1

De tirannie van de handel

Cursus“Waardig Werk Wereldwijd”

ACVSociale School Heverlee

19 januari 2010

Marc Maes, Beleidsmedewerker 11.11.11

2

Doe-lijst Een portret van de

Wereldhandelsorganisatie Een voorstelling van de EPAs Het Europese Handelsbeleid: wat en

wie Het Belgische Handelsbeleid: wat en

wie Handel en Waardig Werk?

3

WTO

De

Wereldhandelsorganisatie

4

... OR IS IT A TABLE?

Participants in a recent radio discussion on the WTO were full of ideas. The WTO should do this, the WTO should do that, they said.

One of them finally interjected: “Wait a minute. The WTO is a table. People sit round the table and negotiate. What do you expect the table to do?”

5

De WTO: fact file

Location: Geneva, SwitzerlandEstablished: 1 January 1995Created by: Uruguay Round negotiations (1986-94)   Membership: 153 countries Budget: 125 million Euro for 2009 Secretariat staff: 625Head: Pascal Lamy (Director-general)

Géén lid van de Verenigde Naties

6

De WTO

Doel:

Liberalisering van de wereldeconomie

7

De WTO: functies

• uitvoering van WTO-akkoorden verzekeren• forum voor handelsbesprekingen 2

• handelsgeschillen oplossen 1

• nationaal handelsbeleid evalueren• technische assistentie en training voor

ontwikkelingslanden• samenwerking met andere internationale organisaties 

8

Belangrijkste WTO principes

- Markttoegang: landen openen grenzen voor elkaars producten en diensten (vermindering van invoertarieven, van quota, regelgeving)

- Meest Begunstigde Natie principe (Most Favoured Nation principle) = verbod op discriminatie tussen WTO-leden

9

Belangrijkste WTO principes

- Nationale behandeling= buitenlandse producten/bedrijven moeten minstens even goed behandeld worden als binnenlandse

- “Gelijke” behandeling voor “gelijke” producten en diensten

- Bijzondere en gedifferentieerde behandeling voor ontwikkelingslanden (“Enabling clause”)

10

Belangrijkste WTO-akkoorden

GATT (General Agreement on Tariffs and Trade): is voorloper van WTO, bestaat sinds 1947, bevat algemene principes, slaat vooral op goederenhandel werd herhaaldelijk geactualiseerd op basis

van onderhandelingrondes laatste ronde: Uruguay Ronde (1986-1994)

11

Belangrijkste WTO-akkoorden

AoA (Agreement on Agriculture) : Getekend in 1994 Regelt handel in landbouwproducten in

afwijking van GATT Afspraken:

• Marktoegang• Vermindering van steun aan de productie• Vermindering van exportsteun

Controversieel omdat het de rijke landen zoveel bescherming en subsidies toelaat

12

Belangrijkste WTO-akkoorden

GATS (General Agreement on trade in Services): Getekend in 1994 Regelt handel in diensten Dienstenhandel = vooral investeringen en

verplaatsen van personen (consumenten en dienstenverstrekkers)

Markttoegang = vermindering van binnenlandse regelgeving

Controversieel omdat GATS “raakt aan inrichting van de maatschappij”

13

Belangrijkste WTO-akkoorden

TRIPS (Trade Related Intellectual Property Rights Agreement) :

Getekend in 1994 Verplicht tot bescherming van intellectuele

eigendomsrechten (patenten enz) Controversieel omdat het vooral belangen

beschermt van het Noorden, duur is om uit te voeren, en technologie duur maakt.

14

Belangrijkste WTO-akkoorden

ATC (Agreement on Textiles and Clothing) :

Getekend in 1994 Maakt een einde aan het Multivezelakkoord

dat jarenlang Noorden beschermde tegen invoer uit Zuiden

Schaft tegen 1.1.2005 alle kwantitatieve beperkingen af

Controversieel omwille van sociale rechten, einde van quota voor minst-ontwikkelde landen, dominantie van China

15

Forum of Arena?

