Ik en Geld (2016)€¦ · Lesinhoud – les 2 .....36 13. Beoordeling ..... 40 >>> Ik en Geld...

>>> Ik en Geld (2016) Docentenhandleiding

>>>IkenGeld2016-2017|Docentenhandleiding 2

VoorwoordVeelscholenbestedenalaandachtaanfinanciëleeducatie.Hetisnietalleendoor‘decrisis’datditonderwerphoogopdeagendastaat.Hetisookeenaspectvanburgerschapdat–losvanhetmorelevraagstuk(hoeverdienjejegeld?)-veelverschilmaakt:"wiezichzelfopfinancieelgebiedgoedweetteredden,heeftmeervrijheidenautonomieomeigenkeuzestemaken".Ditiseenbelangrijkevaardigheidinde21steeeuw.

IkenGeldlaatleerlingenopeenaansprekendeenactievemaniernadenkenoverdiversefinanciëlevraagstukkendiedirectgerelateerdzijnaandeeigenbelevingswereld.DezeslessenzijninopdrachtvandeNederlandseVerenigingvanBankenontwikkelddoorCodenameFutureenwordenvoorhetderdeschooljaardoormeerdan300scholeningezet.Ookvoorditschooljaar(2016-2017)ismateriaalweeraangescherpt.Deverwerkingsopdrachtenzijnvernieuwdeneriseennieuwemodule‘Mijnmobieltje’toegevoegdaanhetpakket.

IndelessenisopverschillendeplekkengebruikgemaaktvanmateriaalvandeStichtingWeetWatJeBesteedt(WWJB,Edgie)enhetNationaalInstituutvoorBudgetvoorlichting(Nibud).WebedankendezeorganisatiesenookuitgeverijenNoordhoff,ThiemeMeulenhoffenMalmbergdievoorditschooljaareenkoppelinghebbengemaaktindedigitaleversievanhuneconomiemethodenaardemodulesvanIkenGeld.


InhoudsopgaveVoorwoord ......................................................................................................... 21. Het lespakket ................................................................................................. 4 1.1. Gebruik ..................................................................................................... 4 1.2. Omvang en locatie van de les ....................................................................... 4 1.3. Aanpak ...................................................................................................... 42. Doelen ............................................................................................................ 5 2.1. Doelgroep .................................................................................................. 5 2.2. Kerndoelen ................................................................................................. 53. Inhoud van de lessen ..................................................................................... 64. Aansluiting van lesmethodes op Ik en Geld .................................................... 95. Samenwerkingspartners ................................................................................. 96. Praktische zaken .......................................................................................... 10 6.1. Aanvragen wachtwoorden ........................................................................... 10 6.2. Inlogprocedure .......................................................................................... 10 6.3. Workspace-tips .......................................................................................... 10 6.4. Docentmateriaal ........................................................................................ 117. Module 1: Mijn levensstijl ............................................................................ 12

Leerdoelen ................................................................................................... 12Voorbereiding ............................................................................................... 12Lesinhoud .................................................................................................... 13

8. Module 2: Mijn inkomsten ............................................................................ 15Leerdoelen ................................................................................................... 15Voorbereiding ............................................................................................... 15Lesinhoud .................................................................................................... 15

9. Module 3: Mijn uitgaven .............................................................................. 18Leerdoelen ................................................................................................... 18Voorbereiding ............................................................................................... 18Lesinhoud .................................................................................................... 18

10. Module 4: Mijn bank .................................................................................. 21Leerdoelen ................................................................................................... 21Voorbereiding ............................................................................................... 21Lesinhoud .................................................................................................... 21

11. Module 5: Mijn toekomst ........................................................................... 25Leerdoelen ................................................................................................... 25Voorbereiding ............................................................................................... 25Lesinhoud .................................................................................................... 25

12. Module 6: Mijn mobieltje ........................................................................... 31Leerdoelen ................................................................................................... 31Voorbereiding ............................................................................................... 31Lesinhoud – les 1 .......................................................................................... 31Lesinhoud – les 2 .......................................................................................... 36

13. Beoordeling ................................................................................................ 40


1.Hetlespakket

1.1.Gebruik

IkenGeld(2016)bestaatuitzesmodules.Heteerstedeelvandemodulegaanleerlingenzelfstandigwerken(±25min)enhettweededeelwordtklassikaalnabesproken(15+min).Demodulesdurencirca1lesuurenkunnenlosvanelkaargegevenworden.Hetzijnzelfstandigeeenhedendieeenvoudigkunnenwordeningepastindegebruikteeconomiemethode.

1.2.Omvangenlocatievandeles Demodulesgaanuitvan50minutenlestijd(excl.werkblad).Voorheteerstedeelvanelkeleshebbenleerlingentoegangnodigtoteencomputer.Afhankelijkvandevoorzieningenopschool vindt dit deel van de les plaats met eigen laptops, in de mediatheek of eencomputerlokaal.Hettweededeelendeafsluitinggebeurtviahetdigibordofeenbeamer,bijvoorkeurineenleslokaal.

1.3.AanpakDelessenzijnopgenomenindeWorkspacevanCodenameFuture.Dezeelektronischeleeromgevingvormthethartvandelessenwaardekennisoverdrachtplaatsvindt(hiervoorkuntuinloggenophttp://codenamefuture.nl/).Vooreeninlogcodekunjejeaanmeldenopwww.codenamefuture.nl/ikengeld

Structuurvandemodules:

Deel1:Korteintroductie

KlassikaleaftrapIndeaftrapwordtkortdelesdoelen,delesdoorloopenbegrippenbesproken.

5-10minuten

Deel2:Kennisoverdracht

EenindividueeldeelinhetcomputerlokaalLeerlingenwerkenzelfstandigaandelesstof.

Eendeelvandeantwoordenvanleerlingenwordtcentraalopgeslagen.Dezeantwoordenwordenlatervoordenabesprekinggetoondophetdigibord.

20-30minuten

Eerderklaar?Huiswerk? WerkbladmetverwerkingsopdrachtKeuze:a.werkbladmakentijdensdeles(enbesprekenindeeltweevandeles).b.werkbladaanheteindvandeel2vandeleslatenmaken(endanevt.alshuiswerkmeenaarhuis).

Ditwerkbladprintuvooraf,zodatuhetdirectkangebruiken.Aanditwerkbladwerktelkeleerlingzelfstandig.Hetwerkbladgaatinopeenonderdeelvandeles.

5–15minuten

Deel3:Digibordlesmetmeningvormendonderdeel

KlassikaaldeelmetbehulpvaneendigibordInhetklassikaledeelwordenonderdelenuitheteerstedeelnabesproken.Daarnaastkomendeantwoordenterugdieleerlingeninheteerstedeelhebbeningevoerd.

15-20minuten


2.Doelen

2.1.Doelgroep Dedoelgroepbestaatuitleerlingendievoorheteersteconomiekrijgen.Bijdemeestescholenzullendatleerlingenzijnuithettweedeleerjaar(vmbo/havo/vwo).Ofbijheteerste(vwo)ofderdeleerjaar(vmbo/havo)Hetligtvoordehanddelessenintezettenbijhetvakeconomie.Maarzekunnenookgebruiktwordenbijmaatschappijleeroftijdenseenmentoruur.

2.2.KerndoelenIkenGeldsluitaanbijdevolgendekerndoelen:MensenMaatschappij: 42.Deleerlingleertineigenervaringenenindeeigenomgevingeffectenteherkennenvankeuzesop

hetgebiedvanwerkenzorg,wonenenrecreëren,consumerenenbudgetteren,verkeerenmilieu.

Wiskunde: 22.Deleerlingleertdestructuurendesamenhangtedoorzienvanpositieveennegatievegetallen,

decimalegetallen,breuken,procentenenverhoudingenenleertermeetewerkeninzinvolleenpraktischesituaties.23.Deleerlingleertexactenschattendrekenenenredenerenopbasisvaninzichtinnauwkeurigheid,ordevangrootte,enmargesdieineengegevensituatiepassendzijn.25.Deleerlingleertinformelenotaties,schematischevoorstellingen,tabellen,grafiekenenformulestegebruikenomgreeptekrijgenopverbandentussengroothedenenvariabelen.

Eindtermen: WatbetreftdeeindtermenbestaateraansluitingbijeenaantalVMBOeindtermenendanmetnamewat

betreftdeexameneenhedenK1,K4a,K4b.K3enK5komenindirectaandeorde.VoorHAVO/VWOisdeaansluitingnietaandeorde.IkenGeldbiedtonderbouwleerstofgerichtopfinanciëlezelfredzaamheidengaatnietoverhetvakeconomiealszodanig.

Leerdoelenfinanciëleeducatie: DeNibudleerdoelenzijndeinhoudelijkebasisvoorhetlesmateriaal.Verderisergebruikgemaaktvan

hetmateriaalvanWWjB.IkenGeldsluitaanbijeengrootdeelvandedoelen.Indedocentenhandleidingstaanpermodule3of4leerdoelendieovereenkomenmethetmeestrecenteleerdoelendocument,namelijkdatvanNibud:Leerdoelen&competenties,herzieneversie2013.(devolledigeversievandezeNibudleerdoelenzijntedownloadenviadelink)


3.InhoudvandelessenDelessenserieIkenGeldbestaatuit6modulenvanelk50minuten.Module1:Mijnlevensstijl

Leerdoelen• Deleerlingenkunneneeninschattingmakenvandeprijsvaneenproduct.• Deleerlingenbeseffendatreclameinvloedheeftopwatjebesteedt.• Deleerlingenwetenwathunlevensstijlis.• Deleerlingenbegrijpendatiedereeneenverschillendelevensstijlheeft.

