Post on 11-Oct-2020
•
f
Ontdek hier hoe JIJ je camera gaat waarderen!
Peter van Veen www.moorfo t ogr a fi e .nl
Allereerst wil ik je bedanken voor de aanschaf van dit
ebook. Je hebt jezelf een dienst bewezen door te
willen investeren in je eigen kennis. Velen zijn je al
voorgegaan om hun camera te leren kennen met de
hulp van dit no-nonsense ebook.
Mijn naam is Peter van Veen, van Moor Fotografie.
Mijn missie is 'mensen leren fotograferen'. Dat doe ik
dagelijks op mijn website www.moorfot og rafie .nl ,
maar ook door het geven van diverse workshops en
het schrijven van ebooks.
Door middel van dit ebook wil ik je laten zien hoe je
op een begrijpelijke en laagdrempelige manier je
camera beter leert kennen. Sterker nog: hoe jij je
camera gaat waarderen.
Het ebook is opgedeeld in twee onderdelen:
• De camera leren kennen
• De camera leren gebruiken
Let op: wil je altijd zeker zijn van de allerlaatste
versie van dit ebook? Ga dan snel naar:
http://www.moorfotografie.nl/go/laatsteversiekjc/
Het eerste deel gaat vooral in op wat er allemaal op en
in de camera zit, terwijl het tweede deel zich vooral
concentreert op hoe je die dingen kunt gebruiken.
Ik heb zelf mijn camera met vallen en opstaan leren
kennen. De tijd en moeite die dat mij heeft gekost wil
je niet weten, maar ik hoop dat ik je met dit ebook
kan laten zien hoe jij hetzelfde kunt leren, maar dan
wel vele malen beter en sneller.
Ik wens je veel leesplezier en succes!
Peter van Veen
Moor Fotografie
Inhoudso Inhoudsopgave 3
Je camera leren kennen 4
Uit de doos 4
Licht wanneer je het nodig hebt 4
Welke lenzen passen hierop? 5
Houdt de sensor schoon 5
Ken je Autofocus opties 6
ave
Waarom brandpuntafstanden verschillen per camera 7
Belichtingsmodules uitgelegd 8
Power on/off 9
Dioptrie 9
Bekijk je foto's 10
Wat zijn de menu mogelijkheden? 11
Maak je compositie zorgvuldig 11
Need for Speed 12
Aansluiting krijgen 13
Meegeleverde software 13
Het kaartenspel 14
Kleurenruimte 15
Je camera leren gebruiken 16
Creatief gebruik van sluitersnelheid 17
Het moment benadrukken 19
Moet je fotograferen in JPEG of in RAW? 21
Hoe bepaal je de exacte belichting? 25
Welk lichtmeetpatroon? 27
Kies een belichtingsmodus 29
Situatie symbolen 30
Controle over de instellingen 32
Laat de Autofocus voor je werken 33
Wees selectief 34
Bewegingsonscherpte voorkomen 35
Technieken om je camera te hanteren 36
Technologische hulp! 38
Waarom de witbalans zo belangrijk is 39
Oefening baart kunst 40
Scherptediepte uit de doeken gedaan 42
De grootte doet er toe 43
Maak de perfecte belichting zonder lichtmeting 45
Leer het histogram gebruiken 48
Wees niet bang in het donker - lange belichtingtijden 49
Einde! Of toch niet? 51
Je camera leren kennen Beheers je digitale SLR en je wordt beloond met de mooiste foto's die je ooit gemaakt hebt. Deze handige
handleiding bevat alles wat je moet weten om te
starten in de wondere wereld van de digitale
fotografie.
Uit de doos Zo, dus nu ben je de trotse eigenaar van een digitale
spiegelreflex camera. En nu? Wel, voordat je begint met het maken van foto's is het de moeite waard om
even de tijd te nemen om jezelf een beetje bekend te
maken met je camera en alle bijbehorende accessoires
die je er bij gekregen of gekocht hebt.
Wanneer je begrijpt wat je DSLR doet en, nog belan
grijker, waarom maak je een gigantische stap voor
waarts in het beheersen van de nieuwe technologie.
In deze gids heb ik me geconcentreerd op mijn eigen
toestel, een Nikon, maar de meeste informatie is
generiek voor bijna elke DSLR op de markt.
Licht wanneer je het nodig hebt De geïntegreerde flitser is handig, hooguit een beetje
licht van vermogen. In de programmastanden komt de
flitser automatisch omhoog en is meestal ingesteld op anti-rode-ogen.
In de manuele en semi-automatische belichtings
standen moet je hem zelf activeren. Voor meer flits
kracht en veelzijdigheid heb je wel een externe flitser
nodig.
De meeste units bieden draadloze mogelijkheden,
waardoor je een flitser kan laten afgaan die op een afstand van de camera staat zonder allerlei kabels.
Welke lenzen passen hierop? Alle compatibele 35mm autofocus lenzen zullen
passen en werken op een DSLR, hooguit zul je een
paar functies missen - controleer hiervoor de han
dleiding voor meer details.
Dus, als je de move maakt van een 35mm SLR van
dezelfde fabrikant dan zullen je oude lenzen niet in
één klap overbodig worden.
De introductie van digitaal heeft voor fabrikanten de
mogelijkheid geschapen om lenzen te produceren die
speciaal ontwikkeld zijn voor DSLR 's met een kleinere
sensor. Het gaat hier dan om o.a. Nikon 's DX serie,
Canon , s EF lenzen en de Sigma DC optieken.
Houdt de sensor schoon Stof op een DSLR sensor is een groot probleem. Ge
lukkig zijn er inmiddels camera , s met een zelf
reinigende sensor. Deze hebben een filter voor de
sensor die stof opvangen en dan trillen om het weer
te verwijderen.
Wanneer jouw model niet voorzien is van een antistof
functie, wees dan extra voorzichtig bij het wisselen
van lenzen. Zet de camera altijd uit, hierdoor is de
sensor niet statisch geladen, waardoor er geen stof
aangetrokken wordt.
