· Web viewIn maart 2016 is het project ‘Meldingsgraad verhogen onder kinderdagverblijven’ van...

Eindverslag regioproject:

Meldingsgraad verhogen onder kinderdagverblijven

GGD Rotterdam-Rijnmond en GGD HaaglandenDecember 2017

Auteurs:Hélène VoetenPascale LavooijMarijke van Cooten-BootRiany Brugmans

Inhoud

1. Achtergrond en doelstelling........................................................................................................3

2. Methoden......................................................................................................................................3

3. Resultaten.....................................................................................................................................5

4. Conclusie......................................................................................................................................9

Bijlage 1. Topic-lijst interviews met pedagogisch medewerkers.................................................10

Bijlage 2. Samenvatting resultaten van de interviews..................................................................13

Bijlage 3: Wordclouds met resultaten van de interviews..............................................................16

Bijlage 4: Screenshots uit het ontwikkelde filmpje........................................................................17

Bijlage 5: Informatieblad voor kinderdagverblijven van de GGD Rotterdam-Rijnmond...........18

Bijlage 6: Stickervel voor kinderdagverblijven van de GGD Rotterdam-Rijnmond...................20

2Eindverslag regioproject Meldingsgraad verhogen onder kinderdagverblijven

1. Achtergrond en doelstelling

In maart 2016 is het project ‘Meldingsgraad verhogen onder kinderdagverblijven’ van start gegaan. De reden hiervoor was dat veel kinderdagverblijven nooit een melding van een uitbraak doen bij de GGD (in de regio Rotterdam-Rijnmond heeft zo’n 70% van de kinderdagverblijven nooit een melding gedaan in de afgelopen 5 jaar). En dat terwijl er sterke aanwijzingen zijn dat kinderdagverblijven jaarlijks meerdere uitbraken hebben. Ervaring van GGD verpleegkundigen laat zien dat men vaak pas contact opneemt met de GGD als het uit de hand dreigt te lopen en dat de meldingsplicht soms onbekend is. Medewerkers van kinderdagverblijven lijken zich niet altijd bewust te zijn van de adviserende rol die de afdelingen infectiebestrijding van de GGD’en kunnen spelen in het geval van een uitbraak. Ook is er verwarring met de rol van afdelingen toezicht/inspectie kinderopvang – ook GGD.

Het doel van het project was als volgt:‘De herkenning van infectieziekten en het melden van uitbraken binnen kindercentra nemen toe. Door optimaal gebruik te maken van de adviesrol van de GGD-afdelingen infectieziektebestrijding, worden uitbraken in kindercentra sneller en effectiever bestreden. Medewerkers op uitvoerend niveau hebben een beter beeld van de rol van GGD-afdelingen infectieziektebestrijding en kunnen deze onderscheiden van de rol van toezichthouders.’

De uitdaging was om een voorlichtingsmiddel te vinden dat landelijk inzetbaar is, periodiek herhaald kan worden, en dat visueel aantrekkelijk (‘hip’) en laagdrempelig is, zodat men het graag wil gebruiken. Door de inhoud in een aantrekkelijke hippe vorm te gieten die gemakkelijk herhaald kan worden (animatie-film of e-learning), wilden we bereiken dat de interventie meer beklijfd (goed blijft hangen bij gebruikers en over een langere periode nog steeds gebruikt wordt). De interventie moet toepasbaar zijn in verschillende settings, bv binnen een teambijeenkomst of onderwijs, en individueel bekeken kunnen worden.

Het project is uitgevoerd door de volgende medewerkers: GGD Rotterdam-Rijnmond:

- Pascale Lavooij, sociaal verpleegkundige - Ruth Houweling, kwaliteitsmedewerker (tot september 2016)- Hélène Voeten, senior onderzoeker

GGD Haaglanden: - Marijke Cooten-Boot, sociaal verpleegkundige - Riany Brugmans, projectmedewerker (vanaf maart 2017)

De projectmedewerkers kwamen 1 tot 2 keer per maand bij elkaar om de voortgang en volgende acties te bespreken.

2. Methoden

Het projectplan was opgedeeld in de volgende fasen met bijbehorende methoden:

1. Vooronderzoek: interviewsAan de hand van een topiclijst zijn interviews gehouden met 16 pedagogisch medewerkers / locatiemedewerkers (zie Bijlage 1 voor de topiclijst). De helft van de interviews is gevoerd in de regio Rotterdam-Rijnmond, de andere helft in de regio Haaglanden. Bovendien was er een gelijke verdeling tussen medewerkers van grote en kleine kinderdagverblijven, meer stedelijk of ruraal gelegen, en of ze wel of niet eerder een melding bij de GGD hebben gedaan van een uitbraak. De interviews zijn uitgevoerd door de sociaal verpleegkundigen van de GGD, door middel van een bezoek aan het desbetreffende kinderdagverblijf.

Daarnaast zijn twee kwaliteitsmedewerkers geïnterviewd en twee toezichthouders kinderopvang (één van elk in beide regio’s). Voor hen is de topiclijst die gebruikt is bij de pedagogisch medewerkers enigszins aangepast. De resultaten zijn voorgelegd aan een klankbordgroep van deskundige sleutelfiguren (zie onder 3).