(dus:verschillendekeuzesinwaarjejegeldaanuitgeeft).

CentralebegrippenWaardevangeld,beïnvloeding(bewust,onbewust),reclame,levensstijlen,status,impulsiviteitBeschrijvingWatisgeldeigenlijkwaard?Watkunjekopenvoorjegeld?Benjejebewustvandeinvloedvanreclameenvanhoeveelgeldjeeigenlijkuitgeeft?Daargaatdezemoduleover.Ditwordtgekoppeldaandeleefstijl/hetbestedingspatroonvanleerlingen(degeldtypetestvanStichtingWWJB,www.edgie.nl).

Module2:Mijninkomsten

Leerdoelen• Leerlingenwetendaterverschillendeinkomstbronnenzijn:natura,rente,

vergoedingenenloon• Loon:Leerlingenwetendatalsjewerktjij(alswerknemer)enjewerkgeveraan

bepaalderegelsmoetenhouden.• Rente:Leerlingenwetenwatrenteisenhoezehetmoetenberekenen.• Leerlingenkunnenuitrekenenwatzepermaandontvangtaaninkomsten

Leerdoelenvanhetwerkblad• Leerlingenwetenhoezeeenbegrotingmoetmaken.• Deleerlingenkrijgeninzichtinhuninkomstenenuitgaven.• Leerlingenwetenofjeaanheteindvandemaandrondkomten/ofzekunnen

sparen.

CentralebegrippenInkomstenbronnen,natura,rente,loon,inkomen,zakgeld,vergoedingen(belgeld,kleedgeld),inkomen,spaardoel,rondkomenBeschrijvingJongerenmoetenzorgendatzeinkomenhebben.Andersishetlastigomeeneigenlevenintevullen.Zakgeld,kleedgeld,baantje,belgeld,hetzijnallemaalbronnenvaninkomsten.Indezelesgaanweinopdiebronnenvaninkomstenenhoeleerlingenervanrondkunnenkomen.

Module3:Mijnuitgaven

Leerdoelen• Leerlingenkunnenverschillendesoortenuitgavenordenen:vastelasten,

huishoudelijkeuitgaven,persoonlijkeuitgavenenincidenteleuitgaven.• Deleerlingenwetenomwelkeuitgavenzenietheenkunnen.• Deleerlingenwetenwaarhunprioriteitligtw.b.t.hunuitgaven.• Leerlingenkunnende'totalewerkelijkekosten'vaneenaankoopberekenen.


Hierinwordendeaanschafprijsenbijkomendeproductenenkostenmeegenomen(voorbeeldscooter).

• Deleerlingenkunnenzichlateninformeren(inwinkelsen/ofopinternet)voordatzeeenproductkopen.

Leerdoelenvanhetwerkblad• Leerlingenkrijgeninzichtinwelkesoortuitgavenzehebben(dooranalysevan

uitgaven).• Leerlingenkunnenhunbegroting(inkomstenenuitgaven)vergelijkenmetandere

jongereninNederland.• Leerlingenwetendatzezelfwataanhuninkomstenofuitgavenkunnen

veranderenompermaandrondtekomen.CentralebegrippenUitgaven,vastelasten,eenmalig/incidenteleuitgaven,persoonlijkeuitgaven,huishoudelijkeuitgaven,primairelevensbehoeften,secundairelevensbehoeften,prioriteit,begroting(overzicht)BeschrijvingJongerenhebbennognietveeluitgaven.Tochverliezenzevaakhetoverzicht.Datkomtbijvoorbeelddooronverwachtebijkomendekostenofdoordatdevoorwaarden(bijeenabonnement)nietgoedzijngelezen.Dezelesgaatoververschillendesoortenuitgavenendekeuzesdiejehebtalsjeophetpuntstaatietstekopen.

Module4:Mijnbank

Leerdoelen• Leerlingenwetenwateenbankisendoet.• Leerlingenwetenopwelkemanierenzekunnenbetalen:o.a.pinnen,

internetbankierenofcontactloos.• Leerlingenweetwelkerisico'sverschillendebetaalvormenhebben.• Leerlingenkennende(financiële)consequentiesvanroodstaan,kopenop

afbetalingeneenleningafsluiten.• Leerlingenwetenwateengeldezelis.

Leerdoelenvanhetwerkblad• Jekunteenvoorennadeelnoemenvaninternetbankieren.• Jeweetwatphishingisenwatjedaartegenkandoen.• Jekuntdebetrouwbaarheidenveiligheidvaneenwebsitecontrolerenwaarje

onlineeenaankoopdoen.CentralebegrippenBank(dienstenenproducten),betaalwijzen(chartaalengiraal),saldo,krediet,debet,betaalrekeningenspaarrekening,rekeningoverzicht,internetbankieren,rente,sparenenlenen,schuld(lenenenroodstaan)voorschietenBeschrijvingSparenenlenenzijn,naasthetbetalingsverkeer,dedienstenvandebankwaardemeestemensengebruikvanmaken.Indezeleswordtbovendienaandachtbesteedaangeldezels,kopenopafbetaling,roodstaanenlenen(vanklasgenotenenvrienden).

Module5: Leerdoelen


Mijntoekomst • Deleerlingenwetendatereenminimumjeugdloonbestaat.• Deleerlingenwetenwatbelastingisenwaaromjedatbetaalt.• Deleerlingendiewerken,zijninstaatzichopdehoogtetestellenvanwet-en

regelgevingomtrentarbeidstijdenendetoegestanewerkzaamheden.Leerdoelenvanhetwerkblad:• Jekanviahetinternetopzoekenhoeveelhetkostomopjezelftewonen.• Jeweetwelkeuitgavenjehebtalsjeopjezelfgaatwonen.• Jekanaangevenofuitgavenvasteofvariabelekostenzijn.Centralebegrippen:loon,minimumloon,loonstrook,brutosalaris,nettosalaris,belasting,belastingteruggave,BTW,productprijs,omzet,winst,inkoopwaarde,bedrijfskosten,reserveringenBeschrijvingDezelesgaatoverdetoekomstengeldzaken:geldverdienen,belastingterugvragen,wet-enregelgevingrondomwerkmaarookoverhethebbenvaneeneigenbedrijf(hoeveelverdienje?hoebepaaljedeprijsvaneenproduct?).

Module6:Mijnmobieltje

Leerdoelen• Deleerlingenwetenwatschuldenzijn.• Deleerlingenwetenwatzekunnendoenomtelefoonschuldentevoorkomen.• Deleerlingenkennendegevolgenvanhethebbenvanschulden.• Deleerlingweetwathijkandoenaanontstaneschuldenenwaarhijterechtkan

voorhulp.Centralebegrippen:Overschrijvenbelbundel,infographic,schulden,incassobureau,betalingsregeling,beïnvloeding(bewust,onbewust),verleidingenBeschrijvingDezemodulegaatoverdekostenvanjemobieletelefoon,eenrisicobijschuldenontwikkeling.Wiebetaaltjerekening?Hoehoogisdeze?Jongerenhebbensteedsvakerschulden.Zelfwijzenze'onwetendheid'en'onkunde'aanalsvoornaamsteredenen.


4.AansluitingvanlesmethodesopIkenGeldDethema’sinIkenGeldsluitenaanbijdemeestgebruiktelesmethodes.Waardelesmethodesoverhetalgemeenveelkennisenachtergrondenbieden,maaktIkenGeldopeenactiverendeenaansprekendemanierdevertalingnaardepersoonlijkefinanciëlesituatievandejongeren.IndebijlagevindtueenoverzichtwaarinisweergegevenwaarIkenGeldaansluitbijlesmethodeseconomie.Hetgaatomdevolgendemethodes:Malmberg -Praktischeeconomie,economieenM&Ovoordeonderbouw;

-Economischbekeken;

NoordhoffUitgevers

-Pin*code

ThiemeMeulenhoff -200%;-PercentEconomie;

5.SamenwerkingspartnersIkenGeldisontwikkeldinopdrachtvandeNederlandseVerenigingvanBanken(NVB).DeNederlandseVerenigingvanBankenbehartigtdebelangenvanongeveer75bankendieinNederlandactiefzijn.Veelvandeledenontwikkelenactiviteitenvoorhetvoortgezetonderwijs.Dezevariërenvangastlessentotprojectwekenenvanlesmateriaaltotvoorstellingen.Informatiehieroveristevindenopdewebsitesvandeverschillendebanken.

OokissamengewerktmetStichtingWeetWatJeBesteedt.OmjongerentebereikenheeftWWJBheteigenjongerenplatform:Edgie,waarjongerenkunnenmeediscussiërenenopdehoogtewordengehoudenvanactuelefinanciëleonderwerpen.MeerinformatieoverStichtingWeetWatJeBesteedt:www.wwjb.org.

