Nog 65 lesdagen…

verlangen om zo veel mogelijk

tandenborstels te bezitten

gevoel dat tandenborstels stelen niet mag

Harry

gevoel dat tandenborstels stelen niet mag

verlangen om zo veel mogelijk

tandenborstels te bezitten

Harry

Harry is kleptomaan, hij kan niet anders

verlangen om fiets te stelen

gevoel dat fietsen stelen niet magMirjam

verlangen om fiets te stelen

gevoel dat fietsen stelen niet mag

Mirjam

verlangen om fiets te stelen

gevoel dat fietsen stelen niet mag

Mirjam

Mirjam had ook iets anders kunnen doen dan ze deed…

Maar is dat eigenlijk wel zo…

In beide gevallen zijn er toch oorzaken voor het gedrag?

We kunnen doen wat we willen,

maar we kunnen niet willen wat we willen

Determinisme

Determinisme

• Oorzakelijk – alles wat we doen heeft een (neurale) oorzaak die we niet zelf gekozen hebben

Determinisme

• Oorzakelijk – alles wat we doen heeft een (neurale) oorzaak die we niet zelf gekozen hebben

• Sociaal – mensen zijn sociale groepsdieren die hun gedrag op anderen afstemmen

Waarom toch nog geloven aan de vrije wil?

Drie redenen (drie invullingen vrije wil):

• Vrije wil als dat waardoor we moreel verantwoordelijk zijn

• Vrije wil als doen wat je zelf wilt, zelfontplooiïng

• Vrije wil als aansturing van je lichaam

Huiswerk: lees # 1.4, 1.5

Het antieke en middeleeuwse denken over de vrije wil

Klassieke oudheid

Weten = Willen ( = Doen)Wie weet wat goed is wil (en doet) dat ook

Tenzij je niet kunt door: - begeerten en passies- onwetendheid- Goden

Weten = Willen ( = Doen)

Socrates

Zoekt het goede, want wie weet

wat het goede is, die doet het ook

Denken doorzien – Wie is de mensPlato 0.50 – 3.50

Weten = Willen ( = Doen)

Plato

De ziel als een tweespan

• Rede• Hartstochten• Begeerten

Vooral de begeerten zijn moeilijk in toom te houden

Weten = Willen ( = Doen)

Aristoteles

Onderzoekt akrasia (onvermogen)

• Je weet de algemene regel wel (Wees matig)

• Maar je past die niet of verkeerd toe in de concrete situatie, omdat:a. je gevoelens deden je vergeten om matig te zijnb. je vergiste je in de situatie (wodka koppiger dan je denkt)

Klassieke oudheid

Weten = Willen ( = Doen)Wie weet wat goed is wil (en doet) dat ook

Tenzij je niet kunt door: - begeerten en passies- onwetendheid- Goden

Klassiek:

Hij weet het niet, of

Hij kan het niet (laten).

Denken doorzien – Wie is de mensChristendom 7.07 – 10.48 (na schaduwspel)

Augustinus – Belijdenissen boek 2IV Hij pleegt met zijn kameraden diefstal.

Er stond een perenboom in de buurt van onze wijngaard, beladen met vruchten, die noch door schoonheid noch door smaak verlokkelijk waren. Om deze af te schudden en mee te nemen trokken wij, slechte jongelieden, er op uit in het holst van de nacht, nadat wij tot die tijd toe naar onze verfoeilijke gewoonte ons spel op pleinen en straten gerekt hadden, en wij namen vandaar geweldige vrachten mee, niet om op te eten, maar om zoomaar voor de varkens te gooien, nadat we er misschien een paar van hadden gegeten, alleen maar om iets te doen, waar we plezier in hadden, omdat het niet mocht.

Ik wilde diefstal plegen en deed het, niet uit gebrek,

tenzij uit gebrek aan rechtvaardigheid en uit afkeer

daarvan en gedreven door overvloed van slechtheid.

Want ik stal, wat ik overvloedig had en veel beter, en ik

wilde niet genot hebben van wat ik door de diefstal verkreeg, maar

van de diefstal en de zonde zelf.

Christendom (Augustinus)

Weten = Willen ( = Doen)Wie weet wat goed is wil dat nog niet automatisch:

de wil kan immers goed of slecht zijn

Augustinus weet dat stelen slecht is (en hij wil dus eigenlijk niet stelen), maar hij houdt zoveel van

peren dat hij geen weerstand kan bieden

Ik weet dat stelen slecht is, maar ik wil het slechte

(en van peren hou ik niet)

Klassiek: Christelijk:

Hij weet het niet, of Hij weet het wel

Hij kan het niet (laten). Hij kan wel (laten)

Maar hij wil het niet

Augustinus

De ontdekking van de wil(als iets wat los staat van ons denken, en op zichzelf

goed of slecht kan zijn)

Zonde= ongehoorzaamheid t.o. God

“Ik weet dat het niet mag”“Ik kan het laten”

Ik wil het niet laten

Sinds de zondeval in het paradijs is onze wil slecht

Alleen met Gods hulp kunnen we goede dingen willen en

doen

Lees (huiswerk):

Hoofdstuk 1

http://youtu.be/zKAW96N-Vms

Documentaire Kuklinski

http://youtu.be/_vn7Hz2PK7s

http://youtu.be/OrPv9AUeypY psych 1

http://youtu.be/p0oIV38Q1LI psych 2