2. Analyse en planvorming d.m.v. sociale marketing tools Bij het bedenken hoe de interventie/tools er precies moesten uitzien is gebruik gemaakt van sociale marketing. Op basis van de interviews is de exacte doelgroep bepaald en zijn concrete gedragsdoelstellingen gekozen. Daarbij zijn tools van sociale marketing benut, zoals de voor- en nadelen analyse van het gedrag, bepaling van de kernboodschappen en keuze van een middelenmix voor de interventie. Ook is bij het maken van het definitieve plan voor de tools de inhoud van bestaande interventies geraadpleegd en meegenomen (de KIDDI app, Toolkit vlekjesziekten). Het plan voor de realisatie van de interventie/tools is voorgelegd aan de klankbordgroep van deskundige sleutelfiguren (zie onder 3).

3. KlankbordgroepEr is een klankbordgroep-bijeenkomst gehouden met sleutelfiguren op gebied van infectieziekte-interventies voor kinderdagverblijven en mensen uit de kindercentra zelf. De volgende mensen zijn aanwezig geweest op de klankbordgroep-bijeenkomst:

- Ontwikkelaar van de KIDDI app (Helen Aangenend, GGD Gelderland-Zuid)- Ontwikkelaar van de Toolkit vlekjesziekten (Maaike Bosschart, Veiligheids- en

Gezondheidsregio Gelderland-Midden)- Toezichthouder van Toezicht Kinderopvang Haaglanden (Elise van Keulen Nijmeijer)- Kwaliteitsmedewerker kindercentrum Den Haag (Leon van Heijningen, DAK kindercentra)- Coördinerend pedagogisch medewerker kindercentrum Barendrecht (Ester Verhaagen, Eiland

Marlyne) - Locatiemanager kindercentrum (Nicole van Cranenburgh, Manager Kinderopvang Mundo)

4. Realisatie van interventieHoewel in de doelstellingen en begroting rekening is gehouden met de ontwikkeling van een e-learning of animatiefilmpje(s), is de definitieve interventie pas gekozen na stap 3. Het is uiteindelijk een filmpje geworden, plus formats voor een factsheet/informatieblad en stickers, welke de individuele GGD’en kunnen aanpassen en verspreiden onder de kindercentra in hun regio. De projectmedewerkers hebben voor de film een script geschreven en zijn nauw betrokken geweest bij de opdrachtformulering en de uitvoering, en hebben daarbij de kernboodschappen bewaakt.

5. Pretesten van de ontwikkelde interventieDe geïnterviewden uit het vooronderzoek zijn benaderd om het filmpje te bekijken en van feedback te voorzien.

6. Evaluatie De interventie is aangeboden aan 20 zowel grote als kleine kinderdagverblijven, verspreid over de regio’s Rotterdam-Rijnmond en Haaglanden, waarbij zowel kinderdagverblijven die de laatste jaren een melding van een uitbraak hebben gedaan als die dat niet hebben gedaan zijn benaderd. Locatiemanagers zijn gemaild en vervolgens gebeld met de vraag of ze het filmpje willen tonen aan medewerkers van hun locatie (bijvoorbeeld in een teamoverleg). Daarbij hebben ze een paar vragen meegekregen om na afloop te bespreken (en de antwoorden noteren en aan ons te mailen):

- Wat vinden jullie van het filmpje?- Zijn er personen die iets nieuws hebben gehoord en zo ja wat?- Vinden jullie het filmpje nuttig? Waarom wel/niet? - Is het duidelijk wat de GGD afdeling Infectieziekten doet en wat je er aan hebt?- Zouden jullie - na het zien van het filmpje - nu eerder de telefoon pakken als je vragen hebt

over zieke kinderen of om een melding te doen?

Het plan was aanvankelijk om bij een viertal kinderdagverblijven aanwezig te zijn als het filmpje werd vertoond, om een voor- en nameting doen bij de deelnemers via een korte vragenlijst vooraf en achteraf. Daarin wilden we meten of de kennis en de meldingsbereidheid is toegenomen. Na overleg in de projectgroep hebben we besloten dit niet te doen, omdat het een beetje betuttelend overkomt om zo kort na elkaar (binnen 5 minuten!) een vragenlijst af te nemen om toegenomen kennis te meten (‘Heb je wel opgelet?’). Ook zou men wellicht sociaal wenselijke antwoorden geven als wij er zelf bij aanwezig waren. Het vroeg praktisch gezien ook een (te) grote tijdsinvestering, die niet opwoog tegen de opbrengsten.

Verder stonden er nog 2 evaluatie-onderdelen in het projectvoorstel. Enerzijds zouden we monitoren of het aantal meldingen van uitbraken door kinderdagverblijven aan de beide GGD’en toenemen, en of


er meer meldingen komen van kindercentra die nog nooit eerder hebben gemeld. Anderzijds zouden we de 20 kinderdagverblijven uit de evaluatie die het filmpje hebben bekeken na 6 maanden nogmaals benaderen, met de vraag of ze de afgelopen 6 maanden de GGD hebben gebeld/gemeld in geval van meerdere zieke kindjes, en waarom wel of niet. Na overleg in de projectgroep hebben we besloten dat beide onderdelen niet zinnig zijn en we ze niet gaan doen. De reden hiervoor is dat in de loop van dit kalenderjaar de KIDDI app geïntroduceerd is. Deze app kunnen medewerkers van kinderdagverblijven kosteloos downloaden. Het informeert ze over de verschillende infectieziekten, over hygiëne-maatregelen, wanneer ze moeten melden bij de GGD, het telefoonnummer van hun GGD afdeling infectieziekten, etc. De richtlijn van het RIVM is op die manier altijd up-to-date beschikbaar binnen handbereik. We hebben van de sociaal verpleegkundigen van de GGD die de telefoontjes/meldingen van kinderdagverblijven aannemen begrepen dat er sinds de invoering van de KIDDI app een toename is van telefoontjes vanuit de kinderdagverblijven aan de GGD. We denken dat we het effect van de KIDDI app op het bellen met/melden bij de GGD nooit kunnen onderscheiden van het effect van ons filmpje. Bovendien is de KIDDI app een belangrijk verspreidingsmiddel voor ons filmpje, waarbij het al helemaal onmogelijk wordt om het effect van die twee te onderscheiden. Daarom leken deze evaluatie-onderdelen ons onzinnig en zijn ze geschrapt.

