Referaat Referaat 19-09-200619-09-2006

Sandrine Girard, GGZ Sandrine Girard, GGZ HaagstreekHaagstreek

Presentatie Inhoud:Presentatie Inhoud: - Onderwerp, auteurs, interesse in - Onderwerp, auteurs, interesse in

onderzoekonderzoek - Doel onderzoek- Doel onderzoek - Inleiding- Inleiding - Methoden & statistische analysen- Methoden & statistische analysen - Resultaten & bijwerkingen- Resultaten & bijwerkingen - Conclusie- Conclusie - Referenties- Referenties

DiscussieDiscussie

Een gerandomiseerd, dubbel-blind, Een gerandomiseerd, dubbel-blind, placebo-gecontroleerd onderzoek placebo-gecontroleerd onderzoek

naar quetiapine in de behandeling naar quetiapine in de behandeling

van bipolaire I of II Depressievan bipolaire I of II Depressie

AuteursAuteurs: Calabrese, Joseph R. M.D.; Keck, Paul E. Jr., : Calabrese, Joseph R. M.D.; Keck, Paul E. Jr., M.D.; Macfadden, Wayne M.D.; Minkwitz, Margaret M.D.; Macfadden, Wayne M.D.; Minkwitz, Margaret Ph.D.; Ketter, Terence A. M.D.; Weisler, Richard H. Ph.D.; Ketter, Terence A. M.D.; Weisler, Richard H. M.D.; Cutler, Andrew J. M.D; McCoy, Robin R.N.; M.D.; Cutler, Andrew J. M.D; McCoy, Robin R.N.;

Wilson, Ellis M.S.; Mullen, Jamie M.D.; The BOLDER Wilson, Ellis M.S.; Mullen, Jamie M.D.; The BOLDER Study GroupStudy Group

Reden voor onderzoekReden voor onderzoek

Een grote onvoorziene behoefte aan Een grote onvoorziene behoefte aan effectieve medicamenteuze effectieve medicamenteuze mogelijkheden in de behandeling van mogelijkheden in de behandeling van bipolaire depressiebipolaire depressie

Inleiding Inleiding

Depressie: bron van morbiditeit en Depressie: bron van morbiditeit en mortaliteitmortaliteit

Pten met Bipol.I: depressieve sympt. 3x Pten met Bipol.I: depressieve sympt. 3x langer dan manische. Herstel langer dan manische. Herstel langer.langer.

Bipol II pten: 40x langer depressief dan Bipol II pten: 40x langer depressief dan hypomaanhypomaan

Bipolaire depressie: hoge invaliditeit, 10-Bipolaire depressie: hoge invaliditeit, 10-20% suïcidaliteit 20% suïcidaliteit

Behandeling van acute depressie in Behandeling van acute depressie in bipolaire stoornissen nauwelijks bipolaire stoornissen nauwelijks onderzocht onderzocht

Diverse middelen (oa atyp.antipsychotica) Diverse middelen (oa atyp.antipsychotica) bewezen effectief bij maniebewezen effectief bij manie

Lithium en lamotrigine: primair voor Lithium en lamotrigine: primair voor behandeling bipol. depressie; respons op behandeling bipol. depressie; respons op lithium vaak onvoldoendelithium vaak onvoldoende

Bewezen effectiviteit lamotrigine slechts in Bewezen effectiviteit lamotrigine slechts in 1 adequaat onderzoek aangetoond1 adequaat onderzoek aangetoond

2 Trials 2003: olanzapine effectief bij 2 Trials 2003: olanzapine effectief bij bipol.I depressie. Gecombineerd met bipol.I depressie. Gecombineerd met fluoxetine fluoxetine effectiviteit effectiviteit

Quetiapine bewezen werkzaam tegen Quetiapine bewezen werkzaam tegen acute manieacute manie

Verscheiden studies hebben de Verscheiden studies hebben de werkzaamheid van Quetiapine tegen werkzaamheid van Quetiapine tegen depressieve sympt. gerapporteerd. (bij depressieve sympt. gerapporteerd. (bij psychotische en psychotische en stemmingsstoornissen) stemmingsstoornissen)

