1 Samenwerkingsovereenkomsten met aanmelders van...

Ondersteuningsteam Allochtonen Antwerpen

(OTA) Bijzondere jeugdbijstand vzw

Kerkstraat 159-2060 Antwerpen 03/663.13.63

[email protected]

Jaarverslag

2014

Voorwoord.

Op 1 maart 2014 werden de Ondersteuningsteams Allochtonen in Vlaanderen erkend.

Tegelijkertijd startte de intersectorale toegangspoort. Voor de betrokken sectoren brak een

periode aan van transitie en reflectie.

Het nieuwe jeugdhulpverleningslandschap daagde ook de OTA’s uit. Algauw rezen volgende

vragen:

Waar moeten wij op inzetten om een kwalitatieve hulpverlening aan jongeren met een

migratieachtergrond te waarborgen? Hoe zorgen we ervoor dat deze tijdig en effectief is? Wat

betekent het voor onze werking wanneer geen van onze 4 klassieke verwijzers

(ondersteuningscentrum jeugdzorg, sociale dienst bij de jeugdrechtbank, centrum

leerlingenbegeleiding of jeugdbrigade) betrokken is bij de hulpverlening? Waar leggen we

prioriteiten?

Stof tot nadenken dus. En daarvoor nemen we de tijd, organisatiebreed. De antwoorden

formuleren we graag in een volgend jaarverslag.

Het team en de bestuurders.

Lijst met afkortingen

BJB Bijzondere Jeugdbijstand CBJ Comité voor de bijzondere jeugdzorg CLB Centra voor Leerlingbegeleiding ECM Etnisch Culturele Minderheden GM Gemandateerde Voorzieningen IJH Integrale Jeugdhulp ITP Intersectorale ToegangsPoort JB Jeugbrigade MDT Multidisciplinair Team MOF als Misdrijf Omschreven Feit NRTJ Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp OCJ Ondersteuningscentrum Jeugdzorg OTA Ondersteuningsteam Allochtonen OOOC Onthaal, oriëntatie en observatiecentrum RTJ Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp VOS Verontrustende Opvoedingssituatie SDJ Sociale Dienst bij de Jeugdrechtbank

DEEL 1: OTA: historiek, werking en inbedding

1 ALGEMEEN ....................................................................................... 1

2 SUBSIDIES EN ERKENNING ........................................................... 1

3 UITGANGSVISIE ............................................................................... 1

4 DOELSTELLING EN DOELGROEP .................................................. 2 4.1 Doelstelling ................................................................................................................................................. 2

4.2 Doelgroep .................................................................................................................................................... 2

4.1.a Adviserend consult ................................................................................................................................ 2 4.1.b Participatief consult ............................................................................................................................... 2

5 KERNTAKEN EN METHODIEK ........................................................ 2 5.1 Kerntaken ..................................................................................................................................................... 2

5.1.a Consultfunctie ....................................................................................................................................... 2 5.1.b Vorming ................................................................................................................................................ 3

5.2 Methodiek…………………………………………………………………………………………………..3

DEEL 2: Kerntaken in beeld

1 ONDERSTEUNING IN CONCRETE DOSSIERS ............................. 5 1.1 Algemene caseload 2014 ............................................................................................................................. 5 1.2 Specifiek ...................................................................................................................................................... 7

1.2.a Totale caseload ...................................................................................................................................... 7

1.2.b Soort dossier……………………………………………………………………………………………9

1.2.c Verhouding POS/VOS dossiers……………………………………………………………………….11

1.2.d. Soorten interventies van het ondersteuningsteam……………………………………………………12

1.2.g. Observaties vanuit het werkveld……………………………………………………………………..12

2 VORMING EN METHODIEKONTWIKKELING ................................ 13 2.1 Vormingscyclus ‘Hulpverlening aan allochtone jongeren in de BJB’ en follow-upvorming. .................... 13

2.2 Vorming, coaching en ondersteuning ad hoc………………………………………………………………13

2.2.a. Intervisie, vormingen overlegmomenten………………………………………………………....….13

2.2.b Studenten ............................................................................................................................................. 14

2.2.c Let op de kleintjes……………………………………………………………………………………..14

2.3. Themathiek van eergerelateerd geweld………………………………………………………………… 14

3 VERTEGENWOORDIGINGEN ........................................................ 15 3.1 Arrondissementeel overleg .......................................................................................................................... 15 3.2 Vereffeningsfonds en Comité V ................................................................................................................. 15 3.3 Vlaams Welzijnsverbond – Coördinatiecomité Antwerpen ....................................................................... 15

DEEL 3: Het ondersteuningsteam: de vzw

1 PERSONEEL ................................................................................... 16 1.1 Algemeen ................................................................................................................................................... 16 1.2 Co-bemiddelaars ........................................................................................................................................ 16 1.3 Stagiairs ..................................................................................................................................................... 17 1.4 Opleidingen, vormingen en bijscholingen personeel ................................................................................. 18

2 INTERNE BIJEENKOMSTEN .......................................................... 20 2.1 Teamvergadering........................................................................................................................................ 20 2.2 De Raad van Bestuur .................................................................................................................................. 20 2.3 Interprovinciale samenwerkingn OTA’s Vlaanderen ................................................................................. 20

Jaarverslag 2014

Ondersteuningsteam Allochtonen Antwerpen – BJB vzw 1

Deel 1: OTA. Historiek, werking en inbedding.

1 Algemeen

Het OTA is een team van interculturele bemiddelaars ter ondersteuning van de hulp- en

dienstverlening aan minderjarigen en hun context, waarbij elementen van interculturele of

levensbeschouwelijke diversiteit een rol spelen.

Reeds sinds 1988 streeft het Ondersteuningsteam Allochtonen Antwerpen (OTA) naar een zo

optimaal mogelijke jeugdhulpverlening aan jongeren met een migratieachtergrond in de

provincie Antwerpen. Het overbruggen van de afstand tussen de leefwerelden van allochtone

jongeren, hun ouders en de jeugdhulpverleners is nog steeds geen sinecure mede door de sterk

toegenomen culturele diversiteit en de diversiteit in leefcontexten van jongeren.

