UITGAVE VAN REGIONAAL LANDSCHAP WEST-VLAAMSE HEUVELS VZW (RLWH), VAARTSTRAAT 7, 8902 ZILLEBEKE, T 057 23 08 50,

INFO@RLWH.BE, WWW.RLWH.BE - VERANTW. UITGEVER: GUIDO DECORTE – COVERFOTO: © CHRISTINE WARLOP

LandschapskrantR E G I O N A A L L A N D S C H A P W E S T- V L A A M S E H E U V E L S

Najaar & winter 2014

p. 3 | De boom van Piet Chielens p. 4 | Week van het bos p. 5 | Theater het bos

UiT tips in de natuur

Kijk snel op

p. 13

Voorwoord Beste lezer,

Kunnen we er nog om heen? Waar je ook luistert, kijkt en gaat, overal het zelfde verhaal. We herdenken massaal de Eerste Wereldoorlog van precies 100 jaar geleden. Ook in deze landschapskrant proberen we enkele verrassende verhalen mee te geven. Verhalen die duiden waarom het landschap de laatste getuige is van Wereldoorlog I, en meer nog, zelfs een bepalende rol speelde in het verloop van het hele verhaal.

Veel leesplezier!Medewerkers RLWH

Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels…

• Is een aantrekkelijke streek met een eigen karakter en een duidelijk grote concentratie aan natuur- en landschapswaarden.• Is een vzw die zich engageert om de natuur-lijke troeven van onze streek te beschermen. Dat doen we door overheid, verenigingen, bewoners en bezoekers van de streek te betrekken in concrete projecten.• Valt min of meer samen met de zuidelijke helft van de Westhoek.• Is een samenwerking tussen de Provincie West-Vlaanderen, de steden en gemeenten Heuvelland, Ieper, Mesen, Poperinge, Vleteren en Zonnebeke, de natuur- en milieuverenigin-gen, de landbouwverenigingen, de toeristische verenigingen en de wildbeheereenheden. • Heeft tot doel via samenwerking de kwaliteit van het landschap en het streekeigen karakter van het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels te bevorderen en te promoten.

Werkten mee:Redactie: Dirk Cuvelier, Korneel Clarysse, Christine Quaghebeur, Frederik Depreter,Nele Saint-Germain, Régine Schollaert, Ann Vansteenhuyse, Xavier Vlaemynck, Marc Cordenier, Christine WarlopFoto’s: Frederik Depreter, Patrick Samyn, Arnout Zwaenepoel, Nele Saint-Germain, Régine Schollaert, Christine Warlop, Bart Heirweg, Westtoer, WikipediaVormgeving en druk: www.cuveliergraphics.be

MESEN

Snoeien hoogstamfruit Tegenwoordig planten heel wat mensen opnieuw een fruitboomgaard aan omwille van de landschappelijke waarde, maar zeker ook om het lekkere fruit! Een goed onderhoud van de bomen is essentieel. Tijdig snoeien geeft de boom een mooie vorm, zorgt voor een rijke oogst en kan heel wat ziektes voorkomen. Tijdens onze 3-delige cursus leer je

efficiënt fruitbomen te onderhouden. Deze cursus is voor iedereen die graag zelf wil leren snoeien. De cursus bestaat uit één avondles en twee praktijklessen: één les wintersnoei en één les zomersnoei.

• Theorieles: donderdag 26 februari 2015 van 19.00u tot 22.00u in BC De Palingbeek, Vaartstraat 7 te Zillebeke• Praktijkles wintersnoei: zaterdag 7 maart 2015 van 9.00u tot 12.00u in BC De Palingbeek, Vaartstraat 7 te Zillebeke• Praktijkles zomersnoei: zaterdag 27 juni 2015 van 14.00u tot 17.00u bij fam. Leyssens-Deboosere, Kerkstraat 3 te Mesen

> Lesgevers: Wouter Demey en Luc Goossens> Inschrijven tot 6 februari 2015 via 057 23 08 59 of regine.schollaert@rlwh.be. Bij inschrijving ontvang je een uitnodiging tot betaling (15 euro). Aantal deelnemers is beperkt. > Organisatie: Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels en vzw ‘t Boerenlandschap

CURSUS

Voorwoord De boom van... Piet Chielens

3

Als je naar de toekomst kijkt, wat zou je graag nog zien veranderen in het landschap?Ten onrechte zien wij het landschap louter functioneel. Het maakt geen deel uit van onze cultuur. Op school leren we enkel over bouwstijlen, nooit over het landschap. Mensen aanvaarden gebouwen dan ook als cultureel erfgoed, als deel van onze identiteit, terwijl het uiteindelijk slechts een hoop stenen zijn. Een bouwwerk bevriest de tijd, terwijl landschap net de evolutie in die tijd toont.

De oorlog en dit landschap maken deel uit van ons leven dus zouden we dit cultureel moeten verankeren. Als je ziet dat 700.000 toeristen uit alle hoeken van de wereld dit jaar afzakken naar de Westhoek, dan besef je dat deze oorlog toch wel iets betekend heeft. En wij, die er zelf wonen, wij zouden dit ontkennen?

Doe je zelf een inspanning om je ecologische voetafdruk te verkleinen? Toen ik op bezoek ging bij een vriend in Londen, zei hij ’s avonds aan tafel: “This is a 6000 mile course”, omdat alle producten van heinde en verre worden ingevoerd. Het laat ons nadenken dat we beter seizoensgebonden eten en lokale producten kopen. Zouden we er in slagen om lekker eten te maken met producten die uit een straal van 20 km van ons vandaan komen? Misschien wel, maar wat doen we dan met het zout? Het maakt mij bewust van het feit dat, als we het hier nog even willen uithouden, we daar ook naar moeten beginnen handelen.

We vragen opnieuw een bekende inwoner uit over zijn liefde voor het landschap en al wat de streek bezielt… Tijdens dit herdenkingsjaar van de Eerste Wereldoorlog kunnen we moeilijk om Piet Chielens, conservator van het ‘In Flanders Fields’-museum, heen. We praten met hem over het oorlogslandschap, a 6000 mile course en een boom met een gespleten persoonlijkheid…

Waarin zit voor jou de aantrekkingskracht van ons landschap?In de Westhoek staan op het ene lapje grond koeien te grazen, op het stukje ernaast groeit er tarwe, daarnaast woont er iemand,… Hagen en rijen bomen omzoomen die stukjes grond en creëren zo een klein, besloten landschap. Elk hoekje past in elkaar, samen met elkaar. Wanneer je wandelt, ontdek je achter elke hoek iets nieuws en dat vind ik zo charmant.

Zijn er nu nog vele sporen van de Eerste Wereldoorlog te zien in het landschap vandaag?Jazeker, al is het soms verdoken. Mocht je vanuit de lucht kijken naar de voet van de Kemmelberg en alle bomen wegfilteren, dan zie je een waar maanlandschap vol kra-ters, vandaar dat het bos slechts een beperkte toegang heeft. Een ander mooi voorbeeld zijn de hele oude bomen uit het kasteelpark van Elverdinge. Laatst is er nog een boom uit 1760 omgevallen en uit alle jaarkringen herken je makkelijk de oorlogsjaren door de sporen die granaatinsla-gen achterlieten (zie foto, red.).

Staat er ergens een boom met een bijzondere betekenis voor jou?In Loker staat een fameuze eik die tijdens het offensief in Kemmel dwars doormidden is geschoten. Op de stomp die overschoot, ontstond opnieuw een mooie kruin. De kruin telt dus nog geen 100 jaar, en de stam zeker het dubbele.

In welke mate heeft dit landschap de Eerste Wereldoorlog bepaald?Het landschap van de Westhoek was zeer bepalend. De loopgraven bijvoorbeeld, ontstonden net achter hagen en bomenrijen, waar soldaten zich konden verschuilen. De hellingen creëerden de Ieperboog. De Britten verloren hier meer dan een derde van hun mensen, het was een gevaarlijk gebied waar de oorlog kon gewonnen of verloren worden.

Wat is voor jou het mooiste plekje in de Westhoek?Ieper is wel degelijk een stad van de 21ste eeuw, maar vanaf de weiden van het Hoornwerkpark heb je nog een uniek en goed bewaard zicht op Ieper zoals je het 500 jaar geleden ook kon zien. Dat vind ik prachtig.

De oorlog en dit landschap maken deel uit van ons leven. En wij, die er zelf wonen, zouden dit ontkennen?

WEEK VAN HET BOS

Bosgeheimen blootgegeven...

