© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional

TECHNIEKTopmodel vol innovaties

Officieel debuteert het topmodel inseptember op de autoshow vanFrankfurt, in november start de le-vering. Hoewel het niet zo is datalle technische principes van voor-gaande 7-serie BMW’s overboordzijn gezet begon de ontwikkelingmet het spreekwoordelijke ‘blancopapier’. Het lag voor de hand datelektronica een hoofdrol zou spe-len om de nieuwe topper naar eennog hoger plan te tillen, om niet te

zeggen dat slechts elektronica destap naar een nieuw tijdperk moge-lijk maakt. Waarbij BMW zich re-aliseert dat vergaande automatise-ring in de auto op gespannen voetkan staan met het eigen motto ‘AusFreude am Fahren’, of te wel rij-plezier voorop. De BMW-rijderhoudt zowel letterlijk als figuurlijkgraag zélf het stuur in handen.

Hoewel BMW’s huidige V8-motoren nog niet oud zijn is het

ontwerp vrijwel geheel herzien.Met name om de iets eerder ditjaar in de 3-serie verschenenValvetronic klepbediening ook hiertoe te passen. Met een extra nieuw-tje: een inlaat met traploos variabe-le trajectlengte. Verder omvat deaandrijflijn ’s werelds eerste in se-rie gebouwde zestraps automaat.Er zal geen discussie over geweestzijn dat er naar het voorbeeld vande 5-serie een aluminium wielop-

hanging moest komen. De nieuw-tjes zijn hier de traploos variabeleschokdemping en bovenal slimmevariabele stabilisatoren, die hetoverhellen van de auto in bochtenvrijwel geheel onderdrukken.

Nieuw bedieningsconceptEen zeer belangrijk element is hetnieuwe, bijna alles omvattendeconcept voor de bedieningsorga-nen. Een van de meest tastbare be-wijzen dat werkelijk een heelnieuw tijdperk in de auto aan-breekt. Vast niet toevallig heeftAudi ons getoond dat daar aan eenvergelijkbaar bedieningsconceptwordt gewerkt, waarover in de vol-gende AMT meer. Het is zo klaarals een klontje dat hier sprake isvan een elementaire ontwikkeling.Deze zal niet alleen doorwerkennaar de overige modellen van dezemerken, elke autofabrikant zaldeze ontwikkeling op zijn eigenwijze (moeten) volgen.

De kern van de zaak is dat hetaantal systemen en bedieningsele-menten in auto’s welhaast explo-sief groeit. Hoewel veel systemengeautomatiseerd werken krijgt de

BMW imponeert met nieuwe 7-serie

Een nieuw tijdperkHet ligt sterk voor de hand dat BMW bij het debuut van een volledig vernieuwd

topmodel in het eerste jaar van een nieuwe eeuw spreekt van ‘een nieuw tijd-

perk’. Natuurlijk moet de 7-serie de nieuwste techniek bieden, vooral in vergelij-

king met aartsrivaal Mercedes. Toch mag je hier wel degelijk spreken van de

stap naar een nieuwe tijd.

1 © WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional

bestuurder toch steeds meer te kie-zen en te doen. Essentieel voor rij-plezier en rijveiligheid is het ver-mijden van geestelijke enlichamelijke overbelasting. De rij-der dient een optimaal overzicht tehebben in zijn ‘cockpit’, gekop-peld aan een volstrekt logische enintuïtieve bediening, via een mini-maal aantal knoppen.

Wie daar serieus mee aan deslag gaat komt tot onvermijdelijkeconclusies. De belangrijkste infor-matie moet recht voor de bestuur-der gepresenteerd worden, alleoverige informatie op gelijkehoogte ernaast in de middenconso-le. Evenzo moeten alle belangrijkebedieningsorganen direct bij hetstuurwiel zitten, minder belangrij-ke daarnaast in de middenconsole.Modern ‘infotainment’ vereist totslot een bedieningselement op deplaats waar de rijder van naturezijn arm laat rusten, op de midden-tunnel. Een bedieningselement datongezien, op het gevoel te gebrui-ken moet zijn. Hoe je het ooknoemt, BMW spreekt van een‘controller’, auto’s krijgen eensoort muis-en-menubediening zo-als de personal computer heeft.

