Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 1

B/CKC Advies - Johan de Veer –

2010

Johan de VeerREGISTERPSYCHOLOOG NIP

Adviseur management & organisatie

Belastingdienst

Centrum voor kennis en communicatie

OrganisatieadviseurOnderzoekerOntwikkelaarOptimist

So You Think

You Can Change

GEDRAGINVLOEDEFFECTCOMPLIANCE

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 2

Niets nieuws !

Toch anders !

Werkt beter !

1 Model

1 Inzicht

1 Mantra

3 Startpunten

5 Breindomeinen

6 Principes

VOORBEELD

Veranderd?Beinvloed?

� � �� � �� � �� � �

EMOTIONEELSITUATIONEEL

ONBEWUSTIRRATIONEEL

ASOCIAALABNORMAALBIOLOGISCH

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 3

VOORSPELBAARBEINVLOEDBAAR

GEDRAGcomplex WILLEN

KUNNEN

INFLUENCERThe Power to Change Anything

Persoonlijke

MotivatieWaarom wil iemand meedoen?

Sociale

MotivatieWie moedigen gewenst gedrag

aan?

Materiële

motivatieHoe moedigt de situatie (beloning, straf, ……) gewenst gedrag aan?

MOTIVATIEWILLEN

CAPACITEITKUNNEN

Persoonlijke

CapaciteitWat weet en kan iemand?

Sociale

CapaciteitWie faciliteren het gewenst

gedrag?

Materiële

capaciteitWelke materiële zaken faciliteren

gewenst gedrag?

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 4

WILLEN X KUNNENINDIVIDU - GROEP - SITUATIE

DOENMOTIVEERT

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 5

Escalator Failure +

DOENDOEN > DENKEN

DOEN > MOTIVATIE

DOEN > RESULTAAT

DOENALS OF

‘As If’ Principle of Life ­ William James 1842 ­ 1910

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 6

HAND: Smooth - Sharp

GEVOEL: Smooth: ExtravertOpenWarmGoedaardigStabiel

EMOTIE � DOENDOEN � EMOTIE

Sabine Koch; 2011; Heidelberg University

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 7

Doen: PotloodLachspierLachen

Hormoon: Endorphine

Emotie: Blij

EMOTIE � DOENDOEN � EMOTIE

James Laird; 1974

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 8

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 9

ACT AS IF DOE ALSOF DOEN MOTIVEERT

BELONENSTRAFFEN

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 10

ABC Gedragsmanagement

• Antecedent

Wat voorafgaat aan het gedrag

• Behavior (Gedrag)

Het concrete gedrag

• Consequentie

Wat het gedrag oplevert

ABC Gedragsmanagement

• Antecedent

Wat voorafgaat aan het gedrag

• Behavior (Gedrag)

Het concrete gedrag

• Consequentie

Wat het gedrag oplevert

4 Soorten Consequenties:

• Positieve Reinforcement van gedrag (R+)

‘Krijgen wat je wilt’

• Negatieve Reinforcement van gedrag (R-)

‘Vermijden wat je niet wilt’GEDRAG

+

-• Straffen van gedrag (S)

‘Krijgen wat je niet wilt’

• Extinctie uitdoven van gedrag (E)

‘Niets krijgen’

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 11

HERHAALDGEDRAG

=BELOONDGEDRAG

HERHAALD GEDRAG = BELOOND GEDRAG

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 12

RATIORichting

Visie

Logica

Kennis

Planning .

Keuzes

SITUATIE

EMOTIELiefde

Angst

Hoop

Frustratie

Gevoel

•Vooruitgang zien

•Versterken

•Volhouden

•Vertrouwen

Veranderen is een proces V. V. V. V.

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 13

SITUATIE STUURT GEDRAG

Maak de voor de meeste mensen verstandigste keuze het makkelijkst

Leg in de kantine ‘n gezond yoghurtje vooraan, en patat en kroketten beetje weggemoffeld

NUDGESituatie stuurt gedrag.Maak het makkelijk!

