleem oplossen.


Ze toonden verder aan dat ST (Snaar Theorie) in principe alle deeltjes en krachten – incl zwaartekracht – kon beschrijven.

De periode 1984-1986 wordt nu de 1e snaartheorie revolutie genoemd

15

Na de 1e ST-REVMaar wederom liep de theorie vast in de wiskundige problemen. Alle theorie was alleen bij benadering en echte vergelijkingen ontbraken.


Special relativity:

General relativity:

Schrödinger equation:

QCD-Lagrangian:

16

Wat zijn snaren?

Snaren zijn erg klein: 1,6x10-35 m Melkweg: 1021 mZichtbare heelal: 1027 mVirus: 6x10-8 m

snaar: mens ≈ virus : zichtbare heelal


17

Wat zijn snaren?

Zijn ze ‘elementair’?i. Zoiets als letters in een tekstii. We weten het eigenlijk niet

Waar zijn ze van gemaakt? i. “pure energie”?ii. Nog kleinere structuren?

Ook hier: we weten het niet en “only time can tell…”


18

UNIFICATIE door STRINGS

Het Standaard Model is een groot succes, dat door velerlei experimentele bevindingen bevestigd is, en waarvan de voorspellingen tot nu uitkwamen.


19

Het Standaard Model

20


Het Standaard Model is een groot succes maar:

Geen verklaring van details zoals waarom precies deze hierarchie en structuur van elementaire deeltjes en fundamentele krachten, en de waarden van de constanten (massa’s, ladingen, aantal families, gravitatie-constante, lichtsnelheid, Planck-constante)

Is er een diepere theorie of komen al die gegevens gewoon uit de lucht vallen?


21


Snaartheorie is geheel anders: Het is een breed basis-idee met maar één constante (de spanning in de snaar, later meer)

Dat basis-idee is:

Net zoals de trillingspatronen van een vioolsnaar de verschillende musikale noten bepalen,

bepalen de verschillende trillingspatronen van de elementaire snaar de verschillende massa’s en ladingen in het standaardmodel.


22

Muzikale noten en de vioolsnaar


Massa’s en ladingen en de elementaire snaar

23


De massa en verscheidene kracht-ladingen worden dus bepaald door de trillingen van de snaar.

Complexe heftige patronen hebben meer energie – en dus wegens E = mc2 ook meer massa.

Zwaardere deeltjes hebben een heftig bewegende interne snaar, lichtere deeltjes hebben een meer rustige snaar.


24


Iets soortgelijks geldt voor de vier fundamentele krachten - electromagnetisch, zwak, sterk en zwaartekracht – want deze worden ‘gedragen’ door snaren – de krachtdragers: foton, W/Z-bosonen, gluon - met precieze trillingspatronen.

Er is dus maar één deeltje en dat is de fundamentele snaar. Alle verschillen komen door verschillende trillingpatronen in die snaar.

Het heelal is dus een symphonie met allemaal gelijke spelers maar verschillende trillingspatronen.


25

Harmonische Snaren

Dit is een fantastisch raamwerk, de uitdaging is om met dit raamwerk alle fysieke eigenschappen in de natuur te verklaren.

Deze nauwkeurige uitwerking blijkt echter nog te een aantal bruggen te ver!

p146


26

Stijf-gespannen snaren

Enige ‘parameter’ in snaartehorie is de spanning (stijfheid) in de snaar. Deze is heel erg hoog (1033 N) omdat de snaren zo klein zijn (10-33 cm) .

Vanwege die hoge spanning is de trillingsenergie in de snaar héél hoog (geeft massa’s 1019 mproton).

P 148


27


Eigenlijk wil de snaar onder deze spanning samentrekken tot één punt

Maar dat kan niet vanwege de Heisenberg-onzekerheid in de plaats. Deze onzekerheid in de plaats is de quantum-ruis of quantum-chaos.

Deze quantumruis zorgt dat de snaar niet tot een punt samentrekt, en deze bepalen de trillingspatronen.

Scherk en Schwarz vonden zo de laagste trilling: massa nul, spin twee, en herkenden het: het is het graviton!


