Post on 21-Jun-2015
description
Oost-Vlaanderen?Een Energielandschap!
Denkdag Windenergie13 september 2013
Oost-Vlaanderen, een energielandschap!
• Al van oudsher haalt de mens energie uit zijn omgeving: turfwinning, productiebossen (hout), wind- en watermolens, …
• Uitdaging: van centrale energieproductie uit nucleaire en fossiele brandstoffen � decentrale energieproductie uit hernieuwbare bronnen� decentrale energieproductie uit hernieuwbare bronnen
• = energie uit het landschap
� ENERGIELANDSCHAP
info@energielandschap.bewww.energielandschap.be
http://www.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Concreet
• Oost-Vlaams potentieel aan hernieuwbare energie
• Stimuleren, faciliteren en ondersteunen van concrete projecten
• Aandacht voor draagvlak, communicatie, betrokkenheid burgers en overheden
• Belangrijkste taak tot nu toe: windprojecten– Potentieel aan wind uitgetekend in Addendum Wind PRS (2009)– Concrete realisatie in ruimtelijke plannen (provincie) voor windturbines, zones Eeklo-Maldegem en E40
(Aalter-Gent-Aalst)– Focus op rechtvaardige verdeling van lusten en lasten
• Vanuit de windprojecten uitbouw Oost-Vlaams Energielandschap door stimuleren hernieuwbare energieprojecten en rationeel energiegebruik in ruime regio er rond
info@energielandschap.bewww.energielandschap.be
http://www.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Oost-Vlaamse Windpotentieel:Geen realisatie zonder draagvlak
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
KnelpuntenHuidige aansturing inplanting windturbinesVCRO (in industriegebied, gebied voor openbaar nut en agrarisch gebied) en omzendbrief (richtlijnen) = GEEN ruimtelijke aansturingResultaat?� ontwikkelaars windturbines dienen projecten los van elkaar � geen afstemming op elkaar, het landschap, de omgeving� de potenties van een gebied worden niet maximaal ingevuld� burgers, overheden en administraties geen overzicht meer op totaal plaatje � burgers, overheden en administraties geen overzicht meer op totaal plaatje
windturbines in een gebied� hevige concurrentie tussen ontwikkelaars onderling� opbod op gronden (Wind For life!)� verdeling tussen weinigen krijgen grote lusten tov velen vele lasten wordt als zeer
onrechtvaardig ervaren� draagvlak keldert, weinig vergunningen worden nog afgeleverd
Werken aan oplossing = werken aan draagvlak
3 PIJLERS1. Kaderen van windturbines in HE potentieel (provincie + OVL Energielandschap)HE potentieel OVl � windpotentieel OVl
2. Ruimtelijke, planmatige aansturing (dienst ruimtelijke planning)Obv beleidskader Wind PRS, verdere detail invulling per macroconcentratiegebied= aanduiden concentratiezones en uitsluitingszones= duidelijk eindplaatje en afbakening betrokkenen � brengt rust en duidelijkheid= duidelijk eindplaatje en afbakening betrokkenen � brengt rust en duidelijkheid
3. Projectmatige realisatie windturbine gebieden (project Oost-Vlaanderen Energielandschap)- Afstemming verschillende projecten in gebied- Doorgedreven communicatie- Participatiemogelijkheden voor burgers en overheden- Begeleidende maatregelen op vlak van landschap en lokale hernieuwbare energie= Directe koppeling plannen-uitvoering� brengt optimalisatie en meerwaarde
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
1. Windturbines kaderen inHE potentieel O-Vl
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
HE potentieel O-Vl
Oost-Vlaamse potentie hernieuwbare energie
Berekening van het potentieel op basis van ODE-methodiekGJEnergiebron Potentieel (GJ) %
Gebouwgebonden potentieel 22 051 403,00 63,47PV 14 974 750,00 43,10Zonneboilers 2 079 235,00 5,98
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Zonneboilers 2 079 235,00 5,98Warmtepompen 2 664 953,00 7,67Energie-opslag 2 332 465,00 6,71Niet gebouwgebonden potentieel 12 691 123,19 36,53Bio-energie 1 891 123,19 5,44Windenergie 10 800 000,00 31,09Totaal 34 742 526,19 100,00
Windpotentieel in Oost-Vlaanderen en waar te realiseren
Maldegem-Eeklo Gentse kanaalzone
E17 Gent-A’pen
Waaslandhaven
E17 Gent-A’penE40 Aalter-Aalst
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Kleinere concentraties in Zuid-Oost-Vl
Zone Eeklo-Maldegem Zone Waaslandhaven
Zone E40
Gentse Kanaalzone
Zone E17
Zone E40
Kleinstedelijkegebieden
Windpotentieel in Oost-Vlaanderen en waar te realiseren
300 windturbines in Oost-Vlaanderen mogelijk tegen 2020 !