Op ontdekking in de GalgenbossenWil je meer te weten komen over de Galgenbossen tijdens de Eerste Wereldoorlog? De boswachter toont je sporen uit de Eerste Wereldoorlog en vertelt overde oud-strijders die nog leven in het bos. Zaterdag 11 oktober om 17.00u> Afspraak aan de openbare parking, Gasthuisstraat te Elverdinge (nabij restaurant De Vuile Seule)> Deelname gratis> Info: 0479 67 95 75, pierre.hubau@lne.vlaanderen.be

Zwanzen over zwammenEen ideale herfstuitstap met een speels karakter in een prachtig kader. Kabouter Pinnemuts vertelt zijn verhaal en laat jullie allen binnen in de wereld van de paddenstoel.Zondag 12 oktober> Starten kan tussen 14.00u en 15.00u> Afspraak aan het boswachtershuis van de Gasthuisbossen, Kranenburgstraat 4 te Zandvoorde> Deelname gratis> Info: 057 23 08 50, info@rlwh.be

Oorlogsverleden en natuur in het PolygoonbosDe boswachter neemt jullie samen met een kenner van WOI op sleeptouw doorheen de natuurlijke rijkdommen en de bewogen geschiedenis van het Polygoonbos. Het doelbos (zoals dit ook wel wordt genoemd) lag tijdens WOI letterlijk te midden van het oorlogsgeweld en is na het Zoniënwoud het oudste domeinbos van België.Zondag 12 oktober om 14.30u en zaterdag 18 oktober om 16.00u> Afspraak op de parking nabij café De Dreve, aan het kruispunt van de Lange Dreve en de Lotegatstraat te Zonnebeke> Deelname gratis> Info: 0479 67 95 68, erik.malfait@lne.vlaanderen.be

Open bos in het CouthofWe nemen je mee in het kasteelpark van het Couthof. Tijdens de unieke rondleidingen geeft het Couthof zijn geheimen prijs: de ijskelder met vleermuizen, het prieeltje en andere toekomstplannen! De barones vertelt het oorlogsverhaal.Zondag 19 oktober> Begeleide wandelingen tussen 14.00u en 15.30u> Afspraak aan de tent naast het Couthof, Couthoflaan 50 te Proven (Poperinge)> Deelname gratis> Info: 0479 67 95 75, pierre.hubau@lne.vlaanderen.be

Organisatie: Agentschap Natuur en Bos,

provincie West-Vlaanderen, Regionaal

Landschap West-Vlaamse Heuvels,

Natuurpunt Poperinge-Vleteren,

Stad Poperinge

Oktober is de leukste bosmaand: een uitgelezen kans om de vele statige bossen uit de Westhoek te verkennen. We helpen je wegwijs te geraken en geven tips mee voor vier (in)spannende bosmomenten.

5

HET HELLEKETELBOS UITGEPAKT

Bosgeheimen blootgegeven...

Theater in het bos met Waldeling (6+)

Ieder bos heeft zijn geschiedenis en geheimen, ook het Helleketelbos. Saskia, jouw persoonlijke Ware Wandelgids van de Grote Landelijke Gilde der Ware Wandelgidsen, neemt je mee op sleeptouw. Niets ontgaat haar in het bos. Dat Saskia daarbij soms het noorden verliest, neem je er graag bij, want ook zij heeft haar eigen geschiedenis en geheim natuurlijk.Kom met het ganse gezin genieten van Waldeling (6+), een voorstelling van BRONKS.

> Wanneer: zondag 28 september om 14.00u of 16.30u> Waar: Helleketelbos, openbare parking langs Vijfgemetenstraat 4 te Poperinge> Deelname: 3 euro per persoon, of 10 euro per gezin> Inschrijven verplicht via 057 23 08 50 of info@rlwh.be. Graag aantal personen en gewenst uur vermelden

Natuur-avontuur

Ontdek leuke en spannende plekjes in het bos! Struin rond in het bos en doe avontuurlijke ideetjes op om buiten te spelen! Gezinnen die komen naar de theatervoorstelling van 16.30 uur, kunnen de activiteit Natuur-avontuur ook perfect meepikken.

> Wanneer: zondag 28 september om 15.00u> Waar: Helleketelbos, openbare parking langs Vijfgemetenstraat 4 te Poperinge> Deelname: gratis> Voor (groot)ouders met kinderen tussen vier en tien jaar> Inschrijven via 057 23 08 50 of info@rlwh.be> Deze uitstap staat los van de theatervoorstelling en kan dus ook apart gereserveerd worden

Wandeling Helleketelbos

De boswachter begeleidt je doorheen het gebied en dompelt je onder in het bosleven. Hij neemt je mee in zijn wereld. Pik deze deugddoende wandeling voor volwassenen zeker mee!

> Wanneer: zondag 28 september om 14.30u> Waar: Helleketelbos, openbare parking langs Vijfgemetenstraat 4 te Poperinge> Deelname: gratis> Inschrijven via 057 23 08 50 of info@rlwh.be> Deze uitstap staat los van de theatervoorstelling en kan dus ook apart gereserveerd worden

Organisatie: Stad Poperinge, Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels, Centrum voor Natuur- en Milieueducatie, Agentschap voor Natuur en Bos.

6

Het landschap van de Westhoek speelde een bepalende rol in het verloop van de Eerste Wereldoorlog. Ook nu nog zijn, naast de tientallen begraafplaatsen, sporen te vinden in dat landschap, of anekdotes te vertellen die de moeite waard zijn. Daarom geven we nu en in de volgende landschapskranten telkens een plaatsje aan de rubriek “Landschap als laatste getuige”, waarin we markante verhalen en onverwachte plekjes blootgeven.

We gaan van start met een opvallend verhaal over camou-flage tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hoewel het gebruik van gevechtscamouflage weliswaar al sporadisch in de voorgaande eeuwen werd toegepast, ontplooide het pas echt op grote schaal tijdens de Eerste Wereldoorlog. In het kapotgeschoten kale landschap maakten de felrode broe-ken en blauwe bloezen van de Franse infanteristen al snel plaats voor “horizonblauwe” gevechtstunieken. De Duitse eenheden kleurden grijs en de Britse soldaten kakigroen om zo naadloos op te gaan in de verwoeste modderige landschappen.

In 1915 werd in Frankrijk de “Section de Camouflage” in het leven geroepen. Grotendeels bemand met heden-daagse kunstenaars van verschillende scholen (kubisten, impressionisten,…), kwam het instituut met diverse camou-flagemogelijkheden op de proppen. Door het aanbrengen van abstracte schakeringen (of patronen ontleend uit de natuur) op artilleriestukken, voertuigen, vliegtuigen,… trachtte men de vijand op een verkeerd spoor te brengen. Een noemenswaardige Britse poging betrof de Razzle Dazzle-techniek op de oorlogsbodems. Deze techniek zou het bepalen van de snelheid en richting van de schepen bemoeilijken (zie foto, red.).

Tegen het einde van de oorlog ging men echter nog een stapje verder en modelleerde men zelfs de natuur naar hun hand. De natuur (lees: aan flarden geschoten bomen) langs het 750 km lange westfront wekte steeds meer de interesse van beide partijen en was de inspiratie voor nieuwe strategieën.

Een minder gekende was het creëren van zogenaamde “Observation Trees” door de Britten of de Duitse tegen-hanger: de “Baumbeobachter”. Deze camouflagetechniek vereiste echter heel wat voorbereidend werk. Kort samen-gevat werden de interessant gelegen “dode” bomen zorg-vuldig gefotografeerd, getekend en opgemeten vanuit ver-schillende oogpunten. Nadien vervaardigde men een per-fecte metalen replica uit holle cylinders. De replica werd zodanig geschilderd en gecamoufleerd dat ze de perfecte tweeling werd van het origineel. Deze metalen uitkijkposten boden over het algemeen plaats aan één soldaat. Vervolgens groeven sol-daten de originele boom tijdens de nacht in allerijl uit en werd de boom ver-vangen door zijn stalen tegenhanger.

Bij het krieken van de dag hadden de vijandelijke linies geen flauw benul dat een voorheen onschul-dige boomstronk in het landschap tijdens de nacht was vervangen door een dodelijk alternatief. Het was een zeer effectieve techniek die heel wat slachtoffers maakte aan beide zijden van het niemandsland.

Meer info op www.bosplus.be en www.weekvanhetbos.be.

Landschap als laatste getuige

• Dorpen in bewegingDe gratis tentoonstelling vertelt je op een visuele en interactie-ve manier het boeiende verhaal van de dorpen in de gemeente Heuvelland en net daarbuiten. De tentoonstelling stelt vragen over het wonen en leven in een (Westhoek)dorp in verleden, heden en vooral in de toekomst. Er is een platform om ideeën uit te wisselen over wat verloren ging, behouden bleef of zich recent ontwikkelde. Een bezoek aan “Dorpen in beweging” zet je aan om na te denken over de toekomstige rol van het dorp als samenlevingsmodel.

> Waar: Sint-Laurentiuskerk te Kemmel> Wanneer: nog tot 30 maart 2015> Info: 057 45 04 55, toerisme@heuvelland.be

• De Bergen“De Bergen” is een applicatie voor smartphone of tablet. Je verkent het wandelnetwerk Heuvelland op een originele en intelligente manier. Op een aantal knooppunten krijg je boei-ende verhalen die verband houden met de Eerste Wereldoorlog, de natuur, het landschap of de geschiedenis van de dorpen. Een kaartje wijst je de weg en via een QR-code bekom je de info die past bij een bepaalde plek. Dankzij deze app wandelt er steeds een ervaren gids met je mee.

> Handige wandellus te starten aan de kerk van Kemmel, Dranouter of Westouter> App “De Bergen” gratis te downloaden via Google Play en de App Store (zoek “De Bergen Heuvelland”)

Download de activiteitenbrochures op onze website www.rlwh.be of op de Facebookpagina Regionale Landschappen Westhoek.

