Het burger-ei

• Deel 1: Hoe zit het met lokale burgerparticipatie?

• Deel 2: Bijdragen uit het sociaal-cultureel volwassenenwerk

• Deel 3: Bijdragen van buiten het sociaal-cultureel volwassenenwerk

Het burger-ei: deel 1

Burgerparticipatie Ontstaan Rol burger en overheid

Eerste generatie Jaren ‘70 van de 20ste eeuw

Initiatief bij het bestuur. De burger mag zijn mening geven.

Inspraak

Tweede generatie Jaren ‘90 van de 20ste eeuw

Initiatief blijft bij het bestuur. De burger denkt vooraf mee.

Interactieve democratie

Derde generatie Het eerste decennium van de 21ste eeuw

Initiatief ligt bij de burger. De overheid participeert.

Directe democratie

De eerste generatie burgerparticipatie

• Jaren ‘60

• Modernisering veranderende leefwereld individualisme en consumentisme ergernis

• Verandering van kiesgedrag

OPLOSSING: Inspraak (vooral binnen ruimtelijke ordening)

De tweede generatie burgerparticipatie

• Jaren ‘90

• Burger voelt zich toeschouwer

• Een gelijke stem ≠ gelijk zijn

OPLOSSING: Interactieve beleidsvorming; de burger denkt vooraf mee

Marktdenken in de politiekGeloof in een algemene consensus

De democratie stoot op grenzen

Maatschappelijke tendensen• Kloof tussen burger en overheid door een

klantgerichte benadering: hoe minder bemoeienis, hoe beter; zingeving verdwijnt;...

• Toenemende complexiteit van maatschappelijke uitdagingen

• Van bevelhuishouding naar onderhandelingshuishouding

Tendensen in overheid en democratie• Democratie = indirecte democratie• Professionalisering ambtenaren en politici

De uitdaging• Meer interactie tussen overheid en burgers• Participatie bij planning EN uitvoering• Sociale selectie tegen gaan

De derde generatie burgerparticipatie

• Complementariteit t.o.v. de eerste en tweede generatie burgerparticipatie

• 4 Kenmerken:- Burgers nemen zelf initiatief- De overheid faciliteert- Binnen het publieke domein, met collectief

belang- ⁓ Algemene doelstellingen overheid

Visies

• Op de burger- Co-producent- Burgerschap = pluricentrisch begrip- Expert met creatief vermogen- Dragen van publieke verantwoordelijkheid

• Op het beleid en beleidsprocessen- Externe oriëntatie- Bottom-up- Lokale buurtniveau- Omgaan met verschil

• Op de civiele samenleving- Klemtoon op publieke ruimte- Debat in plaats van conflict- Onderlinge afhankelijkheid

Gevaren

• Niet voor iedereen

• Paradox: top-down faciliteren van bottom-up initiatieven

• Individuele marktdenken

• Macht en democratie- Ongelijke toegang - Wet van de selectieve participatie- Plurale macht

Consequenties

• Algemeen- Differentiëren- Initiatieven van onderuit steunen op een

aangepaste manier- Project- en maatwerk- Integraal in plaats van sectoraal- Horizontale relaties- Intelligent nietsdoen

- Creëren van contexten voor democratisch burgerschap

• Voor professionals/ambtenaren- Bemiddelen- Frontlijnprofessional- Facilitator- Mede-auteur- Normatieve professionaliteit

• Voor bestuurders- Governance- Verbinder- Fluïde beleidsprocessen

• Voor het individu- Eigen keuze om publieke

verantwoordelijkheid als burger te dragen:

a. Politieke participatie

b. Opnemen sociale rol- Democratische basiswaarden aanvaarden

Het traject

• Fase 1: publicatie ‘het burger-ei’

• Fase 2: benoemen en beschrijven van de rol en positie van het scvw in het verhaal van de lokale burgerparticipatieVisietekst eind december mbv werkgroep

• Fase 3: goede praktijken verzamelen en ontsluiten