Zoekzone Huidig aantal GIS %
Gentse Kanaalzone 25 90 28
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Gentse Kanaalzone 25 90 28
Waaslandhaven 7 40 18
E17-netwerk 30 60 50
Eeklo-Maldegem 21 45 47
E40 van Aalter tot Aalst 3 46 7
Kleinsted. gebieden en econ. knooppunten 6 19 32
Totaal 92 300 31
Windpotentieel tov elektriciteitsverbruik
300 windturbines – 10 800 000 GJ/jaarVerbruik- en productiecijfers 2011 Totaal (MWh) Totaal (GJ) %
Elektriciteit residentieel 2 542 332 9 152 396 118%
Elektriciteit niet-residentieel 5 397 459 19 430 851 56%
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Elektriciteit niet-residentieel 5 397 459 19 430 851 56%
Elektriciteit totaal 7 939 791 28 583 247 38%
Windpotentieel 3 000 000 10 800 000 -
38% van het totaal elektriciteitsverbruik kan ingevuld worden met windenergie!
Windpotentieel tov elektriciteitsverbruik
Windpotentieel kaderen in groter HE potentieel:- Biedt antwoord op “waarom extra windturbines hier, we
hebben er al…”- Biedt antwoord op “waarom windturbines hier, we zullen
ons deel van HE produceren met biomassa installatie…”
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
ons deel van HE produceren met biomassa installatie…”- Geeft zicht op wie waar welke mogelijkheden heeft én dus
inspanningen moet doen: iedereen draagt bij!- Geeft sense of urgency mee: alle HE potentieel dekt niet de
E-behoefte- Geeft wél een houvast: kunt er aan beginnen
ee
2. Ruimtelijk - planmatige aansturing:WAAR WINDTURBINES? =
even belangrijk als
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
even belangrijk als WAAR GEEN?
Stap 1: Potentiële locaties in beleidskader PRS
Maldegem-Eeklo Gentse kanaalzone
E17 Gent-A’pen
Waaslandhaven
E17 Gent-A’pen
E40 Aalter-Aalst
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Stap 2: Landschappelijke analyseEeklo-Maldegem – lineaire opstelling N49-Hoogspanningslijn
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Stap 2: Landschappelijke analyseEeklo-Maldegem – 3 rasters: Zoetendale, Plassendale, Busakker
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Stap 2: Landschappelijke analyseE40: BT Aalter, Windbos, WA Hansbeke, BT –WA Drongen-Landegem, BT Zwijnaarde,WA Melle, Windkouter, BT Ottergem, BT Siesegem, BT Erembodegem
Onderzoek van 10 clusters in bedrijventerrein en openruimtegebied (combinatie)
keuze keuzekeuze
keuze
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Stap 3: onderzoek maximale milieu impactin planMER
mensflora en fauna
landschap
slagschaduw
Geluid
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Stap 4: Realistische invulling, input van sector
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Stap 4: van theoretische naar realistische invulling
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Stap 4: Eeklo-Maldegem - Afweging scenario’sRaster Scenario NIET GESELECTEERD
• Landschappelijke studie: voorkeur lineair scenario wegens bestaande lijn WT en grotere omsingeling bij raster• Adviesronde voorjaar 2012: meeste actoren voorkeur lineair scenario• Burgerenquête voorjaar 2012: 90% voorkeur lineair scenario
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
voorkeur lineair scenario• Raster Plassendale militaire hoogtebeperking Ursel• Aansluiting op net problematischer bij raster• Belgocontrol: luchtruim detectie problematischer bij raster• Op vlak van landschap ongunstiger planMER oordeel
Stap 4: Eeklo-Maldegem - Afweging scenario’sLineair Scenario GESELECTEERD
• Landschappelijke studie: voorkeur lineair wegens bestaande lijn WT en grotere omsingeling bij raster• Adviesronde voorjaar 2012: meeste actoren voorkeur lineair scenario• Burgerenquête voorjaar 2012: 90% voorkeur lineair scenario