7. Implementatie, verspreiding & communicatie: Voor de landelijke verspreiding hebben we contact gezocht met de KIDDI-app beheerders bij het RIVM en hebben we geregeld dat het filmpje wordt gepromoot via een prominent nieuwsbericht op het opstartscherm van de app. Ook hebben we een instructie gemaakt hoe andere GGD’en de interventie-onderdelen (filmpje plus formats voor een factsheet/informatieblad en stickers) kunnen aanpassen en verspreiden onder de kindercentra in hun regio. Daarnaast zijn er plannen om het filmpje onder de aandacht te brengen bij grote landelijke koepels van kindercentra, verschillende online media (bijvoorbeeld via nieuwsberichten en/of links op verschillende websites), vakbladen van de kinderopvang, en BOINK (Belangenvereniging Ouders in de Kinderopvang). Ook zullen we het project presenteren op verschillende landelijke overleggen op gebeid van infectieziekten.

8. Publicatie Er zal een poster worden gemaakt voor presentatie op de Transmissiedag op 20 maart 2018. Het project lijkt ons niet geschikt voor een onderzoeksartikel in het Infectieziekten Bulletin of Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, omdat het product een voorlichtingsfilmpje is waar niet heel veel over valt te vertellen, ook omdat het beperkt geëvalueerd is.

3. Resultaten

1. Vooronderzoek: interviewsEen samenvatting van de belangrijkste resultaten van de interviews met de pedagogisch medewerkers/ locatiemanagers, kwaliteitsmedewerkers en toezichthouders kinderopvang is te vinden in Bijlage 2.

Opvallende resultaten voor de pedagogisch medewerkers/locatiemanagers waren: Ongeveer 1/3 kent de afdeling Infectieziekten van de GGD niet, en 1/3 weet niet dat er een

verschil is tussen de afdeling infectieziekten en toezicht kinderopvang. Men belt niet met de GGD als het geen grote uitbraak is, als het iets simpels is of als het al

vaker is voorgekomen. Maar men belt ook niet als het plaatje ‘nog niet compleet is’. Men is soms bang dat men iets niet goed doet, of bang om met iets simpels te bellen Men belt wel als men (echt) niet (meer) weet wat men moet doen, als het heel erg is (veel

gevallen of ernstige gevallen), als er onrust is, als het blijft aanhouden Men weet niet dat men een verpleegkundige aan de lijn krijgt De meesten weten dat je moet melden, maar niet precies in welk geval of bij welke aantallen Men heeft behoefte aan informatie over infectieziekten (incubatietijd, basisinfo, plaatjes, hoe

herken je het, hoe voorkom je het, etc), wanneer je moet melden, maatregelen/wat moet je doen. En informatie over de rol van de GGD, wie doet wat, rol team IZ versus Toezicht.

De gesprekken met de kwaliteitsmedewerkers bevestigden het bovenstaande, vooral wat betreft de behoefte aan een informatieve tool over infectieziekten.

Uit de gesprekken met de toezichthouders kinderopvang bleek dat infectieziekten of hygiëne zelden aan bod komen bij een inspectie; de inspectie concentreert zich (veel meer dan vroeger) echt op


pedagogische zaken. Ziet men wel iets of zijn er vragen over infectieziekten dan adviseert men en/of verwijst door naar afdeling IZ of naar het RIVM

2. Analyse en planvorming d.m.v. sociale marketing tools Op basis van de interviews hebben we verschillende social marketing tools gebruikt. Zo hebben we onze exacte doelgroep bepaald, namelijk locatiemanagers en pedagogisch medewerkers van kindercentra. De precieze gedragsdoelstelling is geformuleerd als: 1. ‘eerder bellen met de afdeling Infectieziekten van de GGD als er iets speelt op gebied van infectieziekten’; en 2. ‘eerder melden aan de afdeling Infectieziekten van de GGD als er een uitbraak is’. We hebben een kosten-batenanalyse gemaakt door voor- en nadelen te bedenken van het gewenste en het ongewenste gedrag. Zo hebben we ons gerealiseerd dat het gevoels-voordeel van niet bellen is, dat je je niet bloot hoeft te geven, dat je zelf nog even kan aanmodderen en dat er geen veroordeling is omdat je iets niet weet of verkeerd hebt gedaan. Hiertegenover staat het gevoels-voordeel van wel bellen, namelijk een betere professional zijn en ouders tevredener houden. We bedachten dat het belangrijk is om zowel de mensen die al wel melden/bellen als die dat niet doen te bereiken met de interventie. Tenslotte hebben we onze ‘marketing-mix’ bepaald, en zijn we uitgekomen op de volgende interventie-onderdelen:

1. een filmpje; 2. een factsheet met o.a. informatie over hoeveel meldingen van uitbraken bij de GGD zijn

binnengekomen van kindercentra, zodat kindercentra ook iets terug horen van de meldingen die ze doen;

3. een stickervel met stickers met het nummer van de afdeling Infectieziekten, zodat dit in elke groep altijd bij de hand is.