Gaandeweg werd de oorspronkelijke doelgroep (Marokkaanse en Turkse gezinnen) uitgebreid

naar alle etnisch-culturele minderheden waaronder ook de Niet Begeleide Buitenlandse

Minderjarigen. Eind jaren ’90 zetten we een samenwerking op met vrijwilligers (later

cobemiddelaars genoemd) om hieraan tegemoet te komen.

2 Subsidies en erkenning

In 2014 werden de Ondersteuningsteams Allochtonen erkend door de Vlaamse overheid op

basis van artikel 97 in het decreet van de Integrale Jeugdhulpverlening. De jarenlang steun van

de provincie werd door de interne staatshervorming opgeheven. De OTA’s zijn nu een louter

Vlaamse bevoegdheid en worden opgevolgd door het agentschap Jongerenwelzijn.

Met het in werking treden van het decreet en de start van de intersectorale toegangspoort op 1

maart 2014 zoeken de OTA’s hun nieuwe plaats in het gewijzigde hulpverleningslandschap.

Deze nieuwe positie zal invloed hebben op het huidige aanbod van de OTA’s. In 2014 en 2015

zullen de OTA’s de tijd nemen om de vragen en de noden vanuit het werkveld te inventariseren.

De erkenning en de start van de intersectorale toegangspoort beschouwen we als een uitgelezen

kans om de hieronder staande uitgangsvisie te toetsen aan de werkelijkheid: hoe zorgen we

ervoor dat elke jongere, ongeacht zijn origine, kwalitatief en tijdig geholpen wordt?

Vanuit een actuele visie zullen de OTA’s keuzes maken om bestaande knelpunten en

uitdagende thema’s inzake interculturele jeugdhulpverlening zo adequaat mogelijk aan te

pakken. Waar mogelijk werken we nauw samen met de vier OTA’s.

Bovenstaande oefening zal dienen als vertrekpunt van ons kwaliteitsbeleid. Meer informatie

hieromtrent is terug te vinden in ons kwaliteitsverslag.

3 Uitgangsvisie

Iedere minderjarige (en zijn gezin) heeft recht op een kwalitatieve en adequate hulpverlening.

De jeugdhulpverlening moet dit recht als een gelijkwaardig recht voor alle hulpvragers hard

maken in organisatie, aanpak en methodiek. Dit gelijkwaardig recht vereist dat er voor kinderen

Jaarverslag 2014


en jongeren en hun gezinnen afkomstig uit etnisch-culturele minderheden, extra inspanningen

moeten geleverd worden om hulpverlening op maat te bieden1.

4 Doelstelling en doelgroep

4.1 Doelstelling

Algemeen kan men stellen dat de OTA’s de interculturele deskundigheid binnen de

jeugdhulpverlening optimaliseren zodat de hulpverlening zo doeltreffend mogelijk wordt,

ondanks de etnisch-culturele afkomst van de cliënt.

4.2 Doelgroep

4.2.a Adviserend consult

Elke hulpverlener binnen de Integrale Jeugdhulp kan bij OTA terecht voor advies. Een

adviserend consult kan ene vraagverheldering, een advies of een doorverwijzing inhouden.

4.2.b Participatief consult

Binnen dit luik organiseert het OTA zijn diensten voor enerzijds de hulp- en dienstverlening

die door de toegangspoort, de gemandateerde voorzieningen en de sociale diensten voor

gerechtelijke jeugdbijstand wordt ingeschakeld of georganiseerd (NRTJ) en anderzijds voor de

minderjarigen en hun gezinnen (ook ‘doelwitgroep’ genaamd) die bereikt worden via

ondersteuning in concrete dossiers.

De voorwaarde voor de aanvraag van een consult is dat de domicilie van de betreffende jongere

in de provincie Antwerpen ligt. Indien dit niet het geval is, verwijzen wij door naar het OTA

van Limburg, Brussel en Vlaams-Brabant of Oost-en West-Vlaanderen.

Vanaf 2015 zullen de diensten BJB die rechtstreeks toegankelijk worden (diensten

contextbegeleiding en dagcentra) blijvend beroep kunnen doen op OTA voor een participatief

consult.

In beperkte mate kunnen ook andere diensten uit het rechtstreeks toegankelijke luik beroep doen

op het OTA. In de provincie Antwerpen bestaat historisch al een goede samenwerking met de

CLB’s en de jeugdbrigade.

5 Kerntaken en methodiek

5.1 Kerntaken

5.1.a Consultfunctie

In het erkenningsbesluit wordt gesproken van twee soorten consulten. Hieronder leest u wat

beide consulten inhouden.

1 De uitgebreide visie en werking van de Ondersteuningsteams Allochtonen Vlaanderen wordt beschreven in

onze concepttekst. In 2015 werken de OTA’s een nieuwe visie uit.

Jaarverslag 2014


Adviserend consult:

Het OTA geeft advies en informatie aan hulpverleners uit de sectoren binnen Integrale

Jeugdhulp. Zo kan bijvoorbeeld op vraag van een hulpverlener of consulent advies gegeven

worden in verband met een concreet dossier, zonder dat het team verder betrokken wordt bij

het hulpverleningsproces. Meestal hebben deze adviesvragen betrekking op de culturele

achtergrond van de jongerenen/of hun gezin. Zulke adviesvragen worden telefonisch of via mail

gesteld.

Kunnen we zelf niet antwoorden op de gestelde vragen, dan treden we op als doorverwijzer.

Participatief consult:

Een participatief consult bestaat uit een overleg met de aanmelder, een verkennend,

herkaderend of een bemiddelingsgesprek (zie 5.2. methodiek) met de aanmelder, met de jongere

en zijn context.