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
voorkeur lineair scenario• Raster Plassendale hoogtebeperking Ursel• Aansluiting op net kan middenin lineaire opstelling (Eeklo-Noord) + uitbreiding• Belgocontrol: luchtruim detectie aanpasbaar bij lineaire opstelling• Gunstiger landschappelijk planMER oordeel
Stap 5: ruimtelijke vertaling in provinciaal RUPEeklo-Maldegem, lineaire opstelling N49-Hoogspanningslijn
Landschapszone
Uitsluitingszone van 5km
Concentratiezone voor windturbines
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Concentratie – Landschap - Uitsluiting
Bijkomende planprocessen, Bijkomende uitsluiting
Bijkomende uitsluiting via parallelle planprocessen
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
planprocessen
Vervolledigen potentieel O-Vl,Bijkomende planprocessen
Realisatie potentieel OMGEVING Gentse
Realisatie potentieel OMGEVING Waaslandhaven
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Realisatie potentieel Zuiden van de provincie
OMGEVING Gentse Kanaalzone
Wind-Win - ruimtelijke aansturing
• Duidelijk EINDplaatje: daar stopt het
• Geen ad hoc her en der vergunningsaanvragen meer = rust voor burgers en overheden
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
voor burgers en overheden
• Totale aantal turbines milieukundig onderzocht – óók op cumulatieve effecten
3. Projectmatige realisatie windturbine gebieden mét meerwaarde, participatie
en communicatie
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
en communicatie
Inputzijde
Outputzijde:
deel opbrengsten vloeien naar lokale gemeenschap via een FONDS
Model herverdeling lusten en lasten
Herverdeling lusten en lasten
20% Rechtstreekse participatie overheid burgers en bedrijven, lokale gemeenschap
FONDSDoel: verhogen omgevingskwaliteit
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Projectmatige realisatie
• Projectontwikkelaars in 1 gebied worden samen gezet om tot 1 zo optimaal mogelijke invulling te komen, vergunningsaanvraag in 1 beweging
• Technische administraties meegenomen in traject: Elia, Eandis,
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
• Technische administraties meegenomen in traject: Elia, Eandis, Belgocontrol, Defensie
• Vergunning beoordelende administraties meegenomen in traject
• Lokale overheden meegenomen in traject• Actiecomités meegenomen in traject
Wat levert het op?
• Projectontwikkelaars overleggen samen tot 1 projectvoorstel• Technische administraties doen aanpassingen: vb Elia Eeklo-
Noord• Vergunning beoordelende administraties wijzigen eerdere
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
• Vergunning beoordelende administraties wijzigen eerdere standpunten: vb Erfgoed – N49, noord
• Lokale overheden meegenomen in traject wijzigen hun houding: vb Maldegem, Eeklo
• Actiecomités meegenomen in traject: betuigen expliciete steun
Nog steeds een knelpunt
• Clichering Codex Ruimtelijke Ordening: wordt niet afgeschaft, geen ruimtelijke aansturing vanuit Vlaanderen, windrush blijft
• Geen juridisch afdwingbare basis voor participatie lokale gemeenschap in windturbine projecten, niet voor meerwaarde
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
gemeenschap in windturbine projecten, niet voor meerwaarde creatie
• Geen juridische basis voor heronderhandeling opstalvergoeding, opstalcontract blijft concurrentieposities bepalen
• Provinciale beleid: grote gebieden, hoog aantal omwonenden � communicatie bereikt niet iedereen
Waar slaagden we (tot nu toe) niet in?