Ken je AutoFocus opties Autofocus systemen wordt steeds geavanceerder en
een DSLR zal meestal uitgerust zijn met een ruim
bereik aan AF standen en een aantal afzonderlijk te
selecteren focuspunten in het zoekvenster. In slechte lichtomstandigheden zal een AF hulplichtje het sys
teem helpen om op een juiste wijze te kunnen focus
sen. Daarenboven is er natuurlijk altijd nog de optie
om handmatig te focussen.
Waarom brandpuntsafstanden verschillen per camera De meeste DSLR's komen met een standaard zoom
lens, de zogenaamde kitlens. Echter, de effectieve
brandpuntafstanden van deze zoomlenzen zijn anders
dan die van dezelfde lens op een 35mm film SLR.
We noemen het hier 'effectief' omdat de werkelijke,
fysieke brandpuntsafstand natuurlijk wel hetzelfde is.
Het is slechts het effect wat ze geven dat verschilt.
Dit komt doordat de beeldsensor van een DSLR kleiner
is dan die van een 35mm film SLR. Hierdoor hebben
ze een kortere brandpuntsafstand nodig om dezelfde
beeldhoek te produceren in vergelijking met een
35mm film SLR.
Om erachter te komen hoe een lens zich effectief zal
gedragen op een DSLR zul je moeten weten wat de
vermenigvuldigingsfactor van je DSLR is. Die moet je
dan vermenigvuldigen met de brandpuntsafstand van
de lens om zo de effectieve brandpuntsafstand te
kunnen bepalen.
In geval van een Nikon is deze factor 1. Sx, Canon
heeft een factor van 1.6x (uiteraard uitgezonderd de
Full Frame DSLR's van Canon), Olympus heeft een
factor van 2x, etc. Dus de meest verkochte kitlens, de
zoomlens 18-SSmm heeft de volgende effectieve
waarden in de 35mm format: Nikon (27-83mm),
Canon (29-88mm), Olympus (36-llOmm).
Dit is dus de reden waarom er zo vaak gesproken
wordt over brandpuntafstanden van lenzen in de
35mm equivalent. Zoals je kunt zien verlies je hier
door een gedeelte van het groothoekbereik en win je
dit weer bij het telebereik.
Belichtingsmodules uitgelegd DSLR's hebben een draaiknop voor diverse belichtings
modu les die een snelle setup van de belangrijkste in
stellingen verzorgen .
De voorgeprogrammeerde belichtingsmodules zijn
geweldig handig als startpunt voor zowel de absolute
beginner als ook de meer ervaren SLR gebruiker.
Hiermee kun je de belichtingsperikelen overlaten aan
de camera en kun je jezelf concentreren op alle
Wanneer je al wat bekwamer bent met je DSLR, pro
beer dan eens een van de semi-automatische modules
die wat meer gebruikersinstellingen toelaten, zoals bi
jvoorbeeld diafragmavoorkeuze (Aperture Priority) of
sluitertijdvoorkeuze (Shutter Priority).
Wanneer je zelf de totale controle wilt hebben over je
DSLR, gebruik dan de module Manueel. Hiermee heb
je de volledige vrijheid over zaken als diafragma,
sluitertijd, ISO, etc.
Power on/ off Naar mijn weten werken alle DSLR's met oplaadbare
batterijen of accu's. Let er op dat de je aanwijzingen
van de fabrikant volgt als je de accu voor de eerste
keer gaat opladen. Dit luistert nogal nauw en op deze
manier ben je verzekerd van een maximale capaciteit .
van Je accu.
Om deze zelfde reden is het ook van belang dat een
accu volledig wordt leeggebruikt of ontladen voordat
deze weer aan de oplader gehangen wordt.
Mocht je geen risico willen lopen op een lege accu ter
wijl je nog volop aan het fotograferen bent, investeer
dan in een tweede oplaadbare accu.
Dioptrie Wanneer je een brildrager bent en je vindt het lastig
om door de beeldzoeker te kijken, gebruik dan eens
de dioptrie correctie mogelijkheid om dit probleem op
te lossen!
Om dit in te stellen doe je als volgt: haal de lens van
je camera af en zet ook je bril af. Richt dan de camera
naar een vlak met dezelfde kleurstelling zoals een
witte muur. Zet dan de camera aan je oog en schuif
met de dioptrieregelaar tot de scherpstel-vlakken weer
helder en scherp zichtbaar zijn.
Zet hierna de lens weer op de camera en de bril weer
op je neus. Je zult nu geen problemen meer moeten
ondervinden met het kijken door de beeldzoeker met
je bril op.
Bekijkje foto's Eén van de grootste voordelen van digitaal fotogra
feren is het feit dat je in staat bent om per direct je foto's te bekijken op het LCD scherm van je camera.
Dat is ideaal voor een snelle controle op de compositie
en scherpte (wanneer je voldoende inzoomt op de
foto). Daarboven komt nog het voordeel dat je de foto's die je niet goed vindt meteen kunt verwijderen.
Ik zou echter niet willen aanbevelen om het LCD
scherm te gebruiken om de belichting te controleren, daar is het net weer niet zo voor geschikt.
In grote lijnen kun je best wel zien of een foto over- of
onderbelicht is, maar op details gaat dat echt niet
lukken.
Al met al: verwijder je foto's niet te snel in principe alleen bij echt gebrek aan ruimte op de geheugen
kaart. Thuis op de computer kun je alle details beter
zien en kun je dus beter beoordelen of de foto wel of
niet weggegooid kan worden. Of, om de belichting
toch op de camera te controleren, leer hoe je het histogram moet lezen!
• •
Wat zijn de menumogelijkheden? Wachtend achter één of twee drukken op een knop is
een wereld aan sub-menu's waarmee je zowel belang
rijke als minder gebruikelijke functies kunt activeren .
De menu's geven je ook de mogelijkheid om de camera
volgens je eigen inzichten in te stellen. Zoals bijvoor
beeld de optie om dingen als de camera kleuren set
tings en de tijd dat het LCD scherm actief blijft in te
stellen.
