1

2

Organisatie van het gevangeniswezen.

Jo Demuynck,

Adviseur-generaal gevangenisdirecteur,

Inrichtingshoofd gevangenis Antwerpen

Donderdag 23 MEI 2013 14u00 tot 17u00

Deel 1: organisatie van het gevangeniswezen

Deel 2: de externe rechtspositie: een inleiding

Samen werken in de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden.

3

DEEL 1:

ORGANISATIE VAN HET GEVANGENISWEZEN

4

FOD JUSTITIE

5

MISSIE

De FOD Justitie, op het kruispunt van de drie grondwettelijke machten, heeft als opdrachten: De voorbereiding en de uitvoering van de wetgeving alsook de ondersteuning van de Minister van Justitie binnen zijn competentiedomeinen; De omkadering en operationele ondersteuning van de rechterlijke macht, waarbij coördinatie en organisatieontwikkeling voorop staan; De effectieve uitvoering van de rechterlijke en administratieve beslissingen waarbij de rechtszekerheid en gelijkheid van behandeling van alle betrokken partijen worden gevrijwaard.

6

DIRECTORAAT-GENERAAL PENITENTIAIRE INRICHTINGEN

7

8

9

KAARTBUITENDIENSTEN

10

TYPE INRICHTINGEN (AR)

• Open inrichtingen

• Half-open inrichtingen

• Gesloten inrichtingen

• (Elektronisch Toezicht)

• (Thuisdetentie)

11

Bevolking 2011

Gemiddelde dagbevolking per categorie

Beklaagden : 3736,1 of 34,0 %

Veroordeelden : 6049,89 of 55,1 %

Geïnterneerden : 1091,4 of 9,9 %

Andere : 96,2 of 0,9 %

Totaal : 10973,5 Jongeren in Everberg, Tongeren, St Hubert : 81,6

12

Bevolking 2011

Gemiddelde dagbevolking per regime

Gewoon regime : 10896

Beperkte detentie, halve vrijheid, beperkte vrijheid : 77,6

Totaal : 10973,5

Elektronisch toezicht : 982,9

13

Bevolking 2011

Gemiddelde overbevolking

Capaciteit : 9128,8

Bezetting : 10973,5

Gemiddelde overbevolkingsgraad : 20,2%

14

Bevolking 2008 – 2010 - 2011

Opsluitingen per categorie

Beklaagden : 12.043 – 12.279 - 12192

Veroordeelden : 4.728 – 5.298 - 5485

Geïnterneerden : 375 – 378 - 370

Andere : 199 – 235 - 253

Totaal : 17.345 (zuigelingen: 18) – 18.190 (22) - 18300 (21)

Minderjarigen Everberg : 522 – 619 - 610 (Everberg, Tongeren, St Hubert)

15

Bevolking 2008 – 2010 - 2011

Vrijstellingen Beklaagden : 8.564 – 8.583 – 8.614

Strafeinde : 422 + 36 (ET) – 590 + 48 (ET) – 568

Geïnterneerden : 462 – 471 – 468

Voorwaardelijke invrijheidstelling (V.I.) : 402 + 339 (ET) – 322 + 366(ET) - 343

Voorlopige invrijheidstelling (- 3 j) : 3.752 + 1.278 (ET) – 4127 + 2.121(ET) - 4125

Voorlopige invrijheidstelling vreemdelingen (+ 3 jaar): 324 – 261- 272

Totaal : 15.859 (+ ET 1653) - 14.521 (+ ET 2535) – 14548 (+ ET 2736)

Jongeren : 522 – 588 - 625 (Everberg, Tongeren, St. Hubert)

16

Bevolking 2008 – 2010 - 2011

Gemiddelde dagbevolking volgens geslacht

Mannen : 9.468,8 – 10.129,1 – 10531,3

Vrouwen : 421,8 (4,3 %) – 406,6 (4,0 %) – 442,2 (4,0)

17

Bevolking 2008 – 2010 - 2011 Volgens nationaliteit in procent Belgisch : 57,6 – 57,3 – 55,8 Marokkaans : 10,7 – 10,7 – 10,7 Algerijns : 4,7 – 5,4 – 5,4 Roemeens : 1,9 – 2,2 – 2,7 Frans : 2,5 – 2,1 – 2,1 Nederlands : 1,8 – 1,9 - 2 Italiaans : 2,2 - 1,8 – 1,7 Turks : 2 – 1,7 – 1,6 Kongolees : 1,1 – 1 - 1 Albanees : 1 – 0,9 – 0,8 In totaal meer dan 120 nationaliteiten

18

19

GEVANGENIS

DIRECTEUR

Directeur Regime Directeur Zaakvoerder

GriffieHuishoudelijke

DienstTechnische

DienstBoekhouding

Wasserij

Kantine

Keuken

OnderhoudMaterieel

en Gebouwen

WerkplaatsenHoeveSmidseSchrijnwerkerijDrukkerijAannemers...

