Ik en Geld (2016)€¦ · Lesinhoud – les 2 .....36 13. Beoordeling ..... 40 >>> Ik en Geld...

>>> Ik en Geld (2016) Docentenhandleiding

>>>IkenGeld2016-2017|Docentenhandleiding 2

VoorwoordVeelscholenbestedenalaandachtaanfinanciëleeducatie.Hetisnietalleendoor‘decrisis’datditonderwerphoogopdeagendastaat.Hetisookeenaspectvanburgerschapdat–losvanhetmorelevraagstuk(hoeverdienjejegeld?)-veelverschilmaakt:"wiezichzelfopfinancieelgebiedgoedweetteredden,heeftmeervrijheidenautonomieomeigenkeuzestemaken".Ditiseenbelangrijkevaardigheidinde21steeeuw.

IkenGeldlaatleerlingenopeenaansprekendeenactievemaniernadenkenoverdiversefinanciëlevraagstukkendiedirectgerelateerdzijnaandeeigenbelevingswereld.DezeslessenzijninopdrachtvandeNederlandseVerenigingvanBankenontwikkelddoorCodenameFutureenwordenvoorhetderdeschooljaardoormeerdan300scholeningezet.Ookvoorditschooljaar(2016-2017)ismateriaalweeraangescherpt.Deverwerkingsopdrachtenzijnvernieuwdeneriseennieuwemodule‘Mijnmobieltje’toegevoegdaanhetpakket.

IndelessenisopverschillendeplekkengebruikgemaaktvanmateriaalvandeStichtingWeetWatJeBesteedt(WWJB,Edgie)enhetNationaalInstituutvoorBudgetvoorlichting(Nibud).WebedankendezeorganisatiesenookuitgeverijenNoordhoff,ThiemeMeulenhoffenMalmbergdievoorditschooljaareenkoppelinghebbengemaaktindedigitaleversievanhuneconomiemethodenaardemodulesvanIkenGeld.

InhoudsopgaveVoorwoord ......................................................................................................... 21. Het lespakket ................................................................................................. 4 1.1. Gebruik ..................................................................................................... 4 1.2. Omvang en locatie van de les ....................................................................... 4 1.3. Aanpak ...................................................................................................... 42. Doelen ............................................................................................................ 5 2.1. Doelgroep .................................................................................................. 5 2.2. Kerndoelen ................................................................................................. 53. Inhoud van de lessen ..................................................................................... 64. Aansluiting van lesmethodes op Ik en Geld .................................................... 95. Samenwerkingspartners ................................................................................. 96. Praktische zaken .......................................................................................... 10 6.1. Aanvragen wachtwoorden ........................................................................... 10 6.2. Inlogprocedure .......................................................................................... 10 6.3. Workspace-tips .......................................................................................... 10 6.4. Docentmateriaal ........................................................................................ 117. Module 1: Mijn levensstijl ............................................................................ 12

Leerdoelen ................................................................................................... 12Voorbereiding ............................................................................................... 12Lesinhoud .................................................................................................... 13

8. Module 2: Mijn inkomsten ............................................................................ 15Leerdoelen ................................................................................................... 15Voorbereiding ............................................................................................... 15Lesinhoud .................................................................................................... 15

9. Module 3: Mijn uitgaven .............................................................................. 18Leerdoelen ................................................................................................... 18Voorbereiding ............................................................................................... 18Lesinhoud .................................................................................................... 18

10. Module 4: Mijn bank .................................................................................. 21Leerdoelen ................................................................................................... 21Voorbereiding ............................................................................................... 21Lesinhoud .................................................................................................... 21

11. Module 5: Mijn toekomst ........................................................................... 25Leerdoelen ................................................................................................... 25Voorbereiding ............................................................................................... 25Lesinhoud .................................................................................................... 25

12. Module 6: Mijn mobieltje ........................................................................... 31Leerdoelen ................................................................................................... 31Voorbereiding ............................................................................................... 31Lesinhoud – les 1 .......................................................................................... 31Lesinhoud – les 2 .......................................................................................... 36

13. Beoordeling ................................................................................................ 40

1.Hetlespakket

1.1.Gebruik

IkenGeld(2016)bestaatuitzesmodules.Heteerstedeelvandemodulegaanleerlingenzelfstandigwerken(±25min)enhettweededeelwordtklassikaalnabesproken(15+min).Demodulesdurencirca1lesuurenkunnenlosvanelkaargegevenworden.Hetzijnzelfstandigeeenhedendieeenvoudigkunnenwordeningepastindegebruikteeconomiemethode.

1.2.Omvangenlocatievandeles Demodulesgaanuitvan50minutenlestijd(excl.werkblad).Voorheteerstedeelvanelkeleshebbenleerlingentoegangnodigtoteencomputer.Afhankelijkvandevoorzieningenopschool vindt dit deel van de les plaats met eigen laptops, in de mediatheek of eencomputerlokaal.Hettweededeelendeafsluitinggebeurtviahetdigibordofeenbeamer,bijvoorkeurineenleslokaal.

1.3.AanpakDelessenzijnopgenomenindeWorkspacevanCodenameFuture.Dezeelektronischeleeromgevingvormthethartvandelessenwaardekennisoverdrachtplaatsvindt(hiervoorkuntuinloggenophttp://codenamefuture.nl/).Vooreeninlogcodekunjejeaanmeldenopwww.codenamefuture.nl/ikengeld

Structuurvandemodules:

Deel1:Korteintroductie

KlassikaleaftrapIndeaftrapwordtkortdelesdoelen,delesdoorloopenbegrippenbesproken.

5-10minuten

Deel2:Kennisoverdracht

EenindividueeldeelinhetcomputerlokaalLeerlingenwerkenzelfstandigaandelesstof.

Eendeelvandeantwoordenvanleerlingenwordtcentraalopgeslagen.Dezeantwoordenwordenlatervoordenabesprekinggetoondophetdigibord.

20-30minuten

Eerderklaar?Huiswerk? WerkbladmetverwerkingsopdrachtKeuze:a.werkbladmakentijdensdeles(enbesprekenindeeltweevandeles).b.werkbladaanheteindvandeel2vandeleslatenmaken(endanevt.alshuiswerkmeenaarhuis).

Ditwerkbladprintuvooraf,zodatuhetdirectkangebruiken.Aanditwerkbladwerktelkeleerlingzelfstandig.Hetwerkbladgaatinopeenonderdeelvandeles.

5–15minuten

Deel3:Digibordlesmetmeningvormendonderdeel

KlassikaaldeelmetbehulpvaneendigibordInhetklassikaledeelwordenonderdelenuitheteerstedeelnabesproken.Daarnaastkomendeantwoordenterugdieleerlingeninheteerstedeelhebbeningevoerd.

15-20minuten

2.Doelen

2.1.Doelgroep Dedoelgroepbestaatuitleerlingendievoorheteersteconomiekrijgen.Bijdemeestescholenzullendatleerlingenzijnuithettweedeleerjaar(vmbo/havo/vwo).Ofbijheteerste(vwo)ofderdeleerjaar(vmbo/havo)Hetligtvoordehanddelessenintezettenbijhetvakeconomie.Maarzekunnenookgebruiktwordenbijmaatschappijleeroftijdenseenmentoruur.

2.2.KerndoelenIkenGeldsluitaanbijdevolgendekerndoelen:MensenMaatschappij: 42.Deleerlingleertineigenervaringenenindeeigenomgevingeffectenteherkennenvankeuzesop

hetgebiedvanwerkenzorg,wonenenrecreëren,consumerenenbudgetteren,verkeerenmilieu.

Wiskunde: 22.Deleerlingleertdestructuurendesamenhangtedoorzienvanpositieveennegatievegetallen,

decimalegetallen,breuken,procentenenverhoudingenenleertermeetewerkeninzinvolleenpraktischesituaties.23.Deleerlingleertexactenschattendrekenenenredenerenopbasisvaninzichtinnauwkeurigheid,ordevangrootte,enmargesdieineengegevensituatiepassendzijn.25.Deleerlingleertinformelenotaties,schematischevoorstellingen,tabellen,grafiekenenformulestegebruikenomgreeptekrijgenopverbandentussengroothedenenvariabelen.

Eindtermen: WatbetreftdeeindtermenbestaateraansluitingbijeenaantalVMBOeindtermenendanmetnamewat

betreftdeexameneenhedenK1,K4a,K4b.K3enK5komenindirectaandeorde.VoorHAVO/VWOisdeaansluitingnietaandeorde.IkenGeldbiedtonderbouwleerstofgerichtopfinanciëlezelfredzaamheidengaatnietoverhetvakeconomiealszodanig.

Leerdoelenfinanciëleeducatie: DeNibudleerdoelenzijndeinhoudelijkebasisvoorhetlesmateriaal.Verderisergebruikgemaaktvan

hetmateriaalvanWWjB.IkenGeldsluitaanbijeengrootdeelvandedoelen.Indedocentenhandleidingstaanpermodule3of4leerdoelendieovereenkomenmethetmeestrecenteleerdoelendocument,namelijkdatvanNibud:Leerdoelen&competenties,herzieneversie2013.(devolledigeversievandezeNibudleerdoelenzijntedownloadenviadelink)

3.InhoudvandelessenDelessenserieIkenGeldbestaatuit6modulenvanelk50minuten.Module1:Mijnlevensstijl

Leerdoelen• Deleerlingenkunneneeninschattingmakenvandeprijsvaneenproduct.• Deleerlingenbeseffendatreclameinvloedheeftopwatjebesteedt.• Deleerlingenwetenwathunlevensstijlis.• Deleerlingenbegrijpendatiedereeneenverschillendelevensstijlheeft.