Alleen daarmee is nog de weg tevinden in het veelomvattende bosvan infotainmentfuncties. Wathoort daar zoal bij? Het audiosys-teem, navigatie, telefoon, boord-computer en het nu ook onhoud-baar in de auto doordringendeinternet. Alles wat verder elektro-nisch gestuurd wordt valt hier aantoe te voegen, zoals de klimaatre-geling. Nu zal lang niet elke autodat allemaal aan boord hebben.Maar BMW geeft wel aan dat debasisvorm van het dashboard in

alle komende modellen het voor-beeld van de 7-serie gaat volgen,met bovenop twee ‘bobbels’ waar-in primaire en secundaire informa-tie gepresenteerd worden. Zodanigdat de blik van de rijder maar wei-nig en kort van het verkeer hoeft afte dwalen om het wel en wee vande auto te inspecteren.

Diagnose op afstandWij zullen niet de enigen zijn diezich in eerste instantie de vraagstellen wat de automobilist noumoet met internet. In beperktemate kun je dat desgewenst via de

gsm-telefoon al raadplegen. Enbieden navigatiesystemen als ex-traatje ook niet allerlei wetens-waardigheden, van toeristische in-formatie tot de locatie vantankstations? Zou de meest actueleverkeersinfo niet via de ether ver-spreid worden, met RDS-TrafficMessage Channel? Dat laatste lijkteen gepasseerd station te zijn. Degeplande invoering in alle West-Europese landen duurt al veel telang.

Autofabrikanten wachten hetniet meer af. In plaats daarvankomt via gsm inbellen naar het in-

ternet voor ‘real time’ (continu bij-gewerkte) informatie. Waarbij dannu met smart gewacht wordt opverbeterde gsm-netwerken die eenaanzienlijk grotere datastroom ver-werken, te beginnen met GPRS(waarvoor in vele landen veilingenzijn gehouden om frequenties voordat nieuwe netwerk te verdelen).Het motto is ‘service’, via eigenonline diensten die mede het imagevan een merk zullen gaan bepalen.Van hulp bij noodgevallen (techni-sche storing of ongeval) tot velerleisoorten advies. Er zal een levendi-ge markt ontstaan voor actuele ver-keersinformatie en geografischeinformatie. Deze zal automatischworden opgevraagd door het navi-gatiesysteem in de auto. Het is nietmoeilijk te bedenken wat verdergeboden kan worden: een onlinetelefoniste, secretaresse, reisagent,beursanalist en meer.

Dichter bij huis zal echter ookveel veranderen, voor het autobe-drijf. Via gsm-telefonie (sms-be-richt) zal de dealer kunnen opvra-gen wanneer de auto aan eenservicebeurt toe is en welke syste-men onderhoud behoeven. De be-

FOTO’S:BMW

Het cockpitconcept van deze BMW is toekomstwijzend.Alle informatiewordt gepresenteerd in twee ‘kijkdozen’boven in het dashboard.Bovenop de armsteun ligt de ‘Controller’,die werkt als een soort computer-muis.Tegen de zijkant zitten alle knopjes voor de stoelbediening.Maar deraambediening blijft gewoon in het portier.

Deels ontleent BMW ideeën voorde gecentraliseerde bedieningaan de Formule 1 Williams-BMW.Ook in de 7-serie kun je schakelenmet knoppen op het stuur:boven-aan zichtbaar een knop voor te-rugschakelen met de duim,op-schakelen gaat met de wijsvingerop een knopje achterop de boven-ste stuurspaak.

BMW zegt geen woord teveel metde stelling dat de 7-serie compleetnieuw werd ontworpen.Een vande talrijke noviteiten zien we hierin het onderstel.Aan de achterasis te zien dat de stabilisatorstang(bovenop het subframe) voorzienis van een hydromotor (op de fotorechts van het midden).Met 190bar systeemdruk spannen hydro-motoren de stabilisatorstangenom de 7-serie in bochten het over-hellen te beletten.

De proporties van de BMW 7-serie zijn op zijn minst ongewoon,met eenextreem lange wielbasis en een merkwaardige,als een rugzak op destaart liggende kofferklep.

© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional 2

rijder kan in de 7-serie ook zelf deservicegegevens opvragen, bij-voorbeeld wanneer een langerereis gepland is, of om te controle-ren of de auto niet toevallig bijnatoe is aan pakweg een set nieuwebougies. Al enige tijd wordt overi-gens het servicegeheugen bijBMW’s doorgegeven naar de auto-sleutel, waaruit het met een leesap-paraatje in een diagnosestation kanworden ingelezen. Ook het sto-ringsgeheugen zal op afstand doorde dealer ingezien kunnen worden.Met als volgende stap het op af-stand ‘updaten’ van elektronischeregelingen met verbeterde pro-grammatuur, of herprogrammerenwanneer zich een fout heeft voor-gedaan. Voor dit laatste komt ereen beveiligde internetverbinding.Daarom ook in de auto: internet.

Géén DI-benzineJe zou haast vergeten dat ook opmechanisch gebied de nodige nieu-wigheden in de 7-serie steken.

den. Ze worden opgezameld en pasverbrand wanneer de motor op eenrijker mengsel draait.

Variabele stabilisatorenZo zocht en vond BMW ook eenweg om de problemen van actievevering te omzeilen. Het is ideaalwanneer je een auto onder alle rij-omstandigheden zowel in lengte-als dwarsrichting perfect horizon-taal kunt houden. Dan treedt geendynamische verplaatsing van hetzwaartepunt op, en daarmee perwiel veranderlijke belasting, dusveranderende maximale grip op deweg. Dit is te bereiken door de ve-ring en demping per wiel traplooste regelen. Een hele opgaaf, maarhet kan simpeler. Daartoe keekBMW nog eens goed, zo lijkt het,naar Citroëns Hydractieve vering.Daarin is al een variabele dwars-stabilisatie opgenomen. BMW piktdat eruit en voorziet de stabilisato-ren in de 7-serie van een hydromo-tor middenin. Onder elektronischgeregelde hydraulische druk wordtde stabilisator extra aangespannenals de auto neigt tot dwarshelling.Hiermee wordt het inverende wielomlaag getrokken en het uitveren-de wiel omhoog. Zodanig dat dehele auto horizontaal blijft liggen.Het regelsignaal komt van eendwarsversnellingsopnemer. Tot0,3g dwarsversnelling wordt over-hellen volledig onderdrukt. Om derijder te laten voelen dat vandwarsbelasting sprake is wordt van0,3 tot 0,6g het hellen 80% onder-drukt. Bij meer dan 0,6g treedtgeen verdere compensatie op, zo-dat de rijder merkt wanneer degrenzen van de wegligging in zichtkomen.

Lustig door variërend herzagBMW ook de EDC (ElectronicDamper Control), die tot nu toewerkte met in drie stappen verstel-bare demping. Het nieuwe EDC-Cheeft traploos variabele demping.Waarbij niet de traploze regelingvan de demperklep het probleem

Eerste zestraps automaatSamen met ZF ontwikkelde BMWvoor de 7-serie de eerste automati-sche transmissie met zes versnellin-gen.Bosch ontwikkelde een mecha-tronische bediening, een uiterstcompact element onder in de trans-missie met volledig geïntegreerdeelektronica (sturing en sensoren),dat direct de transmissie schakelt.Deze bedieningseenheid brengt te-vens de introductie van ‘shift by wire’,geen mechanisch selectiehendelmaar knoppen bij het stuurwiel.Er iswel een mechanisch nood-hendeltjeom de automaat uit de P-stand te krij-gen wanneer de elektronica om eni-ge reden niet werkt.Het voordeel van zes versnellingen inplaats van vijf: (nog) grotere sprei-ding in de overbrengingen van detransmissie.Te weten een verhou-ding van 6,04 tussen de hoogste enlaagste overbrenging, in plaats van4,4 bij een vijftraps automaat.Waar-mee de aandrijflijn weer zuiniger kandraaien.Daaraan helpt voor één pro-centje mee dat – weer een nieuwtje –bij stationair draaien de transmissie

geheel ontkoppeld wordt van de mo-tor.Deze automaat komt ook in een nieu-we Rolls Royce (overgenomen doorBMW).Er komen nog twee versiesvan deze transmissie, voor zwakkereen sterkere BMW’s:zescilinders (inkleinere modellen dan de 7-serie) eneen V12.

De automaat wordt bediend metdit hendeltje aan de stuurkolom,ofknoppen in het stuur.Een gewoneselectiehendel paste ook nietmeer in BMW’s nieuwe bedie-ningsconcept.