Massa gedetineerden

Gelden

Waren

Regie van deGevangenis-

arbeid

Directeur personeel

...

P.S.D.

Medische Dienstzorgequipe

Bewakings-

personeel

Erediensten en MoreelConsulenten

BeleidsmedewerkerVlaamse Gemeenschap

Dienst personeel

20

BEWAKINGSPERSONEEL TECHNISCH PERSONEEL

Hoofdpenitentiair assistent

Penitentiair assistent

Adjunct penitentiair assistent

Penitentiair bewakings-assistent ploegchef

Penitentiair bewakings-assistentna 12 jaar graadanciënniteit

Penitentiair bewakings-assistentna 4 jaar graadanciënniteit

Penitentiair bewakings-assistent

Hoofdtechnisch assistent

Technisch assistent

Adjunct technisch assistent

Penitentiair technisch assistent ploegchef

21

WERKEN IN EEN GEVANGENIS

• Wat is vrijheidsberoving?

(art. 6 Basiswet betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden)

• Veiligheid maakt het verschil !

• Wat is VEILIGHEID?

(art. 2 – 9°, 10° Basiswet betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden)

• Interne veiligheid • Externe veiligheid

22

HOE DE VEILIGHEID GARANDEREN ?

• Infrastructuur

• Technische hulpmiddelen

• Veiligheidsprocedures

• Human resources

23

Art.105 BASISWET

§1. Het handhaven van de orde en de veiligheid impliceert een dynamische wisselwerking tussen het gevangenispersoneel en de gedetineerden, enerzijds, en een evenwichtige verhouding tussen de technische middelen die worden ingezet en een constructief detentieregime, anderzijds.

24

INFRASTRUCTUUR

• GEBOUWEN• OMHEINING • TRALIES• SLUIZEN (wachten of plannen ?)• SLOTEN EN SLEUTELS (openen = sluiten ! )

• mechanisch • A.I. art. 178: nooit sleutels aan gedetineerden geven• sleutel verloren : wat nu ???

• elektrisch (aanvraag, camera, badge,…)

25

TECHNISCHE HULPMIDDELEN

• Camera’s (met opname)

• Radarcontrole

• Metaaldetectiepoort

• RX-controle

• Oproepsystemen

• Alarmknoppen

26

VEILIGHEIDSPROCEDURES

• Toegangscontrole:(A.R. art. 5bis: Ieder die de omheining van een strafinrichting binnenkomt, moet door een metaaldetectieportiek gaan en de andere voor de veiligheid vereiste controlemiddelen ondergaan, met uitzondering van die welke het schaamtegevoel kwetsen.) (basiswet art;32)

• Identiteitscontrole• metaaldetectiecontrole• bagage controle (rx)• foto• badge + registratie (personeel, hulpverleners, bezoekers

27

VEILIGHEIDSPROCEDURES

Bezoektoelatingen:

• directeur

• lokale procedures

• bezoekers inlichten over toegangscontrole

28

VEILIGHEIDSPROCEDURES

• Binnenbrengen van voorwerpen:

• Elektronica verboden voor iedereen:• GSM• Laptop• Fototoestel, camera• ……

• Voor gedetineerden (cfr. Huishoudelijk reglement)

29

VEILIGHEIDSPROCEDURES

MIJN BUREEL !

• andere gebruikers ?

• telefoon

• wie reinigt mijn bureel ?

• opruimen, kasten sluiten (gevaarlijke voorwerpen, privacy)

• deur sluiten

30

• Veiligheidsprocedures voor gedetineerden:

• appèls• bewegingen (collectief individueel)• personenfouilles(wijziging van de basiswet in 2013 ?)• fouille van lokalen• bijzonder veiligheidsmaatregel (dir)• bijzonder individueel veiligheidsregime (DG) • tuchtsancties(dir) (wijziging basiswet 2013?)