• Bestendigen Wind-Rush, opstalcontracten bevestigen concurrentiepositie
• Engagementen naar lusten-lasten model van alle ontwikkelaars• Alle vergunningsverlenende administraties op 1 lijn
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
• Alle vergunningsverlenende administraties op 1 lijn• Alle tegenstand wegwerken• Hoge mate van participatie lokale gemeenschap in waar
turbines, waar niet
Wind-Win – projectmatige invullingVerschillende realisaties door ontwikkelaars elk op hun manier � 1 Realisatie MET MEERWAARDE
•Turbines voor de burgers: lokale verankering, eigen goedkopere groene stroom, opbrengsten windturbines blijven lokaal, bewustmaking energiegebruik•Turbines voor overheden: herverdeling opbrengsten uit wind over gemeenschap, voorbeeldfunctie vóór hernieuwbare energie, vóór wind•Turbine(s) van Gemeente: investering brengt op: 8%! (bepaald door groene stroom certificatenbeleid), opbrengsten windturbines blijven lokaal, mogelijkheden op groene stroom aan kostprijs bij levering
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
opbrengsten windturbines blijven lokaal, mogelijkheden op groene stroom aan kostprijs bij levering door Vlaams Energiebedrijf, imago: Gemeente neemt zijn taak op in hernieuwbare energie, klimaatneutraliteit! •Verhoging omgevingskwaliteit via fonds uit opbrengsten windturbines •Aansluiting op elektriciteitsnet wordt in 1 beweging gestroomlijnd: niet telkens opnieuw wegenwerken voor aansluiting van ad hoc projecten!•Volledige begeleiding project door communicatiecampagne naar álle actoren tot NA de bouw (klachtenaanspreekpunt na bouw wordt voorzien)
= HERVERDELING LUSTEN EN LASTEN
Werken aan een draagvlak
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Werken aan oplossing = werken aan draagvlak
3 PIJLERS1. Kaderen van windturbines in HE potentieel (provincie + OVL Energielandschap)HE potentieel OVl � windpotentieel OVl
2. Ruimtelijke, planmatige aansturing (dienst ruimtelijke planning)Obv beleidskader Wind PRS, verdere detail invulling per macroconcentratiegebied= aanduiden concentratiezones en uitsluitingszones= duidelijk eindplaatje en afbakening betrokkenen � brengt rust en duidelijkheid= duidelijk eindplaatje en afbakening betrokkenen � brengt rust en duidelijkheid
3. Projectmatige realisatie windturbine gebieden (project Oost-Vlaanderen Energielandschap)- Afstemming verschillende projecten in gebied- Doorgedreven communicatie- Participatiemogelijkheden voor burgers en overheden- Begeleidende maatregelen op vlak van landschap en lokale hernieuwbare energie= Directe koppeling plannen-uitvoering� brengt optimalisatie en meerwaarde
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Participatie?
• Participatie vs inspraak• inspraak = officiële momenten
• Participatie in algemeen• bottom-up• burgers worden actief betrokken in proces• burgers worden actief betrokken in proces• interactief beleid
=> “Participatie is ook inspraak, maar procesmatig en vanuit langetermijnperspectief, met meer dialoog en meer draagvlak.” (Connect)
• Rechtstreekse participatie in windproject
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Informeren, communiceren & participeren
• Overleg• met alle betrokken actoren:
– Projectontwikkelaars– Gemeenten– Vlaamse administraties (oa RWO, LNE, ANB, R&E, AWV, …)– Belgocontrol & Defensie– Nutsbedrijven (Elia, Eandis, Fluxys)– VWEA: Vlaamse Windenergie Associatie– Middenveld (BBL, ACW, …)– Streekplatform Meetjesland & Regionaal Landschap Meetjesland
• bilateraal + in groep• ook met actiecomités!• vertegenwoordigers actiecomités in projectteams (3x)• vertegenwoordigers actiecomités in projectteams (3x)
• Communicatie• via eigen kanalen:
– maandelijkse nieuwsbrief– facebook– website– twitter– …
• windkrant • infoavonden• enquête• pers• andere
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Lusten & lastenmodel
Voordelen windenergie vr enkelen <-> impact vr ganse gemeenschap⇒ Rechtvaardige verdeling lusten & lasten
• Rechtstreekse participatie • ≠ financiële participatie• = mede-eigenaar en medezeggenschap• lokale energieproductie• lokale energieproductie
• Fonds• van landschapsfonds en fonds voor HE• naar fonds om omgevingskwaliteit te verhogen
– = deel van een proces– niet enkel voor WT, maar volledige omgeving– komt iedereen ten goede– samen met buurt– bvb aanplantingen, waterpartijen, recreatieve infrastructuur– ook mgl = houtkanten (= lokale biomassa)
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Wat hebben we NIET gedaan
• in elke buurt op zoek gegaan naar inplantingslocaties• beleidskader met macroconcentraties (2009)• 2 zones verder onderzocht: Eeklo-Maldegem en E40 tss Aalter en Aalst
Waarom klassieke top-down benadering?– schaalgrootte: volledige provincie– vastleggen grote lijnen– volgens keuzes PRS (2003)– volgens keuzes PRS (2003)– gewoonte?
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Een hobbelig parcours (1)
• Timing– Burgers ook betrekken bij landschapsstudie– Maximalisatie = horrorscenario – Niet geselecteerde windparken– Actiecomités vs alle burgers: hoe ze bereiken?
• Veel verschillende actoren• Veel verschillende actoren– Je kunt niet voor iedereen goed doen (PO vs burgers)– Persoonlijke uitnodigingen
• Proces ≠ statisch– Belangrijk in communicatie– Flexibel zijn
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap
Een hobbelig parcours (2)
• Schaal– Burgers moeilijk te bereiken– Eeklo-Maldegem vs E40– Geraardsbergen energieneutraal
.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap