Infoavond:Infoavond:

Hoe uw kind helpen met Hoe uw kind helpen met

lezen, schrijven en studeren?lezen, schrijven en studeren?

Welkom

Véronique Vanrenterghem

Programma

• Leerstoornissen

• Hoe helpt computersoftware een dyslectisch kind?

� Alternatieve programma’s

Pauze ---------------------15’

� Demonstratie SPRINT

• Infostand Sprankel

• Infostand Materiaal ‘t Kofschip

Sprookje

Oq een pag stuurben ze qe vos naar het dalies van pe leeuw om hem te vragen een onberkoning te penoemen. Toen de vos het qaliesverleit, stonb pe deer hem op te wachten.

LeerstoornissenLeerstoornissen

De theorie

Dyslexie in kaart

± 5% van de (school)bevolking is dyslectisch

• waarvan 60 tot 80% jongens

• in combinatie met spellingsproblemen

Wat is dyslexie?

“men spreekt van dyslexie wanneer de automatisering van lezen en/of spellen zich niet, onvolledig of moeizaam ontwikkelt.”

Concreet

• Een ernstige lees- en spellingachterstand� de uitslag op leesproeven behoort tot de

laagste 10%

• Hardnekkigheid � weinig vooruitgang merkbaar na 6 maanden

extra hulp van taakleerkracht

• Automatisatieprobleem

Schema leesproces

tien

t ie n

Leerling ZIET Leerling ZEGT

/t/ie/n/

10

t ien t/ien/1

2

3

Oorzaak van dyslexie

studies neurologie en erfelijkheidsleer:

• Problemen bij de opbouw en de werking van de hersenen

• Meestal erfelijk

• Tot vandaag: onduidelijk waar precies te situeren in de hersenen en welke erfelijke factor het probleem veroorzaakt

Diagnose

• Vroegtijdige opsporing ouders/leerkracht

• Dan term dyslexie nog niet gebruiken!!

• Pas na 1 jaar therapie uitspraak doen

belangrijkste kenmerk = hardnekkigheid

ondanks intensieve therapie

Diagnostisch ‘attest’

• WAT?

Attest bevat aard, ernst en ontwikkeling van de lees- en schrijfmoeilijkheden

• Doel?

Recht op aangepaste maatregelen en hulpmiddelen. (in overleg met kind,ouders en school)

• WIE?

CLB, neurolinguïsten

• WANNEER?

5de – 6de leerjaar

Dyslexie in de praktijkDyslexie in de praktijk

Voorbeelden

Mogelijke kenmerken dyslexie> De kleuterfase

• Taalonvaardig

• Laat met praten• Vaker woordvindingsproblemen• Moeite met abstracte begrippen, versjes en

liedjes• Auditieve basisvaardigheden

TIP: Overzicht in bijlage

Let wel! Niet alle kinderen met bovengenoemde problemen blijken later dyslexie te hebben.

Vooral alert zijn als dyslexie in de familievoorkomt.

Belangrijk voor elk kind: veel met taal bezig zijn in de kleuterperiode!!!

Spellende of radende lezer

• Spellende lezer

� Spelt letter voor letter

• Radende lezer

� leest een ander woord dan er staat

� kiest een woord dat ongeveer hetzelfde is ‘CONTEXT’(bv: kat = poes)

� ‘gokt’ veel

Evolutie is tempo-gerelateerd

“Strategie van het kind”

tien

t ie n

Leerling ZIET

Leerling ZEGT /t/ie/n/

10

t ien t/ien/1

Mogelijke kenmerken> Beginnende lezers

Voorbeeld van een spellende lezer na 1ste leerjaar:

Mijn zus loes heeft een baan.

“M-ijn z-u-s l-oes h-ee-f-t en b-an.”

Wij gaan naar de biep.

“w-ij g-aa-n n-aa-r (de) d-iep.”

Dag loes, hier zijn wij.

“bbbb----aaaa----gggg loesloesloesloes, , , , hhhh----eieieiei----rrrr/ / / / hhhh----ieieieie----rrrr zzzz----ijnijnijnijn wwww----ijijijij....”

Spellende lezer

Mogelijke kenmerken> Gevorderde lezers

Voorbeeld van een radende lezer uit het 3de leerjaar:

Het is een mooie gele fiets.“Het is een mooie ge- gelle gele fiets.”er zit een grote glimmende bel op.“daar zit de grote glim- glim-lach-endebel op.”

Daar komen Ank en Kim aan.“Dan komen Anik en Kim aan.”Die zitten bij hem in de klas.“Die zitten bij hem in het groep.”

Spellingproblemen

• Automatisatieprobleem• Meer en langer fouten maken • Geen andere fouten dan beginnersfouten• 3 niveaus:

� fouten op hoorniveau� fouten op regelniveau

� fouten op onthoudniveau

Fouten op hoorniveau

• Nog geen automatisatie van de klank-tekenkoppeling:

vb. buik � beuk, bal � dal, ziek � siek,neus � nues, slang � slan, mooi �mooj

• vergeten letters of voegen ze toevb. Schuim � sum, vlug � vluleg

• schrijven letters in verkeerde volgorde

vb. storm � strom

Fouten op regelniveau

• Kennen regels wel maar vergeten ze toe te passen

vb. hoedje � hoetje, evenwicht � eevenwigt, …

Fouten op onthoudniveau

• Woorden vanbuiten kennen, er is geen regel voor

vb. eigen � ijgen, auto � ouwto, citroen � sitroen

Maar ook:

• Ze zien zelf weinig fouten

• In één stukje tekst schrijven ze een woord zelfs op verschillende manieren fout.

• Moeite met overschrijven

• Brengen veel verbeteringen aan

TipsTips

5 gouden tips

TIP 1: welk AVI-niveau?

• Einde 4de leerjaar: AVI 9 behalen

• Einde 1ste leerjaar AVI 1 niet behaald = PROBLEEM!

• Welke AVI-niveau kiezen?

Max. 1 AVI-niveau hoger dan beheerst AVI-niveau.

1 niveau lager mag ook voor leesplezier.

TIP 2: welke boeken?

• Leesniveau < niveau leeftijdsgenoten. Boeken= te kinderachtig.

• Kies daarom aangepaste boeken!

zie keuzelijst: ‘horen, zien en lezen, een selectie boeken voor

moeilijke lezers tot ca. 12 jaar.’

• Reeksen voor moeilijke lezers:

� klipper

� zoeklicht

� wenteltrapreeks

TIP 3: leesplezier verhogen?

• Sandwichlezen: � begeleider leest voor op een niveau net iets

hoger dan niveau kind

� kind leest zelfde stuk na

� begeleider leest ‘gratis’ een stuk voor.

Hoeveel? Afhankelijk van het kind

= zeer sterk stimulerend in een ontspannen sfeer.

TIP 4: hoe er als ouder mee omgaan?

• toon begrip

• waardeer de inspanningen die je kind levert.

• bespreek eerlijk en open wat dyslexie is en wat de gevolgen ervan zijn.

• oefen in een positieve sfeer

• Beloon goede inzet

• kind is zoveel meer dan een kind met dyslexie talenten en kwaliteiten

TIP: een 2 voor dictee

TIP 5: hoe er als leerkracht mee omgaan?

• Toon begrip!! = motivatiefactor

• Signaalfunctie

• CLB inschakelen

• Compenserende maatregelen toelaten afhankelijk van graad

Bv:

� Opdrachten voorlezen

� Gebruik PC

� … (meer zie bijlage)

Vragen?Vragen?

Hoe helpt computersoftware Hoe helpt computersoftware een dyslectisch kind?een dyslectisch kind?

Alternatieve programma’s

Alternatieve programma’s

1. Tekst naar spraak

2. Spraak naar tekst

3. Woordvoorspelling

4. Tekstverwerker met spellingscontrole

5. Andere Softwarehulpmiddelen

6. Kleine draagbare hulpmiddelen

7. Mindmap / spindiagram

8. Overhoorprogramma’s

9. Papier naar computer

PauzePauze

Hoe helpt computersoftware Hoe helpt computersoftware een dyslectisch kind?een dyslectisch kind?

SPRINT – Leen Verstraete