De WTO-besluitvorming

16

De WTO-besluitvormingFormele besluitvorming: Hoogste orgaan: ministerconferentie

(om de twee jaar: Singapore 1996, Geneve 1998, Seattle 1999, Doha 2001, Cancun 2003,Hong Kong 2005)

Algemene Raad in Geneve: ambassadeurs Raden: diensten, goederen, intellectuele

eigendomsrechten Commissies, werkgroepen

17

De WTO-besluitvormingOfficieuze besluitvorming: “Green Rooms”: gesprekken tussen 20-tal WTO-leden en

DG “openhaardgesprekken” en “boswandelingen”: voorzitters

van raden en comités met select aantal leden Wie? Waar? Wanneer? Wat? WTO secretariaat organiseert

deze vergaderingen sinds Lamy aan het stuur staat

Daarnaast: Officieuze contacten belegd door leden: bijv op de

Europese delegatie, de US ambassade, enz Groepsvergaderingen: G4, G4+2, G10, G20, G33, Cairns,

LDC, Afrika, ACP, G110- GEEN Notulen

18

De WTO-besluitvormingOfficieuze WTO-groepen:

(Quad: EU, US, Japan, Canada)

G4 = EU, US, India, Brazilië

G6 = G4+2 : Japan en Australië

G7 = G6 + China

G14= …

19

De WTO-besluitvormingOfficieuze WTO-groepen:

G10 = 10 ontwikkelde landen die landbouw beschermen maar niet exporteren

Nama-11 = grotere ontwikkelingslanden die samen ageren rond industriële tarieven

Cairns = landbouwexporterende landen (zonder EU)

G20 = grotere ontwikkelingslanden die samen ageren rond landbouw

G33 = 45 kleinere ontwikkelingslanden die samen ageren voor recht op bescherming en voedselzekerheid

20

De WTO-besluitvormingOfficieuze WTO-groepen (vervolg):

LDC = de minstontwikkelde landen Afrika groep = alle Afrikaanse landen ACP = alle ACP landen (uit Afrika, Cariben en

Stille Oceaan) G90 = ACP, Africa en LDC samen G110 = alle georganiseerde ontwikkelingslanden

samen

Meeste groepen gaan over landbouw. Ontwikkelingslanden minder goed georganiseerd rond andere thema’s

21

De WTO-besluitvormingDe Ministerconferentie: geen vaste werkwijze

De officiële agenda

Officiële opening (enkele uren, dag 1) Speeches door Ministers (van ‘s morgens tot ‘s

avonds alle volgende dagen) Officiële slotzitting: aanvaarding van slottekst (1

à 2 uur, laatste dag)

Met notulen

22

De WTO-besluitvorming

De Ministerconferentie: de officieuze agenda

Alle onderhandelingen: “biechten”, kleine groepen, voltallige themavergaderingen, Green Rooms, HODs

Geen notulen

23

De WTOBesluitvorming:

- “één land, één stem”, maar er wordt nooit gestemd- beslissingen bij impliciete consensus van aanwezigen- consensus building- informele en exclusieve vergaderingen- politiek van voldongen feiten- ongelijkheid van middelen- coalitievorming

- “the Quad rules by pressure” lijkt voorbij- “één dollar, één stem”: economische macht blijft

doorwegen

24

De Doharonde

= een ontwikkelingsronde ?

25

Het voorspelDe EU heeft geijverd voor een nieuwe ronde sinds

1995. De EU wil vooral:- Meer markttoegang voor haar producten en

diensten- Verdere uitbreiding van de bevoegdheden van de

WTO (“Singapore issues”)- Investeringen- Concurrentieregels- Openbare aanbestedingen- Vereenvoudiging van de douane procedures

- De EU vraagt ook de invoering van sociale en milieuclausules in de WTO

26

Het voorspel

Standpunt van de ontwikkelingslanden:

- Geen nieuwe ronde en nieuwe bevoegdheden, maar

- RRR: review, repair, reform

27

De EU en de WTO

RRR:- Review: evalueren van de UR akkoorden- Repair: oplossen van leemtes en

onevenwichten in de UR akkoorden(“implementatie” dossier)

- Reform: WTO doorzichtiger maken, meer democratisch

28

Het voorspel

Maar ontwikkelingslanden ook geïnteresseerd in- Einde van de dumping van landbouwproducten- Goedkopere medicijnen- Meer markttoegang voor laag technologische

producten (textiel, kleding, half-afgewerkte producten etc.)

