Oost-Vlaanderen? Een Energielandschap!

Oost-Vlaanderen?Een Energielandschap!

Denkdag Windenergie13 september 2013

Oost-Vlaanderen, een energielandschap!

• Al van oudsher haalt de mens energie uit zijn omgeving: turfwinning, productiebossen (hout), wind- en watermolens, …

• Uitdaging: van centrale energieproductie uit nucleaire en fossiele brandstoffen � decentrale energieproductie uit hernieuwbare bronnen� decentrale energieproductie uit hernieuwbare bronnen

• = energie uit het landschap

� ENERGIELANDSCHAP

[email protected]

http://www.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap

Concreet

• Oost-Vlaams potentieel aan hernieuwbare energie

• Stimuleren, faciliteren en ondersteunen van concrete projecten

• Aandacht voor draagvlak, communicatie, betrokkenheid burgers en overheden

• Belangrijkste taak tot nu toe: windprojecten– Potentieel aan wind uitgetekend in Addendum Wind PRS (2009)– Concrete realisatie in ruimtelijke plannen (provincie) voor windturbines, zones Eeklo-Maldegem en E40

(Aalter-Gent-Aalst)– Focus op rechtvaardige verdeling van lusten en lasten

• Vanuit de windprojecten uitbouw Oost-Vlaams Energielandschap door stimuleren hernieuwbare energieprojecten en rationeel energiegebruik in ruime regio er rond

[email protected]

http://www.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap

Oost-Vlaamse Windpotentieel:Geen realisatie zonder draagvlak

.facebook.com/OostVlaanderenEnergielandschap

KnelpuntenHuidige aansturing inplanting windturbinesVCRO (in industriegebied, gebied voor openbaar nut en agrarisch gebied) en omzendbrief (richtlijnen) = GEEN ruimtelijke aansturingResultaat?� ontwikkelaars windturbines dienen projecten los van elkaar � geen afstemming op elkaar, het landschap, de omgeving� de potenties van een gebied worden niet maximaal ingevuld� burgers, overheden en administraties geen overzicht meer op totaal plaatje � burgers, overheden en administraties geen overzicht meer op totaal plaatje

windturbines in een gebied� hevige concurrentie tussen ontwikkelaars onderling� opbod op gronden (Wind For life!)� verdeling tussen weinigen krijgen grote lusten tov velen vele lasten wordt als zeer

onrechtvaardig ervaren� draagvlak keldert, weinig vergunningen worden nog afgeleverd

Werken aan oplossing = werken aan draagvlak

3 PIJLERS1. Kaderen van windturbines in HE potentieel (provincie + OVL Energielandschap)HE potentieel OVl � windpotentieel OVl

2. Ruimtelijke, planmatige aansturing (dienst ruimtelijke planning)Obv beleidskader Wind PRS, verdere detail invulling per macroconcentratiegebied= aanduiden concentratiezones en uitsluitingszones= duidelijk eindplaatje en afbakening betrokkenen � brengt rust en duidelijkheid= duidelijk eindplaatje en afbakening betrokkenen � brengt rust en duidelijkheid

3. Projectmatige realisatie windturbine gebieden (project Oost-Vlaanderen Energielandschap)- Afstemming verschillende projecten in gebied- Doorgedreven communicatie- Participatiemogelijkheden voor burgers en overheden- Begeleidende maatregelen op vlak van landschap en lokale hernieuwbare energie= Directe koppeling plannen-uitvoering� brengt optimalisatie en meerwaarde


1. Windturbines kaderen inHE potentieel O-Vl


HE potentieel O-Vl

Oost-Vlaamse potentie hernieuwbare energie

Berekening van het potentieel op basis van ODE-methodiekGJEnergiebron Potentieel (GJ) %

Gebouwgebonden potentieel 22 051 403,00 63,47PV 14 974 750,00 43,10Zonneboilers 2 079 235,00 5,98


Zonneboilers 2 079 235,00 5,98Warmtepompen 2 664 953,00 7,67Energie-opslag 2 332 465,00 6,71Niet gebouwgebonden potentieel 12 691 123,19 36,53Bio-energie 1 891 123,19 5,44Windenergie 10 800 000,00 31,09Totaal 34 742 526,19 100,00

Windpotentieel in Oost-Vlaanderen en waar te realiseren

Maldegem-Eeklo Gentse kanaalzone

E17 Gent-A’pen

Waaslandhaven

E17 Gent-A’penE40 Aalter-Aalst


Kleinere concentraties in Zuid-Oost-Vl

Zone Eeklo-Maldegem Zone Waaslandhaven

Zone E40

Gentse Kanaalzone

Zone E17

Zone E40

Kleinstedelijkegebieden

Windpotentieel in Oost-Vlaanderen en waar te realiseren

300 windturbines in Oost-Vlaanderen mogelijk tegen 2020 !

