NUMMER 3 / 201324 FINANCIALINVESTIGATOR

Foto

: Arc

hie

f B

NP

Pari

bas

Secu

riti

es S

ervi

ces

Tweede Kamer. De Eerste Kamer heeft overigens nog wel een aantal vragen gesteld, zoals de uitzondering van AIFMD voor pensioenuitvoerders, een uitzonde-ring die eigenlijk niet mag op basis van de Europese wetgeving. Hoe dan ook, het komt er snel aan. Fond-sen die nu onder toezicht staan, kunnen overigens nog wel gebruikmaken van een overgangsregeling tot 23 juli 2014. Wij schatten dat zo’n 2000 fondsen onder AIFMD-toezicht moeten vallen en deze zullen allemaal een zogeheten depositary moeten aanstellen, een van de belangrijke vereisten van AIFMD. De regel-geving geldt overigens niet alleen voor private equity of hedgefondsen, ook alle niet-UCITS aandelen-, obligatie- of vastgoedfondsen vallen onder AIFMD. Nederland is grotendeels een niet-UCITS land, daarom vallen hier potentieel zoveel fondsen onder AIFMD. Die grote hoeveelheid fondsen is voor ons ook de reden geweest om in deze markt “te stappen” en onze diensten te gaan aanbieden.'

Wat zijn de gevolgen van de AIFMD? Reyes: 'De beheerder moet aan een groot aantal eisen voldoen: een nader gespecificeerde bedrijfsvoering, kapitaalsvereisten, gescheiden risico- en portefeuille-management, transparantie over het beloningsbeleid, et cetera. Een beheerder mag geen “letter box entity” of lege huls zijn, die feitelijk alles uitbesteedt. Er moeten getoetste bestuurders zijn. En “last but not least”, er moet een depositary aangesteld worden.'

Wat zijn de belangrijkste taken van een AIFMD-depositary? Rusticus: 'Er zijn drie hoofdtaken: 1. toezicht op kasstromen, 2. bewaring van effecten, inclusief het verifiëren van het eigendom en 3. controle op toe- en uittredingen, alsmede op de juiste waarderingen en het naleven van het prospectus, de zogeheten “oversight duties” of de controlerende taken. Zie ook

In Nederland zullen ongeveer 2000 beleggings-instellingen, die nu vallen onder lokale wetgeving, een keuze moeten maken voor het UCITS- of

AIFMD-regime. Als ze voor AIFMD kiezen, zullen ze een zogeheten ‘depositary’ moeten aanstellen. Deze depositary krijgt belangrijke taken toebedeeld en is aansprakelijk als beleggingen zouden zoek raken. Tot nu toe hebben zich in Nederland een beperkt aantal partijen aangediend die de (volledige) dienstverlening die nodig is binnen het AIFMD-regime, willen bieden.

Waarom AIFMD en voor wie geldt het? Reyes: 'AIFMD is het gevolg van de crisis van met name 2008. Mede door Madoff is men binnen de Europese Unie gaan nadenken over maatregelen om fraude te voorkomen. In 2011 is door het Europese Parlement en de Europese Raad wetgeving aangeno-men om tot een Europees fondsentoezichtsregime te komen. Dit dient verankerd te zijn in de nationale wetgeving op 22 juli 2013. Nederland is er al vrij ver mee. Het ligt momenteel bij zowel de Eerste als

// INTERVIEW OP MAAT

AIFMD noopt 2000 neDerlAnDse FonDsen tot herorIëntAtIe

Financial Investigator had een gesprek met oene rusticus, head of product Management en erwin reyes, head of the netherlands, van Bnp paribas securi-ties services in Amsterdam, over de gevolgen van AIFMD in het algemeen en de specifieke taken en verantwoordelijkheden van de depositary in het bijzonder.

Door Harry Geels

erwin reyes

NUMMER 3 / 2013 25FINANCIALINVESTIGATOR

figuur 1, met alle deeltaken die bij deze drie hoofd-taken horen. Belangrijk is ook de aansprakelijkheid voor eventueel verlies van financiële instrumenten. Van de depositary kan te allen tijde gevraagd worden de instrumenten waarin wordt belegd, te leveren. De depositary is daarmee feitelijk verantwoordelijk voor de prime broker- en custodian-activiteiten. Hier kan het ingewikkeld worden, bijvoorbeeld als een “prime broker” weer stukken uitleent. Door AIFMD staat het prime broker-model ter discussie. Over het controleren van de kasstromen is overigens ook nog de nodige discussie in Nederland. Dat is het gebied waar nog meer duidelijkheid van de AFM wordt verwacht. De AFM zal met een aanvullende Q&A op hun site komen.'

