Hebben bijeneters een toekomst in Nederland?

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

FotografenHarvey van DiekRonald MessemakerPieter BaalbergenErnst-Jan PenninkhofHilbert FolkertsMatthias KosterRob DekkerMartijn BunskoekWouter KnapMarcel Kelfkens

Landelijke SOVON Dag 2015, Ede

• Wie & wat is Werkgroep Bijeneter Nederland• Bijeneters in Nederland • Weersomstandigheden jongenfase• Voedselecologie Bijeneters in Nederland• Toekomstbeeld Nederland?: Terugblik op topjaar 2015 en vooruitzichten

Werkgroep Bijeneters Nederland

Inhoud Lezing

Wat vooraf ging:• 7 verzamelde nesten• Onderzoek broedgevallen Reestdal (2011) door enkele leden VWG Vliegvlug Meppel

Werkgroep Bijeneters Nederland:• Oprichting in 2013• Sinds begin 2014 samenwerking met Deutsche Ornithologen Gesellschaft (DO-G)• Uniek onderzoek: Nergens in Europa dergelijk (langdurig) onderzoek bekend

Werkgroep Bijeneters Nederland

Wie & wat is de Werkgroep Bijeneters Nederland

Waar houdt Werkgroep Bijeneters Nederland zich mee bezig??

Bijhouden van de ontwikkeling van de bijeneters in Nederland en het nemen van maatregelen ten gunste van de bijeneters.

4 hoofdpunten:• Centrale gegevensinvoer & populatieontwikkeling in Nederland bijhouden

(WEL geheimhoudingsplicht!)• Onderzoek & publicatie• Advies, begeleiding & beschermingsmaatregelen• Aanleg broedgelegenheid

Werkgroep Bijeneters Nederland

Wie & wat is de Werkgroep Bijeneters Nederland (2)

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

• Eerste waarnemingen rond midden - eind april • Traditiegetrouw Telpost Breskens

• Piek: mei• Eind mei - begin juni:

• Vestiging broedparen• Begin juli - begin augustus:

• Nestjongenfase• September:

• Laatste waarnemingen

Bijeneters in Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

1950-1999 2000-2015

© Waarneming.nl © Waarneming.nl

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

Zandafgraving Leggelderveld, Drenthe, 2006-2008 Oeverwal Roerdal, Limburg, 2010

Zandbult Reestdal, Drenthe/Overijssel, 2010-2013

Steilwand Friesland, 2015

Waterrijke omgevingRuigtes met (solitaire) bomen

Runderen/veeBloemrijke vegetaties

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

Broeden:Nestkom tot 1 meter lang4-7 eierenBroedbegin: begin juniBroedtijd 26-30 dagenDuur nestjongen: 30 dagenEind augustus Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

Bedreigingen: • Verstedelijking• Landhonger van de boeren (toename monocultuur)• Gebruik insecticiden• Frequenter voorkomende weerswisselingen (langdurige neerslag & temperatuurwisselingen)• Predatie (Nederlands probleem?)• Illegaal afschot & vangst

Maar toch….• Uitbreiding broedareaal steeds noordelijker

Werkgroep Bijeneters Nederland

Bijeneter vs. Nederlandse weersomstandigheden (2)

• Nederland: zeeklimaat• Veel wisselende weersomstandigheden één van de bedreigingen

• Activiteit prooien drastisch lager tijdens buien• Uitzondering hommels

• Minder selectief qua prooien bij slechte omstandigheden (onderzoek loopt nog)• Hoger percentage kleinere prooien bij slechte omstandigheden• Kleinere prooien ≠ minder energie• Daarentegen hogere actieradius aan voedselvluchten adulte vogels

• Resultaat:• Nestjongen verhongeren

Conclusie: Langdurige neerslag funest voor slagingskans broedgeval

Werkgroep Bijeneters Nederland

Maandsom08.00-20.00 uur: 50 mm; 43,5 uur

NeerslagHoogeveen, juli 2011

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

Waar bestaat het voedsel van de broedende Bijeneter & nestjongen in

Nederland uit:

Voedselecologie

Werkgroep Bijeneters Nederland

Sprinkhanen Wantsen

Vlinders

Mestkevers Aaskevers

Meikevers Snuitkevers Boktorren

LibellenVliegenHoningbijen

Hommels

Wespen

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

Zeer laag percentage Vlinders & Motten fragiele prooien: niet terug te vindenEffect aanwezige bijenkasten

Perc

enta

ge p

rooi

verd

elin

g ne

stjo

ngen

Correlatie hoog prooipercentage Vliegen en kustgebieden?

Voedselecologie nestjongen vs. adulten

• Broedgeval 2013, Reestdal• Uitzondering op overige onderzochte broedgevallen

• 1 broedpaar deed 2 broedpogingen• Geen nestjongen, wel prooiresten in nestholte afkomstig van adulte vogels

• Zit er verschil in het dieet tussen adulte vogels en nestjongen?

Perc

enta

ge p

rooi

verd

elin

g ne

stjo

ngen

vs.

adu

lte

voge

ls

Werkgroep Bijeneters Nederland

Perc

enta

ge p

rooi

verd

elin

g ne

stjo

ngen

vs.

adu

lte

voge

lsVoedselecologie Nederland vs. Europa

Werkgroep Bijeneters Nederland

Wat kunnen wij verwachten in Nederland?

Werkgroep Bijeneters Nederland

• Topjaar 2015• Grootste waargenomen groepen in 2015:

• 32 exemplaren Den Helder (begin juni)• 30 exemplaren Limburg (eind augustus)• 22 exemplaren Asten (eind september)

• Uitzonderlijk late vestiging broedvogels in Nederland • Broedaantal bijna verdrievoudigd 16 broedpaar (record!!)

• broedkolonie (Limburg) van 7 broedpaar: Succesvol• broedkolonie (Limburg) van minimaal 4 broedpaar: Broedpogingen• 4 broedpaar grensgebied Duitsland (2-3 km grens): Succesvol• 1 broedpaar (Friesland): Mislukt

• Basisjaar voor permanente kolonisatie?

Wat kunnen wij verwachten in Nederland? (2)

Werkgroep Bijeneters Nederland

Werkgroep Bijeneters Nederland

Dank voor uw aandacht!

Meer weten over Bijeneters?Neem onze folder mee, bezoek onze website of

meld je aan voor onze nieuwsbrief!http://bijeneters.nl/