Deze ZF 6HP26 is korter en lichter dan een vijftraps automaat,dankzijeen bijzondere (zogenaamde Lepelletier) tandwielset,die pas goedwerkt met intelligente elektronische schakelsturing.

Het zeer geavanceerde systeemvoor botsveiligheid heeft toch ooksimpele elementen nodig,zoalsdit buisje van vezelversterktekunststof (rechts),waarmee destuurkolom 80 mm kan inschui-ven.

TECHNIEKTopmodel vol innovaties

Ruim besproken is al de variabeleklepbediening Valvetronic, die inplaats komt van vermogensrege-ling met de smoorklep. Dat krijgtde 7-serie ook, met als aanvullendeprimeur ook voor de V8 bi-VANOS verstelling van de nok-kenas aan zowel in- als uitlaatzij-de. Op zich geen nieuwe vindin-gen, maar dat geldt wel voor hettraploos variabele inlaattraject. Inhet verdeelhuis van de inlaat zitvoor elke cilinder een rotor, per ci-linderrij (vier stuks) op een as ge-monteerd die met een stappenmo-tor gedraaid kan worden. Elkerotor heeft een in- en een uitlaat-poort. Vanaf 3500 t/min beginnende rotors te verdraaien, waarbij deinlaatlucht niet meer om de rotorheen hoeft te stromen, maar doorde rotor heen kan. Hiermee laat deweg door de inlaat zich traploosvariëren.

Zo haalt BMW uit de V8 14%hogere prestaties bij eenzelfde per-centage lager verbruik (en uiter-

aard uitlaatgassen naar Euro IVemissienorm). Er zit dus bepaaldwel iets in de bewering dat Valve-tronic plus alles wat er hier aanvast zit gelijke voordelen biedt alsdirecte benzine-injectie, maar zon-der het nadeel van problematischeuitlaatgasreiniging. DI-motoren lo-pen in deellastbereik op een armmengsel, waarbij onverbrande stik-stofoxiden ontstaan die (nogsteeds) niet direct door een kataly-sator geneutraliseerd kunnen wor-

3 © WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional

vormde, maar een juiste regelstra-tegie. Die moet vooral reageren ophoogfrequente signalen, duidendop een ongelijk wegdek, en niet ofminder op laagfrequente signalendoor de beweging van het koets-werk bij remmen, optrekken enbochten maken. Wederom vooraleen elektronicaprobleem dat werdaangepakt.

VeiligheidsoverlegEen fraaie afkorting om aan de vo-cabulaire toe te voegen: ISIS, Inte-grated Safety Intelligent System.BMW acht het zinloos meer air-bags aan het assortiment toe tevoegen, en verbeterde alleen zijn

hoofdairbags wat. Althans voorEuropa, waar het dragen van gor-dels verplicht is. Dit geldt niet voorde hele VS, daar krijgt de 7-seriewel airbags erbij, onder de dash-boardpanelen waar de knieën vande bestuurder tegenaan kunnen ko-men.

Helemaal nieuw is de besturingvan de veiligheidssystemen, inclu-sief gordelspanners en actievehoofdsteunen. Terzijde: nog eennieuwtje is de in de 7-serie nu va-riabele gordelkrachtbegrenzing.Geen drie, maar zeven sensorenbepalen in onderling overleg welkeairbags en gordelspanners geacti-veerd moeten worden, op welkmoment en eventueel met hoeveelkracht. De sensoren bevinden zichin de A- en B-stijlen en de stoelen(links en rechts, zes in totaal dus)en in de achterbank (nummer 7).

Ook op een heel ander gebiedvan veiligheid is er overleg, te we-ten waar het gaat om diefstal. Alsextra is een ‘keyless entry’ systeemmogelijk. Zowel de auto als dienssleutel bevatten daarbij een zen-der/ontvanger. Die komen in actiewanneer een deurgreep aangeraaktwordt. Als auto en sleutel elkaarherkennen zal de centrale vergren-deling open springen door aan dedeurgreep te trekken. Dat procestreedt nogmaals in werking wan-neer in de auto de startknop wordtbediend, om te besluiten of de mo-tor mag aanslaan. Voor het gevaldat een onbevoegde de auto onaf-gesloten zou aantreffen.

