WG 2pr

otoc

ol

WG 2 : ProtocollenCLUSTER BIM Werkgroep 2

29/08/2018 WTCB LozenbergTim Lemoine & Stefan Boeykens

WG 2pr

otoc

ol

Agenda

• Stand van zaken update BIM-protocol• Stand van zaken BIM-uitvoeringsplan• Opstarten Modelleerafspraken & LOD• Volgende werkgroepen

WG 2pr

otoc

ol

Stand van zakenBIM-protocol & uitvoeringsplan

WG 2pr

otoc

ol

Update BIM-protocol oktober 2018• Update release DCB 2018• Bijgewerkte tekst + vertaling +

layout• Op basis van feedback

gebruikers en experten• Referentietekst in PDF• Bewerkbare versie in MS Word

(correct gebruik “stijlen”)• Afstemmen op BIM-

uitvoeringsplan

WG 2pr

otoc

ol

Wijzigingen BIM-protocol (samenvatting)• ALGEMEEN

• Engelse termen niet altijd herhalen• Regels van word volgen (voetnoten, stijlen, stijl tabellen

(zie BIM-uitvoeringsplan)…)• Logo FOD erbij

• DEEL 1 RICHTLIJNEN BELGISCHE BIM-PROTOCOL• Aanpassingen ten gevolge van lancering hulpfiche en

BIM-uitvoeringsplan (zie word document)• Aanpassing ten gevolge van extra bijlage (BIM-

organigram)• Afbeelding 1.4: oranje pijlen in stippelijn toegevoegd voor

eventuele revisie BIM-protocol aan te duiden

• DEEL 2 BELGISCH BIM-PROTOCOL• 1 Termen en definities

• Nummers ervoor (zelfde nummers voor NL en FR)• Geordend per thema (niet alfabetisch): Bouwproces, BIM-

proces, BIM-doelstellingen en –toepassingen, informatie-uitwisseling, BIM-rollen.

• Opbouw: definitie = één zin en uitleg nadien onder ‘nota’ (zie BIM-uitvoeringsplan)

• Toevoegen:• BIM-coördinator• BIM-toepassing• Conflict• Clash• Informatielevering• Overmodellering• Puntenwolk• Referentiebestand• Validatie• verificatie

• Weglaten:• BIM-modelleur (is verhuisd naar BIM-uitvoeringsplan)

WG 2pr

otoc

ol

Wijzigingen BIM-protocol (samenvatting 2)• 2 Situering van het BIM-protocol

• Kleine aanpassingen in tekst (zie trackchanges) nl ‘verbinden’ in plaats van ‘engageren’.

• 3 Projectinformatie• Uitleg op linkse pagina rond projectcode toegevoegd• BIM-coördinator toegevoegd• Code bij planning toegevoegd

• 4 BIM-doelstellingen en –toepassingen• Aanpassing titel • Aanpassing titel 4.1 + tekstje eronder: engagement wordt

verbintenis• Correcter gebruik van ‘BIM-doelstelling’ en ‘BIM-

toepassing’

• 5 Uit te wisselen informatie• ‘Deliverable’ wordt ‘informatielevering’• Stukje rond ‘behandeling clashes’ wijzigt (zie ook BIM-

uitvoeringsplan)• Wijzingen titels, toevoegingen tekst…zodat consistent

met BIM-uitvoeringsplan

• 6 BIM-proces en informatiebeheer• Toevoegen rol BIM-coördinator• Toevoegen stukje over GDPR• Configuration Management System

• 7 Overzicht van BIM-gerelateerde taken en verantwoordelijkheden

• Nummeren van taken• Herformuleren en van plaats veranderen van taken• BIM-coördinator toevoegen

• BIJLAGE A• Bijlage A (BIM-organigram) toegevoegd

WG 2pr

otoc

ol

Lancering BIM-uitvoeringsplan

• Eerste release met DCB 2018• Analoog aan BIM-protocol: richtlijn + bewerkbare template• Meer project-specifieke clausules

WG 2pr

otoc

ol

Bedenkingen

• Lange documenten• Onderscheiden “standaard” en “project-specifieke” clausules

• Cfr. Beschrijvende meetstaat en referentie bestek

• Andere toepassing bij “opgelegd” protocol opdrachtgever t.o.v. protocol opgesteld door projectteam

• WG4 bezig aan richtlijnen BIM-visie voor opdrachtgevers• Komen tot standaard ILS?

• Onderscheid “pre-contract/aanbesteding/selectie”

WG 2pr

otoc

ol

Verwachting volgende updates?

• Lente 2019? DCB 2019?• Afstemming ISO 19650-1 & 2

• Terminologie verfijnen• Input CEN/TC 442 werkgroep rond “richtlijn ISO 19650”• Protocol vs. Uitvoeringsplan?