28


Schijnbaar probleem: er zijn oneindig veel resonantiepatronen (=trillingen) op een snaar mogelijk..

Zijn er dan ook oneindig veel deeltjes (en krachten)?Waarom zien we (met het SM) dan maar drie generaties en vier wisselwerkingen?

Oplossing: die zijn heel zwaar en/of hebben een heel zwakke wisselwerking.


29


De enorm hoge spanning in de snaar verklaart tenslotte ook waarom de zwaartekracht zo zwak is: de zwaartekracht is nl omgekeerd evenredig met de spanning:

grote snaarspanning → kleine zwaartekracht.


30

Zwaartekracht en QM met snaren

Snaartheorie smeert de heftige quantumruis uit over ruimtetijd.

Het ruwe antwoord: met kleine deeltjes kun je scherper zien (microscoop, electronenmicroscoop, deeltjesversneller, LHC)

Bij puntdeeltjes de Broglie-golflengte: hogere energie → kleinere golflengte (dus kleiner deeltje)

Bij snaren niet: eerst enige afname tot h, dan toename: hogere energie → grotere snaren (dus groter deeltje)

(bij de big bang zelfs macroscopisch) P152


31


Dat heeft een belangrijke consequentie:

Als niets in de natuur op kleinere schaal dan h (= de Planck-constante) kan ‘aftasten’, dan hebben de catastrophale effecten op schalen kleiner dan h ook geen enkele invloed!!!

Het gevolg is dat de oneindigheden in QM en SM nu geheel verdwijnen !!! Er is geen quantumschuim.

Filosophisch: geen manier om kleiner dan h te kijken.(Dus bestaat het niet???)


32


Wat is er nu eigenlijk opgelost?

1. De divergenties (“oneindigheden”) was de schuld van de ‘puntdeeltjes’.

2. Maar (zowel Demokritos als ook) Pauli, Heisenberg, Dirac, and Feynman stelden voor om geen puntdeeltjes te nemen maar bv “blobs”.

3. Maar blobs gaven vervelende uitkomsten (negatieve kans, snelheid > c).

P157


33


Het precieze antwoord

In QFT (quantum-veldentheorie) worden interacties tussen deeltjes weergegeven als Feynman-diagrammen.

Deze definieren schijnbaar eenduidige plaats-en-tijd in ruimtetijd – maar volgens speciale relativiteitstheorie is die subjectief: afhankelijk van de waarnemer

Bovendien geven de vertakkingen in de berekeningen juist die vervelende divergenties.

P158


34


35


In snaartheorie worden puntdeeltjes nu snaren, dus worden de Feynman-diagrammen ruimtelijk uitgesmeerd:


36


A

B

Nu verdwijnen de eenduidigheid en de divergenties

37

Is er nog iets kleiners dan snaren?

Zijn er nog andere ruimtelijke objecten dan snaren?

1. Omdat ze een ruimtelijke afmeting hebben kunnen ze QM goed beschrijven.

2. Onder de meest basale resonantiepatronen zit er eentje die precies de eigenschappen van het graviton heeft.

3. In 1995 werd duidelijk, met name door Edward Witten, dat ook hoger-dimensionale trillende objecten mogelijk zijn. Dit zijn de zg branes (zullen we later nog zien)

P 165


38


Het experiment is de waarheid en niet de theorie

Een theorie moet geen absurditeiten bevatten: Einstein-quote: “Een theorie moet zo simpel mogelijk zijn, maar niet te simpel”

Is de Natuur Aesthetisch?

39

De Aard van de Natuurwetten

We nemen aan dat er natuurwetten bestaan en dat deze onveranderlijk in ruimte en tijd zijn.

Maar is de Natuur ook esthetisch? Dat hoeft niet per se.

Met name symmetrie: in hoeverre is de Natuur symmetrisch?

In Klassieke mechanika, EM, RT, en QM neemt symmetrie een belangrijke positie in.

P 167


40

De Aard van de Natuurwetten

In 1967 bewezen Sidney Coleman en Jeffrey Mandula dat symmetrien anders dan combinaties van ruimte, tijd, en beweging werelden opleverden die volslagen anders dan de onze was.

Later vond men toch een uitzondering: spinoren.