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 14

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 15

SITUATIE STUURT GEDRAG

BREIN@WORK

(Samen) Werkenmet het brein in mind

“Your capacity to change yourself, change

others, and even change the world, may boil

down to how well you know your brain, and

your capacity to consciously intervene in

otherwise automatic processes.”

David Rock

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 16

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 17

Status

Zekerheid

AutonomieVerbondenheid

Billijkheid

PIJN FIJN

CREËREN..

APPROACHVERBINDEN

OVERLEVEN

AVOIDANCEONTWIJKEN

DREIGING

PIJNBELONING

FIJNSTATUS

ZEKERHEIDAUTONOMIE

VERBONDENHEIDBILLIJKHEID

Adrenaline Dopamine

STRESS +DENKEN

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 18

SCARF5 domeinen sturen het sociale brein

Status Status

Zekerheid Certainty

Autonomie Autonomy

Verbondenheid Relatedness

Billijkheid Fairness

GedragsLab ©2011 Johan de Veer

B/CKC Mens­ & Organisatieontwikkeling

STATUS STATUS

Uit waardering,

geef erkenning

Zorg voor

haalbare

resultaten

Stimuleer

leren &

groeien

GedragsLab ©2011 Johan de Veer

B/CKC Mens­ & Organisatieontwikkeling

ZEKERHEID CERTAINTY

Maak een plan.

Onderscheid

stappen

Stel heldere doelen

Geef ruimte

voor bespreking

Geef snel

duidelijkheid

GedragsLab ©2011 Johan de Veer

B/CKC Mens­ & Organisatieontwikkeling

AUTONOMIE AUTONOMY

Laat los

Geef ruimte in

uitvoeringGeef keuzemogelijkheid

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 19

GedragsLab ©2011 Johan de Veer

B/CKC Mens­ & Organisatieontwikkeling

VERBONDENHEID RELATEDNESS

Zorg voor veiligheid Laat mensen mee doen

Faciliteer

verbondenheid

Geef de tijd

om elkaar te

leren kennen

GedragsLab ©2011 Johan de Veer

B/CKC Mens­ & Organisatieontwikkeling

BILLIJKHEID FAIRNESSZelfde regels

gelden voor

iedereen

Verdeel kansen en

mogelijkheden eerlijk

Maak

afspraken

samen

GedragsLab ©2011 Johan de Veer

B/CKC Mens­ & Organisatieontwikkeling

Gebruik SCARF

WERK MET VERSTAND

http://blog.davidrock.net/

www.your­brain­at­work.com

http://www.neuroleadership.org/

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 20

S. C. A. R. F.

Wederkerigheid

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 21

SchaarsteConsequentheid

AutoriteitSociale Norm

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 22

Sociale Norm

SympathieIk doe graag iets voor mensen die aardig zijn

of op mij lijken

SympathieIk doe graag iets voor mensen die aardig zijn

of op mij lijken

WederkerigheidIk doe terug wat jij

voor mij doet

WederkerigheidIk doe terug wat jij

voor mij doet

ConsequentheidAls ik A zeg, moet ik ook B zeggen

ConsequentheidAls ik A zeg, moet ik ook B zeggen

SchaarsteIk wil wat zeldzaam is

SchaarsteIk wil wat zeldzaam is

AutoriteitAutoriteit

overtuigt me

AutoriteitAutoriteit

overtuigt me

Sociale normIk doe wat veel anderen doen

Sociale normIk doe wat veel anderen doen

INVLOED

Robert Cialdini; Influence

CIALDINI

Toezicht Anders? ­ Regionale Toezichtdag Limburg ­ Roermond 30­11­2012

So You Think You Can Change ­ Johan ­ j.de.veer@belastingdienst.nl 23

• INFLUENCERWillen & Kunnen X Persoon & Groep & Situatie

• DOEN Motiveert

• Ratio + Emotie + Situatie

• Herhaald gedrag = Beloond gedrag

• brein@werk: S.C.A.R.F.Status, Duidelijkheid, Autonomie, Verbondenheid, Billijkheid

• InvloedSympathiek, Wederkerig, Schaars, Consequent, Autoriteit, Sociale Norm

CHANGE ?Yes You Can !

DANKSUCCES!