• Verder optimaliseren• Nood aan “toolkit”? Eventueel initiatief partners CLUSTER?

WG 2pr

otoc

ol

Opstarten:BIM-modelleerafsprakenWerkjaar 1 = BIM-protocolWerkjaar 2 = BIM-uitvoeringsplanWerkjaar 3 = BIM-modelleerafspraken

WG 2pr

otoc

ol

Algemeen

• Protocol = management (wie doet wat wanneer?)• Uitvoeringsplan = coördinatie & operationele samenwerking

(hoe? modelinhoud? details? technisch?)• “Hulpfiche modelleerafspraken” (= outline)• Clausules inhoud model, elementen, coderingen• Momenteel doorverwijzing naar BIMForum LOD Specifications

• Modelleerafspraken = modellering(wat? LOD? Dicht bij software)

WG 2pr

otoc

ol

Voorlopige inhoudstafel• Intro & Situering• H1 Afspraken op bestandsniveau• H2 Afspraken op modelniveau• H3 Afspraken op elementniveau

• H4 “LOD” richtlijnen & detailafspraken

~ Hulpfiche modelleerafspraken~ BIM-uitvoeringsplan

Project-specifieke modelleerafspraken?

Generiekemodelleerafspraken?

Nieuwe afprakenBelgisch niveau?

WG 2pr

otoc

ol

Generiek versus Software-specifiek• CLUSTER BIM

• software-neutraal• maximaliseren IFC kwaliteit

• Modellering software-specifiek• Evenwicht algemene afspraken en

praktische implementatie• Teksten neutraal houden• Annex per software? In overleg

met gebruikers en verdelers?

WG 2pr

otoc

ol

Level of information need (ISO 19650)

• Vele interpretaties LOD – Concept vaak onderschat qua complexiteit• Afstemmen op opkomende EN standaard (CEN/TC WG2/TG1)

• Definities Level of geometry, Level of information, Level of documentation• + Associatie met doelstelling, mijlpaal, auteur en WBS• + Methode om Level of information need te specifiëren• Géén schaal/metriek vastgelegd op Europees vlak• Taak voor nationale invulling

WG 2pr

otoc

ol

Thematisch of per discipline?

• Op basis van projectfase? Ontwerp vs Uitvoering vs Exploitatie?• Op basis van transitiemomenten in project?

• Ontwerp > Uitvoering• Uitvoering > Exploitatie

• Op basis van discipline?• Ruwbouw & Structuren (beton, staal, hout, funderingen, vloeren, wanden, daken…)• Gevels en afwerkingen (schrijnwerk, vloeren, plafonds…)• Vaste en losse inrichting• Technieken (riolering, ventilatie, elektriciteit, sanitair, brandveiligheid)• Infrastructuur? Omgeving en grondwerken?

WG 2pr

otoc

ol

Voordelen

• Volgt projectverloop (herkenbaar)

• Verantwoordelijkheid beter te onderscheiden

Nadelen

• Eerder traditionele kijk (klassieke contracten)

• Interactie en samenwerking en overgang tussen fasen wordt misschien onderschat

Opdeling per projectfase?

WG 2pr

otoc

ol

Voordelen

• Sluit beter aan op integrale samenwerking

• Betere focus in overleg

Nadelen

• Tegenstrijdige visie?• Architect vroeg ontwerp?• Aannemer uitvoeringsontwerp?

• Technische beperkingen• Model Element Auteur > geen

fijnmazige verdeling mogelijk (vb. eigenschappen bij verschillende partijen beheren?)

Opdeling per discipline?

WG 2pr

otoc

ol

Samengestelde Elementen

• Vlotter ontwerpen en aanpassen• Analyses

• Visualisatie & Ontwerp• Warmteverliezen, Energie• Vereenvoudigde

Kostprijs/Hoeveelheden

Opgesplitste Elementen

• Nauwkeuriger voor hoeveel-heden en informatiebeheer

• Analyses• Gedetailleerde

Kostprijs/Hoeveelheden• Planning & Uitvoering

Modelleren in functie van doelstelling

Wie past model aanbij overgang?

WG 2pr

otoc

ol

Meetcode & bepalen hoeveelheden• Oppervlakte lokalen onder

hellend dak?• Doorrekenen openingen?• Overlappingen en

componenten?• Wat is oppervlakte, volume,

lengte … van element?

Deels ondersteund in software

WG 2pr

otoc

ol

Relatie coderingen & classificatieCLUSTER BIM WG1• Verschillende systemen• In functie van?

• Functionele opdeling/model• Lastenboek• Kostencalculatie• …

• Codes en classificatie op niveau• Project• Gebouw• Lokaal• Element• Component• Materiaal

Impact op modellering!