HetNibud(NationaalInstituutvoorBudgetvoorlichting)iseenonafhankelijkeorganisatiedieconsumenteninformeertenadviseertovergeldzaken.HetlesmateriaalisgetoetstdoorhetNibudopdeNibudleerdoelen12-15jaar.IndemodulesvanIkenGeldwordtherhaaldelijkverwezennaarresultatenuithetNibudScholierenOnderzoek(2012-2013).Meerinformatievoordocenten:www.nibud.nl/scholieren

Opverschillendeplekkenindemoduleswordendezeorganisatiesgenoemdofwordendoorhenontwikkeldematerialengebruikt,zoalskortefilmpjes,educatievegamesofwerkbladen.


6.Praktischezaken

6.1.AanvragenwachtwoordenOmtoegangtekrijgentotdeleshebbendeleerlingeneenindividueletoegangscodenodig.Deelnameisgratis.Uverkrijgtdewachtwoordendooruinteschrijvenopwww.codenamefuture.nl/ikengeldofdoortelefonischcontactoptenemen(tabbladaanmelden).Decontactgegevensvindtuhieronder.EventueelkanCodenameFutureuondersteunenbijdeuitvoeringvanhetproject.Prijzenopaanvraag.

CodenameFutureBinckhorstlaan36(kamerM3.34)[email protected]

Algemeneinformatievoorscholen:MartijnSpekman070–[email protected]

Voorhetaanvragenvaninloggegevensvooruenuwleerlingenstuurtudeleerlingengegevensop.DezeleerlingengegevensontvangenwijgraaginExcel,inapartekolommen:voornaam,tussenvoegsels,achternaamenklas.Stuurdezeleerlingengegevensminimaaleenweekvoordatuaandeslagwiltopnaarmartijn@codenamefuture.nl.Letop:Hetduurtminimaaleenweekvoordatudeinloggegevensontvangt!Daaromishetgoedomditvantevorenteplannen.

6.2.InlogprocedureNahetontvangenvandeinloggegevens(gebruikersnaamenwachtwoord)kuntuinloggenindeWorkspace.Hetinloggenindelesgaatalsvolgt:

1. Ganaarhttp://codenamefuture.nl/;2. Vulgebruikersnaamenwachtwoordin,rechtsvandewebsitebij‘inloggen’;3. Ganaarhettabblad‘School’;4. GanaarhetlesarrangementIkenGeld2016;5. Klikopdelestitelomdelesteopenen.

6.3.Workspace-tipsDelesopentaltijdopdeplaatswaarjedevorigekeergeblevenwas.

• Leerlingen(enuook)kunnenhunwachtwoord(niethungebruikersnaam)wijzigenvia>Persoonlijk>Instellingen>Wachtwoordwijzigen.

• Bureaubladvandeleeromgevingwijzigen?>Persoonlijk>Instellingen>Workspace.

• Iseenleerlinghetwachtwoordvergeten?Ukunthetalsdocentaltijdterugvinden:>Organisatie>Gebruikers>naaminvullen>Zoeken

• Deleerlingenkunnenhunantwoordenzelfcontrolerendoorop‘Antwoordentonen’teklikken,onderaandepagina.Zemoetendanweleerstietshebbeningevuld.


6.4.DocentmateriaalDenabesprekinginhetdigibordgedeeltewordtindeeersteplaatsgeleiddoordeinhoudelijkebespreekpuntenophetdigibord.Indehandleidingstaatachtergrondinformatieenaanwijzingenvooreenverdiepingvandeleerstof.

IndehandleidingvindtunaastdeinhoudvandelessenindeWorkspace(inclusieflinksdiedeleerlingenvolgenomdeopdrachtentekunnenmaken)aanwijzingenvoordevoorbereidingvandeles.Voorsommigeonderwerpenisachtergrondinformatietoegevoegd.Inhetleerdoelenoverzicht(paragraaf3,Inhoudvandelessen)staanbijiederemoduledebelangrijkstebegrippendieaandeordekomen.Metnamevoorlaagtaalvaardigeleerlingenishetaanteradendezebegrippeneventueelextratoetelichtenenhetbegriptecontroleren.

Deverwerkingsopdrachtopdewerkbladenprintuvoorafgaandaanelkeles.Veelalzijndeantwoordenvandewerkbladenandersperleerling.Opsommigewerkbladenstaanwelvragenwaarleerlingenhetzelfdekunnenhebben(vooralwerkblad4enwerkblad5).

Allematerialen(werkbladen/handleidingenhand-outsvoorhetdigibord)kuntukosteloosdownloadenopwww.codenamefuture.nl/ikengeld.


7.Module1:Mijnlevensstijl

Leerdoelen• Deleerlingenkunneneeninschattingmakenvandeprijsvaneenproduct.• Deleerlingenbeseffendatreclameinvloedheeftopwatjebesteedt.• Deleerlingenwetenwathunlevensstijl.• Deleerlingenbegrijpendatiedereeneenverschillendelevensstijlheeft.

(dus:verschillendekeuzesinwaarjejegeldaanuitgeeft).

Voorbereidinga.Leerlingenmakeneengeldtypentest.DezetestisontwikkelddoorWWJBenistevindenopwww.edgie.nl.Bijdezetesthoorteenhandleidingmetachtergrondinformatieoverdegeldtypen,detestenonderzoekdatWWJBheeftuitgevoerdonderjongerenvanverschillendeleeftijden.

b.BekijkdeKahootquiz:https://play.kahoot.it/#/k/6ecfda9d-eada-45d1-841e-cf59a7a21dc6.IndezeKahootquizschattendeleerlingendeprijsvanbepaaldeproducten.Deleerlingendoenditdoormiddelvanhetstemmenmethunmobieltje.

Mochtjewillenwetenhoejezoietszelfmaakt,bekijkhetvolgendefilmpje:https://www.youtube.com/watch?v=6JpLG7rg4Ok

c.Eenhand-outmetdoorloopvandigibordgedeelteistevindenopwww.codenamefuture.nl/ikengeld(module1).

Ziescreenshotindedigitaleles:


LesinhoudNr Screen Inhoud&didactischeaanwijzingen Tijd

Start:2016Ikengeld1-Mijnlevensstijl–docent

1.a1.b1.c2.a3.a

Eenhand-outmetdoorloopvandigibordgedeelteistevindenopwww.codenamefuture.nl/ikengeld

1.Digibord–Introductie 1b.Lesdoelen 1c.Lesdoorloop

2.Klassikaal-QuizLeerlingenschattendeprijsvanverschillendeproductenviaeenKahootQuiz.

3.Individueelwerken

10m.

Individueelwerken:2016Ikengeld1-Mijnlevensstijl

1a.Introductie

1b.Jouwmening

1c.BewustenonbewustVeelgedragisonbewust.Hoe(on)bewustdenkenleerlingendatzijzelfzijn?

1d.OnbewusteinvloedvanreclameIneenkortfilmpjewordtuitgelegdwatreclamemetjedoet.

1e.Weetjijwatjebesteedt?Leerlingenvulleneenaantalvrageninoverhunbestedingspatroon.

1f.Watvooreengeldtypebenjij?Leerlingenbeantwoordende26stellingenvandegeldtypetestopwww.edgie.nl.Deantwoordenwordengescoordop6dimensiesenvertaaldnaar4types.Vooraldescoreop‘impulsiviteit’en‘statusgerichtheidzijnbepalendvoordeuitslag.DeindelingdiehetWWJBhanteert,isvanbelangomdatdefinanciëlerisico’svandeverschillendeleefstijlgroepenverschilt.Levensgenietersentrendsetterslopendegrootstekansopfinanciëleproblemen,terwijlderegelaareenzeerlagekanshieropheeft.(1gt/m1j:beschrijvingvandeGeldtypes)

1k.Mijngeldtypeenik1l.Statusenimpulsiviteit

1m.Maaktgeldgelukkig?Leerlingendenkennaoverhetgedragvandegeldtypen:welkegeldtypenkomengemakkelijkindeproblemen?

1n.Afsluiting

2.Alklaarentijdover?Leerlingendietijdhebben,schattendekostenvaneenconcertbezoek(opdracht1).Deandereopdrachtgaatoverdeinvloedvanreclame(opdracht2).

20m.


Klassikalebespreking:2016Ikengeld1-Mijnlevensstijl–docent

4.at/m4.l


4a.Klassenselector4b.Begrippen4c.Dewaardevangeld(4minuten)4d.Stelling14e.Stelling24f.Gelduitgeven4g.Bewust?!4h.Deinvloedvanreclame(filmpje2minuten)4i.Opgevoel?4j.GeldtypesindeklasLevensstijlen4k.Geldtypesengeldgedrag4l.Afsluiting

20m.

SamenvattingGeldtypentest(zieookhandleidingmetachtergrondinformatieoverdegeldtypen):

TrendsetterJezietergoeduit.Jebentzelfverzekerd.Jehebtgevoelvoorhumor.Jegeeftgeldgemakkelijkuit.Jekooptmooieendurespullen.Nietalleenomdatjezemooivindt,maarookomindruktemakenopanderen.AlsTrendsettervindjehetleukomuittegaan.Nietsisjetegek.Jegeeftgraageenrondjeaanvrienden.Jekuntslechttegenkritiek.Jevindthetfijnomdingentebezitten.Tip:Zetgeldopzijvoorlater.Geefnietmeeruitdanjehebt.