Uit de interviews met de medewerkers van kindercentra bleek verder dat men ook behoefte had aan een tool met informatie over infectieziekten (incubatietijd, basisinfo, plaatjes, hoe herken je het, hoe voorkom je het, etc), wanneer je moet melden, en maatregelen/wat moet je doen. Gelukkig is – parallel aan ons project – de KIDDI app ontwikkeld die aan deze wensen tegemoet komt, zodat wij deze aspecten niet mee hoefden te nemen in onze tools.

4. KlankbordgroepHet vooronderzoek en de analyse- en planvorming is voorgelegd aan de klankbordgroep. Daarbij hebben we de resultaten van de interviews o.a. in ‘wordclouds’ gepresenteerd, zie Bijlage 3.

De klankbordgroep kon zich erg vinden in de plannen voor de interventie-onderdelen. Eén mogelijk interventie-onderdeel zagen de medewerkers van de kinderdagverblijven minder zitten. Dit was het (eventuele) plan om de toezichthouders kinderopvang een folder uit te laten delen tijdens hun bezoeken aan kindercentra, waarin uitleg werd gegeven hoe de afdeling Infectieziekten kan ondersteunen bij uitbraken/zieke kindjes. Het leek hun niet handig dat juist de toezichthouders dit uitdelen, terwijl één van de doelen van dit project is om het onderscheid te benadrukken tussen de afdelingen Toezicht Kinderopvang en Infectieziekten van de GGD. We moesten ze gelijk geven dat dit verwarrend kon werken en hebben dit onderdeel dan ook niet meegenomen in de realisatie van de interventie. Verder was men enthousiast over de plannen voor de interventie en zag de ontwikkelaar van de KIDDI app mogelijkheden dat het filmpje dat we wilden ontwikkelen uiteindelijk onderdeel zou gaan uitmaken van de KIDDI app.

5. Realisatie van interventieVoor de realisatie van het filmpje heeft de projectgroep zich eerst georiënteerd op verschillende filmmakers en zijn er bij een aantal van hen offertes opgevraagd. Uiteindelijk is er gekozen voor Sjoerd Schipper van Schipper Media, omdat hij het best leek te begrijpen wat wij wilden en zijn prijsopgave binnen het budget paste. De projectgroep heeft een script geschreven, en dit is met Schipper Media besproken en kortgesloten. Er is contact gezocht met een locatiemedewerker die door ons geïnterviewd was in het vooronderzoek. Zij wilde gelukkig meewerken aan de film en vond het leuk als we op locatie kwamen filmen. Ook is er bij de GGD’en gekeken wie er geïnterviewd/gefilmd konden worden. Uiteindelijk is er een filmdag gepland en zijn de opnames gemaakt. Schipper Media heeft de beelden vervolgens gemonteerd, waarna wij in 2 rondes feedback hebben gegeven en er telkens aanpassingen zijn gemaakt. Het was de bedoeling dat de film naast echte beelden van een kinderdagverblijf en van de GGD ook een animatie zou bevatten. Voor dit animatie-gedeelte heeft Schipper Media ons in contact gebracht


met Miranda Stet van Mir Motion. We hebben haar geïnstrueerd wat de bedoeling was, en wat voor beelden we nodig dachten te hebben (script). Zij heeft vervolgens een eerste schets gemaakt met een paar losse poppetjes. Daarop hebben wij feedback gegeven, want we wilden het speelser en minder stijfjes. Mir Motion heeft dit heel goed opgepakt en is met een tweede schets gekomen die geheel voldeed aan onze verwachtingen en eisen. Vervolgens is de animatie gemaakt, die de projectgroep zeer goed beviel. Er zijn nog wat kleinigheden aangepast. Tenslotte is een voice-over gekozen en is de tekst ingesproken en gemonteerd. Nadat we het filmpje aan het RIVM (KIDDI app) hebben laten zien, hebben we besloten om ook nog ondertiteling toe te voegen, zodat het ook zonder geluid te volgens is.

De film is vervolgens op Youtube geplaatst, onder de volgende url: www.youtube.com/watch?v=KtK6IgaCziM De GGD’en Rotterdam-Rijnmond en Haaglanden hebben het filmpje ook opgenomen op hun website (www.ggdrotterdamrijnmond.nl/kinderdagverblijven).

In Bijlage 4 zijn een paar screenshots uit de film opgenomen voor een sfeerimpressie.

Voor de factsheet hebben we eerst de cijfers van afgelopen jaar op een rijtje gezet wat betreft meldingen van uitbraken vanuit kindercentra. Daarna hebben we een opzet gemaakt qua inhoudelijke teksten en figuren. Het vormgevingsbedrijf van de gemeente Rotterdam-Rijnmond heeft dit uiteindelijk opgemaakt, als voorbeeld voor de andere GGD’en hoe het ‘Informatieblad’ eruit kan zien. Bijlage 5 geeft de factsheet van de GGD Rotterdam-Rijnmond weer.

We hebben ook stickers vormgegeven die de andere GGD’en weer kunnen aanpassen aan hun eigen gegevens. Bijlage 6 geeft het stickervel weer voor de GGD Rotterdam-Rijnmond.

6. Pretesten van de ontwikkelde interventieDe geïnterviewden uit het vooronderzoek zijn benaderd om het filmpje te bekijken en ons te laten weten wat ze er van vonden, en of ze ergens iets veranderd wilden zien. Zij waren allen enthousiast, vonden het leuk en nuttig, en verder hadden ze niet of nauwelijks opmerkingen. Er zijn daarna minimale aanpassingen gedaan (een naam was verkeerd gespeld, en het KIDDI logo is toegevoegd aan het eind).