Wanneer de camera uit de winkel komt heeft deze een
aantal standaardinstellingen (die je overigens altijd
weer kunt terugzetten) die geschikt zijn voor de
meeste gebruikers. Maar het kan echter wel zinvol zijn
om deze submenu 's eens door te lopen met behulp van
het instructieboekje, om zo de camera helemaal naar . . Je eigen wensen
in te stellen.
Maak je compositie zorgvuldig Wat je door de zoeker ziet is wat je uiteindelijk op je
foto te zien krijgt. Wel, dat is meestal het geval. De
meeste DSLR's laten je net niet het volledige beeld .
zien.
Hierdoor kun je soms dingen op de foto tegenkomen
die net op het uiterste randje van het beeld zaten,
waardoor je ze in de zoeker niet kon zien. Deze
objecten kunnen natuurlijk wel weggeshopt worden,
maar het is uiteraard altijd beter om dit te voorkomen.
Check de randen van het beeld in je zoeker dus voor
dat je de sluiterknop indrukt!
N eed f or Speed De flexibiliteit van digitaal betekent dat je de gevoelig
heid (of snelheid ) op elk gewenst moment kan wijzi
gen. Gevoeligheid wordt uitgedrukt in een ISO getal.
Hierbij gelden dezelfde regels als bij analoog: hoe
hoger de ISO waarde, hoe gevoeliger de sensor is en
hoe slechter de lichtcondities mogen zijn om de
camera nog te gebruiken.
Wanneer je de ISO waarde opvoert komt beeldruis om
de hoek kijken. Zo'n beetje op dezelfde manier als
korrel in een analoge opname.
Hieronder zie je een extreem voorbeeld van ruis die
optreed bij gebruik van een (te) hoge ISO waarde:
Aansluiting krijgen Samen met een batterij oplader wordt er meestal een
tweetal kabels extra bij een DSLR geleverd. Een
videokabel die je de mogelijkheid geeft om de camera
direct op een televisie aan te sluiten en een USB kabel
waarmee je de foto 's kunt overzetten naar een com
puter.
Wanneer de nodige software eenmaal is geïnstalleerd
zal de computer de camera meteen herkennen als die
wordt aangesloten. Nadat je de foto's hebt overgezet,
controleer dan nog even of alles goed is overgekomen
voordat je ze van de geheugenkaart verwijdert. Dan
kun je de camera uitzetten en ontkoppelen van de
computer.
Het maken van een regelmatige backup van je foto
materiaal is zeer aanbevolen. Plaats ze op een externe
harde schijf, op een NAS of maak gebruik van een
online backup faciliteit. Bewaar je externe harde schijf
bij voorkeur op een andere locatie dan waar je com
puter is.
Veel van bovenstaande zaken kun je al automatiseren
in een pakket als Adobe Lightroom, mijn absolute
favoriet als het gaat om het beheren, organiseren en
bewerken van mijn foto's.
Meegeleverde software Iedere DSLR wordt geleverd met toegevoegde soft
ware maar de ene fabrikant is hierbij wat guller dan '
de andere.
Je krijgt meestal een programma om je foto's te
bewerken en een andere om te werken met RAW
bestanden.
Dat is leuk om te beginnen, maar vaak is er wel
leukere en betere software te verkrijgen. Dit hoeft niet
te betekenen dat je direct vele honderden euro's uit je
portemonnee hoeft te trekken voor Adobe Photoshop
CSx.
Photoshop Elements en Corel Paint Shop Pro zijn capa
bele alternatieven die maar een fractie kosten. Hele
maal gratis zijn programma's als GIMP en Paint.net.
Zoals ik op de vorige pagina al aangaf: mijn absolute
nummer één pakket is Adobe Lightroom. Momenteel
voor ongeveer€ 125,- te verkrijgen. Wil je meer
weten over dit pakket, kijk dan eens op de website
www.moorfotografie.nl en zoek op 'Lightroom'.
Het kaartenspel De DSLR fabrikanten zijn maar zuinigjes als het op
geheugenkaarten aankomt. De meesten geven niet
meer dan één kaart als standaard mee en die hebben
dan vaak ook nog belachelijk weinig capaciteit.
CompactFlash (wordt vaak CF genoemd) en Secure
Digital (SD) kaarten zijn de meest populaire formaten
voor een DSLR. Deze zijn overal verkrijgbaar en ook
nog met een grote capaciteit.
Ik wil je aanbevelen om minstens 2 geheugenkaarten
aan te schaffen met een minimale capaciteit van 8GB,
maar dat kan individueel natuurlijk best verschillen.
Afhankelijk van de
hoeveelheid megapixels
die je camera heeft, zul
je kaarten moeten
inkopen.
Zorg er wel voor dat je die kaarten ook na elke
fotosessie leegmaakt. Dat helpt je bij het georgani
seerd houden van je foto's.
Tenzij je een computer hebt met een ingebouwd kaart
slot wil ik je ook nog aanraden om een cardreader te
kopen. Dit zal het overzetten van de foto's behoorlijk
versnellen, zeker wanneer je er eentje koopt met een
FireWire aansluiting .
Kleurenruimte Elke DSLR en een aantal high-end compactcamera's
geven je de keuze tussen sRGB en Adobe RGB
kleurenruimte. Dit zit meestal ergens in de
sub-menu's verstopt, maar het is toch de moeite
waard om er iets over te weten.
Adobe RGB en sRGB gebruiken hetzelfde aantal
kleuren, maar toch heeft Adobe RGB een bredere se
lectie. Wanneer je in RAW fotografeert maakt het niet
uit welke instelling je gebruik, want de RAW-converter
zal daarin zijn eigen weg gaan.
. . . "
. .
Wanneer je echter in JPEG fotografeert is sRGB de
beste keuze voor de kleurenruimte, zeker wanneer je
de foto's alleen maar gebruikt om via email te ver
sturen, op het web te zetten of direct naar een printer
stuurt om af te drukken.
Consumentenprinters gebruiken gewoonlijk alleen het
sRGB profiel. Neem Adobe RGB als je gebruik kunt
maken van software die om kan gaan met kleuren
management, zoals bijvoorbeeld Photoshop.
