www.europesefiscalestudies.nl

Vrije personenverkeer:

EU-ontwikkelingen in de sociale

zekerheid en pensioenen

19.00 Welkom door dagvoorzitterProf.dr. P. Kavelaars

19.05 “Toekomstvoorzieningen in de eerste pijler; de nieuwe Vo. 883/2004” Drs. Jo.J.G. Sijstermans

19.50 Discussie

20.00 “Toekomstvoorzieningen in de tweede pijler; het Groenboek van de EC”

Prof.dr. G.J.B. Dietvorst

20.45 Discussie

21.00 Afsluiting door de dagvoorzitter/aansluitend borrel

www.europesefiscalestudies.nl

De toepassing van de nieuwe EU

Verordening nr. 883/2004 (verschillen met Vo nr. 1408/71)

Drs. Jo.J.G. Sijstermans

www.europesefiscalestudies.nl

1.Hoofdregels verzekeringsplicht

• Vo (EEG) nr. 1408/71

• Exclusieve werking

• Werklandbeginsel

• Uitzondering:

– ambtenaren

– zeelieden

– militairen

– in-actieven

• Vo (EG) nr. 883/04

• Exclusieve werking

• Werklandbeginsel

• Uitzondering:

– ambtenaren

– zeelieden

– militairen

– in-actieven

– werk gebonden

uitkering

www.europesefiscalestudies.nl

Vraag 1

• Elisabeth Smit woont in België bij haar vriend Rob en

werkt als uitzendkracht in Nederland.

• Zij wordt ziek en krijgt een ZW uitkering

• Welke sociale zekerheidswetgeving is op Elisabeth van

toepassing tijdens het werken en tijdens de ZW

uitkering?

www.europesefiscalestudies.nl

Vraag 2

• Heinz Krause woont in Duitsland en werkt in loondienst

bij een bekende bierfabrikant in het zuiden van

Nederland.

• Met ingang van september 2010 wordt hij door zijn

werkgever voor een periode van 16 maanden te werk

gesteld bij de vestiging Erkelenz (D)

• Welke sociale zekerheidswetgeving is op Heinz van

toepassing tijdens het werken in NL en Duitsland?

www.europesefiscalestudies.nl

2. Detachering(werknemers/zelfstandigen)

• Vo (EEG) nr. 1408/71 (artt.

14/14bis)

• 12 maanden (E101)

• ∆ 12 maanden (E102)

• Vo (EG) nr. 883/04

(art.12)

• 24 maanden

• Zelfstandigen:

“werkzaamheden

van gelijke aard”

www.europesefiscalestudies.nl

Vraag 3

• Frans Bauer is directeur groot aandeelhouder van FB

B.V. en woont in Nederland. Hij is met name populair in

Nederland maar wil zijn bekendheid ook uitbreiden naar

onze zuiderburen. Frans start daarom in september

2010 een drieweekse tournee in België.

• Welke sociale zekerheidswetgeving is op Frans van

toepassing?

www.europesefiscalestudies.nl

Vraag 4

• Diego Forlan is een getalenteerd voetballer, met de

nationaliteit van Uruguay. Hij is in dienst van een

Spaanse voetbalclub Los Ballos. Deze club leent hem

voor de duur van 2 jaar uit aan de Nederlandse topper

in wording: “FC NGIAM”.

• Welke sociale zekerheidswetgeving is op Diego van

toepassing

www.europesefiscalestudies.nl

3. Werkzaam als werknemer in 2

of meer lidstaten

• Vo (EEG) nr. 1408/71 (art.14)

• Hoofdregel: woonstaat

• Uitzondering: indien niet

wonen op grondgebied waar

gewerkt wordt: zetelland

• Vo (EG) nr. 883/04

(art. 13.1)

• Hoofdregel:

woonland mits

substantiële

werkzaamheden.

Anders zetelland

• Meerdere

werkgevers in

verschillende

www.europesefiscalestudies.nl

Vraag 5

• Marijke Helwegen, boegbeeld van de plastische chirurgie, woont in Nijmegen en staat op de loonlijst van de Duitse kliniek “Freude im Lebensalter”. Ze werkt één dag per week in Nederland en vier dagen in Duitsland.

• Waar is Marijke onderworpen aan de sociale zekerheidswetgeving.

www.europesefiscalestudies.nl

4. Werkzaam als zelfstandige in 2

of meer lidstaten

• Vo (EEG) nr. 1408/71 (art.

