Post on 17-Feb-2017
Opgebrandwat nu?
OpgebrandWaarom deze avond? Wie ben ik?
Verloop avond19u00-19u50: 5 stellingen
19u50-20u30: vragen & feedback panelDrankje!20u30-21u00: gesprekstafels
5 stellingenOver burn-out en chronische stressZelfzorg | eerstelijnszorg
Stelling 1
Burn-out is een nieuwe epidemieOver burn-out en chronische stressZelfzorg | eerstelijnszorg
Is er een probleem?
0,8 % Belgische beroepsbevolking (FOD Werkgelegenheid) = 19 000 Belgen
Is er een probleem?Onderzoek SERV 2014, cijfers 2013:
9,6 % werknemers in Vlaanderen,
10,2 % bij zelfstandige ondernemers
Risicofactor bij uitstek: werkdruk
Categorie met significant meer risicoVrouwen 10,1%Middenkaders 12 %Kaders 12,4 %Onderwijs 10,5 %Voltijds werkenden 10 %55+ 10,3 %
Is er een probleem?Gekende mensen in problemen
Niet-gekende mensen in problemen
Mensen in gevarenzone
Bron: Securex
Definitie
Bron: Maslachs burnout index, Maslach en Leiter (1997) / UBOS vragenlijst
Burn-out is een toestand met 3 kenmerken:
1. (emotionele) uitputting 2. ‘depersonalisatie’
(negatieve afstandelijkheid) 3. (gevoelens van) afnemende bekwaamheid
= eindfase periode met chronische stress
Enkele kenmerken (1)
Bron: Guy Swinnen, 2014
Vluchtgedrag Kritiek of cynisme of negativisme Energiegebrek Aangetast relativeringsvermogen Slapeloosheid Medicatie Hulpeloosheid
Enkele kenmerken (2)
Bron: Guy Swinnen, 2014
Lichamelijke klachten: spierpijn, nekpijn, rugpijn, hartkloppingen, spanningen op de borst,…
Angst, paniekaanvallen Woede Schuldgevoelens, gevoel van zinloosheid
Let op: ook bore-out kan ook (tijd over, vervelen, privézaken op het werk regelen,…)
De echte epidemie: chronische stress en overspannenheid
Bron: Securex
De echte epidemie: chronische stress en overspannenheid
Bron: Securex, voorkomen meerdere spanningsklachten
De echte epidemie: chronische stress en overspannenheid
Bron: Securex, stress op het werk
64 %Ervaart stress
27 %MeerdereSpanningsklachten
10 % Burn-out
Stelling 2
Burn-out en chronische stress zijn psychische problemenOver burn-out en chronische stressZelfzorg | eerstelijnszorg
Burn-out als psychiatrische aandoening? Geen specifieke naamsvermelding in DSM V
(trauma en stressbron-gerelateerde stoornissen) Soms DSM IV (aanpassingstoornis: surmenage,
overspanning) Soms ICD 11 van WHO (werkgerelateerde
overspanning) Gevolg:
soms verwarring over term. Wat zeg je tegen een patiënt? En hoe leg je het uit?
Burn-out holistisch benaderen Biologisch
Vermoeidheid (Spier)pijn
Psychisch Uitgeblust Angst, woede, depersonalisatie, cynisme, twijfelen aan eigen kunnen,…
Sociaal Op het werk: steeds moeizamer Thuis: ook cynisch, te moe voor feestjes, woede, kort lontje,…
Spiritueel Is werken nog het enige doel in het leven? Waarom moet mij dat overkomen? Wat is de zin van het leven als ik niet meer kan werken? Mijn diepste grond wordt geraakt
Burn-out is geen depressie Stemming staat voorop, niet de uitputting Suicidaliteit Gevoel van waardeloosheid, schuldgevoel over alles Verlies aan interesse en plezier Overeenkomst:
moe, cognitieve problemen, traagheid of opgejaagd.