AdobeRGB (grijs) vergeleken met sRGB (kleur) ProPhotoRGB (grijs) vergeleken met AdobeRGB (kleur)
Je camer Nu je eenmaal je weg een beetje hebt
gevonden op je camera is het tijd
geworden om de basale fotografieregels
goed te gaan benutten. De volgende
pagina's zijn gewijd aan de creatieve
functies op je DSLR en hoe je daar het
meeste uit kunt halen.
Het grootste voordeel van digitaal
fotograferen is dat je foto's kunt maken,
deze bekijken en beoordelen en zonodig
ook weer verwijderen kunt. Op deze
manier kun je vrij en kosteloos experi
menteren .
Eindeloos foto's maken in de wetenschap
dat het je geen duit extra kost aan
ontwikkelkosten. Dus kom op, ga eropuit
en geniet!
'
Creatief gebruik van sluitertijd De s luitertijd contro leert de beweg ing va n het onder
werp . De meest voor de hand liggende situatie om
eens creatief uit de hoek te komen is door het gebruik
van een korte sluitertijd om zo de actie als het ware te
bevriezen.
Dit is een heel ongecompliceerd voorbeeld natuurlijk,
hoewel je verbaasd zult zijn hoe snel je nog zult
moeten zijn met je sluitertijd. Je hebt ongeveer
1/2000s nodig om zoiets te kunnen zien als bijvoo r
beeld druppels water als ijs bevroren in een
Je kunt natuurlijk ook juist kiezen voor een langere sluitertijd. Maak een foto van dezelfde fontein op
1/lSs en de waterdruppels zullen veranderen in een vage stroom water. Zo ongeveer als je het met je eigen oog ziet.
Ga dan nog langzamer naar 1/8s en de stroom water zal een surrealistisch en mistig uiterlijk krijgen. Meer wolken dan water eigenlijk.
Met dit soort langere sluitertijden kan ik je verzekeren dat je een statief nodig zult hebben!
Panning is een geweldige techniek, maar enige oefe
ning is wel vereist. Het geheim zit hem in het gelijk
matig en accuraat volgen van het onderwerp. Handig
hierbij is als je gebruik maakt van de continuous
shutter mode.
Het is eenvoudiger om te pannen wanneer je verder
van het onderwerp af bent en een langere lens ge
bruikt, dan wanneer je dichtbij bent. Dit komt doordat
het onderwerp minder snelheid heeft ten opzichte van
jezelf waardoor het gemakkelijker te volgen is.
Wanneer je kort op het onderwerp staat, gaat het
vaak te snel of voor jezelf of voor de autofocus die het
niet meer kan bijbenen . ..-.....---:=~~~~~~~--
Fotograferen in RAW of JPEG
JPEG is de universele standaard grafische be
standen kan versterken en comprimeren. Het
werkt behoorlijk snel en is de standaard wan
neer geen tijd kwijt wilt zijn aan nabewerking
van je foto's.
Puristen zullen beweren dat de effecten van de
compressie duidelijk zichtbaar zijn op een JPEG,
maar als je gebruik maakt van de grootste
JPEG-instelling op je camera, correct belicht en
je camera verder goed is ingesteld (zoals bi
jvoorbeeld de kleurenruimte ingesteld op sRGB ),
dan zal het zeker niet meevallen om een
kwaliteitsvermindering te ontdekken op een
JPEG.
Een groot voordeel van JPEG is ook dat
de bestanden minder groot zijn dan een
RAW bestand. Ze nemen dus ook
minder plaats in op je geheugenkaart,
waardoor er honderden foto 's op een
4GB kaartje passen.
De camera kan deze bestanden ook
sneller afhandelen. Wanneer je dan een
snelle actie fotografeert op bijvoorbeeld
5 beelden per seconde zijn de nieuwste
camera's inmiddels in staat om continue
door te schieten tot de kaart vol is!
RAW is voor diegene die de best mogelijke kwaliteit
willen en ook bereid zijn om daar een hoeveelheid
werk in te stoppen. RAW biedt een ongelooflijke vrij
heid in het nabewerken van de foto.
- ml 28,1% 1. 1 DSC_ 'l807.NEF
Om een RAW foto te bekijken en te bewerken moet je
die met de benodigde software nabewerken op een PC.
Hier een screenshot van een RAW foto zoals die uit de
camera komt:
rl] Preview G-
R: --- f/8 1/ 180 s G: ---8: --- ISO 200 70-200@70 mm
Basic
White Balance: l~As_S_ho_t ----~· J
Tempera ture 4800
Tint -14
Auto Default
Exposure 0,00
Recovery 0
Fill Light 0
Slacks 5
Brîghtrless +50
Contrast +25
IEJ Convert to Grayscale
Vibrance 0
Saturation 0
1 Save Image". J Adobe RGB (1998); 8 bit; 3008 by 2000 (6,0MP); 240 ppi Ope n Image cancel Oene
En hier een screenshot van de bewerkte RAW foto:
2:8,1% 1. 1 DSC_ 'l807.NEF
Zoals je ziet levert dat behalve extra werk ook een totaal
andere foto op!
~Preview G-
L R: --- f/8 1/ 180 s G: ---B: --- ISO 200 70-200@70 mm
Basic
White Balance: 1 Custom • J '-------=== Temperature 5400
Tint -14
Auto Default
Exposure -0, 15
Recovery 13
Fill Light 0
Slacks 12
Brightrless +26
Contrast +37
IEJ Convert to Grayscale
Vibrance +20
Saturation 0
Save Image ..• Adobe RGB (1998); 8 bit: 3008 by 2000 (6,0MP); 240 ppi [ Open Image ] cancel Done
Voor de volledigheid hier ook nog een screenshot van
de JPEG die zo uit de camera komt:
j Layers x l Histo'Y 1 Channels 1 Actions l •I ac' l 1oo<o l • I
:" " . "
- X
0 •
Hoe bepaal je de exacte belichting?
Een van de grootste misverstanden die
in de fotografie bestaat is d~en
slechte belichting in d&drgitale fotografie
niet bestaat. Dat is echter klinkklarie .
onzin .__ ~
Een juiste belic tingstneting is met digi
tale fotografie net zo belangrijk als met
film. Software dient alleen genwikt te
worden om een foto te verbeteren, niet
om hem te redden.