(dus:verschillendekeuzesinwaarjejegeldaanuitgeeft).

CentralebegrippenWaardevangeld,beïnvloeding(bewust,onbewust),reclame,levensstijlen,status,impulsiviteitBeschrijvingWatisgeldeigenlijkwaard?Watkunjekopenvoorjegeld?Benjejebewustvandeinvloedvanreclameenvanhoeveelgeldjeeigenlijkuitgeeft?Daargaatdezemoduleover.Ditwordtgekoppeldaandeleefstijl/hetbestedingspatroonvanleerlingen(degeldtypetestvanStichtingWWJB,www.edgie.nl).

Module2:Mijninkomsten

Leerdoelen• Leerlingenwetendaterverschillendeinkomstbronnenzijn:natura,rente,

vergoedingenenloon• Loon:Leerlingenwetendatalsjewerktjij(alswerknemer)enjewerkgeveraan

bepaalderegelsmoetenhouden.• Rente:Leerlingenwetenwatrenteisenhoezehetmoetenberekenen.• Leerlingenkunnenuitrekenenwatzepermaandontvangtaaninkomsten

Leerdoelenvanhetwerkblad• Leerlingenwetenhoezeeenbegrotingmoetmaken.• Deleerlingenkrijgeninzichtinhuninkomstenenuitgaven.• Leerlingenwetenofjeaanheteindvandemaandrondkomten/ofzekunnen

sparen.

CentralebegrippenInkomstenbronnen,natura,rente,loon,inkomen,zakgeld,vergoedingen(belgeld,kleedgeld),inkomen,spaardoel,rondkomenBeschrijvingJongerenmoetenzorgendatzeinkomenhebben.Andersishetlastigomeeneigenlevenintevullen.Zakgeld,kleedgeld,baantje,belgeld,hetzijnallemaalbronnenvaninkomsten.Indezelesgaanweinopdiebronnenvaninkomstenenhoeleerlingenervanrondkunnenkomen.

Module3:Mijnuitgaven

Leerdoelen• Leerlingenkunnenverschillendesoortenuitgavenordenen:vastelasten,

huishoudelijkeuitgaven,persoonlijkeuitgavenenincidenteleuitgaven.• Deleerlingenwetenomwelkeuitgavenzenietheenkunnen.• Deleerlingenwetenwaarhunprioriteitligtw.b.t.hunuitgaven.• Leerlingenkunnende'totalewerkelijkekosten'vaneenaankoopberekenen.

Hierinwordendeaanschafprijsenbijkomendeproductenenkostenmeegenomen(voorbeeldscooter).

• Deleerlingenkunnenzichlateninformeren(inwinkelsen/ofopinternet)voordatzeeenproductkopen.

Leerdoelenvanhetwerkblad• Leerlingenkrijgeninzichtinwelkesoortuitgavenzehebben(dooranalysevan

uitgaven).• Leerlingenkunnenhunbegroting(inkomstenenuitgaven)vergelijkenmetandere

jongereninNederland.• Leerlingenwetendatzezelfwataanhuninkomstenofuitgavenkunnen

veranderenompermaandrondtekomen.CentralebegrippenUitgaven,vastelasten,eenmalig/incidenteleuitgaven,persoonlijkeuitgaven,huishoudelijkeuitgaven,primairelevensbehoeften,secundairelevensbehoeften,prioriteit,begroting(overzicht)BeschrijvingJongerenhebbennognietveeluitgaven.Tochverliezenzevaakhetoverzicht.Datkomtbijvoorbeelddooronverwachtebijkomendekostenofdoordatdevoorwaarden(bijeenabonnement)nietgoedzijngelezen.Dezelesgaatoververschillendesoortenuitgavenendekeuzesdiejehebtalsjeophetpuntstaatietstekopen.

Module4:Mijnbank

Leerdoelen• Leerlingenwetenwateenbankisendoet.• Leerlingenwetenopwelkemanierenzekunnenbetalen:o.a.pinnen,

internetbankierenofcontactloos.• Leerlingenweetwelkerisico'sverschillendebetaalvormenhebben.• Leerlingenkennende(financiële)consequentiesvanroodstaan,kopenop

afbetalingeneenleningafsluiten.• Leerlingenwetenwateengeldezelis.

Leerdoelenvanhetwerkblad• Jekunteenvoorennadeelnoemenvaninternetbankieren.• Jeweetwatphishingisenwatjedaartegenkandoen.• Jekuntdebetrouwbaarheidenveiligheidvaneenwebsitecontrolerenwaarje

onlineeenaankoopdoen.CentralebegrippenBank(dienstenenproducten),betaalwijzen(chartaalengiraal),saldo,krediet,debet,betaalrekeningenspaarrekening,rekeningoverzicht,internetbankieren,rente,sparenenlenen,schuld(lenenenroodstaan)voorschietenBeschrijvingSparenenlenenzijn,naasthetbetalingsverkeer,dedienstenvandebankwaardemeestemensengebruikvanmaken.Indezeleswordtbovendienaandachtbesteedaangeldezels,kopenopafbetaling,roodstaanenlenen(vanklasgenotenenvrienden).

Module5: Leerdoelen

Mijntoekomst • Deleerlingenwetendatereenminimumjeugdloonbestaat.• Deleerlingenwetenwatbelastingisenwaaromjedatbetaalt.• Deleerlingendiewerken,zijninstaatzichopdehoogtetestellenvanwet-en

regelgevingomtrentarbeidstijdenendetoegestanewerkzaamheden.Leerdoelenvanhetwerkblad:• Jekanviahetinternetopzoekenhoeveelhetkostomopjezelftewonen.• Jeweetwelkeuitgavenjehebtalsjeopjezelfgaatwonen.• Jekanaangevenofuitgavenvasteofvariabelekostenzijn.Centralebegrippen:loon,minimumloon,loonstrook,brutosalaris,nettosalaris,belasting,belastingteruggave,BTW,productprijs,omzet,winst,inkoopwaarde,bedrijfskosten,reserveringenBeschrijvingDezelesgaatoverdetoekomstengeldzaken:geldverdienen,belastingterugvragen,wet-enregelgevingrondomwerkmaarookoverhethebbenvaneeneigenbedrijf(hoeveelverdienje?hoebepaaljedeprijsvaneenproduct?).

Module6:Mijnmobieltje

Leerdoelen• Deleerlingenwetenwatschuldenzijn.• Deleerlingenwetenwatzekunnendoenomtelefoonschuldentevoorkomen.• Deleerlingenkennendegevolgenvanhethebbenvanschulden.• Deleerlingweetwathijkandoenaanontstaneschuldenenwaarhijterechtkan

voorhulp.Centralebegrippen:Overschrijvenbelbundel,infographic,schulden,incassobureau,betalingsregeling,beïnvloeding(bewust,onbewust),verleidingenBeschrijvingDezemodulegaatoverdekostenvanjemobieletelefoon,eenrisicobijschuldenontwikkeling.Wiebetaaltjerekening?Hoehoogisdeze?Jongerenhebbensteedsvakerschulden.Zelfwijzenze'onwetendheid'en'onkunde'aanalsvoornaamsteredenen.

4.AansluitingvanlesmethodesopIkenGeldDethema’sinIkenGeldsluitenaanbijdemeestgebruiktelesmethodes.Waardelesmethodesoverhetalgemeenveelkennisenachtergrondenbieden,maaktIkenGeldopeenactiverendeenaansprekendemanierdevertalingnaardepersoonlijkefinanciëlesituatievandejongeren.IndebijlagevindtueenoverzichtwaarinisweergegevenwaarIkenGeldaansluitbijlesmethodeseconomie.Hetgaatomdevolgendemethodes:Malmberg -Praktischeeconomie,economieenM&Ovoordeonderbouw;

-Economischbekeken;

NoordhoffUitgevers

-Pin*code

ThiemeMeulenhoff -200%;-PercentEconomie;

5.SamenwerkingspartnersIkenGeldisontwikkeldinopdrachtvandeNederlandseVerenigingvanBanken(NVB).DeNederlandseVerenigingvanBankenbehartigtdebelangenvanongeveer75bankendieinNederlandactiefzijn.Veelvandeledenontwikkelenactiviteitenvoorhetvoortgezetonderwijs.Dezevariërenvangastlessentotprojectwekenenvanlesmateriaaltotvoorstellingen.Informatiehieroveristevindenopdewebsitesvandeverschillendebanken.

OokissamengewerktmetStichtingWeetWatJeBesteedt.OmjongerentebereikenheeftWWJBheteigenjongerenplatform:Edgie,waarjongerenkunnenmeediscussiërenenopdehoogtewordengehoudenvanactuelefinanciëleonderwerpen.MeerinformatieoverStichtingWeetWatJeBesteedt:www.wwjb.org.

HetNibud(NationaalInstituutvoorBudgetvoorlichting)iseenonafhankelijkeorganisatiedieconsumenteninformeertenadviseertovergeldzaken.HetlesmateriaalisgetoetstdoorhetNibudopdeNibudleerdoelen12-15jaar.IndemodulesvanIkenGeldwordtherhaaldelijkverwezennaarresultatenuithetNibudScholierenOnderzoek(2012-2013).Meerinformatievoordocenten:www.nibud.nl/scholieren

Opverschillendeplekkenindemoduleswordendezeorganisatiesgenoemdofwordendoorhenontwikkeldematerialengebruikt,zoalskortefilmpjes,educatievegamesofwerkbladen.

