LDN 33 DINSDAG 27 NOVEMBER 2018

Regionaal13

Uit

Maar gaandeweg wordt zonneklaardat deze man symbool staat voorde wijze waarop overheid en be-drijfsleven omspringen met debevolking van Groningen, als eco-nomisch- en eigenbelang het win-

nen van rechtvaardigheid en men-selijkheid. In een slothoofdstuk voldonderende woede schetst JanMulder (1945) de nakende toekomst

van Groningen: vrijwel alle men-sen vertrokken, op de schotsentussen het ingezakte land alleennog duizenden windmolens.In een onnavolgbare stijl vol sym-bolische verwijzingen en wonder-lijke invallen laat Mulder zijnvertelster Ocktje praten over defilm die zij maakt over haar oomWee. ’Muurvast in de echt verbon-den’ met de streng gelovige Alber-tine zoekt hij zijn weg door het

leven in het fictieve dorp Huile.Geniet van Bach, kijkt met on-schuldig plezier naar ontluikendemeisjes en takelt respectvol de velezelfmoordenaars in het dorp uitputten en kolken. In soms kernach-tige, dan weer barokke taal laveertMulder in een verhaal vol verras-sende wendingen tussen het absur-de en de werkelijkheid.

Sonja de Jong

Vol wendingen tussen het absurde en de werkelijkheidFictie

Jan Mulder: ’Liefde enaardbevingen’. Uitg. DeBezige Bij, €19,99. ✱✱✱✱

Het lijkt lange tijd een half iro-nisch, half melancholisch verhaalover een man die dapper trachtstand te houden in een wereld volvooroordelen, kuiperijen en schijn-heiligheid.

Aan Selbachs huidige bestaan ophet eiland Sehil, zo’n drie kilome-ter ten zuiden van de Egyptischehandelsstad Aswan, gaat een heelleven vooraf. Ze werkt in Neder-land jarenlang als verpleegkundi-ge, trouwt, scheidt van haar manen gaat werken bij het GroningerMuseum. Tijdens een vakantie inEgypte in 1992 ontmoet ze Abdal-lah. In 1995 neemt ze een sabbaticalen het stel trouwt in Egypte. Ver-volgens reist ze 23 jaar lang elkedrie maanden naar Sehil. Ze ver-diept zich in de islam, helpt meeaan de ontwikkeling van hun stukland, waakt over de gezondheidvan haar man en ’staat haar man-netje’ als sterke vrouw in een isla-mitische cultuur.

Abdallah komt ook wel eens naarNederland. Als Josee een keer volverwachting op Schiphol staat,wordt ze gespot door Joris Linssenvan ’Hello Goodbye’ en komt haarromantische verhaal op tv, waar zenog jarenlang reacties op zal krij-gen.

VerhuizenIn 2015 hakt ze de knoop door enbesluit ze te verhuizen naar heteiland in de Nijl. Nu, drie jaarlater, is er een boek waarin ze haarherinneringen van de afgelopenjaren deelt en de lezer een kijkjegunt in haar nieuwe leven. Selbach:„Ik wilde heel graag mijn ervarin-gen uit die twee totaal verschillen-de werelden delen. Het moest eenleesbaar boek worden voor ieder-een: mensen die geïnteresseerd zijn

in andere culturen, reizigers, eniedereen die houdt van een ont-spannen moment op de bank eneen persoonlijk verhaal.”Het vrije maar ook gestructureerdeleven dat ze op het eiland leidt,bevalt goed. „Ik geniet van hetverzorgen van de vijf honden, hetsnijden van het gras voor de scha-pen, van Arabisch leren. Van hetsnoeien en schoonmaken vangroenten en het koken voor genoegmensen, omdat je nooit weet wie erallemaal mee-eet. Waar ik hetmeest van geniet? Bovenal van hetsamenzijn met Abdallah en hetwerken op het land. Het maakteigenlijk niet uit waar ik mee bezigben, de natuur geeft je alles watgoed is voor geest en lichaam.”

Maaike Staffhorst

Josee Selbach met haar Abdallah. FOTO SUHAILA SAHMARANI

Ervaringen uittwee werelden

Non-fictie

Josee Selbach: ’Mijn eiland in de Nijl’. Uitg. Nobelman,€19,95.

’Wat een rijkdom om te kunnenleven in twee culturen’, schrijftJosee Selbach in haar persoonlijkeboek ’Mijn eiland in de Nijl’. Hier-in vertelt ze over haar relatie metde Nubische Abdallah, met wie zein 1995 trouwde maar pas sindsdrie jaar echt samenwoont inEgypte.