Zoekzone Huidig aantal GIS %

Gentse Kanaalzone 25 90 28


Gentse Kanaalzone 25 90 28

Waaslandhaven 7 40 18

E17-netwerk 30 60 50

Eeklo-Maldegem 21 45 47

E40 van Aalter tot Aalst 3 46 7

Kleinsted. gebieden en econ. knooppunten 6 19 32

Totaal 92 300 31

Windpotentieel tov elektriciteitsverbruik

300 windturbines – 10 800 000 GJ/jaarVerbruik- en productiecijfers 2011 Totaal (MWh) Totaal (GJ) %

Elektriciteit residentieel 2 542 332 9 152 396 118%

Elektriciteit niet-residentieel 5 397 459 19 430 851 56%


Elektriciteit niet-residentieel 5 397 459 19 430 851 56%

Elektriciteit totaal 7 939 791 28 583 247 38%

Windpotentieel 3 000 000 10 800 000 -

38% van het totaal elektriciteitsverbruik kan ingevuld worden met windenergie!

Windpotentieel tov elektriciteitsverbruik

Windpotentieel kaderen in groter HE potentieel:- Biedt antwoord op “waarom extra windturbines hier, we

hebben er al…”- Biedt antwoord op “waarom windturbines hier, we zullen

ons deel van HE produceren met biomassa installatie…”


ons deel van HE produceren met biomassa installatie…”- Geeft zicht op wie waar welke mogelijkheden heeft én dus

inspanningen moet doen: iedereen draagt bij!- Geeft sense of urgency mee: alle HE potentieel dekt niet de

E-behoefte- Geeft wél een houvast: kunt er aan beginnen

ee

2. Ruimtelijk - planmatige aansturing:WAAR WINDTURBINES? =

even belangrijk als


even belangrijk als WAAR GEEN?

Stap 1: Potentiële locaties in beleidskader PRS

Maldegem-Eeklo Gentse kanaalzone

E17 Gent-A’pen

Waaslandhaven

E17 Gent-A’pen

E40 Aalter-Aalst


Stap 2: Landschappelijke analyseEeklo-Maldegem – lineaire opstelling N49-Hoogspanningslijn


Stap 2: Landschappelijke analyseEeklo-Maldegem – 3 rasters: Zoetendale, Plassendale, Busakker


Stap 2: Landschappelijke analyseE40: BT Aalter, Windbos, WA Hansbeke, BT –WA Drongen-Landegem, BT Zwijnaarde,WA Melle, Windkouter, BT Ottergem, BT Siesegem, BT Erembodegem

Onderzoek van 10 clusters in bedrijventerrein en openruimtegebied (combinatie)

keuze keuzekeuze

keuze


Stap 3: onderzoek maximale milieu impactin planMER

mensflora en fauna

landschap

slagschaduw

Geluid


Stap 4: Realistische invulling, input van sector


Stap 4: van theoretische naar realistische invulling


Stap 4: Eeklo-Maldegem - Afweging scenario’sRaster Scenario NIET GESELECTEERD

• Landschappelijke studie: voorkeur lineair scenario wegens bestaande lijn WT en grotere omsingeling bij raster• Adviesronde voorjaar 2012: meeste actoren voorkeur lineair scenario• Burgerenquête voorjaar 2012: 90% voorkeur lineair scenario


voorkeur lineair scenario• Raster Plassendale militaire hoogtebeperking Ursel• Aansluiting op net problematischer bij raster• Belgocontrol: luchtruim detectie problematischer bij raster• Op vlak van landschap ongunstiger planMER oordeel

Stap 4: Eeklo-Maldegem - Afweging scenario’sLineair Scenario GESELECTEERD

• Landschappelijke studie: voorkeur lineair wegens bestaande lijn WT en grotere omsingeling bij raster• Adviesronde voorjaar 2012: meeste actoren voorkeur lineair scenario• Burgerenquête voorjaar 2012: 90% voorkeur lineair scenario


voorkeur lineair scenario• Raster Plassendale hoogtebeperking Ursel• Aansluiting op net kan middenin lineaire opstelling (Eeklo-Noord) + uitbreiding• Belgocontrol: luchtruim detectie aanpasbaar bij lineaire opstelling• Gunstiger landschappelijk planMER oordeel

