p. 1

Technologie en economische sectoren

Yolande Berbers

Departement computerwetenschappen

Faculteit toegepaste wetenschappen

Het internet

p. 2 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES overzicht

• internet: geschiedenis

• internet: werking

• enkele belangrijke toepassingen

• www (world wide web)

• de programmeertaal Java

• nieuwe tendensen– XML– multi tier toepassingen

p. 3 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES het Internet: geschiedenis

• eind jaren 60: ARPAnet– Advanced Research Projects Agency van DOD in de VS– opgezet voor militair onderzoek– gedecentraliseerd– verbinding tussen diverse Amerikaanse universiteiten

• begin jaren 70– meer dan alleen gebruikt voor delen grote bestanden– ook elektronische post, mailinglijsten, nieuwsgroepen

• eind jaren 70– lokale netwerken hangen aan het ARPAnet– TPC/IP protocol meest gebruikt

p. 4 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES het Internet: geschiedenis

• begin jaren 80– DOD trekt zich terug op een ander netwerk

• eind jaren 80– NSF in VS verbindt 5 supercomputers via TCP/IP– dit wordt een ruggengraat van een groot netwerk

• zeer snelle verbindingen tussen de hele grote computers• elke universiteit wordt regionaal verbonden met

dichtstbijzijnde andere universiteit

• jaren 90: aantal aansluitingen stijgt enorm– bedrijfswereld mag ook aansluiten– meer en meer individuele gebruikers sluiten aan

p. 6 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES Internet: twee analogieën

• Internet: vergeleken met autosnelweg– bericht verlaat computer meestal langs lokale

kleine weg– verbindingen tussen belangrijke centra zijn

veel breder

• Internet evolueert zoals een taal– niemand is echt de baas– de gebruikers bepalen wat gebruikt wordt

p. 7 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES werking van het Internet• protocol: reeks afspraken en regels• pakketjes

– kleine hoeveelheid info die als geheel verstuurd wordt– bevat o.a. bestemmeling en gegevens

• sturen van groot bestand– bestand wordt eerst opgesplitst in vele pakketjes– elk pakket wordt afzonderlijk opgestuurd– versturing gaat via een aantal computers

• elke tussenliggende computer stuurt pakketje 1 hop verder• kiest volgende hop via routering-tabellen• verschillende pakketjes kunnen verschillende weg volgen

– bestand wordt weer samengesteld bij bestemmeling

p. 8 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES werking van het Internet

• IP-protocol (Internet protocol)– zorgt voor het versturen van de individuele pakketjes

• TCP (Transmission Control Protocol)– verzorgt opsplitsen + terug samenstellen van grote berichten

• IP-adres– 4 groepen cijfers, meestal 2 voor netwerk, 2 voor computernr.

– vb: 134.58.39.187

• DNS-naam (Domain Name System)– gebruiksvriendelijkere namen

– vb: cs.kuleuven.ac.be

p. 9 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES enkele toepassingen

• e-mail

• nieuws

• FTP (File Transfer Protocol)

• Telnet

• IRC (Internet Relay Chat)

• WWW (world wide web)

p. 10 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES www: inleiding en achtergrond

• 1989: Tim Berners-Lee (CERN)“Information Management: A Proposal” hypertext

• najaar 1990: project CERNWorld Wide Web

• 1992: eerste grafische browser

• dec. 1994: W3C (www Consortium) HTML standaard

• vanaf 1995: economisch steeds belangrijker– bv thema voor G7

p. 11 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES World Wide Web

universitair onderzoek beursindexen

telefoonnummers voetbaluitslagen

bedrijven: Web-site:

• informatie: bedrijf, producten, …

• bestellen (elektronisch betalen)

p. 12 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES Hypertekst

Hypertekst… (meer info)…

Een link is ……Meer informatie kan je hier vinden (Engels).

Links … hypertekst…

HypertextHypertext allows a document to …

Computer A Computer B

Hypertekst bevat verwijzingen naar andere documenten

p. 13 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES URL — Uniform Resource Location

• Absoluut of relatief

• Absoluut:http://www.bib.kuleuven.ac.be/bib/deelbib/indexexact.html

http://www.bib.kuleuven.ac.be/bib/deelbib/indexexact.html

protocol computer details(padnaam)

• Protocol:– http (web-pagina) - mailto (elektronische post)

– ftp (file transfer protocol) - news (USENET nieuwsgroep)– file (loaal bestand) - gopher, wais, shttp, telnet, ...

p. 14 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES URL (vervolg)

• Computer:– DNS-naam (Web-site)– optioneel– //domein.naam:poortnummer

• Details:– padnaam– e-mail adres (mailto)– …

• URL#naam– #naam: plaats in een pagina (i.p.v. het begin)

p. 15 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES URL (voorbeelden)

http://www.kuleuven.ac.be/kuleuven/news_nl.html

http://www.demo.com/pub/index.html#TOC

/pub/README

ftp://ftp.simtel.com/simtelnet/win95

telnet://pluto.cs.kuleuven.ac.be

file:/user/rik/IW/practicum1

mailto:George.W.Bush@whitehouse.gov

news:be.politics

p. 16 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES Web Browser

• Web pagina ophalen + tonen

• Populaire Browsers:– Netscape Navigator– Microsoft Internet Explorer– HotJava (Sun)– …

• HTTP Protocol + ...– ftp– e-mail– news– telnet– gopher, ...

p. 17 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES HTTP

Hypertext Transfer Protocol

http://www.kuleuven.ac.be/index.html

cliënt server

GET /index.html HTTP/1.0

200

www.kuleuven.ac.be

p. 18 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES Web Server

• Beheert lokale Web-pagina’s

– vaak sub-boom van lokaal bestandensysteem

• Taken:– geen visualisatie!

– aanvragen browsers/servers beantwoorden

– beveiliging

– caching

p. 19 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES veel variaties voor web server

p. 20 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES

p. 21 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES Zoeken op het Web

• Web Indexen– hiërarchische structuur

• Kunst, Computers, Internet, Ontspanning, …• subtopics, …

– Web-sites zoeken met informatie over bepaald onderwerp– voorbeelden: Yahoo!, Lycos, Infoseek, ...

• Zoek-machines– gegevensbank van Web ondervragen (woord/combinatie)– zoekrobots: hele Web-sites aflopen– pagina’s zoeken over onderwerp/combinatie– voorbeelden: Alta Vista, Webcrawler, Hotbot, ...

p. 22 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES HTML — Hypertext Markup Language

• Web-pagina– van alles: tekst (ascii), Word-document, rekenblad, foto, ...– browser: visualiseren !– standaard-formaat: HTML

• Hypertext– tekst met verwijzingen naar andere teksten

• Markup:– code (instructies) die structuur weergeven van document

• Andere formaten: – hulp-programma’s of plug-ins of kopiëren

p. 23 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES HTML

• Standaard Opmaaktaal

• Veel programma’s kunnen naar HTML omzetten– tekstverwerkers, Web-editors, …

• Eenvoudige editor: – zelf pagina maken– Notepad (Windows), vi (Unix), …

• http://www.w3c.org/Markup

• opvolger: XML

p. 24 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES HTML: HTLM-merktekens

• Merktekens (tags)

<LABEL> Tekst</LABEL>

<LABEL ATTRIBUUT=waarde> Tekst</LABEL>

<LABEL> Tekst

p. 25 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES HTML: Basisstructuur Document

<HTML>

<HEAD>

<TITLE> Dit is de titel</TITLE>

… andere hoofding informatie …

</HEAD>

<BODY>

… inhoud van het document …

</BODY>

</HTML>

p. 26 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES programmeertaal Java

• eenvoudig, Object Oriented, vertrouwd

• robust en beveiligd

• architectuur-neutraal en overdraagbaar

• ge-interpreteerd (niet gecompileerd)

• threaded (voorzien voor parallellisme)

• dynamisch

p. 27 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES Java kiest voor interpretatie

Java Source

Java bytecode

libraries

Java bytecode

Java compiler

Java Virtual Machine

hardware

operating systems

p. 28 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES Java Applets

• Java Applets– stukje Java-programma– zit in web-pagina– wordt uitgevoerd door browser– gebaseerd op architectuur

onafhankelijkheid en interpretatie van Java

p. 29 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES nieuwe ontwikkelingen

• veel bestaande, niet gekoppelde software systemen– legacy software– betekent grote investering– men wil dit integreren via internet

• binnen bedrijven (is aan de gang, bv KULeuven)• tussen bedrijven (nog zeer nieuw)

– oud model: client-server (geen internet)– nieuw model: multi tier via webtoepassingen

p. 30 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES multi-tier toepassingen

p. 31 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES technologieen voor web-toep.

• nieuw: behandelen gebruikers-invoer• CGI-scripts

– Common Gateway Interface– kan formulier verwerken en antwoorden

• Servlets– Java-code op server– voert uit bij oproep bepaalde pagina

• Server Pages– pagina en java code zijn gemengd

p. 32 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES technologieen voor web-toep.

• klassieke technologie– combinatie van HTML en code– maakt gebruik van 2 soorten expertises

• opsteller van documenten• programmeurs

– scheidt inhoud en verwerking: artificieel

p. 33 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES nadelen van HTML

p. 34 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES XML

• XML: eXtended Markup Language– opvolger HTML– inhoud en verwerking (acties) samen– minder nadruk op layout

p. 35 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES agents

• agent– XML document met acties voor bij

bepaalde gebeurtenissen• chronologische agent

– doet iets op bepaald uur, bepaald interval• transactie agent

– treedt in actie bij oproep pagina• markeer agent

– bv volgt wat een surfer doet

p. 36 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES voordelen van XML

p. 37 Yolande Berbers, departement computerwetenschappen

TES ontwikkeling webtoepassing

• initiele ontwikkeling– anders dan traditionele software– combinatie verschillende technologieen

• deployment– duizenden gebruikers vanaf begin– veel “gevaarlijker”

• onderhoud– men wil continu iets nieuws/anders

• vervolg project (altijd !!)