7

Landschap als laatste getuige Charmante dorpen in beweging

Ben je op zoek naar goed bewaar-de geheimen, verborgen in de kleine maar charmante dorpen van de Westhoek? Zoek niet langer! De provincie ontwikkelde het netwerk “Charmante dorpen”. Ze treden hiermee in de voetsporen van het Franse equivalent “Villages Patrimoines” dat je in twintig dor-pen uit Frans-Vlaanderen op ont-dekkingstocht laat gaan.

Dorpen zoals Stuivekenskerke, Reningelst, Westouter,… zijn for-midabele getuigenissen van wat vroeger het landelijke Vlaanderen was. Het zijn de mooiste voor-beelden van de hedendaagse Westhoekdorpen en ze geven een indruk van wat de regio morgen kan zijn. Architectuur, landschap-pen, animaties, tradities, geschie-denis en de hartelijkheid van de inwoners en de streek zelf. Ga op pad en ontdek zelf wat de Westhoekdorpen uniek maakt.

Bezoek de tentoonstelling “Dorpen in beweging”, ga op stap met de app “De Bergen” op je smartpho-ne, of doe mee aan een van de tal-rijke activiteiten. Je vindt ze vanaf pagina 13 in onze kalender. Ze zijn aangeduid met dit icoontje:

© Westtoer

Onderhoud van je haag nodig?Neem dan contact op met ’t Boerenlandschap vzw en één van hun chauffeurs komt bij je langs om de haag machinaal te onderhouden. Iedereen die eigenaar is van een landelijke

haag of heg, kan een beroep doen op ’t Boerenlandschap voor het onderhoud ervan. Landbouwers kunnen in veel gevallen zelfs een toelage verkrijgen voor het onder-houd van de haag via een beheerovereenkomst met de

Terco ten einde: de eindbalans

Twee jaar lang werkten we aan “Terco”, een project waar-mee partners uit Frankrijk en Vlaanderen de biodiversiteit op het platteland wilden stimuleren en het erfgoed beter wilden bewaren. Na een periode van twee jaar maken we hier de balans op: wat realiseerden we nu precies?

We inventariseerden bedreigde diersoorten zoals de geelgors en de kamsalamander. Op basis van deze gege-vens stelden alle projectpartners maatregelen op die het behoud van deze soorten en hun leefomgeving stimule-ren. Zo groeven we bijvoorbeeld poelen en plantten we hagen, houtkanten en boomgaarden aan bij landbouwers en particulieren.

We restaureerden ook het vakwerkhuisje aan het Helleketelbos te Watou. Enkele specialisten hielpen ons met het houtskelet en daarna werkten we de muren af met leem, een typische bouwwijze van vroeger in onze streek. We deden dit niet alleen, enkele klasjes uit de

school van Abele staken ook hun handen uit de mouwen en de vereniging

Yserhouck uit Noord-

Frankrijk leerde ons de aloude techniek. Talrijke vrijwilligers droegen ook hun steentje bij.

Na twee jaar mogen we concluderen dat onze regio aantrekke-lijker geworden is voor bewoners, bedrijven en toeristen. We pak-ten samen met Noord-Franse partners uitdagingen aan op vlak van biodiversiteit en klimaatverandering. Uiteraard stoppen we nu niet, maar blijven we verder werken aan ons mooie landschap.

Vlaamse Landmaatschappij. Ook sommige gemeen-ten voorzien vergoedingen voor de bewoners van het platteland.

’t Boerenlandschap stelt ook een houtsplijtmachine te huur voor het verkleinen van alle houtblokken.

> Info: Régine Schollaert, 057 23 08 59, regine.schollaert@rlwh.be, www.boerenlandschap.be> Met steun van de Provincie West-Vlaanderen

In oktober 2013 werd langs de

Westkaai in Ieper een archeologisch

vooronderzoek uitgevoerd naar sporen van de Ieperse

Vesten. Tot de verbazing van de archeologen werden

er op een deel van de site sporen gevonden van grote

baksteenovens. Het formaat van de bakstenen, 22 x 10

x 5cm, wijst erop dat deze stenen gebruikt werden in de

17de eeuw om er een deel van de Ieperse Vesten mee

te bouwen.

De Vaubanvesting in Ieper werd opgericht vanaf 1678 en

vervangt grotendeels de Bourgondische verdedigings-

muren uit de 14de eeuw. Ieper is één van de versterkte

steden in de lange verdedigingsgordel die Frankrijk

in het noorden heeft aangelegd onder Lodewijk XIV.

Voor de bouw van de eerste fase van de Vaubanvesting

waren zo’n 30 miljoen bakstenen nodig. Die stenen wer-

den uiteraard niet allemaal aangevoerd, maar groten-

deels ter plaatse gebakken. Het is voor de eerste keer in

België dat zo’n baksteenoven wordt opgegraven.

De baksteenovens waren tijdelijke constructies die

buiten werden opgezet en waarvan de gestapelde

bakstenen het lichaam vormen. Tijdens het vooronder-

zoek werd duidelijk dat er op dezelfde plaats verschil-

lende fases aanwezig zijn, die elkaar waarschijnlijk kort

opvolgden. Een vergelijkbare opstelling zien we in de

streek terugkomen net na de Eerste Wereldoorlog, toen

de steenbakkerijen in de streek verwoest waren.

Tussen de gestapelde bakstenen waren stookgangen

aangebracht, waar ondermeer houtskool werd aange-

troffen. De afkomst van de houtskool is nu nog onbe-

kend, maar hoogstwaarschijnlijk gaat het om Franse

houtskool uit het Noord-Franse steenkoolbekken. Enkel

de onderkanten van de ovens zijn deels bewaard en

vooral slecht gebakken bakstenen blijven nu over in de

ondergrond.

Aan de hand van baksteenformaten kunnen we de

ouderdom van muren, gebouwen en structuren achter-

halen. Algemeen genomen kan men zeggen: hoe langer

de steen, hou ouder hij is. Zo zijn de stenen in de

13de eeuw in Ieper tussen de 27 en 30cm lang, en in

de 17de eeuw tussen de 21 en 23 cm.

Voor welk deel van de vesten deze bakstenen bedoeld

zijn, zal waarschijnlijk niet te achterhalen zijn, maar

mogelijk voor de muren rond de vroegere Neerstad.

Vanaf begin maart 2014 start de archeologische

opgraving naar de baksteenovens, zodat ze volledig

in kaart kunnen worden gebracht en er nog extra

informatie kan verzameld worden.

Op zoek naar de oorsprong van de bakstenen voor de Ieperse Vesten

Wie in de Westhoek rondloopt, ziet overal de getuigen

van de Eerste Wereldoorlog opdoemen, al dan niet in

de aanwezigheid van grote groepen toeristen. Na 100

jaar is echter ook nog een groot deel van de restanten

bewaard in de ondergrond, onzichtbaar voor het brede

publiek.

Tijdens archeologische

opgravingen worden

hierbij kleine stukjes

van dat erfgoed bloot-

gelegd en onderzocht.

De Gentse universiteit

wil in de komende jaren

de bewaring van het

ondergrondse oorlogs-

erfgoed op grote schaal

onderzoeken. En dat

doen ze zonder in de

bodem in te grijpen.

Het project zal voor het in kaart brengen van het oorlogs-

landschap uitgaan van drie methodes: het onderzoek

van luchtfoto’s uit de periode 1914-1918, de studie van

het huidige landschap en het gebruik van bodemsen-

soren om percelen in het frontgebied te scannen. Deze

percelen zullen gelegen zijn langs de hele frontzone, van

aan de polders langsheen de kust tot aan de heuvel-

streek nabij de grens met Frankrijk. In deze regio gaat

het om de gemeenten Heuvelland, Ieper, Langemark-

Poelkapelle, Mesen en Zonnebeke.

Het is de bedoeling dat met toestemming van de land-

eigenaar een quad heen en weer rijdt en een slede met

de bodemsensor trekt. Er gaat niets in de bodem en

om gewasschade maximaal te beperken zal gewerkt

worden op weiland of voor of na de oogst op akkers.

De resultaten van de opmetingen worden achteraf aan

de landeigenaars meegedeeld. Zij beschikken dan over

extra indicaties van de mogelijke aanwezigheid van

oorlogsrestanten in de ondergrond van hun terreinen.

De Gentse universiteit wil ook onderlijnen dat het hier

om metingen gaat die enkel gebruikt zullen worden

in het kader van wetenschappelijk onderzoek. Deze

metingen zullen niet gebruikt worden voor doelein-

den zoals onteigeningen, verplichte saneringen of

archeologische opgravingen. De resultaten van dit

project zullen na afloop o.a. te zien zijn in musea in

de regio.

Voor meer info over dit project:

Universiteit Gent:

Prof. M. Van Meirvenne

Vakgroep Bodembeheer

marc.vanmeirvenne@ugent.be

09/264 60 56

www.wo1.ugent.be

Archeo7:

Jan Decorte

archeologie@co7.be

0473/46 01 78

www.archeo7.be

Onderzoeksproject naar de bewaring van oorlogserfgoed in de bodem

Wie in de Westhoek rondloopt, ziet overal de getuigen

van de Eerste Wereldoorlog opdoemen, al dan niet in

de aanwezigheid van grote groepen toeristen. Na 100

jaar is echter ook nog een groot deel van de restanten

bewaard in de ondergrond, onzichtbaar voor het brede

publiek.