Een correcte belichting is helemaal be
langrijk wanneer je fotografeert in JPEG.
Met RAW is het mogelijk om achteraf
nog dingen aan te passen.
----------
-- --:r
-- ~~--~------ ~
- ------..._ ---.,,.... ------ ---
Veel van de DSLR belichtingsmeters laten nog wel
eens een steekje vallen aan de kant van onder
belichting en vaak met een goede reden.
Originele belichting
Omdat overbelichte details in je foto nooit terug te
halen zijn zal de lichtmeter dit altijd trachten te
voorkomen. Er zal dan vaak voor een 'veilige' meting
gekozen worden die in de praktijk dan donker / onder
belicht uit de bus komt.
-
Belichting + 1 stop
11Ghtmeetpatroon?
De gemiddelde DSLR heeft twee of meer
meetpatronen die je hulp b(eden om tot een
juiste belicht ing te komen.
~
Een matrix lichtmeetpatroon (deze term an "" per model DSLR verschillen) is een meti f)g
waarbij licht gemeten wordt op verschillenéle
delen van de foto. Deze hoeveelheid kan
weer per model verschillen. Deze lich
twaarden worden dan omgezet naar een
gemiddelde belichtingswaarde. Het is in
principe een goede standaardmeting die
overweg kan met de meeste lichtsituaties.
Is er sprake van een bijzondere, afwijkende
lichtsituatie, dan kan een centrummeting
(meet alleen de belichting in het centrum
van de foto) of zelfs een spotmeting (meet
alleen de belichting in een enkel punt) erg
zinvol zijn .
Veel DSLR's hebben de mogelijkheid tot 'bracketing'.
Hierbij worden een aantal (3 of meer) foto's gemaakt
met steeds een andere belichting.
Dit wordt ook wel een belichtingstrapje genoemd . Bij
voorbeeld wordt er dan een foto gemaakt volgens de
gemeten belichting, eentje met + 1 stop belichtingcor
rectie en eentje met -1 stop belichtingscorrectie.
Dit is een handigheidje wat je met digitale fotografie
uitstekend kunt uitbuiten, het kost immers niks meer
om een paar beelden extra te schieten!
Kies een belichtingsmodus
Iedere DSLR heeft een uitgebreide serie
opties om de belichting te beïnvloeden. Hier
mee worden je eindeloze mogelijkheden ge
boden om je creativiteit de vrije loop te laten
gaan .
Deze opties variëren van volledig handmatige
controle (M) via de semi-automatische opties
A (of Av) en S (of Tv) tot het volledig automa
tische programma P waar het enige wat je
doen moet is richten en schieten .
Situatiesymbolen
Een DSLR heeft ook nog een selectie van
automatische situatie belichtings modi, die
worden aangeduid met een symbool.
Bijvoorbeeld: actie, portret, land-schap,
enzovoorts.
Deze modi zetten de belichting volledig op
de automatische stand, maar beïnvloeden
ook de sluitersnelheid, gevoeligheid en
diafragma om zo te komen tot het best
mogelijk voorgeprogrammeerde resultaat
voor het type situatie zoals je hebt in
gesteld.
Bijvoorbeeld: wanneer de de actiemodus
inschakelt zal de camera altijd proberen
om de snelst mogelijke sluitertijd te rea
liseren, afhankelijk van de beschikbare
hoeveelheid licht.
•
In de portretstand echter zal de camera veronderstel
len dat je een beperkte scherptediepte wilt hebben en
kiest dus voor een zo groot mogelijk diafragma (dus
een klein f-getal) .
De ideale oplossing? Ja en nee. Voor actiefotografie wil
je vaak een snelle sluitertijd gebruiken om het
moment te bevriezen, maar juist weer niet als je met
het onderwerp meebeweegt, het zogenaamde
'pannen'. Dan wil je juist een langzamere sluitertijd
om zo een onscherpte achtergrond te verkrijgen.
Voor een close- up portret wil je gewoonlijk gebruik
maken van een groot diafragma (klein f-getal) voor
een beperkt scherptedieptegebied.
Maar als je juist ook wat van de omgeving van je
model wilt laten zien, heb je juist weer meer scherpt
ediepte en dus een klein diafragma nodig.
Zo zie je maar dat niet elke situatie te vangen is in
een voorgeprogrammeerde belichtingsmodus. Voor het
gros van de situaties zal het wel op gaan, maar toch
blijft het altijd even opletten.
Contro e over de ins Nlingen
In situaties zoals hiervoor geschetst zijn de semi
automatische modi een uitkomst. Er zijn er twee, die
meestal aangeduid worden met Tv of S (Time value of
Shutter) en Av of A (Aperture value of Aperture).
Met Tv/S bepaal je zelf de sluitersnelheid die gebruikt
zal worden, de camera zoekt daar dan zelf een (qua
belichting) passend diafragma bij. Veranderen de lich
tomstandigheden, dan zal de camera zelf een ander
diafragma kiezen.
:".J . ' "~ j
Dat kan erg handig zijn als je bezig bent met de com
positie, hoef je ook niet nog eens op het juiste dia
fragma te letten. Weer een ding minder om in de
gaten te houden!
De stand Av/A doet zo'n beetje hetzelfde, maar dan
vanuit het diafragma gezien. Je kiest zelf het gewen
ste diafragma, de camera zorgt dan voor de correcte
bijbehorende sluitertijd.
Zorg er voor dat je ze allemaal eens uitprobeert, je
merkt dan gauw genoeg bij welke instellingen je je het
prettigst voelt.
De autofocus van je DSLR helpt je met het vastleggen
van een variëteit aan onderwerpen, zowel statische als
bewegende onderwerpen.
De meeste camera's hebben een 'single shot' systeem
waarbij de camera focust op een statisch object, een
servosysteem waarbij de camera continue focust om
een bewegend object te blijven volgen, en een modus
waarbij de camera zelf kiest welk systeem het meest
bruikbaar is.
' •
•
eas ·electi~_._
Daarbij komt nog dat de meeste DSLR's je de optie
geven om aan te geven op welk deel van de zoeker
gefocust moet worden.