Wat heb ik daar mee te maken als hulpverlener?

VEILIGHEIDSPROCEDURES

31

GEDRAGSREGELS VOOR PERSONEEL

• Bijzondere instructie op de personeelsleden van de buiten van het bestuur strafinrichtingen.

• Wet op voorhechtenis (secreet)

• ….

32

Hoe kunnen we samenwerken ?

• De P.B.A. is een belangrijke medewerker.• Eigen functie zo nauwkeurig mogelijk toelichten (blijven herhalen).• Wat is taak van mijn gesprekspartner?• Welke reacties mag ik verwachten ?• Mijn opdracht is de belangrijkste ! (maar dat denkt uw

gesprekspartner ook)• Jargon eigen maken ≠ gebruiken• Wat met kritiek/klachten ?(beleidsmedewerker, directeur,

commissie van toezicht,…)

33

Contacten met gedetineerden.

Enkele tips:

• Afstand bewaren.• Geen celbezoek.• Eigen functie afbakenen en doorverwijzen (‘shoppen’ van

gedetineerden niet in de hand werken)• Geen vergelijkingen met andere dossiers.• Voorzichtig met gedetineerden die ‘vertrouwelijke’

informatie komen meedelen.• De gedetineerde aanmoedigen tot een assertieve

houding.• Altijd loyaal blijven tov gerechtelijke beslissingen• Attesten afgeven is voor de directeur

34

DEEL 2:

DE EXTERNE RECHTSPOSITIE:

EEN INLEIDING

35

Wet van 17/5/2006 betreffende de externe rechtspositie van de

veroordeelden tot een vrijheidsstraf en de aan het

slachtoffer toegekende rechten in het raam van de

strafuitvoeringsmodaliteiten

36

Strafuitvoeringsmodaliteitentoe te kennen door:

- de minister- de strafuitvoeringsrechtbank

37

Door de minister:

- de uitgangsvergunning(UV)

- het penitentiair verlof(PV)

- de strafonderbreking

38

Door de strafuitvoeringsrechtbank:

- de beperkte detentie(BD)- het elektronisch toezicht(ET)- de voorwaardelijke invrijheidstelling(VI)- de voorlopige invrijheidstelling met het oog op

verwijdering - de voorlopige invrijheidstelling met het oog op

overlevering

39

De uitgangsvergunning

De mogelijkheid voor de veroordeelde om de gevangenis te verlaten voor de maximale duur van 16 uren.

Reden: Sociale, morele, juridische, familiale, opleidings of

professionele belangen of medisch onderzoek of behandeling

Voorbereiding reïntegratie

40

Het penitentiair verlof

De mogelijkheid voor de veroordeelde om de gevangenis driemaal 36 uur per trimester te verlaten

Het PV behoort tot het standaardregime.

1 jaar voor toelaatbaarheidsdatum VI

41

De strafonderbreking

De onderbreking van de uitvoering van de straf voor de maximale duur van 3 maanden.

(hernieuwbaar)

42

De beperkte detentie

Wijze van uitvoering van de vrijheidsstraf die de veroordeelde toelaatom op regelmatige wijze de strafinrichting te verlaten voor een bepaalde duur van maximum 12 uur per dagteneinde professionele, opleidings- of familiale belangen te behartigen die zijn aanwezigheid buiten de gevangenis vereisen

43

Het elektronisch toezicht

Wijze van uitvoering van de vrijheidsstraf waardoor de veroordeelde het geheel of een gedeelte van zijn vrijheidsstraf buiten de gevangenis ondergaat volgens een bepaald uitvoeringsplan, waarvan de naleving onder meer door elektronische middelen wordt gecontroleerd.

44

De voorwaardelijke invrijheidstelling

Wijze van uitvoering van de vrijheidsstraf waardoor de veroordeelde zijn straf ondergaat buiten de gevangenis,mits naleving van de voorwaarden die hem zijn opgelegd,gedurende een bepaalde proeftijd

45

Voorlopige invrijheidstelling met het oog op verwijdering van het grondgebied of met het oog op overlevering

46

Meer informatie :

www.just.fgov.be

47

Dank voor uw aandacht !