Tijdens archeologische

opgravingen worden

hierbij kleine stukjes

van dat erfgoed bloot-

gelegd en onderzocht.

De Gentse universiteit

wil in de komende jaren

de bewaring van het

ondergrondse oorlogs-

erfgoed op grote schaal

onderzoeken. En dat

doen ze zonder in de

bodem in te grijpen.

Het project zal voor het in kaart brengen van het oorlogs-

landschap uitgaan van drie methodes: het onderzoek

van luchtfoto’s uit de periode 1914-1918, de studie van

het huidige landschap en het gebruik van bodemsen-

soren om percelen in het frontgebied te scannen. Deze

percelen zullen gelegen zijn langs de hele frontzone, van

aan de polders langsheen de kust tot aan de heuvel-

streek nabij de grens met Frankrijk. In deze regio gaat

het om de gemeenten Heuvelland, Ieper, Langemark-

Poelkapelle, Mesen en Zonnebeke.

Het is de bedoeling dat met toestemming van de land-

eigenaar een quad heen en weer rijdt en een slede met

de bodemsensor trekt. Er gaat niets in de bodem en

om gewasschade maximaal te beperken zal gewerkt

worden op weiland of voor of na de oogst op akkers.

De resultaten van de opmetingen worden achteraf aan

de landeigenaars meegedeeld. Zij beschikken dan over

extra indicaties van de mogelijke aanwezigheid van

oorlogsrestanten in de ondergrond van hun terreinen.

De Gentse universiteit wil ook onderlijnen dat het hier

om metingen gaat die enkel gebruikt zullen worden

in het kader van wetenschappelijk onderzoek. Deze

metingen zullen niet gebruikt worden voor doelein-

den zoals onteigeningen, verplichte saneringen of

archeologische opgravingen. De resultaten van dit

project zullen na afloop o.a. te zien zijn in musea in

de regio.

Voor meer info over dit project:

Universiteit Gent:

Prof. M. Van Meirvenne

Vakgroep Bodembeheer

marc.vanmeirvenne@ugent.be

09/264 60 56

www.wo1.ugent.be

Archeo7:

Jan Decorte

archeologie@co7.be

0473/46 01 78

www.archeo7.be

Onderzoeksproject naar de bewaring van oorlogserfgoed in de bodem

Brochure ‘Hoe archiveren?’Begin juli 2014 stelden Erfgoedcel CO7 en de archief-

diensten uit de Zuidelijke Westhoek de regionale

brochure ‘Hoe archiveren? Praktische gids voor het

behoud en beheer van jouw archief’ voor. Wat is een

archief? Wat zijn de vijanden van het archief? Hoe

zet ik mijn archief op orde? Hoe bewaar ik papieren

documenten, beeldmateriaal of audiovisuele docu-

menten? Wat met digitale bestanden? De brochure

geeft antwoord op deze vragen in drie hoofdstuk-

ken: ‘Ken je archief’, ‘Ken je vijand’ en ‘Zorg voor

je archief’. De tips over het behoud en beheer van

een archief geven iedereen de kans om een eigen,

uniek stukje geschiedenis veilig te stellen voor de

toekomst. Naast de vele archiefstukken in openbare

instellingen vind je ook unieke documenten terug bij

erfgoedverenigingen, socio-culturele verenigingen,

sportverenigingen, de lokale handelaar, de privéver-

zamelaar of de gewone man in de straat.

> Je kan deze brochure

gratis bestellen via

www.erfgoedcelco7.be of via

erfgoedcel@co7.be. Je kan ook

terecht bij de lokale archief-

diensten van Heuvelland,

Ieper, Langemark-Poelkapelle,

Mesen, Poperinge, Vleteren en

Zonnebeke om een exemplaar

te verkrijgen.

WorkshopDe workshop ‘Hoe archiveren?’ zet vier aspecten van archief-

beheer in de kijker: verpakking en bewaring, selectie en vernie-

tiging, inventariseren en digitaal archiveren. Iedere deelnemer

krijgt de kans om zich te verdiepen in drie van de vier onderwer-

pen. Tijdens de pauzes staat Archiefbank Vlaanderen klaar om

haar werking voor te stellen. Een medewerker van Erfgoedcel

CO7 geeft een woordje uitleg bij de erfgoedbank ‘WESTHOEK

verbeeldt’ en de uitleendienst van CO7.

Het programma op zaterdag 20 september ziet er als volgt uit:

• 9u-9u30 verwelkoming

• 9u30-10u10 sessie 1

• 10u10-10u25 pauze

• 10u25-11u05 sessie 2

• 11u05-11u20 pauze

• 11u20-12u10 sessie 3

• 12u10-13u contactmoment met broodjes

Onthaalcentrum De Kazematten in Ieper © Stad Ieper – Tijl Capoen

Workshop‘Hoe archiveren?’Erfgoedcel CO7 en de lokale archiefdiensten uit de Zuidelijke Westhoek organiseren op zaterdag 20 september 2014 in het Stadsarchief van Ieper de workshop ‘Hoe archiveren?’.

> Heb je zin om aan de slag te gaan met je archief en wil

je graag deelnemen aan deze workshop over archiefbeheer?

Schrijf je nu in via www.erfgoedcelco7.be en geef je keuzes door.

Voor meer informatie, neem contact op met Erfgoedcel CO7

via erfgoedcel@co7.be of telefonisch op 057/23 93 12.

Brochure ‘Hoe archiveren?’Begin juli 2014 stelden Erfgoedcel CO7 en de archief-

diensten uit de Zuidelijke Westhoek de regionale

brochure ‘Hoe archiveren? Praktische gids voor het

behoud en beheer van jouw archief’ voor. Wat is een

archief? Wat zijn de vijanden van het archief? Hoe

zet ik mijn archief op orde? Hoe bewaar ik papieren

documenten, beeldmateriaal of audiovisuele docu-

menten? Wat met digitale bestanden? De brochure

geeft antwoord op deze vragen in drie hoofdstuk-

ken: ‘Ken je archief’, ‘Ken je vijand’ en ‘Zorg voor

je archief’. De tips over het behoud en beheer van

een archief geven iedereen de kans om een eigen,

uniek stukje geschiedenis veilig te stellen voor de

toekomst. Naast de vele archiefstukken in openbare

instellingen vind je ook unieke documenten terug bij

erfgoedverenigingen, socio-culturele verenigingen,

sportverenigingen, de lokale handelaar, de privéver-

zamelaar of de gewone man in de straat.

> Je kan deze brochure

gratis bestellen via

www.erfgoedcelco7.be of via

erfgoedcel@co7.be. Je kan ook

terecht bij de lokale archief-

diensten van Heuvelland,

Ieper, Langemark-Poelkapelle,

Mesen, Poperinge, Vleteren en

Zonnebeke om een exemplaar

te verkrijgen.

WorkshopDe workshop ‘Hoe archiveren?’ zet vier aspecten van archief-

beheer in de kijker: verpakking en bewaring, selectie en vernie-

tiging, inventariseren en digitaal archiveren. Iedere deelnemer

krijgt de kans om zich te verdiepen in drie van de vier onderwer-

pen. Tijdens de pauzes staat Archiefbank Vlaanderen klaar om

haar werking voor te stellen. Een medewerker van Erfgoedcel

CO7 geeft een woordje uitleg bij de erfgoedbank ‘WESTHOEK

verbeeldt’ en de uitleendienst van CO7.

Het programma op zaterdag 20 september ziet er als volgt uit:

• 9u-9u30 verwelkoming

• 9u30-10u10 sessie 1

• 10u10-10u25 pauze

• 10u25-11u05 sessie 2

• 11u05-11u20 pauze

• 11u20-12u10 sessie 3

• 12u10-13u contactmoment met broodjes

Onthaalcentrum De Kazematten in Ieper © Stad Ieper – Tijl Capoen

Workshop‘Hoe archiveren?’Erfgoedcel CO7 en de lokale archiefdiensten uit de Zuidelijke Westhoek organiseren op zaterdag 20 september 2014 in het Stadsarchief van Ieper de workshop ‘Hoe archiveren?’.

> Heb je zin om aan de slag te gaan met je archief en wil

je graag deelnemen aan deze workshop over archiefbeheer?

Schrijf je nu in via www.erfgoedcelco7.be en geef je keuzes door.

Voor meer informatie, neem contact op met Erfgoedcel CO7

via erfgoedcel@co7.be of telefonisch op 057/23 93 12.

De website van ‘WESTHOEK verbeeldt’ is volledig vernieuwd.

De beeldbank werd uitgebreid tot een erfgoedbank met ver-

schillende collecties. Het is nu mogelijk om met één zoekop-

dracht zowel in de beelden als in de kranten te zoeken. Ga op

www.westhoekverbeeldt.be op ontdekking door meer dan

40.000 beelden en 200.000 krantenpagina’s. In de toekomst

zullen ook audio- en videocollecties die de geschiedenis van

de Westhoek illustreren, toegevoegd worden.

WESTHOEK verbeeldt’ is een project van Erfgoedcel CO7,

projectvereniging AchtHoek en de gemeente Kortemark.