P 170


41

Rondtollende spinoren

Een spin of een spinor is een rondtollende deeltje.Het heeft een draairichting en een grootte (draaisnelheid).

Maar wat is de spin van een puntmassa?

Dat is niet voor te stellen en heet daarom maar een intrinsieke grootheid.

Toch ontdekten Goudsmit en Uhlenbeck in 1925 dat het electron een spin had

P 170


42

Supersymmetrie en superpartners

In 1971 begreep men dat rotaties, dus de spin, een wezenlijke extra symmetrie in de Natuurwetten konden opleveren.

Deze mogelijk extra wiskundige symmetrie in de noemt men nu super-symmetrie, afkorting: SUSY.

Doorvoeren in de Nauurwetten had nogal wat gevolgen:

P 172


43

Supersymmetrie en superpartners

Doorvoeren in de Nauurwetten had nogal wat gevolgen:

Het betekent dat deeltjes altijd in paren moeten komen waarvan de spin precies een halve eenheid (h/2π) schelen. Deze twee heten dan superpartners.

Toen men dit in het SM doorrekende vond men echter dat geen van de deeltjes daar superpartners waren!

Superdeeltjes krijgen de naam van het deeltje met een s ervoor: sneutrinos, selectrons, sprotrons, superkrachten een –ino: gluinos, winos en zinos.

P 173


44

Supersymmetrie vóór ST

Supersymmetrie is tot nu toe nog nooit waargenomen!

Het zou echter vreemd zijn als de Natuur een symmetrie zomaar laat liggen!

Bovendien, zelfs in puntmassa-theorien als het SM blijken allerlei netelige kwesties elegant oplosbaar als we SUSY aannemen.

Met name allerlei processen vergden zeer nauwe zetting van de SM-natuurconstanten, 1 op de 1015, maar met SUSY verdween dit.P174


45


Verder maakt SUSY unificatie van de krachten mogelijk.

Door quantumchaos is er een mist aan virtuele deeltjes op sub-Planckschalen.

Dit versterkt de EM-kracht en verzwakt de sterke en zwakker kracht bij nadering van de bron.


46


Bij de unificatie bleek nu dat zonder SUSY die unificatie net misging


Kleinere afstand

sterkte ZONDER SUSY

Kleinere afstand

sterkte MET SUSY

47


Waarom is SUSY nog niet waargenomen?

1. De superpartners zijn heel zwaar en interageren heel zwak

2. De Natuur is niet SUSY !!?

3. SUSY is ‘gebroken’


48

Gebroken Supersymmetrie2. Wat is “super” aan supersnaren?

De plaats van het gele bolletje geeft aan in welke toestand de deeltjes en hun superpartners zitten.

Bovenop de berg in het centrum zijn ze supersymmetrisch, maar dat is enorm instabiel. De kleinste verstoring duwt het balletje al naar beneden - symmetriebreuk.

In welke richting het balletje valt en hoe de symmetriebreuk dus precies werkt is niet zomaar te voorspellen.

bron: superstringtheory.com

49

Supersymmetrie in ST


De oorspronkelijke snaartheorie (ST) (Veneziano en Susskind) ging over bosonen (=geheeltallige spins), later kwamen er ook STs voor fermionen (halftallige spins). Vanaf 1971 combineerde men die in één ST.

Toen (1977) bleek – tot ieders verrassing – dat fermionen boson-vibraties altijd samengingen: voor elke fermion moest een boson ontstaan en vv

Maw: Deze ST was automatisch en gratis SUSY !!!

P180

50

Supersymmetrie in STDe SUSY ontdekt in deze bosonisch-fermionische snaartheorie kon worden vertaald naar puntdeeltjes in het SM, en eerder beschreven ontdekkingen komen veelal terug op de ontdekkingen in ST.

P180


51

Een beschamende rijkdom

Rond de ontwikkeling van SUSY-ST ontstond een zeer wezenlijk probleem: er onstonden 5 aparte snaar-theorien.

Later zullen we zien dat edward Witten in 1995 beschreef hoe deze toch onderdeel kunnen zijn van één enkele theorie: de zg M-theorie.