Burn-out is geen PTSS Herbelevingen Ontkennen en afstompen
Overeenkomst: hyperarousal, waakzaam en prikkelbaar
Stelling 3
Het is de schuld van de baasOver burn-out en chronische stressZelfzorg | eerstelijnszorg
Burn-out is werkgerelateerd
Bron: securex
50 % van oorzaak spanningsklachten
… maar ook persoonsgebonden Burn-out is een energieprobleem dat voortkomt uit
een afstemmingsprobleem tussen mens en omgeving.
Persoonlijke risicofactoren: Perfectionisten Harde werkers Verwachtingen van anderen zijn belangrijk Werk en identiteit liggen dicht bij elkaar
Guy Swinnen Nice-people syndroom Uitstelgedrag Bron: Pasas (Atlas Copco)
Draagkracht en draaglast bepaal je niet altijd zelf
Bron: www.hersteldebalans.nl
Samenleving speelt ook mee…
Vb: Karoshi – Japan
Samenleving speelt mee…
Vlaanderen: onuitgesproken maatschappelijke normen
Cfr onderzoek Schaufeli, Leiter & Maslach, 2008
Samenleving speelt mee…
Vlaanderen: onuitgesproken maatschappelijke normen
Samenleving speelt mee
Vlaanderen: slow bestaat als reactie op fast
vb: voeding, naaien,…
Stelling 4
Het duurt even lang om te herstellen als het duurt om erin te gerakenOver burn-out en chronische stressZelfzorg | eerstelijnszorg
Probleemgericht of herstelgericht?
Probleemgericht Zoektocht naar stressoren Aanpak van de stressoren (‘klinisch’ herstel)
Herstelgericht (recovery) Wat werkt voor jou? (sociaal & persoonlijk herstel) Hoe kunnen we de toekomst aanpakken? Waar kunnen we mee beginnen?
Bron: R. De Rycke & B. Sabbe, Psychiatrie. Wat je moet weten.
Aanpak in 3 fasen
1) Herstelfase: (3 weken tot paar maanden)vermindering van klachten en komen tot recuperatie
2) Probleemoplossende fase: (max. paar maand)aanpak van problemen
3) Reïntegratiefase: (langere periode, uitdaging voor het leven)hoe kan ik dit toepassen in de praktijk ? Voorbereiding van reïntegratie in de werksituatie In praktijk brengen van oplossingen + Hervalpreventie
Bron: The Human Link, gelijkaardig bij stichting Burnout op www.burnout.be
Aanpak in 3 fasen: voorbeeld
Bron: Huisarts & wetenschap (NL)
IK
Grenzen in wat je kan aanpakken
IK TEAMWERK SAMENLEVIN
G
Hoe vroeger terug aan het werkhoe beter | JAThe Human Link: Nadruk op belang van ACTIEF herstel om terug uit
burn-out te geraken Het belang om eerst terug te reïntegreren op huidig werk Leren van burn-out, anders leren omgaan met de
moeilijkheden Terug in “kracht” gaan staan om van daaruit keuze te
maken Nadruk op het contact onderhouden met het werk Belang van de context te betrekken (leidinggevende) Steun van collega’s
Hoe vroeger terug aan het werkhoe beter | NEE Tijd nemen om te herstellen is belangrijk. Druk van omgeving kan zorgen dat je niet herstelt. Het niet kunnen en willen rusten of veranderen kan
herstel vertragen. Geen hulp zoeken kan herstel verhinderen.
De wet
Preventie Op zijn minst: risicoanalyse Belang om collega’s en jezelf aan te zetten tot zetten stappen indien nodig
Terugvalbeleid Best in gesprek treden met je werkgever Tijdelijk: aangepast werk (via arbeidsgeneesheer vb haltijds instromen) Werkgever moet hier een plan van aanpak hebben
Re-integratie: er moet (alweer) een plan zijn. Eerst op je eigen werk proberen, daarna pas evt ander werk zoeken
DM 31/12/2014
Stelling 5
Het is beter actief te herstellen dan passief te ondergaanOver burn-out en chronische stressZelfzorg | eerstelijnszorg
Doe er iets mee!