7. Evaluatie Voor de evaluatie is het filmpje aangeboden aan 20 willekeurige kinderdagverblijven verspreid over de regio’s. De locatiemanagers zijn gemaild en vervolgens gebeld of ze mee wilden werken. Twee kinderdagverblijven in Rotterdam waren te druk, maar de rest wilden wel meedoen. Ze hebben het filmpje via WeTransfer ontvangen en in Haaglanden hebben 9 het gedownload, in Rotterdam 7. De bedoeling was dat ze het aan hun team zouden laten zien en er feedback op zouden vragen (zie vragen hieronder). Na 2 tot 3 weken is iedereen weer via de mail en (bij geen respons) telefonisch benaderd.

Ondanks herhaaldelijk bellen van onze kant en toezeggingen van de kant van de kindercentra, zijn er slechts drie kinderdagverblijven aan toe gekomen om het filmpje aan het team te laten zien. Verder hebben 3 locatiemanagers individueel een reactie gegeven. Gezien de eenduidigheid van de reacties die we hebben teruggekregen (iedereen was positief), hebben we besloten het filmpje niet verder uit te zetten voor de evaluatie.

Hieronder worden de reacties weergegeven van de teams/locatiemanagers. Wat vinden jullie van het filmpje?

- Kort maar krachtig. Gaf goed weer wat jullie doen. - Duidelijke uitleg in filmpje, prettig om naar te kijken, voldoende informatie.- Filmpje is duidelijk, overzichtelijk en prettig om naar te kijken. - Leuk filmpje, goed in elkaar gezet en aantrekkelijk. Je blijft kijken…- Ik ben heel enthousiast en denk het zeker te gaan gebruiken. - Positief, het is duidelijke info.

Zijn er personen die iets nieuws hebben gehoord en zo ja wat? - Ja over de kiddi app. En dat er verpleegsters werken aan de telefoon.- De Kiddi app, die is nieuw voor ze en dit willen ze zeker gaan gebruiken.


http://www.ggdrotterdamrijnmond.nl/kinderdagverblijven

http://www.youtube.com/watch?v=KtK6IgaCziM

http://www.youtube.com/watch?v=KtK6IgaCziM

- Alle pm-ers gaven aan dat ze niets nieuws hebben gehoord in het filmpje, ze wisten de informatie al.

- De meesten (24 pers) wisten al van het bestaan van de afdeling af, 1 persoon nog niet. De meesten kenden de kiddi app nog niet (2 personen wel, de rest niet).

- De KIDDI app kende ik nog niet, maar ik ga ernaar kijken. We werken met ipads op de groepen.

Vinden jullie het filmpje nuttig? Waarom wel/niet? - Ja hoor altijd handig nieuwe informatie- Ik denk zeker waardevol voor pm-ers.- Het is zeker nuttig. Door het filmpje wordt je er weer even alert op gemaakt. De kiddi app is

zeer handig en duidelijk. Het is een goede manier om mensen hiervan op de hoogte te stellen.- Ja nuttig, ik zou het zeker landelijk verspreiden.

Is het duidelijk wat de GGD afdeling Infectieziekten doet en wat je er aan hebt? - Jazeker- Wordt duidelijk toegelicht. Ook duidelijk wat er gedaan wordt en waarom.

Zouden jullie - na het zien van het filmpje - nu eerder de telefoon pakken als je vragen hebt over zieke kinderen of om een melding te doen?

- Misschien wel om dingen te overleggen.- Het zet wel aan tot bellen naar de GGD om te overleggen. - Uiteindelijk is de conclusie voor de pm-ers dat ze het filmpje wel duidelijk vinden, maar zelf er

niet veel uithalen, behalve de app. Maar het maakt ze wel weer alert om te handelen naar melden van ziektes en ook om sneller de telefoon te pakken om te overleggen. Ze geven tegelijkertijd aan dat ze al zelf veel informatie kunnen vinden in de handboeken bij de veel voorkomende ziektes, en dat ze daarom niet eraan denken om de GGD te bellen.

- Gelukkig hebben we het niet veel bijzonders aan de hand gehad, maar als het nodig is, is het wel makkelijker om contact te zoeken. Je kunt sneller kijken of het nodig is en hoeft geen onoverzichtelijke website door te spitten.

Gezien de bovenstaande reacties in onze conclusie dat het filmpje leuk en duidelijk wordt gevonden, dat men het nuttig vindt, dat het voor sommigen nieuwe informatie bevat, en dat het aanzet om eerder te bellen met de afdeling Infectieziekten om te overleggen. We hebben dan ook besloten om het filmpje landelijk te verspreiden (naast natuurlijk verspreiding binnen de eigen regio), via verschillende kanalen (zie hieronder)

8. Implementatie, verspreiding & communicatieZoals gezegd is het de bedoeling dat het filmpje prominent verschijnt in een bericht op het inlogscherm van de KIDDI app, waarna men op een link kan klikken en het kan bekijken. In eerste instantie leek dit makkelijk ter regelen en is dit ook gerealiseerd. Echter, op de dag van de lancering bleek het bericht in de KIDDI app niet door te linken naar het filmpje en is dit snel weer verwijderd. Helaas bleek hier een ingewikkeld probleem aan ten grondslag te liggen, en hebben de KIDDI app beheerders bij het RIVM toegezegd dit op te lossen en in januari 2018 ons filmpje opnieuw te kunnen lanceren.

Ook hebben we een instructie gemaakt voor andere GGD’en hoe ze de interventie-onderdelen (filmpje plus formats voor een factsheet/informatieblad en stickers) kunnen aanpassen en verspreiden onder de kindercentra in hun regio. Deze instructie is in november gemaild naar alle GGD’en in het land. Net voor deze mail is op 31-10-17 het project in het LOVI besproken (Landelijk Overleg Verpleegkundigen Infectieziektebestrijding) en is het filmpje vertoond, en er is aangekondigd dat deze mail er ging komen. De aanwezige verpleegkundigen waren enthousiast over het filmpje en wilden dit graag in hun regio verspreiden. Het project is ook aan de RAC-ers gepresenteerd en het filmpje vertoond. Bij een vergadering van de beroepsvereniging V&VN (Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland) zal ook worden aangeven dat we een filmpje hebben gemaakt.

Daarnaast zijn er plannen om het filmpje onder de aandacht te brengen bij grote landelijke koepels van kindercentra, websites gerelateerd aan de kinderopvang (bv De Branchorganisatie), vakbladen van de kinderopvang, en BOINK (Belangenvereniging Ouders in de Kinderopvang). Dit zal pas in het nieuwe jaar plaats kunnen vinden.

9. Publicatie 8

Eindverslag regioproject Meldingsgraad verhogen onder kinderdagverblijven

Er zal een poster worden gemaakt voor presentatie op de Transmissiedag op 20 maart 2018. We zullen verkennen of het project misschien toch kort in het Infectieziekten Bulletin gepresenteerd kan worden bv. via de rubriek ‘project/onderzoek in het kort’.

4. Conclusie

We kijken terug op een leuk en interessant project. Het vooronderzoek onder locatiemanagers en pedagogisch medewerkers van kinderdagverblijven heeft ons geholpen om een filmpje te ontwikkelen dat leuk, duidelijk en aantrekkelijk wordt gevonden. Bovendien geeft men aan dat het filmpje het makkelijker maakt om de telefoon te pakken om even te overleggen als er iets speelt op gebied van infectieziekten. En dat was precies onze doelstelling!

Doordat we het filmpje via de KIDDI app kunnen verspreiden denken we dat het veel pedagogisch medewerkers zal bereiken. Voor de kindercentra die de KIDDI app nog niet kennen is de verspreiding via de GGD’en in het land belangrijk; op deze manier horen ze over het filmpje én over de KIDDI app. We hopen dat de verschillende GGD’en ook het Informatieblad aanpassen en verspreiden, zodat kindercentra ook eens iets terugzien van de meldingen, wat weer stimuleert om eerder te melden.

Ten slotte willen we iedereen hartelijk bedanken die aan dit project heeft meegewerkt: de geïnterviewde locatiemanagers en pedagogisch medewerkers, de mensen die aan de film hebben meegewerkt (met speciale dank aan kinderopvang Simba BV!), de mensen van de klankbordgroep, en de kindercentra die de moeite hebben genomen om het filmpje te evalueren. Samen hebben we een mooi product opgeleverd!


Bijlage 1. Topic-lijst interviews met pedagogisch medewerkers

Kinderdagverblijf

Naam geïnterviewde

Functie geïnterviewde

Datum

Interviewer Marijke / Pascale

Observatieaantekeningen


LM: vraag specifiek voor locatiemanager

Topic Voorbeeldvragen

Introductie 1. Vind je het goed dat ik het gesprek opneem? Ik zal de opname vertrouwelijk en anoniem behandelen en nergens een uitspraak doen die te herleiden is tot jou of tot dit kinderdagverblijf.

Intrinsieke motivatie 2. Wat vind je belangrijk in je werk?3. Waar word je blij van in je werk?4. Wat motiveert je?

Richtlijnen en protocollen - algemeen

5. Maken jullie in het algemeen gebruik van richtlijnen of protocollen? 6. Kun je benoemen welke dat zijn?7. Wat vind je van die richtlijnen/protocollen?

Beeldvorming GGD Algemeen 8. Ken je de GGD?9. Wat weet je van de GGD, zowel privé als werkgerelateerd?

Specifiek10. Wat denk je dat de GGD te bieden heeft? 11. Ken je de afdeling Infectieziektebestrijding? Kun je benoemen wat

je van deze afdeling weet? 12. Kun je het verschil benoemen tussen Toezicht Kinderopvang en

IZ?

Vóórkomen zieke kinderen op de groep

13. Zijn er wel eens meerdere kinderen op de groep met vlekjes, diarree of koorts en grieperigheid?

14. Hoe vaak komt dat voor?15. LM: Wat is jouw rol als er meerdere kinderen ziek zijn?

Houding en kennis t.o.v. zieke kinderen

16. Hoe ervaar je dat? Ervaar je dat als een probleem? (houding )17. Denk je dat kinderen elkaar kunnen besmetten met deze ziekten?

Rol en taakverdeling KDV 18. Wat is jouw rol als er meerdere kinderen ziek zijn?19. Bel je wel eens de GGD?20. Wie bepaalt of en wanneer er contact opgenomen wordt?21. Wie belt er dan? Pedagogisch medewerker, locatiemanager, …?22. LM: Ben je altijd op de hoogte als er gebeld wordt?

Achtergrond geen contact met GGD

23. Is er een reden waarom je dat niet doet? 24. Kun je drempels benoemen die je er van weerhouden?

(doorvragen IZ-THZ)25. Twijfelen jullie wel eens en waarover?26. Wanneer zou je wel contact opnemen met de GGD?

Aansluitend specifieke vragen beeldvorming GGD


Achtergrond wèl contact met GGD

27. Wat verwacht je van de GGD?28. Wie denk je dat je aan de lijn hebt? (IZ, THZ?)29. Kun je iets vertellen over wanneer er wel en wanneer er geen

contact wordt opgenomen? 30. Twijfelen jullie wel eens/wanneer/waarom?31. Wat is/zijn de drempel(s) om het niet te doen?32. Wat is een reden om het juist wel te doen?

