Het leven van een vrouwenarts op een eiland

In maart 2015 is een boek verschenen op Curaçao dat het leven en werk van een gynaecoloog bespreekt: ‘Anyway ... Sergio Leon. Vrouwenarts en eilandskind’. Jeannette van Ditzhuijzen is de auteur en het boek is uitgegeven door LM Publishers in Utrecht-Nederland. ‘Anyway...’ is echter niet geschreven op verzoek van de gynaecoloog in ruste. Daar lijkt hij mij te bescheiden voor als ik de laatste alinea lees op bladzijde 7: ‘Dokter Leon wilde niets van het boek weten. Hij vond het allemaal onzin.’ De uitgave is een initiatief van zijn collega Hajo Wildschut die in 1974 zijn co-schap gynaecologie bij dokter Leon deed. Het boek leest makkelijk en heeft een duidelijke indeling. Jeannette van Ditzhuijzen geeft in de proloog achtergrondinformatie over de familie van Leon. Uit deze proloog (p. 9) blijkt dat dokter Leon van goeden huize komt. De familie Cancrijn, voorouders van dokter Leon, waren plantage-eigenaren (Goede Hoop en Stadsrust) en in 1918 kocht uiteindelijk ook ‘Leons vader van de hypotheekbank plantage Stadsrust.’ (p. 12) Tegenwoordig ligt landhuis Stadsrust tussen allerlei woonhuizen. Sergio Leons vader, shon Benni, was zakenman en zijn moeder de dochter van de Venezolaanse consul op Curaçao: Herman ‘Manchi’ Leyba. De schrijfster vond deze achtergrondinformatie belangrijk om een beeld te schetsen hoe belangrijk het opgroeien op het eiland voor dokter Leon is geweest. Het opgroeien was blijkbaar niet moeilijk als kind in zo een (invloed)rijke familie. Je gaat naar de beste scholen van het eiland en als je universitair onderwijs moet genieten doe je dat in de Verenigde Staten en niet in Columbia, Venezuela of Cuba of zelfs niet in Nederland. ‘Leon ging naar de Hendrikschool op Pietermaai. Meestal werden hij en zijn broer en zusjes door de chauffeur naar school gebracht.’ (p. 21) Over zijn ‘Amerikaanse studie’ zegt de vrouwenarts op pagina 56 het volgende: ‘Vergeleken met mijn Amerikaanse opleiding was het gezondheidsbeleid van de overheid in 1962 tot mijn verbazing en plezier semi-middeleeuws. Plezier, omdat ik alles wat ik ooit van alle specialismen had geleerd kon en moest toepassen. Het volledige pakket.’ ‘Het was een rotzooi eerste klas. Om behoorlijk te kunnen functioneren, moest je alles zelf aanschaffen. Ik moest bij wijze van spreken mijn eigen schaar kopen, want er waren alleen maar stompe scharen. Het Anna Paviljoen was in feite niet meer dan een zaal met 45 bedden en ik werkte bij een lamp die minder licht gaf dan een kaarsje in de kerk.’ (p. 48) Een erg herkenbaar beeld. Deze beschrijving van dokter Leon kon ook gelden voor een van de ziekenhuizen van Suriname in de koloniale tijd. Dat Nederland dat niet door had toentertijd, een land met zijn mond vol over mensenrechten! Dokter Sergio Leon heeft langer dan 35 jaar de scepter gezwaaid op de afdeling Obstetrie of Verloskunde in het Curaçaose ziekenhuis. Dat dokter Leon een knappe gynaecoloog is geweest, betwijfel ik niet. Op 25-jarige leeftijd sloot Leon zijn studie aan de Tulane University af. De volgende stap in zijn opleiding was een jaar verplichte co-schappen. ‘Daarvoor zocht ik een groot hospitaal, waar je alle disciplines kon doen. Dat werd het Kings County Hospital Center in New York.’ (p. 36). De vele interviews van zijn collega-artsen scheppen dit beeld. Hij was zelfs de eerste specialist die gynaecologische kankeroperaties deed op Curaçao. Verhalen over zijn werk als gynaecoloog vullen een boek van 151 pagina’s. ‘Soms riepen collega-gynaecologen dokter Leon erbij als het kritiek werd. Daar deed hij nooit moeilijk over. Eigenlijk genoot hij er wel van wanneer hij een lastig probleem mocht oplossen. En paniek kende hij niet. Hij bleef de rust zelve, ook als de patiënt bloedde als een rund... .’ (p. 57) De meerwaarde van dit boek zit in de belevenissen en/of ervaringen van dokter Leon zelf. Sergio Leon legt de gevaren van zijn werk bloot en durft de gebreken die een vrouwenarts kan hebben bij het uitoefenen van zijn werk met de lezer te delen. Na zijn afstuderen had Leon nog weinig praktijkervaring. ‘Dan moet je ineens assisteren, operaties afwerken en veel zelf doen, terwijl je alleen nog maar boekenkennis hebt. Zo heb ik

onder begeleiding van een neurochirurg met een handboor gaten in een schedel geboord. ’s Ochtends om vier uur; het was een harde leerschool. Zo heb ik in theorie wel wat ik moet doen, maar je hebt weinig nog niet alles zelf gedaan. Wanneer er een patiënt binnenkwam, stond je er vaak alleen voor. Je kon wel terugvallen op een ander, maar dat doe je liever niet.’ (p. 37) Vandaar dat dokter Leon Kings County Hospital een slachthuis noemde. Echter, ‘Anyway...’ gaat niet alleen over dokter Leons werkzaamheden als vrouwenarts. Veel klinkende namen uit hedendaags Curaçao passeren de revue: Caprilles, Maal en Pinedoe. Sergio Leon heeft samen met Lio Caprilles in de kleuterklas gezeten. Caprilles is bankier en president-directeur van de Curaçaose Maduro & Curiel’s Bank (MCB). De dochter van Leon, Lisa, is uiteindelijk getrouwd met de zoon van Lio Caprilles. In het boek wordt ook de grote liefde van dr. Leon genoemd, zijn vrouw Jerri. Ook worden zaken over het beleid in het ziekenhuis, genomen door de overheid, de zorg in het algemeen (toen en nu) en over de dokter zelf onder een vergrootglas geplaatst. Er wordt ook een boekje opengedaan over de gang van zaken omtrent abortus en de invloed van het katholieke geloof op de samenleving. De dokter ergerde zich mateloos aan de laksheid van collega’s en officiële instanties en trok gewoon zijn eigen plan, wat hem niet altijd door bepaalde groepen in dank is afgenomen, maar waardoor hij bij een andere groep mensen veel waardering kreeg. ‘Anyway ... Sergio Leon. Vrouwenarts en eilandskind’ is geen egodocument of biografie, maar het boek is rijk aan memoires en/of anekdotes van een vrouwenarts en yui di Kòrsou in ruste. [- Jerry Dewnarain]Jeannette van Ditzhuijzen: ‘Anyway ... Sergio Leon. Vrouwenarts en eilandskind’. Utrecht: LM Publishers, 2015. ISBN 978-94-60 22-394-5