P 182


52

Vijf STs


53

M-theorie

54


De RelativiteitsTheorie (RT) introduceerde het idee van de gladde 4D ruimtetijd.

De QuantumMechanika (QM) introduceerde de chaotische quantumschuim op kleinste schalen (h) van de 4D ruimtetijd.

De SnarenTheorie (ST) wijzigt wederom ingrijpend ons begrip van ruimtetijd door het inzicht dat de ruimtetijd meerdere dimensies bevat, waarvan een aantal ‘opgerold’.

55

Het bedriegelijke van het bekende

Intuitie ‘leert’ ons dat de ruimte 3 dimensies heeft, en dat tijd 1 dimensionaal is.

Einstein leerde ons met de ART dat zwaartekracht een ‘illusie’ is van een gekromde 4D-ruimtetijd.

De truck is dus dat de zwaartekracht vervangen kan worden door kromming te introduceren in 4D ruimtetijd

P 184


56

In 1919 realiseerde de Duitse fysicus Theodor Kaluza zich dat die truck ook zou werken voor de enige andere kracht, de EM-kracht.

De truck is: een extra dimensie. Kromming in die extra dimensie geeft dan aanleiding tot een schijnbare kracht; in dit geval de EM-kracht.

Dit is een briljante gedachte!


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/d/d8/KaluzamitBartkl.jpg

57

Het idee van Kaluza en KleinProbleem: waarom voelen we die dimensie dan niet?

Oplossing: die extra dimensie is opgerold tot een miniscule schaal.

Denk aan een opgerold blad tot een koker of een tuinslang.

P 186


58

P 192


De compacte dimensie

59

Het idee van Kaluza en KleinDeze extra dimensie zorgt dus voor de unificatie van de zwaartekracht en de EM-kracht!

Kaluza stuurde zijn idee op naar Einstein voor publicatie.

Deze reageerde aanvankelijk enthousiast, maar toen steeds kritischer en hield uiteindelijk de publicatie jaren tegen(tot 1921).



60

Het idee van Kaluza en KleinIn 1926 combineerde de Zweedse fysicus Oscar Klein de ideen van Theodor Kaluza met het opkomende gebied QM

Zijn berekeningen gaven aan dat de straal van de opgerolde dimensie in de orde van de Planck-constante h moet zijn (10-33 cm)

Sindsdien spreekt men van de Kaluza-Klein theorie



61

Bijvoorbeeld: de tuinslang

Denk aan een tuinslang ver weg op het gras; wat ziet u?Denk nu aan een mier op de tuinslang - of een mug in de tuinslang – wat nemen die waar?

Wat zijn die extra dimensies?

Is er een misschien een extra tijd-dimensie?

Misschien zijn onze drie dimensies ook opgerold maar op grotere (kosmische) schaal? En tijd ook?

P 192


62

Hoe zitten snaren in de extra dimensies?


63

Unificatie in hogere dimensies

De ‘rimpels’ in 4D ruimtetijd zijn de zwaartekrachts-golven. Zo vond Kaluza dat de rimpels in die vijfde extra dimensie de EM-golven waren.

Echter gaven verdere berekeningen verkeerde waarden voor de verhouding e/m (= lading : massa van een electron)

Men verloor interesse in zijn theorie – hij was zijn tijd ruim 50 jaar vooruit!

P 196


64

Moderne Kaluza-Klein theorie

Rond 1975 was het SM gevestigd en werd de KK-theorie herontdekt

Nu waren er ook nog de sterke en zwakke wisselwerking bekent – dus kon de truck nu met nog meer extra dimensies worden uitgevoerd.

Deze kleine extra dimensies zitten dus overal, denk aan de tuinslang.

Als bollen ...

P 198


65


66


of als meer complexe structuren ...

67


Vanaf 1975 dus weer veel interesse in KKT.

Met name de SUSY modellen en de zg Super-Gravity SUGR

De hoger-dimensionale theorien gaven krachten die veel op EM, Zwak en Sterk leken, SUSY zorgde dat de divergenties mild bleven, maar andere zaken (chiraliteit: verschil links en rechts) kreeg men er niet in.