6.Praktischezaken

6.1.AanvragenwachtwoordenOmtoegangtekrijgentotdeleshebbendeleerlingeneenindividueletoegangscodenodig.Deelnameisgratis.Uverkrijgtdewachtwoordendooruinteschrijvenopwww.codenamefuture.nl/ikengeldofdoortelefonischcontactoptenemen(tabbladaanmelden).Decontactgegevensvindtuhieronder.EventueelkanCodenameFutureuondersteunenbijdeuitvoeringvanhetproject.Prijzenopaanvraag.

CodenameFutureBinckhorstlaan36(kamerM3.34)2516BEDenHaaginfo@codenamefuture.nl

Algemeneinformatievoorscholen:MartijnSpekman070–3024770martijn@codenamefuture.nl

Voorhetaanvragenvaninloggegevensvooruenuwleerlingenstuurtudeleerlingengegevensop.DezeleerlingengegevensontvangenwijgraaginExcel,inapartekolommen:voornaam,tussenvoegsels,achternaamenklas.Stuurdezeleerlingengegevensminimaaleenweekvoordatuaandeslagwiltopnaarmartijn@codenamefuture.nl.Letop:Hetduurtminimaaleenweekvoordatudeinloggegevensontvangt!Daaromishetgoedomditvantevorenteplannen.

6.2.InlogprocedureNahetontvangenvandeinloggegevens(gebruikersnaamenwachtwoord)kuntuinloggenindeWorkspace.Hetinloggenindelesgaatalsvolgt:

1. Ganaarhttp://codenamefuture.nl/;2. Vulgebruikersnaamenwachtwoordin,rechtsvandewebsitebij‘inloggen’;3. Ganaarhettabblad‘School’;4. GanaarhetlesarrangementIkenGeld2016;5. Klikopdelestitelomdelesteopenen.

6.3.Workspace-tipsDelesopentaltijdopdeplaatswaarjedevorigekeergeblevenwas.

• Leerlingen(enuook)kunnenhunwachtwoord(niethungebruikersnaam)wijzigenvia>Persoonlijk>Instellingen>Wachtwoordwijzigen.

• Bureaubladvandeleeromgevingwijzigen?>Persoonlijk>Instellingen>Workspace.

• Iseenleerlinghetwachtwoordvergeten?Ukunthetalsdocentaltijdterugvinden:>Organisatie>Gebruikers>naaminvullen>Zoeken

• Deleerlingenkunnenhunantwoordenzelfcontrolerendoorop‘Antwoordentonen’teklikken,onderaandepagina.Zemoetendanweleerstietshebbeningevuld.

6.4.DocentmateriaalDenabesprekinginhetdigibordgedeeltewordtindeeersteplaatsgeleiddoordeinhoudelijkebespreekpuntenophetdigibord.Indehandleidingstaatachtergrondinformatieenaanwijzingenvooreenverdiepingvandeleerstof.

IndehandleidingvindtunaastdeinhoudvandelessenindeWorkspace(inclusieflinksdiedeleerlingenvolgenomdeopdrachtentekunnenmaken)aanwijzingenvoordevoorbereidingvandeles.Voorsommigeonderwerpenisachtergrondinformatietoegevoegd.Inhetleerdoelenoverzicht(paragraaf3,Inhoudvandelessen)staanbijiederemoduledebelangrijkstebegrippendieaandeordekomen.Metnamevoorlaagtaalvaardigeleerlingenishetaanteradendezebegrippeneventueelextratoetelichtenenhetbegriptecontroleren.

Deverwerkingsopdrachtopdewerkbladenprintuvoorafgaandaanelkeles.Veelalzijndeantwoordenvandewerkbladenandersperleerling.Opsommigewerkbladenstaanwelvragenwaarleerlingenhetzelfdekunnenhebben(vooralwerkblad4enwerkblad5).

Allematerialen(werkbladen/handleidingenhand-outsvoorhetdigibord)kuntukosteloosdownloadenopwww.codenamefuture.nl/ikengeld.

7.Module1:Mijnlevensstijl

Leerdoelen• Deleerlingenkunneneeninschattingmakenvandeprijsvaneenproduct.• Deleerlingenbeseffendatreclameinvloedheeftopwatjebesteedt.• Deleerlingenwetenwathunlevensstijl.• Deleerlingenbegrijpendatiedereeneenverschillendelevensstijlheeft.

(dus:verschillendekeuzesinwaarjejegeldaanuitgeeft).

Voorbereidinga.Leerlingenmakeneengeldtypentest.DezetestisontwikkelddoorWWJBenistevindenopwww.edgie.nl.Bijdezetesthoorteenhandleidingmetachtergrondinformatieoverdegeldtypen,detestenonderzoekdatWWJBheeftuitgevoerdonderjongerenvanverschillendeleeftijden.

b.BekijkdeKahootquiz:https://play.kahoot.it/#/k/6ecfda9d-eada-45d1-841e-cf59a7a21dc6.IndezeKahootquizschattendeleerlingendeprijsvanbepaaldeproducten.Deleerlingendoenditdoormiddelvanhetstemmenmethunmobieltje.

Mochtjewillenwetenhoejezoietszelfmaakt,bekijkhetvolgendefilmpje:https://www.youtube.com/watch?v=6JpLG7rg4Ok

c.Eenhand-outmetdoorloopvandigibordgedeelteistevindenopwww.codenamefuture.nl/ikengeld(module1).

Ziescreenshotindedigitaleles:

LesinhoudNr Screen Inhoud&didactischeaanwijzingen Tijd

Start:2016Ikengeld1-Mijnlevensstijl–docent

1.a1.b1.c2.a3.a

Eenhand-outmetdoorloopvandigibordgedeelteistevindenopwww.codenamefuture.nl/ikengeld

1.Digibord–Introductie 1b.Lesdoelen 1c.Lesdoorloop

2.Klassikaal-QuizLeerlingenschattendeprijsvanverschillendeproductenviaeenKahootQuiz.

3.Individueelwerken

Individueelwerken:2016Ikengeld1-Mijnlevensstijl

1a.Introductie

1b.Jouwmening

1c.BewustenonbewustVeelgedragisonbewust.Hoe(on)bewustdenkenleerlingendatzijzelfzijn?

1d.OnbewusteinvloedvanreclameIneenkortfilmpjewordtuitgelegdwatreclamemetjedoet.

1e.Weetjijwatjebesteedt?Leerlingenvulleneenaantalvrageninoverhunbestedingspatroon.

1f.Watvooreengeldtypebenjij?Leerlingenbeantwoordende26stellingenvandegeldtypetestopwww.edgie.nl.Deantwoordenwordengescoordop6dimensiesenvertaaldnaar4types.Vooraldescoreop‘impulsiviteit’en‘statusgerichtheidzijnbepalendvoordeuitslag.DeindelingdiehetWWJBhanteert,isvanbelangomdatdefinanciëlerisico’svandeverschillendeleefstijlgroepenverschilt.Levensgenietersentrendsetterslopendegrootstekansopfinanciëleproblemen,terwijlderegelaareenzeerlagekanshieropheeft.(1gt/m1j:beschrijvingvandeGeldtypes)

1k.Mijngeldtypeenik1l.Statusenimpulsiviteit

1m.Maaktgeldgelukkig?Leerlingendenkennaoverhetgedragvandegeldtypen:welkegeldtypenkomengemakkelijkindeproblemen?

1n.Afsluiting

2.Alklaarentijdover?Leerlingendietijdhebben,schattendekostenvaneenconcertbezoek(opdracht1).Deandereopdrachtgaatoverdeinvloedvanreclame(opdracht2).

Klassikalebespreking:2016Ikengeld1-Mijnlevensstijl–docent

4.at/m4.l

4a.Klassenselector4b.Begrippen4c.Dewaardevangeld(4minuten)4d.Stelling14e.Stelling24f.Gelduitgeven4g.Bewust?!4h.Deinvloedvanreclame(filmpje2minuten)4i.Opgevoel?4j.GeldtypesindeklasLevensstijlen4k.Geldtypesengeldgedrag4l.Afsluiting

SamenvattingGeldtypentest(zieookhandleidingmetachtergrondinformatieoverdegeldtypen):

TrendsetterJezietergoeduit.Jebentzelfverzekerd.Jehebtgevoelvoorhumor.Jegeeftgeldgemakkelijkuit.Jekooptmooieendurespullen.Nietalleenomdatjezemooivindt,maarookomindruktemakenopanderen.AlsTrendsettervindjehetleukomuittegaan.Nietsisjetegek.Jegeeftgraageenrondjeaanvrienden.Jekuntslechttegenkritiek.Jevindthetfijnomdingentebezitten.Tip:Zetgeldopzijvoorlater.Geefnietmeeruitdanjehebt.

RegelaarJebenteenkoopjesjagerenvoorzichtigmetgelduitgeven.Jekrijgtgraagadvies.Jehebtjezaakjesgoedoporde.Jezetvoor-ennadelenopeenrijtjevoorjeietsgaatdoen.Jijweetaltijdprecieshoeveelgeldjenoghebt.Jezorgtdatjealtijdnogwatgeldhebtvooralsjeplotselingietsmoetkopen.VoordeRegelaardraaitdewereldnietomgeld.Jemaaktjesomsteveelzorgen.Tip:Probeertegenietenvandedingendiejedoetenhebt!