- Technische assistentie en capaciteitsondersteuning: om te onderhandelen, uit te voeren, en productiebeperkingen te verminderen

29

Het voorspel

Agenda van de VSA:- verminderen landbouwsubsidies in EU- liberalisering van de diensten- algehele vermindering van industriële

subsidies- geen bijschaving van WTO-akkoorden- behoud van anti-dumping- liberalisering overheidsaanbestedingen

30

Het voorspel

Van Seattle naar Doha:- EU push voor een Millennium Ronde

mislukt in Seattle - EU en USA duwen nieuwe ronde

door Doha in post-11-september atmosfeer

31

De Doharonde

- Inhoud:- Landbouw- Diensten (GATS)- NAMA (markttoegang voor niet

landbouwproducten)- Herziening van bestaande akkoorden om

uitvoering te verbeteren (=/- 90 artikels) of om bijzonder behandeling voor ontwikkelingslanden te verbeteren (=/-80 artikels)

- Herziening TRIPS- Herziening anti-dumping

32

De Doharonde- Inhoud:

Nieuwe thema’sOprichting van werkgroepen over- handel en technologieoverdracht- handel en schuldVoorlopig aan boord maar moet nog bevestigd op

volgende ministerconferentie (in september 2003 in Cancun)

- Vereenvoudiging van douaneformaliteiten - Investeringen- Overheidsaanbestedingen- Concurrentieregels beslissingVerworpen: relatie met arbeidsnormenAanvaard: verduidelijken van relatie met milieuakkoorden

en liberalisering van milieugoederen en -diensten

33

De DoharondeVolgorde:- Er wordt eerst werk gemaakt van :

- de herzieningen en - de verduidelijkingen van de voorstellen over :

- de nieuwe thema’s en - de nieuwe verwachtingen op vlak van marktoegang

in landbouw, industriële producten en diensten

- Op basis daarvan wordt er in Cancun beslist over de nieuwe thema’s

34

Cancun mislukt toegevingen aan ontwikkelingslanden

over herzieningen worden vertraagd en gekoppeld aan toegevingen over

nieuwe toegevingen en markttoegang Ontwikkelingslanden verwerpen

investeringen, overheidsaanbestedingen en concurrentieregels

Van “Singapore Issues” blijft enkel vereenvoudiging van douaneprocedures over

35

De ronde loopt vast Na Cancun vernauwt de ronde al

snel tot een harde onderhandeling over NAMA en landbouw

Niets gaat vooruit zolang er geen vergelijk gevonden wordt in die 2 thema’s

36

Belangenstrijd Nama :- Rijke landen willen marktoegang in

het Zuiden- Vooral in grotere

ontwikkelingslanden - Minst-ontwikkelde landen en enkele

“kwetsbare landen” vrijgesteld

37

Belangenstrijd Nama:- Methode: Noorden wil Zwitserse formule:

Nieuwe tarief = oude x coëfficiënt/(oude + coëfficiënt)

- Is zeer drastische verlaging tot hoogte van coëfficiënt (Noorden eist: coëff 15)

- Vroegere rondes: lineaire formule dwz verlagen mét bepaald %

38

Belangenstrijd Landbouw:

Export Import

Subsidies

VSAEU

G10

Geen subsidies

CairnsG20?

G33G90

39

Belangenstrijd Landbouw:- Exporteurs willen markttoegang- Exporteurs/Importeurs zonder subsidies willen subsidies

weg- Importeurs willen markten beschermen

Gevolg: iedereen markten openen en niemand nog subsidies?

Of : iedereen mag beschermen en steunen, maar dan niet exporteren

Zwakkere ontwikkelingslanden vrezen marktliberalisering; worden weinig gehoord

Strijd tussen landbouw model: industrieel tegen familiaal

40

Stand van zaken nu Laatste vijf jaar langzame technische

vooruitgang Ingewikkeld kluwen van regels en

uitzonderingen Duidelijk dat Noorden landbouwsubsidies

niet willen verlagen Duidelijk dat Zuiden invoertaksen niet

sterk wil verminderen

41

Stand van zaken nu Wel bereid om plafonds te

aanvaarden zodat subsidies en taksen niet meer kunnen stijgen

Lijkt dus op algemene verlaging van ambities

VSA nog niet klaar met standpunt Géén onderhandelingen op de 7de

ministerconferentie van de WTO

42

Stand van zaken nu

“Kleine” irritante dossiers: Katoensubsidies van de VSA Toegang tot de Europese markt voor

bananen

43

EPA’s

Economische Partnerschapsakkoorden

44

Wat zijn EPA’s?