Wil je zelf aan de slag met oud beeldmateriaal?

‘WESTHOEK verbeeldt’ zoekt vrijwilligers!

Neem contact op met

Erfgoedcel CO7

via erfgoedcel@co7.be

of via 057 23 93 12.

Erfgoedkids 2.0: objecten voor erfgoedkoffer gezochtVoor de samenstelling van een erfgoedkoffer zijn we op zoek naar erfgoedobjecten die verband

houden met vrije tijd, zoals oud speelgoed, volkssporten, … De koffer zal gebruikt worden als aan-

vulling op het educatief pakket Erfgoedkids 2.0, waarmee kinderen van het 5de en 6de leerjaar de

betekenis van erfgoed ontdekken. Kijk je even op zolder, in de kelder of in een kast van je (over)-

grootouders? Iets gevonden? Contacteer Erfgoedcel CO7 via erfgoedcel@co7.be of telefonisch op

057/23 93 12. Het educatief pakket Erfgoedkids 2.0 is beschikbaar vanaf oktober.

Onze folder ‘Cultuur in de klas’ maakt leerkrachten warm voor het cultuureducatief aanbod in de regio.

Ontdek er ook andere educatieve pakketten, vormingsmomenten en het ondersteuningsaanbod van CO7.

Bekijk de folder op www.co7.be/cultuureducatie of bestel een gratis exemplaar via cultuureducatie@co7.be

‘WESTHOEK verbeeldt’ in een nieuw kleedje

OPROEP WO II – VERHALEN

Heb je de Tweede Wereldoorlog meegemaakt en wil je over deze

periode getuigen? Wij horen graag jouw persoonlijk verhaal.

Op 10 mei 2015 is het exact 75 jaar geleden dat het Duitse leger

België binnenviel en de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Deze her-

denking willen Erfgoedcel CO7 en heemkring Aan de Schreve

i.s.m. partners uit de zeven gemeenten uit de Zuidelijke West-

hoek in de kijker plaatsen. We laten getuigen uit de Tweede

Wereldoorlog aan het woord over hun kindertijd, de Meidagen,

het dagelijkse leven tijdens de bezetting, hun herinneringen aan

de bevrijding, …

Ben je geboren vóór 1938 en heb je nog herinneringen aan deze

periode? Ken je iemand die de Tweede Wereldoorlog heeft meege-

maakt en hierover kan vertellen? Laat het ons zeker weten. We

zorgen ervoor dat deze unieke getuigenissen niet verloren gaan.

MEER INFO

Erfgoedcel CO7 – Sint-Jacobsstaat 1 – 8900 Ieper

erfgoedcel@co7.be – 057 239 312

wat zeg je, biodiversiteit ?

in de Westhoek

UiTtip

De Soldaat-facteur en Rachel, vanaf 11 november in Mesen

‘De Soldaat-facteur en Rachel’ is de nieuwe voor-

stelling van Compagnie Cecilia die op dinsdag 11

november 2014 in première gaat in het unieke kader

van de Sint-Niklaaskerk in Mesen. Acteurs Johan

Heldenbergh en Mieke Dobbels gaan aan de slag met

de tekst van Arne Sierens.

In ‘De Soldaat-facteur en Rachel’ zijn twee perso-

nages aan het woord die los van elkaar hun verhaal

vertellen na de oorlog. Ze vertellen over de illusie

van ‘nooit meer oorlog’, de periode van opluchting

en losbandigheid, hun hoop in de toekomst. Maar als

tranen worden ingeslikt en littekens worden verbor-

gen, blijven trauma’s nazinderen.

De productie maakt deel uit van het herdenkings-

programma Gone West van de Provincie West-

Vlaanderen.

Meer info: tickets@mesen.be,

www.compagnie-cecilia.be, www.gonewest.be

UiTtip

26ste Open Monumentendag op zondag 14 september

Het programma van de 26ste editie van Open

Monumentendag in de Zuidelijke Westhoek biedt

opnieuw voor elk wat wils en dit keer onder de noemer

‘Erfgoed vroeger, nu en in de toekomst’.

In Heuvelland wordt het verhaal van de ‘Korte

Twintigste Eeuw’ gebracht, een eeuw van conflicten

die onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn. Op drie

authentieke sites ervaar je dit in de praktijk: de Duitse

WOI-loopgraven van Bayernwald, de WOII-bunker

uit de Maginotlinie en de Commandobunker uit de

Koude Oorlog. In Zonnebeke wordt op de site van

het Kasteeldomein de geschiedenis van tien eeuwen

Zonnebeke verteld, van de Augustijnenabdij tot de

heropbouw na WOI. In Poperinge staat een wandeling

in het spoor van WOI op het programma. In Watou

zijn jong en oud welkom bij de smid van ’t Rattekot

die demonstraties geeft in de ‘oude smisse’ van het

moderne familiebedrijf Made in Inox. Muzikale animatie

en een toonmoment van ‘POPERINGE verbeeldt’ over

de Steenvoordestraat/Rattekothoek maken het plaatje

compleet.

Meer info: www.openmonumenten.be

Doorlopend Dorpen in beweging - tentoonstelling Sint-Laurentiuskerk i: Toerisme Heuvelland tot 30/03/2015 Boeiend verhaal van dorpen in en om gemeente Heuvelland Kemmel Gratis

Doorlopend van Over the top - tentoonstelling Bezoekerscentrum De Palingbeek i: Bezoekerscentrum De Palingbeek 02/09 tot 13/11 Wat als we de klimaatverandering geen halt toe roepen? Vaartstraat 7, Zillebeke Gratis

In deze expo maken we een sprong naar de toekomst. Hoe ziet die er uit als we doen alsof er niets aan de hand is?

We ontdekken toekomstbeelden, absurde situaties, getuigenissen,vernieuwende oplossingen en informatie over de thema’s voeding, mobiliteit, energie, consumptie en natuur. Het doemdenken late

we achterwege. Hier krijg je een positieve insteek en we gaan op zoek naar constructieve oplossingen.

SEPTEMBER

ZO 14/09 Dieren verzorgen Milieuboerderij De Palingbeek 14u00 i: Milieuboerderij De Palingbeek Vaartstraat 7, Zillebeke 17u00 Gratis

ZO 14/09 Landschapswandeling Wulvergem Kerk Wulvergem 14u30 i: Stichting Marguerite Yourcenar e 2, gratis leden SMY

DO 18/09 Wonen op maat van het dorp Kerk Kemmel 19u00 i: RLWH Via het spel ‘Morgen bouwen’ denken we na over het Gratis wonen, bouwen en samenleven in een dorp

VR 19/09 Start cursus Natuurgids Bezoekerscentrum De Palingbeek 09u00 € 220 voor volledige cursus, Word begeleider in de natuur Vaartstraat 7, Zillebeke 12u00 € 180 leden NP of € 8 per dagdeel Elke vrijdag van 19 september 2014 tot oktober 2015 voor het verkorte traject

Je houdt van de natuur? Je wil graag natuurgebonden workshops en/of wandelingen voor klasgroepen of volwassenen begelei-den? Je kunt je af en toe vrijmaken tijdens de schoolweek, de schoolvakanties of het weekend? Dan is dit misschien iets voor jou! Volg je het volledig traject? Dan wordt je kennis over natuur en milieu verruimd en ontvang je een erkend natuurgids-diploma. Je leert heel wat natuurdomeinen kennen en wordt begeleid in het aanleren van diverse methodieken om actief in de natuur bezig te zijn met diverse doelgroepen. Wie een verkort traject volgt kan aan de slag in de provinciale bezoekerscentra voor het begeleiden van educatieve modules of workshops. Het volledig programma vind je op www.west-vlaanderen.be/palingbeek > begeleider in de natuur.Info en inschrijven: Ann Vansteenhuyse (057 23 08 57, ann.vansteenhuyse@rlwh.be), Kristin Kino (057 23 08 41, kristin.kino@west-vlaanderen.be), Ann D’heedene (050 82 57 26, ann.dheedene@c-v-n.be), Rudy Claeys (057 20 24 54,natuurpuntwestland@telenet.be)

ZA 20/09 Insecteninventarisatie Ingang golfterrein 13u00 i: NP Westland, Krist Met vlinder- en sleepnetten proberen we heel wat Eekhofstraat 14, Hollebeke kleine kriebels te vangen

ZA 20/09 Nachtvlinders Ingang golfterrein 21u00 i: NP Westland, Krist We lokken nachtvlinders met licht en stroop Eekhofstraat 14, Hollebeke

Kalender

13

speciale aandacht voor kinderen en gezinnen

Cursus, werkwinkel

of infomomentFietsen metbegeleiding

Wandeling metbegeleiding

Kindvriendelijketuin

Charmante dorpenDoe-activiteiten

Meer informatie over de activiteiten op www.rlwh.be

wat zeg je, biodiversiteit ?

in de Westhoek

UiTtip

De Soldaat-facteur en Rachel, vanaf 11 november in Mesen

‘De Soldaat-facteur en Rachel’ is de nieuwe voor-

stelling van Compagnie Cecilia die op dinsdag 11

november 2014 in première gaat in het unieke kader

van de Sint-Niklaaskerk in Mesen. Acteurs Johan

Heldenbergh en Mieke Dobbels gaan aan de slag met

de tekst van Arne Sierens.