Wat zou werken voor iedereen? Zoek professionele hulp: Huisarts => psycholoog => …. Interventie door cognitieve gedragstherapie:
Beste resultaat: 80 % verbetering (Schaufeli en Enzmann, 1998) Vooral vermindering spanningsklachten en minder depersonalisatie
Mindfulness Ademhalingstherapie Meditatie, bidden, stilte..
Bewegen met mate Dagstructuur
4 Stresstypes = 4 iets andere aanpakken Turbotype Crashtype Hooggevoelig type Bore-out
Bron: Carien Karsten, StroomQ
Bron: Carien Karsten, StroomQ
Turbo
Crash
Hooggevoelig
Bore-out
Over de types heen
Afstemming: conditie/ verwennen/emotionele controle/ activering Conditie: van spinning tot stappenteller Cognitie: van rationeel tot spiritueel Effectief werken: angst en dwang bestrijden Sociaal in balans: terugtrekken en stimuleren Stabiliseren: terugval voorspellen en coping bespreken
66 dagen
66 dagen nodig voor een nieuwe gewoonte Maak een gewoonte van ontstressen…
PANEL
Dag Geeraertpreventieadviseur Rhizo katholieke scholengroep
Bo Sintobinpsychologede MaRe
Guy Decaluwéhoofdverpleegkundigepsychiatrisch ziekenhuis
PAUZE
Praattafels
1) Preventie
2) Herstel en toekomstperspectief
3) Zorg voor de zorgenden
Alle info en ppt:- bibliotheekkortrijk.blogspot.be | maartendevos.wordpress.com- Infoblad met eerstehulp afgedrukt en online
Preventie van burn-out
Hoe kan je preventie organiseren van burn-out (bij jezelf en op je werkplek)?
Wat zegt de wet precies over psychosociale risico’s? Hoe kan je zelf preventief bezig zijn op je werkplek?
Herstel en toekomstperspectief?
Hoe werkt de herstelgerichte benadering? Wat zijn therapieën en tips die kunnen helpen? Hoe kan je mensen steunen in hun aanpak van
chronische stress? Hoe zit een behandeling eruit? Waar kan je terecht voor hulp?
Als zorgende de zorg volhouden
Hoe houd je het vol in het onderwijs en de zorgsector? Wat zijn tips die kunnen helpen? Hoe kan je collega’s steunen in hun aanpak van
stress? Hoe organiseer je een goed (gespreks)klimaat rond
deze thema’s? Hoe kan ik goed voor mezelf zorgen te midden de
drukte?
maarten.devos@rhizo.be
5 stellingen
1Burn-out is de nieuwe epidemie (cijfers burn-out, DF burn-out, probleem van chronische stress is belangrijker dan burn-out)
2Burn-out is een psychisch probleem (nee, het is holistisch, verschil met depressie/ptss/stress 3Het is de schuld van de baas (burn-out is niet altijd werkgerelateerd, ook persoonlijke factoren) Het is allemaal mijn eigen0 schuld (Draagkracht en draaglast bepaal je niet altijd zelf, wel eigen
geschiedenis en eigen copingstrategieën) Het is de schuld van de maatschappij (lambik of jerommeke) 4Het duurt even lang om er van te herstellen als het geduurd heeft om erin te geraken
(probleemgericht vs herstelgericht, 3 fases aanpak, Anna-Lies model Motief) Hoe vroeger je terug gaat werken, hoe beter (een woordje over preventie, terugvalherstel en re-
integratie) 5 Het is beter actief te herstellen dan passief te ondergaan (stresstypen, wat helpt echt van remedies:
emoties, lichaam, spiritueel, doelen stellen en zingeving… Dingen die voor alle types werken, andere dingen zijn persoonsonafhankelijk: cognitieve gedragstherapie, mindfulness, ademhalingstherapie.) -
INFO: De eerstelijn in de geestelijke gezondheidszorg