BijZijn-XL

05 >nr. 07 - 2013NIEUWS

Tekst: Aliëtte Jonkers, medisch (wetenschaps)journalist. Zij schrijft artikelen voor medische vaktijdschriften, websites en uitgeverijen.

Beeld: Studio Oostrum

Voor het eerst is een richtlijn van de European

Association of Urology Nurses (EAUN) in het

Nederlands vertaald. Het gaat om de richtlijn

Verblijfskatheters, die vorig jaar op het con-

gres van de EAUN in Parijs is gepresenteerd.

Jeanette Verkerk, voorzitter van V&VN

Urologie Verpleegkundigen, vertelt dat er

veel belang stelling is vanuit haar vakgroep voor

de vertaalde richtlijn. Er ontstaan nogal eens

complicaties bij patiënten met verblijfs-

katheters. Verkerk geeft daar een paar voor-

beelden van: ‘Blaaskrampen en daarmee

samen hangende lekkage zijn veelvoorkomende

problemen bij patiënten met een verblijfs-

katheter. Je kunt dit voorkomen door het

ballonnetje niet te groot op te blazen: niet

standaard naar 15 milliliter, maar niet verder

dan nodig. Gemiddeld kun je met 10 cc

voldoen. Gebruik ook een zo dun mogelijke

katheter.’

Verstopping van de katheter komt ook geregeld

voor door gruisvorming in de blaas. De katheter

spoelen met zakjes NaCl of met Solutio G is

dan het devies. Verkerk: ‘Probeer niet de

verstopping op te lossen door de katheter

verder naar binnen te duwen. Dan komen er

ook bacteriën verder naar binnen en is het

risico op een infectie groot. Let er bij een

supra pubische katheter altijd op dat de opening

in de huidlaag en de blaaswandopening recht

op elkaar staan. Dan verschuift de katheter niet.

Een laatste tip: patiënten met blaaskanker mag

je nooit een suprapubische katheter geven!

Je kunt dan dwars door de tumor prikken.

In overleg met de arts is dan een urethrale

katheter aangewezen.’

De vertaalde richtlijn Verblijfskatheters is

als download (pdf) te vinden op de website

van V&VN Urologie Verpleegkundigen:

urologie.venvn.nl. Er volgt ook nog een

gedrukte versie, evenals een handzaam

zakkaartje met de belangrijkste aandachts-

punten uit de richtlijn.

VAP is een van de meest voorkomende en

ernstige complicaties bij kunstmatig beademen.

Het protocol in het Martini Ziekenhuis schrijft nu

voor dat de be ademingsslangen van het beade-

mingssysteem eenmaal per zeven dagen moeten

worden vervangen. Uit het literatuuronderzoek

van Bergsma en Cramer blijkt echter dat wanneer

het systeem tot 29 dagen blijft zitten, het risico

op VAP beduidend kleiner is. Jessica Cramer

vertelt: ‘We hadden van tevoren wel verwacht dat

het hele circuit om de zeven dagen vervangen

meer kans op beademingsgerelateerde longont-

steking zou geven. Iedere keer bij het verwisselen

van het systeem creëer je immers een porte d’entrée voor het binnendringen van bacteriën.

Ook de richtlijn van de Werkgroep Infectie-

Preventie stelt dat beademingsslangen niet

routinematig, volgens een vaste frequentie,

hoeven te worden vervangen. We hadden echter

niet verwacht dat uit de literatuur zou blijken dat

een tijdspanne tot 29 dagen veilig is. Misschien

zelfs nog wel langer, maar dat weten we niet: er

zijn nooit onderzoeken gedaan waarbij het

beademingscircuit langer dan 29 dagen

bleef zitten.’

Wat zijn nu de consequenties voor de praktijk?

Cramer: ‘We hebben opdracht gekregen om het

ziekenhuisprotocol aan te passen. Op dit moment

is het te vroeg om te zeggen hoe het uiteindelijke

protocol eruit gaat zien, maar we zijn behoorlijk

trots op dit resultaat. We verwachten dat het

aangepaste protocol niet alleen gezondheids-

winst zal opleveren voor de patiënt, maar ook een

verlaging van de werklast voor verpleegkundigen

én kostenbesparing.’

De twee verpleegkundigen ontvingen de Focus op Zorg-prijs. Met deze prijs, die voor de eerste

keer werd uitgereikt, wil het Martini Ziekenhuis

verpleegkundigen stimuleren om bevindingen uit

een onderzoek of project te delen met collega-

vak genoten, om daarmee een bijdrage te leveren

aan de kwaliteit van zorg.

De twee intensive care-verpleegkundigen Anja

Bergsma en Jessica Cramer, beiden werkzaam in

het Martini Ziekenhuis in Groningen, hebben een

prijs gewonnen met een literatuurstudie naar het

effect van het routinematig vervangen van be-

ademingscircuits op de prevalentie van ventilator

associated pneumonie (VAP).

Richtlijn Verblijfskatheters in het Nederlands vertaald

Prijs voor onderzoek naar voorkomen van VAP

>