5.1.b Vorming

Het ondersteuningsteam vindt het belangrijk te werken aan deskundigheidsbevordering van

professionelen die werken met kinderen, jongeren en hun gezinnen uit ECM en in te zetten op

kennisdeling. Vorming kan worden georganiseerd voor de diensten en voorzieningen binnen

de Integrale jeugdhulp. Vragen buiten deze sectoren (hogescholen, onderwijs, …) worden ad

hoc bekeken.

Bij vorming op maat gaat het om individuele vormingsmomenten op vraag van een bepaalde

dienst of voorziening, om een intervisie met betrekking tot een specifiek dossier of coaching

rond een bepaald thema.

Wat vorming in groep betreft, organiseert het OTA vormingsreeksen voor diensten en

voorzieningen, uitgewerkt door de eigen medewerkers en/of in samenwerking met externe

deskundigen.

Vorming on-the-job gebeurt tijdens de individuele ondersteuning van OTA binnen een lopend

dossier waarbij er meer achtergrondinformatie wordt gegeven over de cultuur in het land van

herkomst, bepaalde gebruiken en tradities, taboe-onderwerpen en hoe ermee omgaan,

interculturele gesprekstechnieken, invloed van levensbeschouwelijke elementen, informatie

over zelforganisaties,…

OTA wil de komende jaren inzetten op de ontwikkeling van thematische vormingspakketten en

–instrumenten en de bijscholing van de eigen medewerkers in reeds bestaande

vormingsinstrumenten en spelmethodieken die bruikbaar zijn voor onze doelgroep. De

werkgroep vorming maakt hier actief werk van.

5.2 Methodiek.

Het ondersteuningsteam gaat er vanuit dat niet zozeer het verschil in cultuur maar wel de

wijziging van de context (omwille van migratie, vlucht of vertrek uit het land van herkomst)

aan de basis ligt van heel wat probleemsituaties van jongeren met een migratieachtergrond.

In de ondersteuning van de aanmeldende dienst of consulent worden drie basis methoden

(overleg, verkennen & herkaderen en bemiddelen) gebruikt om de verwevenheid van de

Jaarverslag 2014


problematische opvoedingssituatie met inter- en intraculturele mechanismen te expliciteren.

Per individuele aanmelding van een jongere moet bekeken worden of de interventie van het

Ondersteuningsteam een meerwaarde kan betekenen.

Deze methoden blijven onveranderd de kern uitmaken van onze interventies. In de bijlage

achteraan wordt er dieper op ingegaan.

Jaarverslag 2014


Deel 2: KERNTAKEN IN BEELD

1 Ondersteuning in concrete dossiers

Onderstaande cijfers en opsommingen proberen een beeld te scheppen hoe we vorm geven aan

onze ondersteuningsopdracht. In sommige tabellen geven we cijfers weer over een aantal jaren

zodat bepaalde evoluties in kaart kunnen gebracht worden. Door de nieuwe terminologie en het

gewijzigd hulpverleningslandschap is er niet steeds een vergelijking met de voorgaande jaren

mogelijk.

1.1 Algemene caseload 2014

In totaal werd er ondersteuning geboden in 212 dossiers (zie tabel 1) in 2014. 89 dossiers

werden overgedragen uit vorige jaren, 123 dossiers werden als nieuwe aanmelding

genoteerd.

In deze 212 dossiers vonden 843 participatieve consulten plaats. Daarnaast gaven we 57

adviserende consulten (zie 1.2) .

In 54 dossiers werd beroep gedaan op een cobemiddelaar (vrijwilliger met dezelfde

etnisch-culturele achtergrond en/of taalkennis).

De superdiversiteit2 is niet meer weg te denken uit de grootstad en evenmin uit onze

caseload. Noord-Afrikaanse, zwart-Afrikaanse en Roma dossiers domineren nog steeds

de caseload. Daarnaast vallen de aanmeldingen op van ECM die zich nog maar zeer

recent aftekenen in onze caseload zoals de Chinese, joodse en groeiende groep Poolse

dossiers.

In het oog springt de daling van het aantal dossiers waar er een consulent van het OCJ

actief is. Ook het aantal dossiers van jongeren of gezinnen onder toezicht daalde licht.

Wellicht heeft dit te maken met de start van de intersectorale toegangspoort en de

hernieuwde posities en opdrachten van respectievelijk de OCJ’s en de SDJ’s.

We merken stilaan de invloed van een nieuwe categorie van aanmelders, komende uit

de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp (12 dossiers).

OTA krijgt meer vragen voor ondersteuning van meisjes (93 dossiers) en gezinnen (69

dossiers) dan voor jongens (45 dossiers). In een aantal dossiers gaat het aanvankelijk

over slechts 1 jongere en zien we later een uitbreiding naar meerdere kinderen.

2 Voor wie meer wil weten over dit begrip verwijzen we naar: Vertovec, Steven:

2007 Super-Diversity and its implications. Ethnic and Racial Studies 26: 1024-1054 en Geldhof, Dirk: 2013

Superdiversiteit. Hoe migratie onze samenleving verandert. Acco.

Jaarverslag 2014


Figuur 1: totale caseload van het ondersteuningsteam van 1991 tot heden

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Reeks1 79 67 102 144 141 155 119 134 152 127 164 159 161 197 181 182 205 214 230 228 245 238 288 212

7967

102

144 141155

119134

152

127

164 159 161

197181 182

205214

230 228245 238

288

212

Jaarverslag 2014


1.2 Specifiek

1.2.a Totale caseload

In 2014 stelden we een aanzienlijke daling van de dossiers vast. Er waren zowel minder

doorlopende dossiers als minder nieuw aangemelde dossiers. Vooral de eerste maanden van het

jaar liepen er weinig aanvragen binnen. Dit heeft vermoedelijk te maken met de opstart van de

intersectorale toegangspoort die veel voorbereiding vergde bij zowel voorzieningen als

verwijzers. Bij een aantal lopende dossiers werd het dossier gesloten door de consulent en/of

was er geen samenwerking met de bevoegde voorziening.

