OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN · 2020. 9. 1. · OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN...

Post on 11-Oct-2020

2 views 0 download

Transcript of OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN · 2020. 9. 1. · OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN...

OPLEIDING

DUURZAME GEBOUWEN

Omkeerbaarheid van technische installaties en omkeerbaarheid van

wanden (voorbeelden uit gelauwerde bouwprojecten van Be Circular)

CIRCULAIRE EN

OMKEERBARE ONTWERPEN

LENTE 2020

Anne-Laure MAERCKX - Cenergie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE2

N Een overzicht geven van de mogelijkheden van omkeerbare

ontwerpen, via concrete toepassingen in circulaire werven

• Omkeerbaarheid van technische installaties

• Omkeerbaarheid van wanden

• Aanpasbaarheid

N Delen van de sleutels tot succes: anticipatie, ontwerp en

communicatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

INHOUDSOPGAVE3

CIRCULAIRE WERVEN

N Context

N Thema’s

OMKEERBAARHEID VOOR CIRCULAIRE WERVEN

N Verlengen van de levensduur van gebouwen en materialen

N Voorstelling van 9 projecten

CONCLUSIES

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

Projectoproep “Be Circular - Be Brussels”

N In het kader van het GPCE

N Luik ‘bouw’

N Doelpubliek: de bouwondernemingen

N Subsidie + begeleiding + communicatie

Bouwwerven met geoptimaliseerd beheer

N Materiële middelen

N Menselijke middelen

voor de werken

tijdens de werken

na de werken

CONTEXT4

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

CONTEXT5

Laureaten

N 28 projecten tussen 2016 en 2019

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

CONTEXT6

Ilinye Iliya

Florian Girault

en Sophie Boone

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

INHOUDSOPGAVE7

CIRCULAIRE WERVEN

N Context

N Thema’s

OMKEERBAARHEID VOOR CIRCULAIRE WERVEN

N Verlengen van de levensduur van gebouwen en materialen

N Voorstelling van 9 projecten

CONCLUSIES

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

THEMA’S8

Beheer van de materiële middelen

Behoud van bestaande gebouwen

Bouwhiërarchie

Demonteerbaarheid

Omkeerbaarheid

Aanpasbaarheid Biogebaseerde, gerecycleerde materialen

Preventie en beheer van bouwafval

Hergebruik

Beheer van de menselijke middelen

Geïntegreerd beheer

van het team

Bouwteam

Lokale arbeidskrachten

Opleiding van arbeidskrachten

Synergieën tussen werven en ondernemingen

Beroep op ISPI en SEOLean

BIM:

Op de site

Buiten de

site

Aanvoer

Later

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

INHOUDSOPGAVE9

CIRCULAIRE WERVEN

N Context

N Thema’s

OMKEERBAARHEID VOOR CIRCULAIRE WERVEN

N Verlengen van de levensduur van gebouwen en materialen

N Voorstelling van 9 projecten

CONCLUSIES

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

VERLENGEN VAN DE LEVENSDUUR VAN GEBOUWEN EN MATERIALEN10

Aanpasbaarheid:

N Een andere functie in het gebouw

kunnen herbergen

Flexibiliteit:

N Een andere binnenwandinrichting in

het gebouw mogelijk maken

Omkeerbaarheid:

N Een laag kunnen vervangen zonder

schade te berokkenen aan de voor- of

achterliggende lagen

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

INHOUDSOPGAVE11

CIRCULAIRE WERVEN

N Context

N Thema’s

OMKEERBAARHEID VOOR CIRCULAIRE WERVEN

N Verlengen van de levensduur van gebouwen en materialen

N Voorstelling van 9 projecten

CONCLUSIES

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

DEPOT LEEMANS [DRTB]12

Uitbreiding uitgevoerd in houtskeletbouw zonder

structurele versterking

N Omkeerbaarheid van wanden

N Anticipatie op de technieken

→ Aanpasbaarheid

Bron: DRTBBron: Leefmilieu Brussel

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

DEPOT LEEMANS [DRTB]13

Uitbreiding uitgevoerd in houtskeletbouw zonder structurele versterking

Duplex: woonfunctie

Duplex: kantoorfunctie (geïmplementeerd)

Bron: DRTB

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

DEPOT LEEMANS [DRTB]14

Uitbreiding uitgevoerd in houtskeletbouw zonder structurele versterking

Bron: DRTB

Sanitaire ruimten:

- Voorzien voor woon- en

kantoorfunctie

- Geïntegreerde aan- en afvoer

voor wasmachine en

droogautomaat

Keuken:

- Wateraanvoer en -afvoer

voorzien

- Afvoer afzuigkap

voorzien

- Geïntegreerde

stopcontacten en

elektrische bekabeling

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

DEPOT LEEMANS [DRTB]15

Uitbreiding uitgevoerd in houtskeletbouw zonder structurele versterking

N Omkeerbaarheid van wanden

• Initieel: demontage van ‘beklede’ wanden

• In de praktijk: structurele bevestigingen binnenin de wanden →

demontage van de bekleding vereist.