Advies van de GGD 33. Wat heeft de GGD geadviseerd? 34. Wat vond je daarvan?35. Wat heb je daar aan gehad? Was het advies uitvoerbaar?

Interne werkwijze bij zieke kinderen

36. Vragen jullie ouders wel eens om naar de huisarts te gaan?37. Wanneer?38. Registreren jullie ziekte en ziekteverschijnselen? Hoe en wat

registreren jullie dan? Wie registreert?

Richtlijnen en protocollen - specifiek

39. Wat zijn jullie interne afspraken m.b.t. besmettelijk zieke kinderen?40. Hebben jullie die ergens vastgelegd, is er een protocol? 41. Zo ja: hoe gebruik je dat document? Werken jullie ook volgens dat

protocol?42. Hoe en waar zoek je naar informatie? (bronnen digitaal, ‘klapper’)

Communicatie 43. LM Hoe is de communicatie geregeld met pedagogisch medewerkers?

44. LM Hoe borg je dat beleid en afspraken uitgevoerd worden, heb je daar zicht op?

Meldplicht 45. Weet je dat je officieel een uitbraak van infectieziekten moet melden bij de GGD?

Interventie 46. Wij willen een hulpmiddel ontwikkelen voor kdv’s. Wat is een goede manier voor jullie om de kennis over te dragen?

47. Welke informatie zou volgens jou zeker in dat hulpmiddel terug moeten komen?

Kennis 48. Jullie takenpakket is erg groot en breed, heeft hygiëne en infectieziekten daar ook een plek in?

49. Wat zit er over in je opleiding?


Bijlage 2. Samenvatting resultaten van de interviews

Dit project heeft als doel om een tool (filmpje, folder) te ontwikkelen voor kinderdagverblijven, om hen te bewegen om eerder te bellen met de GGD afdeling Infectieziekten als er meerdere kinderen ziek zijn.

Als veldwerk voor dit project zijn er 20 interviews gehouden: A. 16 interviews met pedagogisch medewerkers en locatiemanagers (de helft van KDV die wel al eens contact met de GGD hebben gehad, de helft van KDV die dat nog nooit hebben gedaan). B. 2 interviews met Kwaliteitsmedewerkers van grote koepels van kinderdagverblijvenC. 2 interviews met Toezichthouders Kinderopvang van de GGD. Hieronder staan de belangrijkste resultaten.

A. Pedagogisch medewerkers/ locatiemanagers: Kennis van de afdeling Infectieziekte bij de GGD

- Ongeveer 2/3 van de geïnterviewden kent de afdeling Infectieziekten van de GGD; 1/3 kent het niet (vooral die nog nooit contact hebben gehad)- Ongeveer 2/3 van de geïnterviewden weet dat er een verschil is tussen de afdelingen Infectieziekten en Toezicht Kinderopvang van de GGD; 1/3 weet dat niet (vooral die nog nooit contact met GGD-IZB hebben gehad)

Uitbraken (meerdere kinderen ziek)- komen gemiddeld 2 keer per jaar voor (helft zegt 1 á 2 keer, helft zegt 2 á 3 keer)

Bellen met GGD- Ze bellen bijvoorbeeld als er zwangere leidsters zijn en kindje met vlekjes - 1 iemand belt niet: “er staat wel in de protocollen wanneer je een ziekte bij de GGD moet melden, maar ik weet niet hoe dat werkt”! (dus: laten zien in onze film!)- Het is bijna altijd de locatiemanager die belt. Pedagogisch medewerkers (PM-ers) vinden het ‘een beetje spannend’ (dus: laten zien dat het niet eng is in onze film!).

Wanneer bel je NIET?- als het niet nodig is, als we weten wat we moeten doen, als alles duidelijk is- als we weten wat voor ziekte het is- als het kleinschalig is (geen grote uitbraak)- als er geen meldingsplicht is (maar die is er bijna altijd WEL!)- als het plaatje nog niet compleet is (‘We bellen pas als het plaatje compleet is en we voldoende weten voordat we gaan bellen’)- als het iets simpels is dat vaak voorkomt zoals waterpokken wat vanzelf overgaat- als het al vaker is voorgekomen

Drempels om te bellen, niet-bellers- bang dat ik iets niet goed doe (2 x gezegd)- je wilt niet overkomen als pietlut (die voor kleine dingen belt) of dat je iets niet weet- ik weet niet altijd wanneer we moeten bellenBellers: - soms kijk je de situatie nog even aan, misschien waait het wel over- pedagogisch medewerkers vinden het soms spannend, dan belt de locatiemanager

Twijfel om te bellen- met waterpokken twijfelde ik wel, maar ik had geen vragen


- soms weten we niet of we extra maatregelen moeten nemen- soms twijfelen we wat voor infectieziekte het is

Wanneer zouden niet-bellers toch bellen? - als ze (echt) niet (meer) weten wat ze moeten doen- als ze twijfelen, vragen hebben, als er onduidelijkheid is- als het heel erg is (veel gevallen of ernstige gevallen)- als er onrust isen wel-bellers bellen: - als ze advies nodig hebben, als ze vragen hebben- als er twijfel is of onduidelijkheid- als er veel kindjes (ineens) ziek zijn, als er meer dan 3 kinderen ziek zijn- als ze iets moeten melden- als het heftig of complex is (dus niet bij waterpokken, dan bellen ze niet!)- als er onrust is- als het blijft aanhouden- als men twijfelt of je moet melden (verschillende symptomen, zelfde ziekte?)- prettig om te kunnen sparren en je beleid te verifiëren! (noemen in film!)