LevensgenieterJijleeftinhethierennu.Altijdopgewektenvrolijk.Jehoudtvanhetgoedelevenendaaromwiljeallesmeemaken.Jedoetgraagleukedingenmetvriendenengaatvaakuit.Jebenteengullegeverenzorgtgoedvoordemensenomjeheen.AlsLevensgenietermaakjejegeenzorgenoverdetoekomst.Geldhebjealleenmaarnodigomleukedingentekunnendoen.Somsbenjeongeduldigendenkjenietgoedna.Jekooptregelmatigspullenwaarjelaterspijtvanhebt.Tip:Probeerzorgvuldigmetgeldomtegaan.Schrijfdingenopzodatjeweetwaarjegeldheengaatenhoejekuntsparenvoordetoekomst.Probeertesparenvoorgroteaankopen.

ToekomstplannerJekentgraagveelmensen.Jevindthetbelangrijkeengoedeeersteindrukachtertelaten.Jekleedtjenetjes.Jebedenktvantevorenhoedingenmoetenverlopen.Jehoudtnietvanonverwachtezaken.Jebentzuinig.Sommigemensenvindenjegierig.Gelduitgevenkanlaternog.Jeweetwatjewiltenzorgtdatdatgebeurt.Jespaartvoordedingendiejewilthebben.Jemaaktgeenschulden.Jekuntontevredenworden,doordatjeteveelopjegeldlet.Tip:Hetgelukligtookindekleinedingen,genietzoveelmogelijkvanhetleven!

Deze4geldtypenzijngebaseerdop6kenmerkendieietszeggenoverdehoudingvanjongerentenopzichtevangeld(Impulsiviteitenstatusgerichtheidzijndetoonaangevendedimensieswaarindegeldtypenzijnonderverdeeld):1.Impulsiviteit,2.Statusgerichtheid,3.behoefteaanzekerheid,4.Onafhankelijkheid,5.leenaversie(weerzintegenlenen)en,6.leenbereidheid

8.Module2:Mijninkomsten

Leerdoelen• Leerlingenwetendaterverschillendeinkomstbronnenzijn:natura,rente,vergoedingenenloon• Loon:Leerlingenwetendatalsjewerktjij(alswerknemer)enjewerkgeveraanbepaalderegelsmoeten

houden.• Rente:Leerlingenwetenwatrenteisenhoezehetmoetenberekenen.• LeerlingenkunnenuitrekenenwatzepermaandontvangtaaninkomstenLeerdoelenvanhetwerkblad• Leerlingenwetenhoezeeenbegrotingmoetmaken.• Deleerlingenkrijgeninzichtinhuninkomstenenuitgaven.• Leerlingenwetenofjeaanheteindvandemaandrondkomten/ofzekunnensparen.

Voorbereidinga. Printhetwerkblad“MijnBegroting”.Ophetwerkbladvullendeleerlingenhuninkomstenenuitgaven

(permaand)in.Daarnagaanzekijkenwatvoorsoortinkomstenzekrijgenen/ofhetvasteinkomstenzijn.Ookkijkenzeofzekunnenrondkomenmethuninkomstenen/ofzejuistsparenoflenenmethetgeldwatoverblijft/ontbreekt.

b. Eenhand-outmetdoorloopvandigibordgedeelteistevindenopwww.codenamefuture.nl/ikengeld(module2).

Start:2016Ikengeld2-Mijninkomsten–docent

1.a1.b1.c

2.Individueelwerken

Individueelwerken:2016Ikengeld2-Mijninkomsten

1a.Introductie

1b.EigengeldLeerlingenkijkeneenfilmpjevanDeltaLloyd:Hoejongerenmetgeldomgaan.Welkejongereheeftdebestedealgeslotenmetzijnofhaarouders(100euro,1euro,65euro).

1c.InkomstensorterenDitiseenpraktischeoefeningalsvervolgop1b.

1d.InkomstenbronnenLeerlingenmakenkennismetdeverschillendebronnenvaninkomsten.Deinkomstenbronnenzijnafgestemdopdeleeftijdsgroepvandeleerlingen.

1e.ZakgeldLeerlingenvergelijkenhuneigensituatiemetdesituatievanleeftijdsgenotenviadewebsitevanhetNibud.Ookwordtduidelijkdatdehoogtevanzakgeldnietzomaartevergelijkenis.Deeen

moetermeervanbetalendandeander.

1f.VergoedingenLeerlingengevenaanofzebel-en/ofkleedgeldontvangenenbedenkeneenvoordeeleneennadeelvankleedgeld.Deuitkomstwordtlaterophetdigibordgeprojecteerd.

1g.LoonLeerlingenvulleninofzeeenbaantjehebbenenhoeveelzedaarmeeverdienen.Deuitkomstwordtlaterophetdigibordgeprojecteerd.

1h.WerkenRegelsDevragenoverleeftijdenwerkkunnenwordenbeantwoorddoordetabel(Bron:Rijksoverheid)goedtelezen.

1i.RenteAlgemeneinformatieoverrente.Ophetdigibordkomtberekeningvanrenteoprentealsje1000euro10jaarvastzettegen3%.

1j.SparenLeerlingenwordtgevraagdofzesparenenwaarvoor.Dezeantwoordenwordenlaterophetdigibordgeprojecteerd.

1k.NaturaLeerlingennoemen3dingendiezijvanhunouders/verzorgerskrijgen.

1l.MijninkomstenLeerlingenkijkennaarhuninkomsten(verschillendekanalen)engevenaanofzekunnenrondkomenvanhuninkomsten.Hetresultaatkomtterugophetdigibord.

1m.Afsluiting

2.Alklaarentijdover?Leerlingendietijdhebben,doeneentestomtekijkenwelkesoortspaarderzezijn(opdracht1).

Klassikalebespreking:2016Ikengeld2-Mijninkomsten–docent

3.at/m3.q

3a.Klassenselector3b.Bronnenvaninkomsten3c.Begrippen3d.Zakgeld3e.Discussie3f.Vergoedingen3g.Kleedgeld3h.Baantjes3i.Loon3j.Regels:krantenbezorgen3k.Regels:babysitten3l.Regelsoverwerk3m.Rente3n.Sparen3o.Rente-rekenen3p.Rondkomen

3q.Afsluiting

Werkblad:MijnbegrotingKlassikalebespreking:2016Ikengeld2-Mijninkomsten–docent

Nodig:-Werkblad:Mijnbegroting(module2)-Kleurtjes-(evt.rekenmachine)

Ditwerkbladkanookalshuiswerkgemaaktworden.

Klassikalebesprekingvanhetwerkblad(zie4a.):-Wieheeftweleenseerderbegrotinggemaakt?-Wathebjenodigomeenbegrotingtemaken?-Vondjehetmoeilijkomjeeigenbegrotingtemaken?Waaromwel/niet?(evt.herhaalofbespreekwatvoorsoortinkomstenerzijnenwelkesoorthungrootsteinkomstisopditmoment.Inveelgevallenkrijgenleerlingenhetmeestegeldvanoudersvraagdanwanneerzedenkendathun‘soortinkomst’zalveranderenomdatzenietaltijdfinancieelafhankelijkzijnvanouders.)

Antwoordenvanhetwerkbladverschillenperleerling.Alsdocentkanjeovereenkomstentussendeantwoordenvanleerlingeninventariseren.

9.Module3:Mijnuitgaven

Leerdoelen

• Leerlingenkunnenverschillendesoortenuitgavenordenen:vastelasten,huishoudelijkeuitgaven,persoonlijkeuitgavenenincidenteleuitgaven.

• Deleerlingenwetenomwelkeuitgavenzenietheenkunnen.• Deleerlingenwetenwaarhunprioriteitligtw.b.t.hunuitgaven.• Leerlingenkunnende'totalewerkelijkekosten'vaneenaankoopberekenen.Hierinwordende

aanschafprijsenbijkomendeproductenenkostenmeegenomen(voorbeeldscooter).• Deleerlingenkunnenzichlateninformeren(inwinkelsen/ofopinternet)voordatzeeenproductkopen.Leerdoelenvanhetwerkblad• Leerlingenkrijgeninzichtinwelkesoortuitgavenzehebben(dooranalysevanuitgaven).• Leerlingenkunnenhunbegroting(inkomstenenuitgaven)vergelijkenmetanderejongereninNederland.• Leerlingenwetendatzezelfwataanhuninkomstenofuitgavenkunnenveranderenompermaandrondte

komen.

Voorbereidinga. Printhetwerkblad“Mijnbestedingspatroon”.Ophetwerkbladanalyserendeleerlingenhunuitgaven.

Waargaathetmeestegeldnaartoe?Daarnaastgaanzehuninkomstenenuitgavenvergelijkenmetleeftijdsgenoten(viawww.Nibud.nl/scholieren).Totslotbedenkendeleerlingenhoeze:meerinkomstenkunnenkrijgenofwaarzeminderaankunnenuitgaven.Letop:Omditwerkbladtemakenhebbenleerlingenookwerkblad2(Mijnbegroting)nodig.