WG 2pr

otoc

ol

Voorbeelden thema’s voor afspraken• Algemeen

• Identificatie (ID, naam, type, nummer, classificatie, code)

• Ruimteplan (lokalen, categorie)• Materialen• Rasters/Aslijnen• Verdiepingen (bouwlagen)• Referentieobject (nulpuntobject)

WG 2pr

otoc

ol

Voorbeelden thema’s voor afspraken• Onderbouw

• Rioleringen in helling• Fundering per m’ (extrusie) of per

stuk te tellen?• Isolatie, aarding, stabilisé• Terrein (site)

WG 2pr

otoc

ol

Voorbeelden thema’s voor afspraken• Ruwbouw & Structuur (1)

• Aansluiting & referentieas wanden• Uitzettingsvoeg? Stortnaad?• Openingen en Sparingsobjecten• Vloerplaten, welfsels, doorlopend

of per element? Referentievlak? Druklaag? Randisolatie

• Doorbuiging/opbuigingvoorspanelementen

WG 2pr

otoc

ol

Voorbeelden thema’s voor afspraken• Ruwbouw & Structuur (2)

• Daken: onderdak, dakstructuur, muurplaat, isolatie, hellingsbeton…

• Verbinding muren• Aslijnen en knopen

structuur/analytisch model

WG 2pr

otoc

ol

Voorbeelden thema’s voor afspraken• Secundair/Afwerkingen

• Ramen en deuren als geheel? Lateien en dorpels? Sluitwerk?

• Samengestelde elementen vs. Opsplitsen in componenten en lagen: isolatie, pleisterlagen, schilderwerk, tegels, linoleum… (afwerkingen)

• Verhoogde vloeren en verlaagde plafonds?

WG 2pr

otoc

ol

Voorbeelden thema’s voor afspraken

Technische Installaties• Systeem, toestellen, segmenten• Relatie toestellen ARCH en MEP?

Vb. WC, lavabo, armaturen• Alle leidingen? Ifv Diameter?• Elektriciteit: kabelgoten en

toestellen? Stopcontacten en verlichtingspunten 2D/3D? Bekabeling?

• Toestellen, Radiatoren,

vloerverwarming?• Liften, schachten, kokers?• Leidingen tot op lokaalniveau?• Beveiliging (brand, toegang) als

“informatie” en/of geometrie?

• Zones voor ventilatie, brandveiligheid, veiligheid?

WG 2pr

otoc

ol

Voorbeelden thema’s voor afspraken• Inrichting/Meubilair

• Vast vs los• 2D/Symbolisch/3D

• Inventaris/stuklijst• Visualisatie• Clash Detectie

WG 2pr

otoc

ol

Volgende werkgroepenVoorstel planning… in functie van keuze organisatie thema’s

WG 2pr

otoc

ol

Planning

29/08/2018 WG2 CLUSTER Opstart Modelleerafspraken

19/09/2018 WG2 CLUSTER …

24-25/10/2018 TC BIM&ICT DCB Brussel 2018 (praktijkdag, beurs, event)

21/11/2018 WG2 CLUSTER …

12/12/18 WG2 CLUSTER …

?/01/2019 WG2 CLUSTER …

?/02/2019 TC BIM&ICT O.a. Batibouw?

?/03/2019 WG2 CLUSTER …

?/04/2019 WG2 CLUSTER …

?/05/2019 WG2 CLUSTER …

?/06/2019 TC BIM&ICT + WG2 CLUSTER …

?/07/2019 WG2 CLUSTER Afronden inhoud voor bouwverlof?

?/08/2019 WG2 CLUSTER Feedback, afwerking, laatste resultaten?

?/09/2019 TC BIM&ICT Afronden CLUSTER BIM > publicatie finale deliverables

WG 2pr

otoc

ol

aug 2018

sep 2018

okt 2018

nov 2018

dec2018

jan2019

feb2019

maa 2019

apr2019

mei2019

jun2019

jul2019

aug2019

sep 2019

okt2019

DCB 2018 CLUSTERAfsluiting

ToekomstCLUSTER BIM…Derde werkjaar CLUSTER BIM (VLAIO)

BB 2018

WG 2pr

otoc

ol

Praktisch

• Volgende Events

• 4 september EDM Hasselt

• 24 & 25 oktober Digital Construction Brussels

WG 2pr

otoc

ol

Praktisch

• Contactgegevens

• Algemeen: cluster@bimportal.be• Animatoren: charlotte.euben@bbri.be & tim.lemoine@bbri.be

• Algemeen: ctc-bimict@bimportal.be• WG 2: wgt2@bimportal.be• Animatoren: charlotte.euben@bbri.be & tim.lemoine@bbri.be

Charlotte is momenteel in bevallingsverlof. We danken

haar voor alle inzet tot nu toe!