Verwachtingen van GGD als ze bellen:- advies (bv over zwangeren), meedenken, informatie over infectieziekten, handvatten om te handelen, hulp met brieven/info voor ouders, bevestiging dat we het goed doen

Wie krijg je aan de lijn? - de meesten denken wel afdeling Infectieziekten, een enkeling Toezicht kinderopvang- men weet niet dat men een verpleegkundige aan de lijn krijgt!

Welke adviezen heb je gehad van IZ? - aanscherpen hygiëne maatregelen- bestand bijhouden met 1e ziektedag- speelgoed schoonmaken- ontlastingonderzoek- ouders adviseren om naar de huisarts te gaan- advies wel of niet weren

Was het advies van IZ nuttig? - Ja (al was het maar om bevestiging te krijgen dat je goed bezig bent)- het is niet altijd een verrassend/vernieuwend antwoord

En haalbaar? Meestal wel, maar niet altijd: - Adviezen van handenwassen niet goed uitvoerbaar, je moet het zo lang doen.- Speelgoed continu schoonmaken is niet haalbaar. - Soms logistiek lastig, maar wel mogelijk

Ziekte-registratieMeestal doet men dit niet, soms wel in de kind-gebonden schriftjes of in de overdracht, maar zelden houdt men dit centraal bij

Meldingsplicht- 15 van de 16 weten dat je moet melden, maar 13 van de 15 weten niet precies in welk geval of bij welke aantallen

Suggesties voor hulpmiddel/interventie/tool ? - app; met meteen juiste nummer IZ; melden via de app; niet te veel taal- E-learning, mail, info op intranet, nieuwsbrieven- memo/iets op papier/handboek, iets dat je op de groep kunt inkijken- voorlichting, bijscholing


- chatspreekuur- Printklare materialen voor ouders, bv via app of site- Animatiefilm (na suggestie) ziet men ook wel zitten, beelden zijn goed, weinig tekst

Wat moet er zeker in dat hulpmiddel komen? - Info over infectieziekten (incubatietijd, basisinfo, plaatjes, hoe herken je het, hoe voorkom je het, hoe verkort je het, tips en trucs, risicogroepen, wanneer moet kind thuisblijven, wanneer naar de dokter, gevaar voor zwangeren). Alles zeer beknopt, weinig tekst. - wanneer je moet melden of bellen, moet bovenaan staan en niet onderaan zoals nu (in de GGD klapper); nummer dat je kan bellen; - automatisch melden via een knop op de app! (vaker genoemd)- maatregelen/wat moet je doen, eventueel via een filmpje- info voor ouders- rol GGD, wie doet wat, rol team IZ versus Toezicht, organogram van de GGD

B. Kwaliteitsmedewerkers- Heeft zicht op gebruik protocollen via interne audits, kwartaal controles, observaties op groep - Nieuwe werkwijzen worden geïntroduceerd via team overleg, implementatietraject, of intranet - Mist in protocollen hoe om te gaan met ongevaccineerde kinderen. - Suggesties voor een tool? (vorm en inhoud)

Via nieuwsbrief van toezicht kinderopvang Digitale fimpjes bv over wat er gebeurt als je je handen niet wast Info over preventieve maatregelen en waarom iets belangrijk is Een app zou fijn zijn, met een omschrijving van de meest voorkomende ziekten Praktische

stappen; hoe herken je het, wat te doen, verwijzing Voorlichtingskaarten voor ouders over meest voorkomende ziekten

C. Toezichthouders kinderopvang- Tegenwoordig komt niet meer bij elke inspectie alles aan bod. Hygiëne komt aan bod als een KDV

net geopend is en het eerste jaar daarna; scoort men dan goed op hygiëne dan wordt het daarna alleen meegenomen als men ziet dat het niet op orde is (dat is zelden zo)

- Bij een inspectie komt infectieziekten of hygiëne verder zelden aan bod. Ziet men wel iets of zijn er vragen dan adviseert men en/of verwijst door naar afdeling IZ of naar het RIVM

- De toezichthouders zouden bv een folder uit kunnen delen op de KDV waarin uitleg staat wat de afdeling IZ kan doen en wanneer men contact op moet nemen

- De ene toezichthouder leek het goed als IZ bij hen uitleg komt geven wat wij zoal doen bij vragen/meldingen van KDV; de andere toezichthouder leek dit niet nodig (is bekend)

- De ene toezichthouder lijkt het goed als we melden dat er iets speelt op een KDV (bijv. onrust ivm een uitbraak), de ander vindt dit niet nodig.

- Tool: - film of uitleg over de meldingsplicht, rol IZ versus Toezicht, bv tijdens de jaarlijkse bespreking van de Risico Inventarisatie. Probeer zichtbaarder te worden als team IZ. - app met wat te doen bij vlekjes, diarree, koorts etc. Neem contact op met de GGD.


Bijlage 3: Wordclouds met resultaten van de interviews

Wat vinden medewerkers belangrijk? Redenen om wel te bellen met de GGD

Redenen om niet te bellen met de GGD Ideeën voor tools


Bijlage 4: Screenshots uit het ontwikkelde filmpje


Bijlage 5: Informatieblad voor kinderdagverblijven van de GGD Rotterdam-Rijnmond


Bijlage 6: Stickervel voor kinderdagverblijven van de GGD Rotterdam-Rijnmond


· Web viewIn maart 2016 is het project ‘Meldingsgraad verhogen onder kinderdagverblijven’ van...

Documents

Transcript of · Web viewIn maart 2016 is het project ‘Meldingsgraad verhogen onder kinderdagverblijven’ van...