Start:2016Ikengeld3-Mijnuitgaven–docent

1.a1.b1.c

2.Individueelwerken

Individueelwerken:2016Ikengeld3-Mijnuitgaven

1a.Introductie1b.Watzoujedoen…meteenmiljoen?Leerlingenbekijkeneenfragmentvaneenfilmpjeengaatoverdevraag:‘watzoujijdoenmeteenmiljoen’?1c.SoortenuitgavenDeverschillendesoortenuitgavenwordenopeenrijtjegezet:incidenteleuitgaven,huishoudelijkeuitgaven,persoonlijkeuitgavenenvastelasten.Ditonderdeelisgerichtopkennisoverdracht.Inblad1d.gaandeleerlingenmetdezekennisaandeslag.1d.OrdenenLeerlingenverwerkendestofvan1c.

1e.LevensbehoeftenOpdewebsitevanNibudScholierenstaateenstukjeoverprioriteitenstellen.Leerlingenlezenhetstukengevenaanwatbijhenopnummer1staat.1f.EenscooterLeerlingenbekijkeneenfilmpjevanHumanitas(uitdemin)enbedenkenwelkekostenbijhetkopenvaneenscooterkomen(alsinventarisatie).1g.EenscooterkopenLeerlingengevenaanwatvoorhenbelangrijkeoverwegingenzijnalszeeenscooterwillenhebben.1h.KostenvergelijkenNaastdescooterzijnerandereproductendiejemoetaanschaffen:verzekering,helm,slot.Leerlingenkijkenopeenvergelijkingssiteenvergelijkenkostenenkwaliteitvooreenscooterhelm.1i.Watkosteenscooter?EenvoorbeeldvandekostendieJamilahadtoenzeeenVespakreeg.1j.Afsluiting2.Alklaarentijdover?Leerlingendietijdhebben,vergelijkenéénproductdiejebijverschillendewebwinkelskuntkopen(opdracht1).Deandereopdrachtgaatoverwatvoortypezezijnw.b.t.hunuitgaven–lijktoptestlevensstijl(opdracht2).

Klassikalebespreking:2016Ikengeld3-Mijnuitgaven–docent

3at/m3h

3a.Klassenselector3b.Begrippen3c.Soortenuitgaven3d.Klas:uitgaven3e.Watkosteenscooter?3f.Klas:nieuwescooter3g.Scooterkiezen3h.Afsluiting

Werkblad:MijnbestedingspatroonKlassikalebespreking:2016Ikengeld3-Mijnuitgaven–docent

4 Nodig:-Werkblad:mijnbestedingspatroon(module3).-Werkblad:mijnbegroting(module2)-kleurtjes-computersmetinternet(voorvergelijkingmetjongereninNL)-

Klassikalebespreking(ofingroepjesvan4)vanhetwerkblad(zie4a.):-Waargeefjijhetmeestegeldaanuit?-Welktypeuitgavenisdat?Zijnhetvastelastenofincidenteleuitgaven?Persoonlijkeofhuishoudelijkeuitgaven?-Zijnhetprimaireofsecundairelevensbehoeftewaarjevooralgeldaanuitgeeft?

-Benjegemiddeldalsjijjeinkomstenenuitgavenvergelijktmetleeftijdsgenoten?

(evt.herhaalofbespreekwatvoorsoortuitgavenerzijnenwelkesoorthungrootsteuitgaveisopditmoment.Inveelgevendemeesteleerlingenhetmeestegelduitaansnoepensnacks.Vraagwanneerzedenkendathun‘soortuitgave’zalveranderen.)

Antwoordenvanhetwerkbladverschillenperleerling.Alsdocentkanjeovereenkomstentussendeantwoordenvanleerlingeninventariseren.

10.Module4:Mijnbank

Leerdoelen

• Leerlingenwetenwateenbankisendoet.• Leerlingenwetenopwelkemanierenzekuntbetalen:o.a.pinnen,internetbankierenofcontactloos.• Leerlingenweetwelkerisico'sverschillendebetaalvormenhebben.• Leerlingenkunneneenvoordeeleneennadeelvanpinnenencontactloosbetalennoemen.• Leerlingenkennende(financiële)consequentiesvanroodstaan,kopenopafbetalingeneenlening

afsluiten.• Leerlingenwetenwateengeld-ezelis.Leerdoelenvanhetwerkblad• Jekunteenvoorennadeelnoemenvaninternetbankieren.• Jeweetwatphishingisenwatjedaartegenkandoen.• Jekuntdebetrouwbaarheidenveiligheidvaneenwebsitecontrolerenwaarjeonlineeenaankoopdoen.

Voorbereidinga. Printhetwerkbladover'veiliginternetbankieren'.Inhetwerkbladgaanleerlingenaandeslagmet

phishing(mails)enbetrouwbaarheidvanwebwinkels.b. Eenhand-outmetdoorloopvandigibordgedeelteistevindenopwww.codenamefuture.nl/ikengeld

(module4)

Start:2016Ikengeld1-Mijnbank–docent

1.a1.b1.c

2.Individueelwerken

Individueelwerken:2016Ikengeld1-Mijnbank

1a.Introductie1b.MijnbankzakenLeerlingenvulleninofzeeenbankrekeningen/ofbankpashebben.Ookbijwelkebank.1c.Watdoeteenbank?Indelesbekijkenleerlingeneenfilmpjeoverwateenbankdoet.OokkijkenzeofhunbankbijdeNVBisaangesloten.Hetgaatervooralomdatzezienwatvoorsoortendienstenerzijnendatbankenverschillen.1d.MijnbankpasLeerlingengevenaanwatzemethunbankpasbetalen.Ooknoemenzeeenvoorennadeelvanpinnen(zowelvoordeklantalswinkelier).1e.ContactloosbetalenDezevormvanbetalingisredelijknieuw.Engevenaanwathetis.1f.Overzicht

Bijzonderisdatdecodesvanbanktotbankverschillen.Ophetafschriftofopinternetiswelaltijdeenlegendatevinden(DezeisvanRabobank).Bijhetafschriftinhetlesmateriaalzijndecodes:AC = AcceptgiroTB = TerugboekingBA = BetaalautomaatMA = Machtiging1g.MijnbetalingenLeerlingengevenaanopwelkemanierzijbetalen(enhoevaak).2a.MijnsaldoLeerlingengevenaanofzijinzichthebbeninhunbankzakenenofzegemakkelijklenen.DeuitkomstenkomenterugophetdigibordenwordenvergelekenmetlandelijkegegevensuithetNibudScholierenonderzoek2012-2013.2b.SparenenrenteLeerlingenziendatbankenwerkenmetverschillenderentepercentagesenbegrijpenhoejebepaaltwatdegunstigsteregelingis(nietdehoeveelheidextragelddiejekrijgt,dieisafhankelijkvanjeinleg-maardehoogtevanderente).2c.LenenenrenteViadewebsitewww.berekenhet.nlzoekenleerlingenuithoeveeljeextrabetaaltopeenleningvan1300euro.Hieronderstaathetresultaatdatjevindtopdewebsite:2d.Nukopen,laterbetalenLeerlingenkijkendeeerste7minutenvaneenSchoolTVfilmpjewaarineenmanuiteindelijktochmaargeennieuweTVkoopt.2e.RoodstaanLeerlingenlezeneenhulpvraagvaneenleerlingopEdgieenkiezenuitdetipsdebestetip.Ditkomtterugindedigibordles.

2f.SchuldenLeerlingengevenaanofzeiemandkennendieschuldenheeftenhoezedatevt.zoudenoplossen(alszezelfschuldenhebben).2g.Afsluiting3.Alklaarentijdover?Leerlingendietijdoverhebben,speleneenspeloverechtheidskenmerkenvandeeuro(opdracht1).Deandereopdrachtgaatoversoortengeldenrekenenmetgeld(opdracht2).

Klassikalebespreking:2016Ikengeld4-Mijnbank–docent

3a.t/m3r.

3a.Klassenselector3b.Begrippen3c.Bankzaken3d.Internetbankieren3e.Overzicht3f.Jeeigenbankpas3g.Besteding3h.KLAS:betalen

3i.Risico’sbetaalvormen3j.KLAS:roodstaan3k.Roodstaan3l.Indeschulden3m.KLAS:Voorschieten3n.Voorschieten3o.Voorschietenvoorvrienden3p.Geldlenenkostgeld3q.Geldezels3r.Afsluiting

Werkblad–VeiliginternetbankierenKlassikalebespreking:2016Ikengeld4-Mijnbank–docent

Nodig:-werkblad:Veiliginternetbankieren-computer/internetomgegevensvanverschillendewebwinkelsoptezoeken

Klassikalebesprekingvanhetwerkblad(zie4a.):Watzijndevoordelenvaninternetbankieren?

- Watzijndenadelenvaninternetbankieren?- WatmoetjedoenmetPhishingmailtjes?Wie

krijgtdezeweleens?- Waarmoetjeoplettenalsjeietsonlinewilt

kopenviaeenwebshop?- Welkewebshopisbetrouwbaar?Welkeniet?

Waarom?

Bijgaandachtergrondinformatieoverdeverschillendebetaalvormen:Betaalvorm Voordelen NadelenMunten/biljetten

Altijdduidelijkhoeveelgeldjenoghebt./Kanoveralgebruiktworden.

Kunjeeenvoudigkwijtraken.Nietverzekerd./Zwaar.

Betaalpas Veilig./Bijverlieskunjedepassnellatenblokkeren,zodatjegeengeldkwijtraakt.

Moeilijkomoverzichttehoudenoverhoeveelgeldjenoghebt.Pincodevergeten./Blokkeringalsje3keereenfoutepincodehebtingevuld.

iDEAL Snel.Veilig(extracodenaastjepincodeviabankbijv.RabometScanner).

