Garanties voor kwaliteit van zorg

RVZ-advies over GovernanceDecember 2013

Probleemstelling

• Kunnen bestuur en intern toezicht hun wettelijke verantwoordelijkheid voor kwaliteit en veiligheid van zorg waarmaken?

• Wat zijn de diepere, achterliggende factoren die dit bemoeilijken?

• Welke oplossingen adresseren deze achterliggende factoren?

De aanpak

• Achtergrond studies naar:– Kwaliteitssystemen (NIAZ, HKZ, ISO 9000, JCI)– Rol van professionele kwaliteitssystemen– Onderzoek naar cultuuraspecten werkvloer– Governance van privéklinieken– Invloed medisch specialisten op governance ziekenhuizen

• Enquête onder RvT’s zorginstellingen• Consultaties• Samenwerking Skipr zorg: blogs

Omgevingsfactoren (1)

• Druk op beschikbare middelen

• Toenemende ondernemingsrisico’s

• Veranderende zorgvraag

• Kritischer buitenwacht

• Reputatierisico groter

Omgevingsfactoren (2)

• Care-specifiek– 3D-operatie (AWBZ, jeugdzorg, participatiewet) =>

instellingen onderhandelen met twee partijen– Nieuwe vraagstukken door scheiden wonen en zorg

• Cure-specifiek– Concentratie en specialisatie naast spreiding– Integrale bekostiging per 2015

Invloed op governance

• Complexiteit en hogere eisen governance• Kwaliteit en veiligheid (terecht) bovenaan agenda

• Twee reflexen:– Steeds meer (afgedwongen) indicatoren– Meer regulering en hogere eisen aan governancestructuur

RVZ: achterliggende vraagstukken

• Kwaliteitsmeting: meten is nog niet weten

• Onvoldoende verbinding professionele en private governance

• Onvoldoende inbreng patiënt/cliënt

• Organisatiecultuur onderbelicht

• Ontwikkeling intern toezicht blijft achter

Meten is nog niet weten

• Kwaliteitsborging nog te veel procesinformatie

• Normstelling is nog impliciet en niet-afdwingbaar

• Nog niet voldoende uitkomst indicatoren

• Prestatie-indicatoren: hoeveelheid bedreigt draagvlak

Verbinding professionele en private governance

• Visitatie = intercollegiale toetsing

• Bevindingen blijven besloten binnen de beroepsgroep

• Aanbevelingen voor verbetering niet afdwingbaar

• Ontwikkeling rond regiomaatschappen

Inbreng patiënt/cliënt

• Spreekkamer is “verboden terrein” voor bestuur

• PROMS nog geen gemeengoed

• Praktijkvariatie groot

• In langdurige zorg verdient cliëntinbreng versterking

Organisatiecultuur onderbelicht

• Organisatiecultuur veelal achterliggende oorzaak kwaliteitsproblemen instelling

• Kwaliteitssystemen en indicatoren adresseren dat onvoldoende

• Interactie RvB (eindverantwoordelijk kwaliteit van zorg) en professionals verdient versterking

Ontwikkeling intern toezicht blijft achter

Drie soorten interne toezichthouders

1. De traditionele toezichthouder Woont de vergaderingen van de Raad van Toezicht bij plus een enkele

extra interne bijeenkomst. Geen externe contacten.

2. De pro-actieve toezichthouder 1 plus: lid Commissie Kwaliteit en Veiligheid, bijeenkomst met Cliëntenraad,

overleg met professionele staf; aanwezig bij interne activiteiten.

3. Toezichthouder 3.0 2 plus: volgt bij- en nascholing NVTZ; legt werkbezoeken af binnen

instelling; contacten met externe stakeholders: IGZ, zorgverzekeraar, gemeente.

Oplossingsrichtingen

• Kwaliteitssystemen en indicatoren: less is more

• Normenkader voor kwaliteitssystemen als onderdeel zorgbrede governance-code

• Systematische inbreng patiënt/cliëntervaringen

• Aandacht voor organisatiecultuur– Samenwerken, aanspreken en leren– Risico-analyses en compliance

• Doorontwikkelen intern toezicht

Kwaliteitssystemen en indicatoren

• Less is more:– Indicatoren die aansluiten bij zorgpraktijk– op basis van tracersystematiek– Zorgprofessionals en zorgaanbieders in the lead– Overbodige indicatoren afschaffen; rol kwaliteitsinstituut

Verbinding professionals en private governance

• Normenkader voor kwaliteitssystemen als onderdeel zorgbrede governance-code

• Commitment professionals voor tracersystematiek• Uniformering kwaliteitsvisitaties• Openbaarmaking visitatiesystematiek• Op termijn: publieksversie visitaties openbaar?

• Overeenkomst ziekenhuis – (regio)maatschap• Mede-eigenaarschap medisch specialist in ziekenhuis

Systematische inbreng patiënt/cliënt

• Ervaringsdeskundigheid benutten

• Rol patiënt(enorganisatie) in tracersystematiek

• Ook toepasbaar in langdurige zorg; koppeling aan zorg-/leefplan

Aandacht voor organisatiecultuur

• Samenwerken, aanspreken en leren

• Compliancefunctie beleggen bij medewerkers

• Tracersystematiek

• Risico-analyses

Naar een RvT nieuwe stijl

Eisen:• extravert en in dialoog met de buitenwereld,• een onafhankelijk oog op publieke belangen, ook als het gaat

om de collectieve zorguitgaven,• met als meetlat de maatschappelijke performance van de

instelling in zijn regio,• en het patiëntperspectief, inclusief de participatie van de patiënt,

als leidend beginsel.

Naar een RvT nieuwe stijl

Hoe te realiseren?

• Bindende afspraken kabinet en zorgsector

• Maat voor good governance

• Ontwikkeling monitoren aan de hand van governancescan

• Good governance voorwaarde voor zorgcontractering

• Toezicht IGZ

Resumé

Wat is nodig?

• Aansluiting van het professionele kwaliteitssysteem op het instellingskwaliteitsysteem.

• Inbreng patiënt/cliënt• Lerende cultuur

Bindende factor = tracersystematiek!