In ‘De Soldaat-facteur en Rachel’ zijn twee perso-

nages aan het woord die los van elkaar hun verhaal

vertellen na de oorlog. Ze vertellen over de illusie

van ‘nooit meer oorlog’, de periode van opluchting

en losbandigheid, hun hoop in de toekomst. Maar als

tranen worden ingeslikt en littekens worden verbor-

gen, blijven trauma’s nazinderen.

De productie maakt deel uit van het herdenkings-

programma Gone West van de Provincie West-

Vlaanderen.

Meer info: tickets@mesen.be,

www.compagnie-cecilia.be, www.gonewest.be

UiTtip

26ste Open Monumentendag op zondag 14 september

Het programma van de 26ste editie van Open

Monumentendag in de Zuidelijke Westhoek biedt

opnieuw voor elk wat wils en dit keer onder de noemer

‘Erfgoed vroeger, nu en in de toekomst’.

In Heuvelland wordt het verhaal van de ‘Korte

Twintigste Eeuw’ gebracht, een eeuw van conflicten

die onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn. Op drie

authentieke sites ervaar je dit in de praktijk: de Duitse

WOI-loopgraven van Bayernwald, de WOII-bunker

uit de Maginotlinie en de Commandobunker uit de

Koude Oorlog. In Zonnebeke wordt op de site van

het Kasteeldomein de geschiedenis van tien eeuwen

Zonnebeke verteld, van de Augustijnenabdij tot de

heropbouw na WOI. In Poperinge staat een wandeling

in het spoor van WOI op het programma. In Watou

zijn jong en oud welkom bij de smid van ’t Rattekot

die demonstraties geeft in de ‘oude smisse’ van het

moderne familiebedrijf Made in Inox. Muzikale animatie

en een toonmoment van ‘POPERINGE verbeeldt’ over

de Steenvoordestraat/Rattekothoek maken het plaatje

compleet.

Meer info: www.openmonumenten.be

Kalender

ZA 20/09 Paddenstoeleninventarisatie Ingang golfterrein 13u00 i: NP Westland, Ann We vinden diverse zwammen in de bossen en zomen Eekhofstraat 14, Hollebeke van het golfgebied

ZO 21/09 Bomen herkennen Bezoekerscentrum De Palingbeek 14u00 i: Bezoekerscentrum De Palingbeek Vaartstraat 7, Zillebeke

ZA 27/09 Tjoekebosspel Ingang Tjoekebos 14u00 i: JNM Voor kinderen en jongeren van 7 tot 15 jaar Havermuis, Poperinge 16u30 Gratis

ZA 27/09 Begeleide wandeling in Tortelbos met aansluitend eetfestijn Familiekring 16u30 i: NP De Bron Keuze uit traditionele of vegetarische barbecue Crescendostraat 19, Ieper € 18, wandeling, aperitief, bbq, dessert inbegrepen, € 9 <12j

ZO 28/09 Theater in het bos (zie pag. 5) Parking Helleketelbos 14u00 i: RLWH Saskia neemt je mee op sleeptouw Vijfgemetenstraat 4, Poperinge + 16u30 € 3 of e 10 per gezin, inschrijven!

ZO 28/09 Natuur-avontuur (zie pag. 5) Parking Helleketelbos 15u00 i: RLWH Struin rond in het bos en ontdek inspirerende plekjes! Vijfgemetenstraat 4, Poperinge Gratis, inschrijven!

ZO 28/09 Wandeling Helleketelbos (zie pag. 5) Parking Helleketelbos 14u30 i: RLWH De boswachter dompelt je onder in het bosleven Vijfgemetenstraat 4, Poperinge Gratis, inschrijven!

ZO 28/09 Paddenstoelenwandeling palingbeek Parking cafetaria De Palingbeek 14u30 i: Stichting Marguerite Yourcenar Ontdek de vliegenzwam, varkensoortje, platte Palingbeekstraat, Zillebeke e 2, gratis leden SMY tonderzwam, elfenbankje,…

speciale aandacht voor kinderen en gezinnen

Cursus, werkwinkel

of infomomentFietsen metbegeleiding

Wandeling metbegeleiding

Kindvriendelijketuin

Charmante dorpenDoe-activiteiten

Lichtfront 17/10 © Bart Heirweg Wonen op maat van het dorp 18/09

RLWH057 23 08 50, info@rlwh.be

Natuurpunt WestlandRudy Claeys, 057 20 24 54, natuurpuntwestland@telenet.beKrist Calmeyn, 0475 36 37 04, krist.calmeyn@skynet.beAnn Top, 0479 57 99 30, ann.top@skynet.beOlivier Dochy, 051 77 27 41, olivier.dochy@scarlet.be

VormingPlus Oostende-Westhoek058 31 14 94, westhoek@vormingplus.be, www.vormingplus.be

Velt WestlandDirk De Ridder, 057 33 60 63, deridder.dirk@telenet.beMarnix Desimpel, 0479 87 40 73, desimpel.marnix@telenet.beMargot Huyghe, 057 20 41 26, margot.huyghe@skynet.be

Stichting Marguerite YourcenarPiet Hardeman, 057 44 56 57, piet.hardeman@telenet.beNatuurpunt De Bron051 54 52 44, info@debron.be

Meer informatie over de activiteiten op www.rlwh.be

OKTOBER

DO 02/10 Het groene en kruidige huishouden OC ’t Gelevelt 19u30 i: VormingPlus Oostende-Westhoek Ga zelf aan de slag met aromatische kruiden voor Geluveldplaats 13, Geluveld 21u30 € 15 huishoudelijk gebruik

ZA 04/10 Pleisteren met leem Strobalenwoning Bert Samyn 09u00 i: VormingPlus Oostende-Westhoek Kom kennismaken en experimenteren met het lemen Beverenstraat 78, Leisele 12u00 € 25, draag werkkledij van binnenmuren

ZO 05/10 Paddenstoelenwandeling in verdronken weide en Vijverhuis Zillebeke vijver 09u30 i: NP Westland, Krist Zillebeke vijver Ieper € 1, gratis leden NP In deze anders bekende vogelgebieden bloeien nu heel wat soorten zwammen

DI 07/10 Culinaire wandeling in het Helleketelbos De Boshoeve 14u00 i: VormingPlus Oostende-Westhoek Je maakt kennis met talrijke planten en krijgt tips Vijfgemetenstraat, Poperinge 16u30 € 10, draag stevige schoenen voor het gebruik van bessen

WO 08/10 Fermenteren van groenten Milieuboerderij De Palingbeek 19u30 i: Velt Westland, Margot Leer alles over deze bewaarmethode waarbij groenten Vaartstraat 7, Zillebeke € 8, € 5 leden Velt worden “voorverteerd”

VR 10/10 De Low Impactman Klimaatshow Conferentiezaal Stadhuis Ieper 20u00 i: Bezoekerscentrum De Palingbeek Eco-comedy over leven met weinig energieverbruik Grote Markt 34, Ieper € 5, hapje en drankje inbegrepen, inschrijven! Steven Vromman wordt wel eens de man met de kleinste ecologische voetafdruk van het land genoemd. Hij besliste in 2008 om zijn leven overhoop te gooien en op zoek te gaan naar een goed leven binnen de grenzen van één planeet. Dat wil zeggen leven zonder auto, vlees, televisie en vliegtuig. Leven met een fractie van het energiegebruik van de gemiddelde Belg en leven met 1 PMD-zak per jaar. Na vele mediaoptredens en een theatertournee introduceert hij met de ‘Grote Low Impact Man Show’ een nieuw genre: de eco-comedy. In een boeiende show met veel humor, sprekende beelden, confronterende cijfers en interactieve momenten met het publiek brengt hij de grote wereldproblemen tot een hanteerbaar niveau. Na de voorstelling ga je naar huis met een reeks nieuwe tips en de vaste overtuiging dat we samen het verschil kunnen maken. We sluiten af met een duurzaam hapje en drankje.