“Economische Partnerschaps-Akkoorden” zijn - “veelomvattende” - regionale - vrijhandelsakkoorden - tussen de EU en de ACP-landen

45

Wat zijn EPA’s?

“tussen EU en ACP-landen”

ACP : 78(+1) landen uit Afrika-Cariben-Pacific Samenwerkingsakkoorden sinds 1975 (Lomé),

nu Cotonou (2000) 76 ACP-landen onderhandelen EPAs: 79 min

Cuba, Oost Timor, Somalië 39 zijn minstontwikkelde landen (MOL)

46

Wat zijn EPA’s?

EPA’s zijn regionale akkoorden tussen EU en 6 ACP regio’s EU-Cariben (15 landen) EU-West-Afrika (16) EU-Centraal-Afrika (8) EU-Oost- and Zuidelijk Afrika (ESA)

(15+1) EU-Zuidelijk Afrika (7-1) EU-Pacific (14)

47

48

Wat zijn EPA’s?

EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden :

akkoorden die invoertaksen op de handel in goederen zoveel mogelijk afschaffen

49

Wat zijn EPA’s?

EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden (Free Trade Agreements - FTAs)

FTA’s worden gedefineerd door de WTO in art.24 van GATT

“afschaffing van alle handelsbelemmeringen” “voor vrijwel alle handel” IN GOEDEREN “binnen een overgangsperiode van 10 jaar” “met verlengingen in uitzonderlijke gevallen”

50

Wat zijn EPA’s?

EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden

“vrijwel alle handel” volgens de EU

Gemiddeld 90% van alle handel Met asymmetrie :

EU 100% - ACP ±80% ± 20% kan uitgezonderd worden

51

Wat zijn EPA’s?

EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden

“10 jaar met uitzonderingen” volgens de EU

Overgangsperiode van 15 jaar Langer = uitsluiting (20j, 25j, niet)

52

Wat zijn EPA’s?

EPA’s zijn Vrijhandelsakkoorden

(volgens EU) ACP kunnen voor ± 20 % tarieven behouden of afschaffing ervan langer dan 15 jaar

ACP betwisten dit en stellen dat 60% in 25 jaar ook nog altijd in overeenstemming is met de WTO!

53

Wat zijn EPA’s?EPA’s are “veelomvattende” akkoorden:De vrijhandel in goederen moet vervolledigd worden

door Liberalisering van handel in diensten Liberalisering van investeringen Transparantie (en liberalisering) van openbare

aanbestedingen Vereenvoudiging van douaneverrichtingen Concurrentieregels Verstrenging van intellectuele eigendomsrechten Sanitaire en Fytosanitaire normen, technische normen Gegevensbescherming Ontwikkelingshulp

54

Wat zijn EPA’s?

EU : EPA’s zijn “veelomvattende” regionale vrijhandelsakkoorden tussen de EU en de ACP-landen

EPA’s zijn “instrumenten voor ontwikkeling”

55

Wat zijn EPA’s?EPA’s zijn “instrumenten voor ontwikkeling”Het Cotonou Akkoord zegt dat EPA’s :

moeten bijdragen tot duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding

de productiecapaciteiten en exportcapaciteiten van de ACP-landen moeten versterken

Rekening moeten houden met de verschillende noden en ontwikkelingsniveaus van de ACP-landen en regio’s

56

Wat zijn EPA’s?EPA’s zijn “instrumenten voor ontwikkeling”Het Cotonou Akkoord zegt dat EPA’s :

de geleidelijke integratie van de ACP-landen in de wereldeconomie moeten bevorderen

volledig in overeenstemming moeten zijn met de regels van de WTO

moeten gebaseerd zijn op de regionale integratie-intiatieven van de ACP-landen

57

Wat zijn EPA’s?EPA’s zijn

“instrumenten voor ontwikkeling” EU: samen met ontwikkelingshulp zullen

veelomvattende regionale vrijhandelsakkoorden van EPA’s ontwikkelingsinstrumenten maken

versus ACP: handelsliberalisering moet voorafgegaan

worden met maatregelen om de productiecapaciteit en de regionale integratie te versterken

58

EPA’s:

Wat zijn EPA’s?