Kijk maar eens door de zoeker en je zult een patroon
van vierkantjes zien. Door op de selectieknop te druk
ken kun je aangeven op welk veld je camera moet
scherpstellen.
Deze functie is uitermate handig wanneer je een
object wilt fotograferen wat niet centraal in de zoeker
staat. En ook hier kun je natuurlijk camera het alle
maal lekker zelf uit laten zoeken.
Maar dat kan natuurlijk wel eens mis gaan, dus wil je
zeker zijn van je zaak, stel dan zelf het juiste scherp
stelpunt in.
-
Bewegingsonscherpte voorkomen
Bewegingsonscherpte is een veel voorkomend probl
eem. En hoewel het vaak duidelijk zichtbaar is, wil het
soms ook voorkomen dat het slechts minimaal zicht
baar is. Je kunt dan je lens de schuld geven, of de
matige autofocus, maar de oorzaak zou ook weleens
bij jezelf kunnen liggen.
Technieken om je c:a.mera te hanteren Niemand heeft dezelfde handen. En hoe
stabiel je de camera vasthoudt hangt ook
af van de situatie waarin je de foto schiet.
Sta je rechtop, relaxed en leunend tegen
een muur, terwijl je je ellebogen stevig
-maar niet te strak- tegen je romp
drukken?
Of zit je op één knie, terwijl je op een
oncomfortabele manier gebogen zit om
net dat ene shot te kunnen maken?
Een van de beste manieren om hier eens
mee te experimenteren, en die je maar
een paar minuten tijd kost maar waar je
wel bij iedere volgende foto profijt van
hebt is het volgende:
Maak een serie van testfoto's met diverse
brandpuntafstanden en in verschillende
positie's en vergelijk dan eens de resul
taten. Je hebt wel een perfect scherpe
foto nodig die vanaf een statief is gescho
ten om een duidelijk vergelijk te kunnen
maken.
'
Kies een onderwerp in de verte, bijvoorbeeld een ver
keersbord, en loop dan door zoveel mogelijk verschil
lende sluitertijden en brandpuntafstanden heen als je
maar kunt, in diverse posities. Maak meerdere foto's
elke keer, dat maakt in deze digitale tijd toch niks
meer uit, en bekijk ze eens op de monitor van je PC of
laptop.
Je kunt op deze manier uitstekend beoordelen hoe
stabiel je eigenlijk bent ten opzichte van de
statief-foto's. Je weet dan zelf wel wat je wel en niet
moet doen in de toekomst!
Je zult wellicht behoorlijk verrast worden door je
groothoeklenzen, meestal kun je hierbij de camera wel
stabiel genoeg houden en toch nog een lange sluiter
tijd kunnen hanteren. Door de korte brandpuntafstand
ben je redelijk ongevoelig voor bewegingsonscherpte.
Om dezelfde reden is een telelens daar juist extra ge
voelig voor.
Technologische hulp!
Gelukkig komt er vanuit de techniek een helpende
hand voor de DSLR. En die heeft een dramatisch effect
op het stabiliseren van je bibberende handen ...
Canon noemt het Image Stabilisation (IS), Nikon
noemt het Vibration Reduction (VR), Sony noemt het
Super Steady Shot, Panasonic Mega OIS.
Ze maken allemaal gebruik van bewegingsdetectoren
die gekoppeld zijn aan de sensor of een electronisch
bestuurd optisch onderdeel, waardoor de beweging
van de camera significant verminderd wordt.
Canon claimt dat hun IS systeem sluitertijden tot wel
3 stops langer dan normaal mogelijk maakt. Dat is
bijvoorbeeld het verschil tussen een sluitertijd
van 1/SOOsec of 1/60sec!
Het is een hele claim, maar het klopt wel aardig,
hoewel je natuurlijk altijd een vaste hand nodig zult blijven hebben.
Er is echter één maar, en dat is wanneer je een sluit
ertijd van 1/SOOsec nodig hebt om je onderwerp of
een bepaalde actie te bevriezen, en je schiet met
1/60sec en IS, dan zul je nog steeds een vervaagd
onderwerp hebben.
Alles bijeen genomen blijft het echter een extreem
handige en praktische technologische doorbraak.
Waarom de witbalans zo belangrijk is
Die grijze computer daar tussen je oren is in staat om
altijd en overal kleurzwemen te ontdekken en te
filteren/balanceren, zodat je denkt dat het wit is,
vandaar de term witbalans. Camera's kunnen dit
helaas (nog) niet zo goed .
Elk licht heeft zijn eigen kleurtemperatuur, die wordt
aangeduid in graden Kelvin. Hoe lager de kleurtempe
ratuur, hoe meer oranje het licht is gekleurd, zoa ls
bij-voorbeeld kaarslicht of een huiskamerlampje. En
hoe hoger de kleurtemperatuur, hoe blauwer het licht
is, zoals bijvoorbeeld een heldere, zonnige dag.
Terug in de tijd toen het filmrolletje nog de standaard
was, had je (globaal) voor elke temperatuurrange een
ander filmrolletje.
Een rolletje voor daglicht was bijvoorbeeld uitgebalan
ceerd op een kleurtemperatuur van ongeveer 5500
graden Kelvin.
•
Als je dan daarmee een foto maakte in een heel
andere k leurtemperatuur, dan zag je een kleurzweem
terug op de foto.
Dit probleem kon alleen voorkomen worden door het
gebruik van een andere film of het gebruik van fi lters.
Gelukkig heeft een DSLR de mogelijkheid om de wit
balans zelf in te stellen, voor elke foto apart, als je dat
wilt. De witbalansfunctie is erop gericht om kleurzwe
men t herkennen en die meteen uit te filteren. Helaas
is de hede daagse DSLR daar nog niet altijd even
goed in.
De meeste DSLR's hebben een automatische witbalans
instelling (AWB), waarbij de camera probeert om elke
foto weer een neutraal resultaat weer te geven,
ongeacht de steeds verschillende lichtomstan
digheden. Tevens bieden ze allemaal een serie van
voorgeprogra eerde witbalansinstellingen voor
diverse lichtomstanèligheden.