ZA 11/10 Op ontdekking in de Galgebossen (zie pag. 4) Parking Galgebossen 17u00 i: RLWH De boswachter neemt je mee op sleeptouw in het Galgenbos Gasthuisstraat, Elverdinge Gratis

ZO 12/10 Zwanzen over zwammen Boswachtershuis Gasthuisbossen 14u00 i: RLWH Kabouter Pinnemuts laat jullie allen binnen in de wereld Kraneburgstraat 4, Zandvoorde Gratis van de paddenstoel

IVVO057 23 08 83,compostmeester@ivvo.be

Milieuboerderij De Palingbeek057 23 08 61,milieuboerderij.palingbeek@diogenesvzw.be

Milieudienst Poperinge057 34 62 84, milieu@poperinge.be

Toerisme Heuvelland057 45 04 55, katrien.malfait@heuvelland.beValentijn.despeghel@telenet.be, www.curieuswest.be

Bezoekerscentrum De Palingbeek057 23 08 40, bc.palingbeek@west-vlaanderen.be,www.west-vlaanderen.be/palingbeek

Natuurpunt Poperinge-VleterenGuido Quaghebeur, 057 33 79 78, g.quaghebeur@skynet.be,www.natuurpunt-poperinge-vleteren.be

Inverde026 58 24 94, info@inverde.be

JNMMaaike Pyck, 0488 40 36 19maaike.pyck@gmail.com

Kalender

ZO 12/10 Composteren Milieuboerderij De Palingbeek 14u00 i: Milieuboerderij De Palingbeek Vaartstraat 7, Zillebeke 17u00 Gratis

ZO 12/10 Oorlogsverleden in het Polygoonbos (zie pag. 4) Parking nabij café De Dreve 14u30 i: RLWH Ontdek de bewogen geschiedenis van het bos Kruispunt Lange Dreve, Lotegatstraat, Gratis Zonnebeke

ZO 12/10 Landschapswandeling St.-Jans-Cappel (F) Kerk St.-Jans-Cappel 14u30 i: Stichting Marguerite Yourcenar € 2, gratis leden SMY

VR 17/10 Lichtfront: artistieke herdenking 100 jaar Nieuwpoort – Mesen 19u00 i: www.gonewest.be Groote Oorlog in West-Vlaanderen Gratis Draag ook een fakkel en verlicht de frontlijn

ZA 18/10 Paddenstoeleninventarisatie in Katteputten Entrepot, kleine parking Palingbeek 09u30 i: NP Westland, Ann Katteputten bestaan uit ondiepe poelen, omringd door Komenseweg, Hollebeke hakhout bij de spoorwegberm

ZA 18/10 Trage Wegen wandeling “Groote Oorlog” Kerk Wijtschate 14u30 i: Stichting Marguerite Yourcenar € 2, gratis leden SMY

ZA 18/10 Oorlogsverleden in het Polygoonbos (zie pag. 4) Parking nabij café De Dreve 16u00 i: RLWH Ontdek de bewogen geschiedenis van het bos Kruispunt Lange Dreve, Lotegatstraat, Gratis Zonnebeke

ZO 19/10 Open bos in het Couthof (zie pag. 4) Tent naast Couthof 14u00 i: RLWH Het Couthof geeft een deel van zijn geheimen prijs! Couthoflaan 50, Proven Gratis

ZO 19/10 Domein seizoenswandeling Herfst Cafetaria De Palingbeek 18u00 i: Bezoekerscentrum De Palingbeek Ontdek het verhaal van de Oude Vaart, Palingbeekstraat 18, Zillebeke 20u00 Gratis Kasteel De Palingbeek en Wereldoorlog I

DO 23/10 Herfstcreatie maken Bezoekerscentrum De Palingbeek 19u30 i: Bezoekerscentrum De Palingbeek Vaartstraat 7, Zillebeke € 7, inschrijven!

DO 23/10 Cursus serreteelt (les 1/3 voorjaar) De Poelkring 19u30 i: Velt Westland, Marnix Voorkweken en uitbreiden van het kweekseizoen Nieuwplaats 14, Poelkapelle € 45 voor 3 lessen, € 15 leden Velt

ZA 25/10 Ontdek de stilte in de Vleterse Velden Dorpshuis Westvleteren 17u00 i: VormingPlus Oostende-Westhoek Stille avondwandeling van 8 km waarin we versmelten Westvleterendorp 13, Westvleteren 21u00 € 5, soep en broodje inbegrepen met de rust van de omgeving

ZO 26/10 Paddenstoelenwandeling in de Palingbeek Cafetaria De Palingbeek 09u30 i: NP Westland, Rudy Dit uitgestrekt domein is een prachtig gebied Palingbeekstraat 18, Zillebeke Gratis om zwammen te zoeken

ZO 26/10 ‘Stads’wandeling in en om Mesen Cultuurhuis 14u00 i: Toerisme Heuvelland Tocht door een stad met rijke geschiedenis! Markt, Mesen Gratis

speciale aandacht voor kinderen en gezinnen

Cursus, werkwinkel

of infomomentFietsen metbegeleiding

Wandeling metbegeleiding

Kindvriendelijketuin

Charmante dorpenDoe-activiteiten

RLWH057 23 08 50, info@rlwh.be

Natuurpunt WestlandRudy Claeys, 057 20 24 54, natuurpuntwestland@telenet.beKrist Calmeyn, 0475 36 37 04, krist.calmeyn@skynet.beAnn Top, 0479 57 99 30, ann.top@skynet.beOlivier Dochy, 051 77 27 41, olivier.dochy@scarlet.be

VormingPlus Oostende-Westhoek058 31 14 94, westhoek@vormingplus.be, www.vormingplus.be

Velt WestlandDirk De Ridder, 057 33 60 63, deridder.dirk@telenet.beMarnix Desimpel, 0479 87 40 73, desimpel.marnix@telenet.beMargot Huyghe, 057 20 41 26, margot.huyghe@skynet.be

Stichting Marguerite YourcenarPiet Hardeman, 057 44 56 57, piet.hardeman@telenet.beNatuurpunt De Bron051 54 52 44, info@debron.be

Meer informatie over de activiteiten op www.rlwh.be

DI 28/10 De boer op Bezoekerscentrum De Palingbeek 13u30 i: Bezoekerscentrum De Palingbeek Helpen met de klussen op de boerderij, Vaartstraat 7, Zillebeke 16u00 € 3 voor kinderen van 6 tot 8 jaar

WO 29/10 Maak met je (klein)kind een voederhuisje Bezoekerscentrum De Palingbeek 13u30 i: VormingPlus Oostende-Westhoek Maak een leuke voederplank en enkele zaadballen Vaartstraat 7, Zillebeke 16u30 € 11 per kind, volwassene gratis om op te hangen in de tuin

NOVEMBER

DI 04/11 Bezoek Memorial Museum Passchendaele 1917 Memorial Museum Passchendaele 14u00 i: VormingPlus Oostende-Westhoek Ervaar zelf hoe de Britten als mollen onder de grond Pilstraat 5a, Zonnebeke 16u30 € 5 leefden omdat boven alles verdwenen was

ZO 09/11 Muzikale vredeswandeling in een oorlogslandschap Bezoekerscentrum De Palingbeek 14u00 i: VormingPlus Oostende-Westhoek Natuur en mens maakte van het oorlogslandschap Vaartstraat 7, Zillebeke 17u00 € 3, inschrijven voor 02/11 opnieuw een vredesgebied

ZO 09/11 Landschapswandeling Proven Kerk Proven 14u30 i: Stichting Marguerite Yourcenar € 2, gratis leden SMY

ZA 15/11 Dag van de Natuur Wandelpad bij bekkens Bommelaer 09u00 i: Milieudienst Poperinge We voeren beheerwerken uit in het natuurgebied de Bommelaer Provenstraat, Poperinge 11u30

ZA 15/11 Dag van de Natuur Café Chez le Voisin 09u00 i: NP Poperinge-Vleteren We maken de haag vrij op het recent aangekochte weiland Houtkerkestraat 26, Watou 12u00 Trek aangepaste werkkledij aan langs de Heidebeek

ZA 15/11 Dag van de Natuur Kerk Loker 09u00 i: Stichting Marguerite Yourcenar We planten houtkanten en een fruitboomgaard aan +13u30 en NP Westland Meebrengen: spade, werkhandschoenen, stevig schoeisel

ZA 15/11 Dag van de Natuur Café D’Heybeke 14u00 i: NP Poperinge-Vleteren We zetten de struiken vrij en ruimen een perceel Heybrugstraat, Haringe Trek aangepaste werkkledij aan langs de Heidebeek op

ZO 16/11 Dag van de Natuur Fort St.-Nicolas 14u00 i: NP Westland, Rudy We kappen laurierkers, maken een insectenhotel Sasstraat 18, Boezinge We voorzien een hapje en een drankje en ruimen takken op

ZO 16/11 Dag van de Natuur ’t Bosseltje 10u00 i: NP Westland, Ann We bouwen nestkasten en hangen ze op voor Hugotstraat, Langemark 12u00 We voorzien een hapje en een drankje onze gevederde vrienden

DI 18/11 Heggen leggen Vakantiehoeve Rodeberg 08u30 i: Inverde Leer deze aloude techniek van het vlechten van hagen Schomminkelstraat 26, Westouter 15u30 € 50

IVVO057 23 08 83,compostmeester@ivvo.be

Milieuboerderij De Palingbeek057 23 08 61,milieuboerderij.palingbeek@diogenesvzw.be

Milieudienst Poperinge057 34 62 84, milieu@poperinge.be

Toerisme Heuvelland057 45 04 55, katrien.malfait@heuvelland.beValentijn.despeghel@telenet.be, www.curieuswest.be

Bezoekerscentrum De Palingbeek057 23 08 40, bc.palingbeek@west-vlaanderen.be,www.west-vlaanderen.be/palingbeek

Natuurpunt Poperinge-VleterenGuido Quaghebeur, 057 33 79 78, g.quaghebeur@skynet.be,www.natuurpunt-poperinge-vleteren.be

Inverde026 58 24 94, info@inverde.be

JNMMaaike Pyck, 0488 40 36 19maaike.pyck@gmail.com

Kalender

Doorlopend van Vlieg er eens in! Bezoekerscentrum De Palingbeek i: Bezoekerscentrum De Palingbeek 20/11 tot 22/02 Tentoonstelling over vogels, nesten en kasten Vaartstraat 7, Zillebeke Gratis

DO 20/11 Koken zonder restjes OC de Galoye 19u00 i: IVVO Tips voor het aankopen, bewaren van producten Dikkebusstraat 131, Loker 22u00 Gratis, inschrijven! en hoe ook schil en loof verwerken

ZA 22/11 Paddenstoeleninventarisatie Parking restaurant Scherpenberg 09u30 i: NP Westland, Ann We speuren naar zwammen in de prachtige vallei Dikkebusstraat 77, Loker van de Scherpenberg

ZA 22/11 Harige Herfstnamiddag Muziekcentrum Dranouter 14u00 i: JNM We vilten paddenstoelen, armbandjes, beestjes, Dikkebusstraat 234, Dranouter 16u30 € 5, gratis leden JNM je naam, handschoenen,…

ZO 23/11 Hennep: geschiedenis en verwerking van hennep Bezoekerscentrum De Palingbeek 14u00 i: Bezoekerscentrum De Palingbeek + demonstratie van wol tot draad Vaartstraat 7, Zillebeke 16u00 Gratis, inschrijven!

