Lesgeven met methode – los van het schoolboek

Coky de Valk (SG Mencia de Mendoza Breda) & Uwe Krause (Fontys Lerarenopleiding Tilburg)

Doelen & Uitgangspunten

Theoretische, algemene en vakdidactische inzichten over een goede les

Doelen & UitgangspuntenTheoretische, algemene en vakdidactische inzichten over een goede lesWaarom?

•Professionele standaarden (beroepsethos)

•Verantwoording t. o. v. maatschappij, ouders en leerlingen

Helmke (2010), 3.5, I. Pauw in Handboek vakdidactiek H4

Doelen & UitgangspuntenTheoretische, algemene en vakdidactische inzichten over een goede les

Probleem?

- Handelingskennis is trage kennis

- Leraren beschikken reeds over declaratieve en procedurele kennis

2 opslagplaatsen in hersenen: nieuwe kennis niet meteen concreet handelen!Helmke (2010), 3.3

AanpakBetekenis van reflectie en zelfobservatie en coöperatief leren

-Praktijkoriëntatie (ingaan op wensen van docent; gebruiken van verschillende werkvormen en werkwijzen; relateren aan tweede fase stof; observaties; feedback activiteiten)

Helmke, p. 307

Theoretisch Kader:Implicatiesamenhang

H. Meyer (2005)

Inhoudelijke structuur

Fontys Hogescholen

Theoretisch Kader:Wat is belangrijk? Sleutelvraagstukken

W. Schmidt-Wulffen & W. Schramke, (1999), opleiding AA Tilburg

Economische ongelijkheid

Tijd-ruimte compressie (snelheid en schaal)

Participatie en exclusie

Milieuvraag-stukken

Systeem aarde als leefmilieu voor mensen

Probleem van de ongelijke toegang tot materiële en immateriële hulpbronnen.Probleem van overconsumptie en daardoor afwenteling op anderen – hier en nu, daar en later.Probleem van de absolute armoede.

Probleem van afhankelijkheid en verwevenheid.Probleem van de ongelijkheid.Probleem van de onzekerheid.Probleem van de snelheid - mate waarin geanticipeerd kan worden.

Probleem van conflicten (economisch, politiek, cultureel en sociaal) als gevolg van ongelijke verdeling van macht.

Problemen als gevolg van evenwichtsverstoringen in de natuur, die door de mens veroorzaakt zijn en de kwaliteit van het leven verminderen.

Fysisch-geografische processen op diverse schaalniveaus die het leven van mensen beïnvloeden.

Theoretisch Kader:Hoe kunnen we lessen geografisch vakdidactisch vormgeven? Key Concepts

L. Taylor (2011), Key concepts in de aardrijkskundeles, in: Geografie 06

Theoretisch Kader:Waar gaat geografie over? Ruimte? Zo ja, wat is ruimte?

D. Massey, For Space, (2005), in Anderson

Theoretisch Kader:Waar gaat geografie over? Ruimte? Zo ja, wat is ruimte?

Europa:§1 Mañana Cultuur§1 Bosbranden§1 Falend beleid in Griekenland§1 Landslides in Italië§1 Smog in Europese steden§1 Varkenspest en intensive veeteelt in NL§1 Waar zijn de huizen in Aquila?§1 Poolse boeren en globalisering?§1 Fabrieken sluiten in de steden§1 Amsterdam en Reuzel: 2 snelheden§1 Conflicten: Moslims§1 Basken en dergelijke§1 EU – wordt het nog wat?§1 Examentraining

Theoretisch Kader:Waar gaat geografie over? Ruimte? Zo ja, wat is ruimte?

Europa:§1 Mañana Cultuur§1 Bosbranden§1 Falend beleid in Griekenland§1 Landslides in Italië§1 Smog in Europese steden§1 Varkenspest en intensive veeteelt in NL§1 Waar zijn de huizen in Aquila?§1 Poolse boeren en globalisering?§1 Fabrieken sluiten in de steden§1 Amsterdam en Reuzel: 2 snelheden§1 Conflicten: Moslims§1 Basken en dergelijke§1 EU – wordt het nog wat?§1 Examentraining

Zuid –Oost Azië:§1 Tempo doeloe§1 Soms is de natuur een ramp§1 Natuurrampen en beleid§1 Ontbossing§1 Luchtverontreiniging§1 Vogelgriep en bodem- en waterverontreiniging§1 Menselijke rampen en beleid§1 Globalisering op het platteland§1 Globalisering in de stad§1 Ontwikkeling in verschillende snelheden§1 Conflicten: Chinezen§1 Binnenlandse territoriale conflicten§1 Van ASEAN tot Oost-Aziatische Unie?§1 Examentraining

Theoretisch Kader:Waar gaat geografie over? Ruimte? Zo ja, wat is ruimte?