Stap 5: ruimtelijke vertaling in provinciaal RUPEeklo-Maldegem, lineaire opstelling N49-Hoogspanningslijn

Landschapszone

Uitsluitingszone van 5km

Concentratiezone voor windturbines


Concentratie – Landschap - Uitsluiting

Bijkomende planprocessen, Bijkomende uitsluiting

Bijkomende uitsluiting via parallelle planprocessen


planprocessen

Vervolledigen potentieel O-Vl,Bijkomende planprocessen

Realisatie potentieel OMGEVING Gentse

Realisatie potentieel OMGEVING Waaslandhaven


Realisatie potentieel Zuiden van de provincie

OMGEVING Gentse Kanaalzone

Wind-Win - ruimtelijke aansturing

• Duidelijk EINDplaatje: daar stopt het

• Geen ad hoc her en der vergunningsaanvragen meer = rust voor burgers en overheden


voor burgers en overheden

• Totale aantal turbines milieukundig onderzocht – óók op cumulatieve effecten

3. Projectmatige realisatie windturbine gebieden mét meerwaarde, participatie

en communicatie


en communicatie

Inputzijde

Outputzijde:

deel opbrengsten vloeien naar lokale gemeenschap via een FONDS

Model herverdeling lusten en lasten

Herverdeling lusten en lasten

20% Rechtstreekse participatie overheid burgers en bedrijven, lokale gemeenschap

FONDSDoel: verhogen omgevingskwaliteit


Projectmatige realisatie

• Projectontwikkelaars in 1 gebied worden samen gezet om tot 1 zo optimaal mogelijke invulling te komen, vergunningsaanvraag in 1 beweging

• Technische administraties meegenomen in traject: Elia, Eandis,


• Technische administraties meegenomen in traject: Elia, Eandis, Belgocontrol, Defensie

• Vergunning beoordelende administraties meegenomen in traject

• Lokale overheden meegenomen in traject• Actiecomités meegenomen in traject

Wat levert het op?

• Projectontwikkelaars overleggen samen tot 1 projectvoorstel• Technische administraties doen aanpassingen: vb Elia Eeklo-

Noord• Vergunning beoordelende administraties wijzigen eerdere


• Vergunning beoordelende administraties wijzigen eerdere standpunten: vb Erfgoed – N49, noord

• Lokale overheden meegenomen in traject wijzigen hun houding: vb Maldegem, Eeklo

• Actiecomités meegenomen in traject: betuigen expliciete steun

Nog steeds een knelpunt

• Clichering Codex Ruimtelijke Ordening: wordt niet afgeschaft, geen ruimtelijke aansturing vanuit Vlaanderen, windrush blijft

• Geen juridisch afdwingbare basis voor participatie lokale gemeenschap in windturbine projecten, niet voor meerwaarde


gemeenschap in windturbine projecten, niet voor meerwaarde creatie

• Geen juridische basis voor heronderhandeling opstalvergoeding, opstalcontract blijft concurrentieposities bepalen

• Provinciale beleid: grote gebieden, hoog aantal omwonenden � communicatie bereikt niet iedereen

Waar slaagden we (tot nu toe) niet in?

• Bestendigen Wind-Rush, opstalcontracten bevestigen concurrentiepositie

• Engagementen naar lusten-lasten model van alle ontwikkelaars• Alle vergunningsverlenende administraties op 1 lijn


• Alle vergunningsverlenende administraties op 1 lijn• Alle tegenstand wegwerken• Hoge mate van participatie lokale gemeenschap in waar

turbines, waar niet

Wind-Win – projectmatige invullingVerschillende realisaties door ontwikkelaars elk op hun manier � 1 Realisatie MET MEERWAARDE

•Turbines voor de burgers: lokale verankering, eigen goedkopere groene stroom, opbrengsten windturbines blijven lokaal, bewustmaking energiegebruik•Turbines voor overheden: herverdeling opbrengsten uit wind over gemeenschap, voorbeeldfunctie vóór hernieuwbare energie, vóór wind•Turbine(s) van Gemeente: investering brengt op: 8%! (bepaald door groene stroom certificatenbeleid), opbrengsten windturbines blijven lokaal, mogelijkheden op groene stroom aan kostprijs bij levering


opbrengsten windturbines blijven lokaal, mogelijkheden op groene stroom aan kostprijs bij levering door Vlaams Energiebedrijf, imago: Gemeente neemt zijn taak op in hernieuwbare energie, klimaatneutraliteit! •Verhoging omgevingskwaliteit via fonds uit opbrengsten windturbines •Aansluiting op elektriciteitsnet wordt in 1 beweging gestroomlijnd: niet telkens opnieuw wegenwerken voor aansluiting van ad hoc projecten!•Volledige begeleiding project door communicatiecampagne naar álle actoren tot NA de bouw (klachtenaanspreekpunt na bouw wordt voorzien)