De AWB ka n weleens verkeerd omgaan met de
b.estaande Jjchtomstandigheden. Met deze v_ooriosteJ
lingen kun je çJe camera een handje helpen, door zelf
een keuze t /naken, naar gelang de
lichtomsta nd ig heden .
...
Sommige camera's bieden de mogelijkheid om zelf een
witbalans in te kiezen in graden Kelvin. Wat ook elke
DSLR heeft, is een custom whitebalance (Preset).
Daarmee kun je zelf aangeven wat wit is, meestal
door een wit voorwerp te fotograferen.
Voor meer info daarover moet je de camerahan
dleiding raadplegen, omdat dit voor elke camera
specifieke handelingen zijn. Ook een optie is bijvoor-
beeld een accessoire als een ExpoDisc. 1
J
Natuurlijk is het jouw zaak om de lichtom,§tandigheden
te herkennen die mogelijk problemen kunnen ver
oorzaken. En dat is iets wat je eigenlijk alleen maar
kunt leren door het veel te doen!
Als uitgangspunt kun je wel stellen dat alle binnenver
lichting een kleurzweem zal geven, net zoals extreem
heldere lichtomstandigheden buitenshuis. De enige
uitzondering hierop is flitslicht, want dat licht is uitge
balanceerd op daglicht.
Eén van de grote voordelen van het fotograferen in RAW in vergelijking met JPEG is dat je in RAW de witbalans nog steeds kunt aanpassen, dus nadat de foto is gemaakt! Dat kan bij JPEG dus niet.
Op de volgende pagina zie je een compilatiefoto die ik overdag bij neutraal weer heb gemaakt. Telkens heb ik voor een andere witbalans instelling gekozen. De re-sultaten kunnen zoals je ziet behoorlijk verschillen! ~
1 > Colour Temperatures in the Kelvin Scale
10,000 -
9,000 -
8,000
7,000 -
6.000 -
5,000 -
4,000 -
3,000 -
2,000
1,000
North Light (Blue Sky)
- ~oghL Oi- Sun Elec:bonoc Flalh BIAbs
,
•
i' '
Direct zonlicht - - -
(~ine Weather)
Scherptediepte uit de doeken gedaan
Er zijn twee factoren die de scherptediepte bepalen :
de grootte van je diafragma en het formaat of
vergroting van de foto.
Laten we beide factoren eens nader bekijken.
Een groot diafragma (dus een klein f-getal), zoals
bij-voorbeeld f/2 of f/2.8, geven een kleine scherp
tediepte, terwijl een klein diafragma (dus een groot
f-getal) een grote scherptediepte zal geven.
Het selecteren van het f-getal is de hoofdfactor in het
bepalen van de scherptediepte, wanneer je de belich
ting en de compositie van je foto bepaalt.
'""""' Dus za l een lens met een groot diafragma niet alleen meer mogelijkheden geven als het om de belichting
gaat, ze kunnen ook uitstekend gebruikt worden om
de scherptediepte te verminderen .
Een lens met een groot diafragma is vaak erg geschikt voor portretfotografie, en omdat ze tegelijkertijd een korte sluitertijd mogelijk maken ook nog eens goed bruikbaar bij sportfotografie, of voor fotograferen bij slechte lichtomstandigheden.
En dat niet alleen, doordat een DSLR in de zoeker altijd het maximale diafragma hanteert, zul je een meer helder beeld door de zoeker zien. Dat maakt het
envoudiger om de juiste focus te leggen en de juiste compositie te bj palen.
Geen wonder dus dat deze snelle lenzen (dat zijn lenzen met een groot maximaal diafragma) erg populair zijn bij fotografen.
Maar wat is dan d keerzijde van de medaille? Ja, die is e eek .. . deze Ie " zen zijn gewoonlijk groot en zwaar
--EillJl)eestal ook nog eens erg duur.
r~ ~rootte doet er toe
"ngsgrootte is een andere factor die de
bepaalt.
oto aanwezig is,
De meest voor de hand liggende is om na
werp toe te gaan, hierdoor komt het groter
Het alternatief is om een langer brandpuntafstand te
gebruiken, hierdoor zal je onderwerp ook groter in
beeld komen. En ook daardoor wordt de scherp
tediepte verminderd.
Dit verklaart waarom de brandpuntafstand een wezenlijk effect heeft op de scherptediepte.
Bijvoorbeeld: een groothoeklens geeft aanzienlijk iepte dan een telelens, door de ver
-
•
de beide lenzen.
--- -
e come scherp-
-
"- . ..... -
- - - - -
-
Een klein diafragma geeft heel veel scherptediepte en
is daardoor ideaal voor landschappen.
Maak de perfecte belichting zonder lichtmeting
Wanneer je een digitale foto maakt zal de camera een
histogram produceren. Dat is een grafische weergave
van de kleurwaarden in de foto.
Het histogram wordt getoond op de display aan de
achterzijde van de camera. Zoek even in je instellingen
of raadpleeg de handleiding hoe je het histogram te
voorschijn tovert.
Een histogram is een betrouwbaardere manier om de
belichting te beoordelen dan een blik op de foto op het
display van de camera.
De horizontale as laat de kleurwaarden zien van zwart
(linkerzijde) tot wit (rechterzijde). De verticale as
toont hoeveel van de betreffende kleurwaarde
voorkomt in de foto.
Als de grafiek voornamelijk topt aan de rechterzijde dan is de foto zeer waarschijnlijk overbelicht (tenzij het onderwerp voornamelijk licht is).
Een grafiek die helemaal aan de linkerzijde topt duidt op een onderbelicht of donker gekleurd onderwerp.
l evels
~hannel: RGB
jnput Levels:
• 0
Output Levels:
• 0
• 1,00 255
6
255
,"""".""c:·~ ... ··········1 """"""" .. " .............. .
cancel
Lead ...
Save ...
Auto
1 Opt ions... J
0 Ereview
Bij een voornamelijk lichtgekleurd onderwerp zal de grafiek van het histogram voornamelijk aan de rechterzijde aanwezig .. ZIJn.
l evels
r Çhannel: RGB
jnput levels:
• 0
0
1,00
1 , "/ ~. l
1 cancel 1
Load ...
