Leefmilieu Brussel

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Gedeeltelijke en gefaseerde renovatie

HOE DE CHRONOLOGIE VAN EEN PROJECT BENUTTEN OM

HERBRUIKBARE ELEMENTEN TE HERKENNEN EN TE

RECUPEREREN? Lionel Billiet

rotor

Hoe de chronologie van een project benutten om herbruikbare elementen te herkennen en te recupereren? Opleiding gefaseerde renovatie 23 november 2015 Lionel Billiet Rotor asbl-vzw

Voorwoord: Presentatie Rotor

Onderzoek

2014 - 2015 Vademecum voor hergebruik

buiten de bouwsite

De recuperatie van bouwmaterialen uit publieke gebouwen haalbaar

maken

Subsidie AWL

2012 - 2013 Opalis.be

Gids van de sector van de

hergebruikmaterialen

Subsidie BIM

2011 Studie bouw- en sloopafval

Analyse van de vindplaatsen, de

afvalstromen en de praktijken inzake preventie en beheer van bouw- en sloopafval in het BHG

In samenwerking met Ceraa asbl

Opdrachtgever: BIM

Design

2014 - 2015 Bomel

Meubilair en uitrustingen van een

cultuurcentrum in Namen

Opdrachtgever: Théâtre de Namur asbl

2014 Lafayette Anticipation

Tijdelijke inrichting van een leegstaand gebouw voor

kunstenaarsresidenties, Paris

Opdrachtgever: Fondation Lafayette

2013 - ... MAD

Opdracht van design/architecture voor het Centrum voor Mode en

Design Brussel (renovatie)

In samenwerking met V+ Opdrachtgever: MAD

Deconstructie

2014 - 2015 Generale Bank

Demontage met het oog op

hergebruik van de interieurs van de voormalige Generale Bank, Brussel

2013 - ... Interieurs van hedendaagse

kantoren

Recuperatie van binnenafwerkingsmaterialen in

kantoorgebouwen voorafgaand aan renovatie

2014 Institut de Génie Civil

Recuperatie van de tegelvloeren

van het voormalige Institut de Génie Civil de Val Benoît, Luik

Tentoonstelling en publicaties

2015 Deconstructie

Tentoonstelling in het kader van

Reciprociry

Opdrachtgever: Wallonie Design

2013 Behind the Green Door

Een kritische kijk op duurzame

architectuur aan de hand van 100 voorwerpen. Tentoonstelling en boek, Architectuurtriënnale Oslo

Opdrachtgever: OAT

2010 Usus Usure

Belgisch paviljoen voor de

Archtiectuurbiënnale van Venetië

Opdrachtgever: Franse Gemeenschap van België

Opalis

Vademecum voor hergebruik buiten de bouwsite

Invalshoeken

Materialen recupereren versus deze materialen gebruiken

Hergebruik buiten de bouwsite versus hergebruik op de bouwsite

Te demonteren materialen versus gedemonteerde materialen

Affiche uit 1879 die de “verkoop voor afbraak” van de Blauwe Toren aankondigt, een van de laatste restanten van de omwalling van de stad Antwerpen uit de 15e eeuw.

(Collectie Felixarchief/Archieven van de Stad Antwerpen

Vandaag

Het juridisch kader is complexer: wetgeving over de overheidsopdrachten

Realistische benadering:

– De werklast van de opdrachtgever verlichten aan de hand van

standaarddocumenten die direct bruikbaar zijn OF die kunnen worden

aangepast naargelang van uw ervaring, praktijken en kenmerken

– Geen hergebruik tot elke prijs: de recuperatie van herbruikbare materialen

moet mogelijk zijn wanneer dit de moeite loont

– “Herbruikbaar”?

• De overnemer is de enige die kan oordelen of een materiaal al

dan niet herbruikbaar is

• Het is niet zinvol een resultaatverplichting op te leggen

Benadering geval per geval: van een minimum resultaatniveau

(middelenverbintenis voor recuperatie van materialen - B) tot een maximum

resultaatniveau (ad-hocprocedure voor recuperatie van materialen - A.1., A.2.,

A.3.)

Welke voordelen heeft de recuperatie van herbruikbare materialen voor de opdrachtgever?

1) De periode die voorafgaat aan de overheidsopdracht voor werken benutten

2) De milieu-impact van de werf beperken

3) De materialen opnieuw een waarde geven

4) Beter beheren en tegelijk besparen: vermeden kosten voor verwijdering,

opbrengst van verkoop

5) Voorbeeldfunctie

6) Ondersteuning van de sector van de hergebruikmaterialen die lokale jobs

creëert

A. Peilen of er interesse is op de markt: loont het de moeite om herbruikbare materialen te recupereren?

• Foto’s van materialen sturen naar enkele overnemers

• Interne expertise (ervaring, opalis.be, enz.)