RegelaarJebenteenkoopjesjagerenvoorzichtigmetgelduitgeven.Jekrijgtgraagadvies.Jehebtjezaakjesgoedoporde.Jezetvoor-ennadelenopeenrijtjevoorjeietsgaatdoen.Jijweetaltijdprecieshoeveelgeldjenoghebt.Jezorgtdatjealtijdnogwatgeldhebtvooralsjeplotselingietsmoetkopen.VoordeRegelaardraaitdewereldnietomgeld.Jemaaktjesomsteveelzorgen.Tip:Probeertegenietenvandedingendiejedoetenhebt!

LevensgenieterJijleeftinhethierennu.Altijdopgewektenvrolijk.Jehoudtvanhetgoedelevenendaaromwiljeallesmeemaken.Jedoetgraagleukedingenmetvriendenengaatvaakuit.Jebenteengullegeverenzorgtgoedvoordemensenomjeheen.AlsLevensgenietermaakjejegeenzorgenoverdetoekomst.Geldhebjealleenmaarnodigomleukedingentekunnendoen.Somsbenjeongeduldigendenkjenietgoedna.Jekooptregelmatigspullenwaarjelaterspijtvanhebt.Tip:Probeerzorgvuldigmetgeldomtegaan.Schrijfdingenopzodatjeweetwaarjegeldheengaatenhoejekuntsparenvoordetoekomst.Probeertesparenvoorgroteaankopen.

ToekomstplannerJekentgraagveelmensen.Jevindthetbelangrijkeengoedeeersteindrukachtertelaten.Jekleedtjenetjes.Jebedenktvantevorenhoedingenmoetenverlopen.Jehoudtnietvanonverwachtezaken.Jebentzuinig.Sommigemensenvindenjegierig.Gelduitgevenkanlaternog.Jeweetwatjewiltenzorgtdatdatgebeurt.Jespaartvoordedingendiejewilthebben.Jemaaktgeenschulden.Jekuntontevredenworden,doordatjeteveelopjegeldlet.Tip:Hetgelukligtookindekleinedingen,genietzoveelmogelijkvanhetleven!

Deze4geldtypenzijngebaseerdop6kenmerkendieietszeggenoverdehoudingvanjongerentenopzichtevangeld(Impulsiviteitenstatusgerichtheidzijndetoonaangevendedimensieswaarindegeldtypenzijnonderverdeeld):1.Impulsiviteit,2.Statusgerichtheid,3.behoefteaanzekerheid,4.Onafhankelijkheid,5.leenaversie(weerzintegenlenen)en,6.leenbereidheid


8.Module2:Mijninkomsten

Leerdoelen• Leerlingenwetendaterverschillendeinkomstbronnenzijn:natura,rente,vergoedingenenloon• Loon:Leerlingenwetendatalsjewerktjij(alswerknemer)enjewerkgeveraanbepaalderegelsmoeten

houden.• Rente:Leerlingenwetenwatrenteisenhoezehetmoetenberekenen.• LeerlingenkunnenuitrekenenwatzepermaandontvangtaaninkomstenLeerdoelenvanhetwerkblad• Leerlingenwetenhoezeeenbegrotingmoetmaken.• Deleerlingenkrijgeninzichtinhuninkomstenenuitgaven.• Leerlingenwetenofjeaanheteindvandemaandrondkomten/ofzekunnensparen.

Voorbereidinga. Printhetwerkblad“MijnBegroting”.Ophetwerkbladvullendeleerlingenhuninkomstenenuitgaven

(permaand)in.Daarnagaanzekijkenwatvoorsoortinkomstenzekrijgenen/ofhetvasteinkomstenzijn.Ookkijkenzeofzekunnenrondkomenmethuninkomstenen/ofzejuistsparenoflenenmethetgeldwatoverblijft/ontbreekt.

b. Eenhand-outmetdoorloopvandigibordgedeelteistevindenopwww.codenamefuture.nl/ikengeld(module2).


Start:2016Ikengeld2-Mijninkomsten–docent

1.a1.b1.c

2



2.Individueelwerken

5m.

Individueelwerken:2016Ikengeld2-Mijninkomsten

1a.Introductie

1b.EigengeldLeerlingenkijkeneenfilmpjevanDeltaLloyd:Hoejongerenmetgeldomgaan.Welkejongereheeftdebestedealgeslotenmetzijnofhaarouders(100euro,1euro,65euro).

1c.InkomstensorterenDitiseenpraktischeoefeningalsvervolgop1b.

1d.InkomstenbronnenLeerlingenmakenkennismetdeverschillendebronnenvaninkomsten.Deinkomstenbronnenzijnafgestemdopdeleeftijdsgroepvandeleerlingen.

1e.ZakgeldLeerlingenvergelijkenhuneigensituatiemetdesituatievanleeftijdsgenotenviadewebsitevanhetNibud.Ookwordtduidelijkdatdehoogtevanzakgeldnietzomaartevergelijkenis.Deeen

20m.


moetermeervanbetalendandeander.

1f.VergoedingenLeerlingengevenaanofzebel-en/ofkleedgeldontvangenenbedenkeneenvoordeeleneennadeelvankleedgeld.Deuitkomstwordtlaterophetdigibordgeprojecteerd.

1g.LoonLeerlingenvulleninofzeeenbaantjehebbenenhoeveelzedaarmeeverdienen.Deuitkomstwordtlaterophetdigibordgeprojecteerd.

1h.WerkenRegelsDevragenoverleeftijdenwerkkunnenwordenbeantwoorddoordetabel(Bron:Rijksoverheid)goedtelezen.

1i.RenteAlgemeneinformatieoverrente.Ophetdigibordkomtberekeningvanrenteoprentealsje1000euro10jaarvastzettegen3%.

1j.SparenLeerlingenwordtgevraagdofzesparenenwaarvoor.Dezeantwoordenwordenlaterophetdigibordgeprojecteerd.

1k.NaturaLeerlingennoemen3dingendiezijvanhunouders/verzorgerskrijgen.

1l.MijninkomstenLeerlingenkijkennaarhuninkomsten(verschillendekanalen)engevenaanofzekunnenrondkomenvanhuninkomsten.Hetresultaatkomtterugophetdigibord.

1m.Afsluiting

2.Alklaarentijdover?Leerlingendietijdhebben,doeneentestomtekijkenwelkesoortspaarderzezijn(opdracht1).

Klassikalebespreking:2016Ikengeld2-Mijninkomsten–docent

3.at/m3.q


3a.Klassenselector3b.Bronnenvaninkomsten3c.Begrippen3d.Zakgeld3e.Discussie3f.Vergoedingen3g.Kleedgeld3h.Baantjes3i.Loon3j.Regels:krantenbezorgen3k.Regels:babysitten3l.Regelsoverwerk3m.Rente3n.Sparen3o.Rente-rekenen3p.Rondkomen

20m.


3q.Afsluiting

Werkblad:MijnbegrotingKlassikalebespreking:2016Ikengeld2-Mijninkomsten–docent

Nodig:-Werkblad:Mijnbegroting(module2)-Kleurtjes-(evt.rekenmachine)

Ditwerkbladkanookalshuiswerkgemaaktworden.

Klassikalebesprekingvanhetwerkblad(zie4a.):-Wieheeftweleenseerderbegrotinggemaakt?-Wathebjenodigomeenbegrotingtemaken?-Vondjehetmoeilijkomjeeigenbegrotingtemaken?Waaromwel/niet?(evt.herhaalofbespreekwatvoorsoortinkomstenerzijnenwelkesoorthungrootsteinkomstisopditmoment.Inveelgevallenkrijgenleerlingenhetmeestegeldvanoudersvraagdanwanneerzedenkendathun‘soortinkomst’zalveranderenomdatzenietaltijdfinancieelafhankelijkzijnvanouders.)

20m

Antwoordenvanhetwerkbladverschillenperleerling.Alsdocentkanjeovereenkomstentussendeantwoordenvanleerlingeninventariseren.


9.Module3:Mijnuitgaven

Leerdoelen

• Leerlingenkunnenverschillendesoortenuitgavenordenen:vastelasten,huishoudelijkeuitgaven,persoonlijkeuitgavenenincidenteleuitgaven.

• Deleerlingenwetenomwelkeuitgavenzenietheenkunnen.• Deleerlingenwetenwaarhunprioriteitligtw.b.t.hunuitgaven.• Leerlingenkunnende'totalewerkelijkekosten'vaneenaankoopberekenen.Hierinwordende

aanschafprijsenbijkomendeproductenenkostenmeegenomen(voorbeeldscooter).• Deleerlingenkunnenzichlateninformeren(inwinkelsen/ofopinternet)voordatzeeenproductkopen.Leerdoelenvanhetwerkblad• Leerlingenkrijgeninzichtinwelkesoortuitgavenzehebben(dooranalysevanuitgaven).• Leerlingenkunnenhunbegroting(inkomstenenuitgaven)vergelijkenmetanderejongereninNederland.• Leerlingenwetendatzezelfwataanhuninkomstenofuitgavenkunnenveranderenompermaandrondte

komen.