In 1984 werd een nieuwe belangrijke ontdekking gedaan omtrent de extra dimensies in ST;


68

Meer dimensies en snarentheorie

Nu is wel duidelijk dat de Natuur extra dimensies kan hebben ...

... opmerkelijk in ST is dat deze extra dimensies ook noodzakelijk zijn!

In de QT draait alles om kansen. Einstein had hier problemen mee, maar ST is wel een Quantum Theorie.Laten we het accepteren.

Waarom zijn die extra dimensies nu noodzakelijk?

P 201


69

Meer dimensies en snarentheorieWaarom zijn die extra dimensies nu noodzakelijk?

We zagen eerder dat ST het probleem van oneindige kansen in QM kon oplossen door de puntmassa uit te smeren tot een snaar.

Nu is een probleem met de QT-formulering van ST.Deze geeft namelijk negatieve kansen voor gebeurtenissen.

Meer dimensies betekent meer vrijheden/richtingen voor snaren om trillen.

Het blijkt dat bij precies negen onafhankelijke dimensies de negatieve kansen verdwijnen en er realistische kansen (tussen 0 en 100%) ontstaan.


70


ST heeft dus echt 10 dimensies nodig: 9 ruimtelijke en 1 tijd.

Zonder die 10 dimensies is er geen zinvolle ST !!!


71

Waarom zoveel dimensies?

* Waarom 10? NB, de berekeningen waren bij benadering. Nauwkeurigere berekeningen van Witten later toonden aan dat het eigenlijk 11 moet zijn!

* Waarom zijn er net 3 niet-opgerold?

* Zijn er meer tijdsdimensies onder de 9/10 extra dims?

* Wat is gekromde tijd

P 203


72

De fysieke gevolgen van extra dimensies

In SUSY ST gaat het om de trillingspatronen van de snaren. Het idee is dat deze de hele fysieke werkelijkheid bepalen.

De precieze structuur van de 11-dim ruimtetijd bepaalt dus zeer nauwgezet de trillingspatronen en dus de wetten van materie en kracht in de Natuur, zoals massa’s en (hyper)ladingen.

De groote, structuur, knopen, gaten, etc van de ruimtetijd zijn dus heel heel belangrijk

P 205


73


74


75


76


77

Hoe zien de opgerolde dimensies er uit?

De extra ruimtelijke dimensies kunnen niet zomaar lukraak opgerold worden.

In 1984 vond men dat slechts een bepaalde meetkundige klasse van 6-D objecten aan alle noodzakelijke voorwaarden voldeed.

Dit zijn de zg Calabi-Yau ruimten.

P 207


78

Hoe zien de opgerolde dimensies er uit?

Een 6D Calabi-Yau ruimte geprojecteerd op 3D ziet er zo uit:


79

Op elk punt van de ruimtetijd zit nu zo’n 6-dimensionale Calabi-Yau ruimte. Het is dus in deze totale 10-D ruimte dat de supersnaren moeten trillen!


80


Zonder experimentele bewijzen blijft ST maar een theorie die even waar is als zouden microscopische groene dwergen de wereld besturen

Welke voorspellingen (predicties) en/of ontknopingen (postdicties) zou ST kunnen maken?

81

ST onder vuur

ST is door een groot toeval in ons gezichstveld gekomen maar ligt nog mijlenver buiten het bereik van experimentele bevestiging.

ST is als een prachtige bouwdoos zonder bouw-handleiding

P 211


82

De route naar het experimentZonder monumentele doorbraken zullen we niet in staat zijn om op deze schaal te meten. Nu kunnen we op 100 GeV kijken (binnenkort 7 TeV = 7.1012 eV bij de LHC), maar voor strings moeten we naar 1019 GeV.Om die schaal te bereiken zouden versnellers groter dan de melkweg gebouwd moeten worden.

Om deze reden heet de ST theorie “niet testbaar” en staan zeer veel fysici uiterst negatief tegenover ST.

We moeten dus naar andere manieren kijken.

P 215


83

De route naar het experiment

Zijn er nog andere manieren?

In SM; waarom zijn deeltjes in families gegroepeerd, en waarom precies drie?

Hier het antwoord van ST: de extra-dimensies van ruimtetijd zijn gekromd als Calabi-Yau-ruimten. Calabi-Yau-ruimten hebben oa gaten, samenplakkingen, en vouwen. Deze geometrische eigenschappen bepalen natuurlijk de mogelijke trillingpatronen van de snaren die er in bewegen.


Ja!

84


Daarom stelt ST dat het aantal families een gevolg is van het aantal gaten in de extra-dimensies van de gekromde ruimtetijd .


Inderdaad is het minimum aantal gaten in Calabi-Yau-ruimten (CYR) gelijk aan drie.

Helaas komen ook grotere aantallen voor: 4,5, 25, 480, … Er is nog te weinig bekend van de geometrie van CYR om uitsluitsel te geven.

Ieder geval zien we hier hoe ST eventueel gebruikt kan worden!

85


Eenzelfde aanpak geldt voor de massa’s en ladingen van de deeltjes en krachten:

Uit de topologie (vormleer) van de CYR volgen alle fysische eigenschappen, speciaal ook de automatische voorspelling van het graviton en de SUSY.

Waarom kunnen we niet bepalen welke de “juiste” CYR is?

Het wiskundige apparaat voor het onderzoeken van dergelijke complexe, hoogdimensionale strukturen is nog niet goed ontwikkeld!


86

Uitputtend alle oplossingen nalopenKunnen we niet andersom werken?

Bv: bekijk alleen de CYR met drie gaten en vergeet de rest, en bekijk de fysische eigenschappen van die selectie en vergelijk die dan met onze Natuur.

Wederom: nee, de wiskunde staat alleen hele groffe resultaten toe. Bij deze berekeningen is alles heel subtiel: divergenties heffen elkaar net op (oneindig – oneindig), en die precizie kunnen we (nog) niet aan.

Anderzijds zijn er wel voorbeelden van CYR die vibratiepatronen geven als in het SM! Het zijn er alleen nog zoveel!P 219


87

Superdeeltjes

Voor SUSY is de situatie rooskleuriger!

Voorzichtige berekeningen tonen aan dat in de LHC (Large Hadron Collider) die dit jaar (2008) opstart, SSY gemeten moet kunnen worden.

Dit hangt af van het LSP (= lichtste SUSY deeltje)

Echter SUSY kan ook waar zijn zonder ST, nl in het SM! (Maar SUSY is wel een kindje van ST)

P 221


88


90

Rare verhoudingen

ST voorspelt dat er deeltjes zijn met vreemde ladingen die ongebruikelijke breuken zijn, dus niet veelvouden van +/-1/3 e, maar bv 1/5, 1/11, 1/13, 1/53, ...

Dit hangt samen met eigenschappen van de CYR: speciale gaten in de CYR die zodanig zijn dat snaren een specifiek aantal keren eromheen moeten winden.

Als fractionele ladingen waargenomen worden is dit (momenteel) alleen verklaarbaar met ST.

P 223:


91

Fractionele Ladingen

92

Beetje ver gezocht

Koude Kosmische snaren: kan in ST

Proton-decay: kan in ST wel, SM niet

Andere krachtvelden: voor speciale CYR

Donkere materie: ST heeft zware nauwelijks-samenwerkende deeltjes

De Kosmologische Constante Λ: SM: moet groot zijn vanwege nulpuntsenergie. Meting: is ongeveer nul.

P 224


93

Koude Kosmische snaren

94

Donkere Materie

95

Donkere Materie

97

Een slotwoord

Snaar Theorie is een wiskundige constructie en is de prijs die we betaln voor ons onvolledig begrip van de Quantum Mechanika en Algemene Relativiteits Theorie.

Het is wel eerder voorgekomen dat een theorie niet meteen experimenteel bevestigd kon worden

Misschien duurt het voor ST nog vele generaties

Soms lijkt ST wel een geloofgemeenschap


98

Snaren TheorieEINDE LEZING 3

1 Snaren Theorie Dr. Ronald Westra Universiteit Maastricht, vakgroep Wiskunde.

Documents

Transcript of 1 Snaren Theorie Dr. Ronald Westra Universiteit Maastricht, vakgroep Wiskunde.