Wat mag een depositary uitbesteden? Reyes: 'Van de drie hoofdtaken uit de figuur kan alleen “Safekeeping” worden uitbesteed. Maar zoals gezegd zijn hier, vanwege de aansprakelijkheid, de nodige vragen. Daarom zijn we de afgelopen jaren bezig geweest met het uitbreiden van ons eigen net-werk om financiële instrumenten over de hele wereld zoveel mogelijk binnen ons eigen kantorennetwerk te bewaren. Het hebben van een groot eigen netwerk maakt het mogelijk risico’s en kosten beter te be-heersen.'

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen de huidige bewaarder en de AIFMD depositary? Rusticus: 'De huidige bewaarder is eigenaar van de beleggingen van contractuele fondsen. De bankreke-ning staat op naam van de betreffende stichting bewaarder. Binnen de AIFMD heb je een depositary nodig, die met name toezichthouder is, ook voor beleggingsinstellingen die de vorm hebben van een

beleggingsmaatschappij. De depositary kijkt of alle juridische vereisten en administraties goed geregeld zijn. De wet wordt zodanig gewijzigd dat het hoofd-doel van de huidige bewaarder, het eigendom, dan niet meer in de wet staat. De depositary wordt geacht te controleren of het eigendom goed geregeld is, in plaats van dat de depositary zelf eigenaar is. De eigenaar kan overigens dezelfde soort stichting bewaarder blijven, alleen staat de stichting die eige-naar is, dan niet meer onder toezicht. Er zijn talloze van dit soort stichtingen in Nederland, die het be-stuur en het toezicht hebben uitbesteed aan partij “x” en de bankrekening van het fonds aanhouden bij partij “y”. Al dat uitbesteden van het toezicht mag binnen AIFMD niet meer, waardoor het eigenlijk helemaal niet handig is om zo’n aparte stichting bewaarder als depositary te hebben.'

Reyes: 'Veel partijen in Nederland bieden de bewaar-derfunctie nu aan, maar het is maar de vraag of zij ook de verantwoordelijkheden en taken van de depo-sitary kunnen vervullen. Wij denken dat dit een hele uitdaging voor die partijen zal worden. Tot nu toe hebben zich in Nederland nog maar weinig partijen aangediend om de “ full fledged” -dienstverlening, die nodig is onder AIFMD, aan te bieden, waaronder BNP Paribas Securities Services.'

Wie kan er als AIFMD depositary acteren? Rusticus: 'Een bank, beleggingsonderneming, geregi-streerde UCITS IV-bewaarder of alternatieve bewaarder voor closed-end fondsen. De categorie UCITS-bewaar-der is eigenlijk alleen maar een tijdelijke uitbreiding, onder de nieuwe UCITS V wetgeving verdwijnt deze categorie. Waarschijnlijk al in 2015. De stichting bewaarder die veel fondsen nu hebben, kan zich als

15/21/13

Drie hoofdtaken van de Depositary ter bescherming van de belangen vande beleggers

Toe- en uittredingen Waardering van assets en

participaties Investment compliance Tijdige afwikkeling van

transacties Dividend distributie

Eigendomsverificatie Eigendomsregistratie Due diligence en monitoring

tegenpartijen Segregatie van assets in

custody Teruggave verplichting van

assets in custody

Overzicht en aansluitingvan alle cash mutaties

Onmiddellijke identificatievan afwijkende significantekasstromen

Monitoring van deuitkomsten, opvolging enontwikkeling van de cashreconciliatie verschillen

Assetprotection

Figuur 1. Depositary Tasks

Bron: Bnp paribas

Drie hoofdtaken van de Depositary ter bescherming van de belangen van de beleggers

NUMMER 3 / 201326 FINANCIALINVESTIGATOR

// INTERVIEW OP MAAT

UCITS-bewaarder kwalificeren. En daarmee dus ook tijdelijk onder de AIFMD gebruikt worden als deposi-tary. Overigens heb je ook nog de categorie alterna-tieve bewaarders, voor closed-end vastgoedfondsen en private equity-fondsen (met minimale lockup van vijf jaar). Hier hebben we het over specifieke beleggingscategorieën waarvan de individuele beleg-gingen normaal ook niet in “custody” liggen. Dit kan “geregeld” worden via trustkantoren, accountants of notarissen.'