Voorbereidinga. Printhetwerkblad“Mijnbestedingspatroon”.Ophetwerkbladanalyserendeleerlingenhunuitgaven.

Waargaathetmeestegeldnaartoe?Daarnaastgaanzehuninkomstenenuitgavenvergelijkenmetleeftijdsgenoten(viawww.Nibud.nl/scholieren).Totslotbedenkendeleerlingenhoeze:meerinkomstenkunnenkrijgenofwaarzeminderaankunnenuitgaven.Letop:Omditwerkbladtemakenhebbenleerlingenookwerkblad2(Mijnbegroting)nodig.



Start:2016Ikengeld3-Mijnuitgaven–docent

1.a1.b1.c

2



2.Individueelwerken

5m.

Individueelwerken:2016Ikengeld3-Mijnuitgaven

1a.Introductie1b.Watzoujedoen…meteenmiljoen?Leerlingenbekijkeneenfragmentvaneenfilmpjeengaatoverdevraag:‘watzoujijdoenmeteenmiljoen’?1c.SoortenuitgavenDeverschillendesoortenuitgavenwordenopeenrijtjegezet:incidenteleuitgaven,huishoudelijkeuitgaven,persoonlijkeuitgavenenvastelasten.Ditonderdeelisgerichtopkennisoverdracht.Inblad1d.gaandeleerlingenmetdezekennisaandeslag.1d.OrdenenLeerlingenverwerkendestofvan1c.

20m.


1e.LevensbehoeftenOpdewebsitevanNibudScholierenstaateenstukjeoverprioriteitenstellen.Leerlingenlezenhetstukengevenaanwatbijhenopnummer1staat.1f.EenscooterLeerlingenbekijkeneenfilmpjevanHumanitas(uitdemin)enbedenkenwelkekostenbijhetkopenvaneenscooterkomen(alsinventarisatie).1g.EenscooterkopenLeerlingengevenaanwatvoorhenbelangrijkeoverwegingenzijnalszeeenscooterwillenhebben.1h.KostenvergelijkenNaastdescooterzijnerandereproductendiejemoetaanschaffen:verzekering,helm,slot.Leerlingenkijkenopeenvergelijkingssiteenvergelijkenkostenenkwaliteitvooreenscooterhelm.1i.Watkosteenscooter?EenvoorbeeldvandekostendieJamilahadtoenzeeenVespakreeg.1j.Afsluiting2.Alklaarentijdover?Leerlingendietijdhebben,vergelijkenéénproductdiejebijverschillendewebwinkelskuntkopen(opdracht1).Deandereopdrachtgaatoverwatvoortypezezijnw.b.t.hunuitgaven–lijktoptestlevensstijl(opdracht2).

Klassikalebespreking:2016Ikengeld3-Mijnuitgaven–docent

3at/m3h


3a.Klassenselector3b.Begrippen3c.Soortenuitgaven3d.Klas:uitgaven3e.Watkosteenscooter?3f.Klas:nieuwescooter3g.Scooterkiezen3h.Afsluiting

15m.

Werkblad:MijnbestedingspatroonKlassikalebespreking:2016Ikengeld3-Mijnuitgaven–docent

4 Nodig:-Werkblad:mijnbestedingspatroon(module3).-Werkblad:mijnbegroting(module2)-kleurtjes-computersmetinternet(voorvergelijkingmetjongereninNL)-


Klassikalebespreking(ofingroepjesvan4)vanhetwerkblad(zie4a.):-Waargeefjijhetmeestegeldaanuit?-Welktypeuitgavenisdat?Zijnhetvastelastenofincidenteleuitgaven?Persoonlijkeofhuishoudelijkeuitgaven?-Zijnhetprimaireofsecundairelevensbehoeftewaarjevooralgeldaanuitgeeft?

-Benjegemiddeldalsjijjeinkomstenenuitgavenvergelijktmetleeftijdsgenoten?

25m.


(evt.herhaalofbespreekwatvoorsoortuitgavenerzijnenwelkesoorthungrootsteuitgaveisopditmoment.Inveelgevendemeesteleerlingenhetmeestegelduitaansnoepensnacks.Vraagwanneerzedenkendathun‘soortuitgave’zalveranderen.)

Antwoordenvanhetwerkbladverschillenperleerling.Alsdocentkanjeovereenkomstentussendeantwoordenvanleerlingeninventariseren.


10.Module4:Mijnbank

Leerdoelen

• Leerlingenwetenwateenbankisendoet.• Leerlingenwetenopwelkemanierenzekuntbetalen:o.a.pinnen,internetbankierenofcontactloos.• Leerlingenweetwelkerisico'sverschillendebetaalvormenhebben.• Leerlingenkunneneenvoordeeleneennadeelvanpinnenencontactloosbetalennoemen.• Leerlingenkennende(financiële)consequentiesvanroodstaan,kopenopafbetalingeneenlening

afsluiten.• Leerlingenwetenwateengeld-ezelis.Leerdoelenvanhetwerkblad• Jekunteenvoorennadeelnoemenvaninternetbankieren.• Jeweetwatphishingisenwatjedaartegenkandoen.• Jekuntdebetrouwbaarheidenveiligheidvaneenwebsitecontrolerenwaarjeonlineeenaankoopdoen.

Voorbereidinga. Printhetwerkbladover'veiliginternetbankieren'.Inhetwerkbladgaanleerlingenaandeslagmet

phishing(mails)enbetrouwbaarheidvanwebwinkels.b. Eenhand-outmetdoorloopvandigibordgedeelteistevindenopwww.codenamefuture.nl/ikengeld

(module4)


Start:2016Ikengeld1-Mijnbank–docent

1.a1.b1.c

2



2.Individueelwerken

5m.

Individueelwerken:2016Ikengeld1-Mijnbank

1a.Introductie1b.MijnbankzakenLeerlingenvulleninofzeeenbankrekeningen/ofbankpashebben.Ookbijwelkebank.1c.Watdoeteenbank?Indelesbekijkenleerlingeneenfilmpjeoverwateenbankdoet.OokkijkenzeofhunbankbijdeNVBisaangesloten.Hetgaatervooralomdatzezienwatvoorsoortendienstenerzijnendatbankenverschillen.1d.MijnbankpasLeerlingengevenaanwatzemethunbankpasbetalen.Ooknoemenzeeenvoorennadeelvanpinnen(zowelvoordeklantalswinkelier).1e.ContactloosbetalenDezevormvanbetalingisredelijknieuw.Engevenaanwathetis.1f.Overzicht

20m.


Bijzonderisdatdecodesvanbanktotbankverschillen.Ophetafschriftofopinternetiswelaltijdeenlegendatevinden(DezeisvanRabobank).Bijhetafschriftinhetlesmateriaalzijndecodes:AC = AcceptgiroTB = TerugboekingBA = BetaalautomaatMA = Machtiging1g.MijnbetalingenLeerlingengevenaanopwelkemanierzijbetalen(enhoevaak).2a.MijnsaldoLeerlingengevenaanofzijinzichthebbeninhunbankzakenenofzegemakkelijklenen.DeuitkomstenkomenterugophetdigibordenwordenvergelekenmetlandelijkegegevensuithetNibudScholierenonderzoek2012-2013.2b.SparenenrenteLeerlingenziendatbankenwerkenmetverschillenderentepercentagesenbegrijpenhoejebepaaltwatdegunstigsteregelingis(nietdehoeveelheidextragelddiejekrijgt,dieisafhankelijkvanjeinleg-maardehoogtevanderente).2c.LenenenrenteViadewebsitewww.berekenhet.nlzoekenleerlingenuithoeveeljeextrabetaaltopeenleningvan1300euro.Hieronderstaathetresultaatdatjevindtopdewebsite:2d.Nukopen,laterbetalenLeerlingenkijkendeeerste7minutenvaneenSchoolTVfilmpjewaarineenmanuiteindelijktochmaargeennieuweTVkoopt.2e.RoodstaanLeerlingenlezeneenhulpvraagvaneenleerlingopEdgieenkiezenuitdetipsdebestetip.Ditkomtterugindedigibordles.

2f.SchuldenLeerlingengevenaanofzeiemandkennendieschuldenheeftenhoezedatevt.zoudenoplossen(alszezelfschuldenhebben).2g.Afsluiting3.Alklaarentijdover?Leerlingendietijdoverhebben,speleneenspeloverechtheidskenmerkenvandeeuro(opdracht1).Deandereopdrachtgaatoversoortengeldenrekenenmetgeld(opdracht2).

Klassikalebespreking:2016Ikengeld4-Mijnbank–docent

3a.t/m3r.


3a.Klassenselector3b.Begrippen3c.Bankzaken3d.Internetbankieren3e.Overzicht3f.Jeeigenbankpas3g.Besteding3h.KLAS:betalen

25m


3i.Risico’sbetaalvormen3j.KLAS:roodstaan3k.Roodstaan3l.Indeschulden3m.KLAS:Voorschieten3n.Voorschieten3o.Voorschietenvoorvrienden3p.Geldlenenkostgeld3q.Geldezels3r.Afsluiting

Werkblad–VeiliginternetbankierenKlassikalebespreking:2016Ikengeld4-Mijnbank–docent

Nodig:-werkblad:Veiliginternetbankieren-computer/internetomgegevensvanverschillendewebwinkelsoptezoeken


Klassikalebesprekingvanhetwerkblad(zie4a.):Watzijndevoordelenvaninternetbankieren?