Jemoetinternetbeschikbaarhebben.Inloggegevenskunnenkwijtraken.Blokkeringalsje3keereenfoutepincodehebtingevuld.

Overboeking Veilig Overboekingduurtvaak24uur.Jemoetinternetbeschikbaarhebben.Inloggegevenskunnenkwijtraken.

AntwoordenwerkbladVoordelenennadelenvaninternetbankieren(bekijkookhetschemahierbovenbijiDEALenOverboeking):Wat zijn de voordelen van internetbankieren? Met internetbankieren kun je geld in een paar seconden overboeken. Bovendien kun je ten alle tijden het actuele saldo van je rekeningen zien, de bij- en afschrijvingen bekijken en opdrachten wijzigen of intrekken (indien je ze nog niet hebt gestuurd). Ook kun je spoedopdrachten geven, je hypotheek, leningen en verzekeringen in zien en beleggen via het internet. Met internetbankieren kunt u dus uw gehele rekeningen inzien, vanaf iedere plek waar

je internet hebt! Enkele minpunten bij online bankieren Sommige banken werken bij online bankieren met allerlei codes. Deze moet je goed bewaren. Verder moet je vaak je wachtwoord wijzigen, om te zorgen dat internetbankieren veilig blijft. Door de codes is het verder vrij omslachtig om uiteindelijk geld te kunnen overmaken. Sommige banken hebben speciale apparaatjes, waardoor je dus alleen geld kunt overmaken als je dit bij je hebt. Al met al wegen de nadelen niet op tegen de voordelen. Zorg dus gewoon dat je bij een fijne bank zit!Bron:http://www.allesovergeld.info/betaalwijze/internetbankieren.htmlBijgaandachtergrondinformatie(werkblad)–Phishing:Hoewelinternetboevensteedshandigerworden,iserwelwattegen’hetvissen’tedoen.„Pasdebasisregelstoe”,aldusdezegsvrouwvanveiliginternetten.nl.Danzijndefoutemailserzouittehalen:1-Aanbiedingendietemooizijnomwaartezijn,bestaanniet.Mobieletelefoonswordennietgratisweggegeven,reisjesookniet.Gratisbestaatniet.2-BankenvragenNOOITviademailombankrekeningnummers,inloggegevensofpincodes.Weetuhetnietzeker?Checkdewebsitevanuwbankofbel.3-BankenbelleneveneensNOOITomgegevensoptevragen.Verbreekdeverbinding.4-KlikNOOITopeenlinkineenmaildieunietvertrouwtenopenNOOITeenbijlage.5-Controleerdeafzenderbovenaanhetbericht.Inbijnaallegevallenblijkthetadreswaardemailnaarterugmoetwordengestuurd,niettekloppenmethetadresdatindemailstaatvermeld.6-Checkregelmatiguwbankrekeningomtecontrolerenofertransactiesplaatsvindenwaarvoorugeentoestemmingheeftgegeven.Ietsgevondenwaarvanudenktdathetnietpluisis?Neemdanzosnelmogelijkcontactopmetuwbank.Bron:http://www.telegraaf.nl/dft/geld/consument/23700344/__Zes_tips_tegen_phishing__.htmlWaarmoetjeoplettenalsjekooptbijeenwebwinkel:

-Opgelicht(2012)-http://www.opgelicht.nl/hulp/vraag-en-antwoord/detail/5359/ -DeShopScanvandeConsuWijzer:https://www.consuwijzer.nl/shopscan/

11.Module5:Mijntoekomst

Leerdoelen• Deleerlingenwetendatereenminimumjeugdloonbestaat.• Deleerlingenwetenwatbelastingisenwaaromjedatbetaalt.• Deleerlingendiewerken,zijninstaatzichopdehoogtetestellenvanwet-enregelgevingomtrent

arbeidstijdenendetoegestanewerkzaamheden.Leerdoelenvanhetwerkblad:• Jekanviahetinternetopzoekenhoeveelhetkostomopjezelftewonen.• Jeweetwelkeuitgavenjehebtalsjeopjezelfgaatwonen.• Jekanaangevenofuitgavenvasteofvariabelekostenzijn.

Voorbereidinga. Printhetwerkblad‘Opjezelfwonen’.Leerlingengaanopzoek(viainternet)hoeveelverschillende

kostenpostenkostenpermaand(geefaandateenschattinggoedis!).Leerlingengevenookaanofdezekostenvasteuitvariabelekostenzijn.

Start:2016Ikengeld5-Mijntoekomst–docent

1.a1.b1.c

2.Individueelwerken

Individueelwerken:2016Ikengeld5-Mijntoekomst

1a.Introductie1b.WerkenLeerlingenvulleninofzeeigenbaaswillenwordenofinloondienstwillenwerken.Ookhoeveelzedenkentegaanverdienen.

1c.RijkInhetfilmpjezijnalleenmiljonairsopgenomendiehungeldzelfverdiendhebben.Demeesteechtrijkenderaardehebbenhunvermogengeërfd.(bijv.inNederland:CharlenedeCarvalho-Heineken(€5miljard)enErikBrenninkmeijerenfamilie(C&A,€22miljard)).

1d.WerkenvoorgeldLeerlingenbeantwoordenwaar/nietwaarvragenrondomwerkenhetverschiltussenwerkeninloondienst/eigenbaaszijn/zwartwerk.

1e.Belasting1LeerlingenkijkeneenfilmpjeoverSophiediebelastingkanterugvragen.Ookhetbegripbruto/nettoloonkomtterug.Ditfilmpjeisnietopenbaartoegankelijk,alleenviadeELO.

1f.Belasting2Leerlingenbeantwoordenwaar/nietwaarvragenoverbelasting.1g.PollIndepollstemmenleerlingenopdevolgendepoll.Deresultatenkomenterugindedigibord-les.

1h.MinimumloonLeerlingenlezeninformatieoverhetminimumloon.Endenkennaoverdevraagofzijloonsverhogingzoudendurventevragenalszeerachterkomendatzeteweinigverdienen.Ditkomtteruginhetdigibord.

1i.LoonstrookLeerlingenbekijkeneenloonstrookjeenberekenenhoeveeleraanbelastingisingehoudenenlezenafhoeveeldagendewerknemerheeftgewerkt.

1j.EeneigenbedrijfWatbetekenthetomeeneigenbedrijftehebben?AandehandvanhetvoorbeeldvanPetersinkomen(winkelcomputerbenodigdheden)verkennenzehetverschilmeteenbaaninloondienst.

1k.Omzet,kostenenwinstLeerlingenoefenenmetbegrippenrondomomzet,winst,inkoopwaardeenbedrijfskosten.1l.WinstberekenenAandehandvangegevenbedragenberekenenleerlingendewinstvaneenfictievewinkel.

1m.DeprijsvaneenproductDewinkelierwileenproductgaanverkopen.LeerlingenberekenendeBTWenbepalenzelfhoeveelerbijdeinkoopprijsopmoetvoorverkoop.Hetantwoordwordtindedigibordlesnabesproken:kiesjevooreenhogemarge(enverkoopjemisschienminder?)ofgajeopeenrelatieflageprijszittenzodathetinelkgevalverkochtwordt…?

1n.KostgeldHetNibudraadtoudersmetthuiswonende,werkende,niet-studerendekinderenaanomkostgeldtevragen.Eendiscussiewaard!

1o.Afsluiting

2.Alklaarentijdover?Leerlingendietijdoverhebben,gaaneenopdrachtdoenoverhunlevenophun30e(opdracht1).Deandereopdrachtgaatoververzekeren(opdracht2).

Klassikalebespreking:2016Ikengeld5-Mijntoekomst–docent

3at/m3m.

3a.Klassenselector3b.Kennistest3c.Begrippen3d.KLAS:kostgeld3e.Kostgeld3f.(toekomst)werken3g.(toekomst)verdienen3h.Minimumloon3i.Naarjebaas3j.Belangrijkepapieren3k.Belastingen3l.Eeneigenbedrijf3m.Afsluiting

Werkblad:OpjezelfwonenKlassikalebespreking:2016Ikengeld5-Mijntoekomst–docent

Nodig:-Werkblad:Opjezelfwonen(module5)-computereninternet

Klassikalebesprekingvanhetwerkblad(zie4a.):

- Watzijndevoordelenvaninternetbankieren?- Watishetverschiltussenvariabeleenvastekosten?- Watzijnbijvoorbeeldvastekostenalsjeopjezelf

gaatwonen?- Hoeveelzoujemoetenverdienenomopjezelfte

kunnenwonen?(kijkendnaarjouwkostenlijstje)- Steldatjeeenhuiskoopt:isdatduurderdanhuren?- Waarvoorbeschermddeinboedelverzekeringje?- WatisdeAVPverzekering?Isdezeverplicht?Vanafje18eisjeziektekostenverzekeringverplicht!

AntwoordenWerkblad:Kostenopjezelfwonen–Zievolgendebladzijdevooreenindicatievanhoeveelietspermaandkost.Inboedelverzekering:Eeninboedelverzekeringiseenverzekeringwaarmeejeschadeaanofverliesvanjeinboedelkuntafdekken.Hierbijkunjedenkenaanschadealsgevolgvanbrand,inbraak,vandalismeofwaterschade.Metdeterminboedelbedoelenverzekeraarsdoorgaansalleroerendezakendietotjehuishoudenbehoren.Ditzijndusdespullendienietvastzittenaanjehuis,zoalstafels,stoelenenjetelevisie.