Innovatieve handremEr zijn nog meer nieuwtjes, zoalsde handrem. Dat is een drukknopgeworden. Met twee extra functies,een stop-automaat en een ‘nood-stopper’. Als de motor niet draaittrekt de handremknop via een elek-tromotor en kabels een conventio-nele (trommel)rem aan. Loopt demotor wel dan wordt het normaleremsysteem geactiveerd, een hand-rem op vier wielen dus, met ABS.De stopfunctie trekt automatischde remmen aan wanneer de autostilstaat op een helling, maar ookbij tot stilstand komen in file- ofstadsverkeer, zodat met de automa-tische transmissie kruipen nietmeer voorkomt. Na een druk op de

knop tijdens het rijden zal het rem-systeem automatisch een optimaalgedoseerde noodstop uitvoeren.

Op basis van al deze noviteitenstellen we vast dat BMW’s nieuwetopper werkelijk een nieuw tijd-perk inluidt, en voorlopig in tech-nisch opzicht de maatstaf is bijproductie-auto’s.

Logic 7 geluidssysteemSoms passen dingen toevallig naad-loos in elkaar.Laat er nu een profes-sioneel geluidsweergave-systeembestaan dat Logic 7 heet.Dit is doorHarman/Becker aangepast voor toe-passing in de BMW 7-serie.Zoietsals het veel bekendere Dolby Sur-round, maar dan nog beter;Logic 7werkt niet met vijf, maar met zevenluidsprekers.Overigens gaat de ver-

gelijking verder geheel mank, de ver-werking van stereosignalen werkt bijSurround totaal anders dan bij Logic7.Dit laatste splitst een normaal ste-reosignaal in zeven verschillendesignalen, die aangepast aan deakoestiek van de auto door zevenidentieke luidsprekers worden weer-gegeven.Daarnaast zijn er nog tweesubwoofers voor de laagste tonen.Het voert te ver om hier op dezeplaats nader op in te gaan.Wel be-langrijk is de vondst van BMW voorde lage-tonen luidsprekers.Dieschuilen onder de voorstoelen, in devloer van de auto, met een open ver-binding naar de dorpels.Deze holleruimten worden gebruikt als klank-kast, wat zomaar een volume van 20liter oplevert en daarmee mooie lagetonen.Veel meer dan normale auto-luidsprekers hebben, zonder dat hetiets kost aan nuttige binnenruimte.Omdat de dorpels geventileerd(moeten) worden zijn de luidsprekerswaterdicht uitgevoerd.

BMW zal alle komende modellenvoorbereiden op deze luidspre-keropstelling,dus voorzien in eeninbouwruimte in de vloer metopen aansluiting op de dorpels.

Zeer veel aandacht ging naar geluidswering.Deze opstelling toont devijfentachtig (!) elektromotoren in een 7-serie model,plus nog tweemaalnegen motortjes als geventileerde stoelen bijbesteld worden.Nagenoeggeen van al deze motortjes mag hoorbaar werken.

MotorgegevensOm te beginnen biedt de BMW 7-serie alleen keus uittwee V8 benzinemotoren, volgend jaar komen diesels,daarna een V12 in verschillende (vermogens)varian-ten.Ten opzichte van de voorgaande 7-serie is dekleinste V8 gegroeid van 3,5 naar 3,6 liter inhoud.

BMW 735i ..................................................BMW 745iCilinderinhoud ............................................................3600 cc ..........................................................4398 ccMax. vermogen............................................................200 kW bij 6200 t/min ................245 kW bij 6100 t/minMax. koppel ................................................................360 Nm bij 3700 t/min ................450 Nm bij 3600 t/min

Cilinderkop met Valvetronic en dub-bel-VANOS.Deze techniek geeft be-tere resultaten dan directe injectie,vindt BMW.

Het variabel inlaattraject wordt gere-geld via een draaibare schijf bij elke ci-linder,voorzien van een in- en uitlaat-poort.De schijven kunnen over eenhoek van 236 graden draaien,het inlaat-traject varieert daarmee van 231 tot 673mm lengte.

Het blauwe apparaatje rechts is de‘sleutellezer’die de servicehisto-rie inleest.Vanaf volgend jaar zou-den deze gegevens ook recht-streeks uit een 7-serie model,viadraadloze telefonie,op afstanddoor de dealer op te roepen zijn. Peter Fokker

© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional 4