- Watzijndenadelenvaninternetbankieren?- WatmoetjedoenmetPhishingmailtjes?Wie

krijgtdezeweleens?- Waarmoetjeoplettenalsjeietsonlinewilt

kopenviaeenwebshop?- Welkewebshopisbetrouwbaar?Welkeniet?

Waarom?

20m.

Bijgaandachtergrondinformatieoverdeverschillendebetaalvormen:Betaalvorm Voordelen NadelenMunten/biljetten

Altijdduidelijkhoeveelgeldjenoghebt./Kanoveralgebruiktworden.

Kunjeeenvoudigkwijtraken.Nietverzekerd./Zwaar.

Betaalpas Veilig./Bijverlieskunjedepassnellatenblokkeren,zodatjegeengeldkwijtraakt.

Moeilijkomoverzichttehoudenoverhoeveelgeldjenoghebt.Pincodevergeten./Blokkeringalsje3keereenfoutepincodehebtingevuld.

iDEAL Snel.Veilig(extracodenaastjepincodeviabankbijv.RabometScanner).

Jemoetinternetbeschikbaarhebben.Inloggegevenskunnenkwijtraken.Blokkeringalsje3keereenfoutepincodehebtingevuld.

Overboeking Veilig Overboekingduurtvaak24uur.Jemoetinternetbeschikbaarhebben.Inloggegevenskunnenkwijtraken.

AntwoordenwerkbladVoordelenennadelenvaninternetbankieren(bekijkookhetschemahierbovenbijiDEALenOverboeking):Wat zijn de voordelen van internetbankieren? Met internetbankieren kun je geld in een paar seconden overboeken. Bovendien kun je ten alle tijden het actuele saldo van je rekeningen zien, de bij- en afschrijvingen bekijken en opdrachten wijzigen of intrekken (indien je ze nog niet hebt gestuurd). Ook kun je spoedopdrachten geven, je hypotheek, leningen en verzekeringen in zien en beleggen via het internet. Met internetbankieren kunt u dus uw gehele rekeningen inzien, vanaf iedere plek waar


je internet hebt! Enkele minpunten bij online bankieren Sommige banken werken bij online bankieren met allerlei codes. Deze moet je goed bewaren. Verder moet je vaak je wachtwoord wijzigen, om te zorgen dat internetbankieren veilig blijft. Door de codes is het verder vrij omslachtig om uiteindelijk geld te kunnen overmaken. Sommige banken hebben speciale apparaatjes, waardoor je dus alleen geld kunt overmaken als je dit bij je hebt. Al met al wegen de nadelen niet op tegen de voordelen. Zorg dus gewoon dat je bij een fijne bank zit!Bron:http://www.allesovergeld.info/betaalwijze/internetbankieren.htmlBijgaandachtergrondinformatie(werkblad)–Phishing:Hoewelinternetboevensteedshandigerworden,iserwelwattegen’hetvissen’tedoen.„Pasdebasisregelstoe”,aldusdezegsvrouwvanveiliginternetten.nl.Danzijndefoutemailserzouittehalen:1-Aanbiedingendietemooizijnomwaartezijn,bestaanniet.Mobieletelefoonswordennietgratisweggegeven,reisjesookniet.Gratisbestaatniet.2-BankenvragenNOOITviademailombankrekeningnummers,inloggegevensofpincodes.Weetuhetnietzeker?Checkdewebsitevanuwbankofbel.3-BankenbelleneveneensNOOITomgegevensoptevragen.Verbreekdeverbinding.4-KlikNOOITopeenlinkineenmaildieunietvertrouwtenopenNOOITeenbijlage.5-Controleerdeafzenderbovenaanhetbericht.Inbijnaallegevallenblijkthetadreswaardemailnaarterugmoetwordengestuurd,niettekloppenmethetadresdatindemailstaatvermeld.6-Checkregelmatiguwbankrekeningomtecontrolerenofertransactiesplaatsvindenwaarvoorugeentoestemmingheeftgegeven.Ietsgevondenwaarvanudenktdathetnietpluisis?Neemdanzosnelmogelijkcontactopmetuwbank.Bron:http://www.telegraaf.nl/dft/geld/consument/23700344/__Zes_tips_tegen_phishing__.htmlWaarmoetjeoplettenalsjekooptbijeenwebwinkel:

-Opgelicht(2012)-http://www.opgelicht.nl/hulp/vraag-en-antwoord/detail/5359/ -DeShopScanvandeConsuWijzer:https://www.consuwijzer.nl/shopscan/

11.Module5:Mijntoekomst

Leerdoelen• Deleerlingenwetendatereenminimumjeugdloonbestaat.• Deleerlingenwetenwatbelastingisenwaaromjedatbetaalt.• Deleerlingendiewerken,zijninstaatzichopdehoogtetestellenvanwet-enregelgevingomtrent

arbeidstijdenendetoegestanewerkzaamheden.Leerdoelenvanhetwerkblad:• Jekanviahetinternetopzoekenhoeveelhetkostomopjezelftewonen.• Jeweetwelkeuitgavenjehebtalsjeopjezelfgaatwonen.• Jekanaangevenofuitgavenvasteofvariabelekostenzijn.

Voorbereidinga. Printhetwerkblad‘Opjezelfwonen’.Leerlingengaanopzoek(viainternet)hoeveelverschillende

kostenpostenkostenpermaand(geefaandateenschattinggoedis!).Leerlingengevenookaanofdezekostenvasteuitvariabelekostenzijn.



Start:2016Ikengeld5-Mijntoekomst–docent

1.a1.b1.c

2



2.Individueelwerken

5m.

Individueelwerken:2016Ikengeld5-Mijntoekomst

1a.Introductie1b.WerkenLeerlingenvulleninofzeeigenbaaswillenwordenofinloondienstwillenwerken.Ookhoeveelzedenkentegaanverdienen.

1c.RijkInhetfilmpjezijnalleenmiljonairsopgenomendiehungeldzelfverdiendhebben.Demeesteechtrijkenderaardehebbenhunvermogengeërfd.(bijv.inNederland:CharlenedeCarvalho-Heineken(€5miljard)enErikBrenninkmeijerenfamilie(C&A,€22miljard)).

1d.WerkenvoorgeldLeerlingenbeantwoordenwaar/nietwaarvragenrondomwerkenhetverschiltussenwerkeninloondienst/eigenbaaszijn/zwartwerk.

1e.Belasting1LeerlingenkijkeneenfilmpjeoverSophiediebelastingkanterugvragen.Ookhetbegripbruto/nettoloonkomtterug.Ditfilmpjeisnietopenbaartoegankelijk,alleenviadeELO.

1f.Belasting2Leerlingenbeantwoordenwaar/nietwaarvragenoverbelasting.1g.PollIndepollstemmenleerlingenopdevolgendepoll.Deresultatenkomenterugindedigibord-les.

20m.


1h.MinimumloonLeerlingenlezeninformatieoverhetminimumloon.Endenkennaoverdevraagofzijloonsverhogingzoudendurventevragenalszeerachterkomendatzeteweinigverdienen.Ditkomtteruginhetdigibord.

1i.LoonstrookLeerlingenbekijkeneenloonstrookjeenberekenenhoeveeleraanbelastingisingehoudenenlezenafhoeveeldagendewerknemerheeftgewerkt.

1j.EeneigenbedrijfWatbetekenthetomeeneigenbedrijftehebben?AandehandvanhetvoorbeeldvanPetersinkomen(winkelcomputerbenodigdheden)verkennenzehetverschilmeteenbaaninloondienst.

1k.Omzet,kostenenwinstLeerlingenoefenenmetbegrippenrondomomzet,winst,inkoopwaardeenbedrijfskosten.1l.WinstberekenenAandehandvangegevenbedragenberekenenleerlingendewinstvaneenfictievewinkel.

1m.DeprijsvaneenproductDewinkelierwileenproductgaanverkopen.LeerlingenberekenendeBTWenbepalenzelfhoeveelerbijdeinkoopprijsopmoetvoorverkoop.Hetantwoordwordtindedigibordlesnabesproken:kiesjevooreenhogemarge(enverkoopjemisschienminder?)ofgajeopeenrelatieflageprijszittenzodathetinelkgevalverkochtwordt…?

1n.KostgeldHetNibudraadtoudersmetthuiswonende,werkende,niet-studerendekinderenaanomkostgeldtevragen.Eendiscussiewaard!

1o.Afsluiting

2.Alklaarentijdover?Leerlingendietijdoverhebben,gaaneenopdrachtdoenoverhunlevenophun30e(opdracht1).Deandereopdrachtgaatoververzekeren(opdracht2).


Klassikalebespreking:2016Ikengeld5-Mijntoekomst–docent

3at/m3m.


