Fysieke belasting

werkhouding, onderbelasting

Kirsten Schreibers Msc EurErg

Senior HFE consultant (> 1995)

Onderzoek/advies werkbelasting

Ontwerp kritische systemen

Focus:

• efficiency

• risico (human error)

• tevreden gebruikers

Relatie werkbelasting, werkorganisatie, techniek

Drie benaderingen van fysieke belasting:

1. Oorzakelijke factoren van beschadiging

2. Instrumenten voor risico-inventarisatie• Werkhoudingen

3. Wettelijke (minimum-)eisen

Leerdoelen – bekend zijn met

Is dit goed werk?

Context: Mens - Machine - Omgeving

Systeem-ergonomische ontwerpaanpak

1. Voorbereiding

2. Analyses

3. Ontwerp

4. Realisatie

5. Invoering

6. Evaluatie

Bewust en systematisch verdelen van taken

Feiten fysieke belasting

Volgens monitorarbeid doet van alle werknemers:

• 42% fysiek belastend werk

• 35% repeterende bewegingen

• 19% krachtuitoefening

• 10% ongunstige werkhoudingen

• dagelijks 3,8u beeldschermwerk

€ 800 miljoen/jr, € 200/p/d

66% beroepsziekten betreft bewegingsapparaat

21% arbeidsongeschiktheidsuitkering bewegingsapparaat

Gezondheidsklachten

• Ca. 2,5 miljoen ‘regelmatig’ of ‘heel vaak’ staand werk

• Soms aanleiding voor pijn in lage rug, benen, knie, voet, spataderen

• Zwangeren verhoogd risico vroeggeboorte

Ca. > 900.000 mensen knielen / hurken

• Eén van de gevolgen: lage rugklachten

• 25% van lage rugklachten kan chronisch worden

• 30% van mensen met rugklachten verzuimt

Belasting - belastbaarheid

Gezondheid = kunnen herstellen

belastbaarheidbelasting

Het menselijk lichaam

Drie benaderingen vanuit vakgebieden

• Energetische benadering:- spierkracht nodig voor houding/beweging

- verbruik energie: O2-opname, hartritme enz.

• Biomechanica:- botten, spieren, etc. als mechanische constructie

- krachten analyseren met mechanica

• Psychofysiologie- mens als individu, reageert op prikkels

- fysiek en psychosociaal verweven

Beschadigingen bewegingsapparaat

Bewegingsarmoede

Dynamische overbelasting

Statische overbelasting

Beschadigingen bewegingsapparaat

Bewegingsarmoede

Dynamische overbelasting

Statische overbelasting

Beschadigingen bewegingsapparaat

Bewegingsarmoede

Dynamische overbelasting

Statische overbelasting

Fysieke belasting verdiepen

Goede RI&E en PvA verplicht per bedrijf

• basis-/sectorinstrumenten

Arbocatalogus op sectorniveau

• referentiekader handhaving & maatregelen

Verdiepen bij structureel fysiek werk

Individuele functie analyseren

Deze technieken

Preventiemedewerker voert uit of regie over extern

Wanneer wat?

Kracht of gewicht > 3 kg

repeterende

bewegingen

belastende

werkhoudingen

energetische

belasting

duwen/

trekken

Dezelfde bewegingen

worden binnen 30 s herhaald

Totale duur > 1u/dag

Lichaamssegmenten

> 4 s in één niet-neutrale

stand

Totale duur > 1u/dag

Aangrijpingspunt

van de kracht op

de handen

Krachtrichting

verticaal en

staand/lopend werk

tillen/

dragen

ja

ja

ja

ja

nee

nee

nee

janee

Wet- en regelgeving – Arbowet & -besluit

(3,19, 5,1-5,6)

• Taak, arbeidsplaats, productie- & werkmethode en hulpmiddelen op medewerker afgestemd

• Inrichting werkplek volgens ergonomische beginselen• beeldschermwerk >2u: optimaal doen (taken, software,

verlichting, geluid, tafel, stoel, middelen)

• elke 2 uur ‘pauze’, controle gezichtsvermogen

Beleidsregels >>>>

Arbocatalogus soms nadere eisen

PAGO bij restrisico’s RI&E (wet) evt. aanvullend PMO (vrij)

Wet- en regelgeving - beleidsregels

5.2-2 Fysieke belasting kinderdagverblijven (werkhoogten aankleedtafels, box, bed, laag zitten)

5.3-2 Fysieke belasting kappersbedrijven (zitmiddelen)

5.4-1a Zittend werk, beenruimte (NEN-EN1335, NEN2441)

5.4-1b Gebruik stasteun

5.4-2 Zitgelegenheid kassa & zelfbedieningswinkel

5.4-3 Zitgelegenheid baliewerk (reiken, ruimte, zitten, ...)