Save ...
Auto
255 1 Op1i0ns." ]
0
255 0 Ereview
Hiernaast zie je een foto met vooral de middentonen. De g rafiek staat nu ook vooral in het midden.
Levels
Bij deze foto met 9iannel: RGB i 2E ) bijna de helft gevuld jnput Levels:
1 cancel l met donkere kleuren zie je een piek aan 1 Load ... 1 de linkerzijde van het Save ..• l histogram. Door de Auto l (meer) heldere
0 255 1 Op.tr>ns". ) kleuren in de 1,00
luchtpartij is ook een Output Levels: /// 'heuveltje' in het • 6 ~~review
midden zichtbaar. 0 255
Leer het histogram gebruiken
Eigenlijk bestaat zoiets als 'de perfecte belichting'
helemaal niet. Het is maar net welk doel je zelf voor
ogen hebt bij het maken van de foto.
Maar, wanneer je foto een histogram geeft met een
goede verdeling over hele breedte van het kleuren
spectrum, zonder vreemde uitschieters, of een mooie
berg in het centrum van het histogram, dan kun je
door de bank genomen wel stellen dat je aardig in de
goede richting zit met je belichting. In zo'n geval zul
je ook niet zoveel werk hebben in de nabewerkings
fase.
Het lezen en begrijpen van het histogram vraagt tijd
en inzet. Maar het is de moeite waard! Zeker wanneer
je door het begrijpen van die informatie de kwaliteit
van je foto 's kunt verbeteren.
Stel dat je bijvoorbeeld een landschap fotografeert, en
je krijgt een histogram dat een sterke U-formatie, met
pieken aan het begin en einde weergeeft.
De piek aan de rechterzijde geeft aan dat er sprake is
van enige overbelichting, dat zal in de praktijk in de
luchtpartij het geval zijn . En de piek aan de linkerzijde
geeft een onderbelichting aan, dat zal dan betrekking
hebben op het landschap.
Wat is nu de oplossing? In dit geval biedt een ND
(Neutra! Density) gradueel filter uitkomst om het con
trast tussen de beide delen te verminderen.
Neem dan nogmaals dezelfde foto en je zult zien dat
de pieken uit het histogram afgevlakt of zelfs
verdwenen zijn.
Wees niet bang in het donker - lange belichtingtijden Wanneer je een beetje creatief begint te worden met
sluitertijden moet je goed opletten bij het gebruik van
sluitertijden langer dan 1 seconde.
Veel DSLR's (met name de wat ouderen modellen) kri
jgen dan last van zichtbare ruis. Vaak is dat dan zicht
baar in de vorm vqA willekeurig gekleurde pixels. Een inktzwarte nachtlucht bijvoorbeeld kan totaal
geruïneerd worden door dit fenomeen.
De modernste DSLR's zijn minder vatbaar voor dit
probleem. Deze camera's kunnen gewoonlijk al op
hoge ISO-waarden schieten zonder dat er ruisproble
men optreden.
Ook hebben sommige fabrikanten een ruisreductie functionaliteit toegevoegd, speciaal voor langere sluitertijden. Het gebruik van ruisreductie zal de benodigde tijd per foto verdubbelen.
De camera maakt dan eerst de foto zelf en daarna nogmaals maar dan met gesloten sluiter. Dat laatste beeld zou volledig zwart moeten zijn.
De camera checkt waar er gekleurde pixels ontstaan en zal met die informatie het eerste beeld corrigeren. Een foto met een sluitertijd van 1 minuut gaat dan minimaal 2 minuten duren.
Het resultaat is niet altijd even best, test het dus vooraf, anders kan het allemaal wel lang gaan duren!
•
Einde! Of toch niet"""?
Gefeliciteerd! Je hebt jezelf een dienst bewezen door
dit boek helemaal door te nemen. Kennis heb je wat
mij betreft nooit genoeg. Leren is een nooit eindigend
proces.
En zo kom ik meteen bij het volgende punt. Want wat
ga je nu doen? Je hebt dit boek doorgenomen, en
(hoop ik) alles ook met de camera in de hand uitgep
robeerd. Want zo leer je pas echt. Door te DOEN!
En voor dat doen heb ik een hulpmiddel voor je. Als
vervolg op het eBook 'Ken je Camera' heb ik weer een ebook geschreven met als naam 'Gebruik je Camera'.
De naam zegt het al, in dat ebook gaat het om het
daadwerkelijk dingen DOEN met je camera.
Neem gerust een kijkje, het brengt jouw fotografie op
een hoger plan!
http://www. moorfotografie. nl/go/gebruikjecamera/
Natuurlijk zijn er ook andere manieren. Heb je er weleens aan gedacht om een workshop te volgen?
Dan ben je een dagje onder pannen en kun je onder begeleiding van mij thematisch gericht fotograferen.
Op die manier loop je snel tegen de eventuele knelpunten aan en krijg je meteen tips, trucs en adviezen. Sneller leren kan niet!
Op de pagina's hierna zal ik per workshop wat resulaten laten zien van foto's die op zo'n workshopdag gemaakt worden.
Nog een andere, maar minstens zo intensieve oplossing is Het Ultieme Starterspakket : een combinatie van lezen,leren, opdrachten, feedback, webinars en eventueel zelfs individuele coaching!
Bekijk de volgende pagina's maar eens ....
- • f •
• , •
Workslïop DR. F otografi€
--•• -.
----
...--..... "-- - . .-
-
'•
W orksTu0p MacF.0 Fotografie
. ...
W orK:Sli~p Herfstfotografie 'J
., ~-_: _,
1 _, . " • • • . . • •
• • ' •
Reptielen Fotografiedag
F otowandelingen
Starterspakket WORKSHOP
NAAR KEUZE -
Hèt
Ultieme
(;ElllllJIK ,JE
(;il 111~ llA ..... "_, .... _ __ ,... ___ ._ --a...,, ... _......,~ ....... _"--., ....... " ..... ~ ...... .... -.,, ...... ~--........,_ ..... ,_ -
Starterspakket
emailadres toegang