• Aanwezigheid van een spouw voor de doorvoer van technieken in

binnenwanden

Bron: DRTB

Bron: Leefmilieu Brussel

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

CLOS DUPONT [ECO CONSTRUCT GROUP]16

Uitbreiding van een eengezinswoning

N Omkeerbaarheid van wanden

N Anticipatie op de technieken

→ Aanpasbaarheid

Bron: Laurent Brandajs

Bron: VLA-architecture – Sophie Boone

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

CLOS DUPONT [ECO CONSTRUCT GROUP]17

Uitbreiding van een eengezinswoning

N Omkeerbaarheid van wanden

Bro

n: V

LA

-arc

hite

ctu

re –

So

ph

ie B

oo

ne

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

CLOS DUPONT [ECO CONSTRUCT GROUP]18

Uitbreiding van een eengezinswoning

N Omkeerbaarheid van wanden

Bron: B. Boccara

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

CLOS DUPONT [ECO CONSTRUCT GROUP]19

Uitbreiding van een eengezinswoning

N Anticipatie op de technieken (en de

circulatiezones)

→ Aanpasbaarheid: mogelijke ruimtelijke evolutie

van de uitbreiding

Bron: VLA-architecture – Sophie Boone

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

VLA20

Bron: VLA-architecture

Renovatie van een architectenkantoor

N Het project ontwerpen met het oog op een ander toekomstig gebruik

• Kantoor- versus woonfunctie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

VLA21

Bron: VLA-architecture

Renovatie van een architectenkantoor

N Het project ontwerpen met het oog op een ander toekomstig gebruik

• Kantoor- versus woonfunctie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

VLA22

Bron: VLA-architecture

Renovatie van een architectenkantoor

N Het project ontwerpen met het oog op een ander toekomstig gebruik

• Kantoor- versus woonfunctie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

VLA23

Bron: VLA-architecture

Renovatie van een architectenkantoor

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

Interne verbouwingswerken van een kantoorgebouw

N Omkeerbaarheid van wanden en technische installaties

• Aanpassing van de verlaagde-plafondelementen

RSZ HORTA [ONDERNEMINGEN LOUIS DE WAELE]24

Foto’s: Leefmilieu Brussel

Bron: Leefmilieu Brussel

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

Interne verbouwingswerken van een kantoorgebouw

N Omkeerbaarheid van wanden en technische installaties

• Aanpassing van de verlaagde-plafondelementen

RSZ HORTA [ONDERNEMINGEN LOUIS DE WAELE]25

Foto’s: Leefmilieu Brussel

Bron: Leefmilieu Brussel

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

Interne verbouwingswerken van een kantoorgebouw

N Omkeerbaarheid van wanden en technische installaties

• Aanpassing van de technieken volgens de nieuwe

plannen

In de plafonds

RSZ HORTA [ONDERNEMINGEN LOUIS DE WAELE]26

Foto’s: Leefmilieu Brussel

Bron: Leefmilieu Brussel

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

Interne verbouwingswerken van een kantoorgebouw

N Omkeerbaarheid van wanden en technische installaties

• Aanpassing van de technieken volgens de nieuwe

plannen

In de verhoogde vloeren

RSZ HORTA [ONDERNEMINGEN LOUIS DE WAELE]27

Bron: Leefmilieu Brussel

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

HÉ ! ARCHITECTUUR28

Verbouwing van een industrieel gebouw tot gemengd

kantoor- en woongebouw

Bron: Hé ! Architectuur

Niveau 0

Niveau -1

Bron: Bernard Boccara

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

HÉ ! ARCHITECTUUR29

Verbouwing van een industrieel gebouw tot gemengd kantoor- en

woongebouw

N Omkeerbaarheid van wanden en technische installaties

• Aanpasbaarheid van de plattegrond

Coworkingruimte → winkel/showroom

Bron: Hé ! Architectuur

Niveau -1:

Circulatiekern beroepsruimte

Sanitaire kern/keuken beroepsruimte

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

HÉ ! ARCHITECTUUR30

Verbouwing van een industrieel gebouw tot

gemengd kantoor- en woongebouw

N Omkeerbaarheid van wanden en technische

installaties

• Aanpasbaarheid van de plattegrond

Woning

1e verdieping: studio 1e verdieping: verdieping met slaapkamers verbonden met

bovenste verdieping

Circulatiekern buiten de studio Circulatiekern van de triplex

Bron: Hanne Eckelmans

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

HÉ ! ARCHITECTUUR31

Verbouwing van een industrieel gebouw tot gemengd kantoor- en

woongebouw

N Omkeerbaarheid van wanden en technische installaties

• Aanpasbaarheid van de plattegrond

Woning

Bron: Hé ! Architectuur

2e verdieping:

slaapkamer/badkamer/woonkamer

2e verdieping: woonkamer

en badkamer

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

HÉ ! ARCHITECTUUR32

Verbouwing van een industrieel gebouw tot gemengd kantoor- en

woongebouw

N Omkeerbaarheid van wanden en technische installaties

• Aanpasbaarheid van de plattegrond

Bron: Leefmilieu Brussel

3e verdieping: keuken en eetkamer

Bron: Hé ! Architectuur

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

HÉ ! ARCHITECTUUR33

Verbouwing van een industrieel gebouw tot gemengd kantoor- en

woongebouw

N Omkeerbaarheid van wanden en technische installaties

• Aanpasbaarheid van de plattegrond: ‘mobiele’ wanden

Bron: Leefmilieu Brussel

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

HÉ ! ARCHITECTUUR34

Verbouwing van een industrieel gebouw tot gemengd kantoor- en

woongebouw

N Omkeerbaarheid van wanden en technische installaties

• Installatie van speciale technieken in omkeerbare leemwanden

Bron: Leefmilieu Brussel

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

RINOO35

Bron: Rinoo

Renovatie van een huis in Schaarbeek

N Omkeerbaarheid van technische installaties

• Interventies met het oog op meerdere

gebruiksscenario’s

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

RINOO36

Bron: Rinoo

Renovatie van een huis in Schaarbeek

N Omkeerbaarheid van technische installaties

• Interventies met het oog op meerdere gebruiksscenario’s

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

RINOO37

Renovatie van een huis in Schaarbeek

N Omkeerbaarheid van technische installaties

• Interventies met het oog op meerdere

gebruiksscenario’s

Bron: Leefmilieu Brussel

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

RINOO38

Renovatie van een huis in Schaarbeek

N Omkeerbaarheid van technische installaties

• Interventies met het oog op meerdere gebruiksscenario’s

Bron: Leefmilieu Brussel

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

CASABLANCO [TRAVIE – BC MATERIALS: RECLEEM]39

Leemafwerkingselementen voor woningen in cohousingprojecten

N Omkeerbaarheid van wanden en technische installaties

• Installatie van speciale technieken in omkeerbare leemwanden

Bron: Casablanco

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

WARLAND 238 [GLOBAL ART CONCEPT]40

Bron: Lionel Billiet en Katrien Declercq

Renovatie van een eengezinswoning

N Omkeerbaarheid van wanden

• Akoestische verbetering van bestaande plankenvloer

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

BC MATERIALS41

Omkeerbaar ontwerp van een productieruimte

N Omkeerbaarheid van bouwelementen

Bro

n: L

ee

fmili

eu

Bru

sse

l

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

BC MATERIALS42

Omkeerbaar ontwerp van een productieruimte

N Omkeerbaarheid van bouwelementen

Bron: BC Materials

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

BC MATERIALS43

Omkeerbaar ontwerp van een productieruimte

N Omkeerbaarheid van bouwelementen

Bron: BC Materials

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

BC MATERIALS44

Omkeerbaar ontwerp van een productieruimte

N Omkeerbaarheid van bouwelementen

Bron: BC Materials

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CIRCULAIRE WERVEN OMKEERBARE ONTWERPEN CONCLUSIES

BC MATERIALS45

Omkeerbaar ontwerp van een productieruimte

N Omkeerbaarheid van bouwelementen

Bron: BC Materials

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

INHOUDSOPGAVE46

CIRCULAIRE WERVEN

N Context

N Thema’s

OMKEERBAARHEID VOOR CIRCULAIRE WERVEN

N Verlengen van de levensduur van gebouwen en materialen

N Voorstelling van 9 projecten

CONCLUSIES

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE47

N Een aanpak bestaande uit drie stappen:

• Anticipatie: voorzien van verschillende mogelijke scenario's

voor gebruik en (later) hergebruik van materialen en

technische elementen

• Integreren van deze scenario's bij het ontwerp van wanden

en technische installaties met het oog op hun realisatie

• Communicatie over deze verschillende scenario's met het

oog op hun effectieve realisatie: gebruiksplannen, technische

details

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

TOOLS48

Websites

N Website van de projectoproep ‘be circular – be.brussels’

www.circulareconomy.brussels

N SEDA Guide - Design for Deconstruction

www.seda.uk.net/design-guides

Gids Duurzame Gebouwen

N Casestudie Dupont: https://www.guidebatimentdurable.brussels/nl/clos-

dupont.html?IDC=1519&IDD=19879

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: CIRCULAIRE EN OMKEERBARE ONTWERPEN – LENTE 2020

CONTACT

?DANK U VOOR UW AANDACHT

Anne-Laure MAERCKX

Senior Consultant

Cenergie

+ 32 2 513 96 13

anne_laure.maerckx@cenergie.be

49