Wet- en regelgeving - zwangeren

• Vanaf 20e week <2u/ dag staan

• Vanaf 30e week <1u staan

• Noodzaak tot bukken, knielen of hurken zoveel mogelijk voorkomen.

• In laatste 3 maanden niet verplichten om dagelijks meer dan eens per uur te hurken, knielen, bukken of staande voetpedalen te bedienen

Is dit goed werk?

Is dit goed werk?

Is dit goed werk?

Werkhouding

Basishouding (benen)

Werkhouding (armen/ hoofd)

Extreme houding

Krachtuitoefening

Statisch vs. dynamisch

Mensmeetkunde nodig

Inrichten van werksituaties

Ontwerp van gereedschap

Bereikbaarheid middelen

Mensmeetkunde

Voorover gebogen werkhouding - gevolgen

Voetpedalen - gevolgen

Werkhoudingen

>1u dag extreme/ongemakkelijke houding (geen kracht)

> 4 sec

Werkhoudingen

Basishouding: • staan > 4 u/dag of > 1 u achtereen (plaatsgebonden),

• knielen (> 1u/dag), staand bedienen pedalen

Statische werkhoudingen (> 4 s in een houding)

> 1/3 taakcyclus of > 1 u/dag:

• rug > 60˚ gebogen of rug gedraaid,

• nek > 25˚ gebogen,

• bovenarm > 60˚ geheven,

• overige extreme gewrichtsstanden

Zo niet, nadere analyse

rood

rood

Biomechanische belasting basishoudingen

Staan = incl. pasje voor/achterwaarts

Is dit goed gereedschap?

Is dit goed gereedschap?

Werkhoudingen – Quick scan WHI (2011)

Voor taken:

• totaal 30 min/ dag

• éénhandige krachtuitoefening < 1kg/ 10 N

• medewerkers 18-65 jaar

• alles behalve beeldschermwerk

Stap 1: taken vastleggen

Stap 2: werkhoudingen observeren en vastleggen

Stap 3: werkhoudingen beoordelen per taak

Werkhoudingen – WHI (1)

Werkhoudingen – WHI (2)

Werkhoudingen – WHI (3)

Werkhoudingen – WHI (4)

Werkhoudingen – WHI (5)

Werkhoudingen – meer weten?

NEN-EN 614 / 894/ 1005-4 veiligheid machines

NEN-EN-ISO 11226 statische werkhoudingen

OWAS

KIM-tool

Beeldschermwerk:

NEN-EN 527/ NEN 2449 (tafel)

NEN-EN 1335/ NPR 1813 (stoel)

NEN-EN-ISO 9241-5 (werkplek)

Is dit goed werk?

Is dit goed werk?

Instructie nodig?

Terugblik fysieke belasting

Let op:

• Juiste blootstellingsfrequentie, Q genomen steekproef

• RI&E : relatieve beoordeling op deelaspecten

• Wetgeving: minimum-eisen

• Optelling delen soms meer dan som der delen

• Basis instrumenten “gezonde jonge goden”; let op oudere populatie vrouwen, jongeren, ‘zieken’, …

• Arbocatalogi vooral ‘middelen’

• Relatie met taak(allocatie), techniek en organisatie

Wat is gunstige fysieke belasting?

• Dynamische belastingo Geen statische

• Afwisseling lichte/belastende houdingen/ bewegingen

• Beperk krachtuitoefeningo Uitgangshouding, rustig, geschikte spieren, handvatten

• Beperk frequentie/duuro verleng/ voeg taken toe

Terugblik leerdoelen – bekend zijn met

Relatie werkbelasting, werkorganisatie, techniek

Drie benaderingen van fysieke belasting

Oorzakelijke factoren van beschadiging

Instrumenten voor risico-inventarisatie

- Werkhoudingen

Wettelijke (minimum-)eisen

Vragen?

Bedankt voor uw aandacht!

Morgen ontvangt u van ons een e-mail met:

• een link naar deze presentatie

• een link naar het evaluatieformulier

De antwoorden op de vragen die niet aan de orde geweest zijn, zetten wij snel op onze website. U ontvangt hierover bericht.