3a.Klassenselector3b.Kennistest3c.Begrippen3d.KLAS:kostgeld3e.Kostgeld3f.(toekomst)werken3g.(toekomst)verdienen3h.Minimumloon3i.Naarjebaas3j.Belangrijkepapieren3k.Belastingen3l.Eeneigenbedrijf3m.Afsluiting

20m

Werkblad:OpjezelfwonenKlassikalebespreking:2016Ikengeld5-Mijntoekomst–docent

Nodig:-Werkblad:Opjezelfwonen(module5)-computereninternet


Klassikalebesprekingvanhetwerkblad(zie4a.):

- Watzijndevoordelenvaninternetbankieren?- Watishetverschiltussenvariabeleenvastekosten?- Watzijnbijvoorbeeldvastekostenalsjeopjezelf

gaatwonen?- Hoeveelzoujemoetenverdienenomopjezelfte

kunnenwonen?(kijkendnaarjouwkostenlijstje)- Steldatjeeenhuiskoopt:isdatduurderdanhuren?- Waarvoorbeschermddeinboedelverzekeringje?- WatisdeAVPverzekering?Isdezeverplicht?Vanafje18eisjeziektekostenverzekeringverplicht!

20m.

AntwoordenWerkblad:Kostenopjezelfwonen–Zievolgendebladzijdevooreenindicatievanhoeveelietspermaandkost.Inboedelverzekering:Eeninboedelverzekeringiseenverzekeringwaarmeejeschadeaanofverliesvanjeinboedelkuntafdekken.Hierbijkunjedenkenaanschadealsgevolgvanbrand,inbraak,vandalismeofwaterschade.Metdeterminboedelbedoelenverzekeraarsdoorgaansalleroerendezakendietotjehuishoudenbehoren.Ditzijndusdespullendienietvastzittenaanjehuis,zoalstafels,stoelenenjetelevisie.


Eigenlijkisdeinboedelalleswatjebijeeneventueleverhuizingmeekuntnemen.Zohoortjekeukenniettotdeinboedelvanjehuis,maaralhetkeukengereiwel.(bron:http://www.geld.nl/inboedelverzekering/service/wat-is-een-inboedelverzekering)AVPverzekering(aansprakelijkheidsverzekeringvoorparticulieren):EenAVPverzekering(hetzelfdealseenWAofaansprakelijkheidsverzekering).Steljegooitperongelukeenglaswijnoverdenieuwebankofvloer.Jebotstmetjefietstegendenieuweautovandebuurman.Ditkanjeflinkwatgeldkosteneneenboelzorgenopleveren.AlsjeeenAVPofWAverzekeringhebtzijnditsoortongelukjesafgedekt.Deverzekeringbetaald.Makkelijktoch?(bron:http://www.avpverzekering.nl/)


INDICATIEKOSTENLEVENSONDERHOUDIndeonderstaandetabelkunjeopzoekenhoeveelgeldjeuitmoettrekkenvoordiversepostenvanlevensonderhoud.Wegaanervanuitdatjealleenwoont.Hebjeeenpartnerdankunjekostenvandewoningbijvoorbeelddelen. Kostenpermaandca.

Won

en

Rijwoning,huur,inclenergieentv/internet €6602-1kapwoning,huur,dorp,inclenergieentv/internet €9802-1kapwoning,huur,stad,inclenergieentv/internet €1280Vrijstaandewoning,huur,dorp,inclenergieentv/internet €1560Vrijstaandewoning,huur,stad,inclenergieentv/internet €1910Rijwoning,koop,inclenergieentv/internet €10002-1kapwoning,koop,dorp,inclenergieentv/internet €11502-1kapwoning,koop,stad,inclenergieentv/internet €1420Vrijstaandewoning,koop,dorp,inclenergieentv/internet €1670Vrijstaandewoning,koop,stad,inclenergieentv/internet €2110

Vervoe

r

Fiets €30Brommer/scooter €115OV €50Auto,compact €400Auto,middenklasse €650Auto,luxe €900Auto,getuned €300

Uitg

aan Danstent/kroeg €20

Bioscoop/theater €25Uiteten €35Concert/festival €50

VrijeTijd Chillen €0

Sporten €25Computeren €10Bellen(mobielabonnement) €28Samenmetvriendenzijn €0

Kled

ing Duremerkkleding €100

Betaalbarekleding €60Goedkopekleding €40Vanalleswat €70

Vakantie

CampingFrankrijk €85StrandSpanje €100Sportief €80Stedentrip €110Tropischeiland €200VerreReis €350HuisjeNederland €120

Vastelasten

Zorgverzekering €97Boodschappen €180Andereverzekeringen €15Overigevastelasten(zoalspersoonlijkeverzorging,duurzameartikelen(tv,computerwasmachine),lidmaatschapsportclub,abonnementen).

€108


12.Module6:Mijnmobieltje(2x45minuten)Dezemodulegaatoverdekostenvanjemobieletelefoon,eenrisicobijschuldenontwikkeling.Wiebetaaltjerekening?Hoehoogisdeze?Jongerenhebbensteedsvakerschulden.Zelfwijzenze'onwetendheid'en'onkunde'aanalsvoornaamsteredenen.Letop:delesdoorloopvanMijnmobieltjestaathieronder,inrooddevragenenaanwijzingen.Daaromstaatgeenhand-outopwww.codenamefuture.nl/ikengeld!

Leerdoelen• Deleerlingenwetenwatschuldenzijn.• Deleerlingenwetenwatzekunnendoenom(telefoon)schuldentevoorkomen.• Deleerlingenkennendegevolgenvanhethebbenvanschulden.• Deleerlingweetwathijkandoenaanontstaneschuldenenwaarhijterechtkanvoorhulp.

Voorbereiding- ZorgvoorWiFi,deleerlingengaanstemmenmethunmobiel,tabletofcomputer.- Printhetwerkbladuit.- Neemdelesvantevorendoor,checkofallefilmpjesenlinkswerken.- MaakeeneigenMentimeteropmentimeter.comaanmetvraag:Hoeveelgeldhebjijgeleend?

antwoorden:Ikhebnietsgeleend,minderdan10euro,tussen10en20euro,tussen20en50euro,meerdan50euro.

Centralebegrippen:Overschrijvenbelbundel,infographic,schulden,incassobureau,betalingsregeling,beïnvloeding(bewust,onbewust),verleidingenLesinhoud–les1---KlassikaaldeelA(circa30minuten)Nr Screen Inhoud&didactischeaanwijzingen Tijd

1.a

KlassikaleinstapIntroduceerhetonderwerp:Wieheeftereenmobieltje?Enweetjewatjekostenzijnpermaand?Daargaatdezemoduleover.

3m.


1.b

Loopkortdepuntendoorwaardelesovergaat. 1m.

1.c

Loopkorthetlesverloopdoor. 1m.

2.a

Bespreekdebegrippendievoorkomenindeles.(metnamevoorvmbo-bk)

- OverschrijdenbelbundelOverjeafgesprokencontractgaan.

- LenenGeldvananderengebruiken.

- InfographicInformatieveillustratiediegegevensinbeeldentekstweergeeft.

- SchuldenEennogtebetalenofterugtebetalengeldsom(ookroodstaanbijdebank).

- IncassobureauEenbedrijfdie(namensschuldeisers)openstaandevorderingenint.

- BetalingsregelingAfspraakoverhetindelenbetalenvandenogtebetalenrekening.

- AflossingHetterugbetalenvangeleendgeld.

- BureauKredietregistratie(BKR)Instantiediebijhoudtwelkeleningeniemandheeftafgesloten.

5m.

2.b

Bekijkhetfilmpje(tot2m):jongerenwordenopstraatgeïnterviewdoverhetthemaschulden.Kortleergesprekmetdeleerlingen:

- Hoezitditbijjullie?Ofinjeomgeving?

3m.


2.c

Reageeropdestelling:“Geldleneniswatandersdaneenschuldhebben.”Ja!Ditishetzelfde.Jongerenzienditvaaknietalseenzelfdeding.Want3eurolenenenmeteenterugbetalen,danisertochnietsaandehand?Hetgaatjuistomdiekleinebedragen(ofroodstaanbijdebank).

2m.

2.d

Bekijkhetfilmpje.Jongerenvertellenoverschulden.https://www.youtube.com/watch?v=ji9zaYR-5YQMENTIMETER:Laatdeleerlingenstemmenmethunsmartphone,tabletofcomputer(zorgvoorWiFi!).Uziet:

5m.

Leerlingengaannaardewebsitewww.govote.atentoetsendecodein.

5m.


Zijgevenantwoordopdevraag‘Hoeveelgeldhebjijgeleend?’.Bespreekdeuitkomstmetdeklas.Watvaltop?Vanwielenenzegeld?

2.e

Vergelijkdeuitkomstvandementimeterstellingmetdezeuitspraak.Komtdezeovereen?Scholierenlenenvooralvanvriendenenouders.Debelangrijkstefinancierszijn:

- Vrienden72%- Ouders44%- Klasgenoten41%- Anderefamilieleden9%

Banken,financiëleinstellingenenwinkelswordendoorminderdan1procentvandescholierengenoemdalsfinancier.Bron:Nibud

2m.