Waar komen EPA’s vandaan?

59

Huidige EU-ACP handelsrelatie

EU geeft al meer dan dertig jaar éénzijdige voordelige (“preferentiële”) markttoegang aan ACP landen (akkoorden van Lomé en voorlopers)

Éénzijdig = ACP moeten er geen handelsvoordelen voor in ruil geven

Voordelig : • 95,67% van invoer uit ACP is vrij (géén invoertarief, géén

beperking op hoeveelheid)• 4,23% =

• vooral bananen en suiker, die zijn zonder invoertarieven, maar wel met beperkingen op hoeveelheden (“quota”)

• nog een aantal seizoenstarieven voor bepaalde groenten en fruit; rijst

60

Huidige EU-ACP handelsrelatie

In 1997 pakte de EU Commissie uit met een “Groen Boek” over de EU-ACP relatie waarin het een reeks vernieuwingen voorstelde, o.a.

Afschaffing van de éénzijdige voordelen en vervanging door een wederkerige handelsrelatie in overeenstemming met WTO-regels

Wederkerig: ACP en EU geven elkaar markttoegang

Overeenstemming met WTO?

61

“in overeenstemming met WTO”

Hoofdregel van GATT/WTO: alle leden gelijk behandelen

1979: uitzondering ontwikkelingslanden mogen beter behandeld worden

- onderscheid mogelijk tussen ontwikkelde landen, ontwikkelingslanden, minstontwikkelde landen

ACP is een déélgroep van OL en MOL, en dus discrimeren van niet-ACP OL en MOL

ACP handelsvoordelen dus niet “WTO compatible”

Maar: WTO altijd bijzonder toestemming gegeven (= waiver)

62

Huidige EU-ACP handelsrelatie

1997:EU Commissie wil ACP preferenties weg

Waarom? Om in overeenstemming te zijn met

WTO (geen bijzondere toestemming nodig)

“Preferenties hebben niet gewerkt”

63

“Preferenties hebben niet gewerkt”

Ondanks preferenties is aandeel van ACP in EU invoer gedaald

ACP export nog steeds enkele grondstoffen, nauwelijks diversificatie

Maar Waar preferenties groot genoeg waren

hebben ze wel gewerkt ACP OL wel stand gehouden , MOL niet

64

Huidige EU-ACP handelsrelatie

1998-1999 EU en ACP onderhandelen nieuw samenwerkingsakkoord dat Lomé moet vervangen

2000 nieuw akkoord wordt getekend in Cotonou

Het Cotonou Akkoord zegt: Preferenties verlengen tot 31 december 2007 Daarvoor waiver vragen van WTO (gekregen in

november 2001) Ondertussen wederkerige handelsakkoorden

onderhandelen (=EPA’s) EPA’s klaar op 31 december 2007 Nieuw handelsrelaties vanaf 1 januari 2008

65

EPA’s: 1,3,2?

1) Preferenties voor individuele ACP-landen

3) EPAs: wederkerige vrijhandel op basis van ACP regio’s

2) Versterken en consolideren van ACP regio’s in combinatie met preferenties; vrijhandelpas beginnen als bepaalde doelstellingen zijn gehaald

66

Stand van ZakenDeadline 31 december 2007 niet gehaald

Slechts één volledige EPA: met de Caraïben

20 (+1) voorlopige akkoorden met individuele landen of sub-groepjes

41(-1) landen bereik(t)en géén akkoord

Sinds 2007 nog steeds géén nieuw akkoord

67

Stand van ZakenWaarom zo mager resultaat?