14bis)

• Hoofdregel: woonplaats

• Meerdere werklanden: lid-

Staat van

hoofdwerkzaamheden

• Vo (EG) nr. 883/04

(art. 13.2)

• Hoofdregel:

woonland mits

substantiële

werkzaamheden.

• Anders Lid-Staat

waar centrum van

belangen van de

werkzaamheden

www.europesefiscalestudies.nl

Vraag 6

• Kees Houtworm is in Nederland gevestigd als

zelfstandig timmerman. Hij neemt in Kevelaar in

Duitsland een klus aan om gedurende 3 maanden een

oude kerkdeur te restaureren.

• Welke sociale zekerheidswetgeving is op Kees van

toepassing tijdens het werken in Nederland en tijdens

het werken in Duitsland?

www.europesefiscalestudies.nl

5. Werkzaam als loontrekkende &

zelfstandige in 2 of meer lidstaten

• Vo (EEG) nr. 1408/71 (art.

14quater)

• Hoofdregel: loondienstland

• Uitzondering:

– Bijlage VII: gesplitste

wetgeving.

• Vo (EG) nr.

883/04 (art.

13.3)

• Hoofdregel:

loondienstland

• Uitzondering:

– vervallen:

exclusiviteit

www.europesefiscalestudies.nl

Vraag 7

• Franc van der Linden, woonachtig in Brasschaat (B), is directeur groot aandeelhouder van de Nederlandse BV “De steunzool”. Tevens is hij ook nog directeur van een aantal vestigingen in België.

• Aan welk sociaal zekerheidsstelsel is Franc onderworpen onder de oude en nieuwe Verordening en is het overgangsrecht van toepassing?

www.europesefiscalestudies.nl

6. Werkzaam als ambtenaar & loontrekkende of

zelfstandige in 2 of meer lidstaten

• Vo (EEG) nr. 1408/71 (art.

14sexies)

• Kasstaat als verzekerd in een

bijzonder stelsel

• Ambtenaar in twee lidstaten:

gesplitste wetgeving

• Vo (EG) nr. 883/04

(art. 13.4)

• Lid-Staat

waaronder de

dienst van de

ambtenaar

ressorteert.

• Ambtenaar in twee

lidstaten:

gesplitste

www.europesefiscalestudies.nl

Vraag 8

• Günter von der Lippe woont in Vaals en werkt 3 dagen

per week bij het Finanzamt “Rote Erde” in Aken. De

andere twee dagen geeft hij Duitse les aan een

Nederlandse school.

• Waar is Günter sociaal verzekerd

www.europesefiscalestudies.nl

7. Speciale groepen

• Aanwijsregel internationaal transport vervallen; valt

onder regeling van werken in 2 of meer lidstaten.

• Zeelieden (art. 11.4): vlagstaat.

• Uitz.: woonstaat als zeemens betaald wordt door

onderneming in de woonstaat

www.europesefiscalestudies.nl

Vraag 9

• Henk Diesel, bijgenaamd “Turbo Henkie” woont in

Eijsden (NL) en werkt als internationaal chauffeur voor

een transportbedrijf in Luik. Aan het begin van zijn 5

daagse werkweek haalt hij zijn truck op in Luik en

“trukkert” door heel Europa.

• Waar is Turbo sociaal verzekerd

www.europesefiscalestudies.nl

Vraag 10

• Piet Zeebonk woont in Rotterdam en vaart voor een

Belgische rederij op een schip met Belgische vlag.

• Piet wordt “omgevlagd” en komt op de loonlijst te staan

van het Nederlandse bevrachtingskantoor van de

Belgische reder

• Waar is Piet sociaal verzekerd

www.europesefiscalestudies.nl

8. Uitzonderingen aanwijsregels:

• Art. 17 Vo (EEG) nr. 1408/71 en art 16 Vo (EG) nr.

883/04:

– Verlenging detacheringsperiode

– Legalisering perioden in het verleden

– Afwijking op normale aanwijsregels

– In het belang van (groepen van) personen

www.europesefiscalestudies.nl

Vraag 11

• Een bekende vrachtwagenfabriek in het zuiden des land

’s stelt een van haar specialisten, Hendrik Vetklep, voor

een periode van 3 jaar te werk bij een in Italië

gevestigde dochteronderneming “Pegasus”.

• Waar is Vetklep sociaal verzekerd

www.europesefiscalestudies.nl

9. Overgangsrecht.

• Uitkeringsrechten:

– Uitkeringsrechten blijven behouden, tenzij verzoek

conf. 883/04

• Onderworpenheid: art 87.8 Vo (EG) nr. 883/04

– Onderworpenheid conf. 1408/71 zolang situatie

voortduurt, tenzij verzoek conf. 883/04

• 10 jaar: 1 mei 2020

www.europesefiscalestudies.nl

10. aandachtspunten

• Stel arbeidspatroon migrerende werknemer vast

• Bepaal toepasselijke wetgeving Vo 1408/71

• Bepaal toepasselijke wetgeving Vo 883/04

• Bij wijziging: beoordeel verzekeringspakket en premiedruk

• Beoordeel gebruik overgangsrecht.

• Bij wijziging: licht intern en extern in.

www.europesefiscalestudies.nl

Uw vragen!

www.europesefiscalestudies.nl

Toekomstvoorzieningen in de tweede

pijler: Groenboek van de Europese

Commissie *)

G.J.B.Dietvorst

• *) Brussel, 7.7.2010, COM(2010)365

definitief

www.europesefiscalestudies.nl

Barosso

• “ Miljoenen Europeanen zijn volledig afhankelijk van

hun pensioen. De crisis heeft laten zien dat de

Europese aanpak op het gebied van pensioenstelsels

goed werkt. Ook is gebleken dat de verschillende

pensioenpijlers binnen elke lidstaat onderling afhankelijk

zijn en dat de gemeenschappelijke EU-aanpak op het

gebied van solvabiliteit en sociale doelmatigheid van

groot belang is. De pensioenfondsen zijn een belangrijk

onderdeel van het financiële stelsel gebleken. We

moeten ervoor zorgen dat de pensioenen datgene doen

waarvoor ze bedoeld zijn, namelijk maximale steun

bieden aan de huidige en toekomstige

gepensioneerden, met inbegrip van de kwetsbare

groepen.”

www.europesefiscalestudies.nl

State

Pension

Not funded

Private

Pensions

Funded

Supplemen-

tary

pension

Schemes

(Not)Funded

www.europesefiscalestudies.nl

Benefits in 1st pillar almost everywhere

dominant

Breakdown of national benefits by pillars

0%

20%

40%

60%

80%

100%

PL TR IT FR FI ES BE PT SE DK CH NL GB

1st pillar 2nd pillar 3rd pillar 2nd and 3rd pillar

www.europesefiscalestudies.nl

Inleiding

• Lidstaten zijn verantwoordelijk voor de pensioenvoorziening

• Er is niet “one size fits all pension system design”

• Degelijke en adequate pensioenstelsels die mensen in staat

stellen om hun levensstandaard redelijkerwijze te handhaven

zijn doorslaggevend voor de burger en de sociale cohesie

• Effecten ene lidstaat kunnen ernstige gevolgen hebben voor

andere lidstaten

• Groenboek brengt Europees pensioendebat op gang door

vroegtijdige en uitgebreide consultatie

• Geïntegreerde benadering: economisch, sociaal en financieel

marktbeleid

www.europesefiscalestudies.nl

Dilemma’s

• Hoeveel macht krijgt of geven de lidstaten Brussel?

– 9 van de 14 vragen/thema’s gaan over de vraag wat

lidstaten van Brussel verwachten

• Balans tussen wetgeving, coördinatie en leren van

elkaars “best practices”

www.europesefiscalestudies.nl

Gecoördineerde aanpak

Vergrijzing

– We leven langer dan ooit: levensverwachting

afgelopen 50 jaar met 5 jaar toegenomen, wordt in

2060 7 jaar

• Nederland 65 jaar: 2,9 jaar toegenomen met

accelaratie 1,4 jaar vanaf 2001

– Lage vruchtbaarheidscijfers: afhankelijkheidsratio

verdubbelt van 4:1 in 2010 tot 2:1 in 2060

– Later gaan werken en eerder met pensioen

– Vergrijzing vermindert groeipotentieel

PS Bevolking daalt:Duitsland 14 miljoen over 40 jaar!

www.europesefiscalestudies.nl

Gecoördineerde aanpak

2 Veranderingen in pensioenstelsels• Tendensen

1. Stimulansen om langer door te werken

• Verhoging pensioenleeftijd, automatisch aanpassen

pensioenleeftijd aan levensverwachting?