• Externe expertise (architect, aannemer, antiquair, enz.)

Twee resultaten zijn mogelijk

Negatieve diagnose:

Dit keer moet u niets ondernemen

om herbruikbare materialen te

recupereren

Positieve diagnose:

U moedigt de recuperatie van

herbruikbare materialen aan.

-> Hoe?

Situatieschets: het potentieel voor hergebruik van materialen in een gebouw

B. Opstelling van een inventaris van herbruikbare materialen

Inventaris

• Wie? De ontwerper, de opdrachtgever, een derde partij

• Wanneer? Zo vroeg mogelijk vóór de overheidsopdracht voor werken.

Indien mogelijk, vanaf de overheidsopdracht voor architectuur

– Bijlage 1: Model van inventaris

– Bijlage 2: Voorbeeld van inventaris

– Annexe 3: Hoe stelt u een inventaris op?

– Annexe 4: Typeclausules om de ontwerper te belasten met de opstelling van de inventaris

C. Keuze van de strategie die het meest geschikt is voor het gebouw

Ad-hocprocedure: overheidsopdracht

voor diensten (A.1.), verkoop (A.2.) of

schenking (A.3.)

• Uitgevoerd door een of meer

specialisten

• Om de hoeveelheid en de

kwaliteit van de gerecupereerde

materialen te maximaliseren

• Maximale investering van de

opdrachtgever

• Zo vroeg mogelijk voor de

overheidsopdracht voor werken

In het ideale geval wordt de procedure gestart EN uitgevoerd voor aanvang van de

overheidsopdracht voor werken. De

procedure kan ook volledig of gedeeltelijk

worden uitgevoerd in coördinatie met de

overheidsopdracht voor werken (bijlage A.01.)

Middelenverbintenis (B)

Uitgevoerd door de sloper of de

aannemer

Voor ontmanteling van materialen in

een kleinere hoeveelheid & van

mindere kwaliteit

Minimale investering van de

opdrachtgever wanneer een ad-

hocprocedure niet haalbaar is

Tijdens de overheidsopdracht voor

werken

(bv.: onvoldoende middelen, overnemers

alleen geïnteresseerd in de aankoop van reeds gedemonteerde materialen, enz.)

Middelenverbintenis (B)

• De sloper / aannemer wordt verzocht “alles in het werk te stellen” om zo veel

mogelijk herbruikbare materialen te recupereren voor eigen rekening

• In de planning van de werf wordt een periode opgenomen voor de

voorafgaande demontage van de herbruikbare materialen

• Alle informatie over de materialen waarover de opdrachtgever beschikt,

wordt in het BB opgenomen (inventaris, blijken van belangstelling, website

Opalis, enz.)

• De laatste schijf van de opdracht wordt pas betaald na indiening van het

recuperatieverslag.

Verkoop (A.2.) of schenking

(A.3.)

Er zijn evenveel overnemers als

posten in de inventaris

Gunningscriterium (verkoop): de

hoogste prijs / post

Gunningscriterium (schenking):

de grootste hoeveelheid /

post

Minder vaak voorkomende

scenario’s

Overheidsopdracht voor diensten

(A.1.)

• Een enkele overnemer (of een

tijdelijke vereniging van

overnemers) recupereert alles

wat in de inventaris staat

• Forfaitaire prijzen per post

vooraf door de opdrachtgever

vastgelegd

• Gunningscriteria:

– De grootste hoeveelheid

/ de hele inventaris

– De diversiteit van de

meegenomen loten

• Het meest voorkomende

scenario

D. Lancering en gunning van de opdracht / de verkoop / de schenking

E. Controle van de uitvoering van de opdracht / de verkoop / de schenking

• Wie? De opdrachtnemer / de koper / de begiftigde

• Wanneer? Uiterlijk 30 dagen na het einde van de demontageperiode

Recuperatieverslag (bijlage 5)

Besprekingen

Herbruikbare materialen: meubelen bij voorbaat

In de meeste gevallen: producten, geen afval

Overheidsopdracht voor diensten versus overheidsopdracht voor werken

Om het vademecum (in het Frans) te downloaden:

De Nederlandse vertaling van dit document zal binnenkort beschikbaar zijn via deze link

Contact

lionelbilliet@rotordb.org - 0494 17 68 77

Uitgever: Rotor asbl, Lakenstraat 99, 1000 Brussel, www.rotordb.org