Europa:§1 Mañana Cultuur§2 Bosbranden§3 Falend beleid in Griekenland§4 Landslides in Italië§5 Smog in Europese steden§6 Varkenspest en intensive veeteelt in NL§7 Waar zijn de huizen in Aquila?§8 Poolse boeren en globalisering?§9 Fabrieken sluiten in de steden§10 Amsterdam en Reuzel: 2 snelheden§11 Conflicten: Moslims§12 Basken en dergelijke§13 EU – wordt het nog wat?§14 Examentraining

Theoretisch Kader:Waar gaat geografie over? Ruimte? Zo ja, wat is ruimte?

Europa:§1 Mañana Cultuur§2 Bosbranden§3 Falend beleid in Griekenland§4 Landslides in Italië§5 Smog in Europese steden§6 Varkenspest en intensive veeteelt in NL§7 Waar zijn de huizen in Aquila?§8 Poolse boeren en globalisering?§9 Fabrieken sluiten in de steden§10 Amsterdam en Reuzel: 2 snelheden§11 Conflicten: Moslims§12 Basken en dergelijke§13 EU – wordt het nog wat?§14 Examentraining

Zuid –Oost Azië:§1 Tempo doeloe§2 Soms is de natuur een ramp§3 Natuurrampen en beleid§4 Ontbossing§5 Luchtverontreiniging§6 Vogelgriep en bodem- en waterverontreiniging§7 Menselijke rampen en beleid§8 Globalisering op het platteland§9 Globalisering in de stad§10 Ontwikkeling in verschillende snelheden§10 Conflicten: Chinezen§12 Binnenlandse territoriale conflicten§13 Van ASEAN tot Oost-Aziatische Unie?§14 Examentraining

Theoretisch Kader:Hoe kunnen we goed les geven? Afwisseling in werkvormen

Meyer, Helmke, Brophy, Hoogeveen & Swinkels, www.atlasofeuropeanvalues.eu (EVE werkvormen) en vele anderen

Theoretisch Kader:Intelligent oefenen? Mogelijkheden en onmogelijkheden van het schoolboek

Bloom, Marzano, e.a.

Theoretisch Kader:Het Centraal Examen: een vak apart

Doelen Coky de Valk

• Losser van de methode• Meerdere werkvormen toepassen• Verder komen dan kennis, inzicht,

toepassing

• Methode Buitenland– Hst 1 Endogene en exogene

processen– Hst 2 Globalisering– Hst 3 Zuidoost-Azië– Hst 4 Stedelijke gebieden

• Globaal het hoofdstuk doornemen• Passende werkvormen daarbij

zoeken• Uitgaande van mijn

wensen/doelen

Hst 1: Endogene en exogene processen• Zelfstandigheid van de leerling

bevorderen– In groepjes aan een thema werken

• Aardbevingen• Vulkanisme• Verwering en erosie • Sedimentatie

– Onderzoeken de hoofdvraag: Welke invloed (positieve en negatieve) hebben geofysische processen op het leven van de mens in verschillende gebieden?

– Presentatie i.v.v. een les– Essay

Hst 2: Globalisering

• Meerdere werkvormen toepassen– Conceptmap maken a.h.v. de key concepts van

Taylor:• Change• Interaction• Diversity• Perception

– N.a.v. de conceptmap deelvragen formuleren, die de hoofdvraag beantwoorden: Hoe beïnvloedt globalisering het leven van de mens?

• Werkvormen:– Living maps– Traffic Light game– Waardenkompas

Hst 3: Zuidoost-Azië

• Mix van werkvormen en ‘frontaal les’– Werkvormen:

• Snowball• Diamond ranking• Croquis• Silent debate• Fish ball

– Frontaal les i.v.v PPT’s

Hst 4: Stedelijke gebieden

• Zelfstandig werken bevorderen– Schema’s:

• Stad• Randstad• Beleid en Inrichting

– Posters• Toekomstvisie op één van de thema’s

– Presentatie

Conclusie• Ik ben enthousiast, wil sommige dingen uitdiepen:

– Hoofd- en deelvragen vasthouden– Taylor meer integreren– Soms ontbreekt de evaluatie van een les (Wat is er

geleerd?)– Duidelijker verband naar de proefwerken

• Leerlingen over het algemeen ook enthousiast:– Soms bang dat ze slechts een deel van de stof kennen.– Worden ze wel goed voorbereid op het examen?– Houden van de afwisseling.– Zien soms wel, soms niet de meerwaarde.– Willen hogere punten.

Vragen?

Fontys Hogescholen