= HERVERDELING LUSTEN EN LASTEN

Werken aan een draagvlak


Werken aan oplossing = werken aan draagvlak

3 PIJLERS1. Kaderen van windturbines in HE potentieel (provincie + OVL Energielandschap)HE potentieel OVl � windpotentieel OVl

2. Ruimtelijke, planmatige aansturing (dienst ruimtelijke planning)Obv beleidskader Wind PRS, verdere detail invulling per macroconcentratiegebied= aanduiden concentratiezones en uitsluitingszones= duidelijk eindplaatje en afbakening betrokkenen � brengt rust en duidelijkheid= duidelijk eindplaatje en afbakening betrokkenen � brengt rust en duidelijkheid

3. Projectmatige realisatie windturbine gebieden (project Oost-Vlaanderen Energielandschap)- Afstemming verschillende projecten in gebied- Doorgedreven communicatie- Participatiemogelijkheden voor burgers en overheden- Begeleidende maatregelen op vlak van landschap en lokale hernieuwbare energie= Directe koppeling plannen-uitvoering� brengt optimalisatie en meerwaarde


Participatie?

• Participatie vs inspraak• inspraak = officiële momenten

• Participatie in algemeen• bottom-up• burgers worden actief betrokken in proces• burgers worden actief betrokken in proces• interactief beleid

=> “Participatie is ook inspraak, maar procesmatig en vanuit langetermijnperspectief, met meer dialoog en meer draagvlak.” (Connect)

• Rechtstreekse participatie in windproject


Informeren, communiceren & participeren

• Overleg• met alle betrokken actoren:

– Projectontwikkelaars– Gemeenten– Vlaamse administraties (oa RWO, LNE, ANB, R&E, AWV, …)– Belgocontrol & Defensie– Nutsbedrijven (Elia, Eandis, Fluxys)– VWEA: Vlaamse Windenergie Associatie– Middenveld (BBL, ACW, …)– Streekplatform Meetjesland & Regionaal Landschap Meetjesland

• bilateraal + in groep• ook met actiecomités!• vertegenwoordigers actiecomités in projectteams (3x)• vertegenwoordigers actiecomités in projectteams (3x)

• Communicatie• via eigen kanalen:

– maandelijkse nieuwsbrief– facebook– website– twitter– …

• windkrant • infoavonden• enquête• pers• andere


Lusten & lastenmodel

Voordelen windenergie vr enkelen <-> impact vr ganse gemeenschap⇒ Rechtvaardige verdeling lusten & lasten

• Rechtstreekse participatie • ≠ financiële participatie• = mede-eigenaar en medezeggenschap• lokale energieproductie• lokale energieproductie

• Fonds• van landschapsfonds en fonds voor HE• naar fonds om omgevingskwaliteit te verhogen

– = deel van een proces– niet enkel voor WT, maar volledige omgeving– komt iedereen ten goede– samen met buurt– bvb aanplantingen, waterpartijen, recreatieve infrastructuur– ook mgl = houtkanten (= lokale biomassa)


Wat hebben we NIET gedaan

• in elke buurt op zoek gegaan naar inplantingslocaties• beleidskader met macroconcentraties (2009)• 2 zones verder onderzocht: Eeklo-Maldegem en E40 tss Aalter en Aalst

Waarom klassieke top-down benadering?– schaalgrootte: volledige provincie– vastleggen grote lijnen– volgens keuzes PRS (2003)– volgens keuzes PRS (2003)– gewoonte?


Een hobbelig parcours (1)

• Timing– Burgers ook betrekken bij landschapsstudie– Maximalisatie = horrorscenario – Niet geselecteerde windparken– Actiecomités vs alle burgers: hoe ze bereiken?

• Veel verschillende actoren• Veel verschillende actoren– Je kunt niet voor iedereen goed doen (PO vs burgers)– Persoonlijke uitnodigingen

• Proces ≠ statisch– Belangrijk in communicatie– Flexibel zijn


Een hobbelig parcours (2)

• Schaal– Burgers moeilijk te bereiken– Eeklo-Maldegem vs E40– Geraardsbergen energieneutraal


Oost-Vlaanderen? Een Energielandschap!

Health & Medicine

Transcript of Oost-Vlaanderen? Een Energielandschap!