Daarnaast waren er wijzigingen binnen het team van bemiddelaars. Eén medewerker ging uit

dienst wegens pensioen. Zij werd tot op heden niet vervangen omwille van ontoereikende

middelen. Daarnaast waren verschillende medewerkers tijdelijk afwezig door ziekte,

zwangerschaps- en/of ouderschapsverlof zonder vervanging. Twee medewerkers werkten

minder uren (jobtimewijziging). Dit had een invloed op de beschikbaarheid van medewerkers

en het aantal interventies op jaarbasis.

We stellen eveneens vast dat een kleine minderheid van dossiers werd aangemeld maar nooit

kon opgestart worden. Vermoedelijk heeft ook dit te maken met de veranderingen die zich

voltrokken bij vele voorzieningen

Tabel 1 geeft een overzicht van significante deelgroepen binnen onze caseload. Doorslaggevend

criterium voor deze indeling is ofwel het land/regio van herkomst ofwel de etnische origine

waartoe de jongere en/of zijn gezin toebehoren.

Marokkaanse, zwart-Afrikaanse en Roma dossiers zijn de grootste deelgroepen. Daarnaast is er

een versnippering van herkomstlanden en origines. Voor een aantal dossiers is het niet

vanzelfsprekend om de juiste cobemiddelaars te vinden zoals bijvoorbeeld voor Chinese en

joodse dossiers.

Prominente

aantallen

Land van herkomst

Aantal 2014 Aantal 2013

≥50 Marokko 51 64

≥30 Ex-Joegoslavië 37

(waaronder 33

Roma dossiers)

(40)

≥20

≥10

Gemengd (één van partners is Belg)

Kongo

Ghana

20

11

10

21

9

≥5 Turkije, Polen, China, Nigeria, Pakistan,

Tsjetsjenië

Tabel 1: Totale caseload 2014 opgesplitst naar significante deelgroepen

Jaarverslag 2014


De regionale verdeling van de caseload ligt in het verlengde van de tabel deelgroepen. Zwart-

Afrika, Europa (voornamelijk Roma) en de Maghreb maken een evenredig groot deel uit van

de totale caseload.

Figuur 2: totale case-load 2014 opgesplitst naar regio’s

28%

27%

25%

15%

4%

1%

Europa Afrika Noord-Afrika en Midden-Oosten Azië en ex-USSR Gemengd Latijns-Amerika

Jaarverslag 2014


1.2.b soort dossier

Jongeren en gezinnen die onder toezicht staan van de jeugdrechter blijven de grootste categorie

in onze caseload. Maar liefst in 60% van onze dossiers is er een consulent van de sociale dienst

bij de jeugdrechtbank actief.

Opmerkelijk is de aanhoudende daling van het aantal CBJ/OCJ dossiers (21% in 2014 versus

29% in 2013). We kunnen er moeilijk de vinger opleggen of dit te maken heeft met het

transitiejaar 2014 binnen de jeugdhulpverlening of dat dit een blijvende trend zal zijn.

De CLB dossiers daarentegen stijgen jaar na jaar (10% in 2014 versus 7% in 2013) en we

verwachten dat deze stijgende lijn zal aanhouden. De groep andere is voor het eerst aanwezig

in deze grafiek en omvat aanmeldingen waar geen van onze klassieke verwijzers (SDJ, OCJ,

CLB of JB) voor bevoegd is. Dit kan bijvoorbeeld gaan om een aanmelding van een dienst

contextbegeleiding voor de toegangspoort waar geen OCJ actief is.

Figuur 3: Totale caseload 2014 opgesplitst naar soort dossier

60%

21%

10%

7%2%

SDJ CBJ/OCJ CLB ANDERE JB

Jaarverslag 2014


REGIO INSTANTIE Aantal 2012 Aantal 2013 Aantal 2014

Antwerpen Comité (CBJ) 52 62 34

Sociale Dienst Jeugdrechtbank (SDJRB) 135 158 109

Sociale Dienst Jeugdbrigade (JB) 7 6 3

CLB 6 21 18

IJH 2 10

Totaal 200 249 174

Mechelen Comité 8 6 3

Sociale Dienst Jeugdrechtbank 10 5 9

CLB 2 0 2

IJH 0 0 1

Totaal 20 11 15

Turnhout Comité 7 15 9

Sociale Dienst Jeugdrechtbank 8 12 10

CLB 0 1 2

IJH 0 0 2

Totaal 15 28 23

Tabel 2: Verdeling caseload 2014 per gerechtelijk arrondissement en verwijzer

Zoals reeds eerder vermeld zien we een significante daling in het gerechtelijk arrondissement

Antwerpen bij zowel de dossiers vanuit de sociale dienst bij de jeugdrechtbank als de dossiers

vanuit de OCJ’s. Vooral het aantal nieuwe aanmeldingen vanuit het CBJ/OCJ was in 2014

bijzonder laag: 12 dossiers (zie tabel 3). In Mechelen en Turnhout bleef de caseload min of

meer stabiel.

Aanmelder

# 2012 # 2013 #2014

SDJRB 31 46 35

CBJ 32 23 12

CLB 9 22 20

OOOC 28 19 11

Thuisbegeleiding 13 7 3

Begeleidingstehuis 8 6 6

CHAH, Crisiteam-18 3 6 3

JB 5 5 3

GI De Markt, De Hutten, Beernem, De Overstap, Yar

6 3 1

Pleegzorg 6 2 4

CKG 3 1 1

Dagcentrum 1 1 2

CO3 1 1 0

JAC/VK 1 2 2

OPZ Geel 1 1 1

BZW 0 1 2

Tabel 3: overzicht aanmelders van nieuwe dossiers 2012/2013/2014

Jaarverslag 2014


Tabel 3 leert ons dat er niet enkel vanuit het CBJ/OCJ (12 dossiers) weinig nieuwe

aanmeldingen kwamen maar ook vanuit de OOOC’s (11 dossiers) en de contextbegeleidingen

(3 dossiers). Alweer vermoeden wij dat het transitiejaar een invloed heeft gehad op de cijfers.

Om een beeld te geven hoe die transitie zich al in 2014 voltrok op het gebied van verwijzers in

de nieuwe dossiers, geven we onderstaande tabel. Opvallend is dat 12 dossiers uit het

rechtstreeks toegankelijke jeugdhulpaanbod aangemeld werden en maar liefst 36 dossiers van

buiten de sector bijzondere jeugdzorg waren.

Figuur 4: Overzicht verwijzers van nieuw aangemelde dossiers

1.2. c verhouding POS-MOF dossiers

Figuur 5: opsplitsing in VOS en MOF

OTA werkte in 11 MOF dossiers, 199 VOS dossiers en in 2 gemengde dossiers.

0

10

20

30

40

50

60

SDJ CBJ/OCJ CLB PZ JB RTJ CRISIS GGZ VK

Antwerpen Mechelen Turnhout

94%

5%

1%

POS MOF POS/MOF

Jaarverslag 2014


1.2.d Soorten interventies van het Ondersteuningsteam

Sinds de erkenning van de OTA’s verdelen we onze interventies in twee categorieën:

- Participatieve consulten: een overleg met de aanmelder, een verkennend, herkaderend

of bemiddelingsgesprek met de aanmelder, de jongere en/of zijn context.

- Adviserende consulten: een vraagverheldering of doorverwijzing en advies in functie

van de aangemelde vraag

We gaven al aan dat er 843 participatieve consulten en 57 adviserende consulten plaatsvonden.

57 adviezen werden schriftelijk genoteerd. Wellicht is dit een lichte onderschatting van het

totaal aantal telefonisch gegeven adviezen. Opvallend veel adviesvragen worden gesteld door

de CLB's (≥ 15 vragen). Daarnaast komen er frequent vragen binnen van crisishulp,

voorzieningen bijzondere jeugdzorg, CAW’s, het VK, de lokale politie etc.

1.2. f Observaties vanuit het werkveld

Door zijn specifieke inbedding komt het OTA in aanraking met een veelheid van diensten en

organisaties maar ook leefsituaties van individuele allochtone jongeren en hun gezin. Graag

delen wij hieronder een aantal observaties, bezorgdheden en/of aandachtspunten die relevant

zijn voor de kwaliteit van de jeugdhulpverlening aan ECM.

Gezien het transitiejaar wagen we ons niet aan grote analyses.

We lichten er enkel het thema van de volg- of de gefaseerde migratie uit omdat we dit veelvuldig

tegenkomen in onze caseload. Jongeren die op latere leeftijd naar België komen zien we vaak

worstelen om zich aan te passen aan hun nieuwe context en vaak een ander gezinssysteem. De

verwachtingen van de ouder(s) en de jongere worden niet ingelost, waardoor het samenleven

wordt bemoeilijkt. Zelfs met bemiddeling is deze vervreemding moeilijk aan te pakken. Soms

zien we dat jongeren na een periode van conflict worden teruggestuurd. Indien zij in België

geïsoleerd geraken van hun gezin uit eigen keuze of omwille van verstoting kunnen er

bijkomende problemen ontstaan met hun verblijfsdocumenten. Hun positie is bijgevolg erg

kwetsbaar.

Rond deze doelgroep nemen we ons alvast voor informatie uit te wisselen met andere

organisaties om de noden en knelpunten beter te kunnen inschatten. Onze stagiaire, Fara, focust

zich op deze jongeren in haar eindwerk. Zij stelt vast dat er nog maar weinig literatuur en

onderzoek voorhanden is rond neveninstromers.

Jaarverslag 2014


2 VORMING EN METHODIEKONTWIKKELING

2.1 Vormingscyclus ‘Hulpverlening aan allochtone jongeren in de BJB’

Met het uit dienst gaan van Ann Huybrechs, die verantwoordelijk was voor de vaste

vormingscyclus ‘hulpverlening aan allochtone jongeren in de bjb’, is er voorlopig geen nieuwe

reeks aangeboden.

In het licht van de nieuwe erkenning van het OTA herbekijken we ons vormingsaanbod.

Daartoe werd een werkgroep vorming opgericht waaraan teamleden van verschillende OTA’s

participeren. Fanny Matheusen van vzw Ghoesting ondersteunt deze werkgroep.

2.2 Vorming, coaching en ondersteuning ad hoc

2.2.a Intervisie, vormings- en overlegmomenten

Dit zijn vormingen op maat op vraag van de voorziening of verwijzer of derden. Waar mogelijk

sloten ook nieuwe medewerkers en stagiaires aan van het OTA Antwerpen.

14/01 Coaching rond Roma. TB Joba.

Valerija Ludvig.

08/02 Coaching aan de hand van casussen. DC De

Wederick

Houria Benzerar.

20/02 Vormingssessie rond ‘bekeerlingen’. OPZ

Geel.

Atika Boulafdal en Houria Benzerar.

23/04 Vormingssessie rond ‘homoseksualiteit’.

Atika Boulafdal en Firmin Boika.

28/04 en 19/05 Workshops interculturele

gesprekstechnieken op de AP Hogeschool.

Joy Eeman met Bela Shah, Hatice Altunbay

en Valerija Ludvig.

6/05 Gastcollege over Roma en intra-Europese

migratie op de KDG Hogeschool.

Joy Eeman

02/06 Coaching rond Afrikaanse en Marokkaanse

gezinnen. De Stroming.

Atika Boulafdal en Houria Benzerar.

05/06 Coaching aan de hand van casussen. DC

Wederick.

Houria Benzerar.

16/06 Coaching rond Roma. BTH Hof Ter Heide.

Valerija Ludvig.

13/10 Teamcoaching rond Roma. TB

Wingerdbloei.

Valerija Ludvig.

Jaarverslag 2014


14/10 Teamcoaching rond Roma. DC De Tichel.

Valerija Ludvig.

05/11 Teamcoaching rond Roma. OOOC De

Zwaantjes.

Joy Eeman en Valerija Ludvig.

12/11 Intervisie. BTH De Vuurtoren.

Valerija Ludvig en Bela Shah.

24/11 Teamcoaching rond Roma. BTH Hof Ter

Heide.

Valerija Ludvig.

2.2.b Studenten

Zoals ieder jaar zijn we vaak ingegaan op vragen van studenten voor informatie en hulp bij

schoolse opdrachten, onderzoeken en eindwerken.

2.2.c Let op de kleintjes

OTA Antwerpen kiest voor een proactieve rol in het jeugdhulpverleningslandschap. Naast de

kerntaken vastgelegd door het Vlaams agentschap Jongerenwelzijn, zet het OTA in op regionale

noden.

In 2014 zagen wij een grote meerwaarde in de participatie van het OTA aan het project rond

intrafamiliaal geweld ‘Let op de kleintjes’, een samenwerking tussen de provincie Antwerpen

en Emmaüs. De problematiek van IFG kent een hoge incidentie in onze caseload. Tot nu toe is

er weinig sensibilisatie rond de negatieve effecten van IFG voor de kinderen in de allochtone

gemeenschappen. Het is bovendien een problematiek die door allochtone ouders vaak niet

onderkend wordt en indien openlijk besproken, geminimaliseerd wordt.

Het leek ons dan ook zeer belangrijk en waardevol om het project ‘Let op de kleintjes’

toegankelijk te maken voor deze doelgroep. In samenspraak met Emmaüs organiseerden we

een extra groep kunnen realiseren op een bereikbare locatie (in Antwerpen Noord). Samen met

ons partners proberen we kinderen en hun ouders toe te leiden naar de groep. Khadija Talbi

werkte samen met Emmaüs als facilitator tijdens de sessies. 9 sessies vonden plaats in het najaar

van 2014.

Dit project werd gerealiseerd met extra steun van de provincie Antwerpen. Een deel van de

middelen wordt overgeheveld naar 2015 om dit project te continueren. We merkten dat het niet

gemakkelijk was om de gezinnen te sensibiliseren rond het nut van deze vorming. Ook de

toeleiding die nodig was door de betrokken voorziening was vaak ontoereikend waardoor met

een erg kleine groep gewerkt werd. We hopen dit te kunnen maximaliseren in de toekomst.

2.3 Thematiek van eergerelateerd geweld.

Sinds 2009 werkt het OTA mee aan intervisiegroepen en vormingstrajecten rond het thema

van eergerelateerd geweld (EEG).

Jaarverslag 2014


Met middelen van het instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen startte in het najaar van

2013 een proefproject rond EEG op in Antwerpen. Men denkt na hoe men veilige opvang kan

aanbieden aan slachtoffers van EEG.

In 2014 werd de convenant eergerelateerd geweld Mechelen opgesteld. OTA Antwerpen is één

van de partners in het samenwerkingsverband en neemt hoofzakelijk een consultfunctie op in

het netwerk.

3 Vertegenwoordigingen

3.1 Arrondissementeel overleg.

Het Ondersteuningsteam participeert aan het overleg Bijzondere Jeugdbijstand arrondissement

Antwerpen van de provincie Antwerpen.

3.2 Vereffeningsfonds en Comité V

Op 6 maart 2002 werd in de provincie Antwerpen het provinciaal vereffeningsfonds opgericht. Het vereffeningsfonds kadert in de visie van herstelbemiddeling. Uit dit fonds kunnen slachtoffers van een strafbaar feit dat gepleegd werd door minderjarigen,

een vergoeding ontvangen. Als tegenprestatie werken de jongeren gedurende een bepaalde tijd

in een organisatie van sociaal, cultureel, humanitair of openbaar nut.

Het vereffeningsfonds omvat een begeleidingsgroep en een comité V. De begeleidingsgroep is

een overlegorgaan dat tevens het vereffeningsfonds evalueert en toezicht houdt op het Comité

V. Dit is een soort dagelijks bestuur dat de individuele dossiers voor tussenkomst behandelt en

maandelijks samenkomt.

Gezien de eerdere betrokkenheid van het Ondersteuningsteam in de herstelbemiddeling, werden

ze door de Provinciale Dienst Welzijn aangesproken om hieraan te participeren.

Dit werd concreet opgenomen door Bela Shah.

3.3 Vlaams Welzijnsverbond – Coördinatiecomité Antwerpen

Op basis van de actuele agendapunten wordt gekeken of de opvolging gebeurd via deelname

aan de vergadering of via het verslag.

Dit overleg is een interessant forum om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen in

de Bijzondere Jeugdbijstand.

Jaarverslag 2014


Deel 3: Het Ondersteuningsteam: de vzw

1 Personeel

1.1 Algemeen

Een kort overzicht voor werkjaar 2014:

Bemiddelaars:

- Atika Boulafdal (19u)

- Ann Huybrechs (24 uur inclusief arbeidsduurvermindering oudere werknemer), in pensioen

op 1 april 2014.

- Khadija Talbi (19u)

- Hatice Altünbay (19 u)

- Houria Benzerar (19 uur)

- Valerija Ludvig (20 u + 7.6 u vervanging van Joy tijdens bevallingsrust)

- Bela Shah (26u5)

Administratieve Ondersteuning:

- Atika Boulafdal en Bela Shah: registratie van de dossiers.

- Piet Janssen (vrijwilliger): 4u/week

Coördinator:

- Joy Eeman (30.4 uur)

Joy werd vervangen door Nizio dos Santos Santiago voor de coördinatie wegens bevallingsrust

gedurende januari en februari. Ze werkte aansluitend 4/5 met ouderschapsverlof.

De loonsubsidies Sociale Maribel 1, 2 en 4 werden besteed aan een gedeelte van de lonen van

Valerija Ludvig, en Khadija Talbi, Atika Boulafdal en Hatice Altunbay.

1.2 Co-bemiddelaars

Op vrijwillige basis werkten mee:

Doelgroep Cobemiddelaar

Latijns-Amerikaanse gezinnen Marian van Brussel, Ruts Katrijn

Afghaanse gezinnen Dalifi Salif, Osman Karime

Albanese gezinnen Vedat Iljazi

Armeense gezinnen Minasian Shahnur

Gezinnen uit Benin Moussa Benedicte

Bulgaarse gezinnen Ala-zaloua Teodora

Jaarverslag 2014


Chinese gezinnen Yumin Shi

Congolese gezinnen Boika Firmin

Gezinnen uit Guinée Bissau Camilo Co

Gambiaanse en Senegalese gezinnen Doudou Ba

Gezinnen uit Midden-Oosten Temsami Rachida

Ghanese gezinnen Konul Rashidbavova, Hanson Francis, Suley Fati,

Paulina Akosura Konadu

Pakistaanse gezinnen Berlas Baria, Hurmatullah Dawari, Bhatti

Muhammad Khalid

Iraanse gezinnen Mohammed Osma, Karime

Joodse gezinnen Kleinfelo Tamara

Koerdische gezinnen Yardimsever Hati

Nigeriaanse gezinnen Helen Okparanta

Poolse gezinnen Altunbay Anna

Portugese gezinnen Paulin Sergio

Roemeense gezinnen Rotaru Adina Iona

Russischtalige gezinnen Yaroslavceva Angela

Rwandese gezinnen Kitutu Lauraine

Somalische gezinnen Nasteha Mohamed, Suga Lidle

Sri Lankese gezinnen Kanesan Thenusha

Thaïse gezinnen Nartaya Viyakul

Sinds 2000 werkt het Ondersteuningsteam Allochtonen in Antwerpen met cobemiddelaars.

Door de jaren heen hebben wij een actief bestand van vrijwilligers uitgebouwd waarop we

beroep kunnen doen.

In praktijk volgen de bemiddelaar en co-bemiddelaar steeds samen het dossier op. Co-

bemiddelaars maken slechts uitzonderlijk zonder een vaste bemiddelaar van het team een

afspraak in een dossier. Nieuwe co-bemiddelaars worden vooraf gescreend op basis van een

gesprek.

Op 17 december organiseerden we een vormingsmoment voor onze vrijwilligers. Naast een

voorstelling van het OTA en meer uitleg over de werking, presenteerden we de cijfers van het

werkingsjaar 2014 en stonden we uitgebreid stil bij een aantal casussen. Nadien bezochten we

de expo ‘heilige plaatsen, heilige boeken’ in het MAS.

1.3 Stagiairs

In 2014 hadden we 2 stagiaires:

- Ikrame El Marnissi , AP Hogeschool, 3de jaarsstage, begeleid door Houria

- Baria Berlas, AP Hogeschool, derdejaarsstage,begeleid door Bela

Jaarverslag 2014


1.4 Opleidingen, vormingen en bijscholingen personeel

Vormings- en infodagen

Gevolgde vorming Deelname door Datum

Niet begeleide minderjarige

vreemdelingen

Porvinciehuis Leuven

Valerija 16/01

Psycho-educatief programma

Intra Familiaal Geweld

Atika 04/02

Islamitische visies op relaties

en opvoeding.

HIG

Atika, Hatice, Khadija 28/02, 14/03 en 21/03

Kernkwadranten

Educatieve Academie

Valerija 11/03

Islamitische visie op zorg

voor ouderen

HIG

Atika, Hatice, Khadija 3/04

Werking van de

toegangspoort

Atika, Hatice 24/4

Female Genital Mutulation

GGZ

Bela 06/05

Cultuursensitieve zorg

VIVO vzw

Bela 23/05

Communicatie in de

hulpverlening aan kinderen

en jongeren

Martine Delfos

Lus Vzw

Valerija, Joy 10/06

Kwaliteitsdecreet

VAC

Joy 23/05 en 17/06

Krachtgericht sociaal werk

in een context van armoede

en culturele diversiteit.

KDG.

Houria, Atika, Khadija 06/06

Niet begeleide

minderjarigen: good

practices.

Interacatieacademie.

Bela 2 en 3/06

Teamdag Hele team 23/06

Netwerkdag

cultuurgevoelige jeugdhulp

Joy 19/06

Risico taxatie eergerelateerd

geweld.

Thomas More

Bela 13 en 14/10

Uitwisseling meervoudige

communicatie.

KMI

Joy 18/11

Jaarverslag 2014


Psycho-sociaal welzijn op

het werk.

Idewe

Joy 24/11

Studiedag CO3,

intrafamiliaal geweld.

CAW.

Hatice, Houria, Atika 27/11

De impact van plaatsing.

VUB

Joy, Valerija 03/12

PSC Jongerenwerking Valerija 18/12

Jaarverslag 2014


2 Interne bijeenkomsten

2.1 Teamvergadering

Wekelijks vindt op dinsdagvoormiddag de teamvergadering plaats. Tijdens de teamvergadering

worden nieuwe aanmeldingen toegewezen en lopende dossiers besproken. Het is tevens een

forum tot uitwisseling en verdieping rond bemiddelingsmethodieken en het signaleren van

aandachtspunten in de samenwerking met andere diensten.

2.2 De Raad van Bestuur

De samenstelling van de raad van bestuur van OTA wijzigde. Karel Verleije diende zijn ontslag

in. Anissa Akhandaf, Farida Zarouali en Khalid El Hatri traden toe als bestuurslid.

Winand de Smet bleef voorzitter, An Lion secretaris en Luc van Jole penningmeester.

Piet Janssen, Theo Vanderstukken, Kathleen Debruyne bleven lid.

De Raad kwam keer samen in de loop van het jaar.

De Algemene Vergadering vergaderde op 24 maart 2014.

De raden van bestuur werden grotendeels besteed aan diverse beleidsmatige-, financiële- en

personeelszaken.

2.3 Interprovinciale samenwerking OTA’s Vlaanderen

Interprovinciaal overleg:

Gemiddeld 2 à 3 keer per jaar komen de vier OTA’s bijeen met alle medewerkers. Deze

bijeenkomsten zijn zinvol om ervaringen en methodieken uit te wisselen en het

gemeenschappelijk concept te bewaken.

Deze momenten worden ook aangegrepen om intervisie te organiseren en externe gastsprekers

uit te nodigen.

Werkgroep kwaliteit:

Sinds de erkenning vallen de vier OTA’s onder het nieuwe kwaliteitsdecreet. De OTA’s

plannen, in de mate van het mogelijke, het kwaliteitsbeleid samen mee vorm te geven. Het

gewijzigde hulpverleningslandschap en de erkenning van de OTA’s vragen een herprofilering

van de organisatie.

Al snel hakten we de knoop door om te beginnen bij de basis: de visie en missie van de OTA’s.

De oude concepttekst van 2002 voldoet immers niet meer. Samen met Fanny Matheusen van

vzw Goesthing bereidde de werkgroep kwaliteit een interprovinciale denkdag voor met

personeel, bestuur en vrijwilligers (2015).

Jaarverslag 2014


Werkgroep vorming:

De werkgroep vorming kwam daarnaast een aantal keer samen om na te denken over het

toekomstige vormingsbeleid. Helaas kon hiervoor niet veel tijd vrijgemaakt worden. De

werkgroep zal hernomen worden midden 2015.

Jaarverslag 2014


Bijlage: Methodiek van het Ondersteuningsteam.

Het ondersteuningsteam gaat er vanuit dat niet zozeer het verschil in cultuur maar wel de

wijziging van de context (enerzijds omwille van migratie, vlucht of vertrek uit het land van

herkomst; anderzijds omwille van de veranderende sociaal-economische realiteit en perceptie

op allochtonen binnen de samenleving hier) aan de basis ligt van heel wat probleemsituaties

met allochtonen jongeren.

In de ondersteuning van de aanmeldende dienst of consulent worden drie basis methoden

gebruikt om de verwevenheid van de problematische opvoedingssituatie met inter- en

intraculturele mechanismen te expliciteren. Per individuele aanmelding van een allochtone

jongere moet bekeken worden of de interventie van het Ondersteuningsteam een meerwaarde

kan betekenen.

1. Overleg

Het Ondersteuningsteam kan vanuit zijn specifieke deskundigheid gevraagd worden bij overleg

in de BJB. De inbreng van het Ondersteuningsteam is afhankelijk van de complexiteit van de

hulpvraag: éénmalig advies, hulp bij inschatting van een probleem, coaching, systematisch

overleg. Daarnaast kan OTA ook gevraagd worden om methodisch te ondersteunen bij een

netwerkoverleg i.v.m. een multi-problem gezin met de bedoeling tot duidelijke rol- en

taakafspraken te komen met de verschillende betrokkenen in de hulpverlening aan een gezin of

jongere.

2. Verkennen en herkaderen (inter- en intracultureel)

De probleemsituatie wordt met de consulterende dienst, jongeren en ouders verkend en

herkaderd.

Tijdens aparte gesprekken met jongeren en ouders worden verschillende specifieke factoren en

aspecten die de allochtone persoon kunnen beïnvloeden en bepalen verkend. De betekenissen

die de persoon geeft, worden tijdens de verkenning van hun vanzelfsprekendheid ontdaan door

aanvullende informatie te geven, vragen te stellen, andere betekenissen te opperen etc. Dit

wordt herkaderen genoemd.

Gaandeweg wordt ook het conflict verkend en herkaderd. De bemiddelaar gaat op zoek naar de

reële belangentegenstellingen en mogelijke oplossingen of haalbare compromissen. In deze

fase wordt nog niet onderhandeld.

3. Bemiddelen

Via betekenisbemiddeling en conflictbemiddeling proberen de bemiddelaars een dialoog op

gang te brengen tussen de verschillende partijen (tussen allochtone jongeren en hun ouders of

tussen allochtonen gezinnen en diensten of voorzieningen van de BJB).

Jaarverslag 2014


Daarbij hanteert de bemiddelaar van het Ondersteuningsteam een unieke positie van

meervoudige partijdigheid:

De bemiddelaar is meerzijdig betrokken. Hij kiest geen partij in het probleem of conflict.

Er wordt gewerkt aan een vertrouwensrelatie met alle betrokkenen.

De bemiddelaar heeft een grote interculturele deskundigheid en streeft ernaar alle

voorwaarden voor een optimale verbale en non-verbale communicatie aanwezig te maken.

De bemiddelaar heeft een autonome positie via het Ondersteuningsteam. Hij draagt geen

eindverantwoordelijkheid voor het dossier en neemt geen beslissingen. Dit vergroot zijn

invloed op alle betrokkenen.

Tijdens de betekenisbemiddeling worden de betekenissen over en weer uitgeklaard door middel

van gesprekken met alle betrokken partijen in aparte gesprekken.

Nadat de betekenissen op elkaar zijn afgestemd en de onderhandelingsmarges verbreed kan het

eigenlijk belangenconflict voorwerp worden van bemiddeling en kan er gewerkt worden aan

een compromis. Bij het rond de tafel brengen van de verschillende partijen spreken we van

conflictbemiddeling.

1 Samenwerkingsovereenkomsten met aanmelders van...

Documents

Transcript of 1 Samenwerkingsovereenkomsten met aanmelders van...