2.f

Wanneerwordteenleningofschuldeenprobleem?!Eenschuldhebbenhoeftopzichgeenprobleemtezijn.Schuldenwordenpasproblematischwanneermensenlangdurignietaanhunbetalingsverplichtingenkunnenvoldoen.Laatleerlingeninventariseren:watzijndegevolgenvaneenschuld?Jekuntjegeldnietgebruikenvoorleukedingen……jemoetjeschuldenafbetalenendatduurtvaaklangerdanjedenkt.Jekuntgeenbankrekeningmeeropenen……debankvertrouwtjenietmeer.Jegeldisopzodrajesalarisisgestort……jehebtgeengeldomdemaanddoortekomen.Jekuntnietopvakantie……vanjevakantiegeldmoetjejeschuldenafbetalen.Jekuntnietopjezelfgaanwonen……teduurmetaldieafbetalingen.Jemoetveelwerken……alsjeminderwerktkunjenietrondkomen.Jekuntgeenhuiskopen……debankvindtdatjeteveelleningenhebt,duskrijgjegeenhypotheek.“Maarvooral:schuldenleverenstressop.Daarnaast

3m.


belemmerenschuldenjongereneentoekomstoptebouwen.Jebentmeerbezigmethetaflossendanmetdetoekomst.”Bron:www.nibud.nl,januari2016

3.a

Rondthetklassikaaldeelaf.Bespreekkortdevolgendestap. 2m.

3.b

Leerlingengaanaandeslagmethetindividueledeel.Zijhebbendaarvoorhunpersoonlijkeaccountsnodig.Zijgaancirca15minutenaandeslag.Daarnagaathetklassikaledeelverder.

3m

---EindeklassikaaldeelA

IndividueeldeelindeWorkspace(15minuten)

1.a

LeerlinggaanzelfstandigaandeslagindeWorkspace.- Zereagerenopdeuitspraak‘Verbodomeenmobiel

abonnementtegebruikenonderde18jaar’vanmr.HenkKeizervanincassobedrijfGGN.

- Zebeantwoordenenkelevragenoverhetgebruikvanhunmobieletelefoon.

- Zedenkennaoverhoehetkomtdathetvoorjongerenlastigisomdetelefoonkostenindehandtehouden.

- Ziebekijkeneenfilmpjewaarinduidelijkwordtwelkeroleenmobieltjeinhetlevenheeft.

- Zereagerenopstellingenoverhunmobieltjeenhetgebruikenhungedraghiermee.

- Zeberekenenhetverbruikvandatavanappsopdetelefoon.Pastditbijhunafgeslotenbundel?

15m.


Eindevanlesuur1(45minuten).Indienueenblokuurheeftgeplandkuntudirectdoor.Lesinhoud–les2(45minuten)---KlassikaaldeelBNr Screen Inhoud&didactischeaanwijzingen Tijd

4.a

Klassikaalstartvanvervolgles.Korteterugblikopvorigedeel:

- Lenenenschulden;1opde5scholierenheefteengatinz’nhand.

- Hoezitdatbijjou?Dathebjeuitgezochtinhetindividueledeel.

!Selecteerdeklasomdedigibordfunctieteactiveren

2m.

4.b

Welkeabonnementenhebbendeleerlingen?Degrafiekvandeklaswordtvergelekenmetgegevensuit‘EindrapportJongerenentelefoonkosten’,mei2014,vanYoungWorksinopdrachtvanStichtingWeetWatJeBesteedtenVodafone.http://www.wwjb.org/onderzoek-jongeren-en-telefoonkosten/.Waaromzouprepaidbeterzijnomgeenschuldentemaken?Uithetbovengenoemderapport:“Metprepaid-constructiekunjenietingeldproblemenkomen,omdatjeeerstgeldmoetbetalenvoordatjegebruikkuntmakenvandiensten.Meteendoorlopendabonnementisditanders:jemaakternugebruikvan,maarbetaaltpaslater.”

3m.

4.c

Wiebetaaltderekening?Waaromzouhetbeterzijnomzelfeenabonnementaftesluiten?Uithetbovengenoemderapport:“Alsdetelefoonrekeningwordtbetaalddoordeouderservarenjongerengeenconsequentiesvanhungedrag:‘mijnoudersbetalenhettochwel’.Jongerenzijnmeergeneigdombuitenhunbundeltebellen:erisimmerseenbufferomopterugtevallen.”

2m.


4.d

Hoehoogisjerekeningpermaand?Watvaltopbijdeuitkomst?Hoevaakis‘Weetikniet’gekozen?

3m.

4.e

Overschrijdjejetelefoonkostenpermaand?Uithetrapport:“40%vandejongerengaatweleensoverzijnmaandelijkseabonnementheen.Binnendezegroepdoet10%ditbijnaelkemaanden2%maandelijks.”Bekijkdegrafiekvandeklas.Hoekomtdit,denkje?

- Andereuitgaven- Andereomstandigheden(vakantie,veelonderweg)- Jongerenzienhetnietalseenprobleem…ouders

betalen,‘hethoorterbij’wordenalsredenengegeven.

5m.

4.f

Stelling:"Ikkanechtnietmeerzondermijnsmartphone!"Hoedenktdeklasdaarover?Uithetrapport:“Jongerenzien(te)hogetelefoonkostennietalseenprobleem.Hetgebruikvanhunmobielenhetcontactmetdesocialeomgevingzienzealseen‘eerstelevensbehoefte’.Uitdehandlopendekostennemenzevoorlief:hetiseenonvermijdelijkgevolg.Eenbelangrijkeverklaringvoordelageprobleemperceptievindenweindeontwikkelingvanhetpuberbrein.Ookwelhetsocialebreinbenoemd.Jongerenhebbeneenonverzadigbarebehoefteommetvriendentecommuniceren.Hetishunprimairelevensbehoefte,waarzeállesvooroverhebben.Dusookdiefinanciëleuitschietersofpreekvanhunvader.”Wordtditookindeklasgenoemd?Bekijkoptioneelhetfilmpje‘Socialbesitas’hetnietzondermobielkunnen.

5m.


4.g

Stelling:"IkwilgewoonafentoeFacebookchecken.Danmaarvia3GinplaatsvanthuisopdeWiFi!"Uithetrapport:“Erisinhetpuberbreineendisbalanstussenratioenemotie:emotionelesystemenzijnoveractief.Jongerenwillennúdatfilmpjekijkenofnúdieruzieuitpraten.Nadenkenoverdegevolgen(hogetelefoonkosten)isdaarondergeschiktaan.”

5m.

4.h

Stelling:"Mijnoudershelpenmewelalsikmijnrekeningnietkanbetalen."Uithetrapport:“Ouderswerkenals‘probleemdemper’inhogetelefoonkosten.Zevangeninveelgevallendeuitdehandgelopentelefoonkostengedeeltelijkofzelfshelemaalop,waardoorjongerengeenconsequentiesvanhungedragervaren.“

5m.

4.i

Stelling:"Ikhebeensuperlaagabonnement,maarwelmethetnieuwstemodel!"Uithetrapport:“Jongerenontlenenstatusaanhettypetelefoondatzehebben.Helemaalbijjongerendiezichineenlevensfasebegevenwaarinsocialeacceptatiehetbelangrijksteis.Eenverkeerdetelefoonkanletterlijkeenredenzijnombuitengeslotenteworden.Hierdoorzijnjongerenbereidrisico’stenemen.Dekeuzevooreenabonnementsvormmetlagevastelasten,maarmaandelijksgaanzeforsoverhunbundelheen.”Maarhoezitdatbijjou?Enbedenk:Meerderheid(82%)komtNIETingeldproblemendoortehogetelefoonkosten.

5m.


4.j

Top3vanoorzakenvantelefoonschuldenwordengetoond.Deleerlingenhebbeneeneigenberekeninggemaaktvanhundatagebruik.Pastditbijdebelbundel?

3m.

4.k

Watalshettochmisgaat?Watkunjedandoen?- Leesjecontractgoeddoor,ookdekleinelettertjes.

Metnameoverdekostenvanhetoverschrijdenvanjebelbundel.

- MetPrepaidofSimonlyhoudjejekostenindehand.- Brengjegebruikinkaartenneemeenpassend

abonnement.- Checktussendoordestatusvanjegebruikviaspeciale

apps.- Maakgebruikvangratisapps.

5m.

4.l

Bespreekterafsluitingdeleerpuntenuitdezeles.

2m.


13.BeoordelingIneeneerdereversievandelessenserieIkenGeldwasereentoetsbeschikbaar(versie2014).Dezetoetsisbijdeherzieningvandelessenseriegeschraptomdatdezebijnanietisgebruiktdoordocenten.Ookgavendocentenineenevaluatieaandatzeleerlingenopeenanderemanierbeoordelen(bijv.werkbladenofeengroteopdracht).

Viawerkbladen:Zouuditaandehandvanwerkbladenkunnendoen.Daarbijvooraldevragenstellen:“Zijnleerlingenbewustvanhungedragrondomgeld?Hebbenzeinzichtinhunfinanciëlesituatie?”.

Ik en Geld (2016)€¦ · Lesinhoud – les 2 .....36 13. Beoordeling ..... 40 >>> Ik en Geld...

Documents

Transcript of Ik en Geld (2016)€¦ · Lesinhoud – les 2 .....36 13. Beoordeling ..... 40 >>> Ik en Geld...