Ingewikkelde onderhandelingen, zeer “veelomvattend”, regionale aanpak versus zwakke regionale instellingen

Eerste vrijhandelsakkoorden met MOL versus geringe institutionele capaciteit

Sterk verschil in visie

68

Stand van Zaken Voorlopige akkoorden : vooral over

goederen in overeenstemming met WTO, geven ACP-landen markttoegang tot EU

Landen zonder akkoord: Ofwel MOL, dan vrije toegang Ofwel niet-MOL, dan zelfde toegang als

andere ontwikkelingslanden, dwz: tarieven omhoog

69

Stand van ZakenVoorlopige akkoorden met: Pacific: Papua en Fiji West-Afrika: Ivoorkust, Ghana Centraal Afrika: Kameroen Zuidelijk Afrika: Botswana, Namibië,

Lesotho, Swaziland, Mozambique Oostelijk Afrika: EAC (Oeganda, Rwanda,

Burundi, Kenia, Tanzania) en Mauritius, Seychellen, Comoren, Madagaskar, Zimbabwe en Zambia

70

71

Stand van Zaken Voorlopige akkoorden moeten nog

officieel getekend, aan WTO voorgelegd en geratificeerd

ACP landen vragen herziening van vele bepalingen

ACP landen kwaad over opdeling van de regio’s

EU blijft aandringen op volledige EPAs

ACP streven naar regionale akkoorden

72

Stand van Zaken Onderhandelingen lopen verder

voor volledige en/of regionale akkoorden en tegelijk voor herziening elementen

uit voorlopige akkoorden Volledige en/of regionale akkoorden

zullen voorlopige vervangen Problemen blijven: markttoegang

voor goederen op regionaal niveau; welke bijkomende thema’s wel of niet onderhandelen

73

Stand van Zaken Onderhandelingen blijven

moeizaam verlopen

Afrikaanse landen ondernemen ondertussen pogingen om regionale integratie verder te zetten (vb: Comesa/SADC/EAC vrijhandelszone)

74

Stand van ZakenCariforum EPA

Bevat vooral veel nieuwe verplichtingen voor de Caraïben, die op maat van EU geschreven zijn

Alle artikels over samenwerking en alles wat de Caraïben hebben voorgesteld is niet-bindend

Positieve maatregelen om de economie van Caraïben te bevorderen zitten niet in EPA, maar in hulpprogramma (waarvoor je dus geen EPA nodig had)

Er is geen periodieke evaluatie van de impact van het akkoord voorzien

75

EPA informatie http://www.acp-eu-trade.org/

http://ec.europa.eu/trade/issues/bilateral/regions/acp/index_en.htm

http://www.acp.int

http://www.bilaterals.org

http://www.epa2007.org

Http://www.11.be > thema’s > EPA’s

76

EPA informatie

http://www.mo.be/index.php?id=268(Mo* paper over EPA’s)

http://www.11.be/11/index.php?option=com_content&task=blogcategory&id=18196&Itemid=147

(Vraag en Antwoord brochure over EPA’s)

http://ec.europa.eu/commission_barroso/michel/index_en.html

(Boekje van Louis Michel over EPA’s)

77

Global Europe

Het Europese

Handelsbeleid

78

Het Europese handelsbeleid In de EU is het handelsbeleid een

exclusieve bevoegdheid van de Unie (behalve exportpromotie)

De Commissie neemt initiatief, onderhandelt, stelt wetgeving voor en voert beleid uit

De Raad en het Parlement keuren samen wetgeving goed

79

Het Europese handelsbeleid De Raad keurt onderhandelingsmandaten

goed en stuurt onderhandelingen bij via Comité Handelsbeleid (Trade Policy Committee (TPC), vroeger de “C133”: werkgroep van EU27 met Commissie)

De Raad én het Parlement moet onderhandelingsresultaat goedkeuren

Parlement probeert meer greep te krijgen op onderhandelingsmandaat

80

Het Europese handelsbeleid Onderhandelingen:

Multilateraal : in de WTO Bilateraal: EPA’s, Centraal-America, Andes,

Mercosur, Euro-Med, Golf, India, ASEAN, Korea; Ukraïne; …

Opvolging uitvoering van akkoorden Bilateraal overleg: China, Rusland, USA Markttoegangsteams Anti-dumpingsmaatregelen

81

Het Europese handelsbeleid

Preferentiële markttoegang: GSP: gunstige invoertaksen voor alle

ontwikkelingslanden GSP+: extra markttoegang voor landen die

internationale milieu- en sociale normen respecteren

Everything But Arms: vrije markttoegang voor minstontwikkelde landen

Cotonou: vrije markttoegang voor ACP-landen Hulp voor handel

82

Global Europe, Competing in the world

EU handelsstrategie sinds 2006 Zeer offensief:

EU moet zorgen voor meer toegang voor Europese producten, goederen, diensten en investeringen op de wereldmarkt en in het bijzonder in groeilanden

Toegang krijgen tot markten, openbare aanbestedingen én grondstoffen

Versterkte bescherming van intellectuele eigendomsrechten, inclusief geografische benamingen

83

Global Europe, Competing in the world

EU handelsstrategie since 2006 Zeer offensief:

Niet enkel grensmaatregelen, ook aanpassen van binnenlandse regelgeving (niet-tarifaire belemmeringen)

Voorafgaande consultatie bij nieuwe regelgeving

Alsmaar minder flexibiliteit voor ontwikkelingslanden

84

Het Europese handelsbeleid

Onderhandelingsmandaat is geheim Onderhandelingen zijn geheim Parlement krijgt enkel verslagen van

Commissie en onderhandelingsresultaten te zien

Commissie werkt zeer nauw samen met bedrijfswereld

Vakbonden en civiele maatschappij enkel toegang tot “verwerkte” informatie, geen officiële stukken

85

Global Europe

Het Belgische

Handelsbeleid

86

Het Belgische handelsbeleid België neemt dagelijks deel aan

Europees handelsbeleid via TPC België geeft daarover geen enkele

informatie! Tenzij in algemene bewoordingen op

vraag van parlement of sporadische “consultatie” met de civiele maatschappij

87

Het Belgische handelsbeleid Parlement heeft niets te zeggen over

handelsbeleid Moet wel handelsakkoorden ratificeren

(goedkeuren zonder commentaar of wijziging)

Belgisch standpunt is vrijwel uitsluitend gebaseerd op wat bedrijfswereld wil

Belgische standpunt wordt wel overlegt met gewesten en tussen ministeries en kabinetten (maar kabinetten kennen en volgen de details niet)

88

Het Belgische handelsbeleid

Inhoud: “België staat volledig achter het beleid

van de Commissie” België voegt daar enkel eigen offensieve

en defensieve belangen aan toe (zoals gedefinieerd door bedrijfswereld)

Houdt pottenkijkers zover mogelijk weg Verdedigt wel opname van sociale

normen in handelsakkoorden

89

Handel en Waardig Werk

De sociale dimensie van de handel

90

Sociale dimensie Beperkte visie: handelsakkoorden moeten

bepalingen bevatten over naleven van arbeidsnormen

Ruime visie: handelsakkoorden moeten bijdragen tot sociale vooruitgang; alle bepalingen moeten geëvalueerd worden op hun sociale impact en bijgestuurd

Bijvoorbeeld: impact op tewerkstelling (in genderperspectief!) en inkomens; toegang tot diensten, tot geneesmiddelen, tot onderwijs en gezondheidszorg; mogelijkheden van kleine producenten; rol van overheidsbedrijven, enz.

91

Sociale dimensie Waardig Werk mag niet beperkt worden

tot een hoekje van een akkoord maar moet overal aan bod komen; anders enkel

Harde economisch akkoorden die enkel bedrijfsbelangen dienen met aan het eind enkele bepalingen over respecteren van arbeidsnormen

Vergt: transparantie en inspraak. Democratisering van het handelsbeleid !

92

Sociale dimensie

Beste “sociale hoofdstuk” in EU handelsakkoord tot nu toe: Caraïbische EPA

Oprichting van gezamenlijke raadgevend comité (Advisory committee)

Mag zich uitspreken over alle aspecten van akkoord

93

Sociale dimensie

Kan zelf sociale problemen aankaarten

Moet advies geven bij twijfel over naleving van internationale arbeidsnormen

Bij klachten wordt ook ILO gehoord En kan experten commissie worden

opgericht die rapport maakt

94

Sociale dimensie

Zaak kan voor Geschillencommissie gebracht worden die kan uitspraak doen en vragen om beleid aan te passen

Geschillencommissie kan bij weigering van aanpassing “gepaste maatregelen” op leggen

Maar: deze mogen niet bestaan uit opheffing van handelsvoordelen