Eigenlijkisdeinboedelalleswatjebijeeneventueleverhuizingmeekuntnemen.Zohoortjekeukenniettotdeinboedelvanjehuis,maaralhetkeukengereiwel.(bron:http://www.geld.nl/inboedelverzekering/service/wat-is-een-inboedelverzekering)AVPverzekering(aansprakelijkheidsverzekeringvoorparticulieren):EenAVPverzekering(hetzelfdealseenWAofaansprakelijkheidsverzekering).Steljegooitperongelukeenglaswijnoverdenieuwebankofvloer.Jebotstmetjefietstegendenieuweautovandebuurman.Ditkanjeflinkwatgeldkosteneneenboelzorgenopleveren.AlsjeeenAVPofWAverzekeringhebtzijnditsoortongelukjesafgedekt.Deverzekeringbetaald.Makkelijktoch?(bron:http://www.avpverzekering.nl/)

INDICATIEKOSTENLEVENSONDERHOUDIndeonderstaandetabelkunjeopzoekenhoeveelgeldjeuitmoettrekkenvoordiversepostenvanlevensonderhoud.Wegaanervanuitdatjealleenwoont.Hebjeeenpartnerdankunjekostenvandewoningbijvoorbeelddelen. Kostenpermaandca.

Rijwoning,huur,inclenergieentv/internet €6602-1kapwoning,huur,dorp,inclenergieentv/internet €9802-1kapwoning,huur,stad,inclenergieentv/internet €1280Vrijstaandewoning,huur,dorp,inclenergieentv/internet €1560Vrijstaandewoning,huur,stad,inclenergieentv/internet €1910Rijwoning,koop,inclenergieentv/internet €10002-1kapwoning,koop,dorp,inclenergieentv/internet €11502-1kapwoning,koop,stad,inclenergieentv/internet €1420Vrijstaandewoning,koop,dorp,inclenergieentv/internet €1670Vrijstaandewoning,koop,stad,inclenergieentv/internet €2110

Vervoe

Fiets €30Brommer/scooter €115OV €50Auto,compact €400Auto,middenklasse €650Auto,luxe €900Auto,getuned €300

aan Danstent/kroeg €20

Bioscoop/theater €25Uiteten €35Concert/festival €50

VrijeTijd Chillen €0

Sporten €25Computeren €10Bellen(mobielabonnement) €28Samenmetvriendenzijn €0

ing Duremerkkleding €100

Betaalbarekleding €60Goedkopekleding €40Vanalleswat €70

Vakantie

CampingFrankrijk €85StrandSpanje €100Sportief €80Stedentrip €110Tropischeiland €200VerreReis €350HuisjeNederland €120

Vastelasten

Zorgverzekering €97Boodschappen €180Andereverzekeringen €15Overigevastelasten(zoalspersoonlijkeverzorging,duurzameartikelen(tv,computerwasmachine),lidmaatschapsportclub,abonnementen).

€108

12.Module6:Mijnmobieltje(2x45minuten)Dezemodulegaatoverdekostenvanjemobieletelefoon,eenrisicobijschuldenontwikkeling.Wiebetaaltjerekening?Hoehoogisdeze?Jongerenhebbensteedsvakerschulden.Zelfwijzenze'onwetendheid'en'onkunde'aanalsvoornaamsteredenen.Letop:delesdoorloopvanMijnmobieltjestaathieronder,inrooddevragenenaanwijzingen.Daaromstaatgeenhand-outopwww.codenamefuture.nl/ikengeld!

Leerdoelen• Deleerlingenwetenwatschuldenzijn.• Deleerlingenwetenwatzekunnendoenom(telefoon)schuldentevoorkomen.• Deleerlingenkennendegevolgenvanhethebbenvanschulden.• Deleerlingweetwathijkandoenaanontstaneschuldenenwaarhijterechtkanvoorhulp.

Voorbereiding- ZorgvoorWiFi,deleerlingengaanstemmenmethunmobiel,tabletofcomputer.- Printhetwerkbladuit.- Neemdelesvantevorendoor,checkofallefilmpjesenlinkswerken.- MaakeeneigenMentimeteropmentimeter.comaanmetvraag:Hoeveelgeldhebjijgeleend?

antwoorden:Ikhebnietsgeleend,minderdan10euro,tussen10en20euro,tussen20en50euro,meerdan50euro.

Centralebegrippen:Overschrijvenbelbundel,infographic,schulden,incassobureau,betalingsregeling,beïnvloeding(bewust,onbewust),verleidingenLesinhoud–les1---KlassikaaldeelA(circa30minuten)Nr Screen Inhoud&didactischeaanwijzingen Tijd

KlassikaleinstapIntroduceerhetonderwerp:Wieheeftereenmobieltje?Enweetjewatjekostenzijnpermaand?Daargaatdezemoduleover.

Loopkortdepuntendoorwaardelesovergaat. 1m.

Loopkorthetlesverloopdoor. 1m.

Bespreekdebegrippendievoorkomenindeles.(metnamevoorvmbo-bk)

- OverschrijdenbelbundelOverjeafgesprokencontractgaan.

- LenenGeldvananderengebruiken.

- InfographicInformatieveillustratiediegegevensinbeeldentekstweergeeft.

- SchuldenEennogtebetalenofterugtebetalengeldsom(ookroodstaanbijdebank).

- IncassobureauEenbedrijfdie(namensschuldeisers)openstaandevorderingenint.

- BetalingsregelingAfspraakoverhetindelenbetalenvandenogtebetalenrekening.

- AflossingHetterugbetalenvangeleendgeld.

- BureauKredietregistratie(BKR)Instantiediebijhoudtwelkeleningeniemandheeftafgesloten.

Bekijkhetfilmpje(tot2m):jongerenwordenopstraatgeïnterviewdoverhetthemaschulden.Kortleergesprekmetdeleerlingen:

- Hoezitditbijjullie?Ofinjeomgeving?

Reageeropdestelling:“Geldleneniswatandersdaneenschuldhebben.”Ja!Ditishetzelfde.Jongerenzienditvaaknietalseenzelfdeding.Want3eurolenenenmeteenterugbetalen,danisertochnietsaandehand?Hetgaatjuistomdiekleinebedragen(ofroodstaanbijdebank).

Bekijkhetfilmpje.Jongerenvertellenoverschulden.https://www.youtube.com/watch?v=ji9zaYR-5YQMENTIMETER:Laatdeleerlingenstemmenmethunsmartphone,tabletofcomputer(zorgvoorWiFi!).Uziet:

Leerlingengaannaardewebsitewww.govote.atentoetsendecodein.

Zijgevenantwoordopdevraag‘Hoeveelgeldhebjijgeleend?’.Bespreekdeuitkomstmetdeklas.Watvaltop?Vanwielenenzegeld?

Vergelijkdeuitkomstvandementimeterstellingmetdezeuitspraak.Komtdezeovereen?Scholierenlenenvooralvanvriendenenouders.Debelangrijkstefinancierszijn:

- Vrienden72%- Ouders44%- Klasgenoten41%- Anderefamilieleden9%

Banken,financiëleinstellingenenwinkelswordendoorminderdan1procentvandescholierengenoemdalsfinancier.Bron:Nibud

Wanneerwordteenleningofschuldeenprobleem?!Eenschuldhebbenhoeftopzichgeenprobleemtezijn.Schuldenwordenpasproblematischwanneermensenlangdurignietaanhunbetalingsverplichtingenkunnenvoldoen.Laatleerlingeninventariseren:watzijndegevolgenvaneenschuld?Jekuntjegeldnietgebruikenvoorleukedingen……jemoetjeschuldenafbetalenendatduurtvaaklangerdanjedenkt.Jekuntgeenbankrekeningmeeropenen……debankvertrouwtjenietmeer.Jegeldisopzodrajesalarisisgestort……jehebtgeengeldomdemaanddoortekomen.Jekuntnietopvakantie……vanjevakantiegeldmoetjejeschuldenafbetalen.Jekuntnietopjezelfgaanwonen……teduurmetaldieafbetalingen.Jemoetveelwerken……alsjeminderwerktkunjenietrondkomen.Jekuntgeenhuiskopen……debankvindtdatjeteveelleningenhebt,duskrijgjegeenhypotheek.“Maarvooral:schuldenleverenstressop.Daarnaast

belemmerenschuldenjongereneentoekomstoptebouwen.Jebentmeerbezigmethetaflossendanmetdetoekomst.”Bron:www.nibud.nl,januari2016

Rondthetklassikaaldeelaf.Bespreekkortdevolgendestap. 2m.

Leerlingengaanaandeslagmethetindividueledeel.Zijhebbendaarvoorhunpersoonlijkeaccountsnodig.Zijgaancirca15minutenaandeslag.Daarnagaathetklassikaledeelverder.

---EindeklassikaaldeelA

IndividueeldeelindeWorkspace(15minuten)

LeerlinggaanzelfstandigaandeslagindeWorkspace.- Zereagerenopdeuitspraak‘Verbodomeenmobiel

abonnementtegebruikenonderde18jaar’vanmr.HenkKeizervanincassobedrijfGGN.

- Zebeantwoordenenkelevragenoverhetgebruikvanhunmobieletelefoon.

- Zedenkennaoverhoehetkomtdathetvoorjongerenlastigisomdetelefoonkostenindehandtehouden.

- Ziebekijkeneenfilmpjewaarinduidelijkwordtwelkeroleenmobieltjeinhetlevenheeft.

- Zereagerenopstellingenoverhunmobieltjeenhetgebruikenhungedraghiermee.