• Latere pensionering belonen en eerder stoppen

ontmoedigen

• Van eindloon naar middelloon

2. Overgang omslag naar kapitaaldekking

3. Maatregelen dichten pensioengaten

4. Genderaspect

www.europesefiscalestudies.nl

Gecoördineerde aanpak

3 Impact financiële en economische crisis

• Crisis is “a wake up call” voor alle pensioenen

• Particuliere voorzieningen kunnen de druk op de

overheidsvoorzieningen verminderen, maar de kosten

zijn aanzienlijk gezien EET!

– Vraagtekens bij effectiviteit,

– Sommige lidstaten nieuw onderzoek!

– Bij niet nakomen verplichtingen, druk op overheid!

• Behoudens uitzonderingen spelen kapitaalgedekte

pensioen marginale rol

www.europesefiscalestudies.nl

Nieuwe dimensie bestaande

hervormingsagenda

• Grotere noodzaak dichten pensioengaten

• Dringender behoefte hervormingen ter verbetering

houdbaarheid overheidsfinanciën

• Meer nadruk verhoging effectieve pensioenleeftijd

• Herziening voorschriften kapitaalgedekte

pensioenregeling

– Efficiënt en crisisbestendig

– Niet leiden tot insolventie werkgever of opheffing

aanvullende pensioenen

www.europesefiscalestudies.nl

Pioriteiten (1)

• Algemene doelstelling: adequaatheid en

houdbaarheid

– Adequaat pensioen is zaak van solidariteit tussen

en binnen generaties

• Betere toegang tot pensioenregelingen, zeker voor

kwetsbare groepen

– Overheidspensioen zal afnemen en aanvullende

pensioenen worden belangrijker

• Compensating layer

– Bredere basis pensioeninkomen kan overwogen

worden (omgekeerde hypotheken)

www.europesefiscalestudies.nl

Prioriteiten (2)

Houdbare balans tussen arbeidsperiode en

pensioenperiode

• 1/3 volwassen leven is pensioen

• Minder dan 50% 60-plussers werken

• Slechte gezondheid is belangrijkste reden om eerder te

stoppen!

• Telewerken, scholing, verbetering positie oudere

werknemers op arbeidsmarkt

• Langer werken om een pijnlijke combinatie van lagere

uitkeringen en hogere premies te voorkomen

www.europesefiscalestudies.nl

Prioriteiten (3)Wegnemen belemmeringen mobiliteit

• Versterken interne pensioenmarkt

– Pensioenfondsenrichtlijn

• Kapitaalgedekte pensioen

• Nog steeds hindernissen, herziening richtlijn

nodig om schaalvoordelen te realiseren

• Gelijke behandeling dividend/intrest nodig

• Grensoverschrijdende activiteiten 10%

• België, Ierland. Nederland? PPI

• Mobiliteit pensioenen

– Voor aangepast voorstel Portabilityrichtlijn geen

unanimiteit

– Nieuwe impulsen:pensioenregister

– Belastingheffing bij waardeoverdracht

www.europesefiscalestudies.nl

Piorititeiten (4)

Zekerdere, transparantere pensioenen en meer

pensioenbewustzijn en informatie

• Trend DB naar DC:nieuwe beleidskwesties

• Trend naar “multi-tired systems”

– Toezichtskader voldoende?

• Behoefte transparante communicatie

• Pensioenregister, Nederland voorbeeld?

– Onduidelijke grenzen tussen pensioenpijlers

– Verschil tussen algemene besparingen en pensioen niet

altijd duidelijk

www.europesefiscalestudies.nl1 december 2010

Nederlandse kabinet

• brief Donner 11 oktober 2010 (Tweede Kamer,

vergaderjaar 2010-2011, 32 043, nr.10)

• Lidstaten moeten zelf verantwoordelijk blijven voor

inrichting en financiering pensioenstelsel

• De visie in Groenboek over houdbaarheid, zekerheid

en betaalbaarheid sluit aan bij Nederlandse

benadering

• Verhoging arbeidsparticipatie ouderen

• Verhoging pensioenleeftijd

• Stimulering langer doorwerken en inzetbaarheid oudere

werknemers

www.europesefiscalestudies.nl