DECEMBER WO 03/12 Leef je in in de wondere wereld van de kerk- en steenuil! Bezoekerscentrum De Palingbeek 20u00 i: Natuurpunt De Bron Heropstart van de kerk- en steenuilenwerkgroep in de regio Vaartstraat 7, Zillebeke Gratis

DO 04/12 Wintercreatie maken Bezoekerscentrum De Palingbeek 19u30 i: Bezoekerscentrum De Palingbeek Vaartstraat 7, Zillebeke € 7, inschrijven!

ZA 06/12 Vetbollenactiviteit voor kinderen van 7 tot 12 jaar Jeugdcentrum De Kouter 14u00 i: JNM Maak vetbolletjes, pindanotenketting en ander lekkers Komstraat 30, Poperinge 16u30 Gratis voor de vogels in jouw tuin

ZO 07/12 Winterwandeling in het domein Bezoekerscentrum De Palingbeek 09u30 i: Bezoekerscentrum De Palingbeek Vaartstraat 7, Zillebeke Gratis

DI 09/12 Lezing Dirk Draulans CC Ghybe 20u00 i: NP Poperinge-Vleteren Hoe zet de mens de wereld steeds meer naar zijn hand? St. Annastraat 33, Poperinge € 7 add, € 5 vvk

ZA 13/12 Paddenstoelenwandeling in Gasthuisbossen Voetbalplein Hollebeke 09u30 i: NP Westland, Rudy Geniet van de late herfst en de late bloeiende Werviksestraat 208, Zillebeke zwammen in deze mooie bossen

ZO 14/12 Landschapswandeling Nieuwkerke Kerk Nieuwkerke 14u30 i: Stichting Marguerite Yourcenar € 2, gratis leden SMY

ZA 20/12 Fotoreportage reis naar Spitsbergen OC ’t Gelevelt 20u00 i: NP Westland, Olivier Met foto’s van Schotse Hooglanden, Shetlandeilanden, Geluveldplaats 15, Geluveld € 5, € 3 leden NP Groenland en de oceaan

ZO 21/12 Blaas eens hoog van de (charmante) toren Kerk Reningelst en kerk Kemmel 14u00 i: Toerisme Heuvelland Werp een blik in het landschap vanop de kerktoren Gratis

speciale aandacht voor kinderen en gezinnen

Cursus, werkwinkel

of infomomentFietsen metbegeleiding

Wandeling metbegeleiding

Kindvriendelijketuin

Charmante dorpenDoe-activiteiten

RLWH057 23 08 50, info@rlwh.be

Natuurpunt WestlandRudy Claeys, 057 20 24 54, natuurpuntwestland@telenet.beKrist Calmeyn, 0475 36 37 04, krist.calmeyn@skynet.beAnn Top, 0479 57 99 30, ann.top@skynet.beOlivier Dochy, 051 77 27 41, olivier.dochy@scarlet.be

VormingPlus Oostende-Westhoek058 31 14 94, westhoek@vormingplus.be, www.vormingplus.be

Velt WestlandDirk De Ridder, 057 33 60 63, deridder.dirk@telenet.beMarnix Desimpel, 0479 87 40 73, desimpel.marnix@telenet.beMargot Huyghe, 057 20 41 26, margot.huyghe@skynet.be

Stichting Marguerite YourcenarPiet Hardeman, 057 44 56 57, piet.hardeman@telenet.beNatuurpunt De Bron051 54 52 44, info@debron.be

DI 23/12 We helpen de vogels! Bezoekerscentrum De Palingbeek 13u30 i: Bezoekerscentrum De Palingbeek

Nestkastjes timmeren voor kinderen van 9 tot 12 jaar Vaartstraat 7, Zillebeke 16u30 € 5, inschrijven voor 16/12

FEBRUARI

DO 26/02 Snoeien hoogstamfruit (les 1/3) (zie pag. 2) Bezoekerscentrum De Palingbeek 19u00 i: RLWH Leer efficiënt fruitbomen onderhouden Vaartstraat 7, Zillebeke 22u00 € 15 voor 3 lessen

DO 26/02 Samen delen op maat van het dorp OC De Galoye 19u30 i: Toerisme Heuvelland Al gehoord van een meepluktuin, cohousing, swappen,…? Dikkebusstraat 131, Loker Gratis Ontdek alles op deze inspiratieavond

MAART

ZA 07/03 Snoeien hoogstamfruit (les 2/3) (zie pag. 2) Bezoekerscentrum De Palingbeek 9u00 i: RLWH Praktijkles wintersnoei Vaartstraat 7, Zillebeke 12u00 € 15 voor 3 lessen

ZO 15/03 Enten van appelbomen Milieuboerderij De Palingbeek 08u30 i: Velt Westland, Dirk Iedere deelnemer krijgt 2 onderstammen om mee te Vaartstraat 7, Zillebeke € 6, € 3 leden Velt, drankje inbegrepen nemen naar huis

DO 26/03 Cursus serreteelt (les 2/3 warmteminnende gewassen) De Poelkring 19u30 i: Velt Westland, Marnix Alles over de teelt van tomaten, paprika’s, komkommers,… Nieuwplaats 14, Poelkapelle € 45 voor 3 lessen, € 15 leden Velt

APRIL

ZO 12/04 Fietsen, proeven, ontdekken, bewonderen en genieten Kemmel, Dranouter, Westouter, Loker, i: Toerisme Heuvelland Ga op ontdekkingstocht in onze dorpen. Elk dorp haalt Wijtschate, Mesen, Reningelst en Abele

zijn beste troeven boven

JUNI

DO 11/06 Cursus serreteelt (les 3/3 najaar) De Poelkring 19u30 i: Velt Westland, Marnix Prop de serre vol om het oogstseizoen uit te Nieuwplaats 14, Poelkapelle € 45 voor 3 lessen, € 15 leden Velt breiden tot in de winter

ZA 27/06 Snoeien hoogstamfruit (les 3/3) (zie pag. 2) Fam. Leyssens - Deboosere 14u00 i: RLWH Praktijkles zomersnoei Kerkstraat 3, Mesen 17u00 € 15 voor 3 lessen

Meer informatie over de activiteiten op www.rlwh.be

IVVO057 23 08 83,compostmeester@ivvo.be

Milieuboerderij De Palingbeek057 23 08 61,milieuboerderij.palingbeek@diogenesvzw.be

Milieudienst Poperinge057 34 62 84, milieu@poperinge.be

Toerisme Heuvelland057 45 04 55, katrien.malfait@heuvelland.beValentijn.despeghel@telenet.be, www.curieuswest.be

Bezoekerscentrum De Palingbeek057 23 08 40, bc.palingbeek@west-vlaanderen.be,www.west-vlaanderen.be/palingbeek

Natuurpunt Poperinge-VleterenGuido Quaghebeur, 057 33 79 78, g.quaghebeur@skynet.be,www.natuurpunt-poperinge-vleteren.be

Inverde026 58 24 94, info@inverde.be

JNMMaaike Pyck, 0488 40 36 19maaike.pyck@gmail.com

Rebus Welk spreekwoord betekent dat er vrede zal heersen? Los de rebus op en win 3 x een oorlogspakket met o.a. tickets voor een bezoek aan het In Flanders Fields Museum. Stuur je antwoord vóór 15 oktober naar RLWH, Vaartstraat 7, 8902 Zillebeke of stuur een mailtje naar info@rlwh.be. Vermeld je naam, adres, telefoonnummer en e-mailadres!

5

3

4

2

1

1 > 29 maart 2014 - 2de West-Vlaamse Plantendag - Zzzzz, twee bijtjes zoemen in het rond

2 > 18 mei 2014 - Dag van het Park - Fleurige kleigezichtjes sierden de wilgen in het stadspark van Poperinge)

3 > 1 juni 2014 - Opendeurdag Palingbeek - Met z’n allen gezellig in de wilgenhut luisteren naar een mooi verhaal

4 > 28 juni 2014 –- Les zomersnoeien - In Mesen groeien de appelbomen vanaf nu in de optimale omstandigheden

5 > 29 juni 2014 - Opening Speelberg Kosmos - Flierefluitjes luisterden de feestelijke opening van deze nieuwe speelberg in Westouter op

wedstrijd