Haar verhaal speelt zich af inVlaanderen begin twintigste eeuwen haar woordkeus is daar hele-maal op aangepast, met woordenals struwelen, elletuten en kabber-doestje. In die zin is ’Kerkhofblom-menstraat’ van Lara Taveirne (1983)bijzonder knap geschreven. Maartoch dringt de vraag zich op: wiezit er dik honderd jaar later tewachten op een fel-realistischesmartlappenroman à la 1900? Enzou een rijk meisje van vijftiendestijds van haar ouders zomaartwee maanden vrij hebben mogennemen van het internaat, om dietijd te midden van de ongeschool-de, armetierige bloemenkweekstersop het chrysantenveld te helpen?Dat meisje is Arabella. Opgegroeidmet een uiterst afstandelijke moe-

der en een vader die haar in alleshaar zin geeft, besluit zij opeensdat zij de maanden september enoktober wil gaan werken op hetbloemenveld waar de chrysantenvoor Allerheiligen worden opge-kweekt. Tussen de arbeidersvrou-wen ontdekt zij meer geheimendan haar lief is.Taveirne schildert de kweeksters infelle kleuren: kijvend, maar ook alsslachtoffer van rijke heren die hunbezwangeren. Voor Arabella gaateen wereld open. De schrijfsterweet mooi de sfeer van rond 1900op te roepen. Maar los daarvanreikt haar verhaal nauwelijks die-per dan het eerste het beste keu-kenmeidenromannetje.

Sonja de Jong

Fictie

Lara Taveirne: ’Kerkhofblommenstraat’.Uitg. Prometheus, €19,99. ✱✱✱

Waarom het uit 1876 daterendeverhaal ’Aquis Submersus’ vanTheodor Storm (1817-1888) in dezebundel is opgenomen is niet dui-delijk. Oké, het is vertaald doorMartin Michael Driessen (en bij-zonder goed ook), maar het typisch19e-eeuwse verhaal vol noodlot enromantiek kan verhaaltechnischniet tippen aan de overige verhalenin dit boek die Driessen (1954) zelfschreef. Een vreemde eend in debijt.Gelukkig nemen de eigen verhalenvan Driessen, die in 2017 de ECILiteratuurprijs won met ’Rivieren’,het leeuwendeel van de bundel inbeslag.En het is wederom een puur genotom zijn teksten te lezen. Zijn taalis als altijd soepel en trefzeker,

zonder een woord te veel en deopbouw van de verhalen is steedsboeiend en verrassend. Zoals ’Or-feus’ waarin een vrouw een zeil-tochtje maakt met een man diekort daarvoor gestorven is.Ook in ’Dodendansjes’, een serievan drie korte verhalen over dedood die mensen een loer draait,laat Driessen zien dat een goedkort verhaal meer inhoud kanhebben dan menige dikke roman.Driessen is een taalkunstenaar pursang, die geen moeilijke zinscon-structies of woorden nodig heeftom indruk te maken. Zijn taal is zoglashelder, de beelden die hij op-roept zo raak, dat je bijna vergeethoe weergaloos knap het is.

Sonja de Jong

Verhalen

Martin Michael Driessen: ’Mijn eerste moord’. Uitg.Van Oorschot, €19,99. ✱✱✱✱

’Ik ben geen betweter. Ik wéet datik het beter weet’, is een bekendeuitspraak van de naar eigen zeggenbeste culinaire journalist die onsland ooit gekend heeft. Johannesvan Dam is dus zeker wel een bio-grafie waard. Maar of hij zo vrese-lijk blij zou zijn geweest met ditboek is de vraag.Jeroen Thijssen is zonder meergrondig te werk gegaan. Hij heefttalloze mensen gesproken en veelarchieven geraadpleegd. Maar tochkrijg je niet het gevoel dat je VanDam heel goed leert kennen. Ermoet meer achter deze ’beste culi-naire journalist ooit’ hebben geze-ten dan het beeld dat door dit boeknaar voren komt. Het beeld vaneen eenzame, depressieve mopper-kont, die de waarheid naar zijn

hand zette als het hem in een beterdaglicht zette en die restaurantsliet sidderen als hij binnenkwamvoor een recensie.Buitengewoon irritant zijn detalloze herhalingen die Thijssen derevue laat passeren. Als op pagina133 (!) voor de zoveelste keer wordtgemeld dat Joosje Noordhoek dehartsvriendin is van Van Dam,krijg je de neiging het boek boosweg te gooien. En dat is bepaaldniet de enige herhaling. Denkt hijecht dat de lezer niets kan onthou-den?Toch is het wel een aardig tijdsdo-cument, dat je in ieder geval eenklein kijkje in het leven van dezebijzondere man geeft.

Hanneke van den Berg

Biografie

Jeroen Thijssen: ’Johannes van Dam - De biografie’.Uitg. NwAdam, €24,99. ✱✱✱