- Zeberekenenhetverbruikvandatavanappsopdetelefoon.Pastditbijhunafgeslotenbundel?

Eindevanlesuur1(45minuten).Indienueenblokuurheeftgeplandkuntudirectdoor.Lesinhoud–les2(45minuten)---KlassikaaldeelBNr Screen Inhoud&didactischeaanwijzingen Tijd

Klassikaalstartvanvervolgles.Korteterugblikopvorigedeel:

- Lenenenschulden;1opde5scholierenheefteengatinz’nhand.

- Hoezitdatbijjou?Dathebjeuitgezochtinhetindividueledeel.

!Selecteerdeklasomdedigibordfunctieteactiveren

Welkeabonnementenhebbendeleerlingen?Degrafiekvandeklaswordtvergelekenmetgegevensuit‘EindrapportJongerenentelefoonkosten’,mei2014,vanYoungWorksinopdrachtvanStichtingWeetWatJeBesteedtenVodafone.http://www.wwjb.org/onderzoek-jongeren-en-telefoonkosten/.Waaromzouprepaidbeterzijnomgeenschuldentemaken?Uithetbovengenoemderapport:“Metprepaid-constructiekunjenietingeldproblemenkomen,omdatjeeerstgeldmoetbetalenvoordatjegebruikkuntmakenvandiensten.Meteendoorlopendabonnementisditanders:jemaakternugebruikvan,maarbetaaltpaslater.”

Wiebetaaltderekening?Waaromzouhetbeterzijnomzelfeenabonnementaftesluiten?Uithetbovengenoemderapport:“Alsdetelefoonrekeningwordtbetaalddoordeouderservarenjongerengeenconsequentiesvanhungedrag:‘mijnoudersbetalenhettochwel’.Jongerenzijnmeergeneigdombuitenhunbundeltebellen:erisimmerseenbufferomopterugtevallen.”

Hoehoogisjerekeningpermaand?Watvaltopbijdeuitkomst?Hoevaakis‘Weetikniet’gekozen?

Overschrijdjejetelefoonkostenpermaand?Uithetrapport:“40%vandejongerengaatweleensoverzijnmaandelijkseabonnementheen.Binnendezegroepdoet10%ditbijnaelkemaanden2%maandelijks.”Bekijkdegrafiekvandeklas.Hoekomtdit,denkje?

- Andereuitgaven- Andereomstandigheden(vakantie,veelonderweg)- Jongerenzienhetnietalseenprobleem…ouders

betalen,‘hethoorterbij’wordenalsredenengegeven.

Stelling:"Ikkanechtnietmeerzondermijnsmartphone!"Hoedenktdeklasdaarover?Uithetrapport:“Jongerenzien(te)hogetelefoonkostennietalseenprobleem.Hetgebruikvanhunmobielenhetcontactmetdesocialeomgevingzienzealseen‘eerstelevensbehoefte’.Uitdehandlopendekostennemenzevoorlief:hetiseenonvermijdelijkgevolg.Eenbelangrijkeverklaringvoordelageprobleemperceptievindenweindeontwikkelingvanhetpuberbrein.Ookwelhetsocialebreinbenoemd.Jongerenhebbeneenonverzadigbarebehoefteommetvriendentecommuniceren.Hetishunprimairelevensbehoefte,waarzeállesvooroverhebben.Dusookdiefinanciëleuitschietersofpreekvanhunvader.”Wordtditookindeklasgenoemd?Bekijkoptioneelhetfilmpje‘Socialbesitas’hetnietzondermobielkunnen.

Stelling:"IkwilgewoonafentoeFacebookchecken.Danmaarvia3GinplaatsvanthuisopdeWiFi!"Uithetrapport:“Erisinhetpuberbreineendisbalanstussenratioenemotie:emotionelesystemenzijnoveractief.Jongerenwillennúdatfilmpjekijkenofnúdieruzieuitpraten.Nadenkenoverdegevolgen(hogetelefoonkosten)isdaarondergeschiktaan.”

Stelling:"Mijnoudershelpenmewelalsikmijnrekeningnietkanbetalen."Uithetrapport:“Ouderswerkenals‘probleemdemper’inhogetelefoonkosten.Zevangeninveelgevallendeuitdehandgelopentelefoonkostengedeeltelijkofzelfshelemaalop,waardoorjongerengeenconsequentiesvanhungedragervaren.“

Stelling:"Ikhebeensuperlaagabonnement,maarwelmethetnieuwstemodel!"Uithetrapport:“Jongerenontlenenstatusaanhettypetelefoondatzehebben.Helemaalbijjongerendiezichineenlevensfasebegevenwaarinsocialeacceptatiehetbelangrijksteis.Eenverkeerdetelefoonkanletterlijkeenredenzijnombuitengeslotenteworden.Hierdoorzijnjongerenbereidrisico’stenemen.Dekeuzevooreenabonnementsvormmetlagevastelasten,maarmaandelijksgaanzeforsoverhunbundelheen.”Maarhoezitdatbijjou?Enbedenk:Meerderheid(82%)komtNIETingeldproblemendoortehogetelefoonkosten.

Top3vanoorzakenvantelefoonschuldenwordengetoond.Deleerlingenhebbeneeneigenberekeninggemaaktvanhundatagebruik.Pastditbijdebelbundel?

Watalshettochmisgaat?Watkunjedandoen?- Leesjecontractgoeddoor,ookdekleinelettertjes.

Metnameoverdekostenvanhetoverschrijdenvanjebelbundel.

- MetPrepaidofSimonlyhoudjejekostenindehand.- Brengjegebruikinkaartenneemeenpassend

abonnement.- Checktussendoordestatusvanjegebruikviaspeciale

apps.- Maakgebruikvangratisapps.

Bespreekterafsluitingdeleerpuntenuitdezeles.

13.BeoordelingIneeneerdereversievandelessenserieIkenGeldwasereentoetsbeschikbaar(versie2014).Dezetoetsisbijdeherzieningvandelessenseriegeschraptomdatdezebijnanietisgebruiktdoordocenten.Ookgavendocentenineenevaluatieaandatzeleerlingenopeenanderemanierbeoordelen(bijv.werkbladenofeengroteopdracht).

Viawerkbladen:Zouuditaandehandvanwerkbladenkunnendoen.Daarbijvooraldevragenstellen:“Zijnleerlingenbewustvanhungedragrondomgeld?Hebbenzeinzichtinhunfinanciëlesituatie?”.

Ik en Geld (2016)€¦ · Lesinhoud – les 2 .....36 13. Beoordeling ..... 40 >>> Ik en Geld...

Documents

Transcript of Ik en Geld (2016)€¦ · Lesinhoud – les 2 .....36 13. Beoordeling ..... 40 >>> Ik en Geld...

Volgen mensen het geld, of volgt het geld de mensen?

Nieuw geld

Geld Service Nederland

Kim Geld Boom

5.4 Geld · Zuid-Afrika 2 5.4 Geld.....18

“Nu ben ik het zat!” - Drukkerij Middelkoop · is het Wereld kankerdag! Alphen aan den Rijn – 2016 was weer een bijzonder jaar en dat geld ook voor zieke kinderen die wij blij

Het belang van geld aanpassing 27-2 - Hollands DiepAls ik tien jaar terugkijk, vallen mij twee dingen op. Ten eerste dat de analytische structuur van Het belang van geld zich aan de

Risico’s & Verzekeren en ondernemen... · •Een verzekering neemt mijn risico’s weg •Als ik een lager bedrag verzeker, bespaar ik geld •Als ik eenmaal een verzekering heb,

GELD-Magazin, Juni 2016

Geld besparen en de beste ontwerpkeuzes maken met Value Engineering - Theo Heida - Procap - Relatics Klantendag 2016

VERDIEN RESPECT & GELD MET · 2016. 12. 8. · Ik laat het hier even bij. Eerder al heb ik je uitgenodigd om een keer in Amsterdam ergens een bak koffie

kanse Web viewAltijd word ik nagekeken, ... Omwille van haar kinderen kan ze niet werken in de verkoop ... ‘ik denk wel dat geld je slimmer maakt in je leven

Lalala geld

HOE HAAL IK GELD UIT MIJN VENNOOTSCHAP

HOE KOM IK ALS ONDERNEMER AAN GELD? · 2017-03-21 · 5 Hoe kom ik als ondernemer aan geld? 1. Inleiding Als ondernemer kun je er zomaar mee te maken krijgen. De vraag hoe kom ik

REINOUT VAN DER HEIJDEN HEIDI KLIJSEN GELD · Behoudens uitzonderingen door de wet gesteld, mag zonder schriftelijke toestemming van de ... 6 GELD EN FAMILIE ... 84 Wat als ik mijn

Werkboek Omgaan met Geld - Palet013 · 2016. 1. 27. · A Ja, ik tel mijn geld vaker dan Dagobert Duck. B Ongeveer, ik check het af en toe. C Ik heb werkelijk geen idee. D Ja, niets,

Kopen is kiezen. Geld • Chartaal geld: munten en bankbiljetten • Giraal geld: geld dat op je bankrekening staat.

WTF? - Managementboek.nl · thuis wilde zijn met de kinderen, en ook omdat ik te moe was om fulltime te werken. Mijn geld verdiende ik door te freelancen als allround copywriter.

Ons Geld - Beleidsplan 2016 2018 · effectief moeten worden gevoerd. Stichting Ons Geld moet haar plaats aan de tafel zeker stellen. ... Het lobbyen bij relevante instellingen om