Methode

39 centra in de VS, sept39 centra in de VS, sept 0202 -- oktokt 0303 542 poliklinische pten met Bipol.542 poliklinische pten met Bipol. II (360)(360) //

IIII

(182) en actuele ‘major’ depressie (182) en actuele ‘major’ depressie “ “uitwas”uitwas” periode periode 55 TT½ ½ psychofarmaconpsychofarmacon periode: 8 wknperiode: 8 wkn beh: 600mg/beh: 600mg/ 300mg quetiapine/ 300mg quetiapine/ placeboplacebo schriftelijk informed consentschriftelijk informed consent

Inclusie criteriaInclusie criteria

pten 18-65 jaarpten 18-65 jaar

diagnose Bipol.I/II st.diagnose Bipol.I/II st. volgens DSM-IV, volgens DSM-IV, bevestigd met ‘Structured Clinical bevestigd met ‘Structured Clinical Interview’Interview’

HDRS 17-item score HDRS 17-item score 2020

HDRS itemHDRS item 11 score score 22

YMRS score YMRS score 1212

Exclusie criteriaExclusie criteria

Andere AS I stoornis primair <6mnd voor Andere AS I stoornis primair <6mnd voor screeningscreening

Depressieve episode >1jr of <4 wkn Depressieve episode >1jr of <4 wkn

VG non-respons op 6VG non-respons op 6 wkn beh.wkn beh. met >2 met >2 klassen antidepressiva klassen antidepressiva

Middelen gebruik <12mnd (-nicotine)Middelen gebruik <12mnd (-nicotine)

Klin. significante ziekte <12mndKlin. significante ziekte <12mnd

Huidig hoog suïciderisico of moordneigingHuidig hoog suïciderisico of moordneiging

RandomisatieRandomisatie

Stratificatie in bipol.typeStratificatie in bipol.type

Randomisatie via digitale voice-Randomisatie via digitale voice-response serviceresponse service

Alle centra eenzelfde randomisatie Alle centra eenzelfde randomisatie serviceservice

InterventieInterventie

Quetiapine 50mgQuetiapine 50mg —— 300mg (dag300mg (dag 4)4) 1 dd 1 1 dd 1 orale dosis ANorale dosis AN

Quetiapine 50mgQuetiapine 50mg —— 600mg (dag600mg (dag 7)7) 1 dd 1 1 dd 1 ANAN

Placebo 1 tabl ANPlacebo 1 tabl AN

Nonpsychotrope en “over the counter” Nonpsychotrope en “over the counter” med. Gecontinueerdmed. Gecontinueerd

Zolpidem 5-10mg/dag en lorazepam 1-Zolpidem 5-10mg/dag en lorazepam 1-3mg toegestaan eerste 3 weken3mg toegestaan eerste 3 weken

Statistische analyses Statistische analyses

Prim en sec. effect analysen int.-to-Prim en sec. effect analysen int.-to-treat pop Prim.met ANCOVA, Effect treat pop Prim.met ANCOVA, Effect met ‘herh. metingen voor met ‘herh. metingen voor correlerende variabelen’ analyse. correlerende variabelen’ analyse.

‘‘Last-observation-carried-forward’ Last-observation-carried-forward’ analyses data ontrokken ptenanalyses data ontrokken pten

P=0.05 85% power 2 zijdige vergl.in P=0.05 85% power 2 zijdige vergl.in paren paren =0.025 =0.025

Explorerende analyse subgroepenExplorerende analyse subgroepen

ResultatenResultaten

Tabel 1: demografische kenmerkenTabel 1: demografische kenmerken

Onderzoekspop: 542Onderzoekspop: 542->->539539->->511 511 geanalyseerdgeanalyseerd

Tabel 2: gem Montgomery-A.score ±30 Tabel 2: gem Montgomery-A.score ±30 voltooien ond.: voltooien ond.: 54% in 600mg quetiapine groep54% in 600mg quetiapine groep

67% in de 300mg groep67% in de 300mg groep

59% in de placebo groep59% in de placebo groep

Uitval: bijw. 26.1% (600mg) en 16% (300mg)Uitval: bijw. 26.1% (600mg) en 16% (300mg)

gebrek effect 13.3% (placebo)gebrek effect 13.3% (placebo)

Lorazepam:Lorazepam: 5.6% (600mg) 9.5% (300mg) 8.3% 5.6% (600mg) 9.5% (300mg) 8.3%

Zolpidem:Zolpidem: 6.7%, 4.5%, 8.3% 6.7%, 4.5%, 8.3%

Figuur 2Figuur 2

gem gem MADRS totaal score MADRS totaal score TT0 0 – T– T88: :

-16.73-16.73 (600mg) -16.39(600mg) -16.39 (300mg) -10.26 (pl)(300mg) -10.26 (pl)

Tabel 3Tabel 3

58% respons in quetiapine groepen (sign.+) 36.1% 58% respons in quetiapine groepen (sign.+) 36.1% respons bij placeborespons bij placebo

52.9%52.9% remissie in beide quetiapine gr. (s+) 28.4% remissie in beide quetiapine gr. (s+) 28.4% remissie bij placeboremissie bij placebo

P<0.001P<0.001

Figuur 2Figuur 2

b: p<0.001b: p<0.001

d: p<0.05d: p<0.05c: p<0.01c: p<0.01

Figuur 3Figuur 3Figuur 3Figuur 3

Bipol.I subgroep: effect 1.09 (600mg) Bipol.I subgroep: effect 1.09 (600mg)

0.91 (300mg)0.91 (300mg)

Bipol.II subgroep: effect 0.39 (600)Bipol.II subgroep: effect 0.39 (600)

0.28 (300) 0.28 (300)

Hamilton DS: significante grotere gem. Hamilton DS: significante grotere gem. verbeteringen tov placebo vanaf week 1 (incl. verbeteringen tov placebo vanaf week 1 (incl. item 1) effect: 0.93 (600mg) item 1) effect: 0.93 (600mg)

0.74 (300mg)0.74 (300mg)

CGI: sign.CGI: sign. verbeteringverbetering

HAS totaal scores: sign.HAS totaal scores: sign. verbeteringverbetering

PSQI scores: sign. verbeteringPSQI scores: sign. verbetering

Kwaliteit v leven: sign.Kwaliteit v leven: sign. verbeteringverbetering

BijwerkingenBijwerkingen: :

slaperigheid/sedatie: 57slaperigheid/sedatie: 57%% (Que) 24 (Que) 24%% (pl) (pl)

Tabel 4Tabel 4

BRS med.geinduc.akathisie: 12BRS med.geinduc.akathisie: 12%%, 9, 9%% en en 99%%

extrapyramidale sympt: 8.9extrapyramidale sympt: 8.9%%, 6.7, 6.7%%, 2.2, 2.2%%

Geen sign.Geen sign. versch: vitale sympt, ECGs, versch: vitale sympt, ECGs, bloedbloed

Gem.gewichtsGem.gewichts: 1.6kg, 1.0kg en 0.2kg: 1.6kg, 1.0kg en 0.2kg

Gem.nuchtere bloedsuikerGem.nuchtere bloedsuiker : 6mg/dl, 3, 4 : 6mg/dl, 3, 4

Geen beh. gerelateerde ernstige neveneffecten2 TS (1 in elke quetiapine groep), geen suicides/overlijden

ConclusieConclusie

Quetiapine monotherapie is met dit Quetiapine monotherapie is met dit onderzoek bewezen effectief -en onderzoek bewezen effectief -en goed te verdragen- bij de goed te verdragen- bij de behandeling van bipolaire depressie behandeling van bipolaire depressie bij pten met een bipolaire I of II bij pten met een bipolaire I of II stoornisstoornis

ReferentiesReferenties

38 Referenties naar eerdere 38 Referenties naar eerdere bevindingen en bevindingen en beoordelingsmethoden beoordelingsmethoden

(1959-2005)(1959-2005)

DiscussieDiscussie

Reproduceerbaar naar NL’se populatie?Reproduceerbaar naar NL’se populatie?

Quetiapine alleen voor depressie Quetiapine alleen voor depressie behandeling bij bipol.I st?behandeling bij bipol.I st?

Dosis bepaling quetiapine Dosis bepaling quetiapine

Vergelijkend vervolgonderzoek: Vergelijkend vervolgonderzoek: effectiviteit quetiapine tov lithium of effectiviteit quetiapine tov lithium of lamotriginelamotrigine