'Er gelden verder vrijstellingen voor beheerders waar-van het gezamenlijke fondsvermogen onder de €100 miljoen ligt, met of zonder AFM-vergunning. Die hebben straks drie keuzes: of ze kiezen voor UCITS of AIFMD of een “light” variant van AIFMD, in welk geval de beheerder het fonds alleen maar hoeft te registreren bij de AFM en één keer per jaar iets van een rapportage moet opleveren. Maar dan moet er wel heel goed gekeken worden naar het type participanten in het fonds. Dat mogen dan alleen maar gekwalifi-ceerde beleggers zijn of beleggers die minimaal €100.000 investeren. Kleine beheerders die nu een AFM-vergunning hebben, kunnen via een zogeheten “opt-in” ervoor kiezen om onder AIFMD te vallen, bijvoorbeeld om AIFMD marketingtechnisch te ge-bruiken.'

Reyes: 'Maar dan moeten ze wel goed nadenken over hun bedrijfsvoering. Er zit enige proportionaliteit in AIFMD, maar er zullen de nodige eisen gesteld worden aan de beheerder, zeker door de aanbieders van depositary-diensten, die immers aansprakelijk kunnen worden gesteld als er iets mis gaat. Niet alle (kleine) fondsaanbieders hebben hier volgens ons nog goed over nagedacht.'

Wat is de relatie tussen de branchestatus en AIFMD? Reyes: 'Als buitenlandse kredietinstelling, wat BNP Paribas in Nederland is, moet je een branche zijn om AIFMD-diensten in een EU-lidstaat te mogen aanbie-den. Na anderhalf jaar voorbereidingen, zijn wij op 15 maart branche geworden. We zijn ook met derde partijen afspraken aan het maken om de AIFMD-dienstverlening goed ingeregeld te krijgen. Wij zijn overigens niet degene die de AIFMD-vergunning krijgt, die vergunning krijgt de beheerder, het is immers een Fund Managers Directive. Op de site van de AFM staat een formulier dat ingevuld moet worden om de AIFMD-vergunning aan te vragen. Daar staat ook een deel over de depositary dat wij grotendeels moeten invullen. Als de AFM de beheerder goedkeurt, heeft de toezichthouder indirect ook de depositary goed-gekeurd. Er zal dus een sterke wisselwerking plaats-

vinden tussen beheerder en depositary, de procedures moeten op elkaar afgestemd zijn.'

heeft Bnp paribas securities services al ervaring met de rol als depositary? Reyes: 'Ja, we hebben al jaren ervaring met het besturen van stichtingen bewaarder die al diverse taken uitvoeren die lijken op die van de depositary. Als je kijkt naar partijen die zowel ervaring hebben als custodian en als bewaarder, dan zijn dat er in Nederland niet zoveel en kom je weer op een beperkt aantal, bekende namen uit. We geloven dat een depositary ook in Nederland moet zitten, omdat je moet kijken naar procedures/AOIC van beheerders die vaak in het Nederlands zijn. Het is ook belangrijk dat je makkelijk de communicatie met de beheerders op kunt zetten, desnoods fysiek met ze om de tafel kunt zitten. Eventuele escalaties naar de toezicht-houders gaan ook gemakkelijker met lokale aanwezig-heid. Als BNP Paribas Securities Services zitten we juist daarom wat betreft deze dienstverlening in bijna alle EU-landen met lokale vestigingen.'

Wat is het effect van de AIFMD op de eindbelegger? Reyes: 'Interne procedures van beleggingsinstellingen zullen beter geformaliseerd worden. De depositary moet daarin meekijken. Sterker nog, de depositary zal als een continue auditor opereren. Dat zullen vooral de fondsen die nu niet onder toezicht staan niet ge-wend zijn. Waarschijnlijk zal er ook een heroriëntering komen. Onder welk regime (UCITS of AIFMD) moet het fonds vallen? Moet het wellicht fuseren met een ander fonds? Verder zal de transparantie toenemen. Belang-rijk is tot slot ook dat de depositary verantwoordelijk en aansprakelijk is en daarmee wordt weliswaar een extra laag in de constructie neergezet, maar wel één die meer veiligheid aan de eindbelegger biedt.' «

Foto

: Arc

hie

f B

NP

Pari

bas

Secu

riti

es S

ervi

ces

oene rusticus